ELIZARA ERABILTZEKO LIBURUAEtxeberri Ziburukoa, Elizara erabiltzeko liburua.qxd 05/11/2006 11:37...

ELIZARA ERABILTZEKO LIBURUA

Joanes Etxeberri «Ziburukoa»

3

Iturria: Eliçara erabiltçeko liburua, Ioannes Etcheberri. Mongiron Milanges, 1665.

Klasikoen Gordailuan:http://klasikoak.armiarma.com/idazlanak/E/EtxebZibuElizara.htm

Klasikoen Gordailuak egindako lanak oro dominio publikokoak dira,eta, Jabego Intelektualaren Legearen arabera jatorrizko idazlanak bestelako eskubiderik ez baleuka, nahi bezala erreproduzi daitezke.

Etxeberri Ziburukoa, Elizara erabiltzeko liburua.qxd 05/11/2006 11:37 PÆgina 2

5


Ioannes Etxeberri dotor theologoak egiñaeta Iaun noble Bertrand de Etxaus

Turse arxiphizpiku digneari dedikatua.

Bordelen I. Mongiron Milanges,Erregeren inprimatzaille baithan.

1665.



7

Bereziki ni natzaitzuZeren eta zureaz,Konfirmatua izatuBainaiz esku emeaz.

Nerori anaia aurgarrenBuruko tenpluan,Zenetarik bizi bainaizBigarrena munduan.

Errezibi zazu arrenEne obra aphurra,Zeña baita deus gutiaDagotzun eredura.

Eta adizazu DabidGure eskaraz kantatzen,Maniureaz dioelaBozari ihardatsten.

Askok ohoratu zaituZeure orientean,Nik aldiz egiten zaitutOrain okzidentean.

Zure berthute handiakGerotik geroago,Zergatik baitire ederEta arraitsuago.

Eztezazula mezprezaOthoi borondatea,Zutzaz dignea ez izanArren obra enea.

Bañan preza zazu zerenEgina den eskaraz,Aita Tubalen baitharikDugun hitzte zaharraz.

DEDIKAZIONEA

Iaun noble, Bertrand de EtxausSorbonako doktor iakinsunTursko arxipizpiku digne,

Erregeren predikari famatu,eta konseiller zuhurrari

Damu nuke, o Iaun EtxausNere iabe nobleaEta Franziako prelat,Guztien ohorea

Ez zuri dedikatzeazNeure obren gohiena,Denaz gero exenplu,Berthute ederrena.

Halako ezaguturikDu gurre erregeek,Hautatu zaituzte bereKonseillari nobleek.

Egiteko gaitzenetanZutzaz dire gidatu,Zure adimendu onazAskotan progotxatu.

Zuk Franziako elizaDarokuzu altxatzen,Zuk gure Eskal herriaOhoretan ematen.

Hala zuri zordun zaitzuFranzia famatua,Zuri zordun Eskal herriaNihork ez garaitua.


6


I. ETXEBERRI DOTOR THEOLOGARI

Elizara erabiltzeko, egin duenliburu hunen gañean, laudriozko koplak

Alexandreren, HomeroBaño hobeagoa,Etxeberri darokuzuEgin liburutxoa.

Hark irakatzten zituenGerlataka arteak,Bañan hunek arimarenSalbatzeko legeak.

Mazedoniar hark huraZerabillan berekin,Gauaz ere irakhurtzenOhean argiarekin.

Bañan guk hau gehiagoDugu erabilltzeko,Eta gauaz eta egunazBethi irakurtzeko.

Zeren hanbatenaz xitzenDuen Homerorena,Zenbatenaz salbatzekoArteak gerlarena.

Ioan Claveria aphezak


9

Esparanza dut eginenHala duzula, Iauna,Zeren iaiatzez baitzareZu ere eskalduna.

Ezen dakizun bezalaEskaldunak, zaharrek,Kanten maitatzaille deithuZituzten erromarrek.

Ioanes Etxeberri, dotor theologo Ziburutarrak


8


Munduz mundu zebillanaDabid maniura iotzen,Hitzkuntzetara salmuakDituela itzultzen.

Zuk geldiarazi duzuOrain gere herrian,Ederki kanta detzalaAldiz gere mihian.

Arrazoñ zen egiñ zetzan,Zergatik Kantabria,Deitzen baita PireneaGere bazter herria.

Berant eragiñaraziArren ezta antsiaKanta ederra zeren baitaBethi ungi ethorria.

Laudorio bada bihurDakizula zuzena,Kantarazitzaille zerenZu baitzare lehena.

Tristand de Aphezte aphezak

HARK BERAK, HARI BERARI,BERZE LAUDORIOZKO KOPLAK,

SUBIEKT BERAREN GAÑEAN

O Dabiten kanta ederrenBanarazitzaillea,Zure zordun zaitzu eskaldunKopla maitatzaillea.


11

HARK BERAK HARI BERARIBERZE LAUDORIOZKO KOPLAK

Burlatzen naiz GaribaiezBai halaber Etxabez,Zenak mintzatu baitireErdaraz eskaldunez.

Ezen zirenaz geroztik,Eskaldunak hek biak,Eskaraz behar zituztenEgin bere historiak.

Ezkaraz egin ditutzuEtxeberri zere obrak,Ohoratu nahiz zeureAhalaz herritarrak.

Zer errefau eder baitaHitzkuntza arrotzetan,Hura aditzera ematenDaroezu beretan.

Esker bada eta aithorDuzula bereziaZeren ohoratu duzunHerritaren mihia.

I. Etx.

ETXEBERRI DOTOR THEOLOGIARI

Orenetako salmu bazuen parafrasaegiñ duenaren ganean,

bere adiskideak laudoriozko koplak


10


LIBURU HUNEN PARTEAK

Liburtxo hau bi partetan berezten da iakiteko giristinoaren eginbi-dean, eta orenetoko othoitzetan.

Lehenbiziko partean dire

Egun orozko othoitz laburrak.Doktrina kristiana.Eta kofesatzeko antzea.

Bigarren partean dire

Orenetako othoitzak.Hillen ofizioa.Zazpi salmuak.Asteko egun guztietako orenak.Eta andre dena Mariaren alderako debozionea.

I. buruaIllhabetheen kontuaz

Illhabetheen izenak dire zein bere lerroan. Urtharilla, otsailla, mar-xoa edo iorailla, aphirilla, maiatza edo ostaro, erearoa, ustailla, abustuaedo agorilla, burulla urria, hazilla, abendoa edo lohilla.

Aroa edo sasoña da hirur illhabetheren artea.Aroen izenak dire, belhartzea, uda, ihartzea edo larazkena, eta

negua.Urtheak laur aro ditu, hamabi illhabethe, bi hogoi eta hamabi aste

eta egun bat, hirur egun eta hirur hogoi eta bortz egun eta sei oren.Sei oren laur urthe bakhotxeako hek, laur urthetarik laur urthetara

egun bat egiten dute.Handik deitzen da laurgarren urthe haur bisexteko urthea.Iragan urthea deitzen da, iaz, oraingoa aurthen, eta heldu dena

geurtz.


13

Tentazioneak urrunDiotzotzu khasatzen,Eta bihotz tristeziazBethea konsolatzen.

Ariñara zitzen ereDiotzotzu nekeak,Ahairera dadutzalaBeharriak erneak.

Hala Saulenak zituenDabid berek egiten,Maniureaz zioelaAitziñean kantatzen

Laudorio bada handiDuzula eskaldunez,Laphurtarrez, bizkaitarrazBaita nafar iruñez.


12


IV. buruaIllhargi berriaren hirur kontu haukin exenpluak

I. Exenplua exenplaEpakta illhabetheak hogoi eta hamarretara

ardiatsten eztutenekoa

Iakin nahi dut 1635go urthearen burullean, zenbatgarren eguneanizanen den illhargi berria. Konda zazu behin Epakta, eta da hamabi, gerokonda zazu illhabethea marxotik hasten zarela, eta izanen da zazpigarre-na, billtzatzu batetara Epaktaren eta illhabethearen kontuak, eta aurkhitu-ko duzu dela hemeretzi, hemeretzitarik hogoi eta hamarretara, edirenenduzu eskas direla hameka, burullaren hamekagarrenena bada izanen daillhargi berria.

II. Bigarren exenpluaEpakta eta illhabethearen kontuek,

hogoi eta hamarretara iustuki ardiatsten dutenekoa

Nahi baduzu bada iakin, 1642ko urtheko marxoan noiz izanen denillhargi berria, hunela iakinen duzu, Epakta izanen da 29, eta marxoalehen illhabhetea, bat eta hogoi eta bederatzi dire hogoi eta hamar, etahala erranen duzu marxoaren 30ean izanen dela illhargi barria urthe har-tan eta etzare enganatuko.

III. Hirurgarren exenpluaEpaktaren eta illhabethearen kontuek

hogoi eta hamarren kontua xitzen dutenekoa

Iakin nahi duzu 1639garren urthena, Abendoan zenbatgarren egu-nean, izanen den illhargi berria, diot, bada lehenik konda dezazu: Epakta,eta izanen da 26 gero konda zazu illhabethea marxotik hasten zarela lehenerran dugun bezala, eta ediren duzu dela hamargarrena, billizazu bi kontuhauk batetara, eta izanen dire hogoi eta hamasei. Khen ezazu hanbathogoi eta hamarretarik, zenbatek kontu hura xitu baitute, zein baitire seiegun, eta hala hogoi eta hamarretarik sei khendurik, geldituko zaikiztzu


15

Mendea da ehun urthe.Mundua egin zenak du 3833 urthe, aurthen.Uholde handiak 3428.Iesus Kristo sorthu zenak aurthen 1645 urthe.

II. buruaIlhargiaren kontuaz

Bi illhargiaren kontu dire.Bata illhargi berriarena eta berzea zaharrarena.Illhargi berriaren kontua iakiteko ea noiz hasi behar duen.Zaharrarena iakiteko ea zein zahar den edo hasi dela zenbat egun

duen.Illhargia bethe arteranoko artea deitzen dugu gorapha zeren illhar-

gia gora doan.Illhargia ahi arteranokoa deitzen dugu, behera-pena, zeren illhargia

behera doan.

III. buruaIllhargi berriaren kontua

Iakin behar duzu bekin urthe hartako, Epaktaren kontua, zein iaki-nen baituzu denboren taulatik.

Gero iakin behar duzu Marxotik zenbatgarren illhabethea, zuk ill-hargi barria noiz izanen den iakin nahi duzun illha bethea.

Epaktaren eta illhabetearen kontuak batetara billdu behar zitutzu.Eta kontu hark ardiatsten ezpadu hogoi eta hamarren kontura,

bañan gibelago gelditzen bada, zenbat egun gelditzen baita eskas hogoieta hamarretara, egun hartan izanen illhargi berria.

Eta baldin hogoi eta hamarretara iustuki heltzen bada, hogoi etahamargarren egun, hartan, izanen da illhargi berria.

Baldin ordean xitzen badu hogoi eta hamarren kontua, zenbat egu-nez xitzen baitu, hainberzez hogoi eta hamarren kontua gutituko duzu,hek idoki eta zenbat egun edo kontu gelditzen baitha, kontu artako egu-nean izanen da illhargi berria.


14


hauk billtzen dire hogoi eta bietara, igun hartan beraz illhargiak hasi deladituzke hogoi eta bi egun eta hala izanen ditu.

II. Bigarren exenpluaEpaktas, illhabethea eta ilhabetheko egunak

hogoi eta hamarren kontura iustoki heltzen direnekoa

Nahi baduzu iakin 1635garren urthean, Aphirillaren hamaseian, ill-hargia zein zenz zahar edo zenbat egun zituen, konda zazu behin Epakta,zein baitha hamabi, gero konda zazu marxotik hasten zarela illhabethea,bia. Finean kondatzatzu illhabethe berarek egunak, zenak baitiratezkehamasei, billtzatzu orain hirur kontu hauk, Epaktak hamabi, illhabethebia, eta illhabethe berak hamasei, hirur kontu hauk dire hogoi eta hamar,Aphirillaren beraz hamaseigarrenean, illhargiak zituen hasi zela, hogoi etahamar egun, eta egun berean illhargi berria hasi zen.

III. Hirurgarren exenpluaEpaktak illhabetheak eta illhabetheko egunekhogoi eta hamarren kontua xitzen dutenekoa

Ikhas agun urtheberean 1636 Aphirillaren, zortzigarrenean zenbategun zituen illhargiak, kondazazu bethi lehenik Epakta, zein baitzenhamabi, konda zazu gero Marxotik hasirik illhabhetea, bia, gero konda-tzazu illhabethe beraren egunak eta dire hogoi eta zorzi, iunkta tzatzuhirur kontu hauk hunela, epakta hamabi, illhabethea bia, eta illhabethekoegunak hogoi eta zortzi, hirur kontu hauk dire berrogoi eta bia, zenbatbada kontu hartan obratzen baita hogoi eta hamarretarik berrogoi etahamabitara, zein baitire hamabi, hamabi egun zituen Aphirillaren zortzianillhargiak zahar zela. Eta hunela athera beharko ditutzu bere illhabetheguztietako illhargi berri eta zaharrak.

VII. BuruaDebozionezko denboren kontua

Hirur debozionezko denboren kontu dire, karta denborak, abendoaeta garizuma.


17

hogoi eta lau. Urthe hartan bada abendoaren hogoi eta laurgarrenean iza-nen da illhargi berria.

Hunen berzez illhargi berriaren kontua ikhus ezagun orin illhargizaharrena.

V. buruaIllhargia zaharraren kontua

Iakin nahi baduzu illhargia zein den zahar, edo zenbat egun dituenhasi dela, hirur gauza notatu behar ditutzu.

Lehenik iakin behar duzu urthe hartako epaktaren kontua.Bigarrenean, zenbatgarrena den martxotik kondatzen hasirik halako

illhabethea.Hirurgarrenean iakin behar duzu, illhabethe haren beraren zenbat-

garren den eguna.Gero hauk hirurez eginen duzu kontu bat.Eta kontu hark ardiasten ezbadu hogoi eta hamarretara, hainberze

egunez zahar izanen da illhargia.Baldin iustuki heltzen bade hogoi eta hamarretara, hogoi eta hamar

egun dituzke illhargiak hasi dela.Eta baldin xitzen badu hogoi eta hamarren kontua, zenbat egunez

xitu baituke, hainberze egun dituzke illhargiak.

VI. buruaIllhargi zaharraren hirur kontu haukin exenpluak

I. Lehenbiziko exenpluaEpaktak, illhabeteak eta illhabeteko egunek,

hogoi eta hamarren kontua ardiatsten eztutenekoa

Iakin ezagun bada aurthen, 1635garren urthean Aprillaren zortzianzenbat daiteken illhargia zahar, kondezazu bada Epakta zeña baita hama-bi, konda zazu gero illhabethea marxotik hasten zarela, zein baita biga-rrena, gero konda zazu egun hura illhabethearen zenbatgarrena den, etadaiteke zortzigarrena, billtzatzu hirur kontu hauk, Epaktan hamabi mar-xotik, illhabethe bia, illhabetherak iakiteko Aphirillak zortzi, hirur kontu


16


LIBURU HUNEN LEHENBIZIKO PARTEA

Giristinoaren eginbideaz


19

Denbora hauk deitzen ditugu debozionezko denborak, zeren den-bora hautan berzetan bano othoitz gehiago egin behar baita.

Eta karta denboretan eta garizuman, adiñetara heldu direnak,barurthu behar baitute; Abendoan debozione dutenek.

Karta denborak dire urtheko laur aroetan, belhartzean, udan, ihar-tzean eta negian, hargatik deitzen dire karta denborak edo laur denborak.

Denbora hautako laur astetan, barurthu behar da hirur egunez.Asteazkenean, orziralean eta larunbatean.

Astehek dira pentekoste ondoko lehen astea, santa Kurutz burulle-koa, ondokoa Abendoaren hirurgarren igandearen ondokoa, eta garizu-maren lehenbizi igandearen ondokoa.

Abendoa hasten da S. Andreren bestari hurbillen dagokan igandeanedo sant Andres beraren egunean, baldin igandean gerthatzen bada.Akhabatzen da eguberriz.

Garizuma dakizun bezala hasten da hautsterriz eta akhabatzenbazkoz.

Ezteiak konzilioaz debekatuak dire, abendoaren lehen igandetiktrufaniaraño edo erregeen bestaraño, eta hautsterritik bazko zaharre-raño, bazko zahar bera barrenean dela berze denbora guztietan egin ahaldaitezke.


18


I. ARALDEA

Edozein ordutako othoitzez

I. buruaOthoitzaren aitzineko eta ondoko eginbidez

Ur benedikatua hartean Iainkoari

Ur benedikatuz buztiZazu ene bekhokia,Eta elhurra nola xahuEne arima lohia.

Gurutzitzean

Gurutzearen indarrez,Pensamenduetarik,Iauna begiera nazazuOthoi gaixtoetarik.

Halaber guarda nazazuGaixteki mintzatzetik,Finean deus behar eztenGauzarik nahitzetik.

Berze gurutzatzea

Gurutzearen indarrezNeure etsaietarik,Iauna begiera nazazuOthoi guztietarik.


21

LEHEN TRATATUA

Egun orozko othoitzez


20


Akhabatzean Iainkoari othoitza

O Iongoiko guztiz onaArren neure othoitza,Aboa diezadazuDuzun legez puxantza.

Ezazula othoi siegaEne pazienzia,Zeña paitakizu delaEskas eta gutia.

Othoitza akhabatzean, sainduei

O saindu titxa onezkoak,Arren othoi enea,Iaunari diozuzueLaudarazi galdea.

Eta zer ere baitu hutsEgun ene aldetik,Zuek estal ezazueHura othoi zeuenetik.

III. buruaOthoitz prinzipalak

Gure Aita

Gure Aita zeruetanGlorioso zarena,Errespetuz aipha bediLurrean zure izena.

Egiguzu zeruarenArdiatsteko grazia,Eta bethi konpli bediZure saindu nahia.


23

Zinatzea

Aita Seme EspirituSakratuarenean,Gure hitzak eta obrakDirelai zenean.

II. buruaOthoitzaren hasteko eta akhabatzeko othoitzak

Hastean Iainkoari othoitza

Iaun ona idekitzatzuArren ene ezpañak,Ene ahoak dizkitzunLaudorio ordañak,

Ezen zuri nola mintzaBerzela nik eztakit,Arren bada zu zeroriOthoi lagun zakizkit.

Sainduei hastean othoitza

O saindu gloriosoakEnekien batean,Iauna othoitz ezazueBere tronu ederrenean,

Ardiatsteko indigneNaizena neuretara,Aithor diezadan zuenMerezi handitara.

Othoitz haukin ondoan errakezu debozione duzun othoitza


22


Gehiago sinhetsten dutIesus haren semea,Zenak reparatu baituGizonaren kaltea.

Espiritu SainduarenGanik zen konzebitu,Eta Maria birjinaNoblea ganik sorthu.

Herio pairatu zuenPilatusen azpian,Eta Iosephek ehortziZuen thonba berrian.

Linboetara arimenLibratzera iautsi zen,Eta gero hirurgarrenEgunean biztu zen.

Zeruetara igan zenEta Aitarenean,Orain glorioso dagoIarririk eskuñean.

Handik ephe iakinean:Iautsiko da lurrera,Hill eta bizi guztienZuzenki miatzera.

Gehiago sinhetsten dutEspiritu Saindua,Aita eta SemearenGanik prozeditua.

Elizama saindua dutOraño kofesatzen,Sainduen oro batasunOna ere laudatzen.


25

Egun oro behar gareIguzu mantenua,Eta guk berzeri legezHutsen barkhamendua.

Eztezazula permetiTenta gaiten borthizki,Bañan gaitzatzu kalterik,Hastanduak iduki.

Agur Maria

Agur Maria zerukoGaraziez bethea,Ezen zurekin da IainkoGure salbatzaillea.

Hautatua zu zaradeBerze emazteen gañean,Nola zure semea baitaGizon guztien artean.

O Maria IainkoarenAma bedinkatua,Eta Adamen narrioGabe konzebitua.

Oren oro zuk dakizuZer dugun premia,Orain eta azkeneanZakizkigu balia.

Sinhetsten dut

Sinhetsten dut Iainko AitaAhal guztitakoa,Zeñak kreatu baitituZeru lur itsasoa.


24


Eskerrak

Milla esker darozkizutHartarakotz graziez,Lehenekotz graziez,Berriro isuriez.

Adorazionea

Hegien bada alderaLurrerarik humillki,Neure podoreaz zitutAdoratzen debotki.

Laulorioa

Gehiago dudan antzoHoberenaz laudatzen,Zeren on guztiak direnZure baithan aurkhitzen.

Berzeen gonbidatzea

Berze kreaturak ditutGonbidatzen harara,Biribilla daitezentzatLaudorioen kantara.

Ofrenda

Ofrendatzen darozkitzutArima eta lohia,Eta guztiz iaioz geroEgin obra on guztia.


27

Halaberki sinhetsten dutHutsen barkhamendua,Kofesio hargatikDela bai baptismua.

Aboatzen dut orañoHilletarik bitztea,Finean kofesatzen dutBizitze fin gabea.

AbisuaHirur othoitz hauk erratziketzu,

berze othoitz guztien nahiz aitziñean edo nahiz gibelean.

IV. buruaOthoitz perfekt eta jeneralak, hamekara pontutan

Othoitz perfekta Iainkoari sartzea

Iaun puxanta, ausartatzenNaiz zure othoiztera,Burua ezazula itzulArren berze partera.

Othoitza

Zerzaz ertxatzen bait zaitutAhal bezazin debotki.Arren esku aberatsazIsur azu frankoki.

Eginbide ordañak

Ordañez bortxaturen naizEmatera ohore,Gureganik hura duzuMerezi bethiere.


26


Eginbide ordanak

Ordain eskatzen darotzutNeure ahal guztiaZein dagotzun ereduraBeita gauza gutia.

Eskerrak

Esker itzultzen darotzutLehengo ontasunez,Eta guztiz ere azkenikArdiatsi tutzunez.

Ohorea

Ohoratzen zaitut ereIainkoaren maitea,Zeren ohoratzen duzunDohatsuen kortea.

Laudarioa

Laudorio eta ohoreDagozkitzu handiak,Zeren garaitu ditutzunHirur ixterbegiak.

Gonbidatzea

Zuek ere kreaturaLehor zabalekoak,Ederki mintza zaitezteBai zuek urekoak.


29

Agintza

Gehiago are darotzutEgiteko agintzen,Baldin eta bizitzeaGoiz ezpazait faltatzen.

Othoitza dobla

Haukin ordain laudazazuArren ene othoitza,Eta bozkario handizBethe ene bihotza.

Ialkitzea

Hala egizu emateaz,Gloriateen zarena,Eta adizazuBihotzeko auhena.

Othoitz perfet eta konplitua,edozein sainduri sartzea

Saindu handia, hurbilltzen naizZure begitartera,Ahalkez betherik zureHumillki othoiztera.

Othoitza

Duzun kreditaz puxantaErtxa zazu enetzat,Eske nagoen dohañaLauda diezadantzat.


28


Eskatzera zuk zeronekGaitutzu gonbidatzen,Lauda diezadazu zerBaitarotzu galdetzen.

Hirurtasunari othoitza

O Hirurtasun, gizonakEzin ezagutua,Zeronek argitu gabeHaren adimendua.

Zure admiratzeko othoiEgidazu grazia,Eta bear guztietanZu zakizkit balia.

Iainko Aitari othoitza

O Jongoiko Aita zeñenAdimendu handitik,Seme enjendratuaBaita eta fin gabetik.

Zuk egin diezadazuArren othoi grazia,Obra sainduetan neureFiñatzeko bizia.

Iainko Semeari

O Iongoikoren semeZuhurtziaz bethea,Irakats diezadazuArren zeure legea.


31

Ofrenda

Arima eta gorputzarenOsoki zerbitzoa,Ofrendatzen darotzut hekErrenda ahalekoa.

Agintza

Hunekien egun etaSekulako agintza,Zure faborean baizenEz naitekela mintza.

Othoitza dobla

Hartarakotz dohatsuaArren entzun nazazu,Eta galdea ordiatsOthoi diezadazu.

Iakitzea

Egundañoz zure baithanIzan dut esperantza,Zuk diezadazu neureLaudarazi othoitza.

V. buruaOthoitz eskasak edo pontu benakoak

Eta lehenik Iainkoari othoitza

O Iainko, ungi egitenBethi hari zarena,Eta ematen behin ereUnhatzen etzarena.


30


Arren adizazu eneOthoitz premiazkoa.

Eta enegatik ertxaZazu zeure semea,Arren aithor diezadanBeharreko galdea.

Sainduei othoitzak

Saindu guztiei othoitza

O dohatsu lurrekoenBitarteko leialak,Enplegatzatzue gureGatik zeuen ahalak.

Arren bada Iauna ertxEzazue debotki,Aithor diezagun eskeGaudezena frankoki.

Edozein sainduri othoitza

O dohatsu, neke izerdizGloria irabazia,Lurrekoei baliatzenZaie zure izerdia.

Iauna ertxa zazu zeureMerezien aldera,Arren beha dadin eneMeneko othoitzera.

Saindu othoiztekoenei othoitzak


33

Gero haren obratzekoEgidazu grazia,Ene iakiteak duenKonplimendu guztia.

Espiritu Sainduari

O Espiritu grazia,Sainduen ithurria,Nauzun othoi urrikariGuztiez billuzia.

Hartarakotz zuk nazazuLiberalki faboraMerezien araueraZu zaitzadan ohora.

VI. buruaIesus Kristori, eta Ama Birjinari othoitzak

Iesus Kristoren othoitza

Iesus Kristo, zure ganikDugu kristau deitzea,Hala zeruetan zureGure lehen habea.

Arren urrikal bekizuEne pena handia,Eta lehenbizikorikZu zakizkit balia.

Ama birjinari

O Maria, lurrekoenHurren arartekoa,


32


Bere ofizioko sainduari

O dohatsu zeñen baitutOfizioaz usatzen,Zu zaitut Iaun puxantarenOthoitztera behartzen.

Lan berean dihardukatZeñetan zuk munduan,Enetzat othoitz ezazuIauna bere tronuan.

Ahaide eta adiskide salbatuei

O ahaide eta adiskideZerura pasatuakUrrikal bekizkitzueEne triste plañuak.

Ertxa ezazue arrenIainko ona enetzat.Eske nagokan dohañaLauda diezadanzat.

VII. buruaAingeruei othoitzak

O monarka handiarenKortesano leialak,Urrikal bekizkitzueGure indar erbalak.

Eta mundu beherekoLazerien artean,Begia idukazueErne gure gañean.


35

Patron sainduari

O gloriosa patroña,Zeñi ene kargua,Iaun puxantak baitarotzuEman berezitua.

Zaren bethi ene gatikArduratsu kortean,Dohatsurik non baitzaudeHedoi goren partean.

Izeneko sainduari

O eialdarte handiazEne gana bethea,Zeñaren merezi gabeBaitut izen noblea.

Zeren eske bainagokaIaunari beharrena,Hura ardiats diezadazuOthoi heren aitziñean.

Konfrariako sainduari

Zeruetako armadarenSaindu agintaria,Zeure baldernakoa ganaItzul azu begia.

Eta fabora nazazuZure handi ahalaz,Bai eta geriza zeureBanderaren itzalaz.


34


II. ARALDEA

Mugen araueko othoitzak

I. buruaOrenak iotzean

Esker duzula Iaun onaZeren iragan dena,Grazia egiñ darotazunPasatzeko orena.

Hartan egiñ tudan hautsakBarkha dietzaduzu,Eta berriz erortzetikOthoi guarda nazazu.

Abe Maria ezkilletan

Iaun ona duzula eskerDenbora iraganean,Zergatik iduki nauzunKalteen gerizean.

Hala iduki nazazuNeure mendi guztian,Esker eta laudorioDuzun ene mihian.

II. buruaIaiki ondoko eta etziterako othoitzak

Iaiki ondoko othoitza

Iainko puxanta duzulaEsker ioan den gauean,


37

Aingeru begirailleari, othoitza

O aingeru ene gatikBethi gerlan zarena,Eta ni iaioz geroztik,Unhatu etzarena.

Zuk gida eta defendaNazazu bizitzean,Ene eskerrak zeruetanDituzketzun artean.


36


Zeña baita arimarenSalbatzeko artea.

Baita hartara kidatzenDuten bitartekoak,Hitz, letra, eskribu etaLege gizartekoak.

Arren ene bururariEgiozu argia,Har dezan irakatsiakDaroen zuhurtzia.

Eskolako illkhitzean

O Serafin iakintsunenEskola nausia,Irakatztera eman zaitZure lege eztia.

Bañan halarik deus eztaNik gogoan hartzea,Baldin ezpadut obretanEmateko antzea.

Arren bada gauza guztienObrari prinzipala,Ikhasien obratzekoZuk indazu ahala.

IV. buruaLaneko othoitzak nekhazailleentzat

Lana hastean

Iainko ona, beha zazuArren ene nekera,


39

Zergatik iduki nauzunGomendio onean.

Dathorken egun guztianHala iduki nazazu,Eta ene gañean erneBegia idukazu.

Guztiz ere egidazuEgundo egun guztia,Bekhaturik egiñ gabePasatzeko grazia.

Etziterako othoitza

Iauna duzula esker etaAithor ene mihian,Zeren begiratu nauzunIoan den egun guztian.

Alabañan nik etzaitutBidezki zerbitzatu,Arren egiñ tudan hutsakBarkha diezadazu.

Eta gaua pasatzekoEgidazu grazia,Bihar konplitzeko egunEskas egin guztia.

III. buruaEskolako othoitzeak haurrenzat

Eskolan sartzeko othoitza

Iauna ikhastera heldu naizNeure eginbidea,


38


Mahañean guardatzekoZuk manu neurrria.

Othuruntza ondoan

Esker duzula Iaun onaAsko eta hunetzaz,Zeren satiatu nauzunBakezki othuruntzaz.

Arren haren konplitzekoEgidazu grazia,Zergatik gorputza baitaIanhariaz hazia.

Zuri podoreaz IaunaBihurtzeko ohore,Arren haren konplitzekoEgidazu fabore.

VI. buruaItsasoko othoitzak marinelentzat

Iainkoari othoitza edozein orduzeta beregainki tormenta denean

O Iongoiko, itsasoanGuztiz miragarria,Perilletik guarda ezazuArren gure bizia.

Hanbat zuri itzulzekoEskerra handiagoZenbat baitugu kalteakHartzeko perillago.


41

Eta faboreak isurMugaz ene gañera.

Ezen hetzaz billuzirikDeus ezin dirot egin,Niri laguntzeaz othoiHar ezazu atsegin.

Lana akhabatu eta

Eternala duzula eskerLana akhabatzean,Zeren hagoan idukiNauzun bizkitartean.

Bai zeren darozkidatzunGibelatu trabuak,Hartarakotz ditutzulaMilla eskerren kantuak.

V. buruaOthuruntzetako othoitzak

Othuruntza aitziñean

Iainko probeditzailleaIauts zaite mahañera,Aitziñeko ianharienOthoi bedinkatzera.

Guardaizazu biandakEgitetik gorputzaOntasun haren dizugunFrankoki ezagutza.

Guztiz ere egiguzuIainko ona grazia,


40


Itzultzean gero berrizGuardia egitera,Bozkiago ethor gaitenEskerren itzultzera.

Marinelai abisuaOthoiz hauk erran behar dire guztiz guar-diakoak berze mugako othoitzen ondoan.Erran nahi dut goizean goizeko edo iaikiondoko othoitzak, erran ondoan eta arra-

tsean arratsekoak eta hala bethiere.

VII. buruaArrantzailleen othoitzak

Arrantzarakoan

O Iesus Krist PiarresiSarea etxaraziaEnplegatu zuelarikAlferrik gau guztia.

Eta eman ziñoenaHaren bethe arraña,Halakoa egiguzuGuri ere dohaña.

Hanbat zuri itzultzekoOrdañezko eskerrik,Zenbat itsas barreneanBaita arrain gorderik.

Balea-zaleentzat othoitza

O Iaun Tobias gazteaUngi begiratua,


43

Untziaren patroñari othoitza

O patron saindua, arrenOthoi zeure begia,Gure ganean idukiZazu bethi idekia.

Eta Iauna ertxa zazuArren perilletarik,Begira gaitzan urekoIzigarrietarik.

Guardiako othoitzak guardian sartzean

O Iongoiko uholdetarikNoe begiratua,Zeren munduan bakharrikAurkhitu zen iustua.

Eta ez berriz hain garratzkiPunitzeko mundua,Holtzadarra lekhukotzatEmanik agindua.

Arren bada zuk kegairaItsas gaitzean gerthatuOhi direnetarik.

Guardiatik illkhitzean

O Iongoiko puxant etaZeruko dohatsuak,Pausatzera goaz zuenArduren fidatuak.

Arren bada egizueGure orde guardia,Perilletarik guardatzenDuzuela untzia.


42


III. ARALDEA

Elizako othoitzez

I. buruaElizako othoitzen aitzineko eta ondiko eginbideez

Elizarakoan othoitza

Iauna elizera gidaTzatzu ene urratsak,Zuri bihotz xahu batezEgiteko othoitzak.

Etxerakoan

Iaun puxanta, elizatikItzultzen naiz etxera,Etzarela berantiarEne faboratzera.

Elizan sartzean

Ahalkerekin sartzen naizZure etxe sainduan,Arren iduki ezazuEne artha zeruan.

Elizatik illkhitzean

Illkhitzen naiz Iaun gorenaZure tenplu saindutik,Iduki nazazu othoiBethi zeure eskutik.


45

Guardaritzat bidaldurikArkanjelu saindua.

Eta kostara arrañaErakharrazia,Haren hilltzeko egitenZinioela grazia.

Guri ere egiguzuArren othoi dohaña,Kalte gabe hilltzekoHain izigarri arraña.

Balea hillondoko eskerrak

Iauna ditutzula eskerEta laudorioakMillion eta milionBaño gehiagoak.

Zeren egin darokuzunLiberalki grazia,Idekitzako handienArrañari bizia.

Zure fabora duguSentitu zonbatean,Bethi iduki gaitzatzuKateen gerizean.


44


Ama birjinaren, imajinaren aitzinean

O Birjina, salutatzen dutZure iduria,Zeruan izan ezazuArren nitzaz antsia.

Edozein sainduren, imajinaren aitziñean

O dohatsu, ziñen baitutAitziñean itxura,Zeruetan iduzazuArren ene ardura.


47

Illharrietan sartzean eta illkhitzean

Defunktu doloratuakPurgatzeko kharrean,Arren Iauna ematzitzuErrepausu hotzean.

II. buruaElizan sarthu eta berehala errateko othoitzak

Iainkoari agurra

Agur diot Iaun puxanta,Zure Iauntasunari,Othoitzteko zuk emozuKhar ene bihotzari.

Trinitateari

Hirurtasun sakratua,Zure khurtzen natzaitzu,Behar guztietan othoiZuk fabora nazazu.

Korputz sainduari

Zuri egiten darotzut,Iaun handia agurra,Errezibi zazu othoiEne ohore aphurra.

Gurutzefikaren aitzinean

Iesus Kristo ene gatikHabean ezarria,Zuk diezadazu zeureHerioa balia.


46


O Iongoiko, igandeaZeuretzat hautatua,Errenda diezazugunZuri ohore iustua.

Arren bada eguneraBerze ordu guztietan,Ene othoitzak laudatzatzuArraiki zeruetan.

Meza ondoan

Iaun puxanta, konplitu dutUztez eginbidea,Zure meza sainduarenElizan entzutea.

Ene ganik falta denaOthoi estal ezazu,Eta eskatu dohainaAithor diezadazu.

Bestetan sainduen mezen aitziñean

Saindu handia, zure mezaNoa egun entzutera,Eta zu berzetarikanArarteko hartzera.

Emetasun usatuazOthoi entzun nazazu,Eta galdea ardiatsOthoi diezadazu.

Meza ondoan

O fortuna onezkoa,Aldare aitzinean,


49

IV. ARALDEA

Mezako othoitzez

I. buruaProzesionetako othoitzez

Igandetako prozesionetako othoitza

Iauna, egun zerengatikBaitzare ohoratzenProzesionean naizHargatik abiatzen.

Ene zerbitzoa errezibiZazu othoi gogotik,Eta faboreak isurZeure tronu goratik.

Besta buruetako prozesionetan

Kortesano dohatsua,Zure besta egunean,Gurutzearen ondotikNoa prozesionean.

Hill artean aithortzen naizZure zerbitzaria,Zeruetan zaren othoiEne defendaria.

AbisuaOthoitz hauk, doblatzaketzu prozesionea akhabatu artean.

II. buruaMeza aitziñeko eta ondoko othoitzak

Iganderako eta astelegunetako mezen aitziñean


48


IV. buruaMeza entzuteko othoitzak mezako zeremonien arauera

Sakristia barrenetik illkhitzean apheza

Othoitzen naiz iautsi zelaZure seme bakhoitxaIainko Aita adizazuArren ene othoitza.

Eska zaite hemen nahi duzun gauza,egizu nahi duzun saindua ararteko

Aldareta igaten daLagunak aitziineanIesus zirkunfezatzeraIgan zen haur gasteanPazienzia indazuIauna othoi dolorean.

Introiboan, da mezaHasteko preparatzen,Birjina elizan sartzekoHalaber prestatu zen:Iauna meza entzutekoPresta nazazu arren.

Konfiteor, gero aphezakErraten du debotkiBirjina purifikatu zenTenpluan humillki:Zuk nazazu Iauna neureHobenetarik garbi.

Errazu hemen konfiteor, aphezak ere erraten duen bizkitartean.


51

Meza humillki entzun dutZure iai egunean.

Arren Iauna, ene gatikBethi ertxa ezazu,Miserikordiaz arrenDiezadan usatu.

III. buruaMeza beretako othoitzak

Igandeko mezan othoitza

Meza saindu hunen ordeO Iongoiko handia,Indazu othoi eskatzenDarotzudan grazia.

Semearen errespetutraEzen baduk fidantza,Emanen darotazulaEskatzen naizen gauza.

Bestetako mezan othoitza

O Dohatusu zenen baitaEgin besta burua,Zeruetan zaren eneAdbokat arthatsua.

Eta meza saindu hunenAriaz nik nahiaArdiats diezadazuIauna ganik grazia.


50


Bai aita espiritualZu halaber neurea.

Iainko handia enetzatSuplika dezazuen,Neure falten barkhamenduOsoa didan arren.

Meza saindua hasten duErrespetuz betherik,Iesus gure gatik hasiZen nekean gazterik:Zure gaitik nekhatzekoIndazu faborerik.

Kirieleison, aphezakGero maiz du doblatzen,Iesusek ere maiz zuenBere aita othoizten:Zure othoizteko kharraIauna indazu arren,

Gloria in excelsis, duGero kantatzen sarri,Iesusen sortzean halaAingeru onak hasi:Laudatzeko aire eneEmozu mihiari.

Errazu Gloria in excelsis..

Gloria in excelsis eskaraz

Gloria duela IainkoOnak zeru gorean,Eta gizon bihotz onekDuten bake lurrean.


53

Konfiteor eskaraz

Kofesatzen natzaitzu Iaun,Ahal guztitakoa,Bai zuri ere birjinaAma gloriosoa.

Bai zuri ere Iaun-doniMichel arkanjelua,Bai zuri Iaun-doni IauniBaptista dohatsua.

Baita zuri Petri etaPaule apostoluak,Finean zuri zeruanZareten dohatsuak.

Hekien lekhuan zuriEspirituala,Zergatik egin dudan hutsEzin konda ahala.

Edo obraz, edo gogozEdo dela mihiaz,Neure faltaz neure faltazNeure falta handiaz.

Hartakotzat zu zaitutBirjina, ama, othoizten,Zu Migel arkanjeluaHalaber suplikatzen.

Zu ere Iaun-doni Iauni,Baptista dohatsua,Baita zu Iaun-doni Petri,Bai Paule saindua,

Finean zeruetakoSainduen araldea,


52


Gero aphezak debotkiErraten du kollekta,Iesus Kristok ere zuenOthoitztu bere aita.Ene othoitza adizazuOthoi Iainko puxanta.

Erratzikezu zuk ere othoitz hauk, aphezak aldarean bereak erraten tuen bizkitartean.

Igandea eta astelegunetan othoitza

O Iainko zeinak baituzuSemearen galdea,Aithortzen noiz ere egitenBaitarotzu eskea.

Haren errespetura othoiGaldekiten dudana,Aboa diezadazuArren othoi dohaina.

Bestetan othoitza

O saindu gloriosoaZeure besta egunean,Ene othoitza adizazuAingeruen artean.

Eta ardiats diezadazuIauna gatik grazia,Zeinen ere gehienikOrain baitut premia.

Lekzioak naturazkoLegea du merkatzen,Iaun ona enplegatu zenHaren obran ezartzen:


55

Zu zaitugu lauda, adora,Bedinka hau dietzten,Gloria handia gatikZuri esker itzultzen.

O Iainko Iaun eta zeruGoraren erregea,Iainko Aita ahal eginGuztiaren iabea.

Iesus Iainkoaren Seme,Maite eta bakhotxa,Iainko Iaun Aitaren SemeIainkoaren billdotsa.

Bekhatuen kentzaillea,Urrikal gakizkitzu,Bekhatuen kentzailleaOthoi entzun gaitzatzu.

Zeure Aitaren eskuneanIarririk zudezena,Urrikal bekizu othoiPenatuen auhena.

Zerengatik zu bakharrikBaitzarade sainduarenZu bakharrik Iesus KristoIaun guztien hautua.

Espiritu SainduarenZu zaude konpainian,Aita kreatzaillearenFin gabeko glorian.

Arren bada Iesus Kristo,Iainkoaren Semea,Urrikal bekizu othoiGure plainu tristea.


54


Iuduetarik legeaInfidelen artera:

Iaun puxanta, ez nathorrenHaren arbuiatzera.Ebanjelioak, erran nahiEskribuzko legea,

Graziazkoarena daOrobat señalea:Haren konplitzeko othoiZuk indazu antzea.

Erratzitzu hemen obra miserikordiazkoak.

Obra miseikordiazkoak

Aizen urrikalmentdutsuBeharraren aldera,Iongoiko ona halaberIzan dadin hirera.

Miserikordiazko zazpi obra espiritualak

Irakats albaitiozoEziakin sinpleari,Eta konseillu on emanPremia duenari.

Konsola ezakek ereGaitz handiak hartua,Eta pazientki sofriEtsaien afruntua.

Niholatan bengantzarikEztezola desira,Iauna ziagok gaixtoaPunitzeko begira.


57

Fabore nazazu zureLegea obran ematen.

Erratzitzu hamar manamenduak:

Hamar manamenduak

Iongoiko bat onhets ezak,Eta adora debotki,Eta haren izenaz ezZiñik egin banoki.

Gehiago begira zakIgandea sainduki,Eta burasoak ohoraBizi adin luzeki.

Nihor hill eztezakelaEz bihotzez gaitzetsi,Ezen bengantzen IainkoaNi behar nauk sinhetsi.

Paillardiza igunariEgiokek ihesa,Guztiz ere ez desiraLagunaren esposa.

Berzeren ona hain gutiBeharko duk iduki,Bañan guztiz hauzoarenOntasuna ez uki.

Finean mihiari emokGuardia ezten gezurti,Eta aizen falseriaErautztera beldurti.

Liburua itzultzen daEzkerreko aldera,


56


Errakezu zuk ere hemen Kredoa.

Kredoak eskaraz

Sinhetsten dut Iainko Aita,Ahal guztitakoa,Zenak kreatu baitituZeru lur itsasoa.

Gehiago sinetsten dut,Iesus haren semea,Zeñak reparatu baituGizonaren kaltea.

Espiritu SainduarenGanik zen konzebitu,Eta Maria birjinaNoblea ganik sorthu.

Herio pairatu zuenPilatusen azpian,Eta Iosephek ehortziBere thonba berrian.

Linboetara arimenLibratzeko iautsi zen,Eta gero hirurgarrenEgunean biztu zen.

Zeruetara igan zenEta aitarenean,Orain glorioso dagoIarririk eskuñean.

Handik ephe iakineanIautsiko da lurrera,Hill eta bizi guztienZuzenki iuiatzera.


59

Othoitzak egin behar tukHill eta bizientzat,Eta ez xoillki adizkideBaña are etsaientzat.

Hauk miserikordiazkoObra espiritualak,Berehala heldu direnHauk berriz korporalak.

Zazpi miserikordiasko obra korporalak

Athariko probeariHauts diozok ogia,Baita egarri denariPresenta edaria.

Lekhorean datzanariEmokek ostatua,Guztiz senioraleariArratseko pausua.

Halaber besti ezakekProbe billoz gorria,Eta ikhus ohaturikGelan datzan eria.

Bisitatu ere beharDituk presondegiak,Eta fiñean aurkhituEhorztean hilak.

Gero apheza hasten daKredoaren kantatzen,Sinhetsi behar dugunaDarozu irakatsten:Sinhetstearen dohañaIauna indazu arren.


58


Xahu dietzakidatzu IaunaOthoi bekhatuak.

Orate frates, harekienOndoan du erraten,Othoitz egitera gaituIaun onak gonbidatzen:Zure othoizteko indazuDebozione arren.

Sekretak erran nahi duIesusik desertuan,Aita zuela othoiztuLekhu apartatuan.Aditzatzu Iauna eneOthoitzok sekretuan.

Prefazioak, Iaun onaBarurean diusku,Berrogoi egunen epheLuzez zela barurtu:Barurdiar izatekoDohaña egidazu.

Handik gero ethortzen daApheza santusera,Iesus mortutik bihurtuZen Hierusalemera:Zatoz Iauna ene baithanOstatu egitera.

Santusean ixilldurikMementoan da sartzen,Iesusek tenpluan bereAita othoiztu zuen:Othoiztiar izatekoGrazia indazu arren.


61

Gehiago sinhetsten dutEspiritu Saindua,Aita eta SemearenGanik prozeditua.

Eliza ama saindua dutOraño kofesatzen,Sainduen oro batasunOna ere laudatzen.

Gehiago sinhesten dutHutsen barkhamendua,Kofesio hargatikDela bai baptismua.

Halaber aboatzen dutHilletarik bitztea,Fiñean kofesatzen dutBizitze fin gabea.

Pakearen gañetik duOfrendatzen Ostia,Iesusek Aitari bereOfrendatu bizia.Iauna ofrendatzen darotzutNeure ahal guztia.

Handik sarri itzultzen daApheza ofrendara,Iesus ere itzuli zenEri erbaletara.

Iainko ona itzul zaiteArren gure baithara.Lababoan ditu urezXautzen bere eskuak,

Iesus Kristo bathaiatuZuen Ioanes sainduak:


60


Gero konsekratzen dituOgia eta arnoa,Deklaratzen da KristoenTriste afal ondoa:Gaitzetik onera mudaZazu ene gogoa.

Ostia eta kalitzaGero ditu altxatzenIesus habean altxatuZela adi araziten:Bekhatuaren lohitikAltxa nazazu arren.

Erratzu hemen S. Thomas doktoraren adorazionea.

S. Thomas dotoraren adorazionea

Adoratzen zaitut Iainko,Helaz gerizatua,Eta ogiaren formazGañetik itzalena.

Hala zaitzu zuri eneBihotza beheratzen,Kontenplatzean indarraNon baitzaiko flakatzen.

Bista eta ukitzeaGuztiz zaizkit nahasten,Beharriez baizen eztutHor zarela sinhetsten.

Sinhetsten dut Iainko SemeakErran duan guztia,Zeren ez baita deus ereMunduan hain egia.


63

Errakezu zuk ere apheza lehen mementoan dagoen bizkitartean othoitz hau.

Bizien orhoitzapena

Iainko ona orhoit zaiteOthoi bizi garenez,Ninzaz, buraso aurride,Ahaide, adiskideez.

Orhoit zaite ofensatuNik ditudan presunez,Nola oraño ungi egilleEta zordun naizenez.

Gehiago orhoit zaiteEne karguz direnez,Ume sehi eta berzeUkitzen zaizkidanez.

Hala oraño orhoit zaiteIauna eliza gizonez,Eta prinze estatuaGobernatzen dutenez.

Orhoit zaite heretikoakItzularazitzeaz,Orhoit etsaien gogoakOnera mudatzeaz.

Fiñean Iauna, orhoit zaiteGañerako guztiez,Zuri othoitz egiteraObligatu naizenez.

Guztiak faboratzatzuOthoi zeure graziez,Noizbait daitezen zeruanGoza plazer handiez.


62


O Iesus Krist estalirikIkhusten zaitudana,Konplizazu arren hanbatDesiratzen dudana.

Bekhokia agertuaEgun batez zeruan,Ikhus zaitzadan klarokiZeure tronu sainduan.

Apheza gero sartzen daBigarren mementoan,Iesus ere patriarkenLibratzera linboan:Libratzatzu penatuakLabe purgatzekoan.

Errakezu zuk ere othoitz hau, apheza bigarren mementoan dagoen bizkitartean.

Memento mortuorum.

Hillen orhitzapena

Iainko ona, orhoit zaiteOthoi arima ioanezBuraso aurride etaAhaide adeskidenez.

Geheiago orhoit zaiteNik eraginenez,Nola oraño ungi egilleEta ezagunenez.

Bereziki orhoit zaiteEne kargukoenez,Ume sehi berze eneGomendiokoenez.


65

Gurutzean ehortzi zenXoillki Iainkotasuna,Bainan harekin bateanHemen gizatasuna.

Biak sinhetsten tudalaEta aithortzen xahuki,Ohoin onak galdetuaGaldetzen dut humillki.

Thomasek bezala eztutZauririk begietzten,Alabainan neure IainkoZu zaitut kofesatzen.

Egidazu berretuazDoatan sinhetstea,Eta esparantzarekinZure onheritztea.

O Iaunaren hilltzearenOrhoitzapen argia,Othe gozo eta eztiEmaillea bizia.

Arren ene arimariEgiozu dohaina,Zutzaz bizi dadin etaBillha eztezan ordaina.

O pelikano bihotzezIesus maitatzekoa,Zeure odolez xahu zazuHutsez lohi gaxoa.

Ezen zure odolarenXortarik gutiena,Xahutzeke munduarenBekhatu zikhiñenak.


64


Dohaña indazu arren.

Aldareak CalbariaSeñaletzen darozu,Zeñetan Iaun ona baitzenZurarekin itzatu:Berthute ederrekinArren iunta nazazu.

Korporalek aitzeraEmaten mihiseak,Zeñaz estali baitzuenMagdalena andreak:Eztietzakidatzula:Ukha azken ohoreak.

Harri sakratuak erranNahi du illharria,Zeñetan ehortzi baitzenSalbatzaille Mesia:Lur sainduan ehortztekoEgizazu grazia.

Omnis honor et gloria,Dio aphezak debotik,Deklaratzen Iauna zelaPiztu hillen artetik:Zuk egidazu graziaBitzteko bekhatutik.

Pater noster gero hastenDu othoitz nausia,Nere apostoluei IesusKristok irakatsia:Aithor diezadazu hartanGaldetzen den guztia.

Errazu zuk ere Pater Noster eskaraz.


67

Halaberki orhoit zaiteEliza gizonenez,Errege, monarka, etaMunduko prinzeenez.

Orhoit zaite ere orañoUste kabe hillenez,Eta orhoitzapen faltazPenatzen direnenez.

Fiñean Iauna orhoit zaiteGañerako guztiez,Zure othoiztera zordunNaizela dakizunez.

Isur diezazu zeureGraziaren ihintza,Laster iraungi diezenSuaren khar borthitza.

Tresnek erran nahi duteHerodesen etxean,Burlaz zutela MesiasBerregin du soñean:Pazienzia indazuOthoi mezpresioan.

Estola manipuluekNahi dute aiphatu,Lephoan eta eskutanSokez zutela lothu:Bekhatuaren gathetikArren libra nazazu.

Aphezaren khoroak berrizDorozu gogoratzen,Nola arentzezko khoroaBurura eman zioten:Afruntuen pairatzeko


66


Baketiar izatekoDohaña indazu arren.

Agnus Dei, hiruretanGera badu doblatzen,Iesus Kristo bildotsarenParen zela kantatzen:Iauna mansotasunarenDohaña indazu arren.

Domine non sum dignus, duErraten doloroskiIesus Kristo zeruetaraIgan zen triunfantki:Fabore bera Iaun onaEgikedazu niri.

Gero apheza egoten daAphur bat kontenplatzen,Apostoluak espirituaz.Begira egon ziren:Isur dietzakidatzuZeure graziak arren.

Erratzitzu hemen S. sainduaren zazpi dohañak.

Espiritu Sainduaren zazpi dohañak

Zeruko gauzen arraioBehin zuhurtziari,Munduko eginbideenGero iakiteari.

Gehiago albaitukeErne adimendua,Eta egiteko gaitzetanHar bethi konseillua.

Trabailluetan halaberAite animoduna,


69

Pater Noster eskaraz

Gure Aita zeruetanGloriosoa zarena,Errespetuz aipha bediLurrean zure izena.


Egun oro behar gareIguzu mantenua,Eta guk bertzeri legezHutsen barkhamendua.

Eztezazula permetiTenta gaiten batezki,Baña gaitzatzu katetikHastanduak iduki.

Hirur zathi egiten duGero saindu hostia,Hirur zathi Iaunak eginEmausen, ogia:Limosnari izatekoEgidazu grazia.

Hetarik bat aphezak duOfrendatzen beretzat,Berzea bizi guztientzat:Berzea berriz hillentzat:Neure arima darotzutOfrendatzen zeuretzat.

Pax Dei du haukienOndoan sarri erraten,Iaunak bakea zeroenBerei gomendatzen:


68


In principioan daItzultzen eskuñera,Onak gidatuko dutuKristok zeru gañera:Hel nazakezu Iaun onaHetarik izatera.

Erratzitzu gizonaren lau azken fiñak.

Gizonaren, lau azken fiñak

Orhoit adi herioazOrhoit iuiamenduaz,Ifernuko penez etaParabisu sainduaz.

Baldin eta ungi bahaizGauza hautzaz orhoitzen,Faltarik egin gabe dukBizia eramanen.

Erratzatzu meza ondoko othoitzak aitzinagodiren bezala, pag.

Meza entzutearen gañean bi abisu1. Baldin eta mezako othoiz hauk luzeagoedo laburrago badire aphezarenak aldarean

baino, laburtzaketzu edo dobla zuk ereharenen arauera, biak berdin mezako

othoitzak akhabatzeko.2. Eta baldin meza entzuteko astirik edo

atizarik izatu ez baduzu on izanen da, har-gatik, mezako othoitz hauk debotki zero-

nek erratea, etxean edo berzetan, ezenmunduko othoitzik, ederrenak, eta baliose-nak dire meza saindukoak, eta haren othoi-

tzapenekoak.


71

Guztiz ere IainkoarenIzan beldurtasuna.

Fiñean pietateraAite guztiz emana,Hire penak izanen dieGolardo dagokaña.

Liburua itzultzen daLeheneko aldera,Iuduak ere itzuliZuten legera:Itzularazi nazazuNeure eginbidera.

Post komunionea daLiburutik kantatzen,Berriz Iesus Krist iausikoDela orhoitarazitzen:Egun haren orhoitzapenIauna indazu arren.

Errazu meza hasteko kollektak, pag.

Ite misa est, erratenDu gero itzulirik,Iesus mintzatuko zureGaixtoei aferrerik?Guarda nazakezu othoiHekin sentenziarik.

Benedikzionean, duBeso eskuña hedatzen,Prestuei emanen zaienArrasta dekalaratzen:Haren entzuteko graziaEgikedazu arren,


70


Hartarakotz haiza zazuSala ifernukoa,Galarazi eztezanHain hazi baliosoa.

Ogi bedinkatua hartzean

Zure gorputz sainduarenEznaiz digne hartzeko,Ogi bedinkatuarenEz eta ukitzeko.

Badarik ausartatzen naizManna haren lekhuan,Othuruntza egiteraOgi bedinkatuan.

Arren ene arimariZuk emozu hazkuntza,Garaitzeko etsaiarenAtherkunde herosa.

Eskumikua aiphatzen denean, othoitza

O Iongoiko, batasunaDesiratzen duzuna,Eta berezkoa bihotzGuztiz higuñ ziatzuna,

Eztezazula permetiNi naizen elizatik,Egotzia nola menbroBustel bat gorputzetik.

Hartarakotz othoi guardaNazazu bekatutik,Eskumiku odolsuraEgotz nazakenetik.


73

V. ARALDEA

Elizan gerthaten diren gauza batzuetako othoitzez

I. buruaPredikuetako othoitzak

Prediku aitzineko othoitzak

Iauna, prepara ezazuArren ene bihotza,Errezibitzeko beharLegez zure hitzkuntza.

Ene usantza gaixtoakKhentzatzu errotarik,Nabarrak nola berroakAlhor zainhoetarik.

Fiñean aphain nazazuZeure solaz eztiko,Laborari arthatsuakNola landa bihiko.

Predika ondoko othoitza

Iauna ezazula aginPredikuen hazia,Ene bihotz agorreraAlfer den egotzia.

Aitzitik eragiotzuEne baithan erroak,Gloria merezi dutenFruitu ekhartzekoak.


72


Hekien lekhuan zureAita espiritualaZergatik egin dudan hutsEzin konda ahala.

Edo obraz edo gogozEdo dela mihiaz,Neure falta, neure faltaNeure falta handiaz.

Erratzitzu hamen zure bakhatuak eta gero errazu:

Hartarakotzat zu zaituBirjina ama othoizten,Zu Migel arkanjeluaHalaber suplikatzen.

Zu ere Iaun-doni, IauniBaptista dohatsua,Baita zu ianun-doni Petri baiZu Paule saindua.

Fiñean zeruetakoSainduen araldea,Bai aita espiritualZu halaber neurea.

Iainko handia enetzatSuplika dezazuen,Neure falten barkhamenduOsoa didan arren.

Kofesio ondoko othoitza

O Iongoiko amulsuaEne konfesioa,Ontzat errezibi zazuEskaz handitakoa.


75

II. buruaKofesioko othoitzak

Eta lehenik kofesiora preparatzeko

Othoitza

Iauna aithor dut ofensatuZaitudala itsuski,Zertzaz baitu bihotz guztizDolu eta urriki.

Halaber dut ez sekulanItzultzeko gogoa,Baita neure falta obraOnez purgatzekoa.

Arren hetzaz orhoitzekoIndatzitzu graziak,Aphezari kondatzekoEgin tudan guztiak.

Kofesio aitzineko othoitza

Kofesio jenerala

Kofesatzen natzaitzu Iaun,Ahal guztitakoa,Bait zuri ere birjinaAma gloriosoa.

Bai zuri ere, Iaun-doni IauniBaptista dohatsua.Baita zuei, Petri, etaPaule apostoluak,Fiñean zuei zeruanZareten dohatsuak.


74


Ene hitzak eta obrakDeus eztire ordean,Zure kontra egin tudanBekhatuen aldean,

Hartarakotz Iesus KristenMerezi fin gabeak,Ordañetan har etzatzuBai sainduen nekeak.

IV. buruaGorputz saindua errezibitzeko othoitzak

Gorputz saindua errezibitzerakoan

Iesus Kristo, ez naiz batreBaso zeure lohia,Errezibitzeko ostianZein baita estalia.

Guztiarekien zerenBaizaitutzu manatzen,Errezibi dezagulaHargatik naiz ausartzen.

Arren zeure ontasunazEgidazu grazia,Digneki errezibitzekoHain saindu ianharia.

Errezibitu ondoan

Milla esker ditutzulaO Iongoiko handia,Zeren eman darotazunAingeruen ogia.


77

Aphezak hutsak barkhatzenDarozkidan bezala,Zuk othoi dietzadatzuZeruan barkha hala.

Guxiago egidazuO Iongoiko handia,Ez gehiago hetaraItzultzeko grazia.

III. buruaPenitenzia konplizeko othoitzak

Penitenzia konplitzerakoan othoitza

Iaun handia, neure faltenSatisfakzionetan,Hemen penitenzia dutKonplitzen ordañetan.

Arren errezibi zazuBegitarte emeaz,Guza aphur eskañiaBorondate hobeaz,

Eta obra on egitekoZuk indazu grazia,ErrekonpensatzekotzatLeheneko bizia.

Penitenzia konplitu ondoko othoitza

O hutsen doieko obraDagotzun Iaun eztia,Obretara athera dutEman penitenzia.


76


AbisuaBaldin othoitz hauk labur bazaikitzu, erra-

tziketzu arrosarioan bihi guztietan besperekdirauteño.

VI. buruaEmazte ezkonduen othoitzak

Emazte izorren othoitza

O Iongoiko kreaturakFormatzen ditutzuna,Duzun urrikari eneAhuen suspiraduna.

Eta begira nazazuOthoi perilletarik,Naizen estatu flakoanHar nazakenetarik.

Bana egidazu graziaO Iainko bihotz bera,Dohatsuki hurbilltzekoHeldu behar ephera.

Erditzeko othoitza

O Iongoko aita AdamTrabailluz punitua,Eta Eba erditzekoMiñez gastigatua.

Arren nauzun urrikariDolore handietan,Libraratzitzen nauzuEphe laburrenetan.


79

Kausarazi diotzotzuEne bai han fruituak,Ungi errezibitukoDutenei aginduak.

Gertha eztakidan neureArimaren kaltean,Bañan aitzitik probetxuEta ontasun handitan.

V. buruaBezperetako othoitzak

Igande bezperetako othoitza

O Iaun bezperetan ereOhore dagotzuna,Errezibi zazu haurGuri darotzuguna.

Eta haren orde iguzuLiberalki grazia,Zer ere behar baituguArren hura guztia.

Bestetako bezperetako othoitza

O saindu, Iaun handiarenZeña egin graziaz,Ohortua baitzareOhore bereziaz.

Zuri darotzagun ohoreAphurreren aldera,Iauna gana hurbill zaiteGuretzat othoitztera.


78


Bizi behar dudan neureMende gañerakoan,Hobeki nadintzat zureEnplega zerbitzoan.

Eriarentzat berze bisitanzen dutenek

O Iesus Krist hillen ereBitzarazitzalllea,Gorputzari idokozuEritasun tristea.

Eta sendatu zinduenLegez emazte erbala,Zeren ugita zerotzunAroparen pertala.

Arren huni ere emozuOsasuna maitea,Zeren zure baithan duenItzatu sinhetstea.

Sakramentua errezibitzerakoan eriak berak

Ianko handi mana dulzezIudutarrak hazia,Harik ardiatsi zutenZuk agindu heria.

Mana hura baño hobezHaz nazazu gaxoa,Zure semearen gorputzSainduaz ohekoa.

Eta baldin zure badaIauna borondatea,Ene bizitzeak duenBere azken ephea.


81

Elizan diezazudanItzul esker handia,Halako darokedazuZeren egin grazia.

Elizan sartzeko othoitza

O Iongoiko araitziñaManua ezarria,Esker itzultzera ethorZekitzula erdia.

Hala ethortzen natzaitzuArren bada eneak,Borondatez errezibiTzatzu esker sinpleak.

Gehiago egidazuIainko ona donua,Zure zerbitzeko neureHastekotza fruitua.

VII. buruaEritako othoitzak

Eriak berezat

O Iongoiko, EsekiazErregeri bizia,Lehenetarik hamabortzUrthez luzarazia.

Orobat luza ezazuArren ene ephea,Baldin eta hala badaArimaren hobea.


80


Eriak alunzio errezibitzean, berzek

Iauna, othoi fabora zazuPremian dagoena,Eta bere etsaien sarriAtakatuko dena.

Arma zazu arma sainduzPresenteko eria,Hala nola zonbatekoSoldadu billuzia.

Eta egiozu etsaienBenzutzeko grazia,Biktoriaz diezazunItzul esker handia.

Hilltzerakoan eri hurrenak berak

Zure eskuetan dut neureGomendatzen arima,Iainko ona ikhuz azuArren ene lastima.

Aldetik diezadazuArren haiza etsaia,Ene gañean eramanHak eztezan garaia.

O birjina herioanAsko faboratua,Orain da niri faboreEgiteko ordua.

Arren bada ertxa zazuZeure seme maitea,Libra diezadan zeruGoretako bidea.


83

Haren ungi fiñatzekoEgidazu grazia,Bizi hunez gabetzeazEztudan urrikia.

Eriak sakramentua errezibitzean berzek

O Iongoiko EliasiBelea egorria,Bai Daniel profetariAbachusek ogia.

Goseak zaramatzanakMuga gabe hilltzera,Orhoitzen ziñela hekinBien faboratzera

Eriaren arimariEmozu konfortua,Indar onez etsaiarenKontra den borthiztua.

Alunzio errezibitzan eriak berak

O erregeen monarkaEzta kontent zurea,Ungi baten egiteazXollki borondatea.

Bañan bazkatu ninduzuLegez gorputz sainduaz,Hala orain gogortzen nauzuAlunzio sainduaz.

Arren bada egidazuIainko ona grazia,Etsaiaren kontra nadinArma hunez balia.


82


Ikhus ezazue arren,Ondikozko premia,Eta zakizkote IainkoOna gaña balia.

Zeruan dietzatzuenItzul esker handiak,Zeren baliatu zaizkonZuen othoitz garbiak.

Ezin hillez dagoenean

O Iongoiko penetarikGure libratzaillea,Presenteko eriarenIkhus azu nekea.

Eta sarri partitzekoEgiozu grazia,Zure begitarte ikhusDezan miragarrria.

Dohain hura egiozuO Iainko bihotz bera,Zeruetan diezazuBozik itzul eskerra.

Arimak egin bezain sarri, hillarentzat othoitza

Iainko ona, arren othoiIllkhi zaite bidera,Orain doi doia partituDen arimarenera.

Begitartez errezibiZazu zeure kortean,Eta lekhu hautu emanDohatsuen artean.


85

Eta zuk ene ingeruBegiraille leiala,Ziñez enplega ezazuZeure egin ahala.

Eznazazula othoi utzHarik bere tronuan,Iaun onari niozozunPresenta arraitsuan,

Finean zuek zerukoO saindu dohatsuak,Eta egitera noanBidea pasatuak.

Zuek gida nazazueHar xidor meharreanEsker diezuzuedanItzul zeru gañean.

Eria hilltzerakoan berzek

O Iongoiko pietatezParerik eztuzunaArren urrikal bekizuHatsean den presuna,

Haiza diozozu arrenBele ifernukoa,Traba eztiozon bideZeru goretakoa.

O birjina saindu etaZeruko dohatsuakHalaber zuek aingeruEta arkanjeluak.


84


Ahukura hilltzean

O Ianinko handi, zeñarenBaita manamendua,Biziak ohor dezanMundutik partitua.

Ahukura gare harenOhoratzeko billtzen,Miserikordia duzuanHaren arimaz arren.

Gorputza elizaratzean

O Iongoiko EgiptutikIuduak libratua,Eta emana hekienAitei lur agindua.

Arren haran penatsutikLibratu duzunari,Errapausu emozuGlorian arimari.

Gorputza insensatzean

Iainko puxant zeñen nahiaBaitirade gorputzak,Insensatzen zeren direnArimekin egoitzak.

Arren othoi arimariZuk emozu gloria,Zeñen insensatzen baitaHill ohean lohia.


87

PurgatorioetaraEzazula desterra,Aitzitik erakuts zeureBegitarte ederra.

Zuek ere o dohatsuMundutik partituak,Bai eta zuek aingeruEta arkanjeluak.

Arima izituarenZatozte aitziñera,Eta gida zazueZeruko portalera.

Egiozue faboreHura o dohatsuak,Itzul dietzakitzuenMila eskerren kantuak.

VIII. buruaHilletako othoitza

Hill ezkilletan

O Iainko zeñak baituzuBat bedera manatzen,Heriotze tristearenOrhoitzapena duen.

Harentzat entzun zezatzuGure othoitz humillak,Zeñen othoitzapenetanBaitaruntsa ezkillak.


86


Urthaburuan

O Iongoiko urrikaltzen ama usatua,Urrikal begizu zeñenBaita urthaburua.

Errepausuzko emozuZeruetan alkhia,Zuri itzulzeko zordunDen eske berezia.

Edozein orduz

O Iongoiko, arima etaGorputzaren iabea,Urrikal begizu auhenArimaren tristea.

Arren labur diozazuSofritu behar pena,Iraungitzen diozulaKhar su borthitzarena.


89

Gorputza ehorztean

O Iongoiko, aita AdamLurretik formatua,Arren adizazu gurePresenteko plañua.

Eta arima ezazuGida hedoi gañera,Zeñen gorputza irauztenBaita hobi belzera.

Hill gunean

O Iongoiko zeñen baitaBihotza guztiz bera,Duzun othoi egun ion denArimaren aldera.

Hartarakotz mana zazuMigel arkanjeluak,Parabisuan diozonEman lekhu hautua.

Bederatzi urrenean

Iainko ona zu othoiztenZitugu arimentzat,Bederatzi urrena egunEgiten denarentzat.

Isur diozazu zerureGraziaren ihintza,Zeruetan diezazuItzul esker hanitza.


88


Ikhas dezan zuk manatzenDuzun lege garbia,Zure semeak zerutikLurrera ekharria.

Hartarkotz bada iguzuAdimendu ernea,Entzuteko irakatztenZazun eginbidea.

Hura lurrean konplituEta zeru gorena,Lauda zaitzagun aingeruDohatsuen artean.

Doktrinaren ondoan errateko othoitza

O bihotzen argitzailleGuztiz arrai zuziaEsker eta ludorio,Duzula berezia.

Zeren argitu gaitzuzunZeruko zuhurtziaz,Itsutuak gabilltzanakIllhuntasun handiaz.

Arren bada Iainko onaEgiguzu grazia,Bitztua idukitzekoDoktrinaren argia.

Hartzaz lurrean klaratuEta geure bizia,Zeruan diezaguzunEman zeure gloria.

Hala biz


91

BIGARREN TRATATUA

Bigarren traktatua doktriña kristianazEdo haurren irakatzmenduez laburki

Doktriña kristianaren ikhasteko haurrei, exortazionea

Tho haurtxoa, ikhas ezakSalbatzeko artea,Zeña baita gañerakoZuhurtzien andrea.

Ezen berze zuhurtziekZiaraunstek mundura,Bañan hunek zeru izarEderrez histatura.

Zer progoxu atherakoDuk berzen iakiteaz,Baldin salbatzen ez bahaizHekien berthuteaz.

Hek guztiak alfer ditukBaldin eta arima,Galtzen baduk, o guztienAzkeneko lastima.

Hau duk beraz lehen etaBizirik ikhasteko,Munduko eginbideeiGero iarraikitzeko.

Doktriña kristianaren aitziñeko eta ondoko othoitzak

Doktriñaren aitzinean errateko othoitza

O Iainko zuhurtziarenIguzki arraitsua,Zuk argi ezazu gureAdimendu itsua.


90


Iesus Kristo ohorazakNola heure erregea,Eta Aita Saindua halaNola haren ordea.

4. Lege bat

Iesus Iaunak ezarriaDuk kristauen legea,Zeña baita asko aldezBerzeak baño hobea.

Bizi adi beraz legeHark eman duenean,Ezen ezin salba aitekeLege hartzaz berzean.

5. Fede bat

Halaber eztela iakinEzak fede bat baizen,Zeruko bidea zeñakBaitarizu argitzen.

Zuri hura aitzineanDuela zerukoari,Senioralea legezLot akio bideari.

6. Izen bat

Fiñean izen bat baizenEztiagu guztiok,Giristiñoak deithatuOhi garen presunok.


93

DOKTRINA KRISTIANA BERA

I. burua

1. Iongoiko bat dela

Iongoiko bat baizen eztukZeñen ahal handiak,Egin baititu zeru lurEta argizagiak.

Hura ohora albaitezaHura humillki adora,Hure beharrean azanHark ordañez fabora.

2. Eliza bat

Eliza bat ere baizanEztuk hark ifinia,Zeñetzaz adizen baitaKristauen konpañia.

Bekira ukek hain baldernaSaindutik illkhitzetik,Hortzaz lekhorean eztukBaizen honda lezerik.

3. Buruzagi bat

Iesus Kristo duk elizaHaren buruzagia,Haren ordaña lurreanAita sindu bizia.


92


Bekhokian, guarda azanAsmu gaixtoetarik,Ahoan, berriz begiraAzan gaitzki hitztetik.

Bulharretan, guarda azanDesira gaixtoatarik,Fiñean begira azanObra gaixtoetarik.

Molde hunetzaz badahiUngi zerbitzatzeko,Grutzatzean hunelaOthoitz duk egiteko

Gurutzenaren indarrezGogoeta etarik,Iauna begira nazazuOthoi gaixtoetarik.

Halaber guarda nazazuGaizki hitz egitetik,Fiñean guarda nazazuDesira gaixtotarik.

Edo nahiago badukGurutzatzen aizela,Errakek debozioneHandirekin hunela

Gurutzearen indarrezNeure etsaietarik,Iauna begira nazazuOthoi guztietarik.


95

Eta hura, Iesus KristoGeure erregerenak,Haren ganik atheratzenDiagu aiphamena.

Bañan deitze hura nondikHiri ungi zaik egonen,Baldin ezpadituk harenOrdenantzak konplitzen.

Konpli zakek beraz legeHark manatzen duena,Gezurrez ekhar eztezanKristauaren izena.

7. Señale bat

Kristauaren señaleaDuk gurutze saindua,Paganotik berezten dikHartzaz bere burua.

Perill handietarik hark giaitik begiratzen,Ikhas ezak nola hartzazBaliatuko aizen.

8. Gurutze sianduaz baliatzeko bi molde

Bi molde dituk gurutzeSainduaz baliatzeko,Bat eta berzeak ditukHik gogoan hartzeko.

9. Gurutzatzea

Lehena duk bekhokianGurutze egitea,Ahoan, berzea etaBulharretan, berzea,


94


Buruan emateak erranNai dik Iainko Aita,Aitaren adimendutikEnjendratua baita.

Sabelean emateakErran nahi semea,Aitaren ganik zergatikBaitu bere ethortzea.

Bi soñetan emateakEspiritu Saindua,Hek bietarik zergatikBaita prozeditua.

Hargatik bada erratenDaigu ziñatzean,Aita Seme EspirituSainduaren izenean.

Arren fabora gaitzalaMuga eta oreneran,Faborera deitzen harenIzena dugunean.

Erraten diagu AitaSeme, eta Espiritu,Trinitatean zeren direnHirur presuna saindu.

Eta bakhoxki diaguIzenean erraten,Hirur presunak Iainko batBaizen zeren eztiren.


97

10. Ziñatzea

Gurutzeaz armatzekoBaduk berze molde bat,Giristiñoak handiroProgotxatzen diren bat.

Iakiteko gorputzeanGurutze egitea,Guardaturik errateraOrain noan antzea

Bekhokia beherazakEskua sabelera,Gero eskuñeko soñetarikEzkerreko aldera.

Eta errakek eskuaHala erabilltzean,Aita Seme EspirituOnaren izenean.

Señaletze hunek erranNahi dizi Iongoikoa,Izate bateko etaHirur presunakoa.

Bekhokian emateakEskua, Iainko AitaSeñalatzen, podorosoEta guztiz puxanta.

Sabelean emateakBerriz haren semea,Bi soñetan emateanEspiritu emea.


96


Munduaren aitziñeanUngi ethorri aitzen.

3. Bi bekhatu thaillu,bata orijinala eta berzea aktuala

Bi bekhatu thaillu ditukBata orijinala,Eta berzea diaguDeithatzen aktuala.

Orijinala diaguAita Adamen gañik,Huts aktuala ordeanEkharzen geure ganik.

Baptismuak xahutzen dikNota orijinala,Eta konfesioneakBekhatu aktuala.

Erremedio hauk badaIdukitzak gogoan,Progotxoski zerbitzadinMuga beharrezkoan.

4. Bi bekhatu aktual,bata mortala, eta berzea beniala

Begira adi bekhatuBi aktualetarik,Edo nahiz biz benialEdo mortaletarik.

Huts xipiaz antsikabeDen presunak gerora,Antsikabe egiten dukNoiz bait handiagora.


99

II. burua

1. Bi manamendu prinzipalak

Iongoiko bat onhets ezakHeron ez gehiago,Eta kristau legiakHeronez gutiago.

Hauk bietara billzen tukBerze manu guztiak,Rabinari ihardatsiHala Iesus mesiak.

Obratzekek beraz manuBi saindu hauk gogotik,Berzeak hautan zarratzenDiradenaz geroztik.

2. Naturazko legearen birmanuak

Eztiozokela eginLagunari kalterik,Hiri egin liezaken nahai ez ukenik.

Aizitik bethi ontasunEgiokek ahala,Hiri egin liezakenNahi uken bezala.

Hau duk bihotzean dugunIainkoaren argia,Eta paganoek berekAithor duten egia.

Treba adi berze legeHauk obretan ematen,


98


Berzeak baño eder etaBalioso agoa.

Probrezia besarkazakEta kastitatea,Gero obedienziaHumillen berthutea.

Hauk hirurekin moianezZeruetan khoroa,Ardiatsiko duk berzeakBaño ederragoa.

3. Hirur presun trinitatean

Iainkotasunean hirurKondatzen tuk presunak,Aita, Seme EspirituGero graziaduna.

Aita dut guztiz puxantaBai zuhurra semea,Eta Espiritu SainduaDohain guztiz bethea.

Eztituk ordean hirur haukIongoiko bat baizenIainko bat bezala ditikElizak adoratzen.

4. Hirurtasunaren kontra hirur bekhatu

Hirurtsunaren kontraHirur dituk bekatu,Hala die elizakoDotorek deklaratu.

Aitaren kontra dituk hutsFlakotasunezkoak,


101

Hartarakotz bada guardaAdi huts xipitarik,Moian hartzaz begira adinHandiagoetarik.

Bizitzearen fiñeanHondale khardunera,Handi xipiaren penaEzoan pagatzera.

III. burua

1. Arimonaren hiru etsai prinzipalak

Hirur etsai ezagutzaHerra handitakoak,Eta leusengu garabezEzin baketuzkoak.

Haragia duk lehena berzea mundu manoa,Hirurgarrena itzaleanLaket zaion gaixtoa.

Hauk hirurak idukitzakEtsai handienentzat,Hekin asiki miñetikBegira adienzat.

2. Hirur konseilluak

Baldin eta nahi badukHik perfekt errendatu,Bertute guztiez beharDuk arima bistatu.

Bañan guztiz nahi badukArdiatsi khoroa,


100


Lehenbizirik behar dukBihotzean damua,Ondoan gero mihianKonfesio xahua.

Finean eskuan beharSatisfakzionea.Hauk hirurez eginen dukIaunarekin bakea.

7. Hirur berthute theologalak

Sinhetstea, esparantzaEta karitatea,Iongoikozko berthuteenKondatzen duk nonbrea.

Sinhetstik beraz Iaunak hitzErran tuen guztiak,Ez ikhusi arren gauzaBerak hire begiak.

Laurean gareño ikhustenDitiagu illhunki,Noizbait zeruan egiñenDitiagu daroki.

Esparantza ere behar dukEzen hire nekeak,Izanen tuela sariMerezien kideak.

Zeren zeru lurrek lehenBaitute faltatuko,Ezen Iongoikoak baituBere hitza hautsiko.


103

Semearen kontra berrizIgnoranziazkoak.

Espirituaren kontraGaixtakeriazkoak,Azken hauk berzeak bañoBarkatzen gaitzagoak.

Begira adike berazHiru falta hautarik,Bañan guztiz ere azkenDeklaratuetarik.

5. Arimaren hirur ahalak

Gure arimaren etaHirur dituk ahalak,Zeñak ospatzen baitireHargatik prinzipalak.

Adimendua lehena,Gero borondatea,Eta fiñean iraganDirenez orhoitzeak.

Hirur ahal hauk enplegaEtzak ontasunetan,Kadira ederra bathukoHirur zaik zeruetan.

6. Bekhatuen barkhamemduardiatsteko, hirur gauza

Ardiaistekotzat heureFalten barkhamendua,Hirur gauza haurtzaz egonBehar duk orhoitua.


102


Ezen ozpin krueletikGuardatzen die presuna,Eta barkhatzen bekhatuBenial deitzen dena.

Erre edo itsotzekoHalaber perilletik,Guardatzen die herioBaita ustekabetik.

Sathan ere iziturikDie ihesi bidaltzen,Bait indar etsaiariGaraitzeko ematen.

Gorgatuak libratzen tieErditzeko miñetik,Hirur gauza sainduen haukHeldu tuk berthutetik.

Debozione handiz berazEkhar etzak heuekin,Perill hek har ez azatenKalte handiarekin.

9. Hirur aureola edohirur urre burutzak

Hiru khoroa ohi tukGuztien ederrenak,Martiri, birjina etaDotor iakintsunenak.

Nola gradu hauk baitireArdiatsten gaitzenak,Zeruetan hala ditukPagatzen gehienak.


105

Bañan fede eta esparantzazEzaiteke probetxa,Karitate sainduz beroEzbadeza bihotza.

Hura ohi duk berthuteGuztien erregiña,Ardiatsteaz egikekHeure ahal egiña.

Fedea duk zimenduaEsparantza harria,Karitatea ordeanGañeko estalkia.

Zer progotxu duk etxeazBaldin eta urieiIdekia baitaroekUtzten eta haizeei.

Karitatea beharkeBeraz berzeen gañetik,Berze berthute ederrezProbetxatze gatik.

8. Hirur gauza errespetatzekoak

Relikiak ohoratzakBai eta imajinak,Bai halaber Agnus DeiOrhe sainduz egiñak.

Usat adi hek debotkiHeurekien ekhartzen,Asko kaltetarik diePresuna begiratzen.


104


Eztezakela tormentaEmaxurx nerhabea,Ezta nekhazalleariGora bere nekea.

Ezen hauk bendeku eskeZiaudekek zeruraHautan kautsa ez adintzatIduki zak ardura.

3. Lau obra prinzepalak

Orazione barur etaLimosna erromeriak,Giristinoaren ditukObra buruzagiak.

Obra hauk harritzen dieEtsaia gehienik,Hautan beraz albaitadiHi treba maizkienik.

4. Gizonaren lau azken fiñak

Lau fin dituk gizon penakHandiz bethearenak,Gau eta egun bihotzeanIraultzeko tuenak.

Herioa duk lehenaBerzea iuramendua,Berzea berriz infernua,Fiñean parabisua.

Orhoit adi lau fin hautzazO gizon mundanoa,Zeñak erhakerietanBaituk heure gogoa.


107

IV. burua

1. Laur berthute kardinalak

Prudenzia, iustiziaIndar tenperanzia,Laur berthute kardinalenDuk nonbre hautetsia.

Aizen beraz prudent etaZuzen baliatzaille,Nekeetan borthiz etaAtseginen neurtzaille.

Ezen hanbat gizon eztikEzpatak hill munduan,Nola atsegin soberakEman baitu putzuan.

Bertute hauk besarkatzakEzen hautan berzeak,Sustengatzen dituk nolaGondeetan atheak.

Hargatik ere deitzen tukBerthute kardinalak,Zeren diren athearenNola sendo uhalak.

2. Lau bekhatu, zeruaribengantza eske dagozkanak

Begira adi eskuakOdolez gorritzetik,Baita naturaren kontraBekhatu egitetik.


106


Eta besta elizamakManatu guztietan.

Bekhatuak konfesatzekUrthean behin bedere,Gorputz saindua errezibiBaskoetan ezpere.

Barur etzak bijiliaGarta eta garizuma,Hala ardiatsiko dukZeruko erresuma.

3. Elizaren berze borz manamenduak

Orziral laurunbatetanEztuk haragi ianen,Ez muga debekuetanEzkontzarik egiñen.

Aphezei paga dietzakZor dorosten sioak,Hamarren primiziakBerze gañerakoak.

Eztezala batre hantaHeretikoarekin,Ez hain guti eskumikuzZaurthua denarekin.

Baldin ordean heroriHartan bahaiz erori,Absolbatzera hoakoNigarrez prelatari.

Elizaren deitzen ditukHautxek manamenduak,Diren ordenuak zerenEliza saindakuak.


109

Ezen ungi baldin bahaizGauza hautzaz orhoitzenFaltarik egin gabeDuk bizia eramanen.

V. burua

1. Gorputzaren bortz sensuez

Eztezala bista hedaGauza ergel deneraEzta beharria zabalItsusi den elhera.

Hain guti behar atzaikUsain onei iarraiki,Ezta gaizki mintzatzekoHeure ahoa ideki.

Fiñean eztezala ukiDesonhest den gauzarik,Aitzitik sensuez zerbiUngi begiraturik.

Ezen gure arimarenHek ohi tuk leihoa,Hetarik giaitik etsaiAtakatzen gaixtoak.

Iduki etzakek berazHek ungi zarratuak,Ariman eztakizkienSar etsai odolsuak.

2. Elizaren bortz manamendu prinzipalak

Meza entzun albaitezaIgande sainduetan,


108


Atariko probeariEmok heure ogitik,Eta meza sainduaEntzun iaiki eta ohetik.

Prediku sainduak entzunAlbaitetza erneki.Sakramentaliei bortz haukZiarraiztek hurbillki.

Hauk ere orobat tieBeniazak barkhatzen.Eta grazia arimaFlakotara isurtzen.

Hautzaz ere beraz heukEgitzik progotxuak,Eztituk mezprezatzekoIongoikoaren donuak.

VI. burua

1. Espiritu Sainduaren kontrakosei bekhatuak

Ez adilla desesperaHuts egin dukeneanEzta heure ungi egiñezSar presunpzionean.

Erreferta eztezalaEgia ezagutua,Ez berzeren ontasunezErrizibi damua.

Begiradi egin dukenFaltan hisfiatzetik,


111

Obedizak beraz heurAma ona bezala,Haren manuak obretanEmaten dituela.

Ezen Iaunak ez au bereSeme aboaturen,Non eztuen heure amaEliza ezaguturen.

4. Bortz sakramentaliak

Ur benedikatu sainduzBustizakek belarra,Bekhatuez orhoiturikBaita zeha bulharra.

Konfesio jeneralaMaiz errakek debotki,Baita benedikzionePrelatena errezibi.

Gure Aita eztezalaAhantz saindu othoitza,Hau duk sakramentalienNonbre sakratu bortza.

Bekhatu benialak haukOhi tie barkhatzen,Zeren bada eztuk hautzazEre kontu eginen.

5. Berze bortz gauza sakramentalieihurbilltzen zaiztenak

Ogi benedikatuaHar ezakek debotki,Eta Iaunaren gorputzaErrezibi digneki.


110


Eztezazula permetiTenta gaiten borthizkiBañan gaitzatzu kaltetikHastanduak iduki.

Hauk duk Iesus Kristo IaunakIrakatsi othoitza,Zenetan beharren tugunZazpi gauza baitauntza.

Bethiere hau ahoanAlbaituke maizenikEzen eztuk othoitzetanHuni hersten zaionik.

2. Zazpi sakramentuak

Zazpi sakramentu dituk.Baptismua lehena,Konfirmazionea dukGero haren hurrena.

Gero kofesionea,Gero gorputz saindua,Aphezkoa, eta ezkontza,Fiñean alunzioa.

Baptismuak arima dikBekhatutik garbitzen,Konfirmazioneak dikGrazian eskoratzen.

Gorputz sainduak, hazkuntzaEmaten arimari,Konfesioak barkhatzenUrriki duenari.

Aphezkoak gizona dikAldareko sakratzen,


113

Bañan guztiz konfesatuGabetarik hilltzetik.

Ezen bekhatuetarikBarkhamendu gabea,Urrikimendu gabe dukBatbedera hilltzea.

Espiritu SainduarenKontra dituk falta hauk,Haren ontasunen kontraZergatik baitire hauk .

Ahalaz begira adiBerez hoben hautarikHaren graziak eztaitenAparta hire ganik.

VII. burua

1. Zazpi galdegin behar ditugungauza prinzipalak

Gure Aita zeruetanGlorioso zarena,Errespetuz aipha bediLurrean zure izena.


Egun oro behar gareIguzu mantenua,Eta guk berzerik legezHutsen barkhamendua.


112


Mahañean begira zakArrazoin den neurria,Eta egitekoetanEgin dilijenzia.

Zeru goitia bistatzenDie zazpi planetek,Bai eta gure arimaZazpi berthute ederrek.

Hekien ardiatsteazEgik ahal egiña,Bista dezaken arimaBilluz eta eikhiña.

4. Zazpi bekhatu mortalak

Ezaizela handi nahi,Ez eta are bekhaixti,Ez eta utz garaitzeraHeure aserreari.

Halaber abariziaGaitzetzak itxikina,Nola manera bereanPaillardiza higuña:

Gehiago ezaizelaEmana zintzurrera,Ez hain guti nagitasunLaxo eta herrestera.

Zazpi berthuteen kontraZazpi dituk bizio,Hidraren zazpi buruakZiduritek propio.

Hekin asikiak ditukArima hillgarriak,


115

Eta ezkontzak graziaEzkonduei ematen.

Alunzioak indarrakBerretzen arimari,Igurikitzeko azkenGuduan etsaiari.

Haute hek dituk elizarenZazpi sakramentuak,Iesus Kristo gure IaunakBerak ordenatuak.

Hautarik arimetaraIsurtzen duk grazia,Hala nola kanaletikAlhorrera uria.

Hautzaz bada freska zakekArima agortuaGloria merezi duenEkhar dezan fruitua.

Bañan ordean hautaraHurbill adi digneki,Iaun zerukoak gastigaEzazantzat garratzki.

3. Zazpi berthute prinzipalak

Aizen bethiere humill,Bai begitartegilleTrebesia eta ondikoHandien pairatzaille.

LiberalitetatenPreza zak noblezia,Eta kastitatearenMaita perla garbia.


114


6. Miserikordiasko obrak

Aizen urrikalmendutsuBeharraren aldera,Iongoika ona alaberIzan dadin hirera.

7. Zazpi miserikordiazkoobra espiritualak

Irakats albaitiozoEz iakin sinpleari,Eta konseillu on emanPremia duenari.

Konsola ezakek ereGaitz handiek hartua,Eta pazientki sofriEtsaien afruntua.

Niholatan bengantzarikEztezala desira,Iauna ziagok gaixtoaPunitzeko begira.

Othoitzak egin behar tukHill eta bizientzat,Eta ez xollki adizkideBaña are etsaientzat.

Hauk miserikordiazkoObra espiritualak,Berehala heldu direnHauk berriz korporalak.

8. Zazpi miserikordiazkoobra korporalak

Athariko probeariHauts diozok ogia,


117

Hetarik hillez betheakIfernuko hobiak.

Ago beraz bethi erneNonbaitik bere hortzakKruelki eztietzatenIratxaki zorrotzak.

5. Espiritu Sainduarenzazpi dohanak

Zeruko gauzen arraioBehin zuhurtziari,Munduko egin bideenGero iakitari.

Gehiago albaitukeErne adimendua,Eta egiteko gaitzeranHar bethi konseillua.

Trabailluetan halaberAite animoduna,Guztiz ere IainkoarenIzan beldurrasuna.

Fiñean pietateraAite guztiz emana,Hire penak izanen dikGolardo dagokana.

Espiritu SainduarenHuna zazpi dohañakMunduko tresor guztiakPasatzen dituztenak.

Orhoitzaren sari ditikHauk aithortzen libroki,Haukin beraz eska akioBelhauriko humillki.


116


Bañan ordean aberatsObra sainduetako.

Har ezakek atsekabeBerzek huts egitean,Eta emetasunarenPrezadi berthutean.

Ahalaz baliaraziAlbaiteza zuzena,Remediatzera kalteEtsaia berzerena.

Urreaz erosten eztenMaitazakek bakea,Nola xahutasunarenOraño berthutea.

Eta nihork ofensatzenBahau bidegabezki,Orhoit adi sofritzeraHobena pazientki.

Berthute hauk giaitiztekErrendatzen dohatsu,Iaun onak ziarozkigukHargatik gomendatu.

Hautan beraz treba adiHark agindu saria,Ardiats dezan zein baitaSekulako gloria.

IX. buruaBederatzi bekhatu berzerekin

kutsatzen garenak

Eztiozola berzeriEragin bekhaturik,


119

Baita egarri denariPresenta edaria.

Lekhorean datzanariEmokek ostatua,Guztiz senioraleariArratseko pausua.

Halaber besti ezakekProbe billuz gorria,Eta ikhus ohaturikGelan datzan eria.

Bisitatu ere beharDituk presondegiak,Eta fiñean aurkhituEhorztean lohiak.

Hautxek dituk bada obraUrrikimenduzkoakZeñak manatu baitituHertsiro Iongoikoak.

Ezen ethortzen deneanIuiatzera mundua,Haukien galdegiñen dikPrinzipalki kontua.

Obra on hautzaz mukuruEgik beraz handia,Eztuentzat iuiamenduHartan ahalkeria.

VIII. buruaZortzi dohatsutasunak

Aizen espirituz probeGaixtakerietako.


118


X. buruaHamar manamenduak

Iongoiko bat onhets ezakEta adora debotki,Eta haren izenaz ezZinik egin banoki.

Gehiago begira zakIgandea sainduki,Eta burasoak ohoraBizi adin luzeki.

Nihor hill eztezakelaEz bihotzez gaitzetsi.Ezen bengantzen IainkoaNi behar nauk sinhetsi.

Paillardiza iguñari egoikek ihesa,Guztiz ere ez desiraLagunaren esposa.

Berzeren ona hain gutiBeharko duk idukiGuztiz ere hauzoarenOntasuna ez uki.

Fiñean mihiari emokGuardia ezten gezurti,Eta aizen falseriaIrauztera beldurti.

Huna Iainko handiarenHamar manamenduak,Bi harrizko tauletan harkBerak eskribatuak.


121

Lausenguz edo mehatxuzHartara lixturturik.

Guardadi halaber nihorGaizki konseillatzetikBaita gaizki egiteraHalaber manatzetik.

Eztezakela bekhatuEgitera zagita,Ez eta hain guti nihoizKonsenti haren falta.

Gutiago are beharDuk egiten lagunduEzta eginez geroztikUngi dela laudatu.

Faltatzera doaneanBegirauk izilltzerik,Allegia ez ikhustenBai itxura egitetik.

Giristiñoa hauk ditukBederatzi hobenakKristau laguna faltetanEragotzten dutenak.

Begirauk berazHutsik eragiterik,Aitzitik heure ahalazGibelazak gaizkirik.

Zerengatik hark bekhatuEgiten duenean,Herori ere kutsatzen baitAiz haren hutsean.


120


Halaberki albaitezaMaita emetasuna,Baita manera bereanEre mansotasuna.

Ontasunaren orañoPreza zak berthutea,Eta Iainkoaren baithanIduki sinhetstea.

Heure erremangetanGuarda zak modestia,Kalte eta lastimetanBai har pazienzia.

Guztiz ere preza ezakKastitate garbia,Bañan ere gehiagoSaindu kontinenzia.

Bañan berthute guztiakKoroatzen tunakHuts egin gabe duk obraOnetan iraupena.

Espiritu Sainduaren haukFruitu hamabiak,Zeñek xitzen baitituzteGañerako guztiak.

Hautzaz arima haz ezakGiristino flakoa,Etzen hauk daroe biziEmanen bethikoa.

Hamabi apostoluen, hamabi errefauak

S. PetrusSinhetsten, dut Iainko AitaAhal guztitakoa,


123

Begiradi beraz legeSaindu haukin hautstetikGastigua ezthatorkenZeruaren gañetik.

XI. burua

Hamenka milla birjinekIesus Kristoren gatikBere bizitzeak emanZitizteen gogotik.

Hartarakotz orhoit adiHekin bihotz handiazEta omena ohoraAhal egin guztiaz.

XII. buruaSainduaren 12 fruituak

Guztien gañetik izanEzak karitatea,Ezen berthutetan har dikEramaren florea.

Eta ungi egiteazBethiere boz adi,Iarraikitzen atzaiolaKharrez berthuteari.

Gehiago preza ezakBakearen dohana,Eta gerla gaixtoetarikAgo bethi hastana.


122


S. MatheusNik oraino sinhetsten dut

[…][124-125 orrialdeak falta dira]

3. Fede saindua da, IainkoBat hirurtasunean,Ohoratzea hirurtasunHura batasunean.

4. Presuñak elkharrekienBatre nahasi gabe,Substanzia halaber hainGuti berezi gabe.

5. Ezen berze da presunaAita Iainkoarena,Berze semearen, berzeEspirituarena.

6. Bañan Aita, Seme, etaEspirituarena,Bat da iongoikotasunaBat orabat izana.

Gloria, berdina duteBerdin maiestatea,EgundañotikakoaHaste eta fin gabea.

7. Nolakoa baita AitaHalakoa Semea,Halakoa EspirituAmodioz bethea.

8. Aita kreatu gabeaSemea ere gabea,Eta orabat EspirituGrazien emaillea.


125

Zeñak kreatu baitituZeru lur itsasoa.

S. IoanesNik halaber sinhetsten dutIesus haren semea,Zeñak reparatu baituGizonaren kaltea.

S. IakobusEspiritu SainduarenGañik zen konzebitu,Eta Maria birjinaNoblea ganik sorthu.

S. AndreasHerio pairatu zuenPilatusen azpianEta Iosephek ehortziBere tonba berrian.

S. PhilipusLinboetara arimenLibratzera iautsi zen,Eta gero hirurgarrenEgunean bitztu zen.

S. ThomasZeruetara igan zenEta Aitarenean,Orain glorioso dagoIarririk eskunean.

S. BartholomeusHandik ephe iakineanIautsiko da lurrera,Hill eta bizi guztienZuzenki iuiatzera.


124


16. Guztiarekin eztireBatre hirur Iongoiko,Bañan solamentki bat daAithor duguna Iainko.

17. Hala Aita Iaun da etaSemea, Iaun orobatEspiritu sakratuaEre Iaun da orabat.

18. Eztire ordean hargatikHirur Iaun niholere,Bañan solamentki IainkoBakhar bat bethiere.

19. Ezen nola eliza baituManatzen bat bedera,Presuna bakhotxa IainkoEta Iaun aithortzera.

Halaberki hark berak duHertsiro debekatzen,Hirur Iainko edo hirurIaun izenda eztaiten.

20. Aita nihork eztu eginEz eta are kreatu,Ez eta oraño nihorkHalaber engendratu.

21. Aitaren ganik bakharrikDa seme dohatsua,Ez egin eta ez kreatuBasian enjendratua.

22. Aita, Semeen ganik daEspiritu Saindua,Ez egin eta ez kreatuBañan prozeditua.


127

9. Aita neurri gabea daSemea neurri gabea,Espiritu sakratuaOrobat neurri gabea.

10. Aita bethierekoaSemea ere orobat,Espiritu sakratuaHaura ere orobat.

11. Guztiarekin eztireHirur bethiereko,Bañan solamentki bat daIainko bethiereko.

12. Hala oraño eztireHirur kreatu gabe.Ezta manera bereanHirur neurririk gabe.

Bañan kreatu gabe batEta neurri gabe bat.Hauk hirurak bethiereEz baizen Iongoiko bat.

13. Orabat da Iainko AitaAhal guztitakoa,Orobat Semea, orobatEspiritu goikoa.

14. Ordean eztire hirurAhal guztietako,Bañan solamentki bat daAhal guztietako.

15. Hala Aita, Iongoiko daSemea ere Iongoiko,Espiritu sakratuaEre orabat Iongoiko.


126


28. Fede zuzena da badaGuztiok sinhets dezagunEta gehiago geureAhoz aithor dezagun.

Iesus Kristo gure IaunaDela Iainko Semea,Dela oraño gehiagoGizont gure parea.

29. Dela Iainko, Iainko AitarenSubstanzia beretik,Eta enjendratua mendeGuztien aitziñetik.

Gizon berriz bere amarenSubstanzia garbitik,Eta iaioa denboraHañitzen gibeletik.

30. Ianko perfet gozon perfet.Arima arrazonduanaz,Egiña eta harakiGizon erbalarenaz.

31. Aitaren berdin IongoikoTasunare arauez,Aita baño gutiagoGizatasun arinez.

32. Zeña Iainko eta gizonHalaber izan aren,Hargatik ordea ezbaitaIesus Kristo bat baitzen.

33. Bat ez iongoikotasunaHaragira itzulirik,Bañan IainkotasuneraGizatasuna harturik.


129

23. Beraz aita bat da etaHirur aita eztira,Seme bat da eta hirurSeme ere eztire.

Halaber eztire hirurEspiritu sakratuBañan xollki espirituSaindu bat aithor dugu.

24. Hirurtasunean eztaLehen azkenagorik,Ez eta are gehiagoHandi xipiagoarik.

Aitzitik hirur presunakDire egundanokoak,Eta hirurak orañoElkarren kidekoak.

25. Halako gisaz non lehenErran dugun bezala,Ohoratu Iongoiko batNon bethi behar baita.

Iakiteko batasunaHirurtasunena,Eta orabat hirurtasunHaur batasunean.

26. Hargatik nahi duenakBere arima salbatu,Hirurtasunaz sinhesteHau iduki behar du.

27. Bañan oraño gloriaSaindua ardiastekoa,Inkarnazione Iesusena du sinhetsteko.


128


39. Obra onak egin tuztenakIonen dire zerura.Gaixtoak egin tuztenakIautsiko ifernura.

40. Hau da fede katholikaZeña baldin leialki,Babederak idukitzenEzbadu eta osoki,

Ezin salba ahal baitaiteBañan dohakabeki,Behar baitu leze kharrezIratxakira iautsi.

Athanasioren hauk dukFedearen bilduma,Apostoluek eginakDeklaratzen duena.

Arrius bat zebillalaElizaren nahasten,Hari kontra egitekoArgira eman zien.

Hunen beraz ikhastekoHar albaiteza pena,Ezen hau duk gure fedeSainduaren goihena.

XIV. buruaElizako zeremoniez

Eliza sainduan badukAsko zeremonia,Zeñez hagoan baitagoDebozione guztia.


131

34. Guztiz bat ez substanziarenNahastekatasunaz,Bañan bat xollki presunaBeraren batasunaz.

35. Nola gorputza eta arimaBaitirade gizon batHala Iainko, eta gizonaDire Iesu Kristo bat.

36. Zeñak pairatu baitzuenGure gatik herio,Emateko gure arimaGaxoei erremedio.

Ifernura patriarkenLibratzera iautsi zen,Eta gero hirurgarrenEgunean bitztu zen.

37. Zeruetara igan zenEta Aitarenean,Orain glorioso dagoIarririk eskuiñean.

Handik berriz ethorrikoDa mundu beherera,Hill eta bizi guztienZuzenki iuiatzera.

38. Hura ethortzen deneanHill diraden guztiak,Biztuko dire bihotzakDituztela larriak.

Bere gorputz propioakDire presentatuko,Zeren bizitzeko obrezKontu errendatzeko.


130


HIRURGARREN TRATATUAKonfesatzeko antzea laburki

Nola kofesioa baita bekhatuaz Iainkoaren grazia galduz geroztikharen aurkhitzeko moiana, parabisuko bide zabaletik pasatuz geroztik,bide hartara itzultzeko xidorra, iustuasunaren untzi handitik behatuzkoitsasora eroriz geroztik, biziaren anpharatzeko ohola, fiñean basan sart-huz geroztik xautzeko ithurria.

Hala andiro da on haren ungi iakitea, Iainkoaen grazia galdu duzu-nean, aurkhitzeko basatu zaren bidera itzultzeko erori zern untzira igate-ko eta lothu zaizkitzun zikhiñen xahutzeko.

Ikhas ezakezu beraz gauza hain ekhai handitako, zein iduritu zaizki-dan liburu hobrerenetarik zure premia urrikaldurik atheratu eta moldatubaitu, zeure progotxua egikezu.

1. Konfesiora preparatzeko antzea

Konfesiora preparatu gabe batetik begiratuzu, hain gauza sainduazabusa eztezazuntzat eta Iainkoak puni etzaitzantzat. Preparatzen hasteankonfesiora preparatzeko othoitza erranen duzu. Gero zeure azkhen kon-fesioaz geroztik egin tuzun bekhatuez orhitzen etsaiatuko zare.

Handiroi baliatuko zaitzu arratseko konzienzioaren examenetanmerkatu zintuen bekhatuen orhoitzapena.

Eztezazula berze falta oherakoan haren egitera, oroiterako ohoitzakberak orhoitazaraziko zaituen bezala zein baita pag.

Prepazatzen zenbat denbora egin behar duzun ezin ungi señaladaite, hillhabethe bat egotu bazare konfesatu gabe egonen zare gutieneanoren laurden gat, baldin gehiago egotu bezare gehiago denboraren ere-dura.

Orhoituko zaren bekhatuak gogoan ungi har etzatzu eta ahantztekobeldur bazare eskribuz ematzitzu eta dita kofesorari ahalke eta urrikihandi batekn irakur diotzotzu, gero etxera zarenean papera errezazu.

Azken kofesioan bekhaturik ahantzi bazinduen lehenik bekhatuhura kofesatu behar duzu.

Osoki bekhatu guztiak bat ere estali gabe kofesatu behar tutzu.Xahuki klarki eta deus gerizatu gabe erran behar tutzu.


133

Ezen frutua azalakNola baitu guardatzen,Debozionea halaHek die begiratzen.

Iduki etzakek berazHek estima handitan,Ezen hire arimarenDituk ontasunetan.

Doktrina kristianaren zarratzea

Hunenbertzez aditu dukIesus Kristen doktrinaOrain haren obratzeazEgik ahal egiña.

Ezen berzetako eztukGizona kreatua,Baizen konplitzeko harenManamendu saindua.

Eta gero ardiatstekoSekulako gloria,Halakoa Iaunak eginDiezala grazia.


132


Fiñean hautsi du neure azken kofesionean hartu nuen deliberazineona, ezen asko aldez huts egin dut Iainkoaren hamar manamendu sain-duen kontra.

3. Manamenduen arauez kofesatzeko antzea

I. Lehenbiziko manamendua daIongoiko bat onhets ezak eta adora debotki

Manamendu saindu hunen kontra huts egin dut ezenFaltatu dut askotan Iainkoari zor zitzaion ohorearen ematera, eza-

gutzaren egitera, othoitztera eta eskerren itzultzera.Othoitzik egin badu egin dun antsikabeki eta laxoki eta goga berze-

tan nuela hartara gogoetak itzulzeko ardura gabe.Iainkoaren gauzetan zegokan baño gehiago eta barrenago sarthu

nahi izatu dut. Fedezko gauzez dudatu dut eta hala zirenz.Errazu zertan.Ametsetan aztietan sorginetan ezkuturetan eta berze deabruaren

artetan siheste eman dut.Erratzitzu zein diren.Neure egitekoeran eta beregainki lazeria eta ondikoetan, gehiago

fidatu naiz kreaturetan edo gizonetan ez ezen Iongoikoaren baithan.Esparantza sobera izatu dut Iainkoaren miserikordian bizitze gaitx-

toa neramalarik eta handik gehiago bekhatu egiteko libertate hartu dut.Iainkoa bano neure burua eta gizona gehiago maitatu dut eta obeditu.Neure lagun giristinoa bere beharrean ahal negiela eztut faboratu.Errazu zertan.Gauza sainduez eta Iainkoari ukitzen zitzaizkonez burlatu naiz.Errazu zenez.

II. Bigarren manamenduaEta haren izenaz ez zinik egin banoki

Manamendu hunen kontra ere huts egin dut ezen.Zin eta burho hanitz egin dut.Errazu ala den usantza gaixtoz ala iakiara, eta zer burho edo iuramendu egin

duzun.Iuramentu egin dut haren odola zerua haren argia bai ala fede etc.


135

Hitz alferrik eta zure bekhatuei ukitzen etzaoenik erran behar eztuzu.Bekatuei datxezten gauzak edo erran ohi den bezala bekhatuaren

zirkunstanziak erran behar tuzue.Nola ez xollki haragizko bekhatu egin, dut, bañan egin dut apheza-

rekin serorarekin lagunaren emaztearekin lagunaren senharrarekin.

2. Kofesatzen hasteko antzea

Kofesatzeko ahalik hobekiena preparatu zarenean othoitzean aphurbat belhauriko egonen zaren kofesatokiaren aldean, baldin berzerik kofe-satzen bada zeure aldiarein begira modestki eta ixillki igurikiko duzu.

Kofesatokian debotki eta onhestki sartuko tzare eta belhauriko iarri-ko zare.

Egiñen duzu gurutzearen señalea.In nomine patris edo eskaraz Aita Seme etc.Eskuak iuntatuko tutzu.Gero erranen diozu aita kofesorari.Benedicame, pater quia peccavi.Edo eskaraz, aita indazu plazer baduzu benedikzionea ezen bekhatu

egin dut.Benedikzionea hartu eta erranen duzu.Confiteor, edo eskaraz, kofesio jenerala pag.Gero hunela kofesatzen hasiko zare.Aita hunelako egunez azkhenki kofesatu nintzen.Errazu zenbat egun duen edo zenbat denbora eta baldin zenbait

bekhatu ahantzi bazitzaitzu errazu.Hunelako bekhatu ahantzi zitzaitan.Errazu zer bekhatu eta baldin penitenzia konplitu ez bazinduen

errazu.Ez nuen konplitu ordenatu zitzaiten penitenzia.Gorputz saindua ere ahal nukeen bezanbat preparazionerekin eta

debozioneredin ez nuen errezibitu eta zegokan bezala ondoan eskerrak eznituen bihurtu.

Halaber oraingo kofesio hunetara ez naiz heldu behar den prepara-zione edo debozionearekin.


134


Errazu zertan.Zehar eta borondate gaixtorekin begiratu daroet.Errazu zergatik.Neure ahalke gabetasunaz eta gaixtakeriaz aserratzeko okasione

eman daroet.Jende zaharraz mezprezatu tut eta hekin hitzez eta erremangez bur-

latu naiz.Esker gabe izatu naiz neure ungi egilleen aldera.Errazu zertan.Bruita izatu dut neure urkorekin hargatik gaitzetsi tut.Errazu zenbat denboraz.

V. Bortzgarren manamendua daNihor hill eztezakela ez bihotzez gaitzetsi

ezen bengatzen Iainkoak ni behar nauk sinhetsi

Hunetan ere erori naiz ezen berzeri gaitz ethor zekion nahi izatudut.

Errazu ala zen aserrealdian ala odol hotzean.Gaizki egilleari gaizki egiteko eta bengantzan hartzeko desira izatu

dut.Errazu guztiz konsenti duzun ala ez.Neure lagun giristinoa gaitzetsi dut.Errazu zergatik eta zenbat denboraz.Neure lagun giristinoa desohoratu du.Errazu zertan eta ala ixillik ala ageriki ala aitzineti ala gibeletik.Bere eskas eta inperfekzioneez irau eta erantzuki egin diot.Neure ahalaz difamatu dut.Neure haserrean erran dut biaia gaitz dagitella haizeak uriak egunak

eta berze kreaturek.Othoiz gaixtoak neure buruaren kontra despitez eta pazioenzia

gabez egin tut.Nahi eztudanik ethorri edo erran zaitanean lasterregi aserratu naiz

eta pazienziarik eztut izan.Aserrarazi ditut errespetatu behar nituen presunak eta gehiago hek

erran darotatenaz nerori ere aserratu naiz. Neure etxatiarren hutsak sobe-ra gastigatu tut, koleraz gehiago ez ezen arrazoñez.

Errazu eta gastigua falta baño handiago zenz.Neure etxekoei bizitze gaixtoa eman daroet.


137

Erran dut hain da egia nola Iainkoa bera nola ebanjelioa etc.Izatu naiz kausa zeren berzeren eta burho egin duena.Agindu dut gauza ona iuramenturekin konplitzeko borondate gabe.

III. Hirurgarren manamendua daIgandeak eta bestak iduki ezak sainduki.

Manamendu hau ere mesprezatu dut ezen.Igande eta besta egunetan lanean haritu naiz eta berzerik ere haria-

razi dut.Errazu zer lanetan eta ea halako beharra zenz.Meza entzutera zordun nintzen egunetan faltatu dut.Errazu zergatik eta zenbatetan.Niri datxezkidanei meza entzutera tenitu zirenean faltarazi daroet

edo entzun zaten ardurarik eztut izan,Predikua entzuteaz axolarik izatu eztu edo gogoa berzetan erabilli

dut predikariez trufatu naiz.Maiz meza entzun dut debozione gabe gogoa berzetan nuela horra

huna begiak nerabillizala eta solasen nengoela.Meza luzetan unhatu naiz eta labukrrak billhatu tut aphez meza luza-

ro errallez gaizkia erran tut.Meza nausirik eztut entzun pregarioei guardiarik eztaroet egin.

IV. Laurgarren manamenduaBurasoak ohoratzak bizi adin luzeki

Manamendu hau ere eztut kontutan iduki ezenNeure burasoak eztitut zerbitzatu eta obeditu.Baldin hill badira.Neure burasoen froga hek utzi zerozkidaten eta neronek nituen

moianen arauera eztitut athera.Neure izatez eta ethorkiz ohoratzera tenitu nintzen presunak mez-

prezatu tut.Errazu ea diren aphezak fraideak iuratuak edo berze kargu do esku duten

presunak.Gogokiegi urgullukiegi minzatu natzait.Jendartean hetzaz gaizki mintzatu naiz.Errazu ala gauza kontuzkoetan ala arinetan.Gauza iustu eta arrazoñezkoetan eztitut obeditu.


136


Diru izatea gatik neure lagun giristiñoa trunpatu dut.Errazu ala markandisa saltzean ala kontratu falso iragaten.Komunaren ontasunak artifizioz neure egin tut.Hamarren primiziak eztitut ungi pagatu.Pagatu bere iornal edo soldata, iduki diot edo morrotxtu diot.Neronek neure trabaillua sobera pagarazi dut.Gareztiegi gauzak saldu tut eta merkeegi berzeren ganik erosi, bere

etzituzteratarik etxeko ume eta seietarik.Ohoñ estalki izatu naiz.Iokotan diru irabazteagatik eta trunpatzeagatik haitu naiz.Limosnatik probetzeko beldurrez, eta guztiak neuretzat nahiz, eztut

egin.Aberatsteko asmatu hala dudan bide gaixto guztia billhatu dut.Aberatstea ahal daiteken dohatsutasunik handiena estimatu dut.Hartzeko tudanak iustizia guztiaren kontra bortxatu eta tormentatu

tut niholako errespetu gabe.

XIX. X. Bederatzi eta hamargarrren manamenduakHeure mihiari emok guardia ezten gezurti

Eta aizen falzeria irauztera beldurti

Arinki iuiatu dut berzeren obrez eta hitzez, gaitzetara hartu dutonera hartu behar zena.

Gogoan behar gaixtoak arinki neure lagun giristiñoaz izatu tut.Berzeez gaizki minzatu naiz.Errazu ala zen difamatzeko gogoarekin ala arinkin.Berzez nihor gaizki mintzatzea gogotik eta atsegiñarekin aditu dut

neure aldetik zerbait berretu dut.Neure lagunaren bekhatu ixilla agertu dut.Errazu ala iakiara eta kalte eragiteko ala berzela.Sekretu barren bat airatu dut zein agin du bainuen estalirik idukitzeko.Errazu zer gogoz airatu duzun baita gomendatu zerotzunari kalterik ethorri

zaion.Neure hitz gaixtoak ditudala gauza lagun giristiñoa desohoratu dut.Errazu zertan eta zer gutimendu eta mezprezio handik izatu duen.Gezurrak erran tut.Errazu ala ziñez ala burlaz ala iuramentuarekin ala gabe alaber zeri aisegin

egitea gatik ala kalte.


139

Errazu ala emazteari senharrari, umei ala sehiei, burasoei.Berzerik zeren aserratu eta despitatu den kausa izatu naiz.Aserratu naiz eta pazienzia galdu dut Iainkoak zenbati atsekabe ego-

rri darotanean.

VI. Seigarren manamenduaPallardiza iguñarik egioke ihesa

guztiz ere ez desira lagunaren esposa

Hunetan ere faltadun naiz gozatu naiz suñera ethorri zaizkidangogeta desonhetstetan.

Errazu zenbat denboraz baita ea konsentitu duzun eta obretara eman.Berregin ibilli naiz eta aratzeki neure burua onhets eta maitarazi nahi

desonhestki.Baldin emakumez bazare errazu fardatu bazare.Fardatu naiz sobera afaitatu eta imikiak ergelki iauntzi tut.Neure begiak behar etziren ikhurkarietara nebarmenki erabilli tut.Izatu tut hitz lizunak gogo gaixtoarekin.Kanta desonhestak kantatu tut eta liburu amurusiazkoak irakurri.Musuak desonhestki eman tut.Emakumeak itsuski eta ahalki gabeki hazkatu tut.Lizundu izatu naiz.Errazu ala lotan ala iratzarriarik.Neure burua itsuski ikitu dut edo ukizerat utzi dut berzerik ere

nenorrek egin dut.Berze Iesus keria hemen aiphatzera ahalke behar denik egin baduzu errazu

ezen berdin Iainkoak ikhusi du.Finean emakumearekin osoki bekhatu egin dut.Errazu ala serorarekin aphezarekin lagunaren senharrarekin, emaztearekin

ahaidearekin ala atzearekin ahaidearekin ala alhargunarekiñ ala neskatoarekin alaezkondukoarekin.

VIII.Berzeren ona hain guti beharko duk iduki

VII.Guztiz ere hauzoaren ontasuna ez uki

Berzeren ontasun zilhegi ezten bidez arditatstera desideratu dut.Erran behar duzu ea obretan ematera esaiatu zaren.


138


Nihori alde egin eta deus irauki nahi izatu eztiot bañan azkhena geldizekidan nahi izatu dut.

II. Inbidia edo bekhatizkoako bekhatuak

Bekhaiztu naiz zeren batzuek diren ni bezanbat eta berze batzuekberriz zeren ni baño gehiago edo ohoretan edo moianetan.

Damu hartu dut neure laguna laudatzen aditzeaz ustez ezen harenestimak eneak gutitzen zuela.

Hura gutiago estimarazitzeagatik haren inperfekzione nihork etzea-kizkienak agertu tut.

Berze batzuek bezala aberatstea gatik eta ohoratua izateagaitik hekinbekhatuak egin tut.

III. Zintzurraren bekatuak

Bianda arruntez ez naiz kontentatu eta friandizak bilhatu tut.Goizegi premia gabe ian eta edan dut.Othuruntzetan behar baño gehiago ian dut eta hetzaz lekhora eta

premia gabe ian eta edan dut.Sobera gartuz gañez egultera ethorri naiz.Barur egunetan hameka orenak baño lehen ian dut.Arratsean kolazione handiegi egin dut.Arratsetan afaldu naiz.Barur egunak premia gabe hautsi tut.Haragi ian dut egun debekutan eta garizuman berze gauza sori etzi-

renetarik.Gauza kontrarioak anoko lazera gatik ian izatu tut eta gaizki aurkhi-

tu naiz.Sobera zintzurrari emana izatu naiz.Hargatik gauaz lizundu izatu naiz eta amets desonestak egin tut.Hargatik hitz eta kanta desonhestak erran tut eta erremangu itsusiak

ediki tut.Hargatik maskatu eta danzazatu izatu naiz. hagati gauza sakratuez

iatetan ihardutki dut.Hargatik neure nausiez eta gehienez gaizki mintzatu naiz.Hargatik begiratu gabe behar etzen gauza agindu dut.Hargatik neure eginbidera alfer izatu naiz.


141

Falsoki neure laguna akausata dut eta haren kontra lekhuko falsoizatu naiz eta berzerik izan arazi.

Lagunen artean asko hitz arin alfer eta gaixto erran dut.

Hau da manamenduen arauera bere buruaren akusatzeko antzea

Iakin ezazu ezen iakiara hamar manamendu hauk ikhusi tutzunbezala ezarri tugula elkhar ziduritenak elkhar gana billdurik nola seigarre-na eta bederatzigarrena eta zazpigarrena eta hamargarrena: erraxkiagozuk gogoan hartzeagatik eta ez gauza bera bieta aiphatzeagatik zeren biakbatetare billtzen biatire ungi begiratzen duzunean ikhusiko duzun bezala.

4. Zazpi bekhatu mortale edo arima hillgarrien kofesatzeko antzea

Manamenduez erran den molde hunetan kofesatu zarenzan zazpibekhatu mortalez hunela egin beharko duzu.

I. Supherbia edo handigoazko bekatuak

Banaloriazko gogoetak izatu tut zeñetan zenbait denboraz gelditubainaiz.

Glorifikatu naiz Iainkoak eman darozkidan dohañez eta berzereneskasez burlatu naiz.

Neure lagunei asko beheramendu eman daroet eta bere hutsakaitziñera daroztet.

Ni bezanbat edo gehiago ziren presunak mesprezatu tut.Presunpzionez bethea izatu naiz, nintzen baño gehiago neure burua

egiten nuela.Urgulleria gehiegirekin errezibitu dut egin zaitan zerbitzoa.Burupe gehiegirekin mintzatu natzaie neure azpikoei.Nahi izatu dut munduak nitzaz opinione on zuen ezertan gehiago

idukitzeko.Lausengu eta neure laudorioetan atsegin hartu dut.Neure burua bantatu dut aita ene baithan etziren dohañez eta berthutez.Hista eta sepa gaixtotako izatu naiz.Berzeren, abisu onak mezperezatu tut.


140


gehiago itzultzeko gogoa baita satisfakzione egitekoa eta emanen darota-zun penitenziaren konplizekoa, barkhamendu eske nagoka.

Hartzatzu emanen darozkitzun konseillu onak eta penitenziak, konplitzekoborondatearekin eta goro errazu mea culpa, mea culpa, etc.,

Edo eskaraz,Neure faltaz, neure faltaz etc.Gero absoluzionea bi eskuak iuntaturik dadukatzula errezibi zazu.Modestki kofesatokitik ilkhi zaite.Errazu kofesatu ondoko othoitzak pag. 81.Gero penitenziatzat eman zaizkitzun othoitzak denboarak agintzen badu

erratzitza gorputz saindua errezibitzrea prepara zaite.Errazu gorputz saindua errezibitzera othoitza, p. 84.Gorputz saindua debozione handirekin eta gorputzaren erremangu?onestare-

kin errezibi zazu.Errezibitu eta, errezibitu ondoko othoitza errazu, gero othoitzean gutienean

oren laurden bat zaude.Zoaz etxera eta gehiago bekhatuetara etzaitezala itzul nola urdea illkhi den

basara edo ora egin duen okhara, bañan idukazue ez sekula gehiago erorzeko kofe-sioa eman duzun promesa, eta eman zaizu penitenzia konplitzeaz orhoit zaite.

Penitenzia konplitzerakoan errazu, penitenzia konplitzeako othoitza.Konplitu duzunean halaber errakezu penitenzia konplitu ondoko othoitza.


143

Hargatik arratsetan neure othoitzak eta konzioenziaren examinazio-nea ezin egin tut.

Hargatik osasunari kalte egin diot.

IV. Alferkeria edo nagitasunezko bekhatuak

Lo sobera egin dut eta ohean alferkeriaz behar baño gehiago egotunaiz.

Gehiegi egotu naiz goizean bestitzen eta afaitatzen.Ezteuzkerietan egunaz denbor hanitz galdu dut.Geldirik egonaz gogeta banoei lekhu eman daroet.Neure sensuak guardatzeara antsikaba izatu naiz hargatik bekhatu-

tan eginen nintzen baño gehiago erori naiz.Neure ofizioan ez naiz ungi enplegatu.Traballua gatik asko obra on eta hasiz geroztik galdu ditut.Errazu zer obra.Traballatu baño gabe eta erromez izan nahiago izatu dut.Mundu hunetako lazeriu gatik gogoa hilla zait.Hargatik bizitzeaz unhatu izatu naiz.Berze hirur bekhatu mortal edo arimaren hillgarriak, zeñak baitire abarizia,

pazienzia gabea, eta herra, hamar manamenduetan aiphatu tugu orhoitzen bazarehargatik hemen aiphamen gehiago egiñen eztugu.

Hau da kofesatzeko antze komunena iakiteko hamar manamenduez eta zazpibekhatu mortalez, huna bada non zerbitza zaitezen gatik aditzera eman darotzugunzerbitza zaitean bada ezen ungi kofesatzen dena guti bekhatutara itzultzen da.

Gañerokoaz baldin gu heman ezarri dugun baño anplekiago kofesatu nahibaduzu, irakurt zatzu guk manua handian lehen partena doktrian kristianan aip-hatzen tugun bethuteak eta bizioak eta egin tutzun hutsak hek orhoitarazirik gogo-an hartzazu eta kofesa tzatzu.

5. Kofesioaren akhabatzeko antzea

Erran dugun ordenantza hunetan othoitzaren bekhatuak kofesatu dutzuneanerrakezu aita kofesorari.

Aita hauk dire othoitze naizen bekhatuak handiak eta iziagarriakdamu eta dolore dut hain itsuski eta gaiztoki neure Iainko on eta iustuaofensatuaz bere ene alderako guztiz ontasunagatik. Badut ez sekulan


142


I. IGANDETAKO ORENAK

Matutinak edo goizeko othoitzak

Gure Aita, Agur Maria, Sinhetsten dut

Domine labia

Iauna, idekietzatArren ene ezpañakEne ahoak dizkitzunLaudorio ordañak.

Iainko ona, duzun arthaEne faboratzeaz.Eta bihotzean khexaPenatik libratzeaz.

Gloria Aita Seme etaEspiritu Sainduari,Lehen zen, orain den, etaBethi izanen denari.

Gonbidatzea

Zatozte adora zagunEgin gaituen Iauna,Zatozte adora zagunLurretarik bethaena.

Dabitek gonbidazen du bat bedera,Iainkoaren adoratzeraVenite exultemus. Psal. 94.

1. Zatozte jende prestuakIauna baithan boztera,Zatozte salbatzailleaBaithan allegeratzera.


145

LIBURU HUNEN BIGARREN PARTEA

Orenetako othoitzez.


144


Eta gu halaber harenJende onheritziak,Haren hespill ederrekoGu ardi bereziak.

4. Zatozte beraz guztiakHaren adoratzera,Eta hari zor diogunOhorea ematera.

Ezen Iaun hark berak hain baituHartara gonbidatzen,Berak darozkigu solasEme hauk idukitzen.

Aditzen tutzueneanEne ahoko hitzak,Begiraukizue zeuenGogoitzetik gihotzak

Nola egin baitzituztenBehiala zuenak,Sinaigo desertuanAita bihotz gogorrek.

Zeñak baininduten askoAldiz haserrararik,Zituztelarik maiz eneGastiguak ikhusi.

5. Berrogoi urthez emekiEgotu nintziaien,Abisatzen nituelaZirela enganatzen.

Alabaña obstinatu.Hek batera hantsia,Har ziteen obran eneEmateaz nahia.


147

Aithor diotzogun egunDarozkigun ungiak,Eta boz gaitezen harenKantatzen eresiak.

2. Zeren Iaunik handienaBaita gure Iainkoa,Hura berze Iainko guztienErrege gañekoa.

Gu berriz haren berarenBihotzeko jendeak,Hark eztitu arguiatzenNihoiz ere bereak.

Haren eskuko diradeLurraren harxedeak.Bere ezagutze dituMendien gathaiteak.

3. Haren propioa ereDa itsaso urdiñaLeihora eta harena.Hark bere eskuz egiña

Zatozte beraz Iaun handiHaren adoratzera,Eta haren aitziñeanBelhauriko iartzera.

Zatozte begietarikNigarrak isurtzera,Zeren egin dugun hañitzFalta haren aldera.

Eta zergatik hura denGure kreatzaillea,Hura gure Iainko etaHabe eta iabea.


146


4. Egin saindu hunetanNola oren iakinetan,Baikagozko kantorezBethe gaitzan faborez.

Arren gada entzun gaitzanEta mukura gaitzan,Bere dohain handiezZerutik isuriez.

5. Iainko Aita badazu,Suplikatzen zaitugu,Dietzagutzen lohiakArren han gutiziak.

Gorputza eztezatenGurea lizun arrenEta gero lezeraBidal kharrez bethera.

6. Hargatik oraño zuKristo othoizten zaitugu,Hobenak xahutzeazEta grazia egiteaz.

Haragizko obratikEgin gabe garabik,Dignerediren gaitenKantatzeko eskerren.

7. Hala egizu AitaHala Seme bakhotxa,Hala Espiritua,Amudios khartsua.

Zeñak hekin biekinBaitzuzu ohorekin,Agintzen mendeetanFiñik eztutenetan.


149

Aserrerik iuramentu,Orduan egin nien,Ene errepausura nihoizEtzirela sarthuren.

Himnus kantaPrimo dierum

1. Lehenbizi egunetik,Mundua egin zenetik,Edo iauna zenetikIllkhit thonba illhunetik.

Hezirik herioaGure kontrarioa,Eta gu harenetikLibraturik gathetik.

2. Gero ohetarikLokhumak haizaturik,Iaiki gaiten IaunarenBillhatzera onaren.

Nola profetak baituAraitzina kantatu,Hala dela geraBethi eginbidea.

3. Entzun ditzan gureakArren othoitz tristeak,Eta bekhatutarikGraziaz xahuturik:

Diezugun eskua,Heda bere saindua,Eta gaitzen zeruraAltxa izarratura.


148


1. Dohatsuna du gizonaZeña gaixtoenean,Behinere ediretanEzbaita batzarrean.

Dohatsua zein ezbaitaNihoiz hekin balsatzen,Ez hekia izurriz betheAlkhian nihoiz iartzen.

2. Bañan kontra zeñak baituBere bihotz guztia,Iongoiko onaren legeSainduan ezarria.

Zeñak pasatzen baitituGauak eta egunak,Gogoan darabilltzalaHaren iustutasunak.

3. Halakoak idurikoDu zuhaitz loratua,Ibaiaren bazterrean zin bait laudatua.

Zeña bere mugan baituFruitu ona ekhartzen,Zeñen ostoa ezpaitaNihoiz ere erortzen.

4. Bere egitekoak hariUngi illkhiren zaizko,Eta hartzaz izanenDu gogoan bozkario.

5. Ezta ordean izanenGauza bera gaixtoaz,Beñan hala nola herrautsLurraren gañekoaz.


151

Berze himnuaNocte surgentea

Gauaz iaikirikBeilla dezatunKanta ederretanArgi dezagun,Iauna dugulaBethi laudatzenEta othoizten.

Orobat dugulaKristo egiten,Egun diezagunGrazia arren,Zeruko salaraNoizbait hel gaiten.Han goza gaiten.

Hori dagigulaIongoiko Aitak,Hori Semeak,Hori Espirituak,Zenen gloriarenHotsa munduan,Baita guztian.

Antiphona,kanta aitziñekoa

Zerbitza zazue IaunaBeldurtasunarekin,Eta boz zaitezte harenBaithan ikhararekin.

Mintzatzen da, iustuen dohatsutasunaz eta gaix-toen lazeria eta ondikoaz.

Beatus vir. Psal. I


150


Hauts eta iharros harenHede eta ustarriak.

4. Bañan zeruko IainkoaHetzaz bada burlaten,Eta ekin gogoetezAharia egiten,

Ezen minzatuko zieKolera handirekin,Eta nahasiko dituFuria handirekin.

5. Zeren ni eginen bainauSiongo erregea,Ni bakharrik bere mendiSainduaren prinzea,

Haren hitza jendeariNik diot aiphatuko,Nik haren manu sainduakGuztiei predikatuko.

6. Hark niri erran zerotanHi aiz ene semea,Egundanotik indudanEgin neure kidea.

7. Galde diezadak badaNahi duken guztia,Eskatu bezain sarri zaikAithorturen nahia.

Nik emanen darozkiatHere azpiko jendeak,Nik heure eskuko leihoZabalaren xedeak.

8. Haren gañean duk heureXigorraz manatuko,


153

Zeña hara huna baituHaizeaz erabilltzen,Eta azkenean bazterUrrunera etxatzen.

6. Hargatik ezta biztukoAzken iuiamenduan,Lehu izateko onenKonpania sainduan.

7. Ezen Iainkoak prestuenIkhusten du bideak,Ikhusten nola basatzenDiren bekhatoriak.

Gloria

Iesus Kristo mintzatzen da iuduek haren kontraegiñen ditzozten batzarreen kontra.

Quatre fremuerunt. Psal. 2.

1. Zeri jendeak habarrotsHanbat dio egiten,Zeri hanbat gauza alferGogan iragaten.

2. Lurreko errege etaPrinze ospatuenak.Aserrerik ene kontraIaiki dire lehenak.

Elkhar gana bildu etaHartu dute konseillu,Ni behar nautela habeLaidotsura altxatu.

3. Erran dute hauts detzagunHaren lege guztiak,


152


Gloria

Nola iustuak munduan diren lazeriatuak, etagero konsolatuak.

Die quid multiplicati. Psal. 3.

1. Zeri elkhar gana zaizkoEne etsaiak billtzen,Zeri errabiaturikEne kontra altxatzen.

2. Erraten dutela ezenGuztiz utzi nauzula,Eta zure baithan zerenFidatu eztudala.

3. Bañan berzela da IaunaZeren eta enea,Zu baitzare fabore etaBuru altxatzaillea.

4. Zuri egiten darotzutOndikoan plañuaEta zuk zerutik duzuEntzuten ene oihua.

5. Zure gerizean loaBakezki dut egiten,Eta kaltek hartu gabeGoizean naiz iaikiten.

Zeren zu baitzare eneBegiraille ernea,Zu kalte guztietarikEne libratzilla.

6. Hala milionka ziriEtsaiak herstu arren,Guztiarekin bihotzaEtzait batre kantitzen.


155

Eta errebel direnak,Hain erraxki hautsiko,

Nola thellaginak baituHautsten bere elzea,Iduritzen zioneanEztela ungi errea.

9. Hartarakoz erregezHitz hauk entzuntzatzue,Zeñak lurreko jendeakIuiatzen baititutzen.

10. Zerbitzatzazue IaunaBeldurrasunarekin,Eta haren aitzineanIbill ikhararekin.

11. Ikhas ezazuke harenZuhurtzia saindua,Zuen billha eztabillanKoleraz zumindua.

Etzaaiteztela apartaHaren xidorretarik,Gal etzaitezten kontrakoBidera zeharturik.

12. Gero hel eztakizuenBetan haren kolera,Gastigatzne zaituztelaFaltaren arauera.

Dohatsu izanen direHala eginen dutenak,Eta haren baithan beraBihotza duketenak.


154


1. absoluzionea

Iesu Kristo Iauna entzun tzatzu, zeure zerbitzarien othoitzak, etazure urrikal gakizkiten, zein bizi baitzare mende guztietako mendetanAita Seme eta Espiritu Sainduarekin. Hala biz.

1. benedikzionea

—Mana zazu Iauna, benedika gaiten.—Bethiereko, benedikzionea, benedika gaitzala Aita egundañokoak.

Hala biz.

Lect. Dominica S. Augusti 12. post Pentecost.Eklesiastikoaren liburutik

1. lekzionea

Eztezala begira gaizki billdurikako ontasunetara, eta ezterrala , badutnik aski bizitzeko, ezen bengantzazko edo hersturako denboran, etzaizkikdeusik baliatuko.

Ezarraiela heure ahalaz heure bihotzaren gutiziei eta ezterrela: zen-bat ahal dudan, edo nork ni punituko nau neure obren gatik. Ezen Iaunakbengantza hartuko dik. Ezterrala bekhatu egin dut, eta zertzez gaizkierori zait. Iaun goreña duk pazienzia luzetakoa, bañan ordean ordañabihurtzen duena bekhatu barkhatuaz ezaizela beldurtasun gabe, eta ezti-zola bekhatua bekhatuari iratzaki, zuri bada Iauna urrikal gakizkitzu.Iainkoari esker.

Lehenbizi haste danik, Iainkoa lurra egin zezan baño lehen, usinaketa ithurriak egin zetzan baño lehen, mendiak ifin zetzan baño lehen,haran guztiak, baño lehen Iaunak egin ninduen.

Zerua aphaintzen zituenean han, harekin gauza guztiak ordeñatzennituela.

Mendia ifin zetzan baño lehen,Haran guztiak baño lehen Iaunak egin ninduen.

2. absoluzionea

Mana azazu Iauna benedika gaiten.


157

Hek guztietarik zerenZuk guardatzen bainauzuEta ene aldaketarikKhasatzen baititutzu.

7. Guztiz zehatzen ditutzuIaun ona hareanak,Nik subietik eman gabeOldartzen zaizkidanak.

Hei bere ahoko hortzakDaroztetzu xeatzen,Hek ditutzu ahalke etaDesohorez bethetzen.

8. Zeren zu baitzere inozenatGuztien faborea,Zu zeure maite guztienBenedikatzaillea.

Gloria, etc.

Zerbitza zazue IaunaBeldurtasunarekin,Eta boz zaitezte harenBaithan ikhararekin.

Gure Aita zeruetan etc.

Eztezazula permetiTenta gaiten borthizkiBañan gitzazu kaltetikHastanduak iduki.


156


mihia haren galgarria, ez adilla deit hitz untzi, eta ahalke gorri ezadin. Zukbada Iauna gituzun urrikari, Iainkoari esker.

Te Deum laudamus

1. Zu zaitugu Iongoikoa,Bihotz osoz laudatzen,Zu mundu hedatuarenIaun puxantzat aithortzen.2. Eta zu bethierekoAita lur loretsuak,Ohoratzen zaitu guriEkhartzen errespetuak.3. Zuri bethi dagozkitzuAingeru arkanjeluak,4. Kerubinak, serafinakBaita are tronuak.5. Saindu, saindu eta sainduMunduaren Iainkoa.6. Zure gloriaz betheak direZeru lur itsasoa.7. Aposloluen batzarreGuztiz gloriosoak,8. Eta profeta sainduenNonbre laudatzekoak.9. Gehiago marthirien,Armada triunfantak,Ixildu gabe dituzteErraten zure kantak.10. Munduaren bazterretaraEliza da hedatzen,Zenbat ere baita handiZu guztiak aithortzen.11. Aita maiestatez etaGloria handiz bethea.12. Zure semea orobatGloria handiz bethea.13. Espiritu Saindua duHalaber kofesatzen,


159

2. benedizkonea

Iainkoaren seme bakhotxak benedika gaitzala eta urgaitz gaitzala.Hala biz.

2. lekzionea

Eta ezterrala Iaunaren urrikalmendu handia da, urrikalduko zaizkoene bekhatu handiak. Ezen haren oi hotz beratasuna eta haserrea lasterelkharri hurbilten ziaizkok, eta bekhatorek ziaraunztek haren aserreak.Eztezala bada berant Iaunaren gana itzultzera, eta ez adilla gibela egune-tik egunera. Ezen betan ethorriko duk haren aserrea eta bere bengantaz-ko egunean galduko au. Ezukela aberatstasun bidegabezkoen goarik ezenetzaizkik deusik baliatuko, hersturako eta bengantzazko egunean. Ezadillaitzul haize guztietara ezen hala ezagutzen duk bekhatorea bi mihitan. Gukbada Iauna gaitutzun urrikari.

—Iainkoari esker.Zeruaren inguruan neronek bakharrik egin dut eta ibilli naiz itsaso-

ko holatan, jende guztietan eta popul guztietan izatu naiz lehen handi etagora nahien lephoak neure indarrez ostikatu ditut.

Ene egoitza da lekhu goretan, eta ene alkhia hedoiezko hareñean.Handi eta gora nahien lekhoak, neure indarrez ostikatu ditut.

3. benedikzionea

Mana zazu Iauna bedinka gaiten.

3. absoluzionea

Espiritu Sainduaren graziak argi detzala gure begiak eta bihotzak.

3. lekzioneak

Aizen gogor Iainkoaren bidean, eta ikhusten duken egia eta zuhur-tzian, eta arraio bakezko hitzari eta zuzenarei aizen manso hitzaren entzu-teko, har dezakenzat, eta zuhurki egia ihardats albaiteza. Baldin badukadimendurik ihardats diozokek heure urkoari. Baldin ezpaduk emakekherue eskua heure ahoren gañean, hal ezazanzat, hitz erhoan eta halza ezadin, ohor eta gloriarik baizen eztuk zuhurraren hitzean, eta erhoaren


158


Garabetan argitzenNon etzaren ohorezkiZure ahotan aipatzen.24. Zure izena laudatzen daEta eginen sekulan,Hats arthezki dezagiñoBizi garen lekhutan.25. Iainko on egiguzuEgungo egun guztia,Bekhaturik egin gabePasatzeko grazia.26. Duzun othoi urrikariZeure jende gaxoa.27. Duzun urrikari harenPena eta ondikoa.28. Esparantza handia dutHala eginen zaitzula.29. Eta ahalduek hartzeraUtziko ez nauzula.

Ad laudesAlbako othoitzak

Iainko ona duzun arthaEne faboratzeazEta bihotzean khexaPenatik libratzeaz.

Gloria, etc.

Antiphona edo kanta aitziñekoa

Labe gorira hirur haurSaindu ziren etxatu,Idola zergatik nahiEtzuten adoratu,


161

Zeruetako korteanPresuna irurgarren.14. O Iesus Kristo zu zareGlorioso erregea.15. Zu bethiereko AitaHaren Seme noblea.16. Etzitzitzun gizonarenLibratzeko iguñdu,Birjinaren sabeleanEgitera ostatu.17. Zuk bentzuturik herioKruela animoski,Zeruko athea fideleiZinaroen ideki.18. Orain maiestetez zaraFin gabeko glorian,Aita haste gabearenEskuñeko alkhian.Eta dugu sinhesteaMunduaren fiñean,Iuiatzera ethorrikoZarela hedoiean.19. Zu bada othoitzen zitugu.Arren zeure sehiak,Fabora gaitzatzun zeureOdolaz erosiak.20. Eta golarda gaitzazunLiberalki sariaz,Zeure sainduen arteanSekulako gloriaz.21. Kaltetik defenda zazuZure poplu maitea,Eta benedika zeureAitzinazko jendea.22. Zuk othoi guberna zazuZuk mantena ohorez,Zuk bethiere mukuraDohain eta faborez.23. Iguzkiak eztu egun


160


6. Hark eman daiozkitzukZeni bere ethorkiak,Hark bethiere iraunenDuten lege herstsiak.

7. Hargatik lauda zazueIauna lurreko gauzakBaita zuek ere dragonEta usin guztiak.

8. Zuk ere lauda ezazuOrabat su argia,Zeure kreatzaille etaFormatzaille handia.

Lauda zazue tormentakZuek gisa berean,Zein altxatzen baitzarete,Hark nahi duenean.

9. Zuek ere egizueOrobat o mendiak,Baita zuek ere haranBai zuek ordokiak.

Zuek halaberki zuhaitzFruitu ekhartzailleak,Lauda ezazue IaunaBai zuek alzifreak.

10. Abreak eta elhiakOrobat egizue,Suge eta hegatztiñakOrobat egizue.

11. Bañan zuek beregainkiLurreko erregeak,Lauda ezazue etaMendearen iujeak.


163

Guztiarekin kharrarenBare etzuten antsia,Itzitik benedikatzenBozik Iainko handia.

Dabitek kreatura guztiak gonbidatzen ditu, zein bere lerroan Iainkoaen laudatzera.

Laudate Dominum de caelis, Psal. 148.

1. Iaunaren obra guztiakIauna lauda zazue,Zeru gorean dagoenIauna lauda zazue.

2. Hura lauda ezazueAingeru arkanjeluak,Hura lauda haren indarEta tronu sainduak.

3. Hura lauda ezazueIguzki illhargiak,Hau lauda izar etaBerze argizagiak.

4. Hura lauda ezazueZeru lasterlariak,Eta hekien gañeanZaretzen ur guztiak.

5. Guztiok diozatzueErantzun erestiak,Zeren egin baitzaitzuteHaren ahal handiak.

Ezen haitz bat hark ahotikAthera bezain sarri,Argietara ziñetanZuek guztiok illkhi.


162


2. Israel tristea berazHak bedi allegratzenHaren kantak dituelaBozkarioz erraten.

Zerengatik ezteusetikIaunak baitu arhera,Eta isuri faboreAsko haren gañera.

Siongo alabak bereErregenan boz beite,Eta ahire ederrakErantzun biotzotu.

3. Haren izena bezateLauda gathan boretanGitarra eta maniuraSoñu ederrezkotan.

4. Ezen Iaun onari zaioLakhet bere jendean,Guztiz ere manso etaBaketiar denean.

5. Halakoak berezikiDire haren glorian,Atsegiñez gozatukoZeruko iauregian.

6. Behiñere ixildukoEzta hekin ahoaLaudatzetik zeru etaLurraren Iongoikoa.

Berze guztien gañenHek ditu altxatuko,Hik eskuetan ezpataEmanen manatzeko.


165

12. Oro neskatxa gazteakGure zaharrarekin,Iauna lauda ezazueGuztiok elkarrekin.

Zerengatik bethiereBaita haren izenaBerzetarik laudo etaOhoratzekoena.

Ezen aithorra behar duZeru eta lurrean,Zeren berak dituenEmaten ohorean.

13. Laudorio hari sainduGuztiek zor diote,Eta Israelgo semeekBeregainki diote.

Zergatik Israel baitaHaren guztiz maitea,Israel hari gehienUngi zaion jendea.

Eliza beregainki gonbidatzen duIainkoarne laudatzeraCantate Domino canticum novum, Psal. 149.

1. Iaunari diotzotzueKanta aria berriak,Munduan bizia zaretenKreatura guztiak.

Beregainki diozozuZuk kanta eresiaEliza saindu hainberzeIaun on hark onhestsia.


164


4. Lauda zazue ezkillakErrepikarazirik,Lauda guztiok khororaElkhar gaña billdurik.

Lauda ezazue zurelaEta orgañoetan,Lauda soñu ederrezkoInstrument guztietan.

5. Lauda zazue zinbalaEta alboka sonuzFiñean bozkariokoLauda Iaun ona kantuz.

Hats hartzen duen guztiakLauda beza Iainkoa,Zergatik haren izenaBaita laudatzekoa.

Capitulum.Benedictio et cleritas

Bere arraitasun, etaZuhurtziaren gatik,Nola oraño ohoreEta indarra gatik.

Iainko ona gure ganik duela laudorio,ihardatstea

Duela bada hark batak zertan bozkario.

HimnusAeterne rerum conditor

1. Iainko haste gabeaGauzen kreatzaillea,


167

7. Bengantza har dezantzatSinhetsgorren gañean,Eta haren hitzaz kontuEgin eztuen jendean.

8. On eskuetan dezatenLothekin erregeak,Eta burdinetan emanHekin aithonen semeak.

9. Hekien gañean eginDezaten iustizia,Prestuak izanenduteHunalako gloria.

Bat bedera, Iainko laudatzera gonbidatzen du, desira handirekinPsal. 150.

1. Laudazazue Iaun onaBere sainduen gatik,Zeren daroen faboreHanbat egin zerutik.

Lauda ezazue zeruIzarratuen kausaz,Zergatik egin dituenHain antze aberatsaz.

2. Lauda ezazue bereIndar handiagatik,Lauda bere handitasunHare gabea gatik.

3. Lauda ezazue klaronEta trunpeta sonuzLauda maniure gitarraZistra, eta harpa kantuz.


166


Ohoña gerizatzenEroriak latxatzen.

7. O Iesus, erorieiZuk othoi min hartuei,Begira diezazuEta altxa etzazu.

Hala egiten baduzuArinduko dituzu,Nigarrak xukatukoBihotzak gurenduko.

8. Arren bada argiaArmaren handiaHaiza tzazu lokhumakAdimenduarenak.

Gure ahoak zuriDietzazun iustuki,Ontasun eginenakBihur esker zuzenak.

9. Iainko Aitak gloria,Bai Semeak handia,Nola Espirituak,Amudioz khartsuak.

Berze himnua edo kanta

Huna itzalaNon den mehetzen,Alba gorriaBerriz agertzen,Othoitz dezagunPodorosoa,Geure Iainkoa.

UrrikaldurikGure nigarra


169

Gaua eta egunaGobernatzen tutzuna.

Zuk denboran xuxenDiotzatuz erakhartzen,Iuga eta aldarteakArintzeko nekeak.

2. Ollar xori erneakEguna deitzailleak,Gaua gauaren ganikBerezi du iadanik.

Hura da gauazkoaBidezkoen haroa,Hark ditu begiratzenErrebela ez daiten.

3. Hunek iratzarririkArtizarra zerutik,Khentzen du illunbeaBegi itzaltzaillea.

Hunen kausaz bideakDitu senioraleak,Utzten basatzekoak,Hartzen xuxenagoak.

4. Huni itsasturiakBiltzen indar guztiak,Hunek holak ematzenPiatres konbertitzen.

5. Beraz iaiki gaiteanOllarrak kantatzean,Hark ohitu nagiakMehatxatzen lotiak.

6. Orduan da eriaEsportzatzen larria,


168


1. Benedika dadillalaIsraelek Iainkoa,Zeren urrikaldu zaionBere jende gaxoa.

2. Eta zergatik atheraDuen lazeriatik,Libratzaille DabitenBidaldurik etxetik.

3. Lehen mintzatu zen legezPatriarken ahoez,Eta profeta sainduenErran egiazkoez.

4. Bikalduko zerokulaGeure salbatzaillea,Eta etsaien artetikGeure libratzaillea.

5. Plazer hura gure AitaZaharrei egiteko,Eta agindu oroenHitzaren konplitzeko.

6. Zin egin zioen legezGure aita Abrahami,Egorriko zerokulaSalbatzaillea guri.

7. Harik balentki libraturikGerue etsaietarik,Hura zerbitza ginezanBeldurtasun gaberik.

8. Eta ibill gintezen harenAitziñean sainduki,Nahi gintueno munduBeherean iduki.


171

Hark ikhus dezanGure beharra,Eta azkheneanSekulakoa,Digun gozoa.

Hala dagigulaIainkokatasunak,Aita Semea,Airearenak,Zenen munduanBaita gloria,Guztiz handia.

Hala biz

—Iauna errege da eta ohorez, bestitua.—Ohorez bestitua eta indarrez zerkhatua.

Anthiphona

Nausia zer eginikBizitze fin gabea,Ardiatsiko dut etaZori onez bethea.

Nausiorrek zioenIhardatsi hañari,Legean zer datza nolaOhi duk irakurri.

Heure bihotz guztiaz dukMaiteko Iongoikoa,Hartan ziaunzak profetakHartan lege ofra.

Zakariasez, Iainkoari eskerrak izultzen diotzo, zeren egin dien Iaun-doni Iauni seme izateko grazia.


170


Ad primamArgitu denean

Gure Aita, Agur Maria, Sinhetsten dut.Ianko ona duzun artha etc.

Gorago bezala.

Himnus kanta

Illkhi eta iguzkiaDugun Iainko handia,Othoitz egin hunetanKaltetik guarda gaitzan.

Baida dezan mihiaBitz eztezan hauzia,Bista ere guarda dezanErgelki beha eztezan.

Bihotza halaberkiGarbi dezan iduki,Eman abstinenziaHesteko haragia.

Iguzki estali,Denean gaua itzuli,Diotzagun eskerrakHari bihur ederrak.

Gloria Iainko Aitari,Halaber Semeari.Gero EspirituariKonsolatzailleari.

Dabiten errenkura Zefeendarezzeren Sauli non zen salbatu zioten,zeakitelarik hill nahi zuelaDeus in nomine tuo. Psal. 53.


173

9. Eta zu, o haurtxo, egunZori onez sorthuaZu deithuko zare harenProfeta sakratua.

Ezen haren aitzinean,Zu zare abiatuko,Hark egin behar dituenBideen aphaintzeko.

10. Salbamenduko bideaDuzu irakatsiko,Penitenzia sainduaJendei predikatuko.

11. O Iongoiko bihotz beraZeure ontasunak gatik,Begiratu darokuzuZeure tronu goratik.

12. Arren bada argitzatzuGure espirituak,Heiotzearen goibelIllhunak izituak.

Eta gure oñak gidaTzatzu arren bidean,Bake eta egiazkoOntasunarenean.

AnthiphoneaNausia zer eginik, etc.

O Iainko ahal guztietakoa eta kurrikalmendutsua, zeñen ontasunetikheldu baita, zeure leialez digneki, eta sainduki zerbitzatua izaten iguzuothoi grazia, zure ontasun aginduetara, nihon behatztopatu gabe lasteregiteko, Iesus Kristo gure Iaun eta zure seme zurekin, eta EspirituSainduarekin bethi bizi eta agintzen duenaren merezietara.

Hala biz


172


6. Sakrifizio sainduakDarozkitzut orduan,Gogotik ofrendatukoZeure aldare sainduan.

Eta xahuki dut zureAithortuko izena.Guztieteko sainduenDela eta ederrena.

7. Zeren herstura handitikNaukezun librarazi,Eta neure etsai kruelakBegiz mezprezarazi.

Iainkoari eskatzen zaioharen manamenduen konplitzeko graziaPsal. 118.

1. Dohatsua da gizonaZena baita bidean,Loitu gabe ibilltzenIainko onarenean.

2. Dohatsua da gizonaOraño zena haren,Bihotz guztiaz billhatzenBaita hitz sainduaren.

3. Gaixtoek ordenean halaEgin ohi eztute,Ezen haren xidorretanOnik sartzen eztute.

4. Alabanan Iainko onaBat bedera zuk duzu,Zure manu saiduak ungiGuarda detzan manatu.


175

1. Iainko ona arren zeureEzen ederra gatik,Athera nazazu neureEtsaien puxantzatik,

Ene alde othoi zeureEmazu santenzia,Ene libratzeko nolaBaituzu hala guztia.

2. Arren bada adizazuEne othoitz tristea,Beharria idukitzenDiozula ernea.

3. Ezen lekhortarrak zaizkitNeure kontra altxatu,Eta hiltzeko hegienSendoek naute billhatu.

Eztute batre izatuZure beldurtasunik,Aitzitik hill nahi nauteZu guztiz ahantzirik.

4. Bañan Iainko ona, othoiZu fabora nazazu,Eta zeure gomendioOnean har nazazu.

5. Baldin gogoa bazaieKanbiatzen onera,Eztezazula kalterik,Bidal hekin gañera.

Baldin ordean irautenBadute bere herranZuk diezazu mereziDuten pagua eman.


174


13. Nik behintzat gehiagoPlazer hartzen dut hartan,Ezen mundu hunetakoAberatstasunetan.

14. Hartan ungi trebatukoNaiz neure bizitzean,Eta begia idukikoZure bideen gañean.

15. Zure legeak gogoanDitut erabilliko.Eta eztitut zure hitzakAhantz utziterako.

Retribuere servo tuo

1. Iainko ona, egidazuArren othoi doñua,Ungi guardatzeko zureManamendu saindua.

2. Ideki dietzadatzuArren neure begiak,KonsideratzekoHaren misterio handiak.

3. Ni munduan arrotz bat naiz.Hartarakotz zeureak,EztietzakidatzulaArren estal legeak.

4. Ene arimak egundanozIzan du gutizia.Sainduki begiratzekoZure lege eztia.

5. Supherbiaz hantuak zukDituzu mehatxatzen,


177

5. Zeren entzanen haitaBerzeez nik bedere,Ait netza hek ungi guardaIauna ona, bethiere.

6. Ezen ez ninduke nihoizAhalkeak harturen,Baldin hek behar bezalaBanitu begiratzen.

7. Orduan nerozkidetzuBihurtuko eskerrak,Zeren ikhasi nituzkenZure errefau ederrak.

8. Hek bada bihotz guztiazNahi ditut guardatu.Hartarakotz Iainko onaZuk fabora nazazu.

9. Zure manu sakratuezDitu gizon gazteak,Korrejitzen bere biziErhoaren bideak.

10. Ni ere hekin ondoanHargatik naiz ibilltzen,Hetarik aparta nadinPermeti ezazu arren.

11. O Iainko, mundu guztiakLaudatzen zaituena,Irakats diezadazuZeure lege zuzena.

12. Ene ezpanek merezi onezLauda dezaten,Berze lege guztiak bañoZeren hobeago den.


176


Iratzar ezazu othoi hekObran detzan eman.

13. Zarra dietzakidetzuOiher diren bideak,Eta zabal zeure legeSainduaren atheak.

14. Egiazko bideak dutBihotz guztiz hautatu,Hargatik nahi dut zuerHitz sainduez orhoitu.

15. Neure gogo guztia dutEmen zure legean,Eztezazula permetiEror nadin hutsean.

16. Baldin zuk badarotazuBihotza animatzen,Zure manuen bideaLasterka dut egiñen.

Gloria duela etc.

AnthiphonaBoz gaiten Iainkoa baithanCapitulum. I. Tim. I.

Mende guztietako errege hillen eztenari eta ikhusten eztugunari,Iainko bakharrari ohore eta gloria mende guztietako mendetan, Iainkoariesker.

Ihardatste laburra

Kristo Iainko biziaren semea, urrikal gakizkitzuberriz erraten da.

Kristo Iainko biziaren semea, urrikal gakizkitzu.


179

Legearen hautsailleakBaita madarikatzen.

6. Hartarakotz zuk laidotikOthoi guarda nazazu,Zure manua dudanazGeroz hanbat prezatu.

7. Ezen handi batzuk direEne kontra muntatzen,Zure lege sainduetanZeren naizen trebatzen.

8. Bañan hetarik hastantzenEz naiz batre hargatik,Hek neure konseillu etaGida hartzen aitzitik,

9. Laurrera hurren baxatuDute ene arima,Hartarakotz ikhuz azuArren ene lastima.

10. Hala nola lehen ereZuri neure berria,Erratean urrikalduBaitzitzaitzun premia,

Orain ere othoi halaIauna urrikal bekizu,Eta othoi zeure legeakIrakts dietzadatzu.

11. Irakats dietzadatzuOthoi zeure legeakHetan enplega detzadanIndar eta antzeak.

12. Huneraño ene arimaEgotu da lokhuman,


178


—Nola egundañotik baita, etc.

Gida sanktifikat erreji eta gobernatzatzu, zeru eta lurraren IainkoIaun erregea, dugun gure bihotz eta gorputzak sensuak hitzak eta gureobrak zeure legean, eta zeue manuen obretan, orain ea bethi zure fabo-rearekin batean salbo eta libro ioatea merezi dezagun, munduaren salba-tzailleak. Mende guztietako mendetan bizi zarela eta eta agintzen duaiño.

Hala biz.

Absolbazione

Iauna mana zazu benedika gaiten.

Benedizkonea

Iainko ahal guztietakoak, gure egun eta obra guztiak bere bakeandisposa detzala.

Halabiz

Lekzione laburra

Iainkoak bada gure bihotzak eta gorputzak gidatzala, Iainkoarensemearen, eta Kristoren amorioan, eta Iauna zuk izazu gutzaz miserikordia.

—Eskerrak Iaunari.Lekzione laburraren ondoan erraten da.Gure faborea dela Iaunaren zenean.—Zeru eta lurra egin ditenerenean.—Errazue ungi.—Iainkoaz.Iaunak benedika gaitzala eta gaitz guztietarik defanda gaitzala; eta

sekulako bitzera gida gitzala, eta arima ioanak, Iainkoaren miserikordiazbakean pausa dezatela.

—Hala biz.

Ad terminaBederatzi orenetan

Gure Aita, Agur Maria, etc.Iainko aita duzun, aitha. etc.


181

—Aitaren eskuñean iarririk zaudezena.—Urrikal gakizkitzu.—Gloria Aita Seme eta Espiritu Sainduari.—Kristo Iainko biziaren semea urrikal gakizkitzu.Iaiki zaite Kristo eta lagun zakizkigu.Eta libra gaitzatzu zeure izena gatik.—Iainkoa dela zuekin.—Eta zure espirituarekin dagiogun othoitz.

Iainko ahal guztietako egun hunen hastera ikhar gaitutzuna: zeureindarraz othoi begira gaitzatzu egun honetan bekhatu garabetara itzurezgaiten. Bañan gure solas guztiak zeure iustiziaren konplitzera darantsaten.

Iesus Kristo gure Iaun eta Aita Seme Aitarekin eta Iainko EspirituSainduarekin batean, mende guztietako mendetan bizi eta agintzen due-naren merezietara.

Hala biz

—Maria saindu eta berze sainduak ararteko on gerta dagizkigulaIainkoaren aldera. Arren. Fabora gaitzan eta salba gaitzan mende guzie-tako mendetan bizi denak eta agintzen duenak.

—Hala biz.—Iauna duzun artha ene faboratzeaz.—Iauna duzun khexa ene faboratzeaz.Eta erraten da hiruretan eta gero erraten da.Gloria duela Aita, Seme, eta Espiritu Sainduak.Nola egundanotik baita orain baita eta mende guztietako mendetan

izanen baita.Iauna urrikal gakizkitzu Kristo urrikal gakizkitzu gure Aita zeruetan

baratxen.—Eztezazula permiti tenta gaiten borthizki.—Bañan gaitzatzu kaltetik hastanduak iduki.—Iauna begira diezazu zeure zerbitzariei, eta zeure obrei, eta gida

etzatu hekin semeak.—Eta Iainkoaren arraitasuna biz gure gañean, eta geue eskuen

obrak gida detzala, gure eskuen obrak gerta detzala.—Gloria zuela Aitak, etc.


180


Ezen haren gutiziaSartu zait bihotzean.

4. Ene bihotza ezazuMugi zeure legera,Eta ez abariziaUrre ez zillharrera.

5. Aldara etzatzu arrenOthoi ene begiak,Munduaren eztetzatenIkhus banaloriak.

Aitzitik aira nazazuArren zeure biera,Eta ene urrts bakhanakBiz hartan ibilltzera.

6. Ene bihotzean othoiZeure manuarena,Finka ezazu Iaun onaArren beldurtasuna.

7. Halaber guarda nazazuKalte eta laidotarik,Hartuko nautela gogoanBehar naiz hetarik.

Zeren begiratzen dudanZure lege ederra,Zertzaz gaixtoek ekhartzenBaitarotate herra.

8. Hargatik ordean eztutGutiago prezatzen,Neure gogoa hartan bitzDiezadazu arren.

9. Egin diezadazu othoiIauna fabore hura,


183

Himnus kanta

Orain EspirituaArren othoi saindua,Iautz zaite guretaraBulhar flakoeara.

Zuri gure mihiakEta indar guztiak,Dietzatzun graziak,Aithor zuk isuriak.

Halaber bihotzetanBitz ezazu guretan,Zeure amudioaKhartsu eta beroa.

Hala egizu AitaHala Seme bakhotxaHala EspirituaAmudios khartsua.

AntiphonaBoz gaitezen Iainkoa baithanLegem pone mihi

1. Iauna irakts diezadatzuArren zeure legea,Ene gogoetik haraDuten bere xedea.

2. Indazu adimenduaHaren ezagutzeko,Haren billhatzekko arthaEta indar guardatzeko.

3. Gida nazazu eskutikOthoi haren bidean,


182


Ixillik iruliko dutHura neure suñean.

16. Neure bihotza hartaraGuztiz dut etxatuko,Hartan fiñean neure halaGuztiaz trebatuko.

Memor est

1. Zeure hitzaz orhoitzeraOrain zaitu ertxatzenZenetzaz baitziñarotanBihotza ezportzatzen.

2. Orain ere hartan boztenNaiz neure lastimetan,Orain ere konsolatzenHartan neure phietan.

Ezen zu zinaizkidalaFalta gabe helduren,Noiz ere baitzitzaizkidanEtsaiak oldarturen.

3. Supherbioek naute badaAhalaz tarritatzen,Nondik zure legean hutsEragin diezadaten.

4. Alferrik ordean duteEgiten esaina,Zeren guardatuko baitutZure manu saindua.

Hura dut bizi naizenoIdukiko gogoan,Eta hartan gurendukoEztargozo gaixtoan.


185

Zure hitz eta argintzaSegiren eredura.

10. Baldin galderik badarotNihork ere egiten,Zergatik haren ondoanHanbat naizen penatzen.

Ihardatsiko daroetNik hañei berehala,Ezen zure baithan neureEsparantza dudala.

11. Hartarakotz bada IaunaEzazula permeti,Zu zarenaz geroz bethiIustu eta egiati.

Ahalke eta kaltekaUstekabe har nazan,Zure baithan esparantzaDudanaz geroz eman.

12. Bai zure baithan eman dutEsparentza neurea.Baita sekulan guardatuNahi zure legea.

13. Bañan guardatu nahi dutBethi bere osoan,Eta ordura handirekinIbilli haren ondoan.

14. Errege eta prinzenArtean halaberki,Ene haoak hura duAiphaturen ausartki.

15. Eta nerori bakharrikAurkhitzen naizenean,


184


Hargaik itzularaziDitu xidor onera.Iakiteko zure manuSakratuenera.

12. Guztiz deliberatu dutHekin begiratzera,Eta hetan neure biziGuztia fiñatzera.

13. Hartarakotz bekhatuenGatheak hurbilltzean,Zuer legeaz orhoitzenNaiz neure bihotzean.

14. Gauaren erdian neureIaikitzen naiz ohetik,Hek erneki bihotzeanErabiltzea gatik.

15. Hala partale egiteNaiz beldur direnekin,Eta zure hitz sainduakGuardatzen dutenekin.

16. O Iongoiko munduariFabore egillea,Irkats diezadazuArren zeure legea.

Bethi erabill dezadanHura neure fiñeanEta hala guarda nadinErortzetik hutsean.

Bonitatem fecisti

1. Ala Iaun ona zuk niriEgin ontasun asko,


187

5. Bañan atsekabe handikHartzen nau bihotzean,Gaixtoak hura zathitzenDutela ikhustean.

6. Guztiarekien neureArrotz lekhu hunetan,Zure lege onaren naizKonsolatzen kantazen.

7. Gau eta egun hura dutErabilltzen gogoan,Eta nola guardatukoDedan bere osoan.

8. Ardura handiarekinOrdean dut egiten,Zure legea bihotzezZeren bait maitatzen.

9. Eta zeren baitaritzatEta ume partea,Dela zure manamenduSainduen guardatzea.

10. Haren guardatzeko eginDiezadazun dohaña,Maiz othoizten zaitut neureIongoiko eta Iauna.

Zergatik baitaki ezenOthoizte zaituztenei,Eztaroizula ukhatzenFaborea presunei.

11. Beha egotu natzaieNeure oñ basatueiEta hek zerabilltzatenBide guziez ohierrei.


186


Eta esne bihurtua,Bezala gatzatuko.

Hanbatenaz hiraulikoDitut neure gogoan,Hanbatenaz ibillikoBethi hekin ondoan.

7. Ala zuk ianko ona niHandiro faboratu.Noiz ere bai nauzu neureOhorean baxatu.

Zure manamendu etaLegeen ikhasteko,Eta gero hetzaz neureBizia kidatzeko.

8. Ezen aithor dut direlaAsko aldez hobeak,Ezen urre zillhar etaMunduko on berzeak.

9. Eta naizenaz geroztikZure eskuen lana,Indazu zure manuenIkhasteko dohaña.

1. Zure beldurra dutenakDute ezagutuko,Eta bere bihotzetanDire allegeratuko.

Ezen eztela izatuZure baithan enea,Esparentza alfer etaProgotxurik gabea.

11. Ezagutu dut direlaZure iuiamenduak,


189

Nola ere baitzinarotanAgindu egiteko.

2. Kontinua zazu othoiHemendik aitzinera,Are gehiago niriFabore egitera.

Guztiz ere irakatsdazuArren zeure legea,Ezen hartan guztiz neureEman dut sinhetstea.

3. Halaber konbeni badaZuk gastiga nazazun,Gastiguen sofritzekoHuna prestik non nauzun.

Ezen zure azoteekUkitu baino lehen,Askotan nintzen bekhatuHandietan erortzen.

Hargatik hek nahi ditutPazientki sofritu,Eta zure hitz sainduaErrespetuz guardatu.

4. Eta zergatik baitzareOna eta iustua,Irakats diezadazuArren zeure manua.

5. Ezen zenbatenaz gaixtoekBainaute penatuko,Hanbatenaz gehiagoHura dut guardatuko.

6. Zenbatenaz hei baitzareBihotza gogoituko,


188


Zure manu sainduetanIbill nadin aratza.

Kalte eta ahalkeakAzken iuiamenduan,Har eznazan iuiatzeraIausten zaren orduan.

Capitulum Ioan

—Iainkoa da onheritzte, eta onkheritztena dagoena, Iainkoa baithandago, eta Iainko haren baithan.

—Iainkoari esker.

Ihardatste laburra

Iainkoa makhur ezazu ene bihotza zeure legetara, Iainkoa makhurezazu etc.

—Aldara etzatzu ene begiak ikhus eztezaten banaloria. Eta aira,nazazu zeure bidean.

Zeure legetara.Gloria duela Aita Seme eta Espirituak.—Makhur ezazu Iainkoa ene bihotza.—Iauna erren darotzut arren nauzun urrikari.—Senda ezazu ene arima zeren hoben egin baitarotzut.

Othoitza

Iainko ahal guztietakoa eta urrikalmendutsua, etc.Gorago laudetan den bezala.

Ad sextamEguberdian

Gure Aita, Agur Maria,Iainko ona duzun artha.


191

Guztiz zuzen guztiz iustuEta guztiz sainduak.

Baita ni ea nauzulaIustuki gastigatu,Zergatik hala bainuenNeronek merezitu.

12. Bañan ordean Iaun onaZuk nazazu konsola,Zeure sehiari aginduZinioen bezala.

13. Isur diezadazu arrenOthoi zeure grazia,Zure manuen arauezDaramadan bizia.

Eta medita dezadanZure lege saindua,Zenetara baitu neureGogoa etxatua.

14. Ahalgez betherik bidaTzatzuk etsai eneak,Zenak baitarozkidateEgin bidegabeak.

Noiz ere ni gehienikBanintzen enplegatzen,Zure manu eta legeSainduaren konplitzen.

15. Hurbill dietzakidazuZure beldur direnakEta zure legearenEzagutza dutenak.

16. Zuk xahu diezadatzuArren neure bihotza,


190


3. Maiz erraten dut Iauna noizNauzu konsolatuko,Zure hitzen araueraNoiz zaizkit agertuko.

Gogoitu naiz zahagiaOrma hortzean nola,Zure agintzan handienBegira negoela.

4. Zonbat egunen bururanBada Iauna niri,Agertuko zaizkit zeureSehi unhatuari.

Zenbat egunen buruanNauzu konsolatuko,Eta noiz dituzu eneEtsaiak punituko.

5. Elheak zerozkidatenNahi sinhetstarazi,Zeñek ezpaitzuten zureHitzekin zerikhusi.

6. Ezen zure hitzak direGuztiz egiazkoak,Eta nihor hetan fidaDaiten bezalakoak.

Zergatik ni ere naizenHetan hanbat fidatu,Gaixtoek hargatik nauteHainberze tormentatu.

Hargatik bada Iaun onaZuk fabora nazazu,Zeñak ohi baititutzuZeureak faboratu.


193

Himnus kantaRector potens

Gobernari handia,Zenak gauzei aldiaBaitaroezu bethi,Eragiten neurthuzki.

Goiza duzu klaratzen,Eguberdia arraitzen,Atherarik zuziaZeruetan argiak.

Iraungitzatzu suakEskatimek bitztuak,Gero iguzu Iauna,Bake eta osasuna.

Hala egizu AitaHala Seme bakhotxa,Hala EspirituaFiñean amulsua.

Defecit in salutare

1. Iauna ene arima daMunduan hagorantzen,Eta ene salbatzeraNoiz ethorriko zaren.

Ezen badut ethorrikoZarela esperantza,Nola eman baitzinarotanAspaldi zeure hitza.

2. Neure begi larrituakAgitz zaizkit unhatu,Beha egonez ea noizBehar duzun agertu.


192


13. Bañan zure hitzaz nintzenBethiere oroitzen,Eta hartzaz gidaturikPazienzia hartzen.

Zuk zeronek ere IaunaKonsolatzen ninduzun,Nola asko kaltetan lehenEre egin baininduzun.

14. Hemendik aitziñera othoiHala egin nazakezuZerengatik naizen oroiZuk formatu bainauzu.

Eta zergatik ni etaBethi neure aldetik,Bainarrarie zure manuSakratuei halzetik.

15. Ezen gaixtoak ni galduNaiz zebilltzanean,Zure hitz saindua bethiNedukan bihotzean.

16. Zeren alde guztietaraUngi begiraturik,Bainekusan deus etzelaHekin erkhatzekorik.

Quomodo dilexi

1. Zure legeaz hanbat naizIaun ona, agradatzen,Egun guztian no baitutGogoan erabiltzen.

2. Ezen hartzaz egin nauzuNeure etsaiak baño,


195

7. Ezen iahurren bihurtuNinduten hautsetara,Baldin behatu ezbanintzZure hitz saindutara.

8. Arren bada iainoaZuk fabora nazazu,Nola faboratu ohiZeureak baititutzu.

Begira detzadan zureAhoko hitz sainduak,Zeñak baitirade zuzenEta guztiz iustuak.

9. Zeru gorek ere orobatHitz dituzte gurdatzen,Hekin arauera direGure gañean itzultzen.

10. Kastatik kastara bethiDiran zure egiak,Lurrak ere hala diratuFermu eta geldiak.

11. Eguñak obe orobatDirau gisa berean,Zuk hastean ordenatuZinioen legean.

Fiñean gauza guztiekBethi hala diraute,Zerengatik zure hitzaObeditzen baitute,

12. Baldin hori nik ezpanuIragun bihotzean,Agen galduko nintzenOndikoak hartzean.


194


Behar dudala hagoanNagoeño guardatu.

11. Egia da ezen lehenHaren begiratzean,Asko trebersia izanDudala bizitzean.

Bañan dadut esparentzaHemendik aitziñera,Faboratuko nauzualaPromesen arauera.

12. Arren bada errezibiZazu ene egintza,Eta othoi diezadazuIrakats zeure hitza.

13. Nitzaz danaz bezanbateanHill behar banu ere,Zure legeak hautsikoEztitut nihoiz ere.

14. Eta baldin gaixtaginekZenbait bekite niri,Hedatzen badarotateNahiz erorarazi.

Zure manuei begiraNagotela ernerik,Trabatu gabe natzaieIraganean taldetik.

15. Neure primezatzat hartuDitu zure legeak,Hek dire ene bihotzarenKonsolazioneak.

16. Hetera etxatuko dutNeure gogo guztia,


197

Hetarik begiratzekoHagitzez zuhurrago.

3. Hartzaz beraz dituNeure nusiak garaitu,Zergatik hartara biatutNeure gogoa etxatu.

4. Hartzaz oraño xitu dutZaharren zuhurtzia,Zerengatik hartan baitutBegia idekia.

5. Hartzaz ditut neure oñakBide gaixtoetarik,Gidarazi hura neureGidaritzat harturik.

6. Fiñean zure mauitikEznaiz betre hastendu,Zeren guarda dezadalaZuk bainauzu manatu.

7. Ene ahoari zure hitzakZein goza zaizko,Are guxiago eztiKofonekoa baño.

8. Hek darotate buruanEman argin handia,Hekin bidez gaitzetsten dutGuztiz gaixtakeria.

9. Zure lege saindua daEne onen argia,Hura ene ibillbideenLanpa eta zuzia.

10. Hargatik bada egin dutZiñ eta iuramentu,


196


6. Ezen eztuzu konturikHalakoez egiten,Zein baitire zure legeSaindutarik hastantzen.

Zeren ikhusten baituzuHekin bihotzekoak,Gogoetak diradelaOiher eta gaixtoak.

7. Nik ere daritzat hañakDirela saltzailleak,Zeren hain laxoki hautztenTuzten zure legeak.

Baña ordean zenbatenazBaitituzte gaitzetsten,Hanbatenaz gehiagoNik hek ditut onhesten.

8. Hanbatenaz gehiagoNik dut izialdura,Hekien hautsteko etaHanbatenaz beldurra.

Bana are handiagoaIaun ona zuk indazu,Eta ene haragiakHartzaz ikhartzatzu.

9. Orain daraño konplituDitut zure legeak,Agindu duen bezanbatEne indar febleak.

Arren bada egin dudanUngiaren aldera,Eznazazula hutz gaizkiErraleen menera.


199

Zeruan ediretekoZuk agindu saria.

Iniquos odio habui

1. O Iainko ona, gaixtoakNahi ditut gaitzetsi,Eta bihotz guztia zureOrdenentza onhetsi.

2. Hartarakotz bada othoiZuk fabora nazazu,Zure hitz egiazkoanNola bainaiz fidatu.

3. Aparta zakizkidateBeraz etsai gaixtoak,Gogoan erabilltzadanIaunaren hitz gozoak.

4. Eta zu inongoiko onaZatozkit laguntzeraEznazazula othoi utzAhalkez gorritzera.

Bañan zure baithan nolaBaitut neure esperantzaHala fabora nazazuOthoi Iaun aberatsa.

5. Hala egiten baduzuPerill guztietarik,Salboa ibilliko naizBoz eta allegerarik.

Eta nik ere ordañezDitut zure legeak,Bihotzean idukikoIustiziaz betheak.


198


Bide lizun eta oiherrakNahi ditut gaitzetsi,Eta hek gauza guztienGañetik onheritzi.

Antiphona

Boz gaitezen Iainkoa baithan.

Capitulum

Iasan etzatzue elkharren karga, eta hala konplituko duzue Kristorenlegea.

Iainkoari esker.

Ihardatste laburra

Bethiere dago Iauna zure hitza bere batean.

Ihardastea

Bethiere dago.

Bersua

Mende guztietako mendetan dago zure egia.Gloria Aita, Seme, eta Espirituari.Bethiere dago zure hitza Iauna.Iaunak gobernatzen nau eta eztut izanen deusen eskasik.Iauna dela zuekin. Baita zure espirituarekin.

Othoitza

Dagiogun othoitz Iainko ahal guztietako, eta urrikalmendutsua.Gorago laudetan den bezala.


201

10. Beñan har ezazu othoiIauna ene defensa.Bere nihi pozointsuezEznazaten ofensa.

11. Esparantza hartan zureFidaturik hitzari,Begiak flakatu zaizkitBehatuz zeruari.

12. Dugun bada urrikariZeure zerbitzaria,Eta irakts diozozuZeure lege garbia.

13. Halaber zuk othoi argiDiozazu bihotza,Iakin dezan nola emanObretan zure hitza.

14. Ezen baldin nihoiz badaIzatu denborarik,Baldin nihoiz zure manuenGuardatzeko mugarik.

Orain da noiz ere nihorkEzbaititu guardatzen,Aitzitik mezprezaturikOnetan erabilltzen.

15. Bañan hargatik nik ditutPrezatzen gehiago,Urrea eta topasaPreziatua baño.

16. Ezen zure manamenduEta lege enerat,Geure urratsak gidatuNahi ditut biderat.


200


Ezta haurrena ere nolaHek baitute egiten.

3. Ahoa ideki ditu etaNeure hatsa thiratu,Zure hitzen gutiziaZergatik baitzait sarthu.

4. Hargatik diezadazuIauna beha arraiki,Eta nauzun lazeriazBethea urrikari.

Zeure maiteka urrikariOhi tuzun bezala.Noiz ere ikhusten baituzuHegin indar erbala.

5. Zeure hitzen arau eneGidatzatzu urratsak,Eta ez permeti bizioIraun dakizdan hatsak.

6. Begira nazazu gaizkiErralen mihitarik,Zure manuak detzadanGuarda libroagrarik.

7. Begi onez othoi IaunaBiha diezadazu,Eta zeure manu sainduakIrakats diezadazu.

8. Askotan begietarikNigarra zait isuri,Gaixtoak ditudaneanHekin hautsten ikhusi.

9. Ezen Iauna, zu iustuaZaren eta iustua,


203

Ad nonamHirur orenetan

Gure Aita, Agur Maria,Iainko ona, duzun artha.

Himnus kanta

Iainko, gauzen indarra,Eta iraupen bakharra,Aldikal egunareñakDakharzkitzu oreñak.

Arrats ona iguzuEta guarda gaitzatzu,Bizitzea galtzetik,Gauaz ustekabetik.

Baña gure orenaZuk ekhartzu azkhena,Muga onean sariaz,Goza gaiten handiaz.

Hala egizu Aita.Hala Seme bakhotxa,Hala EspirituaAmudios khartsua.

Hala biz

Boz gaitezen Iainkoa baitha

1. O zein miragarri direnIaun ona zure hitzak,Hargatik billhatzen dituArthaz ene bihotzak.

2. Ezen deusek eztu halaEzagutza argitzen,


202


Zuk indazu zure manuenEzagutza garbia.

Neure bizia dezadanHetzaz gida lurrean,Eta gloria ardiatsGero azken fiñean.

Clamavi ie tote

1. Bihotzetik Iauna egitenDarotzut dehadarra,Urrikal bekizu arrenOthoi ene nigarra.

2. Zure legeei ordañezNatzaie irraikirenZure gogara munduanBizia eramanen.

3. Berriz ere iauan egitenDarotzut dehadarra,Indazu zure manuenKonplitzeko indarra.

4. Goizean goizik iaikirikBethi hala nagotzu.Zure baithen zerengatikHandi baitut ezportzu.

5. Argi arratsean zuriDarozkitzut begiak,Zabaltzen meditatzekoZure lege eztiak.

6. Urrikariz adizazuIauna arren ene boza,Eta bero zazu zeureKharraz ene bihotza.


205

Bethiere aurkhitzen daZure manamenduta.

10. Gauza bidezkorik baizenZuk eztuzu manatzen.Guztiz ere darokuzuEgia gomendatzen.

11. Harritzen naiz ikhusteanZure ixterbegiak,Ahantzten tuztela zureManamendu hertsiak.

12. Ezen zure hitzak direSua nola khartsuak,Hargatik onhetsten ditutZeren diren gerthuak.

13. Bañan morroñ gaztea naizGuztiz iakin gabea,Hargtik betzaz gidatuNahi dut bizitzea.

14. Ezen badakit direlaZuk ifini legeak,Bethi iustu, eta bethiEgiaren iabeak.

15. Ondiko eta lastimekZerkhatzen nautenean.Hek ixillik ditu neureIzultzen bihotzean.

16. Zergatik bethi aurkhitzenHek baitire iustuak,Hek bethi artezak etaHek bethi amulsuak.

Arren bada adimenduIllhunaren zuzia,


204


14. Askok nau asko manerakMunduan tribulatu.Ez naiz ordean hargatikZure ganik hastandu.

15. Saltzailleak ikhusi tutEta harritzen nintzen,Zeren etzituzten zureManuak begiratzen.

16. Zeronek ikhusi duzuOrdean nik zureak,Zein arthatsuki nituenBegiratzen legeak.

Hartarakotz Iainko onaZuk nauzun urrikari,Eta diezadzu gogoTristea bozarazi.

17. Esparantza dut egiñenHala darotazula,Eta idukiko zeureHitza darotazula.

Zeren diren zure hitzakBethi egiazkoakBethi segur, eta bethiEzin faltatuzkoak.

Principes perfecuri Innt

1. Handiak iarraiki zaizkitBere atsegin sari,Zure manuetan nahizHuts eragin arazi.

Bañan zure hitzka halaLarritu ohi naute,


207

7. Bada kusazu etsaiakNola zaizkidan hersten,Eta nola diren zureLegetarik urruntzen.

8. Hartarakotz bada IaunaOthoi hurbill zakizkit,Ezen zer bide idukiBehar dudan eztakit.

9. Guztiarekin badakitEzen bethi zureak,Gizonai behar tuelaBegiratu legeak.

10. Ikhus azu bada IaunaArren ene lastima,Eta ondikotik atheraZazu ene arima.

Ezen zure legeaz naizBethiere othoitzen,Baita haren konplitzeraAhalaz esaiatzen.

11. Arren bada ene aldePromesen arauera,Eta hurbill zaite enePenatik libratzera.

12. Gaixtoek eztute halaDagiezu merezi,Zeren baitituzte zureLegeak guztiz utzi.

13. Zure urrikamenduaDa prestuen aldera,Zatoz othoi ene gogoLarriaren boztera.


206


Eta ezazula bisaiaItzul berze aldera.

Bañan aitzitik aginduNola baitarotazu,Zuk ungi gobernatzekoAdimendu indazu.

10. Bihotzean sar bekizuEne othoitz humilla.Eta othoi diezadazuGibela gaitz hurbilla.

Ezen hala zaude zeureHitzaz obligatua.Arren bada konplizazuZeure hitz agindua.

11. Zeure legeen iakintsunEgin nazazu arren.Ene ezpañen laudorioBihur diezazuten.

12. Hek horez aiphatukoDitu ene mihiak,Zergatik baitire guztizSaindu eta garbiak.

13. Heda diezakidazuOthoi zeure eskua,Hautatu dudañaz geroZure lege saindua.

14. Ezen neure bihotz guztizHura dut desiratzen,Gau eta egun hura neureGogoan erabilltzen.

15. Bizi naizeno ere dutHura bera egiñen,


209

Hekin zathitzera baitutNon handia herabe.

2. Berriz hekin guardatzeazIauna, hanbat naiz bozten,Nola etsaien billuzakDituena aurkhitzen.

3. Hargatik bethi hastioIzan dut bekhatua,Eta bihotzez maitatuZure lege saindua.

4. Egun oro zazpi aldizOhi zaitut laudatu,Zeren ditutzun hain legeSainduak ordenatu.

5. Hek maitatzen dituztenekDute bake handia,Desohore gabe duteEramanen bizia.

6. Hetarik nik ere ohi dutUste salbamendua,Hargatik onherizten dutZure manamendua.

7. Hargatik diutsut ezenOnherizten dudala.Eta neure bihotz guztizBegiratzen dudala.

8. Hargatik oraño huraBera dut guardaturen,Zeren guardian baitzaudeNor nola bizi garen.

9. Arren bada beha zaiteEne othoitz tristera,


208


Igandetako besperak

Iainko Aitak, Iesus Kristori egin ziotzon agintza handiak,

Dabitek kondatzen ditu.

1. Iaunak erran dio bereSeme ene Iaunari,Ea ene seme eneEskunean iar adi.

2. Nik emen artean hireEtsai bihotz uherrak,Hire oñaren azpikoNola eskabel beherak.

3. Fabore handi daroatBidalduko Siondik,Heure etsaien arteanIaun izatea gatik.

4. Halaber ni izanen naukHurbillena aldean,Heure indar handienazBehartzen aizeñean,

Eta sainduen arteanGorena autemanenEzen artizarra bañoEnjendratu aut lehen.

5. Gehiago egin diatZiñ eta iuramentu,Zena geroztik ezbaitzaitNihola urrikitu.


211

Baita zeure ontasunakGatik zu laudaturen.

Zuk ere othoi ordañezFabora nazakezu,Eta kalten geritzeanIduki nazakezu.

16. Ezen ardiantxa bezainErrax naiz basatzeko,Haren gatik darotazuGuardia idukiko.

Egin diezakedazuFabore hura arren,Neuri ere zure legeakEztzaizkit ahantziren.

AntiphonaBoz gaitezen Iainkoa baitha

Prezio handiaz erosiak zarete, Iainkoa ohora zazue eta zeuren gogo-an erabill ezazue Iainkoari esker.

Ihardatste laburraNeure bihotz guztiz oihu egin darotzut, Iauna entzun nazazu.Neure bihotz guztiz egin darotzut.—Zure manuen ondoan ibilliko naiz.Iauna entzun nazazu.Gloria duela Aita, Seme eta Espirituak.Neure bihotz guztiaz oihu egin darotzut.—Bekhatu ixilletarik garbi nazazu.—Eta berzeei eragin diotzotedanak zeure sehiari barkha diotzatzu.Iauna dela zurekin.Eta zure espirituarekin.Dagik egin othoiz.

Othoitza

Iainko ahal gauztietakoa eta urrikalmendutsua etc.Gorago laudetan den bezala. pag.


210


3. Aski erakusten duteObra dakuskigunek,Aski ordenanza iustuBegiratzen tutzunek.

4. Eta oraño mirakulluGuztien handiena,Zuk hazten duzu presunaZure beldurti dena.

5. Eta bethi orhoitzen zareZeure agindu hitzaz,Baita hura jendeariErakutsiko obraz.

6. Ezen jentillen emanenDiozula primeza,Nola egiati baitzareKonplitzean promesa.

7. Egiazko ere direZure manamenduak,Egundanoz hala direIzatu frogatuak.

Zuhurtzia handirekinZintuen ordenatu,Deusik eskas dela eztaZeren errenkuratu.

8. Urrikaldurik erosiDuzu zeure poplua,Zein betzegoen etsaiakKaptibu altxatua.

9. Saritzat deusik berzerikEztiozu galdegin,Baizen zure manamenduSainduak detzan egin.


213

Hi izanen aizela eneAphez sekulakoa,Melchisedech handiarenOrdeña saindukoa.

6. Baita aurkhituko naizelaBethi hire eskunean,Hire etsai erregeakGathizatu artean.

7. Hire goratzeko askoDiat beheratuko,Asko galduko, askoriBuruz lur iri ioko.

8. Ontasun hautzaz guztiezGozatzeko ordean,Asko pena sofritzekoDuk heure bizitzean.

Ezen uholde handi batBehazun edanen duk,Eta orduan bururaGorago altxatuko duk.

Gloria, etc.

Iainkoa laudatzen da zerenelizari hanbat ontasun egin dioenConfiteor tibi Domine. Psal. 110.

1. Iauna aithortuko ditutXahuki jendartean,Guztiez ere saindu etaIustuen batzarrean.

2. Zureak direla obrakGuztiz miragarriak,Zureak guztiz sainduakEta usu nahiak.


212


4. Lastima dathorzoneanNola goibel handia,Hañari egin dioIaunak berek argia.

Ezen halakoen gañaDu bihotz amulsua,Nola baita bethi sainduEta bethi iustua.

5. Eta haren bihotzekoDa orobat gizona,Bere laguna premianUrrikaltzen zaiona.

Eta dioena beraPropriotik prestatzenBere hesrturan hitz onezDuela konsolatzen.

Halakoa ezta bereGogotik higituren,Bañan bere egitekoakUngi zaizko illkhinen.

6. Halakoaz bethiereIauna da orhoituko,Eta desohoretarikHura du guardatuko.

7. Halakoak ahal dukeHaren baithan fidantza,Hersturan konsolatukoDioela bihotza.

Eta etsaien meneraEztuela urziren,Aitzitik hekin ahalazDuela burlara ziren.


215

Arrazon da ere konpliDaiten ponturen pontu,Zeren manatzeko eskuGuztia zuk baituzu.

10. Eta zeren zu baitzareIaunetan handiena,Halaber zukre izenaSaindu eta gorena.

Hargatik da zuhurtziaGuztien handiena,Bihotzean iazteaZure beldurtasuna.

11. Hura izanen duenaIzanen da zuhurraEta haren laudorioaIzanen aphurra.

Gloria, etc.

Gabeare betetik ematen diokharen zore oñak

1. Ala zori onezkoa,Iaunaren beldur dena,Eta haren manuetanBere gogoa duena.

2. Hañaren kasta lurreanIzanen da handia,Ezen Iaunak bedintzatzenDu prestuen hazia.

3. Ohore eta moian harenIzanen da etxean.Eta haren iustu famakIraunen du lurrean.


214


Lauda bedi Iaun onarenIzena mugaraño.

4. Iaun guztien gorena daGure Iainko handia,Zeruez gorago harenIgaten da gloria.

5. Nor da haren pari ezenDuelarik alkaia,Zeruetan lurrera ereBadaduka begia.

Eta hobekienik heiDaroe begiratzen,Zein batitu berzetarikHumillenak ikhusten.

6. Hark altxatzen du probeaLurreko herrautsetik,Hark iraiki arazitzenOngari datzañetik.

7. Lekhu emateko prinzeHandienen artean,Guztiz bere nazioneEta herrikoenean.

8. Hark ume gabea etxeanDu geldiarazitzen,Hark ama tristea semeOnez bozarazitzen.

Gloria, etc.

Psalmistak, kondatzen ditu,Iainkoak Isrelgo jendia Egiptotikatheratzean egin zituen mirakullakIn exitu Israel de Aegypto. Psal. 113.


217

8. Eta zeren probeariUngi egin dioken,Haren iustu omenak duMendeetan iarunen.

Gehiago iganen daKargu gorenetara,Iganen gloria etaOhore handitara.

9. Bekhatoreak hain goraIkhusten duenean,Despitez aserratukoDa bere bihotzean.

Errabiaturik dituHortzak iharrosiko,Ezta ordean amuazDeusik progotxatuko.

Gloria, etc.

Dabitek Iainkoa laudatzen du,zeren gora dagoelarikgauza beheren artha duenLaudate pueri Dominum. Psal. 112.

1. Haurtxoak lauda zazueIainko podorosoa,Lauda ezazue harenIzen ohorezkoa.

2. Kantari kopla burukoEmozue lehenaBetheiere lauda bediIaun onaren izena.

3. Iguzkia illkhitzen denLekhutik sartzerako,


216


Finean zuek ere zeriO aldapa ferdeak,Iauzi ziñakikoten halaNola billdotx kumeak.

Guztia ek ihardatsikoDarozute boz batez,Iauzi zirela IokobenIainkoaren beldurrez.

7. Ihusirik haren indarHandi eta gogorra,Hark ikharatzen duelaKheñu batez lehorra.

8. Hark ganbiatzen arrozakUrezko langotara.Hark desertuko malkharrakIthurri onetara.

Obra hauk ziteneanIsraelek ikhusi,Hunela zitzaion oihuzIainko onari hasi.

9. Iauna ez ginduen mereziHainberze zure ganik,Hanbat mirakullu eginZiñezan gure gatik.

Bañan zeure buruariEmateko ohore,Hanbat egin darokuzuDohain eta fabore.

10. Bai eta erakutstekoBihotz bera duzula,Eta agintzen duzun hitzaIdukitzen duzula.


219

1. Israel illkhi zeñeanEgiptoko lurretik,Eta Iakoben etxeaBarbaroen artetik.

2. Iudea hautatu zuenLibra jende sainduzatEta Israel maiteaBere armada gogortzat.

3. Itsasoa abiatuZen aitziña ihesi,Iziturik heldu zelaZuenean ikhusi.

Iordango ibaia halaberItzuli zen gibela,Nabaritu zueneanLasterka heldu zela.

4. Mendi gora iauzi zirenAhariak bezala.Eta aldapak saltatuBilldots kumeak bezala.

5. Galdegiten badioguOran itsasoari,Itsasoa zergatik ziñenAbiatu ihesi.

Halaber galde egitenBadiogu Iordani,Zu ere zergati ziñenGibelera itzuli.

6. Mendi gorenei orobatEta zuek mendiak,Zeri iauzi ziñaizkotenHala nola ahariak.


218


17. Israelen etxea daIauna baithan fidatzen,Zeren baitio faboreBeharrean egiten.

18. Aaronen etxeak duHura bera egitenZeren baitio faboreHari ere egiten.

19. Iaunaren beldur denak duEginen gauza bera,Zeren baitio eginenHari grazia bera.

20. Hala behintzat zerokunGuri egun peneten,Noiz ere baikindituenIkhusi handietan.

Ezen gutzaz orhoitu zenEta lazeriatik,Libratu gituen ezinItzur gintezkenetik.

21. Hala oraño orhoitu zenEtxe Israelenaz,Hala fiñean AaronBere aphezarenaz.

22. Hala orobat eginen daHandi eta ttipiez,Haren beldur eta ahalkeIzanen diren guztiez.

23. Orobat dadilla badaIaun ona egin zuez,Orobat oraño zuenSeme onheritziez.


221

Baita orano jentillekErhoki etzerraten,Ea beharrean geureIainkoa non ginduen.

11. Erakutsi duzu ezenZeruetan zarela,Eta zuk nahi duzunaLurrean egiten dela.

12. Baita hekien IainkoakDirela ithurapeñak,Urre zillharrez gizonenEskuek egin tuztenak.

13. Ahoak baituzte bañanEz ordean mintzatzen,Begiak ere baituzteEz ordean ikhusten.

14. Beharriak badituzteEz aditzen ordean,Baita sudurpillak ereEz usnatzen ordean.

15. Eskuak ere baituzteEz hargatik ukitzen,Oñak ere badituzteHala ere ez higitzen.

Eztarriak badituzteEz egiten oihurik,Fiñean itxurapen batBaizen eztire deusik.

16. Hala egin daitezelaHekien egilleak,Hala hetan dituztenakEmaten sinhetsteak.


220


Aita guztiz manso etaBihotz bera duena.Eta konsolatzen geurePenetan gaituena.

Ihardatsia

Dituela bada eskerraBere ontasunak gatik,Zeren hainberze gaituenFaboratzen zerutik.

Iainkoari, galdegiten zaio gauakaltek hartu gabe iragateko graziaLucis Creator Optime.

O Iongoiko handiaZeñak goizean argia,Kreatu baitzinduenKlaratzeko begien.

Eta gero munduaEder eta xahua,Argiaren hastenHarekien batean.

Zuk goiza arratsariMutaturik elkharri,Zinioen izenaEman egun batena.

Zuk orain arratseanGobielak erorzean,Entzun tzatzu gureakArren othoitz tristeak.

Arren gure arimaBekhatuez zikhiña,


223

24. Bere graziak detzalaBerret zuen gañean.Nola oraño zuen semeOnheritzienean.

25. Benedika zaitzatelaIaun guztien gorenak,Zeru eta lurra bereEskuz egin tuenak.

26. Zeure gora zuen bereHautatu egoitzatzat,Eta gizonen semeeiLurra eman ostatutzat.

27. Zerurat altxatuko tuUngi bizi direnak,Bihur diotzoten eskerEta aithor zuzenak.

Ezen Iauna etzaituzteZu hillek laudatuko,Ez gaixto zenak baitireIfernura iautsiko.

28. Bañan biziek zaitaguEginen oranetan,Eta ethorkizunekoDenbora guztietan.

Gloria, etc.

Benedictus, 2. Cor. 1.

Benedika dadillalaZeruko Iongoikoa,Eta Iesus Krist IaunarenAita egiazkoa.


222


2. Eta haren baithan zeureAllegera gogoa.

3. Ene humiltasuneraZeren baitu behatu,Jendek estimatuko nonBainaute dohatsu.

4. Ezen Iaunak egin daroHalako ontasuna,Nola ahala baitzuenEta saindutasuna.

5. Bethieretikan halaOhi du bihotz bera,Hari beldur zaion gizonGuztiaren aldera.

6. Supherbioen alderaEztu hala usatzen,Beso sendoz hek dituBere ganik haizatzen.

7. Handi gaixtoak egotztenDitu kadiretarik,Eta humillak altxatzenBerriz ezteusetarik.

8. Goseak bethetzen dituMunduko ontasunezEta aberats gaixtoakGabetzen bere onez.

9. Hala usatu zioenIsrael haurtxoari,Begiratzen zioelaBere bihotz onari.

10. Hala eginen zuelaErran zeroen aitei,


225

Eztandin gorputzetikIllkhi ustekaberik.

Bañan aitzitik behinAratzki xahu dadin,Eta gero athetanSar zeru goragotan.

Hala egizu AitaHala Seme bakhotxa,Zena EspirituarekinBaitzaude sainduarekin.

VersiculusDirigaetur Domine

Iauna zeure gaña gidaBedi othoitz enea,Hedoeitan gora nolaInsensuaren khea.

AntiphonaHomo quidem descendebat

Gizon bat HiesusalendikZioan Hierikora,Ea fortunaz eroeriZen ohonen artera.

Arrogatu zuten badaEta tieznez billuziEta zauriez betherikErdi bizia utzi.

Ama birjinak, Iainkoari eskerrak itzultzen diotzozeren bere semearen amatzat hautatu duenMagnificat. Luc. I.

1. Ene arima handi zazuLaudorioz Iainkoa.


224


Hala bethi aurkhitzen daHaren hitza egian,Dugun beraz laudorioEta esker mihian.

Prestuen munduko dohatsutasunaBeati qui timensDominum. Psal. 127.

1. Dohatsua da gizonaIaunaren beldur dena,Eta haren bideetanXuxen ibilltzen dena.

2. Dohatsu diot zergatikHaña bere eskuko,Neke eta lanez baitaBadezki gozatuko.

3. Hanaren emazteak duIduriko alhena,Etxe saihetsean mahatsMulkoz bethea dena.

4. Mahañaren inguruanHañak bere semeak,Ikhusiko ditu landanNola oliba gazteak.

5. Hala bedinkatuko duIongoikoak gizona,Haren izen sainduarenBeldur izanen dena.

6. Siongo Iainkoak halaBenedika dezala,Eta Hierusalengo onezGozarazi dezala.

Bere bizi eta mendeGuztiko egunetan.


227

Abrahami eta harenHazitik ethorriei.

Gloria, etc.

Othoitza

Iainko ahal guztietakoa eta urrikalmendutsua, izenen ontasunetikhaldu baita, zeure leialez digneki eta laudatuko zerbizatua zaren iguzuothoi grazia, zure ontasun aginduetara, nihon behatztopatu gabe lasteregiteko. Iesus Kristo gure Iaun eta zure Seme zurekin eta EspirituSainduarekin bethi bizi eta agintzen duenaren merezietara.

Hala biz

Asteko besperetako berze salmu debot batzuk

Iainkoari eskerrak edozein ontasunen gatik

Laudate Dominum omnes gentes. Psal. 126.

1. Jendeak lauda zazueMunduaren Iainkoa,Pobluak lauda zazueErrege zerukoa.

2. Zeren erakutsi baitGure baithan berea,Miserikoria pareEta exenplu gabea.

Nola baerek baitzarokunAraitziña agindu,Eta nola egun baitaEgietan frogatu.


226


Nola kanta ginezakeGaxook atzerrian.

6. Lehen ahauts dakigulaEskuñeko besoa,Ezen guk zu HierusalenHiri Iudeakoa.

7. Ahasabaiari lehenDatxezala mihia,Ezen guk zu gogotik utzGeure iaiat herria.

8. Lehen itzul dakigulaGeure adimendua,Ezen ez guk zu estimaBozkarioen burua.

9. O Iainkoa orhoit zaiteEdomengo semeez,Eta hek HierusalamenErran zituzten hitzez.

10. Athera athera harriakZimendu barrenetik.Athera ez utz batere.Athera gabetarik.

11. O Babilongo alabaGuztiz dohakabeaZeñak egin bitarokunEzin erran kaltea.

12. Dohatsua izanen dunMilletan soldadua,Zeñak egiñen baitaronOrdañezko pagua.

Dohatsu zeñak baitioArthikiko hirea.


229

Iaunak iduki dezalaOntasun handietan.

7. Bere semeen detzalaIkhus seme maiteak,Eta Israelen bakeEta ontasun berzeak.

Bekhatorearen munduko punizione bat,zein baita bere herritik desterruaBabilonis, Psal. 136.

1. Babilonia handikoUraren bazterrean,Unhaturik ezin ioanzGelditu ginenean.

Begietarik zitzaikunNiharra abiatu,Siongo eliza ederrazGinenean orhoitu.

2. Geure organoak emanGindituen dilindan,Ibaiaren bazterrekoSabuko ferdeetan.

3. Han kaptibu atariraGidatzen gintuztenek,Kantatzera gindituztenErtxatu soldaduek.

4. Erraten zerokutelaSiongo kantetarik,Kanta diezaguzueZenbait eder hetarik.

5. Ihardatsi gindiotenTristezia handian,


228


Bere ustailla billdukoDu bozkariorekin.

7. Hala guk ere ginduenErein handi nekean,Geure herritik kaptibuAltxatu ginenean.

8. Huna non bihurtzen garenOrain bozik etxera,Ezpal eta garba ogiakGeure eskuz billzera.

Erregerentzat othoitzaExpudiat te Dominus. Psal. 148.

1. Iaun onak entzun zaitzalaZeure ondikoetan,Eta Iakoben IainkoakBegira perilletan.

2. Fabore diezazulaBidal zeru saindutik.Eta begira zaitzalaSiongo dorretarik.

3. Orhoit dadillala zureOthoitz debot guztiez,Eta agrada egitenDiotzotzun ofrendez.

4. Eskatzen zaizkon guztiaAithor diezazula,Eta zure konseilluaOntzat lauda dezala.

5. Gu ere boztuko gareZure ontasuneanBai eta gloriatukoIaunaren izenean.


231

Kolera handiarekinParetari umea.

Kaptibu libratuen bozkarioa,eta Iainkoari eskerraIn convertendo Dominus. Psal. 125.

1. Sion kaptibua IaunakZuenean libratu,Eta bere lehenekoEgoitzara bihurtu.

Konsolatu zitzaikigunHahuitz geure bihotzak,Ezen ahantzi gintuenLehen iragan gaitzak.

2. Ahoak bethe zitzaizkigunKanta eta eresiaz,Eta mihiak IaunarenLaudorio handiaz.

3. Jende infidelek erranZuten arrazoñekin,Ala Iaunak baitaroaHauk ungi handi egin.

4. Egia erran zuten eginZerokun xoll handia,Eta allegeratu zenGure bihotz larria.

5. Ezen ethorri zitzaikunLibrantzaren berria,Betan, nola landa idorriHegoetan urria.

6. Hala nork ere ereñenBaitu nigarrarekin,


230


Konpletak

Irakurtzaillea hasten da.—Iauna mana zazu benedika gaiten.—Iaun ahal guztietakoak dizuela soseguzko gaua eta fin ona.—Hala biz.

Lekzione laburraI Petri

Anaiak zareten sobre eta zaudete erne, zeren zuen etsai deabruainguruan baitabilla lehoñ errabitua bezala eta nor aurkhi dezaken eta iretzdezan. Gaitutzun Iauna urrikari, Iainkoari esker.

—Iainkoaren faborea dela gurekin.—Zeru eta lurra egin dituenarena.Gero konfiteor elkharri ihardatsiz priman bezala eta gero.—Izularazi gaitzatzu Iauna zeure aldera.—Eta aparta zazu gure ganik zeure kolera.Iainko ona duzun artha ene faboratzeaz.Eta bihotzean khexa penatik libratzeaz.

Gloria etc.

AntiphonaMiserere

Nazun Iauna urrikari.

Iainkoari eskatzen zaio etsaien kontra faboreCum invocarem. Psal. 6.

1. Iainko zeñak bainauzuAsko aldiz aditu,Noiz ere baitzaitut neureOndikoan othoiztu.


233

6. Aithor dietzakitzulaZeure nahi guztiak,Eta ungi gobernatzekoDizkitzula graziak.

Eginen darozkitzulaEzparantza badugu,Zeren gure erregetzatZu sakratu baitzaitu.

7. Iaun onak entzun zaitzalaBere zeru saindutik,Eta fabora zaitzalaBere tronu goratik.

Hark du ahala eta indarZure begiratzeko,Hark puxantza eta armaZure defendatzeko.

8. Etsaiak fidatzen zirenAnda eta zaldietan,Bañan gu zeruko IainkoOnaren faboretan.

9. Alabañan hek geldituDire konbat asprean,Eta garaitu dituGuri hekin gañean.

10. Iauna begira ezazuArren gure erregea,Zergatik baita zuk emanDarokuzun prinzea.

Entzun etzaketzu gureOthoitzak zeruetan,Harentzat zuk othoiztukoZaitugun egunetan.


232


Eta ezportza zaitezteEzen hark zeuenena,Emanen darotzuelaBarkhamendu faltena.

Mundu haunetan asko daAurkhitzen halakorik.Zenak ezpaitu erratenBere baithan berzerik.

Baizen nok niri emanenDarozkit ontasunak,Plazeretan pasatzekoLurrean neure egunak.

7. Iaun ona nik eztarotzutGaldetzen halakorik.Zergatik hetan ezbaitaBozkario segurik.

Bañan galdetzen darozutZeure argi sainduakGizonaren bihotzeanZuk bitzten usatua.

Iakiteko ea zer denZure borondatea,Eta gero enplegatzekoHartan neure antzea.

Hartzaz allegeratukoDarotazu gogoa,Kontentamendu emanenHartzaz niri osoa.

8. Berzeei berriz gurentzenZaizte bere gogoak,Zeren etxetan dituztenBihi eta arnoak.


235

Eta zeñak konsolatuBainauzu hañitzetan,Plaga eta ondikoraErori naizenetan.

2. Arren orain ere IaunaOthoi entzun nazazu,Ezen neure etsai kruelakBerriz zaizkit altxatu.

3. O gizon hisiatuakNoiz hartean fuliak,Sinhetsiko ditutzueEta banaloriak.

Ustez oraingo aldianNauzuela galduko,Zeren ikhusten duzuenEne baithan ondiko.

4. Bañan iakizue ezenIaunarena naizela,Eta othoizten dudaneanHark entzuten nauela.

5. Aserra zaitezte bañanEz egin bekhaturikHitz egiten duzuelaUngi begiraturik.

Urriki bekizkitzueErran tutzuen hitzak,Eta dolora ohetanEre zeuen bihotzak.

6. Ofrenda diotzotzueObra on eta iustuak.Egin ditutzuen faltenOrdanezko paguak.


234


Zeure ontasuna gatikHar nazazu Iaun ona,Eta behar den hazkuntazZuk nazazu mantena.

5. Begira nazazu othoiHekin fedegatarik,Neure iabe zu hautatuZaitudaneaz geroztik.

6. O Iaun on zeña bainauErosi lehen ere,Neure arima gomendatzenDarotzut orain ere.

Etsai eta perill guztiak gerizean direlaIainkoaren gomendioan direnakQui habita. Psal. 90.

1. Iaun gorenaren nor biziBaita amudioan,Iabe onaren bizi daHura gomendioan.

2. Halakoak erran ahalDiozoke Iaunari.Ezin dakikeoneanItzur gaitz hurbillari.

O Iongoiko puxant etaEne begiraillea,Zu zaitut lastiman ihesEgiteko dorrea.

Zure baithan guztiz neureEman dut esperantza,Zuk diezadazu othoiGibela neure gaitza.


237

9. Halako artha soberaGabe ni naiz etziten,Eta bakezki dut neureLoa gauza egiten.

10. Zaren ezarria baituZure baithan neurea,Esparantza segurEta engano gabea.

Iainko othoizten da oraño,arren geure etsaietarik libra gitzan

1. Neure esparantza zureBaithan dut ifiñia,Iauna ezazula premetiDudan ahalkeria.

Aitzitik nola baitzareOna eta iustua,Etsai gosetarik libraNazazu izitua.

2. Ene othoitzera makhurEzazu beharria,Eta zaite othoi eneLibratzera lehia.

3. Zaren othoi ene IainkoEta begirallea,Eta periletan ihesEgiteko etxea.

4. Ezen neure habetzat zuZaitut Iauna hautatu,Zu perilletarik ihesEgiteko gaztelu.


236


7. Hala haren inguruanHill arren hamar milla,Haren aldera eztaHurbillduko perilla.

8. Bañan begiz ikhusikoDu Iainkoak bengantza,Egiten duela harenEtsaietan garratza.

9. Zeren haren baithan duenEsparantza ezarriEta zeren haren ganaIhesi den ethorri.

10. Haren gana ezta plagaGaixtorik ethorriko,Ez eta haren etxeraKalterik eroriko.

11. Bere aingeruak zerenBaititu manaturen.Ioan ethorri guztietan,Ungi guarda dezaten.

12. Bere eskuetan iasanenDute bide gaitzetan,Behatztopa eztadintzatLurreko harrietan.

13. Aspizaren gañean duEmanen bere oña,Bai eta ostikatukoLehoñ eta dragoña.

14. Guztiarekin eztuMin garabik harturen,Zergatik Iaun onak baituKaltetik guardaturen.


239

3. Bere othoitza eginenEztioke alferrik,Ezen hak begiratukoDu gaitz guztietarik.

Begiratuko du hekinEnganioetarik,Eta hekien mehatxuEta hitz aspretarik.

4. Itzalduko du sorbaldaHandi eta zabalez,Bai gerizatuko bereFaborezko hegalez.

5. Erredola gogorraz duHura inguratukoEta izialduratik,Gauaz begiratuko.

6. Halaber begiratukoDu kalte agerritik,Airetik heldu den nolaFletxa ustekabetik.

Begiratuko du plagaEta ondikotarik,Etsai ixillek armatzenDiotzotenetarik.

Begiratuko orañoKolera borthitzetik,Eguberdian dabillanDeabruarenetik.

Fiñean guardatuko duEtsai guztietarik,Kalterik eztiozotenEgiñ eta ez damurik.


238


3. Gau oro zeuren eskuakEtzatzue gurutza,Eta guretzat IaunariEgin zeuren othoitza.

4. Arren begira gaitzaBere Sion saindutik,Plaga eta ondikoakUste-kabe hartzetik.

Gloria etc.

AntiphonaMiserere.

Iauna nauzun urrikariEta ene othoitza,Adizazu nola beraZuk baituzu bihotza.

Iainkoa othoizten da arrengauazko iduripen gaitztoetarik begira gaitzanTe lucis ante terminum. Hymnus.

Illhundu baño lehenZu zaitugu othoizten,Arren guarda gaitzatzunKalterik ezthatorkun.

Haiza tzatzu ametsak.Eta iduripen gaitzak.Eta etzan aldukiGorputza eztezan lehi.

Hala egizu AitaArren guztiz puxanta,Iesus Kristen mereziz,Bai gure urrikariz.


241

Zeren haren baithan emanDuen bere esparantza,Eta zeren haren duenIzatu ezagutza.

15. Premian baldin badioHari oihu egiten,Haren auhen tristea duBerehala entzunen.

Aldean hurbill izanenDu bere doloretan,Hetarik atheratukoDu ephe laburretan.

Eman dio ohoreEta kargu munduan.Baita fabore egiñenBehar duen orduan.

16. Bere egunak diotzoLurrean luzatuko,Eta zeruan bekhokiKlara erakutsiko.

Aphezak Iainkoaren laudatzeraeta othoitztera gonbidatzen dituEcce nunc benedicite. Psal. 133.

1. Iaunak ungi errazueHaren zerbitzariek,Eta bereziki zuekHaren aphez guztiek.

2. Bedinka zazue zerenEta haren etxean,Zuek bethi baitzaudeteEresiz kantorean.


240


Custodi nos Domine.

Begira gaitzatzu begiNinikoa bezala,Eta hegalez gerizaUme maiteak bezala.

Salva nos.

Iauna begira gaitzatzu.Simeon aphez zaharrak,Iainkoari eskerrak izultzen diotso,zeren egin dioen bere semearen ikhusteko graziaNunc dimittis. Luc. 2.

1. Iauna orain utzten nauzuNeure azken mendean,Promes zinarotan legezBake handi batean.

2. Zergatik ene begiekGure salbatzaillea,Ikhusi baitut egorriDarokuzun prinzea.

3. Nola aspaldi baitzinoen,Jendeari agindu,Bidalduko zinoelaHar zezala ezportzu.

4. Hau da infidel itsuenGida eta argiaHau zure Israelgo pobluMaitearen gloria.

Gloria, etc.

Salva nos.


243

Zena bethi zurekinEta espirituarekin,Baitago zeruetanTriunfa handietan.

Capitulum.Tu autem in nobi. Hier 15.

O Iongoiko gure arteanOhoratzen zarena,Geure faborera duguDeitzen zure izena.

Ez gaitzatzula bada othoiAbandona menean,Bañan zagozkigu hurbillBethiere aldean.

Ihardatz

Hala bada dogozulaErnerik saihetsean,Faboratzen gaituelaBehar den orenean.

In manus tuas.

Zeure eskuetan dut neureArima gomendatzenIainko ona ikhusazuEne beharra arren.

Lehen ere zuk guardatuNauzu asko kaltetarik,Hala othoi guarda nazazuEthorkizunetarik.

Gloria, etc.


242


Ihardats.

Esker bada iozogunItzul hala guztiaz.

Benedicat.

Bedinka eta begiraGaitzala indarsuak,Iainko Aita Seme etaEspiritu Sainduak.

Ihardats.

Hala bada egin gaitzalaGeure bizi guztian,Mundu hunetako penaEta ondiko handian.

Fideli.

Bere miserikordiazIainko onak arimei,Errepausu diezelaEman doloratuei.

Ihard.

Eman diezela badaEta lezeko sua,Iraungirik diezelaEman parabisua.

Salve Regina.

Agur erregiña, amaBihotz mansoarena,


245

Iauna egin gaitzatzuOthoirako arriak.Eta puxantki defandaGauaz lotan iarriak.

Iratzarririk gaudezenIesus Kristen legean;Eta gauaz har dezagunErrepausu bakean.

Otoitza

Iauna etxe hunetaraItzultzatzu begiak,Eta haiza gere etsaiKruelen tronperiak.

Hartarakotz egor azuAingeruen ostea,Gure guardian iraganDezaten gau luzea.

Zuk ere iguzu zeureBenedikzionea,Nihor ausarta eztakigunEgitera kaltea.

Dominus vobiscum.

Iongoiko handia delaBethiere zuekin,Hura era dela zureEspirituarekin.

Benedicamus Domino.

Bethiere ungi erragunGeure Iainko handiaz,


244


zurekin eta Espiritu Sainduarekin, mende guztietako mendetan, bizi etaagintzen duen beraren mereziz eta bitartekoz. Hala biz.

Iainkoaren faboreaDela bethi gurekin,Amen biz bada kalteakHartzeko erraxekin.

Gure Aita, Agur Maria, Sinhetsten dut.


247

Eta esperantza kristauPenatu guztiena.

Negarrezko zelhaietarikGure auhen tristeak,Heltzen darokitzu EbaFlakoaren umeak.

Ea beraz lurrekoenAdbokat hautetsia,Gure gana urrikarizItzul azu begia.

Eta azken partiadanSabeleko fruitua,Othoi diezakeguzuErakutsi saindua.

Hala egikezu andreMasi eta arraiaErakuts diezakeguzuOthoi haren bisaia.

Ora pro nobis.

Iainkoaen ama gutzazOthoitz egizu arrenIesus Kristoren promesenDigne aurkhi gaiezen.

Dagiogun othoitz.

Othoitza

O Iainko ahal guztietako eta bethierekoa, zeñak ama birjina glorio-saren, gorputz eta arimak, Espir. Sainduarekin batean, semearen egoitzu-tzat baso, izateko, preparatu bizintuen, egiguzu grazia haren orhoitzapenonaz bozteko, eta bitartekotasunaz, hurbill darrizgigun gaitzetarik, etasekulako heiozetik libro izateko Iesus Kristo gure Iaun eta zure seme,


246


3. Haren propioa ereDa itsaso urdiña,Lehorra ere harena harkBere eskuz egiña.

Zatozte beraz Iaun handiHaren adoratzera,Eta haren aitziñeanBelhauriko iartzera.

Zatozte begietarikNigarrak isurtzera,Zeren egin dugun hanitzFalta haren aldera.

Eta, zergatik hura denGure kreatzaillea,Hura gure Iainko etaHabe eta iabea.

Eta guk halaber harenJende onheritziak,Haren espill ederrekoGuardi bereziak.

4. Zatozte beraz guztiokHaren adoratzera,Eta hari zor diogunOhorea ematera.

Ezen Iaun hark berak gaituHartara gonbidatzen,Berak solas amudiosBethe hauk idukitzen.

Aditzen tutzueneanEne ahoko hitzak,Begiraukezue zeurenGortzetik bihotzak.


249

II. HILLEN OFIZIOA

Invitatorium.

Zatozte adoratzeraZeruko erregea,Zergatik haren eskutikBaitugu bizitzea.

Dabiten Iainkoak adoratzerabat bedera gonbidatzen duVenite exultemus. Psal. 94

1. Zatozte jende prestuak,Iauna baithan boztera,Zatozte salbatzailleaBaithan allegeratzera.

Aithor diotzogun eginDarozkigun ungiak,Eta boz gaizezen harenKantatzen eresiak.

2. Zeren Iaunik handienaBaita gure Iainkoa,Hura berze IongoikoenErrege gañekoa.

Gu berriz haren berarenBihotzeko jendeak,Hark eztitu arbuiatzenNihoiz ere bereak.

Haren eskuko diradeLurraren har xedeak,Bere ezagutzen dituMendien gargaiteak.


248


3. Goizean goizik iaikienNaiz zure othoitztera,Zeren bethi prest baitzaudeHumillen entzutera.

4. Zuk ere lauda zakezuGoizik ene othoitza,Ezen zuk ikhusten duzuEne ondiko latza.

Badakit zuk eztuzulaEntzuten urgullurik,Zeren ezpaituzu nahi ikhusiHalako biziorik.

5. Ez eta gaixtorik hurbillDakizun aitzinera.Ez hain guti ager dadinZure begitartera.

6. Aitzitik gitzetzten tutzuHandiro halakoak,Gaitzetzten gizon gezurtiEta barren falsoak.

7. Gaitzetzten tutzu orañoOdol isurtzailleak,Fiñean gaitzetzten dobleEta tronpatzailleak.

Bañan Iainko ona nitzazDenaz bezanbatean,Miserikordia handiFidaturik zurean.

8. Ausartzen naiz zure tenpluSakratuan sartzera,Ikhara handiarekinZure adoratzera.


251

Nola egin bitzituztenBehiala zuenek,Sinaiko desertuanAita bihotz gogorrek.

Zeñek baininduten askoAldiz aserrazari,Zituzelarik maiz eneGastiguak ikhusi.

5. Berrogoi urthez emekiEgotu nintziaien,Abisatzen nituelaZirela enganatzen.

Alabañan hisiatuHek batere antsia,Etziteen obran eneEmateaz nahia.

Aserrerik iuramentuOrduan egin nuen,Ene errepausura nihoizEtzirela sarturen.

Iainkoa prestuentzat othoitzten daVerba mea auribus. Psal. 5.

1. Iauna ene hitza zeureBeharriz adizazu,Eta ene dehadarraOnez entzun ezazu.

2. Zaude othoi erne eneOthoitzaren bozara.O Iainko Iaun zeña eneErregea baitzara.


250


13. Eta kontra zeure ganaDeit etzatzu iustuak,Emateko plazer etaBozkario sainduak.

Egizu zeure egoitzaOthoi hekien artean,Eta fabora etzatzuPremia dutenean.

14. Gloriarazi detzazuHek othoi zeure baithan,Zure izena idukiZeren duten ezertan.

Hek berze guztietarikIauna bedinka tzatzu,Eta zeure dohain etaGraziez bethe tzatzu.

15. Geriza etzatzu zeureErredola handiaz,Fiñean khoroa zeureSekulako gloriaz.

Gure ere egikeguzuOthoi fabore bera,Errenda diezazugunHekin balsan eskerra.

Bethiko errepausuaEmotezu arimei,Eta bethiko argiaErakuts hekin begiei.

Bekhatuen barkhamendu eskatzen daPsal. 6.


253

9. Eta humillki othoiztenZaitut arren enea,Iustutaunean gidaDezazun bizitzea.

Xuxenki gida dezazunArren zeure bidean,Xuxen ibill nadin zureBegien aitziñean.

Ezen etsaiak darraizkitLaster eta khexarik,Zeharreko bidetaraBasarazi nahirik.

10. Hekien ahotan eztaBehin ere egiarik,Behin ere bihotzetanBaizen arintasunik.

11. Hobi ideki bat hekinDiduri eztarriak,Zeñak banatzen baitituUsain iguñgarriak.

Bere mihiez dituzteSinpleenak tronpatzen,O Iongoiko iustua hekGastiga tzatzu arren.

12. Eztietzetzula bereGogoetak balia,Bañan nola hekin baituHobenak merezia.

Haiza tzatzu urrun zeureBegitarte saindutik,Zeren baitzaituzte zeureAltaratzen gozotik.


252


5. Ezen herioan eztaZure orhoitzapenik,Ezta ifernuan ereZure ungien aithorrik.

6. Damu eta dolore dutHandia bihotzean,Zergatik egin dudan hutsZure saindu legean.

Gau oro nigar isurizOhea dut bustitzen,Gau oro neure azpikoOhazura hezatzen.

7. Ene begi larrian daIauna ezagun aski,Zure kolerak dulaHagitz nahasarazi.

Gauza bera ezagun daOraño gorputzean,Zeren goiz zahartu bainaizNeure etsaien artean.

8. Guztiarekien badutOraño esparantza,Urrikaldurik entzunenDuzula ene othoitza.

Aparta zakizkidateBeraz etsai goseak,Ezen Iaun onak entzutikEne auhen tristeak.

9. Bai Iaun onak ikhus dikEne nigar ixilla,Eta bere karguz hartuEne othoitz humilla.


255

1. Eznazazula mehatxaIauna zeure aserrean,Ez eta puniko eraHandian zarenean.

Zeren dudan zure legeSaindua mesprezatu,Eta haren kontra eginNabarmenki bekhatu.

2. Bañan Iainko bihotz beraZuk nauzun urrikari,Eta othoi senda nazazuZergatik bainaiz eri.

3. Ezen iharrosi zaizkitHezurrak iunturetan,Eta arima nahasiBere egin bidetan.

Aspaldion dakusazunLegez, dut lazeria,Nauzun beraz urrikariO Iongoiko handia.

Noiz artean duzu bada IaunOna berandukoNoiz arean nauzu penaHautzaz gaztigatuko.

4. Khexa zaite arren othoiEne faboratzera,Eta ene arima ondikoHautarik libratzera.

Zer progotxu duzu berdinEne hagorantzeaz,Eta ene bekatuaHerioz punitzeaz.


254


Noizbait egin banaroeEdo atsekaberik.

4. Baldin bihurtu banioGaizkiari gaizkia,Merezi onez nezalaPaira hekin furia.

5. Merezi onez ondotikLaster lerraizkidala,Eta bidean unherikAtzeman nentzatela,

Merezi onez ostikaNentzatela lurrean,Fiñean merezi onezErrabill herrautsean.

6. Baña Iauna eztaroetDeus egin halakorik,Aitzitik baizen ontasunEta baizen plazerik.

Hartarakotz othoi zeureAlkhitik iaiki zaite,Eta aserrerik hekinBidera illkhi zaite.

7. Iaiki zaite eta illkhiZakizte aitziñera,Zeronek agindu duzunHitzaren arauera.

Hala egiten baduzuJendea saihetsera,Billduko zaitzu faborePremian eskatzera.

8. Igan zaite bada othoiZeure akhi gorara,


257

10. Zuek ere ahalke etaIkhara handirekin.Haren gana itzul zaitezteEta urrikirekin.

Eska zakizkote zeurenFalten barkhamendua,Ezen bihotza dik guztizUrrikalmendutsua.

Bethiko errepausua, etc.

Iongoikoa othoizten daetsaietarik begira gaitzanPsal. 7.

1. O munduaren iaun etaEne iabe handia,Zure baithan ezarri dutEsparantza guztia.

Arren zuk libra nazazuNeure etsaietarik,Kalte egin nahiz hurbillDarraizkidanetarik.

2. Begira nazazu othoiFlako eta erbala,Ez naramaten lehoñekArdiantza bezala.

Guztiz nerori bakharrikIkhusten nautenean,Zure faborea hurbillEztudala aldean.

3. O ene Iongoiko ona,Baldin bidegaberik,


256


Hekin kontra zeure arkuZeharra arrimatzen.

14. Hei daroezu herioTriste preparatzen.Hei ximixtak bezain lasterTragazak artikitzen.

15. Halakoak bada zaizkitEgin niri altxatu,Halakoek darotateAsko gaitz desiratu.

Bere buruei daroeHek ordean kaltea,Preparatzen bere buruGaxoei dolorea.

16. Bere buruei hobiakDarozte idekitzen,Bere buruak hetaraAzkenean etxatzen.

17. Eta hala zoratu hekNiri egin ustea,Bere buruei daroeOrdenatzen kaltea.

Hauk guztiak ikhusirikNik zure iustizia,Laudatzen dut eta zuriKantatzen eresia.

Bethiko errepausua, etc.

Aporta inferi.

Iauna ona arren arimaDefuntuak lezetik,


259

Eta emazu sentenziaGaixto hekin kontrara.

9. Halaber ikhus ezazuEne inozenzia,Eta nik sofritzen dudanBidegabe handia.

10. Puni tzatzu Iauna hekinBekhatu ehortziak,Eta bide onaz gidaIustu diren guztiak.

Zuk klarki ikhusten duzuPresunaren bihotza,Zuk irakurtzen zeren harenBarrenean baitatza.

11. Zu zare ene iabeaZu ene faborea,Zu penetarik presunaOnen libratzaillea.

12. O Iainko ona zu zareGure iuje iustua,Zu borthitza zarelarikHalarik pairutsua.

Hekin kontra egunoroZu zare aserratzen,Hekin kontra azkeneanKolera deskargatzen.

13. Zenak ezbaitire nihoizKonbertitzen onera,Bañan aitzitik baitoazGaixtatuz aitzinera.

Hekin kontra duzu zeureEzpata ailteratzen,


258


Iainko, barkhatzera ertxatzen du,bere pena handien kausazTadet animam. Job. 10.

Ene arima unhatu da ene biziaz itzuriko zait hitza zure kontra.Mintzatuko naiz izare arimaren behakunean, eta erranen dut eznazazulakondemna. Aditzera emadazu zergatik hunela punitzen nauzun? On iduribide zaitzu ene desohoratzea, eta ene zeure eskuko obraren nekhatzea.Eta gaixtoen konseilluaren faboratzea. Zure begiak haragizkoak othoidire, gizon kruel batek bezala begiratziko. Zure egunak gizonarenak beza-lakoak othe dire, eta zure urtheak harenak bezalak, ene gaixtakeria billha-tzeko, eta ene bekatuari iarraikitzeko. Dakizularik gaizki garabik egineztudala, eta dakizularik orano, egin duenik nihor zure eskuei ezin itzurdakikeela.

O Iaun Lazaro hobitikiraiki zinduena,Iadanik busteltzen etausaintzen hasi zena.

Eman diezazu othoierrepausu arimei,purgatorioko suanpena dakusatenei.

Hill eta biziak suaziuiatuko tutzuna,egiezu othoi lasterhalako ontasuna.

Bere erbaltasuna dela kausa Iainkoa,barkhatzera ertxaten duJob. 10.

Zure eskuek Iauna, egin naute eta inguru guztian moldatu naute, etahalarik hain laster buruz behera etxatzen nauzu. Orhoit zaite nona basa-ren pare egin nauzun. Eta herrautsetara bihurtuko nauzun. Ez nauzu iai-tzi esnea bezala eta gatzatu gasna bezala? Larruz eta haragiz bestitu nau-


261

Lehen bai lehen atheraTzatzu purgatzekotik.

Pater Noster.Ioben lektioneak

Iainkoa barkha diozon othoitzen du,bere biziaren laburtsuna dela kausa,eta bere lastimen kausazIob. 7.

Barkha diezadazu laster othoi neure Iauna, ezen ene egunak deuseztire, zer da gizona non hanbat eritzten baituzu. Eta zergatik ematen bai-tuzu, zeure bihotz hanbat haren baithara. Goizean begiratu diozun bezainsarri bere hala forgatzen duzu. Noiz artean eztarotzau barkhatuko, etaeztarotazu neure thuraren iretzteko arterik utziko. Huts egindut zereginendarotzut bada, o gizonen begiratzaillea? Zergatik egin nauzu neure hegi,eta neure buruaren unhagarri? Zergatik eztarotazu barkhatzen neure bek-hatua, eta aldaratzen neure bidegabea. Huna non sarri herrautsetan lo egi-nen dudan, eta goizean billhatzen banauzu oñen gañean izanen eznaizen.

Credo quod.

Sinhetsten dut ezen eneIainko erostzaillea,Zeruetan bizi delaMaiestatez bethea.

Bai eta naizela azkenEgunean bitztuko,Eta hura neure begizDudala ikhusiko.

Hura diot ikhusikoDudala nik neronek,Eta enetzat berzeMunduan bizi denek.


260


Zeñetan gauza guztiakbaitire urratuko,zeruko argizagiakgoibelaz ilhunduko.

Egun hura izanen daegin koleratusa,egun lastimatsu etaegun espantutsua.

Egun parerik gabea,handi eta garratza,zeñetan triste baitukebat bederak bihotza.

Requiem.

Bethiko errepausuaemotezu arimei,eta bethiko argiaerakuts hekin begiei.


263

zau, eta hezurrez eta zañez osatu. Bizia eman darotzatu eta egin askoontasun. Eta zure begi erneek begiratu naute.

Harritzen naiz neure faltezorhoitzen naizenean,ea nola egertuko naizenzure aitziñean.

Iautsten zarenean munduhandi hau iuiatzera,eta nori bere pagaiustua ematera.

Ez nazakezula Iauna,arren othoi kondemna,zergatik egin dukedanzure kontra hobena.

Liberame.

Sekulak heriotiko Iaun bihotz emea,ene arima guarda zazubeldurkundez bethea.

Begira zakezu egunlarri eta aserrean,zeru lurrak iharrostenhasiko direnean.

Egun hartan diot iujezenetan zu iustua,iautsiko baitzare suaziuiatzera mundua.

Ikharatzen naiz Iauna etaizitzen bihotzeanegin izigarri hartzazorhoitzen naizenean.


262


1. Dohatsua da gizonaZeñen gaixtakeriak,Barkhatu baitire etaEstali huts guztiak.

2. Dohatsua zeñi IaunakBekhatuen kontua,Ezpatio galdeginenHertsi eta iustua.

Dohatsua da gizonaOraño zeñenean,Gaixtakeriak ohatzeEzpaitu bihotzean.

3. Dohatsu zeñak aithortzenBaitu bere hobena,Eta Iaunari eskatzenBarkhamendu harena.

Dohakabera egotuNintzen denbora luzez,Neure falta itsusienAithortzeko ahalkez.

Orduan zahartu zirenEne zauri minberak,Orduan busteldu eneHezur eta iunturak.

4. Orduan ezin pairatuzDolore gehiago,Dihadar egin narotzunIaun ona zeruraño.

Ezen iazartzen zerotanHala zure eskuak,Non bortxaz bait zerozkidanEragiten oihuak.


265

III. ZAZPI SALMUAK

Iainkoari bekhatuen,barkhamendu eskatzekoDomine. Psal. 6.

1. Ez nazazula mehatxa Iauna,Zeure aserrean,Ez eta puniko eraHandian zarenean.

Zeren dudan zure legeSaindua mezprezatu,Eta zeren egin dudanHaren kontra bekhatu.

1. Bañan Iainko bihotz beraZuk nauzun urrikari,Eta othoi senda nazazuZergatik bainaiz eri.

Ezen iharrosi zaizkitHezurrak iunturetan,Eta arima nahasiBere eginbidetan.

Aspaldion dakusazun legezUrrikalmendutsua.

[...][317-318 orrialdeak falta]

Gloria duela IaunakBai halaber Semeak,Nola oraño EspirituAmudios betheak.

Psal. 31.


264


Ezen munduan gerthatzenEzta hain gaitz handirik,Erraxki erremedia zukEztezakezunik.

9. Hala dela Iainko ona,Askotan dut frogatu,Ustekabean kalteakNoiz ere bainau hartu.

Ezen noiz ere bainuenItzurtzeaz etsitzen,Orduan esku puxantazZuk ninduzun libratzen.

10. Halaber zinarozkedanHitz eme hauk iduki,Zure ontasun zeñezBaitzen ezagun aski.

Nik argituko daroatNeure adimendua,Nik irakatsiko bideXuxen eta xahua.

Nik diat hire gañeanIdukiko begia,Nihon eror ez adintzatBethiere idekia.

11. Gehiago Iainko onaZuk nauzu abisatzen,Zaldia eta mandoaBezalako ez naizen.

12. Batere adimendurikBuruan eztutela,Gutizi erho batezHek gidatzen direla.


267

Berze alde neure bihotzBarreneko garriak,Penatzen ninduen nolaOna arantze xixpiak.

5. Ordu hartan nuen IaunaGuztia deliberatu,Behar nerotzula neureBekhatua agertu.

6. Ez nuen hain sarri erranIaunari bekhatuak,Aithortu behar diotzotHandi eta pisuak.

Non hek baitzinarozkidanBerehala barkhatu,Eta zeure amudioSaindura berriz hartu.

7. Hartarakotz zuhurEta abisatu denak,Mugaz dorozkitzu bereErantzunen ahuenak.

Ezen zuregana egitenBaldin badu ihesa,Zure faborea eztuEdirenen eskasa.

8. Bañan uholdeak nolaZelhaiak estaltzean,Gizonak aurkhutzen baituLeihor mendi gañean.

Halaber zure baithan duFabore edirenen,Nok ere baitu lasterraZure gana eginen.


266


Hauk guztiak ditu neureBekhatuen ariaz,Eta zure ondenantzakHainberzetan hautsiaz.

4. Ezen hanbat badut zureKontra egin bekhatu,Asko aldez non bituteEne burua xitu.

Karga garagiak presunaNola baitu zapatzen,Halaber naute ni ereNeure faltek egiten.

5. Bustel eta gaizkoatzenZaizkit neure zauriak.Gogora ethortzan eginTudan erhokeriak.

6. Urrikal gizon egin naizGuztia naiz makhurtu.Sekulan hala beharkoDudala ere etsitu.

Eta hargatik illkhitzenNaizenean plazara,Urrats egiten dut gizonTriste baten gisara.

7. Ene erraietan eztaBaizen hotz ikhararik,Ene gorputz erbaleanBaizen errenkurarik.

8. Lastimagarri egin naizGuztia naiz urrhatu,Hargatik duk bihotzetikMarraska atheratu.


269

Hargatik nazelak bridaBanaz zaitela ersten,Halako denik eztelaZuregana hurbilltzen.

13. Bañan dagoela askoPlaga hareanentzat,Eta miserikordiaOn eta prestuentzat.

14. Hartarakotz jende prestuEta biotz xuxenakZure baithan alegeraDaitezala lehenak.

Gloria, etc.

Domine ne in furore. Psal. 37.

1. Ezazula Iauna, iraunOthoi zeure aserrean.Bañan duzun pietateOthoi ene gañean.

2. Ezen oraño neurekinDitut fletxa guztiak,Zure besoak sendokiZerutik arthikiak.

3. Ene haragiak eztuNihon osasunarik,Ez eta ene hezurrek,Nihon errepausurik.

Ezen hala ditu zureKolerak ikharatu,Non ezin baitezaketeNihon aurkhi sosegu.


268


15. Eta hala hekin balsanBadirurik rotua,Eta errepusta ezinDemakeen mutua.

16. Hauk guztiak pairatzenZure amoreak gatikEta falten barkhamenduArdiatstea gatik.

Bañan badut esparantzaZure ontasunean,Ene auhena entzunenDuzula azkenean.

17. Hala egizu bada IaunaOthoi lehen bai lehen,Ene gañean etsaiekSarrarik eztagiten.

Ezen ni behatztopatzenNaizen ordu guztian,Burlarik baizen eztuteAlkharren konpañian.

18. Aski errezibitu dutHuneraño azote,Aski zure aitziñeanPena eta dolore.

Aithortzen du gehiagoNukeela merezi,Bañan Iainko Iauna nuzunZuk othoi urrikari.

19. Sekulan aithortuko dutEgin dudan gazkia,Bai gogoan eginenDarotazun grazia.


271

9. Ea zergatik zeronekIauna dakizu ungi,Zergatik ene auhenaEz haitzaitzu estali.

10. Neure bihotz guztia zaitNahasi erraietan,Eta en naiz lehenekoAurkhitzen indarretan.

Nigar egin huktsez iona zaitBegietako argia,Ezen orain eztakusatLehenaren erdia.

11. Ahaide adiskedeakIkhustera ethortzean,Espantaturik gelditzenZaizkit gela sartzean.

12. Eta lehen nituenakNeure aldean bethi,Orain daudez ene ganikHastanduak urruiti.

13. Gehiago ene etsaiEta ixterbegiak,Egitera esaiatzenZaizkit ahal gaizkiak.

Nitzaz mintzo direneanHirri dutenegien,Milla gaitz darotatelaGogotan desiratzen.

14. Ez aditu egiten dutAlegia ni gortu,Ahoa eztu idekitzenAlegian ni mutu.


270


2. Halakoa duzula obrazMaiz duzu erakutsi,Orain ardiaz halaberErakutsdazu niri.

3. Garbi nazazu othoi neureFalten zikhiñetarik,Eta xahuturik bidalHekien nothetarik.

4. Ezen ethorri naiz neureHutsa ezagutzera,Bai hura neure etsaiaDudala iakitera.

Zu zaitut neure Iaun onaBakharrik ofensatuZure begietan egin dutItsuski bekhatu.

Zuk bakharrik duzu harenBarkhatzeko eskua,Barkha diezadazu IaunaArren neure bekhatua.

Egietan aurkhi dadinZutzaz erraten dena,Zu zarela othoitz oneiBegiratzen zaiztena.

5. Ezen konzebitu nintzenBekhatutan [...]Hetan gatzatu a[...]Sabelean igunki.

7. Hala naizela neronekAithortzen dut egiaNona baita ga[...]Bihotzak onhetsia


273

20. Orain guztiz zerengatikHanba bainaiz penatzen.Da zergatik neure etsaiakBerriz baitzaizkit bitzten.

Eta zergatik baitzaizkitBerretzen egun oro,Emateko laido etaAhalke gehiago.

21. Gehiago nori eginBaitio ungienik,Hura nitzaz gibeletetikMintzo da gaizkienik.

Zerengatik iarraikitzenNatzaion zureari,Neure indar eta ahalGuztiaz lege onari.

22. Bañan Iauna eznazazulaZuk utz behar orduan,Eta etzakizkidalaHastan azken pontuan.

23. Aitzitik zagozkit hurbillFabore ematekoEne salbamenduarenNola baitzare Iainko.

Gloria, etc.

Miserere mei Deus. Psal. 50.

1. Iauna nauzun urrikariBekhatoros handia,Nola bihotz baituzuGuztiz urrikari.


272


13. Aitzitik diezadazuAlegera bihotza,Zeure graziez gogoratzenDuzula ene flakeza.

14. Gaixtoei daroet zureBidea irakatsiko,Eta nigarretan zureGana itzularazeko.

15. Arren bada Iauna barkhaDietzadatzu hutsak,Guztiz odolezko etaHaragizko likitzak.

16. Ordu artan kantatukoDutu ene ahoak,Bozkario handirekinZure laudorioak.

17. Orduan othoi idekiTzakezu ene ezpañak,Zure itzultzeko ontasunHaren esker ordañak.

18. Baldin ezagutzen banuEzen sakrifizioa,Agradatzen litzaitzulaAbreen odolezkoa.

Zure aldare saindua,Nituzke gorrituko,Eta asko bereze dohainZuri ofrendatuko.

Bañan Iauna nik badakitEzen halakoeten,Etzaitzula hanbat lakhetSakrifizioetan.


275

Erakutsi ziñi[...]Zeronek gauza[...]Nola oraño[...]Misterio el[...]

8. Graziaren hisopoazOthoi busti nazazu,Aurkhi nadin Iauna zureZerbitzatzeko xahu.

Elhurra baño nazazuAre egin xuriago,Ene zerbitzoaz zureBegia agradatzeko.

9. Eranzun diezadazuOthoi bakezko hitza,Barkhatu darotazulaOsoki neure hutsa.

Ene beharria direOrduan pagatuko,Orduan ene hezurrakBozkarioz iauziko.

10. Aldara ezazu eneFaltetarik begia,Eta xahu ene arimaHekin nothez lihia.

11. Ene baithan sorarazi[...] bihotz garbi bat,[...]egiteko[...]berri bat.

12. [...]zazula othoi khasa[...]begitartetik,[...]zeure[...]amudio saindutik.


274


2. Eztezazula aldaraBerzetara begia,Nik zuri deklaratzenNeure pena handia.

3. Beñan noiz ere deithukoBaitzaitut faborera,Beharria ezakezuZabal ene othoitzera.

4. Ezen ene eginak diraIragan nola khea,Eta hezurrak idortuNola guza errea.

5. Idortu naiz hala nolaIguzkitan belharra,Ezenoan zait gorputzanLehen nuen indarra.

Gehiago ahantze zaitEa zer den ogia,Zergatik faltatu baitzait,Apetitu guztia.

6. Argaldu naiz auhen egunHutsez zeru gorari,Ezen laurru xolla eneDatxeka hezurrari.

7. Halaber apartatu naizNeure lagunetarik,Orain garabik hantatzenEztudala hetarik.

Hala nola pelikanoTristea oihanera,Edo hintz xoria nolaOhatze urrunera.


277

19. Badakit ezen zuk nahiDuzu sakrifizioa,Dela bihotz dau etaUrriki handizkoa.

Halako dohañik nihoizEztuzu arbuiatzen,Aitzitik hek gehienaikZaizkitzu agradatzen.

20. Erakuts diezadazuZeure mansotasuna,Sioni zuk erakutsiLehen darokozuna.

Eta latxatzatzu eneEsparantza galduak.Hala nola HierusalenHandiaren murruak.

21. Orduan errezibitukoTutzu sakrifizioak,Guztiz ere obra sainduEta iustuezkoak.

Orduan zure aldaretanEzneko xahaltxoak,Ezarriko ditut etaIdiko gaztetxoak.

Gloria, etc.

Psal. 10.

1. Iaun ona, adiezazuArren ene othoitza,Eta helarazi zeure ganaOthoi ene boza.


276


14. Altxa zaite berz IaunaEta Sion gaxoa,Urrikal bekizu mugaDa urrikaltzekoa.

15. Altxatzatzu haren harriEroriak lurretik,Zeure sehiei atseginHura egitea gatik.

Zeñek dolore baituteHandia biotzean,Ikhusteaz harren harriPizatuak lurrean.

Eta ikhusteaz ezenBere heri hautua,Etsaiek diatutelaGuztiz desolatua.

16. Hura egiten baduzuJendeak zure beldur,Izanen dire erregeekZurei eginen agur.

17. Zeren altxatu dukezunSiongo eliza ederra,Eta itzuli estatuLeheneko berera.

18. Behaturik zerue sehiMaiten othoitzera,Arbizioz izuli gabeBurua berze aldera.

19. Kortesia haur duteEskribuz ezarriko,Ondokoek laudorioHandi zuri itzultzeko.


279

8. Iaratzarririk argitzenDitut gauak ohean,Karraio bakharrak nolaHegatztegi gorean.

9. Zergatik neure etsaiekBai naute mehatxatzen,Eta lehen ohoratzenNindutenek laidatzen.

10. Hautsaren guztua diotAurkhitzen ogiari,Eta nigar miñarenaNeure edariari.

11. Guztiarekin estatuHartara naiz erori,Zure bisaia aserreZeren dudan ikhusi.

Eta zerengatik nauzunEtxatu hain behera,Lehen zeronek altxatuNinduzuna hain gora.

12. Arren bada Iainko onaZuk nauzun urrikari,Eta fabora nazazuZeure tronutik sarri.

Ezen ene egunak doazHala nola itzala,Eta hezurrak idortzenLandan belharra nola.

13. Bañan zuk Iainko puxataBethi duzu irauten,Kastatik kastara zutzazEgiten da aiphamen.


278


26. Hala dela ezagutzenDugu zure obretarik,Guztiz miragarri etaAspaldikoetarik.

Ezen aspaldi zinduenLehorra zimendatu,Aspaldi zeru horiokEdereki arrimatu.

27. Guztiarekien noizbaitHek dute faltaturen,Bañan zuk bethierekoDenboretan irarunen.

Hek higatuko diradeNola alda garria,Bañan zu izanen bethiOso eta berria.

28. Nola etxeari baitzaioEstalkia aldatzen,Hala ditutzu zuk ereIauna hek aldaturen.

Bañan zu izanen zareOringoa hargatik,Zeren ezpaita ahitzenNihoiz zure urtherik.

29. Hala iraun arazikoDaroezu semeei,Zure zerbitzari leialIzatu direnenei.

Ezen gidatuko duzuLurrean hekin hazia,


281

20. Zeren dukezun zerutik,Lur baxora behatu,Eta hekien alderaPietatez usatu.

21. Eta zeren urrikalduZaikiketzun auhenakGerlan hill direnen semeZepotan daudenenak.

Zeren halaber tuztkitzunHetarik librarazi,Fiñean bere herriraBozik itzularazi.

22. Sionen ospa dezatenZure izen saindua,Eta HierusalameanZuri altxa kantua.

23. Errege arrotzak bereJende xehearekin,Zure ohoratzear ethorDaitezen elkharrekin.

24. Halaber Iaun ona nauzunNi ere urrikari,Begiratzen diozulaEne adin gazteari.

Ezen zeronek dakizuNola orño eneak,Aphurrak direla egunakEta aphurrak urtheak.

25. Ez nazazula beraz deitAdiñaren erdian,Bizi zarenaz geroztikZu sekula guztian.


280


Israelei izanen du zureBaithen esparantza.

7. Zure miserikordiaZeren baita handiaZeni urrikaltzen baitzaioGizon bekhataria.

8. Esparantza dut IsraelEginen zaitzula,Eta barkhatuko bereHutsak diotzotzula.

Gloria, etc.

Psal.

1. Iainko ona, adizazuArren ene othoitza,[...] beharriez[...] ene hitzkuntza.

[...] zazu othoi promes[...] bezala.Bethi egiati etaIustu zaren bezala.

2. Etzaitezela ordeanSar kontutan enekin,Ezen iustu edirenenEztuzu nihor berdin.

3. Etsaiak iarriki zaizkoHerraz ene arimari,Ene bizia beharrezLurrean penarazi.

Ahalkez gordearaziNaute zokho illhunetan,


283

Eta zeruan emanenSekulako gloria.

Gloria, etc.

De profundis clamavit a te. Psal. 129.

1. Neure bihotz berrenetikIauna, oihuz nagotzu,Ene boz suspiratsuaArren entzun ezazu.

2. Eta beharrria zabalDiezazu eneei,Premia eta hesturaHanditako othoitzei.

3. Ezen ene bekhaturaBegiratzen baduzu,Zure aitzinean IaunaNork iraunen ahal du.

4. Bañan zergatik IaunaBihotz guztiz emeaEta zergatik eztia duzunBaita zure legea,

Hargatik ausartu naizZure gana herstera,Neure othoitza humillkiZuri erantzutera.

5. Zeronek gaitutzu halaManatzen dagigulaHargatik dut esparantzaAdituko nauzula.

6. Bai goiz aran arraitsutikDathorkeño arratsa


282


Ezen zure gana helduNaiz ihesi hetarik.

Aditzera emandazuZeure borondatea,Nola zu baitzare eneIainko eta iabea.

11. Zure espirituak nauGidatuko lurreraBakea eta zuzenaGuardatzen direnera.

Hartarakotz ene arimaZuk othoi bitz ezazu,Eta ontasunerakoBidean aira zazu.

12. Athera nazazu othoiOndiko hunetarik,Ene etsaiak haizatzenDitutzula khexarik.

13. Gal ezazu ni penatuNahi nauen guztiaZergatik Iauna ni bait naizZure zerbitzaria .

Gloria duela AitakBai halaber SemeakNola oraño EspirituAmudios betheak.

Antiphona

Iauna etzaitela orhoitGure gaizki egiñez,Ez eta gure burasoOhitu direnenez.


285

Alegia ia ni hillaAspaldiko urthetan,

Han bakharrik nagoelaNeure espiritua,Penatzen zait bai nahastenBihotz doloratua.

4. Han gogoan iragatenDitut denbora ioañak,Han neurekin iragatenZeure eskuen lanak.

5. Orduan zure gana tutHedatzen neure eskuak,Zre grazia beharrezNola lurrak uriak.

6. Arren bada Iaun gorenaLaster entzun nazazu,Ezen neure berthuteakHurren zaizkit faltatu.

7. Eztezazula bisaiaEne ganik aldara,Hobira irautzten direnHilletarik bezala.

8. Bañan nauzun urrikariOthoi lehen bai lehen,Noala esparantza baituNatzaitzula egiñen.

9. Irakats diezadazuNeue egin-bidea,Ezen zure gana gogoAltxatu dut neurea.

10. Halaber libra nazazuNeure etsaietarik,


284


saindua, Lukas saindua, Markus saindua, apostolu eta ebanjelista sainduguztiak.

Gutzaz othoitz egizue, Iaunaren diszipulu guztiak gutzaz othoitzegizue Esteben saindua, gutzaz othoitz egizu, Laurentz saindua,Vichintxo saindua, Fabian eta Sebastian sainduak.

Gutzaz othotz egizue, Ioanes eta Paule sainduak, Kosma etaDamian sainduak, Serbasi eta Prothasi sainduak.

Martir saindu guztiak, Silbestre saindua, Gregorio saindua, Anbrosiosaindua, Augustin saindua.

Hieronimo saindua, Martin saindua, Nikolaz saindua, Aita Sainduiphizkiku eta konfesor sainduak.

Dotor saindu guztiak, Benedikto sainduak, Anthoni sainduak,Bernart saindua, Dominixe saindua, Franzez saindua.

Aphez eta lebita saindu guztiak.Greide eta hermitau saindu guztiak.Maria Magdalena saindua, Agatha saindua, Luzia saindua, Agnes

saindua, Zezilia saindua, Catharina saindua, Anastasia saindua, birjina etaalhargun saindu guztiak.

Iainkoaren saindu guztiak ararteko on gertha zakezkigute.Iauna zaren gure aldera, urrikalmendutsu.Eta barkha diezaguzu.Iauna zaren gure aldera ukrrikalmendutsu.Eta barkha diezaguzu.Iauna zaren gure aldera urrikalmendutsu.Eta entzun gaitzazu.Gaitz guztietarik, Iauna begira gaitzazu.Bekhatu guztietarik, Iauna begira gaitzatzu.Dabruen zelata guztietarik Iauna begira gaitzatzu.Gorroto eta gaitz guztietarik, haragizko bekhatuetarik.Ozpin eta tormenta guztietarik, sekulako heriotzetik, zeure gizon

egitearen ariaz, Iauna begira gaitzatzu.zeure ethortzearen ariaz.Iauna begira gaitzatzu.Zeure baptismaren eta barur sainduaren ariaz, zeure gurutze et a

pasionearen ariaz.Zeure hilltzearen eta ehorztearen ariaz.Zeure bitzte sainduaren ariaz, zeure zerura igate miragarriaren ariaz.Espiritu Saindu konsolatzaillearen ethorzearen ariaz, azken iudizio-

aren orhoitzapenaren ariaz.Bekhatore handiok, Iauna othoitzten zaitugu arren entzen gaitzatzu.


287

Ezazula bergantza harGure falten gañean,Ez eta hain guti gureAitzinekoenean.

Barkha diozazu IaunaZeure populuari,Zeure odol garastiazErosi duzunari.

Eta etzailela halaGure kontra aserra,Non guarda diezaguzunSekulan zeure herra.

LITANIAK EDO KIRIELEISONAK

Iauan urrikal gakizkitzu Kristo urrikal gakizkitzu.Iauna urrikal gakizkitzu.Kristo adi gaitzatzu, Kristo entzun gaitzatzu Iainko Aita zeruetako,

urrikal gakizkitzu.Seme munduaren erostzaillea, urrikal gakizkitzu.Iainko Espiritu Saindua, ukrrikal gakizkitzu, hirurtasun Iainko bat

zarena, urrikal gakizkitzu.Maria saindua, gutzaz othoitz egizu.Michael saindua, gutzaz othoitz egizu.Gabriel saindua gutzaz othoitz egizu.Rahael saindua, gutzaz othoitz egizu Iainkoaren aingeru eta arkanje-

lau saindu guztiak, gutzaz othoitz egizue.Espiritu dohatsuen, ordena saindu guztiak, gutzaz othoitz egizue.Ioanez Baptista saindua, gutzaz othoitz egizu.Patriarka eta profeta saindu guztiak, gutzaz othoitz egizue.Gutzaz othoitz egizu, eta hala bere ondoko sainduen izena aipha-

tzean, Paule saindua, Andreas saindua; Iakobe saindua, Ioanes saindua,Thomas saindua, Iakobe saindua, Philipe saindua, Bartholome saindua,Mathea saindua, Simon saindua, Thadea saindua, Mathia aindua, Barnaba


286


Eta dietzagutzueUrrun hastan perillak.

Iduki gaitzatzue othoiZuen gomendioan,Bizi gareño mundukoHaran dolorezkoan.

Egun batez zeruetanZordun zuen aldera,Aurkhi gaitezen eskerrenFrankoki itzultzera.

Hala egizue sainduZeruko dohatsuak,Eta iduki gaitzatzueGomendioz hartuak.


289

Geure bekhatuak barkha dietzagutzun, Iauna othoizten zaituguarren entzun gaitzatzu.

Egiazko urrikimendura erakhar gaitzatzun.Iauna othoizten zaitugu arren entzun gaitzatzu.Apostoluen alkhia eta elizaren ordena guztiak, relijione sainduan

begira detzatzeun.Iauna othoizten etc.Eliza sainduan etsaiak behera detzazun.Giristino prinzeei bakea eta egiazko akordua eman diezezun.Gure gerok zeure zerbitzo sainduan, gogor eta begira giatzatzu.Gure arimak zeruko gutizietara altxa detzatzun.Gure ungi egilleei sekulako ontasunak eman dietzetzun. gure arimak,

anaienak urkoenak, ungi egillenak, sekulako damnazione bidetik atheradetzatzun.

Lurrari fruituak, eman eta begira diotzotzun.Arima ioanei sekulako errepausua, eman diezazun. entzunak gertha

gaitzatzun Iainkoaren Semea.Zu othoizten zaitugu arren entzun gaitzatzu.Iainkoaren billdots munduko bekhatuak khentzen ditutzuna barkha

diezaguzu.Iainkoaren billdots munduko bekhatuak khentzen ditutzuna.Arren entzun gaitzatzu.Iainkoaen billdots munduko bekhatuak khentzen ditutzuna, urrikal

gakizkitzu.Kristo adi gaitzatzu.Kristo entzun gaitzatzu.Iaukan urrikal gakizkitzu. Iauna urrikal gakizkitzu.Gure Aita zeruetan.

Othoitza

O Iongoiko eta aingeruKorte dohatsuoak,Halaber zuek o sainduGure arartekoak.

Arren entzun etzatzueGure othoitz humillak,


288


Gau belzeko illhunbetanHetzaz gida gitezen.

Gure gatik Iauna egitenDitutzu hauk guztiak,Bethi erne dadutzatzulaGure gañean begiak.

Esker bada eta aithorDuzula Iaun handia,Zeren hain arthatsua denZure probidenzia.

Iainko bat denari bere perfekzioneen gañean orenak.Astelehenekoaz

Iongoiko bakhotxa, zureKantatzen tut orenak,Arren entzun tzatzu zeureLaudorio zuzenak.

Duzu zeure izateaNihoren gañik izatuGabe lehen hastea.

Halaber eztuzu finikNihoiz ere izanen,Aitzitik duzu bethikoDenboretan iraunen.

Lekhu guztiak ditutzuBethetzen esenziaz,Presenziaz, eta zeureAhal guztiz handiaz.

Zeure zuhurtziaz duzuMundua gobernatzen,Non eskas dela deus ereEz baita edireiten.


291

IV. ASTEKO EGUN GUZTIETARAKO ORENAK

Iainkoari orenak gutzaz duen arduraren gañean.Igandekotz

O Iainko zeñak baituzuGutzaz artha handia,Adizazu othoi zeureOrenen eresia.

Zure ordenantza sainduzIrauten du eguna,Elkharri aldi egitenHark eta gau illhunak.

Urthearen inguruakZu bedinkatzen zaitu,Sasoñak xuxen ekhartzenZeren baitiotzotzu.

Tormenta eta haizeak,Zuk ditutzu ematzen,Itsasoari zuk bereMugarriak ifintzen.

Iguzkia zuk itzulzenDarokuzu goizetan,Hark begiak argiturikHas gaitezen lanetan.

Akhabatu dueneanGero bere kursua,Gerizatzen darokuzuHar dezazun pausua.

Ordanez darozkigutzuIzar xeheak bitzten,


290


Zuetarik bakhotxa daZuhur eta iakintsu,Bata berzea bezanbatHandi eta indarsu.

Merezi onez zaituzteAingeruek laudatzenSaindu, saindu, eta sainduDarotzuela kontatzen.

Gu ere orobat gareEgitera tenitu,Zeren baitugu ontasunAsko errezebitu.

Ezen zuk gaituzu, AitaAthera ezteusetik,Eta zuk semea geureLibratu e[...]tik.

Zuk berriz santifikatuGaitutzu espiritua,Zordun gare laudatzeraZuen billkhu saindua.

O Hirurtasun munduaFaboratzen duzuna,Arren iguzu faboreBethi eskas duguna.

Iainko Aitaren orenak.Asteazkenekotz

Iainko Aita, laudatzeraNoa zure izena,Adizazu othoi eneAhaire kantarena.


293

Karitate bethea daZure bihotz noblea,Ezen zeure karguz hartzenDuzu belatx kumea.

Bidegaberik eztuzuNihola ere laudatzen,Aitzitik zuzena duzuGehienik prezatzen.

Fiñean ezta aurkhitzenOnik kreaturetan,Non perfektkiago aurkhiEztadin zure baithan.

Arren bada perfekzioneGuztien itsasoa,Zaren bethi ene iabeEta habe sendoa.

Hirurtasunaren orenak asteartekotzeta Trinitate Sainduaren igandekotz

Hirurtasua, zure tukErran gogo orenak,Arren entzun tzatzu othoitzBekhatoresarenak.

Aita Seme EspirituBatzarre sakratua,Zuez osatzen da korteSainduko konseillua.

Hiru presuna zareteBaña Iainko bat xollki,Zain, ondo, eta adarrakNola zuhaitz bat bethi.


292


Arren bada Iainko AitaGauzen kreatzaillea,Fabora nazazu nolaBurasoak umea.

Iainko Semearen orenak orzegunekotzeta haren besta guztietakotz

Iainko Seme, ene gatikGizon egin zinena,Ezin bihur diezakezunLaurdoro zuzena.

Gizonaren obra gabeZu konzebitu zinen,Eta eguberri gauean,Betleenen sorthu ziñen.

Zortzigarren eguneanZiñen zirkunzifatu,Handik sarri erregeekHumillki adoratu.

Iaioz geroztik berrogoiEgun batenburuan,Burasoek presentatuZinitzuten tenpluan.

Handitu eta iuduakZitzaikitzun bekhaiztu,Inbidiaz zinitzutenGurutzera altxatu.

Hilltzeko besperan eginZinduen othuruntza,Apostoluei ianhariEman zeure gorputza.


295

Zazpi egunez zinduenEgin mundu osoa,Astelehenena zeru,Lur eta itsasoa.

Asteartean halaber hatsAhatzeko airea,Gero zeruaren kontraDen su berotzaillea.

Asteazkenean lurraZinduen berregindu,Belhar eta zuhaitz ferdezHartarakotz bestitu.

Orzegunean zintuenBitztu argizagiak,Iguzki illhargi etaArgizagi guztiak.

Orziralean zinduenItsasora behatu,Eta igerikalariArrañak han formatu.

Egun berean zintuenKreatu hegatziñak,Zein zeni bere motazkoEmanik kanta ariñak.

Larunbatean zintuenModatu lar abreak,Eta Adan eta EbaBuruzagi gureak.

Gauza hauk zintueneanSei eginez obratu,Gero iuduen igandeEgunean pausatu.


294


Hala martir iauan gatikBizia fiñatuak.

Zuk halaber eskolatzenDuzu garu mihia,Errege eta prinzeeiNola ihardats egia.

Zure baitharik dituguZazpi dohain hautuak.Zure baitharik hamabiPare gabe fruituak.

Elizama sainduarenZu zare pillotua,Zu kristau debot guztenaHabe, eta sustengua.

Arren bada EspirituAmudios bethea,Idukazu ene ganaZeure karitatea.

Ama Birjinaren orenak larunbatekotzeta haren besta guztietakotz

O Birjina bekatoreGuztien faborea,Adizazu, othoi zeureOrenen ahairea.

O Iongaoikoaren amaZu zeroni bakharrik,Gatzatu zinen AdamenFalten kutsu gaberik.

Sorthu zinen ekharririkMundura bozkario,Zeren zure ganik beharBaitzen Mesias iaio.


297

Bazko egunean bitztuZiñen hillen artetik,Zeruetako bideaArimei libraturik.

Salbatore eguneanIgan zinen zerura,Iuiatzerat ethorrikoZare berriz mundura.

O Iainko Semea, arrenAitaren aitziñean,Zaren ene arartekoHerstura, eta menean.

Espiritu Sainduaren orenak,orziralekotz eta Pentekoste egunekotz

Espiritu Saindua, zureAiphatzen tut orenak,Arren entzuntzatzu eneSuspira eta auhenak.

O amudio sainduaZure da ethorkia,Aita eta SemearenBaitharik ethorria.

Karitate handiz zareGure gana bethea,Zuk bidaltzen darokuzuPremian faborea.

Gure bihotz tristeak zukDituztzu konsolatzen,Izialdura handitan zukKharrez animatzen.

Hala amimatu zintuenApostolu sainduak,


296


Ordena sainduaz elizakZinituen sakratu,Eta aldarera ohoreHandirekin gidatu.

Egun oro Iainko oanZuk zinduen laudatzen,Orenak bere mugetanDebozionez arraten.

Meza zinduen halaberZelebratzen saindua,Hartzaz gizonei baketzenIainko aserratua.

Egin eta elizakoZeure eginbidea,Estudioan egotenOhi zinen gordea.

Jende artera noiz ere geroIllkhitzen baitzinenExenplu ona guztieiZinaroen ematen.

Guztiz probeen alderaZinduen bihotz bera,Eta lazeriaturikBizi zirenenera.

Fiñean haran hunetanBizi zinen artean,Señalatu ziñen nolaHoltzadarra airean.

Arren bada aphez debotBirtuteen mirailla,Zeuretan zaren eneArarteko leiala.


299

Burasoek presentatuZinituzten tenpluan,Hirur urthe eta erditaraHeldu zinen orduan.

Handitu eta bihurtuZinen Nazaretheera,Harat ethorri zitzaitzunGabriel salutatzera.

Handik sarri gero zinenIoan mendiak barrena,Ikhustera ElisabethZeure kusin maitena,

Erdi zinenean egunBerrogoien buruan,Legearen konplitzekoSarthu zinen tenpluan.

Gero ethorri zeneanZure azken orenaIauank altxatu zintuenZeuretan barrena.

Arren bada SemearenEskuñean zaudena,Haren gana zaren eneArarteko lehena.

Aphaiz sainduen orenakhekien bestetakotz

O aphez saindua, zureKantatzen tut orenak,Arren entzun tzatzu koplaZeure debotarenak.


298


Iesus Kristo khexa zaiteEne faboratzea,Eta bekhatuen gatheLoditik libratzera.

3. Tertia da bederatziOre dehadarrari,Eman zioten zu itzaZinakizkon zurarik.

Treina ederrak ziotzotenIauntzi zure soñari,Bai arentzeko khoroaBuru sakratuari.

Dohain egidazu arrenBatre afruntuari,Ez narraion zu bezalaBañan sofritzeari.

4. Sextan hamabi orenetanZintuzten gurutzatu,Eta aihetseko ohoñBien pare iujiatu.

Egarria zerotzutenKhelder minez hezatu,Bekhatuaren khentzailleaHala zinen tratatu.

Hala mundu banoarenPlazerez zu burlatu,Hek berek mesprezatzekoDohaña egidazu.

5. Nonan hirur orenetanZeure Aitari arima,Errendatu zinioenHau zen bada lastima.


301

Pasione edo gurutzearen orenak

Pasionearen noaKantatzera orenak,Iesu Kristo entzun tzatzuEne triste auhenak.

Eta dietzakidatzuBarkha neure hobenak,Dignekiago detzadanAipha haren onenak.

1. Matutian gau erditsuIngurutan hartua,Aitaren zuhurtzia etaEgia ezagutua.

Dizipulu propioekEtsaiei largatua,Eta diruz erosirikIuduek penatua.

Indazu zure ondotikIbilltzeko donua,Bistatik zu galdu gabeSalbatzaille iustua.

2. Priman argitu zeneanIujearen etxera,Ioan zintzuten lekhukoezGaizki akusatzera.

Bi eskuak gibeleanLothurik zehatzera,Eta bisaia ederraThuka despistatzera.


300


Zure pasionearenKantatu tut orenak,Iesus Kristo entzun tzatzuEne hats beherenak,

Eta dietzakidatzuBarkha neure hobenak,Goza detzadan ontasunZure hilltzearenak.


303

Lanza erdiratu zuenSaihets iustuarena,Lurra khiritu zen etaGau billhatu eguna.

Argiarekin obratzenZuk duzu gau belzena.Dohain egidatzu arrenFiñon baten orena.

6. Bezperetan zinituzenIrutsi gurutzetik,Ioseph ArimathiarraKonjia eskaturik.

Bizai emaillea halaZu ioan zinen mundutik,Eta gero ahoz goraEgo sorho gañetik.

Zure gorputzaz izan zenArtha hillez geroztik,Arren eneaz ere duenNorbaitek hill ondotik.

7. Konpletetan aromatezGantzuturik hobira,Ioseph eta NikodemekEman zuten berrira.

Orduan zen egitanFrogatu eskritura,Historia aiphatzeanNok eztuke latztura.

Berzekin diezadzuOntsasun hau begira,Ene gorputza altxa dadinEliza illharrira.


302


Birjina amak sabeleanEkharri zuen berean.

2. Iguzki eta illhargiekEta berze kreaturek,Dutena aldiz zerbitzatzenBirjina ganik sorthu zen.

3. Ama guztiz dohatsuaIongoikoak hautatu,Mundua egin zuenaEkharri duzu Iaun ona.

4. Zu zerutik bidalduakZintuen arkanjeluak,Deithu zori onezkoaBirjina gloriosoa.

Zuk konzebitu zinduenEta zuer ganik iaio zen,Salbatzaille aginduaJendeek desiratua.

Gloria Iaun ona zuriBirjinatik sorthuari,Aita eta EspirituariOrobat gloria bethi.

* * *

Benedikatua zareEmazteen artean,Halaber zure semeaGizon guztien gañean.

* * *

1. O gure Iaun berze guztienBuruzagi lehena,


305

V. ANDRE DENA MARIAREN ALDERAKO DEBOZIONEA

I. buruaAndre dena Mariaren ofizioa matutinetan

Ave Maria, etc.Agur Maria.

Deus in audiotorium.

Iainko ona duzunArtha ene fabortzeaz,Eta bihotzean khexaPenatik libratzeaz.

Gloria Patri.

Gloria Aita Seme etaEspiritu Sainduari,Lehen zen, orainden eta,Bethi izanen denari.

Agur Maria zerukoGaraziez bethea,Ezen zurekin da IainkoGure salbatzaillea.

Venite exultemus.

Zatozte jende prestuak, pag.

Himnus edo kanta

1. Zeru lurrik ohoratzenDutena eta laudatzen,


304


Beherago egin eta ezHanitzez gutiago.

Ohore eman diozuKreaturen artean,Eta buruzagi eginZeure obren gañean.

7. Haren oñaren azpikoEgin tutzu ardiak,Idiak eta larrekoBerze abre guztiak.

8. Halaber egin ditutzuAireko hegatztiñak,Nola oraño itsasokoIgelduri arranak.

Hargatik zaitut Iaun onaBethiere laudatzen,Eta hargatik bizikoEginetan erranen.

9. Gure Iaun berze guztienBuruzagi lehena,Ala miragarri baitaLurrean zure izena.

Gloria, etc.

Antiphona

O Iongoikoaren ama nolaMira hoberenak,Bazterretara banatuDitutzu usain onak.

Caeli enarrant. Psal. 18.


307

Ala miragarri baitaLurrean zure izena.

2. Ezen zure handitasunParerik eztuenak,Xitzen ditu zerue etaArgizagi gorenak.

3. Haur dithikoek hargatikZu zaituzte laudatzen,Baita zergatik ditutzunZeureak begiratzen.

Zeren hekien etsaiakBeheratzen ditutzun,Eta kekien gañeanBengantza hartzen duzun.

4. Bañan nik zaitut Iaun onaLaudatzen bereziki,Zergatik ditudan zureErhien obrak ikhusi.

Zeru eder zuk hain goraArrimatu horiok,Illhargia eta izarBerze xehe guztiok.

5. Guztiz ere Iainko onaNik zu zaitut laudatzenZergatik gizona duzunHainberze handietsten.

Eta zergatik ditutzunBethiere zeureak,Haren gañean begiakZabal eta erneak.

6. Ezen eztuzu hanitzezAingeru oñak baño,


306


Eta hala bethi gaituGuztiok faboratzen,Nola baikaitu guztiokIguzkiak berotzen.

8. Haren ordenantzak direGarbik eta onak,Zeñek baitituzte oneraErakhartzen gizonak.

Ezen haren hitzak direGuztiz egiazkoak,Errendatzen dituztelaKuñat haur ttipittoak.

9. Harena ere bethi daIustizia zuzenaAlegeratzen duenaGogo triste duena.

Haren manuak halaberOhi dire argiak,Ezen argitzen dituzteArimaren begiak.

10. Hargatik da bada gauzaZuzen eta bidea,Bihotzean bethi harenBeldurra izatea.

Ezen hare hitzak direGuztiz egiazkoak,Eta frogatuak bethiDirela halakoak.

11. Urrea baño diradeDesiratzekoagoEta kofoneko eztiaBaño are eztiago.


309

1. Zeruek dute IaunarrenDeklaratzen gloria,Eta izargorek harenEskuaren aldia.

2. Egun arraitusak ereOrobat du egiten,Gau illhunak ere orobatHura bera egiten.

3. Mihirik eztute bañanAski adiarazitzen,Iongoikoaren gloriaEa zein handia den.

4. Hekien boz ixilla daBanatzen urrutira,Hekien hitza hedatzenMundu herri guztira.

5. Iguzki arraitsuan duIaun hark bere egoitza,Hain ederra nola esposBerriaren etzantza.

Handik darozu guardiaLurrekoei egiten,Ea haren faboreenNoiz behartuko garen.

6. Orduan laster iautsten daZeruaren gañetik,Jigant indarsua nola guFaboratzeagatik.

7. Gero berriz itzultzen daZeruaren gañera,Ohi nola gure gañeanGuardia egitera,


308


Antiphona

Birjina sakratu hunenOhearen aitziñean,Koplak kanta etzatzueAheri ederrean.

Domini est terra, Psal. 23.

1. Munduko bazter guztiakDire Iaun onarenak,Han bizi diren guztiakEre orobat harenak.

2. Ezen hark zuen lehorraGogorki zimendatu,Itsasoarn gañean harkUngi eskoratu.

3. Hark orobat egin zuenZeru izarratua,Zeña baita haren mendiEta etxe saindua.

Ordean edozein eztaMendi hartara iganen,Edozein ezta iauregiEder haran sarthuren.

4. Bañan sarthuko diradeEsku hoben gabeak,Eta bihotz xahu etaMalezia gabeak.

Zeñak ezbaitire bereUngi egiñez bantatzen,Eta ez lagunaren kontreZin falsorik egiten.


311

12. Hargatik neure ahalazGuardatu nahi ditu,Golardo handia zerenHetarik uste baitut.

13. Bañan Iauna arren othoiLeheneko gaizkiak,Barkha dietzakidatzuGuztiz ere ehortziak.

Barkha dietzakidatzuBerzeri eragiñakHetzaz ahalki eztuenNonbait ene arimak.

14. Baldin badarozkidatzuIaun ona hek barkhatzen,Eta gehiago ez bazaitBerze faltarik iauntzen.

Orduan da guztiz eneArima xahutuko.Orduan ene bihotzaGuztiz konsolatuko.

15. Orduan darotzut eskerHandia itzuliko,Orduen ene hitzetanDuzu plazer hartuko.

16. Arren bada Iainko eneHabe eta iabea,Zuk aithor diezadzuArren neure galdea.

Gloria, etc.


310


Hagitz señalatu baita,Munduko konbatean,Noiz ere gerthatu baitaBere etsaien artean.

9. Ideki zazue lasterUrrezko portalea,Ezen sartzeko heldu daGloriazko erregea.

10. Aingeru barrenekoekBerriz ihardatsiko,Zein erregi diozueDagoela sartzeko.

Berzeek ihardatsiikoGloriazko erregea,Ezen gloriazko errege daBerthuten iabea.

Gloria etc.

Birjina sakratu hunen, etc. pag.

—Zure ezpain ederretan da grazia banatua.

Ihardts.

—Hargatik izatu zare Iaun onaz hautatua.

Gure Aita zeruetan, etc.

Baraxe erraten da.

Eztezazula permetiTenta gaiten borthizki.Bañan gaitzatuz kaltetikHastanduak iduki.


313

5. Hek sarthuko dire IainkoHandiaren etxean,Hei faboreak eginenZaizte haren kortean.

6. Ezen hek ibillltze direHaren billha mundua,Hek gozagu behar duteHaren bistaz zeruan.

7. Iauregi saindu hartaraHurbilltzen direnen,Aingeru onek dituzteGidatuko airean.

Hunela zaizte aingeruMuntzatuko lagunei,Zeruetako athetanGuardian daudezenei.

O aingeru Iaun onarenGuardia saindukoak,Ideki tzatzue atheNausi zerukoak.

Ezen huna non heldu denGloriazko erregea,Biktoria handi etaTriunfa handiz bethea.

8. Barreneko aingeruekDaroe ihardatsiko,Zein diozue lagunakErrege gloriazko.

Berzeek ihardatsikoDeroe berehala,Iaun guztiz sendo bat zeñenIndar eta ahala.


312


Ezne eskasa daEne ahalegin guztia,

Zeren ekharri baituzuIaun guztien gorena,Zerek berek idukiEzin zezaketena.

Benedikatua zareEmazteen artean,Benedikatua zureSemea gizartean.

Ihard.

Zeren egarri baituzuIaun guztien gorena,Zeurek berek idukiEzin zezaketena.

—Mana zazu Iauna arren benedika gaitezen.

1. benedikzionea

Birjina ararteko on gertha dakigula arren.

2. lekzionea

Eta hala Sionen gelditu naiz, eta hiri sainduan pausatu dut. OrainHierusalamen da ene puxantza ezen erroak etxatu ditut jende ohorezko-an, eta Iainkoaren onetan da ene primeza, eta sainduen bethetasunean eneegoitza. Nauzun bada Iauna urrikari. Iainkoari esker.

2. ihardatstea

Zorionezkoa zareO birjina noblea,Eta laudorio emanHala guztiz dignea.


315

Abzoluzionea

Ama birjinaren othoitzEta merezitara,Halaber oraño sainduDohatsuenetara.

Zeruko erresumaraIainko podorosak,Gida gaitzala gu erbalEta guztiz flakoak.

Hala biz

—Mana zazu Iauna arren benedika gaitezen.

Benedikzionea

—Birjinak semearekin egin gaitzala arren.

Hala biz

I. lektioneaEccl. 24.

Gauza guztien gañetik errepausua billhatu dut, hargatik esparantzadut, egonen naizela Iaunaren primezan ezen, manatu ninduen, eta erranzerotan, guztien kreatzailleak, eta ni kreatu ninduenak, pausa zak eneetxean.

Erran zerotan gehiago, Ago Iakobenean, ago han nola heure prime-zan etxatzak heure erroak ene jende hautuaren artean, Nauzun badaIauna arren urrikari, Iainkoari esker.

1. ihardetstea

Eztakit zu nola laudaO birjina garbia,


314


3. lekzionea

Altxatu naiz, Liango mendian, zedroa bezala, eta Sionen alzifreabazala, Cadesen palma bezala Hierikon arrosa landarea bezala, oliba ede-rra zelhaietan bezala, eta zuhaitza uraren bazterrean bezala. Usain onakemean ditut zinamomak eta balsamu usain onekoak bezala, eta mirrhahautuak bezala. Gaitutzun bada urrikari arren Iaun ona, Iainkoari esker.

Te Deum laud mu..

Zu zaitugu Iongoikoa pag.

Laudetako himnua edo kanta

O gloriosa Domina.

O andre gloriosoaZeruez goragokoa,Zintuenari kreatuBulharra eman diozu.

Ebak zerokuna khenduZuk darokuzu bihurtu,Eta zeruan sartzekoZu egin zaizkigu leiho.

O erregeren atheaArraitasunez bethea,Mundu guztia behar duZu zarela kausa boztu.

Zere dihotzun biziaItzularazi etsiaEta ideki portaleaZeruetako noblea.

Gloria Iaun ona zuriBirjinatik sorthuari,Aita eta EspirituariOrobat gloria bethi.


317

Zeren zure gani sorthuBaita geure Iainko,Iesus Kristo iustiziarenIguzki egiazkoa.

Zuk othoitz egizu arrenPoblu guztiarentzat,Bañan guztiz ere egizuEliza gizonentzat.

Zaren othoi arartekoEmazte debotentzat,Zure faboreak sentiHek ere detzatentzat.

Fiñean zaren zeruanArarteko guztien,Zeñek egiten gaituteEgun zure orhoitzapen.

Ihardats.

Zeren zure ganik sorthuBaita gure Iainkoa,Iesus Kristo iustiziarenIguzki egiazkoa.

—Iauna mana zazu arren benedika gitezen.

2. benedikzionea

Birjinaren bitartezGure Iaun onak arren,Salba gaitzala, bakeaEta digula hemen.


316


ANDRE DENA MARIAREN BEZPERAK

Dixit Dominus, pag. 305.Laudats pueri, pag. 313.

Erromeria Hierusalameraegin beharraren gañean bozkarioa

1. Alegeratu naiz neureGogo guztiz tristean,Hitz hauk neure beharrizEntzun ditudanean.

2. Sarri ioan behar dugulaIaun onaren etxera,Haren besta saindua ohiNola idukitzera.

Iadanik iduritzen zaitHierusalamgoetanNeure onak ditudalaSarthuak bokanetan.

3. Hierusalen handiarenBokana zabaletan,Bera baizen eta pareEztuenarenetan.

4. Hara igan ohi direIaun onaren leñuak,Harat hauzo eta ahaideElhar gana billduak.

Haren izen sainduarenDebotki laudatzera,Eta Israelil eginDohañen aithortzera.


319

Terzia, sexta, nona eta konpletetan

Orhoi zaite Iauna arren nolaGure gorputzaren,Itxura birjina ganik duzuAraitziñadanik.

O Maria graziarenAma eta bihotz beraren,Zaudezke gure aldeanGure azken orenean.

Etsaia haiza zakezuEta guarda gitzaketzu,Eztiezagun kaltetikEgin eta dañurik.

Gloria Iaun ona zuriBirjinatik sorthuari,Aita eta EspirituariOrobat gloria handi.


318


2. Alferrik erne dadukaSoldaduak begia,Baldin ezpadu guardatzenIongoikoak hiria.

3. Alferrik argitu bañaLehen gare iaikitzen,Eta laferrik gerue ogiakNeke handira iaten.

Baldin behin ezpaduguIainkoaren grazia,Zeñak bedinkatzen baituZure neke guztia.

Behin ura behar duguZerutik ardiatsi,Eta gero geure nekeEta lanetan hasi.

4. Ezen Iainko onak bereMaiteek lo dauntzala,Onak bidaltzen daroteNondik eztakitela.

Ematen darote semeOnak bere ondoko,Hekin ontasunen primuEta iabe izateko.

5. Gero hek dituzte bereDefensa aldaketan,Nola balestari onakFletxak bere eskuetan.

6. Dohatsuak dire hañakZeren eta bereak,Plazer eta gogarakBaitituzte semeak.


321

5. Zeren erregeren baitaHan korte berezia,Han Dabiten etxearenIuiatzeko alkhia.

Egin diozogun othoitzGuztiok Iaun onari,Bethierekko bakeaEmon Hierusalemi.

Halaber gauza guztienDemon abundanzia,Eta haren onhetsieiBerdiñeko zoria.

Iainkoak demola indarEtsaiei gogortzeko,Eta soldatu balentaBere dorretan franko.

Nik behintzat diot millaOntasun desiratzen,Zeren haren barreneanEne urkoa diren.

Haren barrenean zerenDen Iaunaren etxeaZenetan laudatzen baitaHaren izen noblea.

Iainkoaren grazia behar dugula,gauza guztien gañetikNisi Dominus aedificaverit. Psal. 125.

1. Alferrik munduan hariGare etxe egiten,Baldin ezpazaiku IainkoZerukoa laguntzen.


320


Hark berak oraño dituBrumak altxarazitzenEta lurraren gañeanHautsa legez banatzen.

6. Hark egortzen ditu ormaKristala iduriak,Hark neguan haize etaHotz ikharagarriak.

7. Aire beroa du geroBere mugan bidaltzen,Eta elhur eta ormakUharretan egortzen.

8. Hark deklaratu diotzonBere hitza Iakobi,Hark bere lege iustuakIsrael maiteari.

9. Berzeri eztio eginHalako faborerik,Ez bere lege sainduenAiphatzeko ohorerik.

HimnusAve Maris stella.

Agur izar nortekoaIaunaren ama mansoa,Agur birjin xahua,Zeruko athe dohatsua.

Gabrielek salutatu zuZintuen eta deithu,Grazia guztiz bethea,Iguzu othoi bakea.


323

Etsaiekin duteneanPlazan ihardukitzen,Kalte eta ahalkeak,Nihoiz eztitu hartzen.

Hala munduan dohatsuIzanen da gizona,Iainkoaren zeñak baituIzanen dohaiñ ona.

Bat bedera Iainkoarenlaudatzera gonbidatzen duLauda Hierusalem Dominum. Psal. 147.

1. Lauda zazu HierusalemZeure Iaun arthatsua,Zuk halaber Sion laudaZeure Iainko iustua.

2. Zeren gogortu dituenZure atheen gondeak,Eta zure baithan zureSumarazi umeak.

3. Zeren halaber darotzunEman bake luzea,Eta ogi onez zureSatiatu gosea.

4. Hark lehorra manatzen duEkhar dezan biha,Eta berehala harenEgiten du nahia.

5. Hark berk estaltzen dituZelhaiak eta elhur xuriz,Hala nola ardianxaMansoak ille guriz.


322


Iainko Iauna egiguzu zeure serbitzariei arimaren eta gorputzarenosasunaren gozatzeko faborea: eta ama birjinaren othoitzetara, oraingotristezietarik libratzekoa eta sekulako bozkariaz halaber gozatzekoa. IesusKristo gure Iaun eta zure Seme, zurekin, et Espiritu Sainduarekin, bethibizi eta agintzen duenaren, merezietara. Hala biz.

II. burua

Andre dena Mariaren litaniak.

Iauna urrikal, gakizkitzu Kristo urrikal gakizkitzu.Iauna urrikal gakizkitu. Kristo adi gaitzatzu.Kristo entzun gaitzatzu.Iainko Aita zeruetakoa, urrikal gakizkitzu.Seme munduaren erostzaillea, urrikal gakizkituz Iainko Espiritu

Saindua urrikal gakizkitzu.Mira saindua gutzaz othoitz egizu Iainkoaren ama saindua.Gutzaz othoitz egizu Iainkoaren ama saindua gutzaz othoitz eguzu.Eta hala berze guztietan birjinen birjina saindua Kristoaren ama

iainkaren graziaren ama,ama kastoa,ama xahua,ama huts egin gabea,ama ahalketsua,ama maitatzekoa,ama miragarria,kreatzailleren ama,salbatzaillearen ama,Birjina begiratua,Birjina ohoratzekoa,Birjina famatzekoa,Birjina ahal handitakoa,Birjina mansoa,Birjina leiala,saindutasunaren mirailla,zuhurtziaren kadira,gure bozkarioen kausa,


325

Zuk zinduen EbarenaErreparatu hobena,Zuk guri libertateaItzularazi geurea.

Zuk diezaguzu lexaHobenen gathe borthitzaGibelarazi fortunakEta aitziña ontasunak.

Erakuts azu zarelaAma ona eta fidela,Gure ariaz semeaDuzula othoitzten zeurea.

Birjina pare gabeaMansoa eta emea,Iguzu bihotz emeaHarekin kastitatea.

Zuk egiguzu graziaBiitez dugun garbia,Eta bidea seguraIgan gaitezen zerura.

Han Iesus zure semeaIkhus dezagun noblea,Eta haren konpanianGoza gaitezen glorian.

Laudorio Iainko AitariOrobat Kristo Iaunari,Espiritu SainduariOhore bera hiruri.

Hala biz

Magnificat, pag. 325.

Concede.


324


Othoitza

O Birjina izen goitiHautzaz ohoratua,Urrikal begizu gureAuhen suspiratsua.

Lastimetan zure ganaHeldu gare ihesi,Arren bada zaren gureArarteko hautetsi.

Eta seme maitearenGanik othoi graziakArdiats dietzagutzuEskaz tugun guztiak.

Badakizu galdegitenHari diotzatzunak,Aithortuak.Bereala ontasunak.

Arren bada andre kreditGuztiz handitakoa,Ardiats diezaguzu,Fabore menekoa.

III. buruaAndre dena Mariaren arrosarioa

Arrosarioaren aitzineanerrateko othoitza

Birjina arrosaioazAgradatzen zarena,Agrada bekizu eneBekhatoresarena.


327

untzi espirituala,ohorezko untzia,usain onetako arrosa,Dabiten dorrea,urrezko etxea,akorduaren arka,zeruko athea,artizar goiztiarra,errien osasuna,bekhatoreen ihes lekhua,penatuen konsolatzallea,giristinoen faborea,aingeruen erregiña,profeten erregiña,apostoluen erregiña,martiren erregiña,konfesoren erregiña,birjinen erregiña,saindu guztien erregiña.Bekhatores handiok zu othoitzten zaitugu, arren entzun gaitzatzu.Egiazko urrikimendua ardiats diezaguzu, zu othoizten zaitugu, arren

entzun gaitzazu.Eta hala ihardatsi behar da berzetan.Eliza sainduari eta giristino poblu guztiari, bakea eta batasuna ardiats

diozozun.Gure Aita Saindu zeure zerbitzari. I. Eta gure prelatei eta eliza guz-

tiarei Iainkoaren graziaren airea ardiats diezezun.Gure errege I. Eta giristino prinze guztiei bakea eta osasuna ardiats

diezazun heretikoen eta gure etsaien beheramendua ardiats dezazun.Fidelen arima ioan guztiei bethiereko, errepausua ardiats diezazun.Arren entzun gaitzatzun Iainkoaen ama.Iainkoaren bildots munduaren bekhatuen kentzaillea.Barkha diezaguzu.Iainkoaren billdots munduaren bekhatuen kentzaillea.Urrikal gakizkitzu.Kristo adi gaitzatzu.Kristo entzun gaitzatzu.Iauna urrikal gakizkitzu. Kristo urrikal gakizkitzu.Iauna urrikal gakizkitzu.


326


Dolorosoak halaberGauza oñhazezkoak,Fiñean gloriosoakTriunfa handizkoak.

Hirur gauza hauk bihotzuZerotzuten ukitu,Zure seme onari nozBaitzitzaiko gerthatu.

Hala ditugu guk ereGauza berak sentitzen,Noiz ere baitugu hekinOrhoitzapen egiten.

Arren bada o birjinaSakratu geuretan,Zu iguzu sentimenduAski bihotz hotzetan.

Egiten tugun othoitzakGauza hekin gañean,Errezibi tzatzu othoiArrosaren parean.

Edo ezperan DabitenSaluterioaren,Zeñen harmonia baitzenZeruraño igaten.

Fiñean zer ere baituguKontenplatzen lurrean,Egikeguzu graziaGozatzeko zeruan.

Arrosarioa bera

Birjina zure kantatzenDut arrosarioa,


329

Iongoiko andiak zuenLurra lorez bistatu,Eta arrosa hekienErregiña kreatu.

Haren izenaz elizakOthoitz hau deithu zuenZeren lore eder harenIdurra baitzuen.

Hirur gauza ohi tuguArrosetan miretsi,Osto arantze loreaHirurak eder etsi.

Osto ferdea da gozoOnaren señalea,Kolore handiarenaHalaber arantzea.

Loreak erran nahi duOhore eta gloria,Lore guztietan zerenBaita miragarria.

O birjina zure semeOnaren bizitzetik,Arrosarioa illkhitzenDa nola arrosatik.

Hirur partetan bereztenDa behin gozosoan,Gero gloriosoan etaFiñean dolorosoan.

Gozosoak deklaratzenDitu misterioak,Gozo eta bozkarioGuztiz handitakoak.


328


Zeure seme ederraz noizEre erdi baitzinen,Egiteko obra onen.

4. Berretu ete zitzaizunZeure bozkarioa,Tenplura zinduaneanPresentatu haurtxoa,Zure ofrendatzen darotzatuNeure bihotz osoa.

5. Baita alegeranziaraTristezia bihurtu,Desputan zindueneanDotorekin aurkhitu,Grazaiaren aurkhitzeoDohaña egidazu.

O Birjina garbia aukDire misterioakZeñez izan baitzintuenBihotzean gozoak,Orain aldez entzun tzatzuArren dolorosoak.

Misterio dolorosoak

O Birjina misterioHautzaz doloratua,Hauk, berez doloratzekoEgidatzu donua,Zure doloretan naizenNi ere sentitua.

1. Dolore handi zinduenSentitu bihotzean,Zure semea IuduekPreso ermatean,Indazu othoi doloreKaptibuen gañean.


331

Misterio guztiz edeEta handitakoa,Zuk indazu aire ungiHaren kantatzekoa.

Hamabortz misterioak

Hauk dire bada hamaborztMisterio sainduak,Zeñez izan baitzintuenHandi sentimenduak.Ardiats dietzadatuOthoi hekin fruituak.

Misterio gozosoak

O Birjina misterioSaindu hatzaz boztua,Hautzaz halaber boztekoEgiguzu donua.Zure gozoetan naizenNi ere gozatua.

1. Birjina saindua hagitzZinen alegeratu,Zintuenean GabrielLeialak salutatu,Bozkario sainduz eneBihotza bethe zazu.

2. Halaber hartu zinduenAtsegin bihotzean,Zeure kusin ElisabethtSendorik ikhustean,Zuk indazu bihotz beraBeharraren gañean.

3. Bañan are gehiagoPlazer hartu zinduen,


330


Hauk berez gloriatzekoEgidazu donua,Zure glorietan naizenNi ere balsatua.

1. O andrea gloriatuZinen zure semea,Bitztu zenean triunfaGuztiz handiz bethea.Bekhatutik altxatzekoEgidazu faborea.

2. Gloria hur zitzaitzun,Gehiago berretu,Zeruetara zeñeanTriunfantki altxatu,Hara igateko dohañaArdiats diezadatzu.

3. Gehiago gloriatuZiñen andre hautua,Zerutik iautsi zeneanEspiritu Saindua,Ardiats diezadazuOthoi haren donua.

4. Bañan nork erran lezakeEa zein zentz handia,Zeuretara zeroriIgatean gloria,Egikedazu han zureIkhusteko grazia.

5. Fiñean zure ohoreenIzan zen azken fiña,Khoroatu ziñeneanZeruko erregiña,Zuk egidazu gloriazGozatzeko dohaña.


333

2. Bañan are guxiagoZinduen damu hartu,Azote kolpez burreuekZutenean larrutu,Doloratuen gañeanSentimendu indazu.

3. Laurgitu ere zitzaitzunZeure bihotz mansoa,Burura ziotenean,Elhorrizko khoroa,Indazu damu lagunakSofritzean laidoa.

4. Bañan zer pena zinduenZeure baithan sentitu,Zinduenan gurutzePisuarekin bathu,Ustekabeko plagatik,Arren guarda nazazu.

5. Ea zein zen ezinGineraki damua,Ikhusi zindueneanHabean itzatuaArdiats diezadazuBekhatuen dolua.

O Birjina sainduaHauk dire misterioakZeñez izan baitzintuenPena eta ondikoak,Orain erratera noaGloria handizkoak.

Misterio gloriosoak

O Birjina misterioHautzaz gloriatua,


332


Alabañan zure urtheEta egun guztiak,Izan ziren itsasokoPerla bezain garbiak.

Hetzaz egina da zureKhoroa handiena.Sei ederrenen ditu xollkiEgiten aiphamena.

Zure khoroa hek duteGehienik bistatzen.Hek gehienik berzerenArtean distiatzen.

Arren bada argi zazuHetzaz ene bizia,Basa eznadintzat nolaOihanean ardia.

Zeruan darotzut eskerOrdaña itzulikoEta lurrenan khoroaZurea kantatuko.

Andre dena Mariaren khoroa handia

O Birjina kantatzeraNoa zure khoroa,Hirur ogoi eta hirurPerla ederrezkoa,Zuk indazu aire harenUngi kantatzekoa.

Andre dena Mariaren khoroa andiarensei misterio prinzipalak

O Maria berthutetanHaur danik trebatua,


335

O Birjina saindu hau daZure arrosarioa,Arren errezibi zazuEne laudorioa,Eta zeruan zakizkitGertha arartekoa.

Haukin ondoan erratzakitzu Pater Noster,eta Ave Maria, edo arrosario osokoak, edo partekoak,

astia dukezu bezala, eta gero errekezu othoitz hau.

O Birjina, arren eneSalutazioneak,Gabrielen errezibiIzatzu othoi pareak.

Eta ordañetan penanIkhusten nauzunean,Faboratzeko zakizkitAurkhi hurbill aldean.

IV. buruaAndre dena Mariaren khoroa handia.

Khoroa handiaren aitziñeanerrateko othoitza

O Birjina emakumeGuztietako hautua,Eta berthute guztienMiraill eta exenplua.

Hirur ogoi eta hirurUrthez zinen munduan,Bizi izatu NazarethHiritxo ospatuan.


334


6. Fiñean hirur hogoi etaHirur urthe munduan,Egotu eta zeruraIgan zinen, orduan,Egidazu grazia zeureIkhusteko tronuan.

O Birjin sakratuaHau da zure khoroa,Hirur ogoi eta hirurPerla ederrezkoa,Arren errezibi zazuEne laudorioa,Eta zeruan zakizkitGertha arartekoa.

Haukin ondoan, errazitzu sei Pater Noster,eta hirur ogoi eta hirur Ave Maria, eta gero errakezu.

O Birjina arren ene salutazioneak, pag. 493.

V. buruaAndre dena Mariaren khoroa ttipia

Andre dena Mariaren khoroattipiaren aitzinean errateko othoitza

O Birjina sakratuaZure saindu khoroak,Ene ganik ezin tuzkeBehar laudorioak.

Hamabi diamant harriEderrez da egiña,Berze khoroa guztienGañetik berrekina.


337

Hetan trebanzeko ardiatsDiezadazu donua,Zure exenpluaz den eneBizia argitua.

1. Birjina pare gabeaBuraso saindutarikSorthu zinen aitziñetikProfetek kantaturik,Indazu zure dignekiLaudatzeko dohanik.

2. Egin zinduen birjinaBizitzeko botua,Eta bethi hura idukiSainduki guardatuaEgidazu neure botuenGuardatzeko donua.

3. Iongoiko Aita zen zureBiziaz agradatu,Semearen amatzat zuHarengatik hautatu,Zeure zerbitzo saindukoArren hauta nazazu.

4. Semea zinduen arthaHandiarekin hazi,Pena eta doloretanBethi ondotik iarraiki,Zuk egidazu graziaIarrikiteko hari.

5. Zeruetara halaberNoiz ere igan baitzen,Azkeneko partiadanHurbill ediren zinen,Ardiats diezadazuKaritatea arren.


336


Andre dena Mariaren hamabi pribilejioak

Hauk dire hamabi guztizPreziatu harriak,Zure khoroan IongoikoHandiak ezarriak,Entzun etzatzu lehenikAitak iratxakiak.

Aita Iainkoak eman laur pribilejioak

1. O Birjina sakratua,Iainko Aitak beretzat,Hautatu zintuen esposEder eta maitetzat,Zuk hauta nazazu arrenZeure zerbitzaritzat.

2. Halaber andre sainduaSeme onarentzat zu,Ama saindutzat zintuenBerzetarik hautatu,Zeure umetzat zuk arrenOthoi hauta nazazu.

3. Gehiago haste danikEgin zintuen garbi,Adamen tatxarik gabeHargatik gatzarazi,Zuk tatxatu gabe nazazuLurrean biziarazi.

4. Berthute ederrez zintuenSortzetik berregindu,Hetzaz zinduen munduaMiragarri argituBerthute ederrez eneArma bista zazu.


339

Hirurtasun sakratuanDen presuna bakhotxak,Bere partez eman ziotzonLau harri baliosak.

Distiatzen dute nolaGauaz harri biziek,Edo zeru illhuneanNola izar argiek.

Baten ere aiphatzekoEztut xahu ahoa,Zeren baitut bekhatuenAhal urrin gaixtoa.

Guztiz illhun liezekeEre klaritatea,Nola hatsak kristalezkoMiraillari berea.

Hartarakotz zu zakizkitSemea gana balia,Barkha diezadan neureKalten nonbre handia.

Orduan xahutuko daGuztiz ene ahoa,Eta adituko duzuEne laudorioa.

Andre dena Mariaren khoroa ttipia

O Birjina kontatzeraNoa zure khoroaHamabi diamant harriGuztiz ederrezkoaZuk indazu aire harenUngi kantatzekoa.


338


Nola manera bereanSemea ganikakoak,Hauk Espiritu SainduakAithorturikakoak.

Espiritu Sainduak eman lau pribilejioak

1. O Birjina EspirituSainduak zu beretzat,Hautatu zintuen tenpluEta eliza saindutzat,Zuk hauta nazazu arrenZeruko dohatsutzat.

2. Zeure arima zerotzunArgi sainduz arraitu,Zure asko misterioEhortzi rebelatu,Ene arima argi sainduzArren arrai ezazu.

3. Zurekin ere zitzaionGehienik lakhetu,Zerengatik prefektenaBaitzintuen ezagutu,Berthutetan othoi perfektZuk errenda nazazu.

4. Fiñean andre sainduaBerze guztienetik,Zu oneritzi zintuenKreaturen gañetik,Zeure bihotzaren onhetsNazazu barrenetik.

O Birjina sakratuaHaur da zure khoroa,Hamabi diamant harriGuztiz ederrezkoa,


341

O Birjina sindua haukDire pribilejioak,Zein batzarozkitzun AitaAithortu Iongoikoa,Orain aldiz entzun tzatzuSemea ganikakoak.

Semeak eman lau pribilejioak

1. Zeure semeak handiroEstimatu zintuen,Zeren agradatu zereSabel garbiaz baitzenEne zerbitzo aphurrazAgrada zaite arren.

2. Halaber sortu zeneanBerehala zureez,Hastekotzat hautatu zenUgatz guztiz xahuez,Agrada zaite arren eneObra eta nekeez.

3. Gehiago haurtxo zelaBere gobernaritzat,Hautatu zintuen etaBiziaren gidatzat,Agrada zaite nik neureZu hartzeaz gidatzat.

4. Adinetara ethorriGero noiz ere baitzenBere nekeen lekhukoNahi izan zintuen,Fabora nazazu neureTrabailluetan arren.

Huneraño Iainko AitakEman pribilejioak,


340


4. Boz zaite halaber zerenZure semea bitztu zen,Zeñen hilltzeaz handiaBaitzinduen tristezia,Zuk egidazu grazia,Ez iauntzeko tristezia.

5. Boz zaite zeren bitztu zenEta libratu gintuenPena eta lazeriatik,Handi eta krueletikZuk othoi lazeriatik,Libra nezazu neuretik.

6. Boz zaite zeren zeruraIgan zen izarratura,Zeure begiez ikhustenZinduela hara igaten,Egidazu grazia arrenGozatzeko gloriaren.

7. Boz zaite zeroni zerenHaren ondoan igan zinen,Eta egidazu grazia,Niri ere berezia,Han ikhusteko zureaSeme gloriaz bethea.

Andre dena Mariaren zazpi doloreak

1. Dolore guztiz handiaZinduen andre eztiaIudasek zure semeaSaltzez guztiz maitea.Egidazu leialdadeaGuardatzeko faborea.

2. Dolore oraño handiaZinduen andre garbia


343

Arren errezibi zazuEne laudorioaEta zeruan zakizkitGertha arartekoa.

Haukin ondoan erratziketzu, lau Pater Noster,Eta hamabi Ave Maria, eta gero errakezu.

O Birjina arren ene salutazionea, pag.

VI. buruaAndre dena Mariaren zazpi sentimenduak

Andre dena Mariaren zazpibozkarioak edo gaudeak eskaraz

1. Boz zaite Kristoren amaKonzebitu zinduenaEspiritu Sain ganikGabreilek berria erranik,Zuk egidazu dohañikEgiteko gogoeta onik.

2. Boz zaite erdi zinena,Sentitu gaberik pena,Eta birjinitateaBegiraturik zeurea,Indazu kastitateaGuardatzeko faborea.

3. Boz zaite oraño andreaZergatik zure semea,Ikhustera erregeakEthorri ziren nobleak,Ohoratzeko zureakIndazu antze berthuteak.


342


Andre dena Mariaren zazpi gloriak

1. O birjina hautetsia,Ohore duzu handia,Zeren gatik birjinenaZaren flore ederrena,Zuk araztasunarena,Indazu desirapena.

2. Halaber ohore duzuZeren lehertu baituzu,Suge ezten pozontsuaGure ama Eba zaurthua,Egidazu othoi donuaBentzutzeko bekhatua.

3. Handi da oraño gloriaZurea andre handia,Zeren iarria eskuneanZauden semearenenen,Zuk lekhu zeru goreanIndakezu zeure aldean.

4. Ohore eztuzu ttipiaHalaber andre eztia,Zeren baitzare portuaPenatuen kalmatsua,Zaren ene ihes lekhuaEta penan gaztelua.

5. Ohore duzu handiaOraño andre garbia,Zeren arkanjeluenaZaren andre gehiena,Ikhus azu ene penaO andre bihotz berena ama.

6. Ohore duzu handiaZeren baituzu gloria,


345

Preso hartu zuteneanSoldaduek baratzeanPena indazu bihotzean,Karzelatuen gañean.

3. Dolore pare gabeaZinduen zeure semea,Ikhusteaz larrutuaEta arantzez zillhatua,Indazu othoi damuaPenan denenan iustua.

4. Dolore eta ondikoHalaber zinduen asko,Ikhusi zindueneanHabe pisua soñean,Pazienzia nekeanIndazu eta dolorean.

5. Bañan are gehiagoZinduen min eta ondiko,Ikhustean eroriaSoñean habe handia,Ez erortzeko gaizkiraZuk egidazu grazia.

6. Dolore guztiz andiaZinduen eta tristezia,Mallu kolpeka aditzeanZurarekin itzatezan,Pairu indazu bihotzeanLaidozko hitz entzutean.

7. Fiñean andre mansoaHandi zinduen ondikoaZeure semea ikusteanHilltzen ohoñen arteanAurkhi zaitezke ene aldeanEne azkhen orenean.


344


Dohain hura egiguzuZeruko erregiña.Eta gelditu zinenaErdiz gero Birjina.

Andre dena Mariariedozein orduz othoitza

O Birjina aingeruekLaudatzen zituztenaEztezazula mesprezaGure triste auhena.

Aitzitik othoi urrikalBekizu lazeria,Haran behere hauetanDakusagun handia.

Eta sentitzatzu gureOndiko eta penakNola fabore eskatzenZaikitzun bineenak.

Hartarakotz zeruetanKredit duzun bezala,Zuk librzazi gaitzazuHetarik berehala.

Arrosaioko prozesionearenondoko othoitzaVersus, Ora pro nobis.

O Iongoikoaen amaGutzaz othoitz egizu.

Ihardatstea

Iesus Kristoren agintzenAurkhi gaitezen xahu.


347

Zuk bakharrik gehiagoBerze saindu guztiak baño,Zuk egin nazazu baso,Glorian parte izateko.

7. Fiñean ohore duzuZeren altxatu baitzaitzu,Lurren hanbat alderaEliza eder eta dorre,Zeronek indazu antzeZure ekhartzeko ohore.

Inviolata integra, eskaraz

O Maria andre guztizAratz eta xahua.Zein egin baitzare atheZeruko arraitsua.

Eta zein Iesus onarenBaitzare ama mansoa,Adi zazu arren gureOthoitz bihotzezkoa,

Ardiats dietzagutzuSemea ganik graziak.Gure gorputz eta arimakBethi diren garbiak.

Hartzaz ertxatzen zaituguAhoz eta bihotzez,Ardiats diezaguzunHura zeure othoitzez.

Oraño othoizten zaituguO andre amulsua,Ardiats diezaguzunHautsen barkhamendua.


346



Othoitza

O Iainko handitasunezNeurririk gabekoa,Fabora zazu baldernaArrosariokoa.

Eta egiguzu graziaArren misterioak,Hala kontenpla detzaguArrosariokoak.

Non munduko duguneanAkhabatu kursua,Zeruan goza dezagunHekin fruitu saindua.

Ardiats diezaguzuO Iesus dohain hura,Zeruan dituzun kreditHandien eredura.

Amen


348


ELIZARA ERABILTZEKO LIBURUAEtxeberri Ziburukoa, Elizara erabiltzeko liburua.qxd 05/11/2006 11:37...

Documents

Transcript of ELIZARA ERABILTZEKO LIBURUAEtxeberri Ziburukoa, Elizara erabiltzeko liburua.qxd 05/11/2006 11:37...