Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

30
COLESTASI Colestasi: procediment diagnòstic i abordatge des de l’atenció primària i criteris de derivació a l’atenció especialitzada Julia Berdascas Viruete Octubre 2015

Transcript of Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Page 1: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

COLESTASI

Colestasi: procediment diagnòstic i abordatge des de l’atenció primària i criteris de derivació a

l’atenció especialitzada

Julia Berdascas VirueteOctubre 2015

Page 2: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

OBJETIVOS

Concepto y epidemiología de colestasis Breve repaso principales causas de colestasis Evaluación diagnóstica de colestasis en

periodo neonatal Tratamiento general de colestasis Conclusiones

Page 3: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

CONCEPTOS

Alteración en la producción o flujo biliar, ocasionando retención de bilirrubina, ácidos biliares y otros componentes de la bilis.

Hiperbilirrubinemia directa Bili directa >1 mg/dL si bili total <5 mg/dL Bili directa > 20% si bili total >5 mg/dL

Orina colúrica y heces hipocólicas o acólicas. Mejor verlas directamente nosotros.

Page 4: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

EPIDEMIOLOGÍA

Ictericia neonatal: A los 15 días: 2,5-15% de los RN. Al mes: 9% en RN con lactancia materna. <1/1000

con lactancia artificial.

Colestasis neonatal en 1/2500-5000 RN. 1 de cada 60-375 RN con ictericia a las 2 semanas.

Importante detección precoz: Patologías graves Patologías potencialmente tratables.

DESCARTAR COLESTASIS EN NEONATO CON > 15 DÍAS.SI LACTANCIA MATERNA SE PUEDE ESPERAR UNA SEMANA MÁS.

IMPORTANCIA DE REVISIÓN RN ANTES DEL MES.

Page 5: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

ETIOLOGÍA

Page 6: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Colestasis secundaria

•Inmadurez hepática (pretérmino)•Infecciones (ITU, sepsis), anoxia, shock...•Fracaso intestinal, NP•Trastornos hormonales•“Bilis espesa”•Cromosomopatías (trisomía 18, 21, 22)•Malformaciones vía biliar (Quiste colédoco), litiasis.Perforación idiopática biliar•Infecciones congénitas (TORCH, listeria, TBC, parvovirus)•Infecciones virales postnatales( coxsackie, Echo, Adenovirus, herpesvirus)

Page 7: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Trastorno hepático intrínseco

• Atresia biliar extrahepática• Def alfa1AT• Síndrome de Alagille• Colestasis familiar (FIC, BSEP, MDR3)• Hepatitis neonatal idiopática• Fibrosis Quística• Colangitis esclerosante neonatal• Errores metabolismo ác. Biliares• Niemann Pick• Zellweger, Aagenaes, colestasis de grupos étnicos

definidos.• Otras metabólicas/idiopáticas: galactosemia,

tirosinemia, intolerancia a fructosa, hemocromatosis neonatal, Wolman, linfohistiocitosis hemofagocítica

Page 8: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

ATRESIA BILIAR EXTRAHEPÁTICA

1/18000 RN vivos en Europa. Etiología desconocida. 10% asocian otras malformaciones. Proceso inflamatorio progresivo--> obliteración de vía

biliar extrahepática y lesión hepática. Evolución natural: cirrosis precoz y muerte antes de 3

años. Indicación más frecuente de trasplante hepático en la

infancia. 80% requieren trasplante en la infancia. Diagnóstico y cirugía precoz (portoenterostomia Kasai)

mejora el pronóstico.

Page 9: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

ATRESIA BILIAR EXTRAHEPÁTICA

Ictericia con hipo-acolia a partir de 2-6 semanas. Buen estado general. Hepatomegalia.

A partir de 2-3 meses: signos de hipertensión portal y deterioro progresivo del niño.

Analítica: aumento de Bili total y directa, GGT, elevación moderada de transaminasas. No coagulopatía inicial.

Ecografía Gammagrafía HIDA: controvertido. Colangiografía intraoperatoria. Biopsia: colestasis, proliferación ductal y fibrosis

portal.

Page 10: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

ATRESIA BILIAR EXTRAHEPÁTICA: portoenteroanastomosis de Kasai

30% no restablecen flujo → trasplante

30% restablecen parcialmente → trasplante

40% restablecen. 70% de ellos precisarán trasplante a largo plazo por evolución a cirrosis e hipertensión portal.

Factores pronósticos: Experiencia del centroEdad de cirugía (mejor antes de 8 semanas de vida).Restablecimiento flujo biliarGrado de lesión hepáticaTamaño de los conductillos biliares

Daño hepático independiente.

Page 11: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

DÉFICIT DE ALFA 1 ANTITRIPSINA

PiZZ: 1/2000 RN vivos → 10-20% hepatopatía Producción de α1AT anómala→ bajo nivel sérico. No inhibición de elastasa de los neutrófilos

(acelerado por tabaco) → Daño pulmonar.→ retención proteína mutante en retículo endoplásmico del

hepatocito, activación de vías intracelulares → daño hepatocelular y regeneración.

Colestasis: Frecuente bajo peso al nacer A veces indistinguible clínicamente de AVBEH. En mayoría desaparece la ictericia. Puede desaparecer

y mantenerse libre de hepatopatía o evolucionar a cirrosis, insuficiencia hepática e hipertensión portal. Dato importante para vigilar: esplenomegalia.

Page 12: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

DÉFICIT DE ALFA 1 ANTITRIPSINA

Presentación clínica Lactante: colestasis, hepatitis neonatal, enfermedad

hemorrágica tardía. Niño: fallo de medro inexplicado. Cualquier edad: hepatomegalia asintomática, disfunción

hepática, hipertensión portal, cirrosis, carcinoma hepatocelular.

Adulto: asma grave, enfisema pulmonar, paniculitis necrotizante, granulomatosis de Wegener.

Hepatopatía:– En individuos ZZ. También casos en algunos SZ o en M

duarte o M malton.– Riesgo de enfermedad hepática grave antes de 20 años: 3-

5%– Riesgo de grados variables de disfunción hepática 15-60%.

Page 13: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

DÉFICIT DE ALFA 1 ANTITRIPSINA

Diagnóstico: determinación α1AT en sangre (menor de 100 mg/dL), fenotipo y genotipo.

Biopsia: glóbulos PAS + (pueden no estar en <3 meses)

No tratamiento específico.

Page 14: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

SÍNDROME DE ALAGILLE

Page 15: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

SÍNDROME DE ALAGILLE

Incidencia estimada: 1/70000-100000 RN vivos.

Autosómico dominante. Penetrancia 96%. Variabilidad de expresión clínica. 50-70% mutaciones de novo. 90% mutaciones gen JAG1 (brazo corto cr

20) Gen NOTCH2 (cr 1) No correlación genotipo fenotipo.

Page 16: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

SÍNDROME DE ALAGILLE

Colestasis en neonato o lactante con ictericia, coluria, hipocolia, hepatomegalia y retraso desarrollo. Prurito y xantomas.

Elevación de bilirrubina, ácidos biliares en sangre, colesterol, GGT y transaminasas.

10% asocia atresia biliar extrahepática. 10-50% desarrollo de fibrosis portal y

cirrosis, con necesidad de trasplante hepático.

Page 17: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Trastorno hepático intrínseco

• Atresia biliar extrahepática• Def alfa1AT• Síndrome de Alagille• Colestasis familiar (FIC, BSEP, MDR3)• Hepatitis neonatal idiopática• Fibrosis Quística• Colangitis esclerosante neonatal• Errores metabolismo ác. Biliares• Niemann Pick• Zellweger, Aagenaes, colestasis de grupos étnicos

definidos.• Otras metabólicas/idiopáticas: galactosemia,

tirosinemia, intolerancia a fructosa, hemocromatosis neonatal, Wolman, linfohistiocitosis hemofagocítica

Page 18: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

ENFERMEDADES METABÓLICAS

• Fibrosis quística: colestasis en 2%.• Presentación como insuficiencia o fallo

hepático:– Galactosemia– Tirosinemia– Hemocromatosis– Intolerancia a fructosa

• Presentación como hepatoesplenomegalia:– Glucogenosis (I y III).– Niemann-Pick A y C– Enfermedad de Wolman

Page 19: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

EVALUACIÓNCOLESTASIS NEONATAL

Page 20: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Evaluación de colestasis neonatal:anamnesis

Antecedentes familiares. Consanguinidad Antecedentes personales:

– Embarazo: TORCH, ecografías, colestasis embarazo, ABO, RH

– Perinatal: Peso, patología concomitante, alimentación, infecciones, meconiorrexis

Síntomas digestivos asociados. Estado neurológico Color heces y orina (mejor ver nosotros)

Sangrado

Page 21: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Evaluación colestasis neonatal: EF

Estado general y nutricional Rasgos dismórficos Piel: color, exantema, petequias/equimosis,

spiders... Auscultación cardiopulmonar Abdomen: distensión, circulación colateral,

hepatoesplenomegalia (tamaño y consistencia), masas, hernia umbilical

Valoración estado neurológico Ver el pañal!!!!!

Page 22: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Pruebas complementarias

• Análisis de sangre: – Hemograma, coagulación, plaquetas, iones.

Gasometría.– bilirrubina total y directa, FA, GGT,

transaminasas, glucemia, colinesterasa, colesterol, albúmina, amonio.

– Serología TORCH, CMV, cultivos bacterianos, alfa-1-AT, hormonas tiroideas, ácidos biliares, aminoácidos en sangre y orina, cuerpos reductores en orina, cuantificación de galactosa 1-P-uridil transferasa en hematíes, ionotest, metabolismo hierro, etc.

Page 23: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Pruebas complementarias

Pruebas de imagen:• Ecografía abdominal.• Gammagrafía HIDA• Colangiografía intraoperatoria: gold standard para

diagnóstico de AVBEH.• Biopsia hepática• CPRE• ColangioRM

Page 24: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Algoritmo diagnóstico. NASPGHAN

Page 25: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Algoritmo diagnóstico. NASPGHAN

Page 26: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Algoritmo diagnóstico. NASPGHAN

Page 27: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Algoritmo diagnóstico. NASPGHAN

Page 28: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

Tratamiento general de colestasis

120% de las necesidades calóricasFórmula láctea con hidrolizado de caseína, con suplementos DMT

(3-5%) y aceite MCT (1-2 ml/kg/día).Pueden ser necesarias enzimas pancreáticas.

Vitaminas liposolubles:Ajuste según controles analíticos.- A: 5.000 UI/día vía oral- D3: 1.000-2.000 UI/día vía oral- E: 50 mg/día vía oral- K: 5 mg vía oral x 3/semana.

Calcio: 50 mg/kg /día oral.

Vitaminas hidrosolubles: 1-2 veces las necesidades.

Prurito: Fenobarbital (3-5 mg/kg/día en 3 dosis), UDCA (15-20 mg/kg/día, resincolestiramina.

Page 29: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

CONCLUSIONES

Importante evaluar a los 15 días a todos los RN.

Estudiar ictericia a las 2 sem de vida (3 s si lactancia materna).

Descartar causas graves o potencialmente tratables (sepsis, panhipopituitarismo, hipotiroidismo, galactosemia, AVBEH...)

La experiencia del centro y la edad en la intervención son factores pronósticos importantes en AVBEH.

Interés creciente en la CPRE y la colangioRM como pruebas diagnósticas en colestasis neonatal.

Es necesario el soporte nutricional y aporte de vitaminas.

Page 30: Colèstasi a l'edat pediàtrica 2015

MUCHAS GRACIAS