Aro garaikidea 2

HIPI GELA – LAGUNTZA GELA

www.hipialtza.blogspot.com

www.margarigela.blogspot.com

1

Ingurune egokitzapena

Historialariek bost arotan banatzen dute historia:

1. Historiaurrea

2. Antzinaroa

3. Erdi aroa

4. Aro modernoa

5. Aro garaikidea

15. ARO GARAIKIDEA




2


Unitate honetan Aro garaikidea ikasiko dugu, hau da XIX eta XX

mendeak.

Laburpena:

Aro garaikidean fabrika handiak sortu zituzten.

Lantegi hauetan langile asko aritzen ziren.

Langile bizi-baldintzak oso gogorrak ziren.

Mende hauetan asmakizun eta aurkikuntza asko egin zituzten:

txertoak, elektrizitatea, telefonoa… Eta horri esker pertsonen

bizimodua hobetu egin zen.

Zure ustez, zein izan dira hiru asmakizun edo aurkikuntza hoberenak?




3


Argazki hau ikusita, zer esan dezakezu?

Txertoek zer aurrerapen ekarri zuten?

Komunikabideetan zer asmakizun daude? Zure ustez zein izan da

inportanteena?




4


Historiak zenbat arotan banatzen da?

Jarraian, “Fabrika handien sorrera” testua Kopiatu (195 or.):




5


XIX MENDEA

Aro garaikidea Frantziako Iraultzatik gaur egun arte doa.

FRANTZIAKO IRAULTZA

Frantziako Iraultzak aldaketa izugarria sortu zuen Europan. Frantzian hasi zen baino gero Europako beste estatuetara zabaldu zen. Monarkiaren eta bere boterearen kontra borrokatu ziren. Herriak oso pobreak ziren, herrikoien eskubideak zapalduta zeuden eta nekatuta zeuden injustizia handia zegoelako. Honen ondorioz, ideia demokratikoak zabaldu ziren, nobleziaren pribilegioak deuseztatu ziren, giza eskubideak azaldu ziren…




6


1.812. urtean Kadizen, Espainiako lehenengo konstituzioa sinatu zen.

Konstituzioan erregeen boterea mugatzen zen eta zenbait eskubide

onartzen ziren herritarrentzat.

Zer da KONSTITUZIOA? Hiztegia, erabili.

KADIZKO KONSTITUZIOAN, 1.812. urtean




7


XIX. mendeko bizimodua GIZARTEA: XIX. mendeko gizartea hiru klasetan zegoen banatuta:

1. Goiko Klasea: aristokratak (nobleak) eta burgesak

(fabriken jabeak,merkatari handiak, bankariak). 2. Erdiko klasea: merkatari eta enpresari txikiak, lur-jabe

txikiak, medikuak, abokatuak, funtzionarioak… 3. Herri xehearen klaseak: baliabide ekonomiko gutxi

zutenak: nekazariak lurrik gabe, fabriketako langileak, serbitzariak…

Langileen bizi-baldintzak gogorrak ziren:

Hamabi orduko lanaldiak ziren

Oso soldata baxua

Bizilekuak desegokiak…




8


XIX. mendean INDUSTRIA IRAULTZA izan zen.

Garraiobideetan aurrerapen handia gertatu zen

trenbidea sortu zenean.

Fabrika handiak ereiki zituzten hirietan. Langile asko

aritzen ziren fabriketan eta makina asko zeuden.

Ehungintza eta siderurgia garatu ziren gehien.

Industriaguneak Katalunian, Madrilen eta Euskadin

zeuden.

Energia-iturri berriak garatu ziren: elektrizitatea eta

petrolioa.

Finantza erakundeak ere sortu ziren garai honetan.




9


Koloreztatu: Katalunia, Madril, Euskadi

Nolakoak ziren langileen baldintzak XIX mendean?

Nola zegoen banatuta XIX.mendearen gizartea?

Aipatu industria iraultzaren hiru ezaugarri:

1. …………………………………………………………

2. ………………………………………………………… 3. ………………………………………………………..




10


XX MENDEA

Trantsizioa eta demokrazia xx. mendean, Espainia gobernatzeko mota ezberdinak izan

ziren : monarkia, diktadura, errepublika. Mende honetan, 1936tik 1939 arte gerra zibila sortu zen :

Espania bi taldetan banatu zen : errepublikanoak eta nazionalak .

Nazional taldeak gerra irabazi zuen eta Francoren diktadura

hasi zen : Konstituzioa desagertu, herritarren eskubideak mugatu ziren, ez zeuden alderdi politikoak, ezta sindikatuak ere… Oso urte txarrak bizi ziren, pobrezia alde batetik eta

errepresioa (ezin zuten bakoitzaren ideiak azaldu) beste aldetik.




11


Trantsizioa Franco hil zenetik, 1.975etik, 1.982 urte

bitarteko garaia da. Juan Carlos I.a errege izendatu zuten. Adolfo Suarez

gobernuko presidentea izan zen. Erreformak hasi ziren eta lehenengo hauteskundeak izan ziren 1936. urteaz geroztik. Alderdi politikoak eta sindikatuak onartu ziren.

Hauteskunde demokratikoak 1977ko ekainean izan ziren.

1978an, Konstituzioa onartu zen.

Espainiako gobernu mota monarkia parlamentaria da.




12


Zer esan nahi du gerra zibilak?

Azaldu zer den DIKTADURA:

Zer esan nahi du Transizioa?

Gerra zibila bukatu eta gero, noiz izan izan ziren lehenengo

hauteskunde demokratikoak?

Zer izena du Espainiako erregeak?

Eta oraingo presidentea?

Zein da Espainiako gobernu mota?

Diktadura

Errepublika

Monarkia parlamentaria

Franco noiz hil zen?

Trantsizioak noiztik nora iraun zuen?

Noiz izan ziren lehenengo hauteskundeak?

Nor izan zen lehenengo presidentea?




13


ARTEA XX MENDEAN

ARKITEKTURAN Antonio Gaudí nabarmendu zen:

eraikin modernistak egin zituen.

Ba al dakizu non dagoen Gaudiren aurreko lan hau?




14


PICASSO ETA GERNIKA:

Picassok lan hau margotu zuen: GERNIKA, gerraren

kontra. Gerra zibilan, Gernikako bonbardaketa 1.937Ko apirilaren 26an izan zen.

Erasotzaileak “Kondor legioa, alemanak, eta Italiar legionarioak izan ziren.

Espainiako Gerra Zibilak Euskal Herrian 1936 eta 1937 urteen artean iraun zuen.

http://eu.wikipedia.org/wiki/1936

http://eu.wikipedia.org/wiki/1937




15


Non dago Gernika? Borobildu herria hurrengo mapa honetan:

Picassoren biografia interneten bilatu:




16


Aro garaikidea 2

Education

Transcript of Aro garaikidea 2