14. Aro Modernoa

ALTZA HERRI IKASTETXEA

LAGUNTZA GELA – HIPI GELA

1. 6.maila,

Gaiarekin hasi baino lehen, errepaso bat egingo dugu. Gai hau ulertzeko, oso

inportantea da munduko kontinente eta ozeanoak kokatzea.

OZEANOAK ETA KONTINENTEAK:

Gure planetan sei kontinente daude. Aurreko mapan kokatu:

• Afrika, gorriz

• Asia, berdez

• Amerika, laranjaz

• Ozeania, horiz

• Europa, arrosaz

• Antartika, morez

Eta bost ozeano:

• Ozeano Atlantikoa

• Indiako ozeanoa

• Ozeano Barea

• Artikoa

• Antartikoa



2. 6.maila,

Aro Modernoan, aurrerapen handiak egin ziren nabigazioan:

• Mapak landu

• Iparrorratza eta konpasa

• Itsasontzi berriak: karabelak

AMERIKAREN AURKIKUNTZA

Errege-erregina Katolikoek, elkarrekin gornernatu zuten Gaztelako eta Aragoiko

Koroaz gain, Granadako erresuma, Napoliko erresuma (Italian), Afrikako

iparraldeko lurralde batzuk, Nafarroako Erresuma…

Haiek, 1.492an KRISTOBAL KOLONEN espedizioa finantziatu zuten.

Garai hartako jendeak Lurra laua zela uste zuen. Baina Kolonek, ez.

1.492ko abuztuaren 3an Huelvako portutik atera ziren Asiara iristeko asmoz.

Urriaren 12an Kolonek uste zuen Asiara iritsi zirela baina Karibeko uharte

batera iritsi ziren, San Salvadorrera.

• Rotulagailu batekin, birpasatu Kolonen lehenengo bidaia, Huelva

portua eta San Salvador Uhartea.



3. 6.maila,

Kolonen bidaiaren eta gero, beste esploratzaile batzuk beste lurraldeak

“konkistatu zituzten”: Hernan Cortés (Mexico), Francisco Pizarro (Peru)…

Amerikaren konkistaren ondorio negatiboak:

• Indiar ugari hil zirela (edota zutela).

• Esklabo bihurtu eta esklaboak Afrikatik eraman.

Kristobal Kolon



4. 6.maila,



5. 6.maila,

Espaniarrak iritsi baino lehen, herri batzuk bizi ziren:

• INKAK (gaur egungo Peru, Ekuador eta Bolivia).

• AZTEKAK (Mexico)

• MAIAK (Mexico, Guatemala eta Honduras).

Herri horiek artoa lantzen zuten, eskulangile trebeak ziren, metalurgian aritzen

ziren. Maiak, gainera, jakintsuak ziren matematikan eta astronomian.

Izenak, mapan ipini.

(Maiak)



6. 6.maila,

Amerikako kolonietako gizartea horrela zegoen antolatuta:

• Espainiarrak (jabeak ziren).

• Mestizoak ( Espaniar eta indiarren seme-alabak).

• Indiarrak (esplotatuak)

• Beltzak (Afrikatik ekarrita, esklaboak ziren)

(Inka)

Maia indiarra



7. 6.maila,

Azteka

KRISTOBAL KOLONEN BIOGRAFIA:



8. 6.maila,

Inperio hispanikoa

Felipe IIaren Inperioa

Inperio Hispanikoa Karlos Varen eta Felipe I Iaren garaian izan zen.

• Europan: Espainia, Herbeherak, Italiaren zati bat, zenbait lurralde

erdialdean, eta Portugal.

• Amerikako koloniak

• Afrikako Koloniak

• Asiako koloniak

Lurralde guzti hauek errege bera zuten.



9. 6.maila,

Karlos I.a Errege-erregina Katolikoen biloba zen. Txikitatik Espainiatik

kanpoan bizi zen. Espainiako tronua 1.561an hartu zuen.

Frantzia izan zen bere etsai nagusia Europako boterea lortzeko.

Felipe II.a, Karlosen semea zen. Inperio handiena gobernatu zuen. Bere garaian

gerra asko izan ziren eta gastu izugarriak sortu ziren. Herritarrak gero eta

pobreagoak ziren.

Mapa koloreztatu. Estatuen izenak ipini.Mapa koloreztatu. Estatuen izenak ipini.Mapa koloreztatu. Estatuen izenak ipini.Mapa koloreztatu. Estatuen izenak ipini.

INPERIOAREN KRISIAINPERIOAREN KRISIAINPERIOAREN KRISIAINPERIOAREN KRISIA

1.598AN Felipe I I hil zen eta Inperio Hispanikoa zatitu zen.

Hurrengo erregeek bere aholkularien (balidoak) eskuetan boterea utzi zuten eta

balidoeek gobernatu zuten.



10. 6.maila,

XVIII. mendean zehar, erregeek gatazkak izan zituzten Britania Handiarekin eta

Portugalekin.

Mende honetan, borboitarrak tronura iritsi ziren eta botere guztiak bere eskuetan

zeuden (monarkia absoluta).

GIZARTEA ETA KULTURA

Aro modernoan, gizarte bi talde nagusitan zegoen banatuta:

• Pribilegiodunak: Noblezia eta Kleroa

• Pribilegiorik gabekoak: nekazariak, merkatariak, eskulangileak eta beheko

klaseak. Zergak ordaintzen zituzten eta nahiz eta diru izan ezin zuten

gobernuko kargurik izan.

Erlijioa: XV. Mendean juduak kanporatu zituzten eta XVII. Mendean,

moriskoak.

Literatura: Inprimategia XV. Mendean asmatu zen.

Aro modernoan idazle bikainak zeuden: Santa Teresa de Jesús, San Juan de la

Cruz, Garcilaso de la Vega, Miguel de Cervantes, Francisco de Quevedo,

Góngora, Lope de Vega, Calderón de la Barca...



11. 6.maila,

Artea: Aro honetan, estilo ezberdinak izan ziren: Herreriar estiloa, gero eraikin

barrokoak eta geroago neoklasiko estiloa.

Herreriar estiloko eraikina.

Barroko estiloa

Puerta de Alcalá (Madril) Estilo Neoklasikoa.



12. 6.maila,

Eskulturan, erlijio irudiak ezagunak dira eta eskultore bikainak izan ziren:

Francisco Salzillo adibidez.

Pinturan: Greco, Velázquez, Zurbarán, Goya , besteak beste, nabarmendu ziren.

XVIII. mendean zientzia erakunde asko sortu ziren: museoak, behatokiak,

lorategi botanikoak, akademiak, elkarte ekonomikoak…

Zer liburu idatzi zuen Cervantesek?

……………………………….



13. 6.maila,

Miguel de Cervantes

Salcilloren erlijio eskulturak



14. 6.maila,

ARIKETAK

Osatu eskema.

Idatzi izen bana.

• Aro Modernoko espainiar margolari bat �

• Aro Modernoko espainiar idazle bat �

• Aro Modernoko espainiar eskultore bat �

kleroa

XVII. mendeko gizartea

Pribilegiorik gabeak



15. 6.maila,

GOYA (El quitasol)

14. Aro Modernoa

Education

Transcript of 14. Aro Modernoa