lantzen

Abendua/04

Areatzakoeuskera plana

2. or.

Alkarrizketa:Gotzon Lobera

5. or.

GorbeialderenGazte Plana

7. or.

Alkarrizketa:Alkatxofo eta berelagunak

8. or.

e u s k e r a z

Areatza-EUSKERAZ-01 14/3/05 18:12 Página 1

Aldizkariaren lehen zenba-ki hau, uste izan doguaproposena dala AreatzakoEuskera-Planaren aurkez-pena egiteko. Plan honenbarruan ekintza desbardinbatzuk jarriko dira mar-txan, arlo desbardinetan;hau da, irakaskuntza mai-lan, Administrazino mailan,merkataritza mailan, kultu-ra mailan, familiaren arlo-an, aisialdi eta kirol ekin-tzetan baita.

Lehenengo pausuak emotengabiltza, eta ekintza batzukdaborduko jarri dira martxan,baina apurka apurka herritarguztien inplikazinoagazAreatza euskalduntzea lortubehar dogu, euskera egunero-ko bizitzan normalki erabil-tzen ohitu behar gara, kalean,dendetan, familiagaz, laguna-kaz, eta abar. Esan behar dogube, ekintza honeek Areatzakogazte batzuen laguntzagazegiten direala, Miruak Kulturtaldea, hain zuzen be.

Zine-saioak euskerazUme eta gazteen egungokultur kontsumoan, ikus-entzunezkoen erabilera osogarrantzitsua da, horregai-tik udalak aurreko ekitaldie-

kaz jarraituz, ume etagazteentzako euskera hu-tsezko zinema-saioak antola-tu ditu (igandero arrastiko6etan Udaletxeko aretoan).

Urtebetetze jaiakZerbitzu honegaz urtebete-tze-eguna lagunakaz eraberezi baten ospatzekolaguntza eskaintzen da.Monitoreek (begiraleek)aukeratutako lekuan (etxe-an, tabernan, kalean,…)animazinoa, musika, jolasaketabar antolatzen dabez.

Kanguro-AgentziaEuskaraz dakiten ume-zain-tzaileen zerrenda bat osotuda eta gurasoen eskura ipinida. Zerrenda honetatik nahi

lantzen

<2>

Herriko Euskera Plana

AreatzaEuskeraz

Aldizkari barri hau,euskera hutzeanargitaratzen dana,gure hizkuntzaren era-bilera bultzatzekotresna bat izateanahiko genduke. Batedo bi hilabete barruanargitaratuko da etaherritar guztien eskurajarriko da denori inte-resatzen jakuzanherriko berriei buruzkoinformazinoa emoteko

Sara Gutierrez etaSaioa LarreaAreatzako Udaleko zinegotziak

Areatza-EUSKERAZ-01 14/3/05 18:12 Página 2

Abendua/04

euskeraz

<3>

dan zaintzailea aukeratzenda eta orduka kontratatzenda, umeak kalean zeinetxean zaintzeko. Denonezagupenerako hemen dau-kazue ume-zaintzaileenzerrenda, izenak eta telefo-no zenbakiak, aukeratutakogazteari telefonoz deitu etaberagaz geratu zuzenean.

Aipatutako ekintza honeekguztiak euskera hutseaneskaintzen direala esanbehar da, beraz, euskerazberba egiten saiatu behargara Areatzan denon arte-an, honegaz gure hizkun-tza bultzatzeko aurrera-pausu bat gehiago emon-go dogulako.

Eider Petralanda605 733 877

Eider Galar635 701 777

Irune Olabarri636 680 508

Maitane Diez650 009 391

Mikel Amuriza699 783 197

Maitane Campo627 021 082

Naia Galar645 722 331

Zigor Gallastegi635 200 015

Ume-zaintzaileen zerrenda:

Hiztegi honeek, euskeraz,gaztelaniaz eta errumanie-raz idatziko dira, herrikoetorkinen hizkuntza ohikoe-nak diralako eta nahi dabenherritarren artean banandu-ko dira dohainik. Etorkinei

Beste alde batetik 2005.urterako Euskera Planarenbarruan martxan jarrikodiran beste ekintza batzukhurrengo honeek ditugu:

Irakaskuntza arloan etorki-nei (immigranteak) lagundueta gauzak erreztu beharjakez. Euskal Herrira hel-tzen diranean, sarritan, ezdabe hemengo ohituren etakulturaren barri, zer esanikez, euskera be ez dakie,horregaitik, batez be etorki-nen seme-alabak euskal ere-duetan sartzen bultzatu etalagundu behar deutsegue.Horretarako hurrengo pau-soak emongo dira:

- HIZTEGI TXIKI bat argi-taratuko dogu hizkun-

tza ezbardinetan itzuli-ta, euskerazko esaldiakikasteko eta erabiltzenanimatzeko egunerokobizitzan (dendetan,umeakaz, kalean, etaabar).

Eta 2005ean zer?

Saioa eta Sara Euskera Plana lantzen.

Bestetik aipatu be, dato-zen hiletan herriko “Bixer”tabernan bakarrizketa(monologoak euskeraz)antolatuko direala. Danokdakizuenez, ohitura batbihurtu da hilero oso arra-kastatsuak diren monologohoneek entzuteko aukeraizatea “Bixer“ tabernan,beraz bakarrizketa honeekeuskeraz antolatzea ideiaon bat izango zela pentsa-tu genduan, lagunen arte-an euskeraz berba egin etabarre egiteko aukera poli-ta izango zalakoan.Aurtengo lehenengo baka-rrizketa “Bixer“ tabernanAzaroaren 27-an, gaueko10,30ean izan da eta biga-rrena abenduan.

Areatza-EUSKERAZ-01 14/3/05 18:12 Página 3

lantzen

<4>

laguntzeko beste neurri bateuskaltegietan matrikula-tzeko laguntzak eskaintzealitzateke, edo baita taldetxubat sortzen bada, Areatzanbertan emongo litzatekezeuskerazko klaseak, AEK-koirakasle baten eskutik.

Berbalaguna proiektuaAskotan, euskaldunok ez dau-kagu gure hizkuntzan berbaegiteko erarik. Batzuetan lo-tsaren eraginez, besteetannogaz ez daukagulako etaaskotan ez larritzearren,gehienetan erderaz egitendogu. Horregaitik beste lekuaskotan arrakasta handizjorratu dan proiektua,(Durangon, Elorrion,Gernikan, adibidez) Areatzanbertan jorratzeko egokiadalakoan gagoz.

Berbalagun proiektu haunori dago zuzenduta:

- Euskera egiten ohituragaldu dabenei, lotsaemoten deutseeneiedota euskeraz badaki-tenei beste batzuei era-biltzen laguntzeko adi-bidez.

Zertan datzaAEK-ko irakasle bat, bolun-

tarioen, Miruek Kultur Taldeeta Udaleko EuskeraZerbitzuaren laguntzaz,euskaldun zahar eta euskal-dun barrien arteko lan tal-deak osotuko dira, asteanbehin batuko litzatekez adi-bidez Udaletxean, danonartean euskeraz egitenpraktika eta erreztasunalortzeko helburuagaz.

Merkataritza arloan euske-ra indartuMerkataritza guneetan hiz-kuntza-paisaia (berezikidenda eta tabernetan) eus-keraren presentzia txukun-

du eta indartu egin nahidogu. Denda, taberna etajendeari zerbitzua eskain-tzen jaken establezimen-duen errotulu eta idatzizkomaterialean eta kaleko ira-garkietan euskararen erabi-lera bultzatu ( adibidez:ordutegiak, egunekomenuak, fakturak, lehenberba euskaraz adierazteko-ak, eta abar).

Ekintza hau bideratzekoUdaleko “EuskeraZerbitzuak” itzulpenetaneta zuzenketak egiteko diru-laguntzak eskainiko ditu.

Gure artean be euskeraz berba egin behar dogu.

Aldizkari hau areatzatarren txokoa iza-tea nahi dogu. Horretarako zurelaguntza behar dogu. Inolako itaunik,iradokizunik edota istoriorik azaltzekobadaukazu, bidali Areatza EuskerazLantzen zure aldizkarira, bai postaarruntaren bidez, bai posta elektroni-koa erabiliz.

Herritarren txokoa

Gudarien Plaza 7, 48143 Areatza

areatzalantzen@hotmail.com

Areatza-EUSKERAZ-01 14/3/05 18:13 Página 4

Abendua/04

euskeraz

<5>

Gotzon Lobera,Bizkaiko ForuAldundikoEuskeraZuzendaria

Zein da Aldundiaren plan-gintza euskera gure lurral-dean bultzatzeko?Euskeraren gaurko egoera-ren aurrean, aldundiok,Eusko Jaurlaritzak eta uda-lek plangintza bera dauka-gu, 1999ko abenduanEusko Legebiltzarreanonartua, hiru helburu estra-tegikoekaz eta helburuhorren garrantzia doaherrien arabera.Lehenengo helburua gura-soek seme-alabakana eus-kera pasatzea, bigarrenaeuskeraz ez dakienak eus-keraz egitea, eta hirugarre-na, egiten dan euskera onaizatea. Plangintza honekdaukan abantaila herrialdebakotxaren arabera mol-datzen dela.

Zelan beteko dira helburuhorreek?Tresna batzuen bidez etahauek bideratuta dagozeuskeran eragiteko dihar-duen alkarteei, suspertzelana bideratzea; beste alde-tik, udalei eta mankomuni-tatei laguntzak emotea,herritik hurbilen dagoza-nak direlako. Baina gurelana ez da bakarrik lagunt-za hori emotea, baizik eta

herri horreetanp l a n g i n t z azelan gauza-tzen dan erek o o r d i n a t u .Koordinazinolan hauA l k a r b i d eForoaren bidezegiten da etabertan EuskoJ a u r l a r i t z a k ,aldundiok etaudalek partehartzen dogumaila politikoeta teknikoetan. Beste tres-na bat diru-laguntza herrieiemotea da plangintzarenhelburuak betetzeko herribakotxak egokiak diranakerabagiten dituen ekintzakaurrera eroateko. Baita be,udalek politika sektorialbat egin behar dabe euske-ra bultzatzeko egiten diranprogramak jarraikotasunaeukiteko.

Zein da euskeraren egoera?Gauza bat kontuan izanbehar dogu: euskera presti-giatu behar da. Euskerarenegoera oso txarra zan, baka-rrik txoko txikietan etaherri bazterretan egiten zaneuskaraz. Orain dala 23

urte, euskera berreskura-tzen hasi gintzanean, danaegiteko egoan, “0”tik hasibehar ginan lanean. Gaurkobelaunaldi honek badakieuskeraz, beraz lan erdiaeginda dago, baina oraindikaskoz be gehiago eginbehar da. Bestaldetik, osogarrantzi-tsuak dira euske-raz idatzitako aldizkariakgaur egun. 30 urtetik behe-rakoek badakie euskerazirakur-tzen eta ohitura horimantendu behar dabe. Eta30 urtetik gorakoak honela-ko aldizkariak apurka-apur-ka irakurtzen saiatu behardira, ez euskeraz idatzitadagozelako, interesgarriakdirelako baino.

Gotzon Lobera.

Erakunde ezbardinek gogor dabiltza jokatzen eus-kera gure herrietan bizibarritzeko eta mantentzeko.Horretarako plan berezi bat prestatu da eta GotzonLoberak plan horren ezaugarriak adierazi deuskuz

“Gure euskera bizibarritzekodanon laguntza behar da”

Areatza-EUSKERAZ-01 14/3/05 18:13 Página 5

lantzen

<6>

Areatzako Udala, ArratiakoMugikortasun ErakargiaPlana jarraituz, herriko AldeHistorikoko trafikoa lasaitze-ko eta oinezko bihurtzekoahaleginetan ari da.Horretarako hasi diraAskatasun kalea urbaniza-tzeko lanak, Areatzaganetikelizaraino, eta elizatik igeri-lekuraino, kotxeen abiaduramoteltzeko asmotan, eta eraberean, aisialdirako eremuberri bat sortuz AldeHistorikoan sartzeko ate gisa.

Udalak uste dau beharrezkoadala Areatza oinezko bihurt-zeko lanetan aurrera jarrai-tzea, herritar guztion bizikalitatea hobetuz eta ezuste-ko bat gertatzekotan segur-tasuna bermatzeko (anbu-lantzia, suhiltzaileak...).

Hartutako neurri honeek ezdira aparkamenduaren eta

oinezko bihurtzeko arazoenbehin betiko konponbidea,baina Udalaren ustez herri-ko egoera hobetu ahalbada, batez be segurtasunarloan, ondo legoke poliki-poliki aldaketa txiki batzukegitea konponbide osoaaurkitu arte itxoin beharre-an. Izan be, danok apur batemonez arazoak konpon-tzen lagun daikegu.

Udalaren partetik “Emakume eta gizonezkoen aukera-berdintasun plana” diseinatu nahi da, eta horretan gabiz,aurkezpena egin ondoren. Lehenengo aukera-bardinta-sun arloan gure herri mailan zelan gagozan jakin behardogu, horretarako azaroan emakumeen artean batzarbatzuk egin ziran, Inveslan enpresaren laguntzaz. Enpresahau berdintasun gaietan adituak dira, eta batzar honeeta-tik atera diran ondorioetan oinarrituz herriaren egoerariburuzko diagnostikoa egingo dau eta egoera hau hobe-tzeko helburu batzuk finkatu. Honen borradorea urtarri-lan aurkeztuko da danon artean eztabaidatzeko

Diagnostikoa amaituta dagoanean, herritar guztien esku-ra jarriko da jakitun izan daitezen eta berdintasun arloanhobetu ahal diran gauzak danon arteko ahaleginazhobetzeko.

Andra-gizonen BARDINTASUNA

Udalak CYCASAri esleitudeutsaz Areatzagane etaSakramentinoen ingu-ruetako hornidura etasaneamentu lanak.Edateko ura hornidutekoeta hondakin urak ba-tzeko lehen mailako sarebarriak egingo dira etaudal sareak barritu egin-go dira. Behar horrekegiteko, akordio batlortu da Bilbao BizkaiaUr Partzuergoagaz, izanbe, Partzuergoak300.000 euroko inbertsi-noa egingo dau eta beraarduratuko da beharrenkoordinazinoagaz. Eraberean, udalerrianaurreikusitako bestebehar batzuk egitekoepea be aurreratukodau. Aldi berean, etazangak zabalduko diralaaprobetxatuz, zuntzoptikoko sare nagusiasartuko da.

Saneamenduaosotzen

Peatonalizazinoa martxan dago

Kaleak oinezkoentzat dira.

Areatza-EUSKERAZ-01 14/3/05 18:13 Página 6

Abendua/04

euskeraz

GORBEIALDE landa garape-nerako alkartea, Gorbeialde-rako Gazte Plana egitendabil. Gazte Plana gauzaestrategikoa da etaEuskadiko giza kohesioabultzatu nahi dau. Plan osoasektoreartekoa eta erakun-deartekoa da. Irekia eta gizaparte-hartzea behar dauanplana.

Gorbeialden plan hau ezar-tzeko abiapuntua gazteengaur egungo diagnostikoaegitetik hasi da. Hilabetehoneetan alkarrizketa tekni-ko sorta bat egin jake era-kundeetako arduradunei,alderdi politikoei eta ikerke-ta honetan parte hartzendaben Arantzazu, Areatza,Artea, Bedia, Dima, Igorre,Lemoa, Orozko, Otxandio,Ubide, Zeanuri eta Zeberioudalerrietako giza agenteei.Ikerketa honen helburuetan

Udalak egindako lanari esker, EuskoJaurlaritzaren 2004-2008 aldirako IzartuPlanak 1.200.000 euro esleitu ditu Areatzanazpiegitura arloko beharrak egiteko. Egingodan lanik garrantzitsuena Errukiñe kaleaurbanizatzea izango da, eta 2006. urtean has-tea dago aurreikusita. Horretaz gainera,hobekuntza beharrak be egingo diraAreatzako Alde Zaharreko leku batzuetan.

Gaizka Gorosarri,Gorbeialde

15 eta 35 urte bitarteko ia5.000 gazte sartzen dira.

Gazte Plana bost lan atale-tan estrukturatua dago: lanaeta enplegua lortzeko bide-ak; hezkuntza eta enplegu-rako heziketa; etxebizitza;osasuna eta giza ekimenak;eta aisia eta gazte kultura.Hasierako diagnosi faseanaurkitzen da, alkarrizketahoneen bidez etaGorbeialdeko 600 gaztebaino gehiagori egiten ari

diren inkesten bidez, Arratia-Nerbioirako Gazte Planbaten proposamena egiteanahi da gaur egun dagozangiza beharrizanei erantzunaemoteko tresna egokia izandaiten; alde batetik, gaztemunduak lehenago aipatuta-ko bost arloetan dituanarazo zehatzei erantzun osoaemoteko eta bestetik,Gorbeialdean arlo guztietanberrikuntzak bultzatzekogazteen askatasun osoarenbidez.

GORBEIALDErenGazte Plana badator

Alde Zaharra berpizten

<7>

Gazte Plana martxan jartzeko taldeak lanean dagoz.

Areatza-EUSKERAZ-01 14/3/05 18:13 Página 7

ALKATXOFO ETABERE LAGUNAK,herriko pailasoak

Zelan batu zineen taldeaosatzeko?Egia esan, dana gure umeeiesker da. Gure artean lagu-nak gara eta komentatzengendun euskeraz egina ezegoala ezer umeentzat.Beraz, herriko jaietarakozeozer prestatzen hasi gin-tzen, joko bat bezala,Takolo, Pirritx eta Porrotxeneredua jarraituz.“Parrandan” antzezlanahartu dogu eta gure eraramoldatu dogu, herriko ize-nakaz eta berbakaz. Ez dau-kagu lotsarik eta, gainera,aurretik Juanek malabareakegin dauz eta Rosanak play-back lehiaketetan ibili da.

Nolakoa izan da esperient-zia?Aurretik pentsatutakoa

baino hobea.Jendeak ez ebanpentsatzen hainserio eta ondo egin-go gendunik, eztaguk be. Gainera,hainbat laguntzaeduki dogu, herriko8-10 urteko gaztee-na dantzan etabertsoetan, etabeste jendearenabere jan-tziak etadekoratuak egiteko,soinua ipintzeko...

Esaten dozue ez dagozalagauza askorik umeentzateuskeraz.Horrela da, gure umeakazikusten dogu. Oso bideogutxi dagoz euskeratuta,adibidez. Guk egindakoantzezketa bezalakoakbehar dabez eta eskertzenditue, oso rezeptiboak dira-lako adin horretan.

Zein izan da zuen arrakas-taren gakoa?Areatzan honelako ekitaldibat egitea errazagoa daBilbon edo beste herri han-diago baten baino. Hemenfamilia handi bat bezalagara. Denok ezagutzengara eta horrek konplizita-tea eukitzea errazten dau.

Gainera, bertoko hizkeraerabili dogu aurretik ondoeta sakon landuz danakondo ulertzeko. Horrela lan“historiko” bat be egindogu. Ordu asko dagoz ant-zezlan horren atzean, bainamerezi izan dau. Gure asmobakarra umeak alaitzea etapoztea izan da.

Eta orain zer?Gure bizitza oso-osorikaldatu egin da ordutikhona. Beste herri batzueta-tik be deitu egin gaitue.Bideo batzuk egitea nahiditugu. Hemendik aurrerahobeto antolatuko gara etaobra orijinal berezi batprestatuko dogu ume etanagusiak alaitzeko.

Areatzako jaietako “errebelazinoa” dira bere Takolo,Pirritx eta Porrotxen bertsinoak izugarrizko arrakastaizan ondoren. Gorkak, Rosanak, Javik, Juanek etaPedro Josek areatzatar lagun talde hau osotzen dabeeta datorren urterako prestatzen dabiltza

“Jendeak ez daupentsatzen hain ondo egingogendunik, ezta guk be”

Alkatxofo eta bere lagunak

Javi, Gorka eta Rosana.

Areatza-EUSKERAZ-01 14/3/05 18:13 Página 8