69. zenbakia (2008ko martxoa)

aarrttzzaappee69. zenbakia - 2008ko martxoa

] ITSASOAREN OLDARRALDIA]PILOTAREN MAHAI-INGURUA ETA FINALAK]

GE

TAR

IAR

RO

NT

OP

AG

UN

EA

ZUHAITZ EGUNA

25.urteurrena

GetariakoHerri Eskolaren

]]5/Inkesta

]]6-7/Getarian zer berri?

Itsasoaren oldarraldiaPilotaren mahai-ingurua

eta finalak

]]8-9/Argazkien Txokoa:

Zuhaitz Eguna]]10-16/Erreportajea:

Getariako Herri Eskolaren 25. urteurrena

]]19/Petrilaren harritarteetik

]]20/ELAN-EUSKADI

]]23/Akordatzen: Aste Santua

artzape69. zenbakia

2008ko martxoa

“Martxoko trumoia, berrogei eguneko ekaitza”

[argitaratzailea] Gure Txeru Elkartea [koordinazioa] Amaia Iribar eta Maider Ostolaza [lan taldea] Izaskun Larrañaga, Monika Uzkiza, Ane Azkue, Jon Illarramendi, JosuneUrresti, Kepa Iribar, Imanol Iribar, Zigor Saizar, Amets Etxabe, Irantzu Ezenarro, Aitor Irigoien,

Beñat Gereka, Mikel Mugika [kolaboratzaileak] Xabi Insausti, Arantza Zulaika [maketazio berria]Vicente Dávila [argazkiak] Artzape [publizitatea] Artzape [inprimaketa] Gertu [tirada] 1.150 ale

[lege gordailua] SS-504/01 [ISSN] 1578-469X

Getariako Udalak, Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagundutako aldizkaria

artzapeEskualtxeta kulturguneaKrixketaneko Iturrigaina

Tel.: 943 00 05 [email protected]

2008ko martxoa artzape-3

Gure Txeru Elkartea

San Juanetako Festen Batzordea

an Juan festetarako oraindik egunakfalta badira ere, oraindik euririk egingobadu ere eta eguzki egunik ikusi, jaibatzorde berria sortu eta elkartu gara,aldez aurretik lotu behar diren kontue-taz hitz egiteko.Hainbat urtetan, 25 bat urte inguru,talde jator bat arituizan da antolaketalan horietan eta lanean jarraituko baduteere, erretiroa hartzeko ordua ailegatuzaie.Talde horri esker ona emateko modurikederrena, jaiekin jarraitzea dela ustedugu, ekainaren 23 eta 24 egunetan sor-tzen den giroari eustea. Horretarakogazte batzuk hasiak gara lanean.Taldean inork parte hartzeko gogorikbalu, ateak zabalik dituela adierazi nahidiogu gutun honen bidez.Lehengoari, tradizioari eusteko gogoaeta proposamen berriak botatzeko prestbazaude, deitu 659706009 telefonora etaelkartuko gara.

Iñaki Olaizola

4-artzape @topagunea.com

gutunak]

KULTURA SAILAK DIRUZ LAGUNDUTAKO HEDABIDEA

Zure gutuna Artzapen argitaratzea nahibaduzu, Txeruko postontzian utzi, Eskualtxetaraekarri edo [email protected] helbiderabidali zure izen-abizenekin. Gutunak gehienez200 hitz izan beharko ditu eta luzeagoak direnakmozteko eskubidea izango du Artzapek. Ez dugutestu iraingarririk onartuko eta Artzapek ez dubere gain hartuko argitaratzen diren iritziengaineko erantzukizunik.

S

Santiago-bideko zabortegia

inkesta Aitor Irigoien, Beñat Gereka eta Mikel Mugika ]]


Bidaiatzea ohitura bihurtu da azken urtee-tan. Abentura zaletasuna ala moda?Bidaiatzeko ohiturarik ba al duzu? Zeinestilotako bidaiak?Nora?

Nire iritziz, bidaiatzearena moda bat bihurtu da gaur egun, ohiturabat, baina hala ere, asko dira abenturazaletasunagatik bidaiatzendutenak ere. Nik bidaia luzeak baino nahiago ditut astebukaerakoedo egun gutxi batzuetako irteerak, gehienbat Euskal Herrian ber-tan egindako txangoak, izan ere, kanpora irten gabe, gure herrianbertan badaude ezagutzen ez ditugun hainbat leku eder.

Nik abentura bezala ikusten dut. Gainera, bidaiatzeko ohiturahandia dut eta berdin zait destinua. Joan den urtean adibidez,Europan barna ibili nintzen (Txekiar errepublikan, Alemanian)hizkuntzak praktikatzen eta baita Txile eta Argentinan ere. Bidaimotari dagokionez, denetarikoak egin izan ditut; Txilen adibi-dez, leku batetik bestera ibili ginen, pentsioz-pentsio, jendea eza-gutzen.

Maite Uzin

Niretzat oso aberasgarria da munduko leku, ohitura nahiz kulturadesberdinak ezagutzea. Nire kasuan, orain arte asko bidaiatu izandut eta orain ere hanketako minagatik izan ez balitz, gelditu gabebidaiatuko nuke, hori izan baita beti nire ilusioa. Venezuelan, Euro-pan zehar eta Irla Kanariarretan ibili naiz eta egun Kubara bidaia-tuko nuke gustura, baina ezin. Bidai hautan guztietan, bertako nati-boekin elkarbizi eta gertutik ezagutu ditut beraien arazoak etabizimodua, ondoren gurearekin alderatzeko aukera izanez.

Juanita Goikoetxe

Xabi Insausti

Nik bidaiatzea relax bezala ikusten dut. Urte osoan itsasoanegon eta gero, derrigorrezko zerbait da deskantsatu eta lasai-tzea. Bidaiatzeko ditugun hamabost egun horiek, urteko egunikonenak izaten dira niretzat. Normalean, leku beroetara joatengara: hondartza, piszina, eguzkia, lasaitasuna,... Irla Kanariarrakdira gure ohiko destinua.

Iosu Uranga

Bidaiatzea ikaragarri gustatzen zait, baina azken aldian gutxibidaiatu izan dut. Batez ere Karibe aldera joatea gustatuko litzai-dake, baina momentuz, aukera gutxi ikusten ditut honetarako. Bidaimotari dagokionez, denetariko bidaiak egin izan ditut momentua-ren arabera: lasaitasun bila noanean, erlaxatzeko bidaiak eta aben-tura nahi dudanean, abenturazkoak.

Soiartze San Sebastian

Iker Aranguren

Xabi Insausti

Artzapetik begira

Eta gainera orain “bekatu mortala” da,Elizaren arabera. Orain arte Ondasun Kulturalaren etaondarea babesten dituzten legeen aur-kakoak ziren delituak (DECRETO14/2000, de 25 de enero, por el que secalifica como Bien Cultural, con la cate-goría de Conjunto Monumental, elCamino de Santiago). Baina, horrezgainorain infernura joango gara.Penagarria benetan Santiago-bidearenegoera ikustea. Gogoan daukat, Geta-riara bizitzera etorri nintzenean,hemengo lagunek nola esan zidaten,haien garaian irteerak antolatzen zituz-tela Santiago-bidea garbi eta txukunmantentzeko. Bitartean basoko lurzo-ruaren milaka urteko harriak, eta horre-kin batera gure historiaren dokumentubizia desagertzen ari da, bertan egin-dako obrengatik eta zati batzuk zaborte-gia dirudite. Goian aipatutako Santiago-bidea babesten duen Legea irakurrikobagenu eta Getariako ibilbidean hainbatzatitan barneratuko bagina seguraskiberehala konturatuko ginateke, gehiagodirela betetzen ez ditugun arauak bete-tzen ditugunak baino. Jakina herri era-kargarri bat nahi dugula, atsegina, turis-tei zerbait eskaintzen diona, nortasunaeta kultura mantentzen dakiena, besteakbeste. Baina, daukaguna hondatzen hasigara itxuraz. Bestalde, mantentzeaerraza da eta ez da diru kontua. Behar-bada horregatik ez zaio inori interesatu. Nire galdera da: Getariar guztiak joangogara infernura, denok gara arduradu-nak, edo bakar batzuk dira arduradu-nak? Ziur nago, nahiz eta oso katolikoakizan, zeruko saria ez dugula irabaziko,beharbada lurreko zigorra saihestukodugu, legegileak enteratzen ez direnbitartean edo beste aldera begiratzenbadute, adibidez Balentziaga museora.

Nik uste moda kontua ere badela zertxobait, zer ikusi hura nahibaitu jendeak. Nire kasuan, bidaiatzeko ohitura badut, estiloguztietakoak eta destinu guztietara, berdin zait. Egin ditudane-tatik gehien gustatu zaidaneko bat, Txilera egindakoa litzateke.


] getarian zer berri?

Itsasoaren oldarraldiaAspaldian behin baino gehiagotan itsasoak bere indarra adierazi izan digu,baina oraingoan, martxoaren 11n, goizeko seiak eta zazpiak bitartean, izuga-rrizko agerraldia egin zuen, inork gutxik gogoratzen duen oldarraldia eraku-tsiz. Eraso handiena Malkorbe hondartzak izan zuen, eta bertan daudenkomunak txikitu zituen; baina Balearri Txiringitoak jasan zuen kolpe han-diena: terraza kanporatu eta lokal barrua txikituta utzi zuen. Terrazan izatenden izozki dendatxoa ere aldameneko aparkalekuan agertu zen.

Horrez gain, olatuen indarrak moila gainean zegoen auto bat ere uretarajaurti zuen, baita zabor ontziak eta batelen bat ondoratu ere. Pantalanetakogida ere bere lekutik atera zuen, eta nahiko lan izan zuten guztia ongi tinka-tzen. Getariako Kostabela bela eskolako ontziek ere makina kalte izan zituz-ten, lehen ere argi bazegoen, orain nabarmenagoa da lokal baten beharradutela.

Bestalde, Ketarri tabernaren aurrean dauden galtzadarriak ere altxa zituen,eta Gaztetape hondartza erabat hondarrik gabe utzi du, alde batetik beste-rako saihetsak erakutsiz. Eta hori guztia gutxi ez balitz, duela gutxi konpon-dutako Zarautz-Getaria arteko pasealekuko hainbat zatitan berriro eramanditu hesiak.

Balearri txiringitoko jangela hankaz gora gelditu zen. Txiringitoaren kanpoaldean itsasoak egurrak altxa zituen.

Kostabela Eskolako ontziak kalteak izan zituzten.

Uretara eroritako autoa garabira igotzen.

Ketarri tabernaren aurreko galtzadarriak altxa zituen.

Argazkia: Manzisidor



Joan den martxoaren 11n izan ziren Espainiako Gorteetarako Hauteskundeak; EAJizan da herrian boto gehien lortu duen alderdia, baina duela lau urteko bozkekinalderatuz gero, beheraka egin du. Bestalde, abstentzioak gora egin du, izan ere, ezkerabertzaleak abstentziora deitu zuen, Espainiako Auzitegi Gorenak EAE-ANV etaEHAKren jarduerak eteteko agindu ostean. Horrez gain, beste datu esanguratsuakere nabarmendu daitezke: batetik, PSE-EE alderdiak bikoiztu egin du bere botoemaile kopurua, eta EA alderdia, aldiz, erdira jaitsi da.

Hauek dira lortutako emaitzak.

Espainiako Gorteetarako Hauteskundeen emaitzak Getarian

Karbono dioxidoa (CO2) jasotzea eta gor-detzea prozesu bat da eta honetan datza:industria eta energi iturrietatik konposatuhau banandu, gordeta izango den lekujakin batera garraiatu, eta epe luze bateanisolatu. Azkenaldian teknologi honiburuzko berriak izan dira, baina bideraga-rritasun minimo bat izateko zenbait atalkonpondu beharko ditu, ekonomi zeiningurugiro ikuspuntutik. Bestetik aringarribezala bakarrik uler daiteke, ez baitu nahigure CO2aren produkzioa jaitsi.Azkeneko urteetan zehar asko igo da giza-jardueretatik eratorritako klima aldaketakizan dezakeen inplikazioaren jakinduria.Honek suposatu du bere eragina gutxi-tzeko aukerak bilatzeko inbestigazioanbultzada handia izatea. Karbono dioxidoajasotzea eta gordetzea aukera bat bezalaaurkezten da, beste bat gehiago, negutegiefektuko gasen kontzentrazio atmosferi-koak gutxitzeko edo bere igoera egonkor-tzeko. Beste aukerek batzen dituzte ener-gia-etekina hobekuntzak, karbonogutxiago duten beste erregaietara aldatzea,energia berriztagarriak erabiltzea, hustu-bide biologikoak gehitzea, e.a.Teknologi hau erabiltzeak ez du aitzakia-tzat hartu behar erregai fosilak erretzenjarraitzeko. Bestetik konfirmatzen da ezdela urteetan eskuragarri izango. Garbidago erabilia izateko iritzi publikoa aldeizan beharko duela, eta horregatik gero etasarriago agertzen da komunikabideetanarazo guztiak konpontzeko erabilera ohikoteknologi bat izango balitz bezala. Bainaoraindik egoera horretatik oso urrun dago.Energia eta klimari buruz EuropakoBatzordeak aurkeztu dituen neurrietansartzen ditu karbono dioxidoa jasotzea etagordetzeari buruzko arau zehatzak. Hone-kin adierazten du teknologi hau lagun-tzeko duen asmoa.Brusselan ulertzen dute europar ekonomiaezin dela oinarritu erregai solidoetan. Bereproposamena aldekoa da erregai hauekoinarritzat hartutako instalakuntzen gara-pena, baina jaso eta gordetzeko teknologiaerabiltzen dutenak.

Informazio gehiago:Tel.: 943 896024

[email protected]

] bi hitzetan

Pilota Txapelketa finalakGure Txeru elkarteak antolatutako Hau-rren Eskuz Banakako XXX. Pilota Txa-pelketako finalak jokatu ziren herrikofrontoian joan den martxoaren hasieran.Txapelketa honetan sei eta hamabi urtearteko 45 bat lagun izan dira, eta horie-tatik guztietatik 10 iritsi dira finalera.Aurtengo irabazleak Aratz Lertxundi,Kepa Aranguren, Gorka Aristi etaEkhiotz Etxeberria izan dira.

Pilotaren inguruko mahai-inguruaJende ugari elkartzea lortu zuen pilota-ren inguruan Udaleko Batzar Aretoanizandako mahai inguruak. Joan denmartxoaren 10ean izan zen, eta bertan,Abel Barriola, Jokin Argote, Xabier Euz-kitze eta Juan Mari Juaristi, Atano XIII,izan ziren mahaikideak. Kepa IribarGetariako kirol esatariak egin zituenmoderatzaile lanak. Abel Barriola autografoak sinatzen.

2008 2004

Abstentzioa 905 (%45,50) 360(%18,23)EAJ 676 788PSE-EE 84 39EA 100 199PP 29 32EB-Berdeak 31 32Aralar 116 159*

* Aralar Zutik-ekin batera aurkeztu zen 2004ko Espainiako Gorteetarako Hauteskundeetara.

Txapelketako parte-hartzaileak.



Ohiturari helduz, aurten ere Udalak antolatutako ZuhaitzEguna ospatu zen martxoaren 16an; oraingo honetan, ordea,Akerregi izan zen zuhaitzak landatzeko aukeratutako lekua.Hainbat lagun plazan bildu eta gero, txistulariek lagunduta iri-tsi ziren Akerregira; egin beharreko lanari buruzko azalpenakentzun eta lanabesak banatu eta gero, 120 zuhaixka landatuzituzten bertako biribilgunean eta Akerregi aldapan. Mota guz-tietako zuhaixkak ziren: ostrobeltza, erramua, artelatza, erro-meroa, elorri beltza, elorri zuria, hipopea, gorostia, kurpitza,mirtoa, labanda eta aukuba. Lanaren “nekeak” kitatzeko etaherriko zikloturistek lagunduta, Udalak eskainitako hamaike-takoaz gozatu zuten bertara gerturatu ziren 200 bat lagunek.

Amaia Iribar eta Maider Ostolaza

Zuhaitz Eguna

Getariako Iturzaeta Herri Eskolak 25. urteurrena ospatuko du aurten, 2007/2008 ikas-turtean hain zuzen ere; zailtasunei aurre eginez, 25 urteko ibilbidea egin dugaur egun dugun eskola izatera iritsi arte. Baina Getariako Herri Eskola izenarekin sortuzenerako, hau da, Ikastola etaEskolaNazionala guztiz bateratu zirene-rako, bide bat egina zeukaten garaihartako ikasle, irakasle eta gura-soek… herriak oro har.Beraz, historian atzera begira jarrikogara, eskolaren nondik norakoakjakin nahian. Horretarako garai har-tako eta oraingo hainbat irakasle,guraso eta ikasleren laguntza ezin-bestekoa izan da.


Amaia Iribar] erreportajea

25 urte bidea eginez

Ikastolaren sorrera eta

bizipenak

1967/68an sortu zen Getariako San Sal-batore Ikastola, parrokiaren babesean.Garai hartan, oraindik frankismoarengaraian, herrian bazen beste eskola batere: Agrupación Escolar Mixta (EskolaNazionala) eta gaur egun Kultur Etxeadagoen lekuan ematen zituzten klaseakbatez ere. Horiez gain, Askizu eta Mea-gako eskolak ere martxan ziren. Ikasto-len mugimenduak aurretik zegoenEskola Nazionalen ereduekin erabatapurtu nahi izan zuen; ezberdintasunnabarmenena hizkuntzaren metodolo-giaren aldetik zetorren, erabat aurrera-koia baitzen. Irakasleak hainbat ikastaroegitera Loiolara, Bartzelonara, Donos-tiako Seminariora… joaten ziren.

Ikastola sortzearen ideia Txerutik eto-rri zen; Txerukoak beti ibili ohi zirenherri mugimenduetan buru belarri, etaIkastolen Elkartean betidanik izaten zenbertako ordezkariren bat, Eskola Nazio-nalekoekin elkartu ziren arte. Txerukokideek eta gurasoek bikarioarekin hitzegin zuten, eta Jesuiten Etxea erabili ahalizatea lortu zuten inongo eragozpenikgabe. Azpimarratzekoak dira elizak etaJesuitek izan zuten jarrera, prozesu har-tan guztian ezinbestekoa izan baitzeneurek emandako laguntza, eta baita hau-rrak Ikastolara bidaltzen zituzten gura-soen ausardia ere.

Halaxe hasi ziren Jesuitenean eskolak

ematen: irailean hasi eta ekaineanbukatu behar izaten zituzten eskolak,izan ere, Jesuitak uda pasatzera etortzenziren, eta ordurako gelak libratu beharizaten ziren. Hala ere, klaseak ez zirenamaitzen, orduko Ikastolak uztailean ereklaseak ematen baitzituen (errekupera-zio antzekoak), eta horretarako, Juntakolagun batzuen lokaletara joan ohi ziren.Iraila iristen zenean, berriro ere gelakprestatzen ziren, eta lan horretan, asko-tan Jesuita beraiek ere lagundu izanzuten: bi manparekin hiru gela lortzenziren.

Hasiera batean haurrak hiru urterekinhasten ziren Ikastolan, baina herrianzegoen beharrari erantzuteko (sare kon-pontzaile ugari baitzegoen) 1975/76ikasturtean bi urteko gela zabaldu zen.Hasieran Maria Pilar Ezenarro izan zentalde horren irakaslea, eta 77/78 ikastur-

tean Mariana Aranburuk hartu zuen biurteko taldearen ardura.

Haurrek Jesuiten Etxean bigarrenmaila arte egiten zuten gutxi gorabe-hera, eta gero Zarauzko Ikastolara joatenziren zortzigarren maila arte. Harremanhandia zegoen orduko Ikastola guztienartean, baina Getariakoak Zarauzkoare-kin lotura estua zuten. Zarauzko Salba-tore Mitxelena Ikastola egin ahal iza-teko, Andu Lertxundi dirulaguntzaeskatzen ibili zen, eta, Getariako Ikasto-lako gurasoek ekarpen ekonomikoakegin zituzten.

Une gogorrak ere bizi izan zituztelaaipatu dute irakasleek: “Hilero GuardiaZibilaren kontrola izaten zen ikastolan:zein irakasle geunden lanean, guztienizenak, zenbat ume zeuden… Ikastolaixten ere saiatu ziren, baina guk elizarenbabesean geundela gogorarazten


]Getariako Herri Eskola ] erreportajea

genien. Horrez gain, garai hartan bahi-keta bat izan zen, eta Ikastola guztiamiatu zuten goitik behera". Hamaikaanekdota bizi izan zituzten: "1978/79anelurrak Getaria zuritu zuen, eta bi egunoso pasa genituen kanpoan jolasean.Jesuiten Etxea paisaia paregabeanzegoen kokatua, eta adibidez, Inesengela (izatez, jangela) begiratokia zen, etakristoren bistak zituen. Toki ezin hobeazen!”.

Urte haietan dena zegoen egiteke:“Material guztia geuk egin behar izatengenuen eskuz aurretik ikastaroetanjasotako azalpenekin; lan handia etaordu asko eskatzean zuen, baina guztiokhelburu bera geneukan, Ikastolakaurrera egitea”.

Garai hartako gurasoek ere lan ugariegin zuten Ikastola aurrera eraman ahalizateko, eta halaxe aitortu digute ordukohainbat gurasok: “Garai gogorrak bainaoso politak izan ziren; egin beharrekolana ikaragarria izaten zen, helburubakarrarekin: ikastola eta euskaraaurrera eramatea. Horretarako genituenbaliabide guztiak erabiltzen genituen:Salbatore Jaietan taberna jarri, zozketakegin… Jaialdi horiek guztiak oso aberas-garriak izaten ziren. Diru horrekinordaintzen zen irakasleen soldata…Ikasturte bukaerako festak ikaragarriakziren: guraso guztiek hartzen zutenparte, eta Jesuitek euren sukaldea erabil-tzen uzten ziguten”.

Ikastola eta Eskola

Nazionala elkartzearen

arrazoiak

Hainbat arrazoi izan ziren GetariakoIkastola eta Eskola Nazionala elkar-tzeko:

- Urte batzuk pasa eta gero, une bat iri-tsi zen non Zarauzko Ikastolak ezinzituen Orioko eta Getariako haurrakhartu, txikia geratu zen horrenbestelagunentzat. Horrenbestez, ZarauzkoIkastolakoek beste irtenbide bat bilatubehar zela esan zieten getariarrei; AnduLertxundik, irtenbidea bilatzeko lagun-tza eskaini zuen.

- Getaria herri txiki izanik gehiegizkoazen bi ikastetxe izatea (biak betetzekonahikoa ume ez).

- Ikastolako haurren eta Eskola Nazio-naletako haurren artean sor zitezkeentirabirak ekiditea.

- Ikastolaren metodologia aurrera era-man ahal izatea, baina dohainik.

Hasierako elkarrizketak

1977/78 urteen inguruan hasi zirenlehen elkarrizketak. Aldaketa garaiazen, frankismoaren azkeneko urteak, etaeredu berri bat indarra hartzen hasi zen.Bai Eskola Nazionalekoei eta baita Ikas-tolakoei, elkartzearen aldeko proposa-menak iritsi zitzaizkien.

Une hartan oraindik Hezkuntzarenarloan ez zegoen ezer zehaztuta: Delega-ritzako Pilar Valiente ikuskariarekin etaIkastolen Federazioko presidentea zenInaxio Oliverirekin hainbat elkarrizketaegin zituzten Juntako kideek (Udalak,parrokiak, Txeruk, irakasleek eta Ikasto-lako gurasoek osatzen zuten Junta). Lon-txo Oiartzabal ere etorri zen Getariakoudaletxera elkartzeak zer prozesuizango zukeen esplikatzera, izan ere zer-bait berriaren aurrean kezkak izatea nor-mala izan ohi da, eta elkartzearen uneanhoriek ere ez ziren nolanahikoak:

– Zer eskola mota eratuko zen.– Hizkuntzaren kezka: euskara nola

erabiliko zen.– Ikastolaren metodologia galduko ote

zen, frankismoaren garaikora bueltatuz.– Gaiak nola landuko ziren.– Irakasleak zein baldintzetan geldi-

tuko ziren: soldatak, lanpostuak man-tentzea...

– Nazionalekoekin elkartzean Ikasto-lako kutsua, aberastasuna... ez galtzea.

– Ordura arte Ikastolako gurasoek

izandako inplikazio maila mantentzea.Juntakoak pare bat aldiz elkartu ziren

Gasteizen Lontxo Oiartzabalekin, MariKarmen Altzuetarekin eta Inaxio Olive-rirekin gai horri buruz hitz egiteko. Ikas-tolakoen aldetik baldintza batzuk jarriziren: Ikastolako metodologiarekinjarraitzea, irakasleak lanik gabe ez gera-tzea…

Horrenbestez, bilera ugari egin zirenXixili aurrean: bertara, Ikastolako Junta-koak, Eskola Nazionaleko irakaslerenbat (Eulogio Saavedra eta Maria TeresaLeanizbarrutia) joaten ziren; aipatubehar da Eskola Nazionalekoek ezzutela Guraso Elkarterik, baina gurasobatzuk agertu ziren elkartzearen asmo-ari bere oniritzia ematera. Bestalde, uda-letxean batzar irekia egin zen jendearikontu horri buruzko azalpenak ema-teko, eta azkenean, gehiengoak elkartze-aren alde bozkatu zuen.

Zailtasunak ere izan ziren: EskolaNazionalean, nahiz eta gaztelaniaz ikasi,gehienak euskaldunak ziren, eta ezbazen hala, eragozpenik izan zitekeenongi begiratu zen. Ikastolako gurasoeizailtasunei buruz galdetzean, zera eran-tzun digute: “Zailena Ikastolako gura-soak konbentzitzea izan zen, beldurhandia baitzegoen; beldurra Ikastolakmarkatutako linea galduko ote zen, orduarteko lanak alperrik izango ote ziren”.Egutegiak ere egokitu behar izan ziren,eta arazo guztiak ongi gainditu ziren,nahiz eta tartean purrustada batzuk ereizan.

Hasieran Gipuzkoan hainbat herriei

1982an Ajuria Eneara egindako irteeran Garaikoetxeak hartu zien.



zen (1971ko kintara arte); urte horretan,Ikastolaren langileria Delegaritzak bere-ganatu zuen baldintza batekin: epelabur batean Magisteritza titulua etaoposizioak atera behar zituzten.80/81ean egin ziren oposizio batzuk,hasieran murriztuak eta gero irekiak.

Magisteritzako titulua atera ahal iza-teko, Bergarara joaten ziren irakasleak,izan ere, Bergarako Uned-ek euren gelakerabiltzen uzten zien, eta bertara, Esko-riatzako Unibertsitateko irakasleak joa-ten ziren klaseak ematera.

Gaztelaniazko irakasleekin akordiobat egin zuen Delegaritzak: plaza kan-poan bilatzearena. Poliki-poliki gaztela-niazko plazak desagertu ziren, eta Ikas-tolako plazekin ordezkatu ziren.

Trantsizio une horretan, Getariako HerriEskola izena hartu zuen (oraindik ereforma legala izan ez arren). Transferen-tzi garaia zen, eta 1981/82 urtean EuskoJaurlaritzak transferentziak lortu etaGetariako Herri Eskola eratu zen.

Askizuko eskolaren plaza 1979an Kar-men Arregik hartu zuen, eta urte batzukgeroago Eulogio Saavedra egon eta gero,1985ean itxi egin zen; bertan euskarazziren klaseak.

Meagako eskola, aldiz, 1990. urteinguruan itxi zuten; hasieran gaztela-niaz izan arren, bukaerarako euskarazziren klaseak.

Bai Askizuko eta bai Meagako ikas-leak taxian joaten ziren Iturzaeta HerriEskolara, baina haurren kopurua han-ditu eta bi auzoetarako autobus bat jarrizuten.

Orduko irakasleek giro ona zeukatelaaitortu digute: “Ilusio handia genuen,gazteak ginen eta dedikazio handiaeskaintzen genion eskolari; gogoazegoen, eta eginez egiten genuen. Pen-tsa, hasiera hartan ez genuen fotokopia-gailurik, beraz etxean egiten genituenkopia guztiak, linolio bidez. GeroagoKutxak multikopista bat erregalatu zuenherriko entitate guztientzat, Eskolabarne”.

Orduan irteera ugari egiten zituztelaere kontatu digute: “Irteera oso onakegiten genituen, inguruko mendi guztie-tan ibiltzen ginen. Diputazioak ere pro-grama oso onak eskaintzen zituen, denadohainik zen. Ajuria Eneara ere sartuginen, eta Garaikoetxeak hartu gintuen;Parlamentua ere bisitatu genuen, baitaGipuzkoako eta Bizkaiko Diputazioakere”.

Eraikuntza berria

1979ko apirileko lehen Udal Hauteskun-deetan Getariako Ezker AbertzaleenBatasuna garaitu zen, eta Isaac Ostolazaalkate izendatu zuten. Talde politikohorren proposamenetako bat zen Jesui-tekin elkarrizketak izatea, 8.000 metrokolur zatia Eskolarentzat lortzeko, eta halaazaldu digu Isaac Ostolazak: "Urtearenamaierarako Udalak lurrak lortu zituen;harremanak Compañía Jesus de Loyola-rekin izan ziren: hasieran Aita Bergara-rekin, gero Loiolan buru zen Aita Madi-nabeitiarekin, eta azkenik, sinatzerakounean Bilbora joan behar izan genuenhango Aita Plazaolaren firma izateko,harengana joan egin behar baitzen.Jesuitek berez lur zati hori eman eginzuten, baina beraiek ez zuten nahi halaagertzerik, eta ondorioz, zerbait sinboli-koa jarri nahi eta 5 pezetaren ordaineaneskuratu genuen lur zatia. Jesuitek bal-dintza bat jarri zuten: ikastetxea JesuitenEtxetik ahal zen urrutien egitea".

Eskola berria egiteko lanak 1985eanamaitu ziren, eta urte horretako iraileanestreinatu zuten ikastetxea; bitartehorretan, trantsizio fase horretan, Geta-riako Herri Eskola izan zen, oraindikizenik gabe. Ikastetxearen izenaMariano Camio alkateari bururatuzitzaion: Francisco Iturzaeta Getariakosemea zen, kaligrafoa eta pedagogoa, etaharen omenez jarri zitzaion eskolariegun duen izena.

Eskola estreinatu zuteneko bitxikeriabat kontatu digute irakasleek: “Estrei-natu aurretik berogailuek funtzionatzen

egin zitzaien elkartzearen proposamena:Zaldibia, Antzuola, Getaria, Amez-keta… Pare bat urtera, Itsasondo, Laz-kao… eta beste herri batzuetara luzatuzen proposamen bera.

Elkartzearen prozesua

Horrenbestez, herria batzearen aldekoazela ikusita, 1979an eman zen lehenelkartzea:

– Lehen kolpe horretan eskolaurrea,lehen eta bigarren maila arte egin zenelkartzea (orduan bigarren mailan zeu-denak 1972an jaiotakoak ziren).

– Ikastolako 3. eta 4. mailako ikasleak(1971ko eta 1970eko kintakoak) KulturEtxera pasa ziren elkartu gabe (Josune

Igoa eta Maite Garmendia irakasleekin).– Ikastolako goi mailako ikasleek

Zarautzera joaten jarraitu zuten.– Eskola Nazionaleko 3, 4, 5, 6, 7 eta 8.

mailakoek Kultur Etxean jarraitu zutengaztelaniaz elkartu gabe.

– Ikastolak zuen bi urteko gela,herrian zegoen beharra ikusita, Udalakhartu zuen bere gain eta Maribi Arangu-ren jarri zuen irakasle, izan ere Delegari-tzak ez zuen bi urteko gela onartzen.

Urte hartan bertan Josefa Barrena,bigarren mailako tutorea zena, jubilatuzen kurtsoa hasi eta hilabetera (EskolaNazionalean irakasle izandakoa orduraarte), eta Josefaren ordez, Balbino Inzahasi zen (tartean beste irakasle bat izanzen).

1980an, laugarren maila arte fusionatu

Aita Bergarari egindako omenaldia udaletxean.



Eulogio Saavedra eta TeresaLeanizbarrutia (Zarauzko MariaInmakulada Ikastetxeko kidea)

Maria Teresa eta Eulogio izan zirenEskola Nazionaletik GetariakoHerri Eskolara pasa ziren irakasle-tako bi. Biak zuzendari izan zirenHerri Eskolan, eta Maria Teresa ,jubilatu eta gero ere, Herri Eskolaraetortzen zen. Eulogiok aipatu digu-nez, Eskola Nazionalean materialagaztelaniaz izan arren, Teresak eus-karaz eman ohi zituen askotan kla-seak; Eulogio berak ere trantsiziohori pasa zuen, eta hala kontatu diz-kigu orduko bere bizipenak: “Ni1978an etorri nintzen Eskola Nazio-nalera, eta istorio horrekin guztiare-kin topatu nintzen. Gazteena nin-tzenez, bileretara joatea egokituzitzaidan, eta Teresa berarekin erejoan izan nintzen. Niri horrelakoherri txiki batean eskola bakarraegitearen ideia oso egokia iruditzenzitzaidan; herri mailan ere erabatonartuta zegoen halako bateratzebat, jende ugari zegoen proiektuaaurrera eramateko gogoarekin.Eskola Nazionalekoen aldetik,batzuk gelditu ginen Getarian, bestebatzuek destinoa aldatu zuten”.Teresak hainbat lan egin izan zuenhaurrekin: Gabonetako kantuenlehiaketetan parte hartu ahal iza-teko haurrak prestatzen jardun ohizuen, elizako organoa jotzen zuen…

Maria Teresa Leanizbarrutiari egindako omenaldiaren une bat.

1970ean jaioak: 1983/84an bukatu zuten zortzigarren maila; Getarian 8. mailabukatu zutenIkastolako lehen taldea, Kultur Etxean, elkartu gabe.

1971n jaioak: 1984/85ean bukatu zuten zortzigarren maila; Getarian 8. mailabukatu zuten Getariako Herri Eskolako lehen taldea, Kultur Etxean, elkartuta.

1972an jaioak: 1985/86an bukatu zuten zortzigarren maila; 8. maila eraikuntzaberrian amaitu zuten Getariako Iturzaeta Herri Eskolako lehen taldea, elkartuta.

zuten edo ez probak egiteko eskatugenuen; kontua da, eskola hasi, hotzakhasi, eta berogailuak ez zuela funtziona-tzen. Klaseak berokiak jantzita ematengenituen! Azkenean, konturatu zirendepositutik eskolara zihoan hodian zatibat falta zela!”.

Dagoeneko 2008. urtean gaude, etahasiera hartatik gaur egun arte, ia 1.000ikasle matrikulatu izan dira, 976 ikasle,hain zuzen ere. Aurrera begira hainbatasmo badituzte: jangela handitzea, adi-bidez. Izan ere, jangela jarri zenean,1993an, 12 haur bakarrik gelditzen ziren;egun 70 haur baino gehiagok bazkaltzendute egunero.

Gaur egun Iturzaeta Herri EskolakHaur Hezkuntza eta Lehen Hezkuntzaeskaintzen ditu: 200 ikasle inguru daudematrikulatuta, eta 20 irakaslek jardutendute klaseak ematen, horien artean ira-kasle espezifikoak: Ingelesa, Musika,Soinketa eta Heziketa Bereziko irakas-leak.

Lehengo Guraso Elkarteko kideek lanitzela egin zuten Herri Eskolaren proiek-tua aurrera eramateko; gaur egungoGuraso Elkarteko kideak ere ez diraatzean gelditzen, ikaragarria baita lane-rako duten ardura eta gogoa.

Apirilean irekiko da aurtengo matri-kulazio epea; guztiok dakigun bezalaoso garrantzitsua da Herriko Eskolabatentzat herriko haurrak bertan matri-kulatzea. Beraz, eman ditzagun pausoakbeste 25 urte bete ahal izateko!

25. urteurrena ospatzeko, IturzaetaHerri Eskolako Guraso Elkarteak esko-larekin lotura izan duten guztiak gogoraekarri nahi ditu, eta ondoko egitarauaprestatu dute lau ataletan banatua:

-Lehen ekitaldia: aurkezpenaApirilaren 18an logo eta ereserkiaren

aurkezpena egingo dute Iturzaeta HerriEskolako ikasleek frontoian ala kirolde-gian; ondoren haurrentzat ikuskizunaeta sardina jana izango dira.

Eskerrik asko erreportaje hau egitenlagundu duten guztiei: guraso, ira-kasle, ikasle, Txeru...



Maria Pilar Ezenarro Idiakez (Ikastola)Maritxu Ezenarro Iribar (Ikastola)Itziar Arakistain Olaskoaga (Ikastola)Maria Elisa Isasti Goikoetxea ( Ikas-tola)Josune Igoa Frantses (Ikastola)Maite Garmendia Altuna (Ikastola)Mariana Aranburu Garate (Ikastola)Iñaki Zubeldia Otegi (Ikastola)Iñaki Zulaika (Ikastola)Maribel Eizagirre Agirrezabalaga (IkastolaIrene Arruti Urbieta ( Ikastola eta Herri Eskola)Ines Lobato Argueso (Ikastola eta Herri Eskola)Josefa Barrena (Eskola Nazionala eta Herri Eskola)Teresa Leanizbarrutia Igartua (Eskola Nazionala eta Herri Eskola)Eulogio Saavedra Fernandez (Eskola Nazionala eta Herri Eskola)Maria Jesus Azkue Oliden(Herri Eskola)

Mari Jose Olaskoaga Iturria (Herri Eskola)Karmen Arregi Onagoitia ((Herri Eskola)Balbino Inza Larrañaga (Herri Eskola)Balentina Aizpuru Isasti (Herri Eskola)Maribi Aranguren Berasaluze (Herri Eskola)Maribel Bruñon (Herri Eskola)Enkarna Urzainz (Herri Eskola)Antxon Alzueta (Herri Eskola)Karlos Valderrey de Lera (Herri Eskola)Dora Zufiria (Herri Eskola)Gorane Lasa (Herri Eskola)Ane Onaindia (Herri Eskola)Kontxi Zubiaurre (Herri Eskola)Begoña Agote (Herri Eskola)Maribel Ibarguren (Herri Eskola)Isabel Aristi (Herri Eskola)…………………………… Eta Herri Eskolatik pasatako bestehainbat irakasle.

Irakasleak

Goiko argazkian: 1983ko inauterietanirakasleak mozorrotuta.

Beheko argazkian: erreportaje hau egi-teko bildu genituen hainbat irakasle.



Getariako Iturzaeta Herri Eskolak dagoeneko baduereserkia; orain artean Eskolak ez du halakorikizan, baina hemendik aurrera letradun ereserkiaizango du. Eta horretan Eskolako zuzendari denIxio Unanuek badu zer esana, eta berarengana jodugu, xehetasun guztiak ezagutu nahian.

Nondik nora eskolak ereserkia izatearen ideia?Joan den urteko urri aldera, Guraso Elkarteak Eskolaren 25. urteurrena ospa-tzeko kezka, interesa eta gogoa azaldu zuen. Horren harira, Eskolak bere doinuaizan zezakeela bururatu zitzaidan. Eta halaxe, erdi brometan hasi zena, azkeneangauzatu egin da.

Nondik lortu da ereserkiaren doinua?Zarauzko txistulari koadrila batekin jarduten dut entseguak egiten, eta bertanibiltzen den txistulari on bati nire ideia aipatu nion, hau da, doinu bat sortzearenaala lortzearena. Orduan, berak ganbaran gordetako doinu bat zeukala esanzidan, inon apenas entzundakoa; beraz, ez da nik sortua, ezta berak ere, lehendikdagoen izenbururik gabeko doinu zahar bat da.

Doinua egokitu beharrik izan al duzue?Hasieratik konturatu ginen doinuak erritmo markatua bazuela, zeren ereserkiaguztien ezaugarria izan ohi da halako erritmo markatu bat izatea. Doinua jogenuenean, posible izan zitekeela iruditu zitzaigun, baina egokitze lan txikibatzuk egin ditugu zati batzuetan.

Zertarako?Izan ere, guk eskolan erabiltzen ditugun txistuak, hau da, poxpolinak, “Fa natu-ralean” jotzen ditugu, eta oro har, txistulariek kalean jotzen dugunean, “Fa sos-tenidoan” jotzen dugu, tonu erdi bat gehiago (nahiz eta abesbatzarekin elkarla-nean jardutean “Fa naturalean” jotzen dugun, ahotsa ailegatu ahal izateko).Beraz, partitura hori moldatu egin dugu “Fa naturalera”, tonu erdi bat jaitsiz, etaabestu egingo denez, are hobeto.

Nork egin du ereserkiaren letra?Gure nahia herriko jendea inplikatzea zenez, Getariako Bertso Eskolako kideen-gana jo genuen, eta beraiek landu dute letra, Amaia Agirre bertsolariaren lagun-tzarekin. Gure asmoa azaldu genien, hau da, edonork kantatzeko moduko letraizatea, eta hasieratik jarrera oso ona azaldu zuten.

Hezkuntzaren mekahizkuntzaren benta euskaldunon kabi

da Iturzaeta

Urtetan barrenazein lan nabarmena

herriaren aldeeman baitu dena

Mende laurden lanean borondaten onean

milesker bolondreseiguztion izenean

Izana ta izenaoraina eta lehenaeskuz eraikia taeskura dagoena

Langile euskalduneragile ahaldun

izan zaitezte bidelagun

Nortasun ta moldeamets berrien goldegoratzarre eta ohore

GETARIAKO BERTSOESKOLA

Ereserkia

Ixio Unanue, Getariako Iturzaeta Herri Eskolako zuzendaria.

Logotipoak: eskolaren adierazle

Jose Frantzisko Iturzaeta (1788-1853)

1788ko azaroaren 23an jaio zen Getarian familia apal batean; umetan bere osaba-izeben altzorajoan beharra izan zuen, lehendabizi Irunera, eta ondoren Donostiara eta bertan ezkondu zen.19 urte zituela, bere ospea hiri guztian zabalduta zegoen; lana zela eta, Tolosatik pasa ondorenMadril aldera joan zen, emaztea eta semea hemen utzita.

Entzute handiko kaligrafoa izan zen, eta hauek dira bere lanik ezagunenak: Arte de escribir laletra bastarda española, Arte compendiado para los niños, Colección de muestras, Gran colección

general de todos lo caracteres europeos. Lan horiek guztiak 1827tik 1833ra bitartean argi-taratu zituen. 1835eko Errege Agindu baten ondoren, erresumako eskola guztietanArte caligrafica de Iturzaeta lana erabiltzen hasi ziren.

Gerora, Gramatoscomia o adorno de la letra por principios lana idatzi zuen; 1849anlehen mailako hezkuntzako ikuskatzaile nagusi izendatu zuten, eta hurrengo

urtean, Erresumako Maisu Seminarioko Eskola Normaleko zuzendari. Zereginhorretan ari zela hil zen, 1853an.



Duela 25 bat urte, 1983-1984 ikastur-tean, Getariako Herriko Eskola irudi-katuko zukeen logotipoaren lehiaketaegin zen, eta Agur Miren Mugerzakirabazi zuen. Aurten, 25. urteurrenekologotipo lehiaketa egin dute, eta LHko5. mailako ikasle den Ane Lazkanokegindako irudia izan da hautatua.Lehiaketa eskolako ikasle, guraso etairakasle direnei eta izandakoeizuzendu da, eta guztira 46 lan aur-keztu dira; horien guztien artean epai-mahaiak Aneren lana aukeratu du,urteurreneko logotipoa izateko osoegokia dela iruditu baitzaie. Epaima-haia Eskolako Guraso Elkarteko hiruordezkarik, Iturzaeta Eskolako hiruirakaslek, Artzape aldizkariko kide

batek eta Manuel Fernandes artistakosatu dute.

Beraien logotipoen nondik norakoakjakin nahian Agur Miren Mugerza etaAne Lazkanorengana zuzendu gara.

Agur Miren: “Hamahiru bat urtenituela irabazi nuen lehiaketa, etanoski, horrelako gauzek ilusio handiaegiten dute, baina gehien poztennauena urte horietan guztietan, etadatozenetan ere, Getariako HerriEskolaren logotipoa izatearena da. Nikegindako irudia zera izan zen: flota-

gailu baten barruan balearen irudia,eta flotagailuan zehar Getariako HerriEskola idatzi nuen “.

Ane Lazkano: “Niri ere ilusio handiaegin dit, oso gustura nago. Marrazkiaegin aurretik interneko bilatzailebatean sartu nintzen, eta bertan JoseFrancisco Iturzaeta zenari buruzkohainbat daturen artean, kaligrafoa zelairakurri nuen. Orduan pentsatu nuenGetariako balearen goialdean garaihartan kaligrafoek erabiltzen zuten tin-teroa, luma eta pergaminoa marraztea,Iturzaetari erreferentzi eginez”.

Logotipoa apirilaren 18an aurkeztukoda, Herri Eskolako ereserkiarekinbatera.

] harritarten txutxupeka / herri eskola

IGARATEGI erreka aztertzeko irteera

Uraren gaiaren inguruan ari gara laneaneta horrekin lotura handia dute noskigure errekek. Getaria inguruko errekakaztertzea da ikasturte honetan eskolakohelbueruetako bat, eta horretarako mailabakoitzak zonalde bat aukeratu du. GuriIgarategi erreka egokitu zaigu.

Mapak aztertu ondoren kokapen zehatzajakiteko eta ea nondik nora joaten denikusteko, astearte goiz batean, eskolatikirten ginen poz-pozik eguraldi zoraga-rriarekin.

Bidean eskolako ereserkia kantatuz joanginen, eta kontu-kontari; kalean ibiltzeaatsegina da. Gure ikaskide batzuen etxee-tatik pasa ginen eta bidean dauden fauna

eta florari erreparatu genien.

Ibilbidea ez zen oso luzea izan. IgarategiLasalde baserritik pasatzen dela bagene-kien, eta pixka bat aurrerago gune politaaurkitu genuen uraren azterketa egiteko.

Bost taldetan banatu ginen, eta zenbaitneurketa egiten hasi ginen: nitritoak,nitratoak, oxigenoa... Fitxa betetzen joanginen, eta aurrera jarraitu genuen.

Igarategi erreka lur azpira sartzen dentokian egon ginen, Indaux ondoan, etaindustrialdea zeharkatuz nola berrager-

tzen den konturatu ginen.

Analisiak berriro egin genituen, eta emai-tzak berdintsuak izan ziren. Datuak ida-tzi ondoren materiala jaso eta eskolaaldera abiatu ginen bidean bosgarrenmailakoekin elkartuz.

Gelan talde bakoitzaren emaitzak aldera-tuz ondorio honetara ailegatu ginen: Iga-rategi errekaren egoera gure ustez onada. Horrelako ekintzetan ondo pasatzeazgain, ikasi egiten dugu.

6. mailako ikasleak

18- artzape @topagunea.com18-artzape @topagunea.com

Saminak eta penak bultzatzen nau artikulutxo hauidaztera.

Horrelako herri ederraren jabe garenok, itsasoazeta ingurumen paregabeaz inguratuta bizi gare-nok, Getariaz harro sentitzen garenok.

Hainbeste ematen digun itsasoa zergatik bihurtzendegu zabortegi?

Hausnarketa hau dator, aurtengo udaran ere guremoila eta hondartzak oso zikin egon zirelako. Ezi-negona sortu eta sentimendu penagarri honekburutazio edo hausnarketarako bidea zabaltzendizu.

Irtenbidea zein da? Zaborrak moilan dauden kon-

tainerretara botatzea adibidez? Ez dirudi zailadenik, eta aldi berean, itsasoak, herriak eta ber-tako biztanleek eskertuko digute, denentzakohobe. Izan ere, zer irabazten dugu itsasoa zikin-duz? Alderantziz, kalte izugarria egiten diogu.

Gaur egun erruz hitz egiten da kutsaduraz, urterodiru mordoa xahutzen da kanpainak egiten, etausten dut badela garaia arazotaz jabetzeko, ingu-rumenaren ardura geureganatzeko.

Erakuts diezaiegun denei herri heldua garela etagure herri xarmangarri eta hainbeste ematen digunitsasoa maite ditugula.

Herria eta ingurumena maite duen herritar batekagurtzen zaituzte.

]]AArraannttzzaa ZZuullaaiikkaa [[

ZERGATIK ITSASOA

ZABORTEGI BIHURTU?


] petrilaren harritarteetik / Zigor Saizar

uri...

Beti izan da saltsero samarra.Gazte iraultzailea zenean,paparra txapazarrez beteta,euskararen alde ez bazen,ikastolarenean zen, edo bes-tela zentral nuklearraren edomilitarizazioaren kontra, pan-kartaren atzean, kuestazioakegiten itxulapikoekin...

Gero herriko kultur taldekojuntan, Ikastolako gurasoelkartean, kirol elkartekozuzendaritzan, futbolekoentrenatzaile, plaieroetakoepaile, pilota txapelketakoantolatzaile, zineko txartelde-gian arduradun, ezdakitzerre-naldeko txosnan barrarenbeste aldean, konpartsan,inauterietan...

Lantokitik etorri, zortzi, bede-ratzi, askotan hamar ordu lanegin ondoren, eta segidanbilera. Orduak eta orduakmahaiaren bueltan, une har-tan bere munduko erabakirikgarrantzitsuenak hartzen.Orduak eta orduak, bikoteari,seme-alabei lapurtutakoak.Etxera iritsi, haurrak ohera-tuta, lo seko. Bakoitzari bimuxu eman eta bikotearenmutur okertuari aurre eginbehar. “Zazpietatik hamaike-tara bileran? Zeri buruz hizke-tan?” Edozer gauza eran-tzunda ere, urkamendiradoan kondenatua baino

defentsa antzuagoan ibilikoda azalpenak ematen, maiteduen hori goxatu nahian, ezerlortuko ez duela jakin arren.Egun guztian lanean eman,ondoren lau orduko bilera etagero ordainak.

Ordainak. Lotara sartu etaloak ezin hartu. Harekin izanduen eztabaidan hura eran-tzun beharrean beste hauerantzun balio... Eta ez dagoeskubiderik. Eta horrek zeuste du. Eta ekitaldi horihonela antolatzen badugu...Eta dirua modu honetara lor-tzen bada... Eta segi kakarigira eta bira, ohean bueltaalde batera eta bestera. Goi-zeko iratzargailuaren txirri-nak, ordea, ez du gupidarik.Beste lanegun bat, beste bilerabat.

Gainera abildade berezia du.Sartzen den enbajada guztie-tan beti krisi garaiak harrapa-tzen du: edo ekonomikokiizugarrizko zuloa dagoela;edo eraikin berriren bat eginbehar dela; edo elkartea desa-gertzear dagoela; edo batekdaki zenbat arazo gehiago. Ezbehintzat aurreko taldeakutzitako egoera lasai etapatxadatsuari jarraipena ema-teko moduan. Eta, noski, krisi

garaia denez horri bueltaemateko lana egin behar da.Eta lana egiteko orduak pasabehar dira. Eskertxarrekoorduak. Musutruk izangobalitz sikiera... Ordainak.

Zenbaki gorritan zegoen era-kundea utzi zuen, zorrikgabe. Eraikin berria eginadago. Desagertzear zegoenelkartea, sendo eta indartsu,bere zerbitzuak herritarreieskainiz. Baina batetik irteneta bestean bukatzen du.Bikoteari azkena izango delaagintzen dio.

Udal zinegotzi. Lau urte. Aus-kalo zenbat bilera gehiago.Herritarrengandik hamaikakexu, “dena gaizki egitendute”, “politiko denak berdi-nak dira”, “lotsagabeak” ...horrelako perla goxoakentzun behar gainera; agianparetetan bere izena “goraipa-tuz” pintadaren bat edo beste.Ordainak.

Agintaldia bukatu eta udalba-tzarretan bera bezala zinego-tzi izan zenetako bat Aldun-dian da, ez dakit zeinsailetako zuzendari. Berdindio gaiari buruz ezagutzarik

duen ala ez. Larruz tapizatu-tako aulkia duen bulegoa baibehintzat, idazkaria ere baieta 3.000 euroko soldata gehidietak. Ordainak.

Beste zinegotzia Eusko Jaurla-ritzan, albokoa Madrilen.Izango da punta-puntakodiseinatzailearen zapirikjasoko duenik ere opari gisa.Ordainak.

Eta bikoteak, berriz muturraokertuta zera aurpegiratukodio: “Zu nora begira egonzara? Besteak poltsikoa bero-bero, Donostian, Gasteizen,kapitalean postu gorenetan,opariak han eta hemen. Etazu, zu nora begira egon zara?Tontoak baino ordu gehiagopasa dituzu, astoak baino langehiago egin duzu. Zerta-rako? Horrela ordaintzeko?”

Ez opari, ez kargu potolo, ezzero askotako soldatarekinordaindu daiteke pertsonabatek inoiz galdu ezin duena.Duintasuna.

Burua tente asko eramandezakezu kalekantoian barna.

Z

ORDAINAK

2004ko maiatza artzape -20

Zer gertatu da Davos-en gau-zatu den Mundu Foro Ekono-mikoan? Betikoa, hau da,aurreko urteetan bezala haz-kunde ekonomikoaz, merka-tuaren gorabeheretaz, neurriekonomikoetaz... bakarrikarduratu dira. Baina, nongeratu dira gizakiak etaberaien duintasuna? Zergatikez dira mintzatu hazkundehorrek herrialdeen artean etapertsonen artean sortzendituen ezberdintasunetaz?Zergatik Milurteko Garapene-rako Helburuak ez dira2015erako beteko?...

Davos-en urtero agertzenden eredu ekonomiko neolibe-ral honen aurka gaude, nonbere funtsak giza garapenjasangarria erabat erasotzenduen. Ondorioz, garapen eko-nomiko, kohesio sozial etaingurumenari zor zaion erres-petuaren artean oreka manten-tzen ez du uzten. Nahiz etalorpen ekonomikoek mundumailan hazkundea ahalbidetuduten, hazkunde hori ahule-

nen lepoz lortu da eta ezber-dintasunak nabarmen gehitudira; hau da, aberats kopu-ruak gora egin du, baina aregehiago behartsuen kopuruak(gizakien %50a egunean 1,5eurorekin bizi da). Aipatutakohazkundea baliabide natura-len ustiatze ezegokian oinarri-tuta dago, batez ere pobretu-tako herrialdeetan, nonekintza hauen ondorio lazga-rriek, besteak beste, gaur egunhainbeste urduritzen gaituen“aldaketa klimatikoa” sortuduten.

Pobreziaren aurkakoborroka, Munduko Bankuak,Nazioarteko Moneta Funtsak(NMF) eta Mundu mailakoMerkataritza Erakundeak(MME) ulertzen duten bezala,testuinguru politiko orokorbatean kokatzen dute, etakontraesanez josita dago.Pobreziaren aurkako borrokaestrategiak, inuzentea ez denlogika ekonomiko globaleankokatzen dira. Liberalismoekonomikoak merkatua zer-

bait naturala balitz bezala har-tzen du, beraz eztabaidaezina,eta ez du eraikuntza sozial batbezala ulertzen non bere fun-tzionamendua egoera zeha-tzen menpe dagoen. Kapita-lismoaren logika barnean,merkatal harremanak derrigo-rrez desberdinak izan dai-tezke soilik, ezinbesteko ezau-garria baita kapitalarenmetaketa pribaturako.

Ikuspegi honetan, gizakia-rekin zerikusia duen guztiamerkatuaren menpe geratzenda; programa goragarriak era-bakitzen dira, hala nola Milur-tekoko Garapenerako Helbu-ruak, neoliberalismoak sortudituen okerrak zuzentzensaiatzen direnak, bainagobernu eta botere finantza-rioek ez daukate eredu horialdatzeko benetako boronda-terik. MGHak sinatu dituztenherrialde aberatsetako gober-nuek helburu horiek nolalortu behar dituzten azaltzeabeharrezkoa litzateke, beraiekaplikatzen dituzten politika

neoliberalak kontrako norabi-dean baitoaz.

Baina Beste Mundu batposible da, guztion arteangiza garapenerako eredu berribat eraiki baitezakegu, zeingizakia ekonomia zein politi-karen muinean kokatzenduen eta helburu nagusitzatgizakien oinarrizko beharrenasetzea bilatzen duen.

Eredu ekonomiko berribatek, inbertsioaren errenta-garritasun ekonomikoaren etagiza errentagarritasunarenarteko oreka bilatu behar du,pobretutako herrialdeenkanpo zorra kitatu behar du,paradisu fiskalak ezabatubehar ditu, espekulazioazigortu behar du, ustelkeriariaurre egin behar dio eta dirua-ren balio soziala berreskuratubehar du, GizartearekikoArduratsuak diren Inber-tsioak eta Banka Etikoa bul-tzatuz.

Zero Pobrezia Plataforma

2004ko maiatza artzape-20

] elan-euskadi

DAVOS-I EZ, BESTE MUNDU BAT POSIBLE DA

Patxi Iturregiren liburu hauhirurogeita sei ipuin laburrezosatuta dago. Bere hirugarrenipuin bilduma da eta kasuhonetan bizitza beste modubatera begiratzeko gonbiteaegiten digu; horretarako idaz-leak, ohi duen bezala, idaz-kera doi eta dotorea darabil;soberan dauden hitzak aldebatera utzita.

Bertan, hainbat motatakoipuinak aurki ditzakegu: erre-alistak eta fantastikoak, komi-koak eta tragikoak, absurdoaketa psikologikoak…, eta guztihonetarako, Iturregik eszenakirudikatu ditu: egunerokoakizan daitezkeen gertaerak edoanekdotak kontatzen dizkigu,eguneroko bizitzaren usteka-beak, gora beherak, egonezi-nak… eta modu inplizitu

literatur txokoa / Izaskun Larrañaga]] moniren errezeta [[

batean, errealitatearen alderdiezkutuak bistaratzen ditu.

Istorio heterogeneoz osatu-tako liburua: gertaera anitzeta desberdinak kontatzenzaizkigu modu zuzen etazorrotzean, inolako korapilo-rik sortu gabe eta ipuinenkokalekua aldatuz, baina bizi-tza eta heriotzaren gainekogogoetak egiten dituen unean,doinua aldatzen da; gai hauekmerezi duten seriotasuna etahausnarketa ere topatu deza-kegu.

Beraz, lan honetan hainbatistorioz gozatzeko aukeradaukagu: gai ilunak nahizeguzki izpiez argitutakoak,sakonak edo azalekoak… ira-kurle ororen nahiak asetzekomodukoak.

Idazlea: Patxi Iturregi (Laudio, 1952)Argitaletxea: ElkarArgitalpen urtea: 2006Orri kopurua: 176

DIORAMAK

Egiteko era:

Batetik, su gainean ontzibatean 100 gr azukre jarri,eta etengabe nahastu kara-melu bihurtu arte; ondoren,lortutako karamelua pud-ding-a egiteko ontzira bota.Bestetik, arrautza, 400 grazukrea eta esnea nahastu,eta ondoren intxaurrak botagainera. Lortutako nahas-keta hori guztia karamelua-ren gainera bota, azkenik,ontzia labean sartu mariabainuan 180ºtan, 2 orduz.

On egin!!!

Osagaiak:

360 gr intxaur (zurituta)

500 gr azukre

7 arrautza

3 baso esne

Intxaur pudding-a (10 lagunentzat)

] Festak[Apirilaren 28a, astelehena]SAN PRUDENTZIO EGUNASan Prudentzio auzoko jaiak

] Gaztelekua

IRUDIMENA LANTZEN

Noiz: Apirilaren 4a, ostirala: TOPAGUNEAApirilaren 5a, larunbata:TAILERRA: PULTSERAKHARIAREKIN Apirilaren 6a, igandea: TOPAGUNEAApirilaren 12a, larunbata: TAILERRA: KOMIKIEKINKARTERAKApirilaren 19a, larunbata:TAILERRA: KANDELAKApirilaren 20a, igandea: FILMAApirilaren 26a, larunbata: KARAOKE LEHIAKETA

] LehiaketakGETARIAKO VII. LITERATUR LEHIAKETAIPUINA, BERTSOA/OLERKIA eta PIROPO modalitateakLanak aurkezteko epea:2008ko apirilaren 4a,13:00etan.

] Kz guneaNoiz: 17:00etatik 20:00etaraNon:Kultur Etxeko lehen solairuanTutorearen apirileko bisitak:apirilak 11 eta 25 (12:00-13:00)

] Hitzaldiak[Apirilaren 4a, ostirala]GURE OROIMENA NOLAHOBETU ETA MANTENDUAKTIBOA INon: Arrantzale ZaharrenElkarteanNoiz: 18:00etanHizlaria: Peio Landa Gutierrez, psikologoaAntolatzailea: Arrantzale

Zaharren Elkartea

[Apirilaren 11a, ostirala]GURE OROIMENA NOLAHOBETU ETA MANTENDUAKTIBOA II Non: Arrantzale ZaharrenElkarteanNoiz: 18:00etanHizlaria: Peio Landa Gutierrez, psikologoaAntolatzailea: ArrantzaleZaharren Elkartea

[Apirilaren 18a, ostirala]BIZKAR HEZURRA. NERBIO SISTEMA ETA OSA-SUNAREN ARTEKO ERLA-ZIOANon: Aldamar kulturguneanNoiz:19:00etanHizlaria: Juan Alonso, Kiropraktikan Doktorea(EEBB, Palmer Unib.)

] Kiroldegia[Apirilaren 6a eta 6a]IKASTARO TRINKOA:EGIPZIAR DANTZA ETABIOENERGETIKANoiz: 10:00etatik 14:00etaraIzena emateko epea:apirilaren 3a Non: Kiroldegian


] apirileko agenda

(Goiz buelta) GETARIA – ASKIZU * Hamaiketakoa banatuko da.Irteera: 9:30eanItzulera: 14:00etanAntolatzailea: Gure Txeru

[Apirilaren 10a, osteguna]ZUGAZTIETAra (La Arbo-leda) IRTEERA: Larreinetanhamaiketakoa, funikularrenZugaztietara (La Arboleda)igo, Maite jatetxean bazkaldueta Amorebieta herria bisi-tatu. Irteera: 9:30eanAntolatzailea:Arrantzale Zaharren Elkartea

[Apirilaren 27a, igandea]LESAKAN DANTZARITXIKI EGUNALesaka, Lasarte, Zangotza etaGetariako dantzariak bertanegongo dira.Gure Txeru elkarteko 30 batdantzarik parte hartuko dute.

] KirolaMartxoaren 29tik ekainabukaera, “XABI IÑURRITAMEMORIALA” XI. FUTBITOTXAPELKETA.Partida-egunak: larunbatakNoiz: 16:00etatik 20:00etara(bost partida).Antolatzailea: Gure Txeru

“SALBATORE DEUNA XI.PILOTA TXAPELKETA”federatuentzat (kadeteak,jubenilak eta 22 urte azpi-koak).Izen-ematea: apirilaren 1etik15eraTxapelketaren hasiera:maiatzaren 5a Antolatzailea: Gure Txeru

NESKEN III. PALA TXAPEL-KETAIzen-ematea: apirilaren 1etik11ra (tel.: 679587216)Txapelketaren hasiera:apirilaren 25aAntolatzailea:herriko neskakInskripzioa:20 € bikoteko

[Apirilaren 6a, 13a, 20a eta27a, igandeak]ZINE EMANALDIANoiz: 17:00etanNon: Aldamar kulturgunean(Aldamar parkea, 3)Antolatzailea: Guraso Elkartea

[Apirilaren 12a, larunbata]ZINE EMANALDIANoiz: 22:00etanNon: Salbatore Deunaren ElizanGai-jartzailea: Saroi JauregiBertsolariak:

Maialen LujanbioAmaia AgirreUxue Alberdi

Nahikari GabilondoAinhoa Agirreazaldegi

Iratxe Ibarra[Apirilaren 23a, asteazkena]

LIBURUAREN NAZIOARTEKO EGUNA

IPUINAREN ORDUANoiz: 17:30eanNon: Alondegian

] Musika [Apirilaren 17a, osteguna]Azkoitia eta Getaria MusikaEskolen arteko TRUKEAGetariako Musika Eskolakoikasleen KONTZERTUAAzkoitian.Noiz: 19:00etanNon:Bizkargi Musika Eskolan Antolatzailea:Azkoitiako Musika Eskola

[Maiatzak 8a, osteguna]Getaria eta AzkoitiakoMusika Eskolen arteko TRU-KEAAzkoitiako Bizkargi MusikaEskolako ikasleen KON-TZERTUA Getarian.Noiz: 19:00etanNon:Getariako Herri Eskolako aretoan Antolatzailea:Getariako Musika Eskola

] Irteerak[Apirilaren 6a, igandea]MENDI-IRTEERA

telefono interesgarriak

Udal bulegoa ....943 896 024Faxa ............943 140 190e-mail: [email protected]

Kiroldegia ........943 140 432Kirol-portua ......943 580 959Taxiak

Segundo ......607 720 242Jose Mari ....607 403 498

Udaltzaingoa ....943 896 146Liburutegia ......943 896 147Anbulatorioa ....943 140 957Botika ..............943 140 441Herri Eskola.......943 140 729SOSdeiak ......................112Kofradia............943 140 200

artzape aldizkaria943 000 548

[email protected]

XX. mende hasierako argazki honek Ostiral Santuko prozesioaren une bat jaso-tzen du. Inguruko herrietan bezala, Getarian ere ospatzen ziren prozesioak, etabai lehen eta baita gaur egun betetzen duten helburua zein den jakiteko herrikoapaizarengana, Aitor Emazabelengana, jo dugu: “Aste Santuko ospakizunek,Jesusek maitasunez eta fedeaz beterik garai guztietako gizon eta emakume oro-ren alde eraman zuen nekaldia ikusgai egitea dute helburu. Kontuan izan beharda, gaur ez bezala, XX. mendearen hasieran elizkizunak latinez egiten zirela, etaprozesioak zirela herriaren partehartzea, otoitza bideratzeko era; latina behar-bada ez baitzuten ulertuko, baina irudiak erraz uler baitaitezke”.

zorion agurrak] akordatzen

Aste Santua

Ninbe eta AialaMartxoak 16 eta 24

Zorionak bikote, ondo pasa zuen urtebetetze eguna.

Maialen IraolaMartxoak 4

Datorren urtean 10 txalo izango dira.

Zorionak etxeko denenpartetik.

Itziar IrigoienApirilak 10

Etxeko futbolari ohi bainapala jokalari berri eta trebe-

arentzat 18 muxu potolo!Ondo pasa zure eguna!

Naroa ManterolaMartxoak 20

Zorionak printzesa!Dagoeneko urte bat. Muxuhandi bat aita, ama, Oihan

eta Laiaren partetik.

Paula EgurbideApirilak 12

Euskal Herritik Balen-tziara ....muxu.

Zorionak potxola!

Irati AzpeitiaMartxoak 31

Zorionak denon partetiketa ondo pasa zure

urte betetzea.

Nahia Emanuelly ArangurenMartxoak 30

Zorionak bihotza! Razonde mi vivir...Te amo, unbesote tan grande como

Brasil. Amatxo.

FULDAIN farmaziaren zaintza egunak: apirilaren 7tik 13ra

(biak barne)

Norbait zoriondu nahi izanez gero,argazkia bere testutxoarekin Txerukopostontzian utzi edo eta Eskualtxetaraeraman. Gogoratu! bazkideok doan dau-kazue eta bazkide ez zaretenok 4 €ordaindu beharko dituzue argazki bakoi-tzagatik.

Atal honetan jartzeko moduko argazki zaharren bat baduzu,deitu 943000548 telefonora edo [email protected] helbidera bidali.

Maria Jesus Aizpuruk utzitako argazkia.

Itsasoak berea denaeramaten du ...

69. zenbakia (2008ko martxoa)

Documents

Transcript of 69. zenbakia (2008ko martxoa)