80. zenbakia (2009ko martxoa)

aarrttzzaappee80. zenbakia - 2009ko martxoa

] HAUTESKUNDEEN EMAITZAK

KORRIKA 16]

GE

TAR

IAR

RO

NT

OP

AG

UN

EA

ZUHAITZ EGUNA

Iñaki Aranberri “Paris”Oztopoak gaindituz

]]5/Inkesta: Reala

]]6-7/Getarian zer berri?

Erdi Aroari buruzko mahai-ingurua

Hauteskundeak

]]8-11/Elkarrizketa:

Iñaki Aranberri “Paris”]]12-15/Elkarrizketa:

Emakumeak politikan]]19/ Sinesmenen txokoa

]]20/Argazkien Txokoa :

Zuhaitz Eguna

]]23/Akordatzen: Korrika

artzape80. zenbakia

2009ko martxoa

“Euli lantxie apirilean, antxoa bitsa moila gainean”

[argitaratzailea] Gure Txeru Elkartea [koordinazioa] Amaia Iribar eta Maider Ostolaza [lan taldea] Izaskun Larrañaga, Monika Uzkiza, Ane Azkue, Jon Illarramendi, Josune Urresti,Kepa Iribar, Imanol Iribar, Zigor Saizar, Amets Etxabe, Irantzu Ezenarro, Aitor Irigoien, Beñat Gereka,Mikel Mugika [kolaboratzaileak] Josi Erauskin, Nika Lertxundi, Xabier Alberdi eta Suso Perez [argaz-

kiak] Artzape [inprimaketa] Gertu [tirada] 1.175 ale [lege gordailua] SS-504/01 [ISSN] 1578-469X

Getariako Udalak, Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagundutako aldizkaria

artzapeEskualtxeta kulturguneaKrixketaneko Iturrigaina

Tel.: 943 00 05 [email protected]

2009ko martxoa artzape-3

Gure Txeru Elkartea

4-artzape @topagunea.com

009 . urteak ekar dagigula 2008 ak ekarriez digun hori!Adibidez etxebizitza DUHIN bat.Malkorbe bideko zuhaitzen metafora,dakart orain gogora sustraiak errotuditugu baina lekurik ez. Laboak dioenbezala...“Nekez uzten ditu zuhaitzak sustraiaklurrean errotu dituenean.”...Aukerak badira ( ehundaka etxe huts,herriko lur eta jabegoak non nahi “pala-zioa, depositoa,...) Baina aukeraketa ez dahain egokia izan eta egoera ez da batereerraza. Iñork ez du gugatik aposturik eginorain arte ( nahiz eta bakarren bat liberatuaegon…)Udalean izugarrizko koktela dago kan-poko buruko min ugarik sortutakoak...(Gure izenean makro proiektuetan bildu-tako zorrak, “Ai Balentziagak buruaaltxako balu…” , hauteskundeetako pro-mesa faltsuak ...Herritarra, gaztea, eta entxufegabea iza-tea, horixe dut delitu. Mila barrabaskeri egin dira herri hontaneta hala ere...herrirako eta herritarreizuzenduriko politika nere begiek ez duteoraindik ikusi. Ideia berri eta ilusioz beteriko kresal ufa-den jabe gara horixe da gure ondarexumea.Erosotasunaren aulkian irmo zaudetenakzuen “status”a galtzeko penaz, botereantsietatez, diputazioko aulkietan pentsa-kor? Urteetan zuek egindako Kudeaketa txa-rrari krisia gehitu beharra diogu. Egoerahonetan eskerrak umorea dela gure arma.. Baikorra izan hadi gazte! ( bai positiboki)bentaja galantak:- hipotekarik ez ( euriborra arrastoik ez).- Etxeko aseguruik ordaindu beharrik ez ,ez lagun aro eta ez catalana occidente.- Ikeara joan beharrik ez (ez kolaik, monta-jia egin beharrik ez ...)- Bizilagunen bilera amaieziñetara joanbeharrik ez…

Laburbilduz, mila esker guraso maiteaterpe emateagatik eta batzuk ikastekeduten xumetasuna erakustearren. Udalekoordezkariei animo akaso borondate pixka-tekin zeozer egingo dezute adibidez: , alo-kerazko etxe sozialak , babes ofizialekoetxe gehiago, zozketa lehenbailehen egin,alegia ETXE DUHINAK DENONTZAT .EKIN LANARI!!!!.

Dena den “ Nekez uzten du zuhaitzak sus-traiak…” , “difícilmente”...

Aingeru Aramendi Illarramendi

gutunak]2

zken aste hauetan, EH osoan ezker aber-tzaleak sekulako jazarpena jasan beharizan du. Getarian bertan, salbuespen ego-era honen ondorioak zuzenean jasan beharizan ditugu. - Ertzainek, ekitaldi politikoa debekatuzuten indarra erabiltzearen mehatxupean.Kartelak pegatzen ari zirela, bi getariaridentifikatuak izan ziren. Beraien datuakAudientzi Nazionalera bidaliko dituzte- Guardia Zibilak hainbat getariar indarrezgelditu, identifikatu, galdekatu eta armezmehatxatu ditu eta asko izan dira jarridituzten kontrolak ere.- PNV-ek, adierazpen askatasun eskubideaurratu du behin eta berriz. Herritarren aho-tsa desagertarazi nahian, kartel, pankarta...aurkako eraso sistematikorekin. Orain,udal-brigadez gain udaltzainak ere, PNV-ek gustukoa ez duen guztia kentzeko agin-dua jaso dute. Hori gutxi ez balitz, adieraz-pen askatasunaren alde lanean ari direnakidentifikatzeko agindua emana dute.Jazarpen hauen aurrean Aralar eta EA isilikmantendu dira. Beraien jarrera hipokritaagerian utziz, normaltasun osoz aritu dirahauteskundeetan. Hala eta guztiz ere oztopo guztiak gaindi-tuz eta komunikabideen boikotaren gaine-tik, gure aukera kalean izan da. Guztiokikusi ditugu D3Mren kartelak, geuremezua guztion etxetara iritsi da, herriosoak izan du D3Mren aldeko bozka eskuartean... eta hau guztia burutu ahal izateko,jende askok egin du lan. Horregatik, eskerrak eman nahi dizki-zuegu, hauteskunde kanpainako lanetanaritu zareten guztioi eta martxoak 1anurrezko bozka hautestontzian sartu zenu-tenoi.ZORIONAK DENOI!, herrian 314 bozkalortu ditugu eta guztira 100924 izan dira.Oztopoak – oztopo, baldintzarik okerrene-tan, militantziaren konpromiso eta inda-rrari esker beste behin ere, Ezker Abertza-leak bere mezua zabaltzea lortu du.Urrezko botoek askatasunaren bideanaurrerapauso handiak emateko baliokodute.

Getariako Ezker AbertzaleaNahia Inza

A

obernatzen gaituzten agintariok, denakdute azpiegitura “super”den bat eskain-tzeko:Euskal Autonomia Erkidegoko agintarinagusiak: “super-tren” bat , super-garestia,super-txikitzailea eta super-kutsatzaileaeskaintzen digu.Gipuzkoako agintari nagusiak, Pasaian,“super-portu” bat eraikiko dutela agintzendigu, hau ere super-txikitzailea.Getariako agintari nagusiarentzat berriz,“super-museoa” eraikitzea bukatu etamartxan jartzea, ezinbestekoa da, nahiz etasuper-eskandaluz, super-iluntasunez etasuper-irregulartasunez josia egon.Nahiz eta “super- azpiegitura” hauek, era-kunde eta pertsona ezberdinak bultzatuakizan, denak dute gutxienez bi ezaugarrielkarrekin lotzen dituztenak:Bata, alderdi bereko kideak bultzatzendituztela,hau da P.N.V.alderdiaren “super-asmoak” direla. Honekesan nahi du, alderdi honi eraikuntzahoriek sortzen dituzten txikizio, kutsadu-rak (mota guztietakoak), azpi-jokoak, iru-zurrek eta abarrek bost axola zaiola, horie-kin bere patrikak euroz betetzen baldinbaditu.Bigarrena, hauetako “super-asmo” batbera ere ez dela herritarren on-iritzi peanjarri, hau da, inposizioak direla. Eta hau-rreko puntuan bezala, logika hutsa erabi-liz, honek esan nahi du P.N.V. alderdia ezdela bere buruzagiek saldu nahi digutenbeste demokratikoa, edo bestela, botokra-zia eta demokrazia nahasten dituela. Guztihau, gero eta nabarmenago geratzen haridenean, oso eroso sentitzen direla Herrihonetako esparru politiko zehatz batek,jasaten duen apartheid politiko egoerare-kin.Baina goazen berriz ere “super-egituren”gaira. Guzti hau, are eta larriagoa irudi-tzen zait getariarrok ez ditugunean oina-rrizko azpiegiturak inolaz ere bermatuak:634 errepidea edozein momentutan moz-tua, Miako bide alternatiboa era lotsaga-rrian, garraio publiko urria eta garestia...Hau da gure agintarientzako, herritarrokzenbat eta zertarako balio dugunarenadierazgarri garbi bat, hauteskundetanbozka emateko bai, baina, gero beraiek,herria kontutan izan gabe, nahi dutenaegiteko.

Iñaki Mondragon Aiastui

GUdaberri on eta ...

Hauteskundeetan ere Getarian salbuespen egoera

Super-azpiegiturak eta errealitatea

Animalia baino animaliago

inkesta Aitor Irigoien, Beñat Gereka eta Mikel Mugika ]]Zeresan handia eman du Realak azken urteo-tan, ia dena txarrerako izan bada ere. Kirol-zein ekonomia-arloan lehen mailako taldeserio eta sendo izatetik, bigarren mailako taldeliskartsu izatera eta konkurtso legearenmende egotera igaro da. Zerk eragin du alda-keta sakon hori? Jokalariak erakusten aridiren maila eta zuzendaritza-aldaketa direla-eta, nola ikusten duzu klubaren egungo egoeraeta etorkizun hurbila?

Aldaketen errudun nagusietako bat taldearen inguruan izandiren interesak dira, hainbat alderdi politiko, komunikabideeta enpresak Realaren gainean eduki nahi izan duten boterea.Hori dela-eta, futbol-talde bat zuzentzeko gai ez den jendea iri-tsi da presidentetzara, eta, horiek fitxaketa-politika eskasaburutzeaz gain (Collet, Juanito...), diru asko gastatu dute. Etor-kizun hurbila ez dut oso garbi ikusten; taldearen jokoa ez daigotzeko behar denaren adinakoa, zelai erdian ez dugulakojoko-antolatzaile on bat. Ez da kasualitatea Martí egon zeneansekulako jokoa erakustea taldeak eta bera gabe eskas aritzea.Gainera, oso gol gutxi sartzen ditugu eta epaileen jarrerari ere usain txarra hartzen diot.Zenbat puntu kendu ote dizkigute! Amaitzeko, zuzendaritza berriarekin ez dut usteegoera asko aldatuko denik, jende hori botere bila dabiltzan batzuek jarritakoak direlauste baitut, azken batzarrean argi geratu zen moduan. Gora Reala!

Jon Ander De la Hoz

Nire ustez egungo egoeraren arrazoiak aurkitzen jarrita, ardura-ren zati handiena Astiazaran lehendakari ohiak du. Izan ere,milioika euroko galera eragin zuen bere kudeaketak, eta hori Txa-peldunen Ligari eta Xabi Alonsoren salmentari esker diru-kopuruhandiak lortu zituztela. Horrenbestez, garbi dago Realean diruasko ibili dela mahai azpitik eta gehiena Astiazaranen poltsikorabideratu dela. Kirol mailari dagokionez, jaitsieraren urtean Bakeroentrenatzaileak ez zuen ia erabaki zuzen bakar bat ere hartu,nahiz eta Diego Rivas eta Claudio Bravoren fitxaketekin (batezere, bigarren horrekin) asmatu. Horri dagokionez, atezain txileta-

rra denboraldi honen amaieran saltzeak sarrerak ekarri diezazkioke klubari, hurrengodenboraldian Asier Riesgo ere hor egongo baita. Etorkizun hurbila dela-eta, nik uste itxa-ropena ez dela galdu behar eta, bolada on bati eusten badiogu, igoera lortuko dugula epeez oso luzean.

Andoni Galarraga

Realaren aldaketa sakon hau nagusiki Urangaren ondoren zuzen-dari postuan izan diren pertsonen ondorioa da. Inguruan izandituzten aholkulariekin batera oso kudeaketa txarra egin baitute,zentzurik gabeko fitxaketekin dirutzak gaizki inbertituz. Lehengutxi baina ongi fitxatzen zen (Kovacevic, Karpin), baina azkenurteotako fitxaketa gehienak etekinik gabekoak suertatu dira.Horrez gain, betidanik Realean egon diren pertsona batzuk ere(Iriarte, Toshack) bere lanaren emaitza txarrak ahaztu eta klausuladenak osorik kobratuz poltsikoak beteta atera dira, inolako auto-kritikarik egin gabe eta klubaren ekonomia kontuan hartu gabe.

Tristea da, halaber, gainbehera hori guztia hasi zuen mandataria egun Ligako lehendaka-ria izatea.

Hala ere, Realaren etorkizuna lehen mailan ikusten dut, denon bultzadarekin eta egin-dako azpikeria denak argituko dituen zuzendaritza batekin, klubaren izen ona berresku-ratuko da. Etorkizun handiko gazte ugari dago Zubietan, eta horiei aukera gehiagoemango nieke, taldeak betidanik izan duen filosofiari eutsiz. Gora Reala!

Iosu Mugika

Aitor Irigoien

Artzapetik begira

Gizakiok ez omen gara animaliak edota,izatekotan, ez besteen gisakoak. Gukbakarrik dugun ezaugarri batek egitengaitu berezi: arrazonamenduak. Horrekazal dezake, beharbada, gainerako ani-malia zein izaki bizidunen gainetik gau-delako sinesmena hain barneratua izateagizakiok. Ez gara besteekin, berdintasu-nean, Lurra deitzen diogunaren partaidesoil. Are gehiago, bertako nagusitzatdugu geure burua. Arrazonatzeko gaita-sunak ematen digu horretarako eskubi-dea, eta, horrenbestez, baita natur erre-kurtso oro gure beharren araberaerabiltzekoa ere.

Ikaraz irakurri dut BalkanetakoGerrako erreportaje bat. Bertan, 1992tikaurrera eginiko garbiketa etnikoaren bai-tan, Serbiak Bosnia-Herzegovinako herri-tar musulmanei jasanarazitako sarras-kiak azaltzen ditu biktima izandakoemakume batek: fusilamenduak, bahike-tak, haurrei egindako gehiegikeriak,familia bateko semea bere ama bortxa-tzera eta aita alaba bortxatzera behartzea,egin ezean denak hiltzeko mehatxu-pean... Dardarka amaitu dut. Jarraian,Espainiako Guda Zibilaz eta ondorenazoroitu naiz, nazismoak juduekin egini-koaz, judu berberek palestinarrei egitendieten guztiaz, Vietnamgo Gerrako iru-diez, Hego Ameriketako herrialdeek urteluzez pairatu dituzten diktadura anke-rrez, Hego Afrikako apartheid-az, egu-nero herrialde azpigaratuetan ustiatzeneta ondoren hiltzen uzten ditugunmilioika errugabeez... Non dago arrazo-namendua? Zerk bultza gaitzake halako-etara?

Arrazonatzeko gai izateak ez du esannahi gure jarrera arrazoizkoa denik, eztabeti arrazoia dugunik ere. Animaliek ani-maliak hiltzen dituzte, biziraupenarenhelburu bakarrarekin. Gizakiek gizakiakhiltzen dituzte, baina xede gisa bizirau-pena eduki gabe. Posible da animaliakgizakia baino gizakiagoak izatea, etagizakiak aldiz animaliak baino animalia-goak. Urte luzeetako praktikekin, teoria-hipotesi oro iraultzen ari gara. Noizutziko diogu irrazionaltasuna omentze-ari? Botere-nahiak eta diru-goseak bahi-tuta dute arrazoia. Denbora aurrera doa.Gizakiak betikoan dirau. Animalia bainoanimaliago.

Gure Txeru Elkarteak antolatutakoHaurren Eskuz Banakako XXXI. PilotaTxapelketako finalak jokatu ziren joanden martxoaren 9an, Sahatsaga kirolde-giko frontoian. Guztira lau partidajokatu ziren, eta horien irabazleakGorka Eguren, Aratz Lertxundi, AitorAranguren eta Ekhiotz Etxeberria izanziren.

Elkanori buruzko antzezlanaDagoeneko hasi dira prestatzen Geta-riako marinelari buruzko antzezlana;Aitzpea Goenagak egin du gidoia, etaEdi Naudók lagunduta zuzendukodute antzezlana, Itziar Aizpuruagetaiarraren kolaborazioarekin. Entse-guekin hasita daude, baina oraindikgizonezko papera betetzeko lekuabadago. Animatu, beraz!

Urtarrilean egin behar zuten eski-irteera, azkenean, martxoko bigarren astebururapasa zuten, eta oraingoan bai, oraingoan gozatu zuten Luz Ardidenera joan zireneskiatzaile guztiek, bai giroaz eta bai elurraz!


] getarian zer berri?

Dagoeneko abian da aurtengo Litera-tur Lehiaketa, eta lanak aurkeztekoepea datorren apirilaren 1a izango da.Parte-hartzaile bakoitzak nahi adinalan aurkeztu ahal izango du zehaztudiren hainbat modalitatetan: ipuin-sai-lean, bertso edo olerkien modalitatean,eta piropoen atalean.

VIII. LiteraturLehiaketa abian

Dagoeneko abian da aurtengo Korrika 16; martxoaren 26an hasi zen Tuteran,eta datorren apirilaren 5ean Gasteizen amaituko da; getariarrok, ordea, lehe-nago ere izan dugu Korrikari lotutako hainbat ekitalditan parte hartzekoaukera. Besteak beste, Getariako Korrika Batzordeak antolatuta, martxoaren6an bertso-afari arrakastatsua egin zen Akerregi Txiki Txakolindegian, Man-txi, Amaia Agirre eta Aitzol Barandiaran bertsolariekin. Horrez gain, bestehainbat ekintza ere izan dira; esaterako, martxoaren 21ean Korrikako dendajarri zuten, eta, 27an, berriz, Korrika Txiki izan zen, haurren gozamenerako.

Korrika 16 badator!

Eskiatzaile guztiak atzean Luz Ardideneko pistak dituztela.

Oraingoan bai!

Joan den martxoaren 1ean eman zitzaion hasiera GR-121 bidea egiten duen Gipuz-koako Birari, eta amaiera 2010eko martxoaren 7an izatea aurreikusi da, 13 etapaburutu ostean. Lehen etapa egina dute, eta izugarrizko arrakasta izan zuen, 60laguneko autobusa bete eta beste hainbat lagun kotxez itzuli baitziren.

Getaria-Getaria, 13 etapatan

Martxoaren 21ean plazan jarritako Korrika Denda.Finaleko parte-hartzaile guztiak.

Pilota Txapelketakofinalak

Argazkia: Izaro Uzin

Argazkia: J.M. Azpeitia

Gure planetak jasotzen duen energia-iturri nagusia eguzkiaren erradiazioada. Erradiazio hori lurrazalera iristendenean, atmosferako eta ozeanoetakozirkulazioari esker zabaldu egiten da,eta, gero, espaziora itzultzen.

Gure atmosferandauden zenbaitgasen eraginez,energia horren zatibat ez da espaziorairradiatzen, etaberotu egiten dituatmosferarenbeheko geruzak etalurrazala; horrela, bizitzeko tenperaturaegokia ahalbidetzen du.Efektu horriberotegi-efektua deitzen diogu, eta horieragiten duten gasei berotegi-efektukogasak.

Nazioarteko zientzialari askoren iri-tziz, Lurreko berotegi-efektua areago-tzen ari da gizakien jarduerak direla-etaisurtzen diren zenbait gasen ondorioz;esaterako, karbono dioxidoa eta meta-noa.Atal honetan etxean, lanean, erosketakegitean edota batetik bestera ibiltzeangas gutxiago isurtzeko hainbat aholkuaurkituko dituzu. Gaurkoan etxekosukaldean.- Ontzi-garbigailua edo ikuzgailua era-bat beteta erabili beti, edo, bestela, pro-grama motzak edo merkeak erabili. - Arropa-lehorgailua noizean behinbakarrik erabili, energia asko kontsumi-tzen baitu. Askotan erabili beharra iza-nez gero, aurrez arropa zentrifugatu,lehorgailuaren energia-kontsumoamurrizteko. - Komenigarria da hozkailuaren termos-tatoa doitzea: 6 ºC-tan hozte-zonan eta -18 ºC-tan izozte-zonan. Jaisten dugungradu bakoitzeko % 5 igotzen da ener-gia-kontsumoa. - Ohiko labearen ordez mikrouhinakerabiltzen baditugu, % 60 inguru aurrez-tuko dugu energia. - Elikagaiak egosi bitartean kazolei tapajartzen badiegu, energia aurrezten da,bero gutxiago galtzen baita.

Informazio gehiago:Tel.: 943 896024

[email protected]

Xabier Alberdi, Jesus Manuel Perez Centeno, Alberto Plata Montero eta IsmaelGarcia arkelologoek Getariako, Gasteizeko eta Salinaseko hiribilduen sorrerariburuz jardun zuten Udaleko Batzar Aretoan egindako mahai-inguruan. Jendeugari bildu zen; batez ere, Getariak 1209. urtean jaso zituen foroei buruzko hain-bat kontu ulertzeko asmoz. Horrenbestez, Udalaren laguntzarekin XabierAlberdi, Jesus Manuel Perez, Fernando Txueka, Idoia Arrieta eta Peio Iribarrekekimenez, martxotik abendura bitartean, hainbat hitzaldi izango dira Getariariburuz Udaleko Batzar Aretoan.


] bi hitzetan

Joan den martxoaren 1ean Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeak izan ziren.EAJ izan zen herrian boto gehien lortu zuen alderdia, nahiz eta oraingoan EAalderdi politikoarekin koalizioan aurkeztu ez; Aralar eta PSOE taldeak, berriz, igoegin ziren. Bestalde, aipatu behar da D3M taldea legez kanpo utzi zutela hautes-kunde horietan, nahiz eta guk beheko taulan herrian ateratako botu kopurua jarri.

Eusko Legebiltzarreko Hauteskundeen emaitzakGetarian

Mahai-inguruan parte hartu zuten lau arkeologoak.

EAJD3MAralarEAPSE-EEEBPPBerdeakUPD

20097573142008663292321

2005-

EHAK:410152

-404327--

Argazkia: A. Manzisidor

Erdi Aroko hiribilduen sorrerariburuzko mahai-ingurua


Amaia Iribar] elkarrizketa

Frantses bat herrian. Errazaizan al zen hiri handi batetikherri txiki batera etortzea?Gurasoek erabaki hori hartuizanaren arrazoia ni izan nin-tzen, argi eta garbi; izan ere,herri txiki batean hobeto ego-kituko nintzela uste zuten,bizitzarako baldintza hobeak

eskaintzen baitzituen. Beraz,beraien ilusioak alde baterautzi eta Getariara etorri ziren,nigatik.

Zein hizkuntzatan hitz egitenzenuen?Frantsesa izan zen nire lehenhizkuntza; gurasoek euskaraz

hitz egiten zidaten etxean,ulertzen nuen, baina nik fran-tsesez soilik nekien hitz egi-ten. Gaur egun, ordea, nahizeta ulertzen dudan, gutxi hitzegiten dut.

Sei urterekin etorri zinenGetariara. Orduko zer oroi-tzapen dituzu?Garai hartan pil-pileanzegoen ikastolen mugimen-dua: lehenengo andereñoakMaritxu Ezenarro, Maria ElisaIsasti eta Irene Arruti izanziren, eta maisua, berriz, IñakiZulaika. Oso oroitzapen onakditut, eta, nahiz eta hasieranhizkuntzari dagokionez gogo-rra izan, oso maitatua senti-tzen nintzen. Handik

Parisen jaio zen 1963an, Trokadero Auzoko Rue Passykalean, 16. distrituan, eta, noski, hortik datorkio ezi-zena: Iñaki “Paris”. Aita ondarrutarra eta ama getaria-rra; hain zuzen, biak Parisera lan bila joan ziren, etahango Euskal Etxean ezagutu zuten elkar.

Gaixotasun neuro-muskularra du jaiotzatik, bainahori ez da oztopo izan berak nahi bezala bizitzeko.

Udako oporretan, gurasoak Parisen utzi eta amona-ren etxera etortzen zen.

Sei urterekin egin zitzaigun getariarra, orduan etorribaitziren herrira, bertan gelditzeko asmoz.

“Paris” “Paris”

Iñaki Aranberri Iñaki Aranberri

Oztopoak gaindituz


] elkarrizketa] Iñaki “Paris”

Zarauzko Ikastolara joanginen, eta han ere une osoederrak pasa nituen; lagunasko egin nituen.

Ikasketekin jarraitu alzenuen?Graduondokoa ateratzeaaitzakiatzat hartuta, Errioxarajoan nintzen elbarritasun fisi-koa duten pertsonen jokoparaolinpikoetarako presta-tzera. Niretzat aldaketa gogo-rra izan zen, batez ere hizkun-tzagatik; baina polita ere bai,lagun ugari egin bainituen.Garai hartan parrandazalesamarra nintzen, eta, azke-nean, lortu nuen beraiek nihandik bidaltzea. Horrenbes-tez, herrian gaueko eskolarajoan eta gero, Donostian ateranuen graduondokoa, anek-dota eta guzti.

Zure gaixotasuna genetikoada. Noiz konturatu zirengurasoak gaixotasunaz?Urtebete inguru nuela kontu-ratu ziren zerbait banuela, etaberehala hasi ziren mugitzen.Pariseko medikuek espezialis-taren batengana joateko esanzieten, eta, zehazki, Suitzanzegoen gaixotasun-mota horiaztertzen zuen mundukomedikurik onena. Une hartandiruz larri samar geunden,baina, zorionez, aitak zuenezagun bati esker Suitzarajoan ahal izan genuen; handetektatu zuten nire gaixota-suna. Duela bi urte gaixota-suna non dagoen aurkitzealortu zuten, eta Charcot-Marie-Tooth izena jarri zioten(Jean-Marie Charcot, Pierre

Marie eta Howard HenryTooth gaixotasuna aurkituzuten hiru sendagileen ome-nez); zehazki, gaixotasunarraroen artean dago. Hain-beste ibili naiz mediku artean,niretzat bigarren familia batdirela!

Noiztik gurpil-aulkian?Jaunartzea egin eta berehala,Goiatzen erori nintzenetiknago aulkian; erori izan ezbanintz, beharbada beste urte-bete egingo nuen gurpil-aul-kian eseri gabe.

Inguruan ba al da inor gaixotasun berarekin?Espainiako estatuan 6 edo 7kasu daude, eta gertukoenaMeaga auzoan bizi den lagunbat. Atrofia muskularra dugu;muskuluak indarra galtzendoaz, eta, batez ere, ahotsarenbidez hautematen da, afoniaizaten baitugu. Ikerketen ara-bera, Tunezetik datorren gai-sotasuna da. Gu ikerketetanlaguntzeko prest egoten gara:argazkiak, bideoak… egitendizkigute, gero neurologoenarteko hitzaldiak egiteko.

Gaixotasuna bidelagun izanik, guztiok egin ditugungauza berdinak egin dituzuladirudi.Bizitza normala egiten saiatunaiz eta saiatzen naiz, bainahorrek ez du esan nahi nireburuarekin lanik egin ezdudanik; ordu asko igaroditut zeregin horretan, etagarbi daukat nire bizitzanorantz bideratu nahi dudan.Zorionez edo zoritxarrez gaitz

“Hizkuntzari dagokionezgogorra izan arren, oso maitatua sentitzen nintzen”

Pariseko haurtzaindegian hainbat haurrekin bazkaltzen (ezkerrekoa).

“Gertatu egin da eta ez da inoren errua izan; gainera, harro nago”

Iñaki Jaun Hartze Eguneko ospakizunean (ezkerretik hirugarrena).


esango, tokatu egin zait etaaurrera. Gaizki esaka jar-dungo banu, berekoia izangonintzateke, egun munduandagoen egoera ikusita. Azkenfinean, gertatu egin da eta ezda inoren errua izan; gainera,harro nago.

ONCErentzat lanean jardunazara. Zer oroitzapen dituzu?ONCEk lanbide bat emanzidan 16 urtez, eta hori pozte-koa da; baina, ez da jendeakuste duen bezala. Momentuon gutxi igaro nituen, gogorraizaten baitzen nuen ordutegiazela-eta; egun guztia kaleankupoiak saltzen. Bestalde, jen-dearekin nahiko gustura gel-ditu nintzen.

Harreman ugari egingozenuen, ezta?Niregana hurbiltzen zen edo-norekin hitz egiten nuen,zahar zein gazte; berdin zait,ez dut koloreetan sinesten,denak pertsonak baikara. Jen-deak nitaz ikastea, eta, alde-rantziz, nik haiengandik ikas-tea; horri ematen diotgarrantzia. Bizitzan joan-eto-rri bat egiteko gaude, etasaiatu behar gara elkar erres-petatzen.

hau tokatu zait; gauza txarrakeman dizkit, baina baitagauza on asko ere, bizitzarenbeste ikuspegi bat, bereziki.Nire gurasoez, anaiaz, lagu-nez… harro nago, oso maita-tua sentiarazi bainaute. Bada-kit mugak ditudala eta izangoditudala, baina nork ez?Herrian laguntza izan dut,eta, oztopoak izan baditut,horiek kentzen saiatu dira.

Beraz, gaixotasuna ez daoztopo izan nahi zenuenaegiteko?Bai, noski baietz; oztopoakmugak dira azken finean.Jaiotzetik datorren gaitza da,eta beti saiatzen naiz aurrerabegira bizitzen; gainera, ezindut ulertu gaixotasun-motahau edo antzekoa duten per-tsonak elkartzean beti gaiberari buruz hitz egiten jardu-tea: gaixotasunari buruz. Nireustez, hitz egin behar deneanhitz egin behar da, baina betiikuspegi positiboarekin.

Ikuspegi baikorra, ezta?Jendeak aulkian ikusten nau,eta beharbada pentsatukodute arazoak ditudala; baina,nire ikuspegitik gaixotasunakgauza on asko eman dizkit.Batez ere, nire burua egitekoasko balio izan dit, eta, beraz,ozen adierazi nahi dut harronagoela elbarri jaiotzeaz.

Parrandazalea ere izan zara,ezta?Bai, parrandazale handia izannaiz, eta lagun artean betibeste bat gehiago sentitunaiz. Niri berdin zait norekinegon, gustura egonez gero.Herrian bi koadrila izanditut; bata, txikitako ikasto-lako lagunak: Antonina,Elena, Miren, Iñaki … eta,bestea, gerora sortutakoa,Joxe Mari, Igone, Itziar,Andoni, Terese, Aitor, Aran-tza, Iñaki... Bi koadrilekin osooroitzapen onak ditut.Gaitzarekin haserre?Ez, errealitate bat da; beraz,nik txarra denik ez dut

HIESaren taldean, ELAN-Euskadin… Zer eskaintzendiezu talde horiei?Nik usten dut galdera alde-rantziz egin behar dela: zereskaini didaten niri taldehoriek. Oro har, jendeak ustedu taldeetan zerbait ematekosoilik sartzen direla; baina,hori ez da horrela, taldeekhartu baino gehiago emanegiten baitute.

Duela hiruzpalau urte onartuzizuten ezintasuna. Zailaizan al zen lortzea?Erorketa baten ondorioz hila-bete eta erdi egin nuen erie-txean. Egun batean, bertakohiru sendagile etorri eta nirebizitza aldatzeko garaia iritsizela esan zidaten, ezin nuelaordura arteko lanarekinjarraitu (negu luzea, urdurita-suna… ); hala ere, bizitza nor-mala egiten jarraitu nezakeelaadierazi zidaten. Familiakoeketa lagunek oso ondo hartuzuten albistea; zoritxarrez,ezintasuna lortzeko oztopoakizan nituen, eta, borroka askoeginez, bi urteren ondorenlortu nuen.

Betidanik ibili izan zaraherriko hainbat taldetan:




Nola hasi zinen ELANen?Garai hartan ELANek antola-tzen zituen jardunaldi batzue-tara joan nintzen lehengusubatek animatuta, eta, harrez-kero, bertan jarraitzen dut.Talde txikia da, 150 edo 160bazkidez osatua, eta zazpilagunek jarduten dugulanean. Nik oso gustura jardu-ten dut; baina, ematen dudanera berean, jaso egiten dut.HIESaren taldeko esperientziaere oso polita izan zen, aberas-garria, asko ikasi bainuen.

Egun zein beste taldetanzabiltza?ELANez gain, beste bi talde-tan nabil: GENE (GipuzkoakoEritasun Neuro-muskularrenElkartea) eta Elbarrien Taldea.Hiru talde horien barruanegoteak gutxieneko inplika-zioa eskatzen du, eta gusturaegiten dut. Horietan guztietanentzuteari ematen diotgarrantzia; izan ere, iruditzenzait oro har ez dakigula entzu-ten, ez dakidala entzuten.

Ez zara geldirik egoten,ezta?Pertsona aktiboa izatea gusta-tzen zait, baina garrantzi han-

dia ematen diot taldea serioaizateari; hau da, ildo batijarraitzen dion taldea izatea,helburuak dituena.

Zaletasunik?Asko interesatzen zait EuskalHerriko arazo politikoa etakultura: egunero irakurtzenditut egunkariak internetbidez. Horrez gain, zinea etakirola asko gustatzen zaizkit.

Politika?Bai, gustatzen zait; politikeoa,berriz, ez.

Betidanik?

Oso gazte nintzela, 13 urtetik17 urtera, gutxi gorabehera,hasi nuen nire prestakuntzapolitikoa; larunbatero 7 edo 8orduz. Politika-alorrean, gai-nera, beti bide berari jarraitudiot, ideologia bati lotuta.

Euskara?Euskalduna naiz, eta nirelehen hizkuntza euskara da,baina horrek ez du esan nahielebakarra den gizartea eska-tzen dudanik.

Egungo egoera politikoariburuz zer iritzi duzu?Gaur egun modako hitzadugu bakea, baina horren bai-tan hainbat gai azpimarratukonituzke: hilketaren aurkanago, alderdi politikoak legezkanpo uztearen aurka, meha-txupean bizitzearen aurka,torturaren aurka, egunkariak(Egunkaria zein Egin) ixtearenaurka, euskal presoek hemenegon behar dutela uste dut,ezin dut ulertu Lehendakaribat auziperatzea politikaribatekin hitz egiteagatik…

Badu irtenbiderik?Euskal Herriak aurrera egite-kotan autogobernua behar da,eta hori lortzeko politikariguztiak mahaian eseri behardira, inor baztertu gabe. Horibai, printzipio guztien gaine-tik, giza eskubideak daude, etahori hartu beharko luketeoinarri alderdi politiko guztiek.

“Talde horien barruanegoteak gutxienekoinplikazioa eskatzen du,eta gustura egiten dut”

Hainbat lagunekin Salbatore festak ospatzen.


Amaia Iribar] elkarrizketa

Emakumeak politikan

1) Legebiltzarreko azkeneko hautes-kunde hauetan ez dute indar politikoguztiek ordezkariak lortzeko aukerarikizan; beraz, Legebiltzar honek ez du Eus-kadiko errealitate politikoa jasoko. Halaere, esan behar dugu legitimitate guztiaizango duela, egongo diren ordezkariguztiak herritarrek aukeratuak izan dira-eta.

Emaitzei dagokienez, aipatu behar daez direla oso pozgarriak izan ikuspegiabertzaletik. Kontuan hartu behar duguia ezinezkoa, edo oso zaila, egiten ari zai-gula Lehendakari abertzale bat aukera-tzea, nahiz eta alderdi abertzaleok eta

Euskadik erabakitzeko ahalmena izandezan lan egiten dugunok, konstituzioa-ren aldeko alderdiek baino 80.000 botogehiago lortu. Hala ere, nahiko nukeJuan Jose Ibarretxe izatea berriro ereLehendakari: garai ekonomiko zail hone-tan behar ditugulako bere prestakuntza,esperientzia, indarra eta abertzaletasuna,herri moduan aurrera egiteko. Azkenbatean, berak irabazi ditu hauteskundehauek.

2) Politikaren munduan emakumeenkopuruak gora egin du. BerdintasunarenLegeari esker, emakumeok erakunde

publikoetako organo gorenetan presen-tzia dugu. Gainera, emakumeok erakus-ten ari gara prestatuta gaudela, ondo egi-ten dugula lan, arduratsuak garela etamotibazio handia dugula erronka berrieiaurre egiteko.

3) Berdintasunaren alde guztiok elkarre-kin egin behar dugu lan, baita hedabi-deek ere. Guztiok lortu behar dugu ema-kumeen lan-baldintzak hobetzea etaenpresetan presentzia gehiago izatea.Ildo berean, gizonezkoen presentzia han-ditu behar dugu beste arlo batzuetan,esate baterako, gizarte eta etxeko lane-tan. Gainera, guztiok egin behar dieguaurre jarrera matxistei eta emakumeenaurkako indarkeriari, eta, horri dagokio-nez, komunikabideen lana oso garrantzi-tsua da.

4) Nire ustez berdintasuna honako hauda: emakumea nahiz gizona izan bereiz-ketarik ez egotea. Garbi dago ezaugarriezberdinak ditugula eta funtzio jakinbatzuk bi sexuetako batek soilik eginditzakeela; hala ere, zeregin eta arlo oro-tan, bi sexuen arteko berdintasuna egonbehar da.

5) Gizonezkoen berbera; hau da, herri-tarren bizimodua hobea izan dadin lanegitea.

Gipuzkoako Batzar Nagusietako IdazkariLehenaEAJ-PNVren Batzar Kidea

ARRATE ALBIZU

Hilabete honetan izan diren bi gertakari uztartu nahi ditugu: batetik, martxoaren 1ean Eusko

Legebiltzarreko Hauteskundeak izan genituen, eta, bestetik, hilaren 8an Emakumeen Nazio-

arteko Eguna. Horretarako, getariarrak diren emakume politikariei hainbat galdera egin

dizkiegu, emakumeek politikan izan ditzaketen bizipenei buruz.

Erantzunak Arrate


] elkarrizketa ] emakumeak politikan

1) Balorazioa egitean, ezin dugu ukatuhauteskunde hauek ez direla batere

onak izan Ezker Batua Berdeak alder-diarentzat. Hain zuzen, faktore

askok egin dute bat, hori horrelagerta zedin: Jaurlaritzan egin-dako kudeaketa, ondo azaldu ezizana, bi alderdiren arteko ten-tsioa (bipartidismoa) eta botoen

polarizazioa, eta, horrez gain, par-tidu barruko egoerak.

2) Berdintasun Legeariesker hautagaien zerrendak

paritarioak izan arren, erabaki-tzeko karguetan oraindik ere ez

dago bermatuta emakumeenordezkaritza. Emakumeok, batez ere,

tradizionalki femeninotzat hartu direnalorretan aritzen gara oraindik.

3) Hedabide askotan, eta, batez ere,publizitate-alorrean, emakumeen irudiaobjektu bat bezala agertzen da, oraindikere. Irudi friboloa ematen da, eta emaku-meok une oro gure itxuragatik kezkatutagaudela islatzen dute; hau da, beti “gaz-teak” eta “argalak” izan behar dugula,horrela soilik izango baikara “erakarga-rriak” gizonentzat. Gure lana, ordea, per-tsona bere osotasunean baloratzea da.

4) Berdintasunaz hitz egiten dugunean,Aukera Berdintasunari buruz ari gara,DENOK berdintasun-aukerak eduki-tzeko eskubideaz.

- Desberdintasunak:1. Enplegua: enpleguari buruzko

datuek, emakumearen kontrako irudiaislatzen dute: segregazio horizontala etabertikala, langabezia-tasa altuagoa,bitartekotasun (aldi baterako) eta lanaldierdiko kontratazioak, soldata eskasa-goak...

2. Etxeko lana ez da aintzat hartzen,ezta baloratzen ere. Bakoitzaren lan-ego-eraz gain, emakumeek gizonek baina biordu gehiago sartzen dituzte, batezbeste, egunean horrelako lanak egiten.

beharko dira egoera hau geldiarazteko

5) Gure helburua gizarte berdinagoalortzea da, eta hori ezkerreko ikuspegi-tik soilik lortu daiteken helburua da.Gure lana beti izango da langileen eta,oro har, gutxien dutenen aldekoa.Egungo sistema ekonomiko kapitalistakinjustizia eta desoreka sortzen ditu, baigure herrian, bai munduan; horrenbes-tez, gure borroka desberdintasun guztihorien kontra doa. Gure azken helburuasistema bera apurtu eta aldatzea dasozialismoa ezartzeko, baldin eta baldin-tzek egunen batean hori gauzatzea ahal-bidetzen badute.

Lan-bizitza eta familia-bizitza uztartzea(Kontziliazioa) emakumeari dagokiooraindik.

3. Zaintza-lanak: zaintza-lanen ardu-rari dagokionez, emakumeok gehiengoaizaten jarraitzen dugu.

4. Pobreziak emakumeengan eraginhandiagoa dauka; batez ere, honakokasu hauetan: guraso bakarreko fami-liak, emakume nagusiak, emakume etor-kinak...Genero indarkeria: aurten, dagoeneko, 9emakume hil dira euren bikotearen edobikote ohiaren eskutan. Argi dago har-tzen diren neurriak ez direla nahikoak,eta, beraz, baliabide gehiago jarri

GALDERAK

1.- Zer balorazio egingo zenuke Eusko Legebiltzarreko Hauteskun-deei buruz?2.- Nola dago baloratuta emakumea politika munduan?3.- Emakumeei hedabideetan ematen zaien irudia gizartearentzateredugarria dela iruditzen al zaizu?4.- Zer da berdintasuna zuretzat? Non dago desberdintasuna?5.- Euskal Herriko politikan zein da zuen lana eta helburua?

Zarauzko Udaletxeko Berdintasun ZinegotziaMARIANA ARANBURU

Erantzunak Mariana

besterik balio ez duen gizakia.

4) Gizarte honetan, emakumezkoek etagizonezkoek eskubide berak izatea. Guregarapen pertsonal zein kolektiboan gizo-nezkoek dituzten aukera berak izatea,eta, azken batean, emakumearen eskuegotea zer aukera egin erabakitzea; hauda, ez izatea gizarte-sistema bere aukeraahalbidetuko duen edo ez duen eragilea.

Egun, oraindik ere, emakumeok jasa-ten dugun zapalkuntza egiturazkoa da,eredu patriarkalak gure bizitzaren eremuguztietan baitu eragina; beraz, antola-keta-eredu horrek emakumeon eskubi-deen urraketa eragiten du. Oraindik,bigarren lerroko gizakiak gara esparruaskotan: lan-munduan, politikan, fami-lia-alorrean... Bestalde, aparteko aipa-mena eta mespretxua merezi du emaku-meok etenik gabe jasaten dugunbiolentzia matxistak.

5) Gure helburua Euskal Herriaren aitor-tzan eta zor zaion eskubideen errespe-tuan oinarritutako ziklo politiko demo-kratiko bat zabaltzea da. Aldi berean,independentziaren eta sozialismoarenaldeko posizio estrategikoak indartzensaiatuko gara.

Emakumearen ikuspuntutik, EzkerAbertzaletik jendarte parekidea eraikinahi dugu, sexuen arteko harremanberrietan oinarritutako gizartea. Bidehorretan, eta sexuen arteko parekideta-sunari dagokionez, gure herriak per-tsona guztien neurrira eraiki beharditugu. Horrenbestez, bizitzaren edozeinarlotan gizon eta emakumeen artean ger-tatzen diren desberdintasunak gaindi-tzeko, ezinbestekoa da beharrezko balia-bide eta bitartekoak jartzea, baita eremuinstituzionalean ere.

1) Hasteko esan beharra dago, hautes-kunde hauek ez direla demokratikoakizan, herri honen zati garrantzitsu batkanporatua izan baita. Legebiltzarra,herritarren borondatea ordezkatu gabeosatzea hemen bakarrik gertatzen da,Europa guzian. Beraz, horrek esan nahidu Euskal Autonomia Erkidegoko zeinNafarroako legebiltzarrak ez direlademokratikoak izango, apartheid politi-koa ezarri baita. Nahiz eta emaitzek lege-biltzarraren eraketa trukatua erakutsi,bozek erakutsi dute herri honetakogehiengoa abertzalea dela eta irtenbidedemokratiko itzartu eta negoziatu batenalde dagoela.

Emakumeei dagokienez, ikusten daalderdien zerrendek parekidetasunarenzenbakiak aurkezten dituztela; baina,hori guztiz irreala da, emakume gutxibatzuk izan baitziren zerrenda-buru.Beraz ordezkaritza dezente zabalagoada gizonezkoena emakumezkoenabaino.

2) Nahiz eta emakumeen presentziapolitika-alorrean gero eta garrantzitsua-goa izan, oraindik ere gizonezkoen eskudagoen mundu bat da; izan ere, goi-kargu gehienak (kontseilari, zuzendari,diputatu, alderdi-buru, alkate…) gizo-nezkoek betetzen dituzte.

Parekidetasuna irudikatzen dutenzerrendak osatzeko erabiltzen dira ema-kumeak; baina, ardurak hartzean, gurepresentzia erreala askoz ere txikiagoa da.Ezker Abertzaleak beti izan du gai horre-kiko sentsibilizazioa, ikusi besterik ezdago gure presentzia alkate- eta zinego-tzi-karguetan eta ordezkaritza oroko-rrean; gainera, aipamen berezia eginbehar zaio egun LAB ordezkatzen duenAinhoa Etxaideri.

3) Ez; izan ere, hedabideek nagusikiagertzen duten emakumearen irudialurrina erabili behar duen haragi-puskabat baita oraindik ere, etxeko garbita-suna egiteko edota haurrak zaintzeko



Getariako hautetsi independentistaKARMELE IRIBAR

Erantzunak Karmele



1) Hiru ideia nagusi: (1) gizarte haugehiengoz abertzalea dela argi geratu da,nahiz eta ilegalizazioa medio ez denhorrela islatuko Legebiltzarrean. (2)ARALAR eta Abertzaleen Batasunaalderdiek ordezkatzen duten ezker aber-tzalea ulertzeko modua indartua aterada ARALARek jaso duen konfiantzahandiagatik, eta, horrenbesez, etorkizu-neko bidea gero eta garbiago dago. (3)PP-PSE fronteak gehiengo abertzaleaduen gizartea gobernatzeko dituenasmoek euskal gizarteko eta politikagin-tzako giroa tentsionatu egingo dute.Aurrera egingo balu, erabakitzeko esku-

erabaki-gunetan parte hartzeko eskubidebera izatea. Eta noski, etxean, etxekolanei eta haur eta zaharren zaintzaridagokionez, ardura bera izatea. Desber-dintasunak, oraindik ere, bi mailetandaude: etxetik kanpo eta etxe barruan.

5) Helburu hirukoitza dugu, labur esa-teko. Krisi ekonomikoaren garai gogorhauetan, krisiaren zama ez dezatela beti-koek jasan, eta, administrazio publikoe-tatik krisiari aurre egitean, kontuanhartu ditzatela langileen iritziak eta eska-riak. Herri-ikuspegiari dagokionez,gehiengo abertzaleak gai izan behardugu indarrak batu eta, bai hemen etabai nazioartean, herri honek erabaki-tzeko eskubidea duela aldarrikatzeko,bai eta egun estatu espainiarrak ukatunahi digun hori elkarrizketa politikoarenbidez, berandu baino lehen, onartu deza-ten eragiteko ere; gehiengo demokrati-koa geldiezina da, baldin eta bide poli-tiko soiletatik ekiten badu. Eta azkenik,herri honetan bakea izan dezagun nireekarpena egitea da helburu nagusia.Herri honek belaunaldi gehiegitan jasandu sufrimendua, era askotakoa eta aldeaskotan dagoena; beraz, gai izan behardugu sufrimenduaren zurrunbilo horre-kin amaitu, eta elkarrekin bakean bizi-tzeko. Horretarako norberak hasi behardu pentsatzen zer egin dezakeen, bes-teek zer egin beharko luketen esan bainolehen; guk egin behar dugu bakea.Betiko dinamikarekin jarraituz, bada-kigu betiko erantzuna izango dugula;hortaz, apurtu dezagun dinamika, egindezagun politika soilaren aldeko apus-tua eta amaitu dezagun sufrimenduare-kin herri honetan.

bideen aldekook eta euskaltzaleok inda-rrak batu eta erantzun bateratuak ema-teko gai izan beharko ginateke, bai Lege-biltzarrean, bai Legebiltzarretik kanpo.

2) Berdintasun legeak ahalbidetu dulegebiltzarrean emakumeen presentziaparekoa izatea; baina, hala ere, bozera-maile gehienek eta agintzen dutenekgizonezkoak izaten jarraitzen dute.Horren adibide, ikusi besterik ez dugugobernua osatzeko negoziazio taldeetanzenbat emakume gauden.

3) Hedabideek gizartean dagoena isla-tzen dute: oraindik ere emakumeaobjektu gisa gehiago ikusten da subjektugisa baino. Guztiok aldatu behar dituguaurreiritziak, baita komunikabideek ere.Horretarako, ezinbestekoa da emaku-meok botere-gunetan berdintasuneanparte hartzea.

4) Berdintasuna eskubide-berdintasunada, maila guztietan; eremu publikoan eta

Zinegotzia Getarian eta parlamentari hautatua2009ko martxoaren 1eko hauteskundeetan

AINTZANE EZENARRO

Erantzunak Aintzane

] harritarten txutxupeka / herri eskola

16- artzape @topagunea.com16-artzape @topagunea.com

supermerkatuan, jan eta erosketak eginzituzten; eta ontzi birziklatzearen taile-rrean, zaborra zein ontzitara bota ikasizuten. Beraientzat supermerkatuarenaeta ontzi-birziklapenarena izan zirengustukoenak.

Hirugarren ziklokoek bi tailerretanhartu genuen parte:- Paper-birziklapena eta elikagaien ana-lisia. Oso ondo pasa genuen, eta bietatikarrakasta gehiena analisiak eduki zuen.

Berriro ere gustura errepikatuko geni-tuzke tailer horiek.

Eskerrik beroenak zuen arretarengatik.

AIO!!

Kaixo irakurleok:

Otsailaren 9tik 12ra, Lehen Hezkuntzaosoak kontsumo-tailerrak egin genituen.Orain azalduko dizuegu guztia:

Lehen ziklokoek hiru tailer landu zituz-ten:- Supermerkatua, paper-birziklapena etajostailuak. Supermerkatuan erosketak egin zituz-ten; paperari buruzko tailerrean, berriz,egunkaria birziklatu eta beste paper bategin zuten; eta, azkenik, jostailuen taile-rrean, ohartu ziren jostailu asko dauzka-tela eta asko ez dituztela erabiltzen.

Bigarren ziklokoek ere hiru tailer izanzituzten; honako hauek, hain zuzen:- Ehunak, supermerkatua eta ontzi-bir-ziklapena. Ehunekin jolastu egin zuten;

Kontsumo -tailerrak

6. mailako ikasleak

AZKEN EGUNA: 2009-04-04 - HASIERAKO DATA: 2009-03-04 EUSKO JAURLARITZA1. artikulua.– Helburua.

1.– Agindu honen xedea da 2009rakodeialdia egitea boluntariotza antolatualagundu eta indartzeko neurriei dagoz-kien laguntzetarako, gizarte-zerbitzuenalorrean jarduerak egiteari buruzko ekai-naren 11ko 133/2002 Dekretuan aurrezikusi baitira.

2.– Boluntariotzaren arloko prestakun-tzara, gizarte boluntariotza lagundu etaindartzera, eta boluntariotzako erakun-deak mantentzera bideratutako jardue-rek jaso ahal izango dituzte diru-lagun-tzak.

3.– Horretarako ehun eta laurogeita hirumila zortziehun eta berrogeita hamabosteuro (183.855,00) erabiliko dira gehienez.

4.– Artikulu horretan zehaztutako guz-tizko zenbatekoa aldatu egin daiteke,eskatutako laguntza guztien kopuruakontuan hartuta, eta Etxebizitza etaGizarte Gaietako Sailaren beste laguntzaprograma batzuen exekuziotik atera dai-tezkeen agortu gabeko aurrekontu balia-bideen arabera. Aldarazpena, dena den,laguntzak ebatzi aurretik egin beharkoda, eta Gizarte Ongizateko zuzendariakemango du horren berri, ebazpenarenbidez.

5.– Diru-laguntza eskariaren xede direnproiektuak 2009ko ekitaldian eginbeharko dira.

OINARRIAK OSORIK ATXIKITUTAKOARTXIBOETAN http://www.ongdeus-kadi.org/documents_deinteres/convo-catorias/Convocatorias/9264.pdf

] elan-euskadi

Boluntariotza antolatua lagundueta hori indartzeko neurriei dagozkien laguntzak

18- artzape @topagunea.com18-artzape @topagunea.com

Sarri entzun izan dugu historia atzera begiratze bat bainoez dela, denbora galtze bat dela etorkizunaren kaltetan e.a.Ordea, esan beharra dago historiak ere baduela bere tokiaeta garrantzia gaurko egunean. Ez dago zalantzarikaurrera jarraitzeko unean unekoa bizi behar dela, eta ezindela atzera begira lo hartu. Aurrean daukagunari aurreegin behar diogu iparrorratza aurrera begira jarrita; baina,betiere nondik gatozen eta nora goazen jakinda. Adibidegisa, pertsona heldu batek ez badu bere gaztaroa beharbezala bizi, edo bere barneko arazoei edo gatazkei irtenbi-derik ez badie eman, heldutasunera iristean bere barruanizango ditu oraindik gatazka horiek, eta bere bizitzanatzera begira egongo da askotan; egoera horrek, hainzuzen, izugarrizko arazoak sortuko dizkio egunean egu-neko arazoei aurre egiteko eta pertsona bezala garatzeko.Herri baten historian edo garapenean ere gauza bera ger-tatzen da. Gure herriaren historian konpondu gabekogatazka batzuk egon badira edo historiako zenbait pasarteargitu gabe badaude, gaur egunera iritsita gatazka horiekoraindik ere gure artean egongo dira. Horregatik begira-tzen dugu askotan atzera, zenbait korapilo askatzeko ditu-gulako oraindik. Hori gertatzen zaigu Euskal Herrian.Nolabait historia korapilatsua izan dugu, eta, gainera,mendeetan zehar sinistarazi nahi izan digute sekula ezgarela herri antolatua izan; gure historia derrigorreanEspainiari lotua egon dela. Baina hori ez da horrela. Nafa-rroako erresumaren barruan denbora asko igaro genuen,eta esan dezakegu gure estatu naturala, bai kulturalki etabaita ekonomikoki ere (itsasorako portuak), Nafarroa izandela beti.

Horregatik, Getarian orain 800 urte gertatu zenaz gogoetaegiteran, une aproposa izan liteke historiari errepasosakona emateko eta aspalditik datozkigun gatazka horiekaskatzeko, gure oroimena freskatuz. Halere, ez dezagunahaztu Getariako historia ere Euskal Herriari lotua dago-ela, eta, beraz, komeni dela garai hartan gertatu zen guztiaargitzea. Zenbait nahasmen ezabatzearren, has gaitezen

askotan entzuten den Espainiako Erresuma hitzarekin.Lehenik eta behin, esan beharra dago garai hartan ez zego-ela horrelakorik; zehazki, honako erreinu hauek zeuden:Gaztelakoa, Nafarroakoa, Aragoikoa... Bestalde, erregeenarteko ezkontzek eragin handia zuten lurralde bat eskura-tzeko; eta, nola ez, jauntxoek ere, beren interesen arabera,zerikusi handia izaten zuten erreinu bati edo beste batiatxikitzean.

Urte haietan, Santxo Indartsua Nafarrako erregea zeregindiplomatiko batean Marokon zelarik, gaztelarrek Gasteizsetiatu zuten (9 hilabetez), eta Gipuzkoa, Araba eta Biz-kaiaz jabetu ziren, agian orduko jauntxo batzuen onespe-narekin. Horri buruz, zenbait historialarik beren interpre-tazioak egin izan dituzte, “adkisizioa edo asimilazioa”hitzak erabiliz; hots, gaztelarren esku geratzea bakeanonartu zutela edota antzeko gauzak esanez. Lapurdi etaZuberoa ere ingelesen mende geratu ziren, nahiz etalekuan lekuko harremanak oraindik independentea zenNafarroarekin biziki estuak izan. Gerora, Frantzia jabetuzen iparraldeko lurralde horietaz. 1512. urtean, berriz,Gaztelako tropek Nafarroa militarki hartu zuten, gureherriaren askatasunari amaiera emanez.

Orduan sartu ziguten ezpalak gure artean dirau oraindik,gatazka moduan, eta, beraz, komeni da mataza hori aska-tzea, aurrera begira arinago joateko eta etorkizuna argiagoikusteko. Bestela aurrera begira galduta ibiliko gara.

Urtean zehar hainbat hitzaldi eta eginkizun izango diraherrian, Getaria eta gure herriaren historiaz gehiago jaki-teko. Horrenbestez, komenigarria izango litzateke jendeakbertan parte hartzea, bakoitzaren kezkak argitzeko.

Nondik gatozen ikertuz soilik jakin dezakegu non gauden

Non gauden hausnartuz bakarrik jakingo dugu nora goazen.

]] Joxi Erauskin [[

Nondik gatoz, nora goaz?

rain dela 800 urte eman omen ziotenGetariako herriari hiria izateko ahal-mena, nahiz eta horrek ez duen esannahi Getariako herria gauetik egunerasortu zenik. Lerro hauek irakurrita pen-tsatuko duzue herriaren sorreraz idaz-tera noala, baina, zuzenean, behintzatez. Kontuan hartu behar dugu, edozeinherriren historian erlijioek beti eraginaizan dutela, eta, horregatik, Getarianelkar bizi izan diren eta gaur egun erebizi diren hainbat sinesmeni buruz,gogoeta batzuk ekarri nahi dizkizuet.

Getarian orain arte aurkitutako aztarna-rik zaharrenak Garate gainean kokatu-rik dauden bi tumuluak dira: ArriaundiI eta Arriaundi II. Gutxienez 4000 urtedituzten aztarna horiek erlijioarekin zerikusi handia dute, hilobiak baitira.Garai haietako bizilagunek ekialderabegira eta harri-pila baten azpian lurpe-ratzen zituzten beraien kideak. Ezdakigu gizaki haiek zehatz-mehatz zer-tan sinesten zuten, jentiletan, eguzkian,ilargian...; baina, nola lurperatzen zituz-ten ikusita, badakigu hil ondorengobizitzan behintzat sinesten zutela.

Hurrengo aipamen historikoa Erroma-tarren garaian aurkitzen da. Horiek,orain 2000 urte, Menosca herriaz idatzizuten beraien idatzietan, eta, aditubatzuen ustez, gaur egun Getariako

herria izan daitekeMenosca delako hura.Erromako inperioarenhelburua ez izan arren,beraiek zabaldu zutenEuropan kristautasunaeta Euskal Herritarrak ereberaiek bihurtu zituzten kris-tau. Getarian ere garai haietanhasiko zen kristautasuna zabaltzen;horrenbestez, orain dela 800 urte,inguru hauetako jende gehienarensinesmena kristautasuna zen. Dena den,ez dezagun ahaztu Euskal Herrian hain-bat eta hainbat judutar komunitate erebizi izan direla; gainera, Mahomarenjarraitzaile musulmanak ere NafarroakoErresumaraino behintzat iritsi ziren.Horiek, hainbat guduren ondoren,zapaldu eta uxatu egin zituzten, etaKatolikoak garaile izan ziren. Momentubatez, eman diezaiogun historiari bueltaeta pentsa dezagun zer eragin izangozuen gugan Musulmanak garaile izanbalira; ez ote ginen gu gaur egun Isla-maren jarraitzaile sutsuak izango?

Aitzinean ez bezala, gaur egun askata-sun guztia dugu nahi dugun erlijioaezagutu eta dugun sinesmenaren ara-bera bizitzeko. Hala ere, badirudi “Occi-dente” deritzon honetan bizi garenoksinesmenean krisia dugula, ekonomianbezala.

sinesmenen txokoa] Nika Lertxundi

Lehen elkarrekin bizi ziren herritarguztiak erlijio berdinekoak izan ohiziren; gainera, ez zen beste aukerarik,etsaitzat hartzen baitzituzten ezberdinpentsatzen zituztenak. Gaur egun,berriz, hainbat eta hainbat erlijio edosinesmen ezberdin bakean eta elkarre-kin bizitzeko gai gara; Getaria duguhorren adibide garbia. Gure herrian,erlijioei dagokienez, aniztasuna danagusi; hemen bizi gara Kristau katoli-koak, Kristau Ortodoxoak, Musulma-nak, Mormoiak, Jehovaren Testiguak,Agnostikoak, Ateoak...

Baina Getariarrok zer dakigu erlijiohorietaz? Nik behintzat gauza gutxi etajakin-minak jota gurekin bizi diren erli-jio ezberdinetako kideena jo dut infor-mazio bila. Saiatuko nahiz hurrengoArtzape ataletan jasotako informazioazuei ere zabaltzen, ezagutzan baitagoaberastasuna eta errespetuz elkar bizi-tzeko giltza.


O

Jaungoiko maitia!

Udalak, Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzarekin, martxoaren 17rako antolatu zuen Zuhaitz Egunean herritar ugari bilduzen. Iaz bezala, zuhaitzak landatzeko aukeratutako lekua Akerregi ingurua izan zen; herritarrak txistulari-taldeak lagunduta iri-tsi ziren bertara, eta, han egin beharreko lanari buruz hainbat azalpen entzun ostean, lanabesak hartu eta guztiek lanari ekin zio-ten. Aurten, zehazki, honako zuhaitz eta landare hauek landatu dituzte: zurbeltzak, erromeroak, labandak, prostanterak, kere-txuak, gorostiak, intxusak, erratzak eta mahoniak. Eta noski, bukaera borobila emateko, hamaiketakoa; nola ez!

Zuhaitz Egunean


127 zuhaitz landatu dituzte Akerregin

Zuhaitz Egunean

Nagib Mahfuz idazle zen-duak idatziriko nobela bate-kin natorkizue hilabete hone-tan. Mila gau eta bat gehiago70eko hamarkadan idatzitakoliburu baten moldaketa etabirsorketa dela esan genezake.

Bertan, Xariar sultanarengorabeherak kontatzen zaiz-kigu. Urte askoan ikusigabeko anaiaren herrirantzabiatu ostean, jauregira itzulibeharra suertatzen zaio, eta,bertan, emaztearen adulterioaikusten du bere begiekin.Emaztea eta haren amoranteaerail ondoren, bideari ekitendio berriz ere. Une horretanhasiko dira, hain zuzen, isto-rioan zehar biziko dituenabenturak.

Idazlearen jatorria eta kulturaezagutuz, nobelaren liberti-naje eta ikuspegi progresistakharritu zituen zenbait ira-kurle. Musulman erlijioanohikoak ez diren gertaerak

literatur txokoa / Izaskun Larrañaga]] moniren errezeta [[

Mila eta bat gauen gauak

Osagaiak:

4 muskuilu

4 antxoa-xerra

4 karramarro-taketa

4 koilarakada maionesa

4x4

Prestaketa:

Errezeta hau egiteko, osogarrantzitsua da osagaiak ira-biagailura botatzeko ordena.Beraz, osagai guztiak zati txikiegin ondoren, ordena honetanbota behar dira: 4 muskuilu, 4antxoa, 3 karramarro-taketaeta azkenik, 4 koilarakadamaionesa. Osagai guztiak ira-biatu, ore krematsua lortuarte. Bukatzeko, bota gabeutzi dugun karramarro-taketaapaintzeko erabiliko dugu;ahal dela, alde gorrixka gai-nean gelditu dadin saiatukogara.

On egin!!

normaltasun osoz jorratuzituen, eta hori txundigarriaizan zen.

Eleberri honetan, oso deiga-rria da mundu errealistareneta mundu fantastikoarenartean egiten duen uztarketa,eta, horrez gain, oso ohikoakdira errealitateari eta egiariburuzko hausnarketak; horre-kin guztiarekin, nobelarisinesgarritasuna eman zionidazle egiptoarrak.

Erdi Aroko istorio bat gauregungo gertakariekin uztar-tzea lortu zuen Mahfuzek.Mendebaldeko ereduetarahurbildu nahi izan zuen ber-tan kontatzen diren istorioenbidez. Horrenbestez, fanta-siazko istorioak gustatzenzaizkion irakurlearentzat lanbikaina da.

Idazlea: Nagib Mahfuz (Egipto, 1911)Itzultzailea: Patxi ZubizarretaArgitaletxea: TxalapartaArgitalpen urtea: 2006Orri kopurua: 326

aarrttzzaappeeURTARRILEKO ERANTZUNA:

Zimitorio edo hilerri

IRABAZLEA: Maite Berasaluze

Saria: Larchago kaxa bat ardo.

Artzaperen bazkidea bazara eta erantzuna baldin badakizu, e-mailez ([email protected]) edo gutunez bidali (kale nagu-sia 1-3 z/g) edo deitu (943 000 548) MARTXOAREN ERDIRAKO.

Martxoan ez da izango “Historiaren katebegiak”. Apirilean berriro.


] apirileko agenda

FULDAIN farmaziaren zain-tza egunak: apirilaren

27tik maitzaren 3ra (biak barne)

Udal bulegoa ....943 896 024Faxa ............943 140 190e-mail: [email protected]

Kiroldegia ........943 140 432Kirol-portua ......943 580 959Taxiak

Segundo ......607 720 242Jose Mari ....607 403 498

Udaltzaingoa ....943 896 146Liburutegia ......943 896 147Anbulatorioa ....943 140 653Botika ..............943 140 441 Herri Eskola.......943 140 729SOSdeiak ......................112Kofradia............943 140 200

artzape aldizkaria943 000 548

[email protected]

Telefono interesgarriak

(Sendagilea eta Getariako his-torian aditua) eta XabierAlberdi (Historian doktoreaeta Zehazteneko arduraduna)Noiz: 19:30eanNon: Udal aretoan

] Liburuaren

nazioarteko

eguna

[Apirilaren 23a, osteguna]Getariako VIII. LiteraturLehiaketako sari-banaketa-Noiz: 18:30eanNon: Udal aretoan

[Apirilaren 24a, ostirala]IPUINAREN ORDUAMiriam Mendozarekin. 4urtetik aurrerako haurrentzatNoiz: 18:00etanNon: Alondegian

] GaztelekuaAPIRILA

Ordutegia: ostiraletan,17:00etatik 20:00etara etalarunbatetan, 16:00etatik20:00etaraAste Santua: apirilak 14tik17ra 10:00etatik 13:00etara,eta 14:00etatik 20:00etara.Apirilaren 10, 11, 12, 18 eta 19itxita

] LehiaketakGETARIAKO VIII. LITERA-TUR LEHIAKETAIPUINA, BERTSOA/OLERKIA eta PIROPO modalitateak

] Korrika 16[Apirilaren 2a, osteguna]Korrika16 agurtzeko, Iturzaeta Herri Eskolakoektxistua joko dute.18:30ak aldera, KORRIKA16Getariatik pasako da.ANIMATU EUSKARARENALDE METRO BATZUKEGITERA! Ondoren, AFARIMERIENDA herritar guztientzat

] Musika [Apirilaren 3a, ostirala]Getaria eta MutrikukoMusika Eskolen arteko TRU-KEAMutrikuko eta GetariakoMusika Eskolako ikasleenKONTZERTUA GetarianNoiz: 19:30eanNon: Salbatore Deunaren Elizan

] Hitzaldiak [Apirilaren 22a, azteazkena]HITZALDIA: EMOZIOEKINIKASI ETA BIZI. EMOZIO-ADIMENANoiz: 18:00etanNon: Arrantzale Zaharren ElkarteanAntolatzailea: Arrantzale Zaharren Elkartea

[Apirilaren 23a, osteguna]GETARIAKO HISTORIARENBERRIKUSKETAri buruzko HITZALDIA: Erdi Aroa etaAro Berria: Itsasoa XV-XIX.mendeetan Hizlariak: Fernando Txueka

Lanak aurkezteko azkeneguna: 2008ko apirilaren1ean, 13:00etan

] Irteerak[Apirilaren 5a, igandea]MENDI-IRTEERA (Getariakoinguruetatik goiz buelta)Antolatzailea: Gure Txeru elkartea

[Apirilaren 26a, igandea]GR-121 GIPUZKOAKO BIRA OINEZ3. etapa: UKARREGI – SAN URBANO (21 km)

[Apirilaren 26a, igandea]LESAKAN DANTZARITXIKI EGUNAGetariako dantzariak (1., 2.eta 6. taldeak) bertan egongodira

] Festak[Apirilaren 28a, asteartea]SAN PRUDENTZIO EGUNASan Prudentzio auzoko jaiak

] Kirolak“XABI IÑURRITAMEMORIALA” XI. FUTBITO TXAPELKETAPartida egunak: larunbata arratsaldetanNoiz: 15:30etik aurreraAntolatzailea: Gure Txeru elkartea

“SALBATORE DEUNA XII.PILOTA TXAPELKETA” federatuentzat (kadeteak,jubenilak eta 22 urte azpikoak)Izen-ematea:

apirilaren 15a arteTxapelketaren hasiera: maiatzaAntolatzailea: Gure Txeru elkartea

Argazkia: Erun

KULTURA SAILAK DIRUZ LAGUNDUTAKO HEDABIDEA

OHARRA

Datorren apirilaren 4an,10:00etan, GetariakoGaztetape hondartza gar-bituko dute GaztetapeSurf Elkarteak antola-tuta.

Lana bukatu ondoren,hamaiketakoa ere izangoda hondartza garbitzenjardun diren guztientzat.

zorion agurrak] akordatzen

KorrikaAmaia Osa

Martxoak 12Zorionak eta 7 muxu potolo

gure printzesari!

Nahia Emanuélly ArangurenMartxoak 30

6 urte eta irakurri eta idaztenduzu! Egun zoriontsua izan!

Um cheiro, um beijo, umabrazo amatxoren partetik.

Ninbe eta AialaMartxoak 16 eta 24

Etxeko bi printzesei, muxu handi bana eta ondo pasazuen urtebetetze egunean!

Atal honetan jartzeko moduko argazki zaharren bat baduzu,deitu943000548 telefonora edo [email protected] helbidera bidali.

1980an Oñatitik Bilbora Euskal Herria zeharkatu zuen lehenengoKorrika antolatu zenetik, euskararen alde antolatzen den ekitaldirik jen-detsuenetakoa eta garrantzitsuenetakoa da. Aurten hamaseigarrenaizango da, inoiz izan den Korrika luzeena izango da, gainera 2.503 kilo-metro izango ditu eta hasierako Korrika haiekin alderatuz gero, aldake-tak izan dira, batez ere antolaketaren aldetik. Hasierako garai hartan,puntualitatea batez ere ez zen oso ona izaten; gaur egun, aldiz, osoondo zehaztuta izaten dituzte kontu guztiak (mugikorrek asko lagun-tzen dute, noski); baina bai lehen eta bai orain badute ezaugarri batkomunean: parte hartzaile guztien ilusioa.

Nora eta Ane AzkueApirilak 2

Zorionak bikote eta muxu handi bana!Artzapeko kideen partetik.

Norbait zoriondu nahi izanez gero,argazkia bere testutxoarekin Txerukopostontzian utzi edo eta Eskualtxetaraeraman. Gogoratu! bazkideok doan dau-kazue eta bazkide ez zaretenok 4 €ordaindu beharko dituzue argazki bakoi-tzagatik.

Ilazki Arrillagak utzitako argazkia.

80. zenbakia (2009ko martxoa)

Documents

Transcript of 80. zenbakia (2009ko martxoa)