NATURA ZIENTZIAK DBH 3

3. Gaia: MATERIA: nola ageri den

1. Materia

: Substantzia puruak eta nahasteak

Subtantzia puruak: ezin dira prozedura fisikoak erabiliz substantzia sinpleagotan deskonposatu. Bi mota:

1. Konposatuak: prozesu kimiko baten bidez, substantzia sinpleagotan deskonposa daitezkeen substantziak puruak

2. Elementuak: edozein prozedura erabilita ere, substantzia sinpleagotan ezin deskonposa daitezkeen substantzia puruak

Nahasteak: Substantzia puruak nahastean sortzen den materia da.Motak:

1. Nahaste heterogenoak: osagaiak ikusten dira 2. Nahaste homogenoak (disoluzioak) : osagaiak ezin dira bereizi

2. Nahaste bereziak

Disoluzioa: nahaste homogeneoa da eta ez du argia sakabanatzen (ura eta gatza)

Koloidea: nahaste heterogeneoa da argia sakabanatu egiten du (gelatina (tyndall efektua))

Emultsioa: koloide berezia da. Emultsionatzaile izeneko substantziak proportzio txikiagotan dagoen substantziaren partikulak sakabanatuta mantendu (maionesa)

3. Nahasteak banantzea

Nahasteko substantzia puruak, prozedura fisikoen bidez, banandu daitezke. Prozedura fisikoak

1. Baheketa: tamaina ezberdineko partikulak dituzten nahaste solidoak banatzeko.

2. Iragazketa: solido disolbaezina eta likidoa banatzeko.3. Kristalizazioa: likidoetan disolbaturiko solidoak banatzeko.4. Banaketa magnetikoa: nahasketako osagai bat metal ferromagnetikoa

denean (fe, ni, co) erabiltzen da 5. Dekantazioa: dentsitate ezberdineko likido nahastezin banatu 6. Destilazioa: tenperatura ezberdinetan irakiten duten likido nahaskor edo

likido batean disolbatuta dagoen solido bat banatzeko. 7. Kromatografia: nahaste homogeneoen osagaiak banandu disolbatzaileekiko

duten afinitatearen bidez

4. Disoluzioak:

Nahaste homogeneoak dira.Bi subtantzia puruz edo gehiagoz osaturiko nahaste homogeneoa. Osagaiak dira:

Disolbatzailea: proportzio handian dagoen osagaia da Solutua: proportzio txikienean dagoen osagaia.

5. Disolbagarritasuna:

Disolbatzaile jakin batean disolba daitekeen gehieneko solutu kantitatea.

Zenbat solutu dagoen kontuan hartuz hiru disoluzio mota daude:

1. Disoluzio diluitua: solutu gutxi (disolbatzailea kopururekin konparatuz)2. Disoluzio kontzentratua: solutu asko3. Disoluzio asea: ezin onartu solutu gehiago

6. Disoluzioetan: kontzentrazioa nola neurtu

Kontzentrazioa: zenbat solutu dagoen disoluzio jakin batean.

1. Masa- ehunekoa% masa = (solutu-masa/ disoluzio- masa) x 100

2. Bolumen- ehunekoa% bolumena= (solutu-bolumena/ disoluzio- bolumena) x 100

3. Masa-kontzentrazioa Masa-kontzentrazioa= solutu-masa/disoluzio-bolumena kg/l