Abiadura Handiko Trena Euskal Herrian

AHT gelditu! ELKARLANA (Goierri)2006ko martxoaren 31a, Ataun

Aurkezpenaren eskema

• AHTa Euskal Herrian– Ezaugarri orokorrak– Eragin ekologikoa– Gizarte eredua

• AHTa Goierrin– Ezaugarri orokorrak– AHTa Ataunen

AHTa Euskal HerrianEzaugarri orokorrak

• Proiektu honen sorrera

• ‘Euskal Y’a eta Nafarroako korridorearen lotura estua

• Trazaketa eta datu teknikoak

• Datu ekonomikoak

Proiektu honen sorrera• Europa 86-88

• Europar Batasunaren politikaren menpekoa: europar integrazioaren izenean justifikatu nahiean

• Europako herrialde bakoitzak bere plana aurkeztu du: ikuspuntu oso desberdinak

Europako Industrialarien Mahaia

• ERT (Europako Industrialarien Mahaia): Europako kapital transnazionalak gidatua

• Azpiegitura erraldoien bultzatzaileak

• Ikuspuntu ekonomiko hutsa

ERTko

kideak

ERTko

kideak

Siemens-AVE afera adierazgarria:

ezkutuko diru-sari ezlegal itzela eman zion Siemens-ek PSOEri

elektrifikazioaren kontratua lortzeko

Mugikortasuna• Euskal Herria Europako integrazioarekiko

igarobide

• Ezinbestekotzat saltzen dute

• Agenda21: eskualdeko mugikortasuna %97an

Ampliaría nuestro horizonte laboral

• Zer gertatu da mugikortasunarekin Frantzian?

AAA (Avión, Automóvil, Ave) ≠

Bus, Bizikleta, Trena

Mugikortasuna

‘Euskal Y’a eta Nafarroako korridorearen arteko lotura estua

• Nafarroako korridoreari buruz EJk eta Ministeritzak 1989tik hitz egin dute

• 1994. urteko Azpiegituren Plana

• 1997. urteko Lurralde Antolamenduko Gidalerroetan

• Eje Mediterráneo vs. Eje Atlántico

Datu teknikoak

• Bidaiarien zirkulazioa: 250-280 km/o• Merkantzien zirkulazioa: 90 km/o• Gutxieneko kurbadura-erradioa: 3.200-

4.000 m (“Y”arekiko lotuneetan: 2.300 m)• Tunelaren sekzioa: 85 m2

– Obrak egin bitartean: 100-125 m2

• Tunelean hormigoia jartzeko beharrezko harrobietako gai kopurua: 15 m3 (39t) azpiegituraren metro lineal bakoitzeko.

Datu teknikoak

• Hormigoizko plakako trenbidea: 58 cm-ko lodiera

• Tuneletara eta hondakindegietara iristeko pistak (obrak egin bitartean): 5m-ko zabalera eta planta zementatua. Zerbitzuan: planta berria eta asfaltatua

• Larrialdietarako galeriak: gehienez 750m tuneleko edozein lekutatik kerik gabeko eremu batera. Paraleloan beste tunel bat.– 30m2-ko sekzioa– %6-ko aldapa– 3 m zabal eta asfaltatuak galerietara sartzeko bideak

Trazaketa

• Euskal Herriko eremuaren barruan: 443 km-ko ibilbidea– EAEn: 180 km (Euskal “Y”a)– Nafarroan: 192 km (Nafarroako korridorea)– Iparraldean: 71 km

• Tunelak: 128 km

• Zubiak: 55, 20 km

Trazaketa

PTS EJ

“Y”aren trazaketa

Gipuzkoa-Araba

“Y”aren trazaketa

Bizkaia

“Y”aren trazaketa

Bizkaia-Gipuzkoa

Ministeritzaren bi alternatibak

“Y”a “H”a bihurtzeko

Nafarroako Gobernuaren

asmoa

Datu ekonomikoak

• Obraren kostu ekonomikoa:– Tunelak: 4.000 milioi pezeta km bakoitzeko– Lur gaina: 1.500 milioi pezeta km bakoitzeko

Merkataritza Ganbera (1998)

• Aurrekontua: 9.000 milioi euro

• Katalunian AHTaren aurrekontuaren %60an igo zen kostua.

Eragin ekologikoa

• Abiadura, energia kontsumoa, katenaria eta zarata

• Tunelak, harrobiak, paisaia aldaketak eta lur okupazioa

Eragin ekologikoa: abiadura

• Bidaiarien zirkulazioa: 250-280 km/o

• Merkantzien zirkulazioa: 90 km/o

• Kontutan hartu beharreko ondorioak:– Zarata kutsadura– Energia kontsumoa– Kutsadura elektromagnetikoa– Bibrazioak– Tuneletan: tximinia efektua

Eragin ekologikoa: energia kontsumoa

• 300 km/o = 25.000 biztanleren kontsumoa• 25.000 W-ko kontsumoa• Trena baino 5 aldiz gehiago• Energia hori sortzeko:

– Zentral nuklearrak (Frantziar estatukoak bereziki)– Gas naturaleko makroproiektuak (Muskizeko

Petronorreko zentrala, Zornotzako zentral termikoa,…)

– Ikatz zentralak, fuel-olioak, urtegi hidroelektrikoak eta zentral eoliko handiak

Eragin ekologikoa: energia kontsumoa

• Frantzian Energia Nuklearra eta AHTa enpresa berdinak

Eragin ekologikoa: katenaria eta hesi efektua

• Argindarren autopista

• Linea bakar independentea: 25.000 W

• Kutsadura elektromagnetikoa dela eta gomendioa: 200-800 m

• Hesi efektua: lurraren zatiketa

• Flora eta faunari kalte zuzena: Hego Euskal Herrian katalogatutako 12.500 espezieri eta zeharka, 25.000 ingururi

Eragin ekologikoa: lur okupazioa

• AHTaren kilometro bakoitzeko 3 Ha galduko dira, beraz, EAEn orotara 200-400 Ha lur galera (trazaketa bakarrik)

• Gaur egun autonomi erkidegoan lurraren %2,5 garraioaren beharretarako asfaltatua edo zementatua, UEn %1,2

• Gipuzkoan 8 nekazaritza gune babestu desagertuko lirateke

• Maltzaga-Urbina egiterakoan 5 eremu desagertu ziren

Eragin ekologikoa: lurraren okupazioa

Lurrazalean, esplanazioaren ertzetik:– Zona de dominio público (desjabetzea): 0-8 m– Zona de servidumbre (eremu honetan ezin da

ezer eraiki, landaketak baldintzatuta): 8-20 m– Zona de afección (eraikitzeko baimen

bereziak behar dira): 20-50 m

Okupazioa lurrazalean

Eragin ekologikoa: lurraren okupazioa

• Zubian, zutabeen ertzetik:– Zona de dominio público (desjabetzea): 0-2 m– Zona de servidumbre (eremu honetan ezin da

ezer eraiki, landaketak baldintzatuta): 2-20 m– Zona de afección (eraikitzeko baimen

bereziak behar dira): 20-50 m

Okupazioa zubietan

Eragin ekologikoa: lurraren okupazioa

• Desjabetzea Tunelean:– Zona de dominio

público: zabalera osoa 25 m baino gutxiagoko sakoneran baldin badago

– Zona de servidumbre: 25-125 m sakoneran

Eragin ekologikoa: zarata eta bibrazioak

• Trenbidearen bi aldetara 250 metrotan: 79-90 dezibeliotako zarata

• Maila onargarriak gaindituko ditu– Abiadura altuenean 700 metrotara 70 dB

0 - 20 dB Nekez entzuten da zarata

20 - 50 Zaratak ez du komunikazioa eragozten

50 - 80 Zaratak komunikazioa oztopatzen du

80 - 110 Zarata arriskutsua da osasunarentzat

110 - 140 Ezinezkoa da komunikazioa

140tik gora Zaratak mina ematen du

Zarata kutsadura, Salbatore-Ittola eremua, Beasain.

Zarata kutsadura,

Gudugarreta, Beasain.

Zarata kutsadura.

Mariarats, Beasain.

Eragin ekologikoa: tunelak

• 4.000 milioi pta km bakoitzeko

• Sekzioa: 85 m2, obretan 100-125 m2

• Soberakinak: 15.000 m3, km bakoitzeko

• 31 km akuiferoren suntsiketa aurrikusten da (iturri, erreka eta lurraren ezetasunean aldaketa asko gertatzeko arriskuarekin)

• Larrialdietarako galeriak: paraleloan beste tunel bat

• Ordizia-Itsasondo (2.800 m-ko tunela)Lizitazioa

Eusko Jaurlaritzak 2005eko martxoan

Eragin ekologikoa: tunelak

Eragin ekologikoa: tunelak

• Ordizia-Itsasondoko tuneleko hondakinak Beasaingo Erauskin auzoan jarriko dira

Eragin ekologikoa: harrobiak

• Tokian tokiko harrobiak (herrien iritzia?)• Orain Superportua egingo balute Gipuzkoan ez

lirateke nahikoa harrobi egongo

Eragin ekologikoa: paisaia aldaketak

Eragin ekologikoa: paisaia aldaketak

Eragin ekologikoa: paisaia aldaketak

Eragin ekologikoa: paisaia aldaketak

Eragin ekologikoa: paisaia aldaketak

Gizarte eredua

• Ekonomiaren izenean• Nekazaritzaren gainbehera• Herri txikiak vs. hiri handiak• Baiona-Donostia Eurohiria• Eusko Jaurlaritza eta Nafarroako Gobernuaren

jarrera

Gizarte eredua:ekonomiaren izenean

• Soldata eta egoera prekarioen gorakada• BBVAren etekina urtero %25ekoa da• Repsol-ek Bolivian, Shell-ek Nigerian edo Irak-

eko gerra, besteak beste, egiten dituzten sarraskiak

• Gizarte eredu honetan kontsumoak urtero egiten du gora arlo guztietan, %2-%10:

• Bilbora sartzen den kotxe kopurua• Metroan doan jende kopurua• Elektrizitate kontsumoa Espainian• Petrolio ustiapena munduan• ...

Gure bizi-kalitateak gora egiten al du?

Gizarte eredua:nekazaritzaren gainbehera

• Gizarte eredu honetan nekazaritzak lekurik ez duela ematen du

• Gaur egun egoera kritikoan aurkitzen den baserri eredu tradizionala eta honen inguruko ezagutza guztia heriotzara kondenatuko lituzke– Desjabetzeak gehiegizko kostua izango luketenez, lur

eremuen trukeaz hitz egiten da• Produkzio bakarreko eta kantitate handiko

esplotazio bakan batzuen biziraupena bultzatzen duEuskal Herrian duela 30 urte soldataren %30a janaritan

gastatzen zen; gaur egun, %17a. EEBBetan %7a

Gizarte eredua:nekazaritzaren gainbehera

• Baserri eta lanpostuen galera– AHTaren aurrekontua "Nekazaritza, Arrantza eta

Elikadura" Departamentuaren 100 urtetik gorako aurrekontua da

• Nekazari eta abeltzainak: momentuz kudeatzeko gai ez diren lur eremu behin behineko erabiltzaile dirulagunduak bilakatzen dira; bertako eredu iraunkorra kontutan hartu gabe

• Euskal Herritik kanpoko inportazio eta esportazioak sustatuz bertako produktu eta baserritarren kaltea

Gizarte eredua:herri txikiak vs. hiri handiak

• Herri txikiak hustu eta hiriburuak erraldoitzeko joera, hiriko bizimodu isolatu eta estresatua sakonduz

• Goierrin adibidez hiru herriren biziraupena erabat kolokan (Itsasondo, Arama eta Ezkio-Itsaso)– Araman erdigunetik 60 m-tara– Itsasondo gainetik– Ezkio-Itsaso gainetik– Zaldibiko plaza eta eskolatik 600 m-tara

Herri txikiek lurra jartzen dute, hiriek, berriz, biztanleak

Gizarte eredua:Baiona-Donostia Eurohiria

• Mugaz gaindiko Metropoli bat eraikitzeko egitasmoa

• Eurohiriaren Liburu Zuria (Laburpen agiria) argitaratu zen Euskal Herrian

• Eraikitzeko aurreikusitako garraiorako azpiegitura-lan erraldoiek kalte nabarmenak:– Lurraldea– Gizarte-kultura– Erabakitzeko prozesua– Gai soziala

Baiona-Donostia EurohiriaLurraldea

• Eurohiria funtsean: azpiegiturak eta garraioarekin zerikusia duten

jarduera logistikoen metaketa

Antihiria: nagusitasuna merkantzietarako garraio azpiegitura erraldoiek

• Herri honetan inoiz planteatu den garraio azpiegitura planik beldurgarriena

Metropoli berria ez da azpiegitura bidez bakarrik eraikitzen, baina, bai atzo, bai gaur, azpiegituratan oinarritzen da. Eta baieztapen hau egia bada metropoli orotan, are gehiago litekeeneko Eurohiri honetan, izan ere, Europako eta nazioarteko korridore garrantzitsu batean baitu jatorria (…) Eurohiriaren helburua, Europako nazioarteko ardatz handien artean egotea da (…) zehatzago: Atlantikoaren plataforma intermodala eta logistiko gisa eratzea.

Merkantzien garraioa areagotzea nahi dugu, eta garraio-fluxu horiei loturik, balio erantsia (hau da, etekinak) eskuratzen jarraitu nahi dugu ere.

Behin eta berriz adierazi dugun bezala, trenak etorkizunean kuota handiagoa hartzen badu ere, inoiz ezingo du merkantzien garraioaren portzentaia esanguratsu bat bereganatu. Kamioiez egiten jarraituko da hori nagusiki

Baiona-Donostia EurohiriaLurraldea

• Ondorioa: lurraldea garraio azpiegitura handien mesedetan zatikatzen da

• Euskal Herriko Arkitekto-Urbanisten Elkarteko Lehendakariak:Euskal Megahiria: pentsa al dezakegu etorkizun asko

hurbilean megahiri moduko Euskal Herri “transregional” batean? Hori da azken finean AHTen berezitasun eta ezaugarririk behinena edo erronka nagusia: lurralde eta hiriak, baita lurralde transregionalak ere, megapoliak bihurtzeko aukera alegia, jadanik Japonian gertatzen den bezala

Baiona-Donostia EurohiriaLurraldea

• Aurre-zenbaketa baten arabera, Eurohiriak 1200 Ha izango lituzke, gehienak Nekazal eremuakLurraldearen Antolamenduan eta Hirigintza

Planeamenduan nekazaritza lurrak zorrotz erregulatzen dituzten irizpide eta araudiak sakonki berrikusi beharko dira

Síntesis y Conclusión de la Fase de Reconocimiento de la Conurbación

Baiona-Donostia

Baiona-Donostia EurohiriaGizarte-kultura

Europar eraikuntzaren estatu nagusiak botatako ideia da (…) Europar estatu nagusiaren lehen hipotesia da, hemen abiapuntutzat hartzen duguna

• Jatorria ez du bertako populazioaren inolako eskakizunetanMetropoli egiturak geroz eta gehiago nagusituko dira

• Helburua: mugak irekiz espazioak europarrak izatea

• Txostenean ez da euskal nortasuna aipatu ere egiten

Baiona-Donostia EurohiriaGizarte-kultura

Abiapuntutzat muga tarteko duten bi lurralde errealitate desberdin eta “urrunekoak” ditugu, goi-mailako erabaki baten ondorioz (Europa eraikitzeko prozesua), etorkizun “komun” eta ustez hobea izatera bultzatuta daudenak

• Kohesioa: nortasuna lortzen eta kidetasuna bermatzen laguntzen duNortasun kultural berri bat beharrezkoa hiriaren

egonkortasunarentzat

Baiona-Donostia EurohiriaErabakitze prozesua

• Gouvernance: aginte-prozedura berri batean oinarritzen da, goitik behera zentralizatua eta herrien erabakitzeko ahalmena erabat murrizten du

Guztiak du eragina Eurohiriaren eraikuntzan, hortaz, Eurohiriak lurralde honi dagokion gauza guztietan erreferentea izan behar du (bestelako erakunde administratiboek eta erakunde lokalek eguneroko erabakiak hartzeko orduan

Baiona-Donostia EurohiriaErabakitze prozesua

• Baiona-Donostia Eurohiriaren Mugaz Gaindiko Agentzia deituriko erakunde berria

Udal hirigintza plangintza mosaikoa, beste maila bateko hurbilketa falta zaiona (…) udalen autonomia, onetsia, agian gehiegizkoa da

Baiona-Donostia EurohiriaGai soziala

• Ekonomiaren globalizazioaren ondorioz kapitala gune urbano handietarantz

• Hirugarren sektorearen lehia

• Administrazio publikoak interes pribatuarekin bat egiten du lurraldea moldatuz– 1860an Donostia-Irunen Gipuzkoako %28a– 1991ean Gipuzkoako %57aren biztanlegoa

Baiona-Donostia EurohiriaAzpiegiturak

• Donostialdeko 2.Gerrikoa• Bidasoako Gerrikoa• Donibane Lohitzune-Bidarteko Zinturoia• Jaizkibelgo Superportua• 200 Ha-ko poligono Industrial-Logistikoa

Gaintxurizketan• Aireportu berria metropoliarentzat• Txingudi• Metro arina

Gizarte eredua:EJ eta Nafarroako Gobernuaren jarrera

• Eusko Jaurlaritzatik datorren publizitatean milaka kamioi ordezkatuko dituela esaten da: asmatutako zenbaki zineskaitzak.

• Joera nagusia: errepideetako garraioa bultzatzea, SuperSur autopista Bilboko superportuko kamioiak bideratzeko eraikiz.

• Ez da Donostia-Bilbo-Gasteiz-Iruñea egiteko, Madril-Paris baizik

Gizarte eredua:EJ eta Nafarroako Gobernuaren jarrera

• Desinformazioa, ezjakintasuna eta obskurantismoa– Ordiziako Hirigintza-zinegotzia Zuasti-Ordiziari buruz

(2004ko azaroan, Garraio Sailekoekin bildu ostean):Eusko Jaurlaritzak esan digu ez dutela proiektu horri buruzko

informaziorik, ez dakigu ezer

Kazetariak 1997ko Trenbide Sarearen Lurraldearen Arloko Planean jasota zegoela. Erantzuna:

Azken batean egin dena marra batzuk botatzea izan da. Baina proiektua zertan gauzatzen den ezin da esan

• Ataunen, Zaldibian, etab. nork du informazioa?

Gizarte eredua:EJ eta Nafarroako Gobernuaren jarrera

• Aralar: natur gune babestua– AHTak Gipuzkoako aldean 10,300 km

Aralar parke naturaltzat aitortzen duen 168/1994 Dekretuaren azken artikuluan:

Autobideen, autobien eta errepide lasterren proiektuak eta Trenbide-garraioko azpiegiturak eraiki daitezke

Gizarte eredua:EJ eta Nafarroako Gobernuaren gezurrak

• Nafarroako Gobernuaren Ingurumen Zerbitzuak 1992an egindako ingurumen-azterketak ohartarazten du Nafarroako Korridoreak “Euskal Y”arekin lotzeak Aralar mendian “inpaktu kritiko ugari” eragingo lituzkeela

AHTa Goierrin

Gaur egungo egoera

• Espainiako Gobernua eta Eusko Jaurlaritzaren arteko konbenioa– Bilbo-Gasteiz Ministeritzaren esku– Arrasate-Irun Eusko Jaurlaritzarena

• Nafarroako Gobernua (alderdi politiko guztien sostenguarekin) konbenioaren atzetik (nola edo ahala)

• Sustapen Ministeritzak Atxondo, Elorrio eta Abadiñon desjabetza prozesuak hasi ditu

Informazio gehiago:

sindominio.net/ahtez

Agenda 21Iraunkortasunaren 12 irizpideak

1. Baliabideen erabilera egokia egitea.2. Inguruneak berritzeko duen berezko

ahalmena ez gainditzea.3. Bioaniztasuna baloratu eta babestea.4. Lurzoruaren erabilera iraunkorra izatea.5. Mugigaitsauna eta irisgarritasuna

bermatzea.6. Tokiko baliabideak erabiltzea eta

ekonomia dibertsifikatzea.

Agenda 21Iraunkortasunaren 12 irizpideak

7. Soldata duina izango duen lana lortu ahal izatea.

8. Oinarrizko zerbitzuak eskura izatea.9. Gizarte mailako zuzentasunaren eta justiziaren

hazkundea.10. Bizi-kalitate egokia bermatzea.11. Gizarte-inplikazioa eta informazioa lortzeko

bidea bermatzea.12. Elkartasuna esparru orokorreko arazoen

aurrean.