AS VANGARDAS NA LITERATURA GALEGA

Contexto

Os –ismos - Características

Futurismo

- Queremos cantar o amor ao risco, o hábito da enerxía e da temeridade (…)- A coraxe, a audacia e a rebeldía van ser elementos esenciais da nosa poesía (…)- A literatura magnificou ata hoxe a inmobilidade do pensamento, (…) nós queremos exaltar o movemento agresivo, o insomnio febril, a carreira, o salto mortal, a labazada e a puñada.- Afirmamos que o esplendor do mundo se enriqueceu cunha beleza nova: a beleza da velocidade (…) - Non hai beleza senón na loita. Ningunha obra de arte sen carácter agresivo pode ser considerada unha obra mestra. (…)- Queremos glorificar a guerra -única hixiene do mundo-, o militarismo, o patriotismo, o xesto destrutor dos anarquistas, as belas ideas para as cales se morre e o desprezo da muller.- Queremos destruír os museos, as bibliotecas, as academias variadas e combater o moralismo, o feminismo e todas as demais covardías oportunistas e utilitarias (…)

Filippo Tommaso Marinetti, Le Figaro 1909

Jujuju, Vicente Risco

Cubismo

Caligramas - Apollinaire

“Excelsior”, Manuel Antonio, Foulas

Dadaísmo

Ultraísmo

Nós os ultraístas -nesta época de mercachifles que exhiben corazóns disecados e plasman o rostro en entroidos de carantoñas- queremos desenquilosar a arte. (…)

A nosa arte require [...] descubrirlle facetas insospeitadas ao mundo. Sintetizamos a poesía no seu elemento primordial: a metáfora (…)

O Ultraísmo pronpende deste xeito á formación dunha mitoloxía emocional e variable. Os seus versos que exclúen o exceso de palabras baleiras de contido e as vitorias baratas conseguidas mediante o malgasto de palabras exóticas (…)

Manifesto Ultraísta

Jorge Luis BorgesGuillermo JuanEduardo González LanuzaGuillermo de Torre

Surrealismo

Manifesto Surrealista – André Bretón (1924)

Aínda vivimos baixo o imperio da lóxica, e precisamente a iso quería chegar. Con todo, nos nosos días, os procedementos lóxicos tan só se lle aplican á resolución de problemas de interese secundario.[...]

Creo na futura harmonización destes dous estados, aparentemente tan contraditorios, que son o soño e a realidade, nunha especie de realidade absoluta, nunha sobrerrealidade ou surrealidade, se se lle pode chamar dese xeito. (…)

O surrealismo, tal como eu enténdoo, declara o noso inconformismo absoluto coa claridade suficiente para que non se lle poida atribuír, no proceso ao mundo real, o papel de testemuña de descargo. [...] O surrealismo é o «raio invisible» que algún día nos vai permitir superar os nosos adversarios.

Cegoñas xeográficas no meu noivado noivo.Un tempo craro como un illó de vidro.E no medio de litorais e avións platinocidadán de correntes submariñas color morno.A miña craraboia en brúxula silvestre:un arbre polo Norde, Oriente feitode moluscos, Sur de ribeiras líquidas.Eu de noivado. Nas mans arcos-de-vella,vidreiras verde-tenre e colgaduras finas.Nin unha sombra nin faiados tímidos,inocentes igoal a negros en domingoo corazón no peito, risoños como esquíes.Beilar ágoas lixeiras e sonos desprendidosdas cantigas máis novas. Sumando vals e faros.Infuxivel noivado estelar de cereixas,amante de cristais. Eu o teño.

Álvaro Cunqueiro, Poemas do si e do non, 1933Noivado I

Creacionismo

Manifesto creacionista – Vicente Huidobro

A poesía non debe imitar os aspectos das cousas senón seguir as leis construtivas que forman a súa esencia e que lle dan a independencia propia de todo o que é.Inventar consiste en facer que as cousas que se atopan paralelas no espazo se atopen no tempo ou viceversa, e que ao se uniren amosen un feito novo. (…)

O poeta, en plena conciencia do seu pasado e do seu futuro, lanzaba ao mundo a súa declaración de independencia fronte á Natureza.Xa non quere servila máis en calidade de escravo. (…)

Direivos que entendo por poema creado. É un poema no que cada parte constitutiva, e todo o conxunto, amosa un feito novo, independentemete do mundo externo (…) é algo que non pode existir senón na cabeza do poeta.(…) E tampouco pode ser concibido fóra do libro.Nada é semellante a el no mundo externo; fai real o que non existe [...].

As Vangardas Galegas

Manifesto “Máis Alá” (1922)

Manuel Antonio (1900-1930)

-Formou parte das Irmandades da Fala-Vida vinculada ao mar

-Estuda na Escola Oficial de Náutica en Vigo-Embarcado en diferentes ocasións:

-Percorre diferentes países: Montevideo, Arxentina, Brasil, costa de Portugal e costas dalgúns países africanos

-Obra poética-Anacos do meu interior-Foulas-De catro a catro (1928): único poemario publicado en vida. Editorial Nós

S.O.S, De catro a catro

Navy Bar, De catro a catro

-Ismos galegos

Hilozoísmo

Luis Amado Carballo (1901-1928)

-Comezou Filosofía e Letras en Santiago-Trasládase a Madrid onde se relaciona coa intelectualidade do momento-Colabora en diferentes xornais-De volta en Pontevedra colabora con A Nosa Terra-Obra poética

-Proel (1927)-O Galo (1928)

Chove fóra. Nas pozasaboia a luz do gas.Na lameira da rúaentérrase un cantar.

Mariñeiros de Amberes,de Cork e Rotterdam...O acordeón borrachofala inglés, alemán...

Na folla do coitelofuxe a luz cal no mar.

Taberna, Proel

Abrell'as portas ao díaco-a chave do teu cantar

que xa na fonte da Luaestá lavada a mañán.

Bótall'o teu aturuxoa paisaxe dend'o valqu'o gran balbo das

estrelascairá serodio no mar.

O campo cheo de fríobusca un anaco de sol,

alcéndelle unha fogueiraco lume da túa voz.

O Galo

Neotrobadorismo

Fermín Bouza Brei (1901-1973)

-Estudou Filosofía e Dereito-Participou da revista Nós- Un dos primeiros impulsores deste novemento-Obra poética

-Nao senlleira-Seitura

Fermín Bouza Brey, Leilías ó teu ouvido Nao senlleira, 1933

Álvaro Cunqueiro

Estudou Filosofía e Letras- Durante a década de 30 formouse cultural e politicamente con diferentes escritores, artistas plásticos etc … dentro dos ambientes intelectuais de Santiago de Compostela.-Novela:

-Merlín e Família-Se o vello simbad volvese ás illas

-Poesía-Poemas do si e do non-Cantiga nova que se chama Ribeira

Cantiga nova que se chama ribeira, Álvaro Cunqueiro