As vangardas en Galicia

26
AS VANGARDAS EN GALICIA EN ESQUEMAS 1

Transcript of As vangardas en Galicia

Page 1: As vangardas en Galicia

1

AS VANGARDAS EN

GALICIA

EN ESQUEMAS

Page 2: As vangardas en Galicia

2

1. As vangardas no primeiro terzo do s. XX. 2. As vangardas en Galicia. 2.1. Situación xeral. 2.2. Poesía: direccións renovadoras. 2.2.1. Vangarda matizada (as máis tradicionais) - Hilozoísmo: Luís Amado Carballo - Neotrobadorismo: Bouza Brey,Cunqueiro 2.2.2. Vangarda plena (a máis

rupturista) - Creacionismo: Manuel Antonio 2.3. Prosa. 2.4. Teatro.

P
Page 3: As vangardas en Galicia

31. AS VANGARDAS NO 1º TERZO DO S. XX

Renovación Europa

no 1º terzo do s. XX

Ruptura

radical coa

maneira de

concibir a arte Romper

co pasado, procura

do futuro,

reinventar

Novas formas

de expresió

n

Manifesto

Correntes/Movemento

s/ ismos

Page 4: As vangardas en Galicia

41. AS VANGARDAS NO 1º TERZO DO S. XX

ISMOS en Europa

Dadaísmo

Cubismo

Creacionismo

Futurismo

Surrealismo

Ultraísmo

Page 5: As vangardas en Galicia

5

Vangardas europeas que inflúen na vangarda galega

FUTURISMO

• Creado polo italiano Marineti, 1909.

• Tecnicismos e estranxeirismos, ruptura das normas ortográficas, destrución absoluta da sintaxe, supresión de adxectivos e adverbios e signos de puntuación.

CUBISMO

• Fundado polo español Pablo Picasso, 1907.

• Caligramas, formas xeográficas, ruptura da secuencia temporal lóxica.

DADAÍSMO

• Un dos fundadores foi Tristan Tzara, Zúrich, 1916.

• Colaxe, rebelión contra as normas establecidas, uso do mundo dos soños, primitiva expresividade infantil (Dá-Dá).

Page 6: As vangardas en Galicia

6

Vangardas europeas que inflúen na vangarda galega

CREACIONISMO

• Iniciado en París polo

chileno Vicente

Huidobro, 1916.

• O poema é un obxecto

autónomo, unha creación absoluta, non anécdota nin descripción,

ironía ou burla sobre os

excesos retóricos, versos sen rima, non

nexos temáticos nin

signos de puntuación e configuración caprichosa da

páxina

SURREALISMO• Fundado

en Francia por André Bretón, 1924.

• Escritura automática e das imaxes visionarias, humor negro, obxectos absurdos, mundo onírico, alucinacións.

IMAXINISMO• Liderado

por Ezra Pound, 1909

• Riqueza de imaxes, de colorido e ritmo; predominio da sensación sobe o concepto; poesía fría, plástica, de grande beleza e perfección formais.

Page 7: As vangardas en Galicia

7

¿Vangardas literarias en Galicia?

• Si, porque:▫ Manuel Antonio e Cunqueiro

rompen coa tradición poética galega e seguen o ronsel vangardista, de forma persoal.

▫ Publicación de Máis alá, 1922.

▫ Revistas galegas e textos periodísticos de apoio.

▫ As polémicas de Risco con Amado Carballo, Dieste… son sintomáticas do desencontro xeracional e da vontade rupturista dos máis novos.

▫ Quizais fose unha vangarda literaria galega “sui generis”.

▫ Vicente Risco foi (con cartas persoais e artigos) o grande divulgador dos novos movementos artísticos a comezos dos anos 20.

• DIFUSIÓN E ACOLLIDA:▫ Lenta, escasa e conflitiva.

• MOTIVOS:▫ Carácter periférico e non

normalizado da cultura e da literatura galega.

▫ As novidades chegaban tarde e a través doutras literaturas intermediarias que tamén se engancharan con atraso ó tren da modernidade.

▫ Romper cun pasado recente e contra autores emblemáticos aínda vivos (Pondal…).

▫ Literatura galega acabada de resucitar no XIX.

▫ Irmandades da F. e Nós xustificaban a cultura galega nesa literatura do XIX (malo renunciar a esas bases).

Page 8: As vangardas en Galicia

8

¿Que aporta cada ismo?

VANGARD

A GALEGA

Cubismo:Caligramas (disposició

n tipográfica

)

Futurismo:Vocabulario

“mecanizado”, supresión de

adxectivos e de signos de

puntuación…

Creacionismo:Xustaposición de imaxes,

o poeta é un Deus, versos sen rima, sen nexos temáticos nin

signos de puntuación, configuración

caprichosa da páxina.

Ultraísmo:Metáfora, imaxe,

innovacións tipográficas na disposición do

poema

Dadaísmo:

Creatividade

acudindo ó mundo onírico

2. AS VANGARDAS EN GALICIA. 2.1. SITUACIÓN XERAL

Page 9: As vangardas en Galicia

9

Características das vangardas galegas

Ruptura coatradición Inmediata.

Actualización

e

modernizació

n sen perder

a

singularidade

.Desde asunción plena das

vangardas/ reformulación medieval ou popular/ a

individualidades.

Revistas literarias.Tamén en publicación

s periódicas.

Page 10: As vangardas en Galicia

10

Nome

2. AS VANGARDAS EN GALICIA. 2.1. SITUACIÓN XERAL

Xeración de 1922

Xeración de

vangarda

Novecentistas Xeración do 22

Page 11: As vangardas en Galicia

11

Revistas

2. AS VANGARDAS EN GALICIA. 2.1. SITUACIÓN XERAL

Yunque

Papel de color

Ronsel

Cristal Alfar

Resol

Galiza

Page 12: As vangardas en Galicia

12

Manifesto “MÁIS ALÁ”Único manifesto dos anos 20 e 30

Breve folleto de oito páxinas

Publicado en 1922

Asinado polo poeta Manuel Antonio e o debuxante Álvaro Cebreiro

Dividido en catro partes

Page 13: As vangardas en Galicia

13

O manifesto “Máis alá”

1ª PARTE

as dúas

primeiras

son crítica

do pasado e

do presente

da cultura

galega.

Critica os

escritores

que

reproducen

os modelos

decimonónic

os, e tamén

os propios

precursores.

2ª PARTE:

Arremete

contra

Valle Inclán

e os seus

imitadores

que, a

pesar de

seren

galegos,

empregan o

castelán.

3ª PARTE:

Afirma conceptos

novos

(independencia

respecto dos

movementos

artísticos, defensa

da ruptura total

coa tradición e

aposta pola

absoluta

renovación de

temas e formas,

procura da

orixinalidade

desde o máis

radical

individualismo)

4ª PARTE:

Chamamento

ás novas

xeracións

intelectuais a

romperen co

pasado e

procuraren o

seu propio

camiño, indo

sempre “máis

alá”.

2. AS VANGARDAS EN GALICIA. 2.1. SITUACIÓN XERAL

Page 14: As vangardas en Galicia

14

Tendencias vangardistas da poesía en Galicia

Vangarda matizada

Hilozoísmo (imaxinismo):

Amado Carballo

Neotrobadorismo:

Fermín Bouza Brey

Álvaro Cunqueiro

Vangarda plena

Creacionismo: Manuel Antonio

2. AS VANGARDAS EN GALICIA. 2.1. SITUACIÓN XERAL

Page 15: As vangardas en Galicia

152. 1. Poesía: direccións renovadoras. 2.2.1. Vangarda matizada (as máis tradicionais) - Hilozoísmo. - Neotrobadorismo.

HILOZOÍSMO NEOTROBADORISMO

IMAXINISMO.

Tendencia máis exitosa.

Tema central: a paisaxe galega, a

terra.

Metáfora, prosopopea, cualificación

sensorial.

Luís Amado

Carballo:Proel

O galo

• A partir de 1926.

• Influxo que se difunde amplamente

coa publicación das cantigas de

amigo e amor da man de Joaquim

Nunes entre 1928 e 1933.

• Álvaro Cunqueiro:

Mar ao norde (cubismo)

Poemas do si e non (surrealismo)

Cantiga nova que se chama

Riveira, Dona do corpo delgado,

Herba aquí e acolá

(neotrobadorismo)

Page 16: As vangardas en Galicia

16

CREACIONISMO

Manuel ANTONIO

O máis innovador e avanzado da vangarda.

Nacionalista galego radical.

Monolingüismo en galego.

Modernización da literatura galega.

Asina “Máis alá”.

Obras: Con anacos do meu interior, Foulas, Sempre

e mais dispois, De catro a catro,

Viladomar.

2.2.Poesía: direccións renovadoras. 2.2.1. Vangarda matizada. 2.2.2. Vangarda plena(a máis rupturista) - creacionismo.

Page 17: As vangardas en Galicia

17

CREACIONISMO

DE CATRO A CATRO: Único libro publicado en vida.

Innovador, audaz, RUPTURISTA.

Innovadora disposición tipográfica, ausencia de ritmo e rima, non lóxica

gramatical, METÁFORAS inusuais, falta de espazo e tempo.

19 poemas escritos nunha viaxe do autor nun paquebote.

Poemas: “Intencións”, “Recalada”, “Navy Bar” e “Adeus”.

Estrutura circular: saída, navegación, recalada, regreso.

Liñas interpretativas:

Símbolos que provocan que a VIAXE marítima se convirta nunha viaxe

interior e os elementos naturais en reflexo do estado anímico da voz

poética (numerosos símbolos) ante o inexorable paso do tempo, de xeito

monótono e repetitivo.

Navío sen viaxe, inmóbil, sen orde cronolóxica nin lóxica, con ilusións

frustradas.

2.2.2. Vangarda matizada (as máis rupturista) - Creacionismo.

Page 18: As vangardas en Galicia

18

OS VANGARDISTAS GALEGOS

CUNQUEIRO

LUÍS AMADO

CARBALLO

FERMÍN BOUZA BREY

MANUEL ANTONIO

Page 19: As vangardas en Galicia

19

ÁLVARO CUNQUEIROMondoñedo 1911- 1981

Mar ao norde (1932): cubismoPoemas do si e non (1933): surrealismo

Cantiga nova que se chama Riveira (1933): neotrobadorismo

OS VANGARDISTAS GALEGOS

Page 20: As vangardas en Galicia

20

OS VANGARDISTAS GALEGOS

LUÍS AMADO CARBALLO

Pontevedra, 1901-1927

Hilozoísmo

Proel (1927)

O galo

Page 21: As vangardas en Galicia

21

OS VANGARDISTAS GALEGOS

FERMÍN BOUZA BREYPonteareas 1900 – Compostela 1973

NeotrobadorismoNao senlleira (1933)

Page 22: As vangardas en Galicia

22

OS VANGARDISTAS GALEGOS

MANUEL ANTONIO PÉREZ SÁNCHEZRianxo 1900 – 1930

Con anacos do meu interior (1920-1922)Foulas (1922-1925)

Sempre e mais dispois (1923-1924)De catro a catro (1928): única publicada en vida.

Creacionismo

Page 23: As vangardas en Galicia

23

Os escritores vangardistas despois das Vangardas

Unha xeración

malograda

• Varios morreron prematuramente moi novos (diversas doenzas, barbarie

fascista).• Algúns abandonan máis ou

menos voluntariamente as súas carreiras literarias.

• Outros cambian a castelán xa antes da guerra.

• Uns apoian a causa franquista.

• Varios seguen escribindo, pero deixando a poesía por

outros xéneros.• Uns poucos en galego e en

castelán.

Page 24: As vangardas en Galicia

242.3. Prosa

Situación xeral:

Aínda están en plena fase creativa os

narradores de Nós.

O principal prosista é

Dieste, pero hai outros:

Manuel Luís Acuña, Blanco

Amor, Luís Amado

Carballo, Filgueira Valverde,

Álvaro de las casas.

Rafael Dieste:

Dos arquivos do trasno,

1926. Libro de relatos onde expón a súa

teoría do conto: - Unidade

emotiva, entendida

como obsesión polo que ten

que acontecer.- O final, que pode ter ou

non ter relación co que

a accnión narrativa parecería

esixir.

Técnica narrativa de Os arquivos do

trasno:a) Brevidade intensidade, mestura culto /popular, técnica do relato oral (apelación ó lector, autoxustificación do narrador, digresións, historias encaixadas), adxectivación, comezo in media res, finais abertos.. b)Temas de misterio.

c)Orixe popular das historias.

Page 25: As vangardas en Galicia

25

2.4. Teatro.

Pouco cultivado por: - falta de compañías teatrais.-rexeitamento de moldes e temas do teatro galego precedente.-falta de difusión pola ditadura.Álvaro de las Casas, Luís Manteiga, Filgueira Valverde.Destacado: Dieste.

Características xerais

A fiestra valdeira, 1927.

- Nova e positiva orientación no teatro galego.- Tres lances, con estrutura: introdución, nó e desenlace.- Versión estilizada e depurada dun motivo popular.

Rafael Dieste

Page 26: As vangardas en Galicia

26

1. As vangardas no primeiro terzo do s. XX. 2. As vangardas en Galicia. 2.1. Situación xeral. 2.2. Direccións renovadoras. 2.2.1. Vangarda matizada (as máis tradicionais) - Hilozoísmo:Luís Amado Carballo - Neotrobadorismo:Bouza Brey, Cunqueiro 2.2.2. Vangarda plena (a máis

rupturista) - Creacionismo: Manuel Antonio 2.3. Prosa. 2.4. Teatro.