urremendi n19.qxp 19/11/2008 19:54 PÆgina 1urremendi.org/uploads/19.pdf · Piraguismoa, surfa eta...

urremendi n19.qxp 19/11/2008 19:54 PÆgina 1

URREMENDi 3

ZUZENDARIA:Pedro María Garay

ARTE ZZUZENDARIA:Pedro María Garay

DOKUMENTAZIOA: Rafael Urien

ERREDAKZIOA: Lourdes Arroitajauregui,

Rafael Urien, Laura Perez,Maider Arazosa.

EUSKERA KKORDINATZAILEA: Esther Korta

DISEINUA EETA MMAKETAZIOA:Alicia Rojo

KOMIKIGILEA: Alex Orbe, Egoitz Moreno

ARGAZKIAK: Pedro Garay, Rafael Urien,

AZTI-Tecnalia.

KOLABORATZAILEAK:Antonio Pou, Mikel Unzueta,

Azti-Tecnalia, Jose Antonio Torrealday.

ADMINISTRAZIOA: 94 625 76 09

PUBLIZITATEA:688 61 66 22/ 657 790 836

KORDINATZAILEA:Nueva Europa Diseño, Imagen y

Comunicación, S.L

INPRIMATEGIA: Grafinorte, S.A

Urremendi aldizkariak ez dauz bere gain hartzen laguntzaileen eritxiak eta

argitaratutako gutunetan esaten dana.

ALE KKOPURUA: 16.000 ale

ARGITARATZAILEA:URREMENDi, Gernika-Bermeo Landa-

garapen Alkartea. Domingo AlegriaEnparantza, z/g. 48300 Gernika-Lumo (Bizkaia)

e-mmail:[email protected]

web oorria:www.urremendi.org

e-mmail:[email protected]

web oorria:www.busturialdeaurdaibai.com

LEGE GGORDAILUA: BI-2675-06

2008.urtea. 19.zbk.LABUR

w w w . b u s t u r i a l d e a u r d a i b a i . c o m

3 EDITORIALA4 IRRIMARRA5 PIL PILEAN6 GAURKOTASUNA

ERREPORTAIA: Turismo Aktiboa Busturialdean.B"H"ERRIAK

20 GARAPEN EKONOMIKOA:Economía de Urdaibai. (Jose Antonio Torrealday).

22 AMALUR“LUR ABERATS”: B.F.A-ko Nekazaritza Diputatua/ Halimione Portulacoides.

“ITSASGORA”: Itsaspreben, seguridad en la mar / Lapa.24 GEURE ALTXORRAK: El Caserío Gótico.34 ZER EGIN ETA NORA JOAN

RUTA: Ardo eta Arrainaren ibilbidea (I partea).GASTRONOMIA: La Marisma Jatetxea.

38 MUNDUTIK ZEHAR: La Bestia refubadora.40 ARTISTAK: Urdaibai Dantza Taldea.46 GEURE KIROLAK: Urpekaritza Busturialdean.49 IRAGARKIAK

22 ELKARRIZKETA:Bizkaiko Foru Aldundiko Nekazaritza Diputatua.

22 ZER EGIN ETANORA JOANArdoa eta Arainaren ibilbidea (1.go zatia).

40 ARTISTAK:Urdaibai Dantza Taldea.

46 GEURE KIROLAK:Urpekaritza Busturialdean.

URREMENDi 3

EDITORIALAGu geu

TURISMO BBARRIA: EESKAINTZA OOSOA BANAKAKOAREN EESKABIDERAKO Interneten erabilera geroz eta haundiagoa, kostu txikiko hegazkin konpainien eutsi ezi-nezko eskaintzak, ezberdinak izateko joerea eta zerbitzuen kalitatea aintzat hartutea,nahiko arrazoi dira banakako turismoa hazteko eta eskabide turistikoa aldatuteko.

Lehen turismo berbea baino ez zan entzuten, turismoa leku bat bisi-tatzera joian lagun kopuru anonimotzat hartuten zalako. Orain,oste-ra, aisialdi turismoa, negozio turismoa, eguzki eta hondartza turis-moa, turismo aktiboa, turismo kulturala, turismo gastronomikoa,landa turismoa, uri ... turismoaren gainean egiten da berba.

Gaur egungo eskaintza turistikoak profil zehatza dauken lagun taldeespezifikoei egokitzea baino ez dauko. Horixe da hain zuzen, turismosektorearen benetako desafioa, industria espezializatua garatutea,eskaintza aldakor osoduna.

Horrexetan dihardu Busturialdeko sektore turistiko pribatuarenadministrazinoak.


URREMENDi 54 URREMENDi

KOMIKIA

COCHES ABANDONADOSVivimos en un lugar privilegiado delque de alguna manera somos res-ponsables. Es por eso que me indig-no al comprobar la dejadez de algu-nas personas con nuestros pueblos.¿Cómo es posible que se abandonenlos coches viejos en la mitad de nues-tros pueblos? Últimamente he vistovarios coches abandonados en Txa-txarramendi, Forua, Belendiz o Goro-zika y la sensación de suciedad, deja-dez y contaminación es contraria a labelleza paisajística que se le supone aUrdaibai,por no hablar de la agresiónal medio natural que ello supone.¿acaso no saben los dueños de esoscoches que los residuos de loscoches (aceite,gasoil...) deben ser tra-tados de forma adecuada en lugaresacondicionados a tal efecto? Deberí-amos a empezar a tomar concienciade la importancia de nuestro entornoy ser consecuentes con ello. M.L

Bidali zeure idatzia helbide elektroniko hontara: [email protected] tu carta a la siguiente dirección electrónica: [email protected]

PIL PILEAN los lectores opinan

PROGRAMA DE AYUDAS LEADER 2007/2013Ayudas económicas destinadas al desarrollo de las zonas rura-les mediante el impulso de proyectos innovadores contem-plados en el Programa de Desarrollo Rural Comarcal.

Aumento de la Competitividad del Sector Agrícola y Forestal1. Actividades de formación e información profesional2. Cooperación para el desarrollo de nuevos productos,

procesos y tecnologías

Calidad de vida en las zonas rurales y diversificiación dela economía rural

1. Diversificación hacia actividades no agrarias2. Ayudas a la creación y desarrollo de microempresas3. Fomento de actividades turísticas4. Servicios básicos para la economía y la población rural5. Formación e información de agentes económicos.


6 URREMENDi URREMENDi 7

GAURKOTASUNAGAURKOTASUNATurismo Aktiboa Turismo Aktiboa

TURISMO AAKTIBOA,BUSTURIALDEA-URDAIBAIKO NEURRIKO TURISMOARENKONTZEPTUA

Paisaia aparta, berezko ondare naturala, historikoa etakulturala, bere-bereak diran baloreak; duda barik, Bustu-rialdea edozein bisitarirentzako lekua da,“Itsas mendienarnasa”. Freskotasun naturala da hain zuzen gure eskual-dearen ezugarria inguruko eskaintza turistikoan,turismoaktiboa neurriko garapen turistikoaren iturria izanik.

Itsasoa eta mendia bat eginda, ia banaezinak etaBiosfera Erreserba izateak, bertako aberastasunnaturalaz eta kulturalaz kontaktu zuzena euki etabertan gozatu gura dabenen jomuga turistikobihurtu dau Busturialdea. Horrexegaitik, eskualde-ko eskaintza turistikorik sendoena eta garapenitxaropen haundia emoten dauana turismo akti-boa da.Negozio pribatuak zein erakundeak Bustu-rialdea-Urdaibai turistarentzako kalitatezko jomu-ga izan dagian ahaleginetan eta beharrean dabilz,bisitariari eskaintzea egokitzen eta egunetik egu-nera hobetuten. “Jomuga honen erakargarritasunaEuskadiko Biosfera Erreserba bakarra izatea da, bereinguru naturalaren kalitatea bermatuten dauanaeta turismo aktiboko produktuen ezaugarria. Gaine-

ra, eskualdeak badauko ostatu eta jatetxeen eskaintza osagarria” dinosku Dorleta Eizagirrek, EuskadikoAbentura Kirolak eta Turismo Aktiboko Enpresen,Aktiba, Arduradun Teknikoak.EAEko 19 enpresadagoz Aktiban, 2004an sortu zan Aktiba proiektua,Eusko Jaurlaritzako Turismo Kontseilariordetza etaBasquetourrek lagunduta.Turismo aktiboaren sek-toreko enpresen arteko lankidetza markoa sortugura da eta produktu turistikoen garapena bultza-tu.Sustapena eta profesionaltasuna dira ardatznagusiak, eskaintzea erakarria izateko eta zerbi-tzuaren kalitatea haunditzeko. Zentzu honetan,enpresek “Kalitate Turistikoko konpromisoetan”dabiltza beharrean. “Aktiban 10 enpresek hartudabe konpromisua, bi Busturialdekoak dira. Etenba-ko Trebakuntza Plana be badogu eta Eusko Jaurlari-tzagaz alkarlanean gabilz, Arautegi Erregulatzailebat sortuteko, eragile guztientzat segurtasun, profe-sionaltasun eta kalitate parametroak ezartzeko”.Natura turismoa, turismo-politiketan sektore estra-tegikoa da eta gure eskualdea apartekoa da ihes-bideak eta oxigenoa topetan dabiltzanentzat.

“Aurtengo udea ona izan da,lotsatu barik esan daikegu,ze eguraldi ona egin dau eta hori igarri egiten da. Kan-potik datozenek Urdaibai ezagutu gura dabe eta ezagu-tuten dabenek kirola praktikatu.Ibilbideak, Piragua edokanoa ikastaroak eta orain surfa dago modan” azaldu-ten deusku Arkaitz Erkiagak, URUrdaibai turismo akti-boaren enpresako arduradunak.

Busturialdeak erakargarritasuna badauko,hori itsasoabertan eukitea da eta bide batez, uraz gozatzekoeskaintza izatea ”beti eguraldiaren menpe” jakina.Piraguismoa, surfa eta urpekaritza dira eskatuenak.“Itsasontzi ibilaldietarako eta urpekaritzarako inguruaezin hobea da. Irla bat zein hondoratutako itsasontziadaukoguz “Mina Mari”.Urrunetik etorten da jendea ikus-tera eta hemen jaten dau eta hartuten dau ostatua.Itsa-sontziz bisatetzeko beste altxor natural bat Itsasadarrada,Gernikaraino edo Muruetaraino” azalduten deuskuUnai Arkagoitiak Bermeoko Olatu, Itsasoko eta Urpe-ko Zerbitzu enpresaren gerenteak.

Eskualdeko turismo aktiboko enpresen jardueraren%80 udan emoten dan arren, urtean zehar be tarteaeuki gura dabe, euren lekutxua topatu, momentukobeste eskaintza batzuetara moldatuta.Olatu enpresa-tik esate baterako dinoskue “tunidoak harrapatzerajoateko enbarkazinoak be alokatuten doguz, patroia-

hurrengo orrialdera doa

Eskualdean, turismo aktiboko enpreseei esker tirolina, eskalada,edo bestelako eskaintza dago. (Argazkia: Ur Urdaibai)

Arkutiroketa, inguruko beste eskaintza bat. (Argazkia: Ur Urdaibai)

BTT-a praktikatzeko leku aproposa dira geure mendiko pistak.

En tierra firme la oferta pasa por las rutas desenderismo, el paso del Camino de Santiago,

y la posibilidad de disfrutar en bicicleta denuestro entorno natural. De hecho, Busturial-dea fue elegida como ubicación para el pri-mer Centro BTT de Euskadi, cuyo centro de

acogida se instaló en Mendata en 2006.



GAURKOTASUNA GAURKOTASUNA

Si algo es atractivo en Busturialdea eso es laconexión directa con la mar, y la posibilidad

de encontrar aquí una oferta enfocada al dis-frute del agua, siempre “con permiso” de la

climatología. El piragüismo, el surf y el buceoson las actividades más demandadas.

Turismo AktiboaTurismo Aktiboa

gaz eta erremintakaz be bai edo arrantzarako profesinalbategaz. Estropadetarako, Madalenetarako eta agurre-tan be alokatuten doguz itsasontziak.Aspaldion kuadri-lek gero eta gehiago eskatuten dabena “ itsas poteoa “egiteko ontzia da”.

Lehorrean, mendi-ibilbideak, Done Jakue bideaegin eta gure inguru naturala bizikletaz ezagutu-teko aukerea dago.

Izan be, Busturialdea aukeratu eben Euskadiko BTTlehenengo Zentroaren kokagune, Mendatan zabalduzan 2006an. Aurten, orain arte 400 lagunetik gorapasatu dira bertatik, markatutako 10 zirkuituetakobaten bat egiteko, pista eta landabidetan, ikuspegiparegabeaz gozatuz. Jendeak naturagaz lotureabilatzen dau eta ingurua beste era batera ezagutu.dinosku Idoia Malleak, dinoskue Busturialdeko BTTZentroaren harrera puntuko arduradunak.

Turismo aktiboaren barruan aukera barriak sor-tzen dira zerua lagun dabela. Busturialdean hegaz-tiak begiztatzeko zaletasuna hazi egin da eta geroeta gehiago eskatuten da. Gure padura espezieaskoren babeslekua da.” Hegaztiak begiztatzeakarrakasta hartu dau. Hemen laster eukiko dogu,esate baterako, Bird Migrattion Center Gautegiz-Arteagan. Erronkea denontzako da. Edo gauzaezberdinak eskaintzen doguz edo besteek bainohobeak” nabarmenduten da Mertxe BegiristainekEa-Astei landa etxearen arduradunak.

Turismo sektoreko enpresa pribatuen alkarteakT´urdaibaik,“Activate con Turdaibai”dalako kanpaina-kaz lagundu gura dau ingurua “aktibatzen”. “Jarduerenfitxak egiten doguz,zer dagoen,zelako irteerak.Ekintzakindartu eta informazinoa zabaldu, geure ekintzak sal-tzeko eta turismoa desestazionalizatzeko” gehitutendau Nerea Erezumak,T´urdaibaiko arduradunak.

Busturialdeko turismo aktiboaren sektorearenzeregina eskaintzea urtekoa izatea da. Gaia ebaz-tea, eskaintza estrategikoak, sustapen kanpainaketa azoka espezializatuetan parte hartzeko baka-rrean edo taldeka behar egiten daben sektorekoeragileentzako erronka bat. Adibide lez, Busturial-dea-Urdaibairen presentzia Natura Turismo Akti-boaren Azokan, Expo-Naturren.

aurreko orrialdetik datorLa tarea pendiente del sector de turismo

activo de Busturialdea es la estacionalidad de la demanda. Resolver este tema es un

reto para los diferentes agentes del sector que trabajan individual y conjuntamente

para elaborar ofertas estratégicas,campañas de promoción, y participar

en ferias especializadas.Jende asko hurbiltzen da Busturialdeara surfa praktikatzeko. (Argazkia: Ur Urdaibai)

Piraguismoak gero eta zale gehiago erakartzen dauz geure kostaldera. (Argazkia: Ur Urdaibai)

La unión de mar y montaña, y su valor de serReserva de la Biosfera, hacen de Busturialdeaun destino turístico cada vez más demanda-do por quienes disfrutan en contacto directocon sus riquezas naturales y culturales. Unade las alternativas turísticas de la comarca

más fortalecidas en los últimos tiempos y queofrece grandes expectativas de desarrollo es

el turismo activo.


GAURKOTASUNABherriak

ARRATZU

Bherriak

ERRIGOITI


KKAALLIITTAATTEEZZKKOO AAZZPPIIEEGGIITTUURREENNTTZZAAKKOO GGAARRAANNTTIIAAKKArratzuko Udala Saneamendu Plan Orokorraren garapenean aurrera doa, udalerriko urzikinen isuriak eta bilketa sare guztia barriztatzeko.Saneamenduaren oinarrizko sarea dato-rren urtean amaitutea aurrikusten dabe, Arratzuko kolektore nagusiak alkartuteko azke-nengo lotunea egiten danean, Loiola auzotik Eleizaldeko Santo Tomas eleizara.

Oinarrizko saneamendu sarea egokitueta modernizatzeko fasea amaituta,hurrengo jardueratan, bigarren mailakoadarrak egingo dira Loiola, Gorozika,Uharka, Barrutia eta Barrueta auzoetakobaserri bakotxera. Udalerriko ur zikinenisuriketa sistema guztia gaurkotuko da;orain arte ohiko sistemaz baliatzenziran, bakotxak bere potzu septikoaeukon eta isuriak iragazi egiten ziren.

Loiola eta Eleizalde auzoen arteko oina-rrizko sarearen zati nagusia egitekoproiektuaren aurrekontua 765.000

eurokoa da eta Bizkaiko Foru Aldundiakordainduko dau. Proiektuaren jendeau-rreko erakusketea, alegazinoak aurkez-tu eta beharrezko aldarazpenak egin-da, Arratzuko Udalak lur sailenkudeaketari ekingo deutso 70.000 euro-ko inbertsinoagaz.

Hoditeriaren instalazinoa eta Loiola etaEleixalde arteko kolektore nagusiareninstalazinoa aprobetxatuko dira espaloibarri bat egiteko, 300 bat metrokoa,Loiola urigunea Santo Tomas eleizarenmonumentu-guneagaz lotzeko.

Loiola eta Eleizalde auzoen arteko oinarrizko sarearen zati nagusia egiteko proiektua burutuko da Arratzun.Loiola auzoko ikuspegia Eleizaldetik.

EETTOORRKKIIZZUUNNEEKKOO PPRROOIIEEKKTTUUAA,,GGAAUURRKKOO EERRRREEAALLIITTAATTEEAAErrigoitiko Udala “Malluki”Industrialdearen kudeaketan aurrera doa,udalerriaren eta ingu-ruaren ardatz bihurtuko dan industriagunea.Pasa dan urrian dekkretoz onartu zan ingurua-ren Hirigintza Jardunerako Egitaraua eta hilabeteren barruan onartu ostean, 2009 urtearenhasieran urbanizazino proiektuagaz hastea aurrikusten da.

“Malluki” etorkizuneko industrialdeaizango dana, azkenengo fasean dago,hirigintza jardunerako edo inguruarenlurra barriro zatitzeko proiektuarenhasierako onespenagaz eta urbanizazioproiektuaren fase oso aurreratuan.

Errigoitiko Udalak ahalegin haundia egindau eskualdeko ekonomiaren motorraizateko aurreoinarriagaz sortuten danazpiegitura industrial hau burututekokudeaketan. Datorren urteko udarenaurretik, “Malluki” etorkizuneko industrial-dea izango danaren beharren burutzape-na hastea aurrikusita dago, ErrigoitikoUdalaren aposturik haundienetako bat.Aurreko kudeaketea espediente gatxaizan da, hainbat traba eta arazori aurreegin behar izan deutse, Errigoitiko Udala-gaz batera, Eusko Jaurlaritza eta BizkaikoForu Aldundiak be hartu dabe parte.

BFAko Herri Lan Sailagaz LankidetzaHitzarmena egin dabe, hirigintza jardu-

naren zati bat eta urigunea zeharkatu-ten daben bide-adarrak burututeko.Gainera, industrialderako sarbideak biri-bilgunea eta alkargunea izango dauzeta horreek Industrialdeak berakordainduko dauz.

Etorkizuneko industrialdearen kokagu-neak ez dau ikusmen aldeko ezelakoeraginik izango, ibar baten egonda,komunikabide komertzialerako puntuestrategikoa da. Superportutik 20 minu-tura, 15 minutu aireportura, kokaguneapartean gainera Muxika-Gernika erre-pide egokitzapen barrian.

“Malluki”k 63.000 m2 izango dauz, 25.000m2 inguru eraikiko dira eta euron 10%Errigoitiko eta Arrietako Udalek kudeatu-ko dabez. Mikroenpresak kokatutekoaukerea be aztertuko da,bertako eta ingu-ruko herritarrei beharra emoteko. Indus-trialdeak 150 beharleku zuzen sortukodauzala pentsetan da.

Malluki Industrialdeko maketaren infografia.



Bherriak Bherriak

MENDATA MORGAMMEENNDDAATTAAKKOO HHEERRRRIIAARRII EESSKKEERRRRAAKKMendatako Udalak urtean zehar antolatuten dauazan jarduera sozio-kulturaletanherri guztiaren laguntzea izaten dau. Hori dala eta, udalak urrian herri afari eder batenbatu ebazan lagundu eben herritar guztiak, euren beharra eskertuteko.

Lamikiz, Marmiz eta Zarrabenta auzoeta-ko jaiak, Mendatako San Migelak, MendiMartxa ezaguna, aurten 9. edizinoa betedauana Mendi Maratoia eta eskualdekoHegazti-Feria dira Mendatako jarduerasozio-kultural nagusiak. Eta hau guztiaaurrera atarateko behar-beharrezkoa daherritarrek burututen daben beharra; gai-nera, Mendatak gero eta aisialdi eskaintzazabalagoa eukiten lagunduten dabe.

Herrriak asko kostatako boluntariotzasarea dauko egituratuta, udalerriarendinamizazino sozio-kulturalerako baliaga-rria dana eta udalagaz batera herritarrenpartaidetzari esker aurrera ataraten dana.“Herriko Koruak”, “Albizko Dantza Talde-ak”, “Oilargane Kirol Zaleak”, “MendataEzagutuz Batzordeak” eta “Baserria Lan-duz Elkarteak”osatuten dabe udalerrikoalkarte sarea. Ume, gazte eta nagusien-tzat antolatuten diran jardueren antola-kuntzan herritar bakoitzak bere harrikoskortxoa ipinten dau.

“Herriko Koruak”herriko jai guztietan errezi-talak emoten dauz eta Gabonetako Marije-sien ardurea be badauko.“Albiz Dantza Talde-ak” 50. hamarkadatik hona dihardu etaMendatako Euskal Ezkontzan, Urrutxua edoAlbiz auzoetako jaietan eta Mendatako SanMigeletan hartuten dau parte. “OilarganeKirol Zaleak”herriko kirol jarduereak antolatueta Herri-kirola sustatzen dau. Talde honenbarruan dago “Mendata Ezagutuz” Batzor-dea, Mendatako “Mendi Martxa” eta “MendiMaratoia”antolatuten dauazana.

Urtean zehar sortuten diran momentukohainbat jarduera antolatu eta garatuteko beezinbestekoa da herritarren parte hartzea.Mendatako udalak urtero-urtero eskertzendeutse afari eder bategaz,udalerriko jarduerasozio-kulturalen antolakuntzan eta garape-nean emon daben laguntzea. Esker onekoekitaldi sinbolikoa da, bide batez, mendata-rren arteko hartuemonak indartuteko. Aur-ten urriaren 11an egin eben afaria “Artape”tabernan eta 150 auzotar batu ziran.

Mendatako herriak aktiboki parte hartzen dau herriko ekintzetan.

UUDDAALLEETTXXEE BBAARRRRIIAAMorgako udalak 89.000 euro inbertiduko dauz Andra Mari auzoan dagoan udaletxeakonpontzen eta barrizten. Eraikina konponduteko beharrak hasi dira; aurrealdea kon-pondu, teilatua egokitu eta isolatuteko ate eta lehio barriak ipintea.

Gaur egun udaletxean, udalarenadministrazino-bulegoak, artxiboa,herriko materialaren almazena etamedikuaren kontsultea dagoz.

Eraikinaren barriztatzeak, energiaeraginkortasunaren irizpidea jarrai-tuko dau eta horregaitik, teilatuaegokitu eta ate eta lehio barriak ipi-niko dira, eraikinaren iragazgaiztasu-na bermatuteko eta energia aurrera-tuteko. Aurrealdeak konponduteaeta eraikin osoa gorriz margotuteaizango dira beste beharrak. Beharrakadjudikatuten dabezenetik gitxirahasiko dira eta urtea amaitu bainoarinago dana amaituta egotea itxa-roten dabe.

Beharren aurrekontua 89.000 € ingu-rukoa da eta legealdi honetan udalaurrekontuetan aurrikusitako parti-darik haundiena da. Inbertsioariaurre egiteko Morgako Udalak Biz-kaiko Foru Aldundiko Udal Harrema-netako Sailatik %45eko diru-lagun-tzea izango dau.

Andra Mari auzoan, udaletxetik hurdagoan Udal liburutegiaren estalkiakonponduteko beharrak be oraindala gitxi amaitu dira. Pasa dan uda-barrian egin ebazan uholde-euriekazhondatu zan eta berehala konpondubehar ziran itoginak. Honen aurre-kontua 14.000€ ingurukoa izan da,Bizkaiko Foru Aldundiak ordaindudau %90, ezustekoen programarenbarruan sartuta.

Udaletxearen aurrealdea eta teilatua kon-pondu, eta ate zein lehio barriak ipiniko dira.

Morgako Udaletxea Andra Mari auzoan.


14 URREMENDi URREMENDi 15URREMENDi 15

Bherriak

MURUETAAjangizeko udalak aurrera daroaz udalerriaren erdigu-nean udal frontoi multifuntzional bat egiteko gestinoaketa horregaz bertako eskaintza sozio-kulturala betekodau. Kirol zentro barria herriaren gune estrategikoanegongo da, kirol ekipamenduetarako lur lez kalifatutadagoan Kultur etxe barriaren aurreko terrenoan. Eleizal-den eleizea,Udaletxea,Kultur Etxea,tabernea,umeentza-

ko gunea eta plaza dagoz eta herriko frontoia bertan eginda,eskaintza sozio-kultural osoabeteta eukiko leuke eta ajangiztarren batulekua be izango litzateke.Udalak hasi dauz lehe-nengo tramiteak; herriko auzotarrek eskatutako kirol beharrizanak ezagututa, arkitektubatzuekaz hasi da berbetan proiektua burututeko. Planteamendu arkitektonikoak dauke-zenean, herriko beharrizenei egokitzen jakena aukeratuko da. Aukeraketan udalerriarenlanda izaerea eta inguruan begietaraeraginik txikiena izatea hartuko dira kontutan.

AJANGIZ

BERMEOBermeoko Udalak urtea amaitu baino lehen burutuko dauzArene kiroldegiko sarbideak konponduteko eta ostalaritzazerbitzua egokitzeko beharrak. Batetik, akzesibilitateari jago-konez, kiroldegia indarrean dagoan araudiari egokitzea dakontua, kirol-esparrurako eta instalazinoetarako sarrereahobetuta. Bestetik, auzotarrek behin eta berriz eskatu dabenbeharrizen bateri erantzuna emotea da: hainbat urteetan zarratuta egon dan ostalaritzaetxea zabaldutea. Zerbitzu hau batez be, txapelketak edo gertakizunetan eskatuten eben,jende asko etorten zanean.Kiroldegiko tabernea, beheko solairuan dago eta konponketakamaituten diranean, urte hasierarako martxan egotea itxaroten dabe. Beharrok 400.000euro inguruko inbertsioa euki dabe.Aurtengo aurrekontuetan aurrikusita egon dira eta gai-nera, urtea amaitu baino lehen burututa, hasieran jarritako epeak be bete egingo dira.

EAEako Udalak aurrera daroaz erabilera askotarako izango danzentroaren beharrak Eskolondoko eraikinean. Proiektuakzehatz mehatz aztertuta, planteamendu arkitektonikoareneta antolamenduaren aldetik proiekturik landuena eta uda-lerriaren beharrizanei gehien egokitzen jakena aukeratudabe.Earako proiekturik egokiena aukeratuteko orduan,udalak bide bat baino gehiago erabi-li ebazan. Aukera ezberdinak ikusgai ipini eutsezan herritarrei (400 herritar pasatu ziran erakus-

Bherriak

BBIIZZTTAANNLLEE KKOOPPUURRUUAAKK GGOORRAANNTTZZOrain dala hogei bat urte Muruetako populazinoa beran mailarik baxuenetan agirizan. 430 biztanleregaz XX. mendearen hasikeran, 194ra jaitsi zan 1992. urtean: gazteeta sasoiko jendearen alde egitea, herritarren adina, etxeak hutsik, umeak urri...Hurrengo urteetan udaletxeak esku hartu eban egoera honen kontzientzia auzota-rren artean zabalduaz. Herriari indarra emoteko aurre egin behar jakon biztanlegoa-ren beherakadari eta hauxe izan zan udal jokabidearen helburu eta ardatza.

Ahaleginak ez ziran alperrikoak izan: 195biztanle 1995an; 223ra heldu 2000an;283ra 2005an eta 324ra 2008an.

Lehenengo pausoak jaiobarrientzakoudal-sariak eskainduaz eman ziran(600euro ume bakoitzari) batez be egoe-raren kontzientzia hartu eta zabaldutekoametsagaz. Hurrengo pausoak udal pla-nifikazino egokirako arau subsidiariobarriak aprobau eta etxebizitza politikaeraginkorragoan oinarritu ziran. Prezioneurtuko etxe babestuen eregintzari ekinjakon gazteriak herrian geldituteko auke-ra izan dagian. Sustapen bi egin dira: 12etxebizitzakoa lehenengo (2001) eta14koa gero (orain amaitu barria). Pausonagosiokaz batera herria bizileku eroso

eta erakargarri izateko behar diren azpie-gitura, ekipamendu eta zerbitzuen ere-gintza ahaztu barik.

Oraindino badago zer eginik. Baina, gauregun herriko biztanlegoaren egoera nor-malizatuten doa. Aurtengo urtean, dagoe-nekoz, 5 jaiobarri gehitu dira (udal-sariakbe mantenidu egiten dira) eta hogei urte-tik beherako 71 gazte dagoz. Etxe hutsakasko gitxitu dira eta etxe barri gehienakeguneroko bizimodurakoak dira.

Biztanle kopuruak guztira apalak direanarren, eskualde mailan, azken urteotakodatu estadistikoek dinoenentz, hazkun-de proportzio handienetakoa daukanherria da Murueta.

Udal planifikazino egokirako arau subsidiario barriak aprobatu etaetxebizitza politika eraginkorragoan oinarritu da Muruetako Udala.

Hazkunde demografiko handienetakoa dau-kan herria da Murueta, eskualde mailan.

BUSTURIABusturiko Udalak 236.000 euroko inbertsinoa egin dauudaletxeko eta herriko bide nagusietako traba arkitek-tonikoak kenduteko. Udaletxerako bertarako sartu-urtena nagusieei, ezinduei edo mugikortasun urrikopertsonei erreztuteko, udalak igogailua ipini dau uda-letxearen barruan eta laster izango da martxan. Gaine-ra, urtea amaitu baino arinago, herriko leku ibilienetan

traba arkitektonikoak kenduteko beharrak be amaituko dira. Gaur egun, Altamirako esko-latik tren geltokira doan bidea eta Axpen,udaletxetik Itsasbegi tren geltokira doan bideakkonponduten dabilz. Espaloiak bajatu eta zabaldu egin dira, horretarako 68.000 eurokoinbertsinoa egin da eta BFAk %23 diru-laguntzea emon dau. Udaletxean igogailua ipinte-ko aurrekontua 168.000 eurokoa izan da eta udalak %70eko diru-laguntzea izan dau.



Ibarrangeluko Udalak Gizarte-Zerbitzuetan euren eskudaukezan prestazinoak eta jagokezan beharrizan zeha-tzen gaineko bateratze-beharra herritarrekaz egin etagero, udalerrira gizarte-zerbitzuak hurreratuteko beharegiteko konpromisua hartu dau. Herritarrek gogotsuhartu eben parte Busturialdeko Gizarte Zerbitzuetako

Amankomunazgoko teknikariek eta J.M. Ziluaga alkateak emon eben berbaldian. Bertara-tuek ezinbestekoa ikusten eben herri txikietan eta landa eremuetan zerbitzuak hobetubeharra. Beste eskabide batzuen artean, ileapaindegi eta podologo zerbitzua eskintzeaagertu ziran, eta kontuan hartuko dira. Udalak Akordako auzotarrentzat Taxi zerbitzua ipinidau martxan, martitzenero joango bertara ze ez dauke garraio zerbitzurik.

Eereñoko Udalak 100.000 € inbertiduko dauz Elezal-den egin dan herri aparkalekua Ereñoko harri gorria-gaz tapetan,ingurumena errespetatu eta herriko este-tikeari eusteko asmoz. Zemendian hasi dira beharraketa urtearen azkenetarako amaituko dabez. Elezalden,Gazteluko garaiaren aurrean aparkatzeko gunea erai-kitzea, Ereñon aspalditik itxaroten egon diran proiektua da, erdigunean izaten diran apar-katzeko arazoak direla eta. Inbertsioa haundia danez, proiektua faseka burutuko da. Egitu-rea eta aparkalekua amaituten dabezenean,eraikinean Herriko Kultur Etxea eta udal lokalbat be egongo dira.Bistarako eraginik txikiena izateko eta estetikea manteniduteko Ereño-ko Udalak eraikin guztia Ereñoko harri gorriz estaliko dau; izan be, inguruko etxebitzagehienak horrexegaz harriagaz eraikita dagoz.

Foruko Udalak finkatu dau udalerriko Nekazaritza eta Arti-sautza Azoka, pasa dan zemendiaren 2an, burututakoazken edizinoan.Elezaldeko plazan inguruko baserritar etaartisau piloa batu ziran aurton be. Aurten feriaren VII.edizi-noa izan da, beti burututen da San Martin jaien aurretik,zemendiaren hasieran. Zemendiaren 2an, 11:00etatik

15:00etara, 14 postutan, baserritarren beharra eta produktuak ikusteko aukerea izan gen-duan, gaztaia, txakolina, txarrikiak, taloa, ortuadiak baita artisau beharrak be, larruzko etaegurrezko piezak. Gainera, urtero lez granjako animaliak be izan ziran ikusgai.

Gautegiz-Arteagako Udalak “Euskararen Astea” ospatu-ko dau, Aretxederreta Kultur Etxearen inagurazioagazeta ekintza kulturalez jositako programeagaz. Zemen-diaren 28an, barikua, hasiko da ospakizuna, Gautegiz-Artegako Josu Naberan, Euskal Hizkuntzaren ikerlari etaitzultzailearen “Euskararen jatorria” beharraren gaineko berbaldiagaz. Gurasoek joanahal izateko ordu berean umeentzat zine saioa egongo da euskeraz. Zapatuan,

EREÑO

FORU

Bherriak

IBARRANGELU

Bherriak

KORTEZUBI

MUNDAKA

Kortezubiko Udalak amaitu barri dauz herriko Elo-rriaga eta Barrutia auzoen artetik pasetan danlanda-bideak segurtasun eta akzesibilitate hobeaeukiteko, burutu diran beharrak. Bidea konpondu-teko proiektuaren lehenengo fasean bidea metroeta erdi zabaldu zan, ibilgailu bi pasetako lekua iza-teko eta oinezkoen segurtasuna bermatuteko.Bigarren fasean, orain dala gitxi burutu danean, lurra asfaltatu egin da eta errepideko etaerretenetako uraren batzea egokitu da.Beharrek ia 100.000 euroko aurrekontua izan dabe,Bizkaiko Foru Aldundiko Nekazaritza Sailak %70 diru-laguntzea emon dau.

GAUTEGIZ-ARTEAGA

ELANTXOBE Elantxobeko Udalak udalerriko bizitza sozio-kulturala indar-tu gura dau eta horregaitik, lehengo neska eta mutileneskola zaharrak konpondu gura dauz zentro polibalentebihurtuteko. Bertan, liburutegia, KZ gunea, gazteentzakolekua eta berbaldiak, hitzaldiak, tailerrak edo bestelako jar-duera sozio-kulturalak burututeko erabilera askotarako

gelea. Proiektu haundi honeri aurre egiteko, Udalak Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza etaArrantza Sailean eskatu dau diru-laguntzea. Horrela, eraikin zahar bat berrerabiliko da“Escuelas de Niños y Niñas”delakoa,60.hamarkadaren hasieran eraiki zan eta badira 9 urtezarratuta dagoala eta erabili barik.

Mundakako Udalak datozen hilabeteetan amaitukodauz Itxaropena ingurua denbora librerako gune lezurbanizatuteko beharrak. Mundakarrentzat leku publi-ko barriztu barri bat izango da, bertan prestatu dabenlur azpiko parkinaren gainean egongo da zati haundibat eta herriko bizitza soziala eta uri-bizitzea dinamizat-

zen lagunduko dau. Itxaropenako urbanizazinoa leku sozio-kultural estrategikoa da,ze bertan batzen da egingo diran lau etxebizitza bloke barrien promozinoa eta Tribi-sarrospe eraikina, barruan herriko Kultur Etxea barria kokatuko da. Eraikin hau be

zemendiaren 20an, Kultur Etxearen inaugurazino ofiziala eguerdiko 13:00etan izangoda. Bertan, Txalapartariak eta Artie Dantza Taldearen dantza erakustaldia izango dira,eta Josu Naberan eta Sabin Muniategi "herriko semeak" omenduko dira, euron izenaipiniko jake areto nagusiari eta Kultur Etxearen liburutegiari. Arratsaldean pilota parti-dak eta antzerkia; domekan, zemendiaren 30a, eguerdiko 13:00etan Iparraldeko herrikirolakaz amaituko da egitaraua.

ketatik eta 30 ekarpen inguru jaso).Erabagia hartzeko udal arkitektu eta kultura teknikariareneritxia be izan ebezan. Eraikin barri multifuntzionalak izango dabezan ezaugarrien artean,nabarmenena, udalerriko jarduera sozio-kulturalak zabaldu eta manteniduteko espazioaksortzeko helburua da eta hitzaldietarako aretoa edota udal liburutegia egitea. Behin-betikoproiektua 2009ko hasierarako amaituta egotea aurrikusten dabe. 2010an beharrak hasteko.

GERNIKA-LUMO


18 URREMENDi

PUBLIERREPORTAIA URREMENDI

ITSA

SMEN

DIK

OI

PROGRAMAS DDE DDESARROLLO RRURALLa Ley 10/1998 de Desarrollo Rural, intenta dar satisfacción a la necesidad de articular los instrumentos que per-mitan la proyección coordinada de las políticas sectoriales, sobre una realidad que como la del medio rural tras-ciende de los aspectos puramente económicos o productivos. A la vez reforzará la coordinación para la toma dedecisiones y la programación estratégica en favor del medio rural, acercando su aplicación a los problemas máscercanos del medio rural. Dicha ley, está dotada de tres instrumentos básicos para su consecución y una de ellasson los Programas de Desarrollo Rural, también llamados PDR.

La Ley establece que las políticas orientadas de maneraespecífica al desarrollo de las zonas rurales del País Vascoadoptarán la forma de Programas de Desarrollo Rural (PDR).Los PDR son instrumentos para la planificación y gestiónsostenible del medio rural comarcal,que a través de la par-ticipación y la asunción de compromisos por parte detodos los agentes implicados y mediante la definición deejes,objetivos y estrategias van encaminados a promover eldesarrollo integral de la comarca o zona rural considerada.A lo largo del 2007 se ha llevado a cabo de forma paralela elproceso de elaboración de los PDR en las 18 comarcas de laCAE. Ello permite hacer un seguimiento y evaluación máscoordinado, integrado y coherente de los procesos en lasdiversas comarcas,e identificar a su vez los temas transver-sales y horizontales que afecten a varias comarcas, a nivelterritorial o a la totalidad de las zonas rurales de la CAE.Teniendo como referencia el PDR definido en cadacomarca (planificación a medio largo-plazo, 2007-2013), anualmente se elaborará el correspondientePlan de Gestión Comarcal Anual, que recogerá losobjetivos a alcanzar a través del desarrollo de lasestrategias previstas y de un plan de actuación deta-llado, que incorpora parámetros para su evaluación.

PROGRAMA DE DESARROLLO RURAL DE BUSTURIALDEAComo hemos mencionado, en cada comarca se harealizado el correspondiente PDR, y Busturialdea hahecho el suyo. El proceso ha estado liderado por laAsociación de Desarrollo Rural (ADR) Urremendicon el apoyo y acompañamiento de Itsasmendikoi(IMK). En la elaboración del mismo, han participado

diferentes agentes implicados en Busturialdea,representantes de diversas administraciones loca-les, así como asociaciones socioeconómicas y cultu-rales del entorno rural, técnicos/as y representantesde la Diputación, del Gobierno Vasco y un largo etc.El proceso para llevar a cabo un PDR de una comarca, seestructura en tres grandes bloques, diagnóstico de situa-ción,visión de futuro y planificación.En la visión de futuro,es importante identificar cómo queremos que sea nues-tro medio rural, es decir, definir a dónde queremos llegarcon el proceso de desarrollo.La visión se define como unhorizonte temporal a 10 o 15 años y el PDR es el instru-mento para ir dando pasos que nos acerque a ese escena-rio. En Busturialdea para ello, se ha realizado un ejerciciode reflexión y de proyección a futuro con la participaciónde agentes clave, obteniendo una imagen que refleje el“deseo”y que a su vez sea posible de alcanzar.Dice así:“Comarca equilibrada territorial y socioeconómicamentedonde exista una actividad económica respetuosa con elmedio natural que incluya una economía agraria tanto dededicación exclusiva como de dedicación mixta para quecontribuya al mantenimiento del paisaje, sea fuente deproductos de calidad y pueda preservar un modo de vidadigno y mantener las señas de identidad de Busturialdea.”Así mismo, en la planificación de la comarca, se hanidentificado cuatro ejes o ámbitos de actuación, 15objetivos y 50 estrategias.

Jokin Artetxe Técnico de Desarrollo Rural y Litoral de ITSASMENDIKOI

Bherriak

SUKARRIETA Sukarrietako Udala Bizkaiko Foru Aldundiko Garraio Saila-gaz dabil hartuemonetan, Kanala auzoan autobus marke-sina haundi batzuk ipinteko. Honegaz neurriagaz ingu-ruaren eskabidea erantzun gura da, izan be, ez daukeautobusari itxaroteko leku estali bat bera be eta. Udalakforu erakundeari itxaron lekuetan bi markesina ipinteaeskatu deutso, bata Gernikarako norabidean eta bestea, beste aldean, Ibarrangeluedo Laida eta Laga hondartzetarako norabidean. Garraio Sailagaz izan dauazan har-tuemonakaz, udalak aurrikusten dau, laster jarriko dala errepidearen eskumaldekogeltoki estalia, Gernikaranzkoa; dana dala, ekingo dio markesinak albo bietan jartze-ko eakbideari. Bi instalazinoak ahalik eta lasterren ipintea itxaroten dabe.

Nabarnizeko Udalak ikasturteko asteburu guztie-tan zabalduko dau Gizarte Lokala,urritik bagilera,herriko umeek euren denbora librea pasetakoleku estalia eta zerbitzu sozio-kultural egokidunaizan dagien. Zentroan monitore arduradun bategongo da eta hainbat jarduera ezberdin antola-

tuko dira umeen gozamenerako eta euren arteko hartuemonak sendotuteko. 5 eta 14-15urte bitarteko ume nabarniztarrak eta 5 urtetik beherakoak nagusi bat lagun dabela, zapa-turo eta domekero joan ahal izango dira Gizarte Lokalera bertako jarduerez gozatzeko.Orain arte, zerbitzu hau oporraldietan baino ez zan eskaintzen, baina hain izan dau harre-ra ona, Udalak luzatu egin dauala denborea. Beraz, Gizarte Etxea zapatuetan 18:00etatik21.00etara eta domeketan 17:00etatik 20:00 etara egongo da zabalik.

NABARNIZ

Muxikako Udalak herriko biztanleei euskerako alfa-betatze ikastaroak eskaintzen deutsez ikaste pro-zesua erreztuteko. Badira 10 urte Muxikan holakoikastarorik antolatuten ez dala, izan be herri esukal-duna da. Halan da be, azken urteotan herrira etorridiran auzotar barriak beharrizan linguistiko barriaksortu dabez eta udalak herritarrei 120 orduko alfa-betatze ikastaroa bat eskaini deutse, udalak beraketa Habek subentzionatua.Eskolak urritik maiatzera izango dira Urretxindorra herri esko-lan dagoan KZgunean; astelehenetan eta eguaztenetan 15:30etik 17:30era eta martitze-netan eta eguenetan 19:00etatik 21.00etara. Oraindik matrikula epea zabalik dago etainteresatuta dagozanak udaletxera joan leitekez matrikulatzera.

MUXIKA

2009ko urtarrilean martxan egotea aurrikusten dabe. Ingurua guztiz urbanizatzendabilz: erdian plaza, espaloiak, sarbide barriak, argi barriak, uri-altzariak eta jolas par-kea. Beharron aurrekontua 600.000 eurokoa da eta Mundakako Udalak eta etxebizit-zen sustatzaileek ordainduko dabez, Hirigintza Arautegia betez. Udalak Juan Tribisa-rrospe eraikin kulturala haunditutea be etorkizunerako utziko dau, 550m2ko eraikinbarri bat egingo da eta bertan sarbideak eta parkin publikorako igogailua egongo lit-zakez. Dana dala, ekimen barri honek sasoi ekonomiko hobeak heldu arte itxaronbeharko dau udalaren ustez.


20 URREMENDi

GARAPEN EKONOMIKOA Jose Antonio Torrealday

ECONOMÍA DDE UURDAIBAI: ¿DÓNDE EESTAMOS?, ¿A DDÓNDE VVAMOS?Hace unos días se presentó en Gernika la nueva Delegación de la Cámara de Comercio de Bilbao para el Urdaibai.En dicha presentación nos entregaron un Informe sobre datos económicos y de empleo de nuestra zona.Como conclusión del Informe, se decía expresamente: “ De cara a los próximos años, y según el Plan de Armo-nización y Desarrollo de las Actividades Socioeconómicas de Urdaibai, el futuro se articula en torno al conceptodel desarrollo sostenible…”

Como expuse en el artículo anterior, siempre se utili-zan las palabras mágicas “DESARROLLO SOSTENIBLE”cuando no se tiene nada que decir.No conozco el cita-do Plan de Amortización ni sé quién ha podido redac-tarlo, pero mi intuición me dice a la oreja que no mepierdo gran cosa, si su conclusión es que el futuro searticula en torno al concepto de “desarrollo sostenible”.

¿Dónde estamos?En mi opinión, como observador directo de la econo-mía de Urdaibai y como empresario que he generadomás de cien puestos de trabajo para personas denuestro entorno, puedo responder a la pregunta¿Dónde estamos? Con estas sencillas palabras: Estan-camiento económico con clara tendencia a la baja,orientación económica que dura ya 30 años. Y, ade-más, no existen hoy día iniciativas privadas o públicasni condiciones estructurales mínimas que nos denindicios de cambio en esta tendencia económica. Ellosólo sería posible si se modificaran sustancialmentelas condiciones que la generaron.

Como hechos concretos y evidentes, podemosseñalar los siguientes:

El sector industrial lleva muchos años huyendo deUrdaibai y pierde continuamente puestos de trabajo.

El sector de ocio y turismo no puede arrancarcon fuerza por falta de infraestructuras, de iniciati-vas y de inversión.

El sector primario (agrario,ganadero y pesquero) seva empequeñeciendo día a día, aunque se notan ini-ciativas nuevas mediante actividades como agroturis-mos, plantaciones de viñedos para txakolí…

El sector comercial ha quedado anticuado y no serenueva y, además, está planteando trabas a la entra-da de la competencia, empeñándose, en mi opiniónde forma absolutamente equivocada,en cerrarse en símismo y olvidarse de su innovación y mejora.

El desempleo es bajo, pero solamente porquenuestros jóvenes se marchan fuera a trabajar.

El nivel de renta per cápita de nuestra zona esmás bajo que la media de Bizkaia.

¿A dónde vamos?Podemos analizar las siguientes novedades muypositivas, en mi opinión:

Desde la Diputación de Bizkaia nos han prome-tido un nuevo museo Guggenheim y unas mejorescarreteras. Sean bienvenidos.

En algunos Ayuntamientos están apareciendoclaros indicios de cambio de actitud con respectoa la compra de terrenos industriales para cederlosen mejores condiciones a empresas inversoras.

Y nada más.Son buenos indicios de un cierto cambio de men-talidad de la administración hacia la zona, peroinsuficientes.Pero para cambiar una tendencia de 30 años hacefalta más iniciativas,más inversiones,más ideas… quesirvan de revulsivo para que la inversión privadaacuda con la suficiente fuerza a relanzar la economíade Urdaibai.La tendencia económica, pues, seguirá siendo lamisma hasta que las promesas de la Diputación secumplan y entonces es posible que el horizonteeconómico mejore.



AMALUR AMALURLur Aberats Lur Aberats

““LLEEHHEENNTTAASSUUNNAA NNEEKKAAZZAARRIITTZZAAKKOO EELLIIKKAAGGAAIIEENN SSEEKKTTOORREE SSEENNDDOO EETTAA DDIINNAAMMIIKKOOAA LLOORRTTUUTTEEAA DDAA,, UUSSTTIIAAPPEENNEENN EERRRREEAALLIITTAATTEEAA KKOONNTTUUAANN HHAARRTTUUTTEENN DDAAUUAANNAA””

IIrreennee PPaarrddoo,, BBiizzkkaaiikkoo FFoorruu AAlldduunnddiikkoo NNeekkaazzaarriittzzaa DDiippuuttaattuuaa“Kontua beti hurrean egotea da,lagunduteko,euren ahalegina aintzat hartuten dogulako eta helburu bera dogulako”

1.Zelakoa iruditu jatzu aurtengo Urriko AzkenAsteleheneko Azoka? Busturialdean sektoreakbizi dauan egoera nahasia igarten zan?Momentu honetan oinarrizko sektorea, Euskadineta Bizkaian, egoera gatxa pasetan dabil. Ortuadieta frutaren sektorea (ustiapen ekologikoa etaintegratua) hegaztiena eta batez be, txakolinarenadefendiduten dira merkatuan; dana dala, komer-tzializazino-baldintzak hobetuko balira, jarduereaindartsu manteniduko litzateke. Horrexegaitik esa-ten deutsogu behin eta berriz gizarteari, kontsu-mitzaileek bertoko produktuak, batez be, Busturial-dekoak erostea dala aukerarik onena. Kalitatezkoproduktu osasuntsua, segurua bermatuten dabe,eta geure ingurugiroaren kudeaketan lagundutendabe, denok gozatuten dogun espazio naturalarenkudeaketan.

2.Zelan lagunduten da eta indartuten da sekto-rea Aldunditik, produktu lehiakorren sasoietaraegokitu dagian?Aldundiko Nekazaritza Sailean nekazaritzakoeta inguruneko diru-laguntzekaz lagundudoguz honeek sektoreak. Batetik, Zallako Fruta-gintza Estazinoaren, Derioko Nekazari Eskolea-ren eta Gorlizeko Foru Abeltegiaren laguntzea-gaz osatuten dogu ezagutzea eta trebakuntzea.Zentrootan nekazariak eta abeltzainak trebatuegiten dira, informazino praktikoa emoten jakeeta saiakuntzak eta entseguak burututen dira.Bestetik, bestelako laguntzak be badoguz,beste maila batekoak, hain zuzen: nekazaritzajardueraren erretiro aurreraturako, nekazaritzaseguruen harpidetzarako, ordezkapen zerbi-tzuetarako, landa eremuen garapenerako, men-

diko konpentsazio-ordaina, abeltzaintzako pri-mak.... Dana dala, laguntza nagusiak ICMakdira, “minimis” erregimenari lotuten jakozanabeltzaintza ustiategiei, nekazaritza eta inguru-neari, bertoko arrazen ekoizpenari, ordainketabakarrari eta osasun konpentsazioei emotenjakez diru-laguntzak.

3.Eta “Landa-lurren Bankua” ekimena?Sailaren beste ekimen bat da legegintzaldi hone-tarako, lurren eskaintzea nekazaritza sektorearenlehiakortasuna haunditzeko neurri lez aurrikuste-ko da. Lurren Bankutik nekazari gazteei eskainikojakezan lur sailen barruan, herri-administrazioatitularra dan azalerak edota nekazaritzako jardue-rea utzi daben ustiategiak egongo dira, titularbarriak ustiategia osotasunean bereganatzeko etasektorea gaztetuten lagunduteko.

4. Zer egiten da Aldunditik gazteak oinarrizkosektorera erakartzeko eta errelebo generazio-nala berreskuratuteko?Gazteengan pentsatuta, programa interdeparta-mentala egin dogu: Gaztenek.EKEko nekazari gazteen plana, jarduera zehatza daGazte Plana IIan dagozan landa garapenerako era-kunde-politiken barruan. Intregazino filosofia dauko,Gaztenekek sektorean sartu gura dauan edozeinpertsonaren harrera eta zuzendaritzapenaren proze-sua egitaratuten dau eta denbora batez jarraipena beegiten deutso. Bizkaian jarraipena edo monitorizazi-noa Lorra Kudeaketa Zentrotik garatuten da; nekaza-ri gazteak sektorearen benetako ezagutzatik eta pro-blematikatik euren ustiategiek eraginkorragoak izandaitezen sektoreetara bideratuz.


Irene Pardo,Bizkaiko ForuAldundikoNekazaritzaDiputatuta.

Gernika-Lumoko Urriko Azken Astelehenean herriko merkatu plazan.Argazkian Irene Pardo, BFAko Nekazaritza Diputatua, Txomin Bilbao, Kortezubiko alkatea, eta Iñaki Uribe, Morgako alkatea eta Urremendi,Landa Garapen Elkarteko presidentea, besteak beste, merkatu plazako baserritarreekaz berbetan.



AMALURLur AberatsLur Aberats

AMALUR

ITSAS GGETOZKA, PPADURETAN

Verdolaga marinaHHaalliimmiioonnee PPoorrttuullaaccooiiddeess

Latinezko deitura halimus izenetik dator, gazia esan gura dau eta landareahazten dan habitata adierazten dau: itsasertzeko. lursail gaziak.

Paduretako arbustu txiki eta grisaxka hau, landareadartsua da, itxura zarratu-zarratukoa. Oinarri egur-tsua, osto zurixka mamitsu lantzeolatuak daukoz, aur-kakoak diranez, bere antzeko espezie batzuetatikbereizteko balio dabe. Inguru hezeetako beste landa-re askoren lez, lorak udan eta udazkenean agertutendira, burutan, adarren goiko partean.

Halimione Portulacoides egotea paduraren egon-kortasunaren indizea da. Kolonizatzen joaten da,talde handiak sortuten dauz lur hondar-basatsugazietan, itsasgoratan hondoratua edo urez errezbeteten diranetan, azidoak eta nitrogenoan abe-ratsak eta beste bedar espezie batzuk be sartzendiranetan Salicornia ramossisima edo Suaedamaritima esate baterako. Ondo jasaten dau gazita-

suna, ezin dau luzaro iraun ur azpian. Ia inoiz be ezda agertuten barrualdean.

Halimione Portulacoides Urdaibain emoten dirantenperatura eta hezetasun aldaketetara egokituegin da, ihintzaren hezetasuna eta egun beroeneguneko lurruna aprobetxatzen dauz. Beroa behardau, baina neurrian eta ez dau jasaten gerizpea.

Arrabetako paduran, Artibai errekearen azkenen-go irlatxoan, Halimione Portulacoides en komuni-tateak dagoz erditik gorako bazterretan.

Arbustu honen ostoak jan leitekez bai gordinaikentsaladatan, bai egosita, gatza badauke etasamurrak dira.

5. Eta emakume nekazariari jagokonean, zeinpoltika egiten da?Nekazaritza Alkarte profesionaletan edo sektorenorgano erabakitzaileetan emakumearen partehartzea hobetuteko neurriak ezartzen, aitzindariaizan da Bizkaiko Foru Aldundia. Nekazaritza sekto-rean arduraldi profesional aitortua dauan emaku-mearen presentzia funtsezkoa dalako.

6. Zelan garatuten da Busturialdean BizkaikoIngurumen eta Nekazaritza-Programa. Zelanhartuten dau parte baserritarrak?Nekazaritza eta ingurumen programea bat da, ber-dina da Bizkaiko Lurralde Historikoan. Sektorekoprofesionalek (nekazaritzan zein abeltzaintzan) ingu-

rumena eta ustiategien ingurua errespetatzekohainbat praktika eta behar egiteko konpromisuahartuten dabe, alkarren segidako 5 urtez, inguru-men-kontratu bat sinatuta. Ordainez, lur saileanadministrazio-kontrol batzuk egin eta gero, Aldun-diak ingurumenaren eta baliabide naturalen kon-tserbazinoaren alde egindako zerbitzuengatikprima bat ordaintzen deutse.

Mendiko belardien kudeaketa aprobetxatzeari,tokiko animalia arrazak kontserbatzeari, nekazari-tza ekoizpen-ekologikoari, ekoizpen integratuariedo indabaren tokiko populazioen laboreari (Ger-nikako indaba) emoten jakez laguntzak.

7. Zelan sustatuten dira Aldunditik oinarrizkosektoreari balore erantsia emoten deutsen eki-men barritzaileak?Nekazal Ustiategien Laguntza Planaren bidez. Pro-grama honetan burujabetasun ekonomikoa dau-ken proiektuek dauke diru-laguntza lehentasuna.Balore erantsia sortuten daben sektoreak sustatu-ten dira, hau da, nekazaritza ekoizpen espezializa-tuena, Label zehatzen eta Jatorrizko Deiturenbabespeko produktuak eta ekoizpen ekologikoeta integratuak.

aurreko orrialdetik dator

Lurren eskaintzea nekazaritza sektorearen

lehiakortasuna haunditzekoneurri lez aurrikusteko da,

Landa-Lurren Bankua ekimena.

Lehen sektorea indartuteko Aldundiko NekazaritzaSailetik laguntza ezberdinak kudeatzen dira.



AMALURItsasgora

AMALUR

Itsasgora

ITSASPREBEN, GGURE AARRANTZALEENSEGURTASUNAREN AALDEKO PPLANA Itsasoko beharra beti izan da gogorra.Kanpoan,olatuen menpe,babes barik,arrantzaleak baldintza latzetan egin behardau bere beharra.Sektorearen beharrizenetera egokitzen dan prebentzio plan baten bidez,arrantza prozesuen lan arris-kuak murriztea da Itsasprebenen helburu nagusia eta sektorearentzako hobekuntza kualitatibo haundia.

Osasunean eta segurtasunean inbertitzea, gara-pen teknologikoa eta lan-arriskuen prebentzinoaarrantza prozesu guztietan sartuta, gure arrantzasektorea garatu eta mantentzeko bermea dira.Hauxe da Euskal Herriko arrantza sektoreko, Itsas-prebenen, Lan Arriskuen Prebentziorako 2008-2011 Plan Osoaren, aurreoinarri nagusia.

Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza eta Elika-dura Sailagaz, OSALANegaz eta Portuen Zuzenda-ritzagaz lankidetzan bultzatu dabe erreminta hau,arrantza sektorearen lan baldintzak, batez be gurearrantzaleenak era ordenatuan hobetuteko. Berauburututeko, egoera sektorialaren eta arrantza jar-dueraren arrisku-faktoreen diagnosi eta aurretiaz-ko azterketatik hasi eta Planaren ardatz estrategi-

koak eta jardunbideak adieraztera arte, arrantzajarduneko hainbat eragilek hartu dabe parte.

Alkarte eta erakunde profesionalek, Itsasmendikoi,Itsas Arrantza Institutu Teknologikoaren lako Tre-bakuntza Zentroek eta Planean jardun teknikoan,kudeaketa ereduen ardatzetan eta inguruarenhobekuntza teknologikoan eta egituran laguntzaemoten dauan Azti Fundazinoa lako TeknologiaZentroek hartu dabe parte.

Kolaborazino horren adibide praktiko bat Azti-Teknaliak garatu eban hegaluzea kainaberazharrapatzeko kontrol automatikodun kainaberasistema barriztzailearen proba pilotoa izan da.Arrantzaleek harrapaketetan egiten daben aha-

Itsaspreben, el Plan dePrevención de RiesgosLaborales en el Sector

Pesquero, persigue pro-mover la mejora de las

condiciones de trabajo yla eliminación de los acci-dentes, produzcan o no

daños personales, y de lasenfermedades profesio-

nales por medio de laaplicación de sistemas detrabajo que interioricen elprincipio de la prevención

de riesgos laborales.

legin gogorra dala eta, jausi edo muskuluetaneta hezurretan kalteak izaten dabez, hori danasistema honegaz sahiestu egingo da.

Itsaspreben, Arrantza Sektorearen lan arriskuenPrebentziorako Plana, baxurako, alturako, alturahaundiko eta ohiko arrantza ontzientzat zeinbehargin taldeentzakoa da, sareginak, neskatilak,portu, lonja eta kofradietako beharginentzat, bes-teak beste. Sektorean sartuta dagozan eragile guz-tien azterketa eta ekintza tresnatzat planteatzenda, baliabideak eta ereduak sortuteko lankidetza-ren bidez, lan segurtasunari jagokonean, arrantzasektorearen etenbako hobekuntzea lortuteko.

Arrantza sektorean lan arrisku haundia dago, inguruaezegonkorra eta mugikorra dalako, arrantzon-tziahain zuzen.Horixe da itsasoko beharraren berezitasu-na, kokapen fisiko mugikorra. Gainera, ontzi kopurubaten ez dago ezberdintasunik beharra, atsedena etadenbora librea pasetako lekuaren artean eta horrekeragina dauko arrantzaleen egoera fisiko eta psikolo-gikoan. Izan be, beharlekuan bizitzeak zaratapean

egotea esan gura dau, bai beharrean bai beharretikkanpo lekua bera da eta. Gainera, gelak txikiak etadeserosoak dira,berehalako osasun– asistentzia izate-ko zailtasuna dauke,urrun dagozalako itsaso barruan,honek danak ondino be gogorrago bihurtuten dauitsasoko beharra.Bestelako beharlekuekaz alderatuta,denborea da betse ezberdintasun bat, beste modubatera kontaten da. Arrantzaleen lanaldia mareekazdoa, beti arrantzak baldintzatuta.

Arrisku faktore honeeri guztiei ontziratzean, leho-rreratzean eta ontzien artetik pasatzean izan ahaldabezan erorketak eta sarea botakeran edo harra-paketak ontziratzean izan ahal dabezan istripuakgehitu behar jakez.

Dana dala, arrisku eta istripu potentzial altua izanarren, azken urteetan sektorean istripu kopuruaasko bajatu da. Horrexen gainean burutu zan diag-nosian agerian geratuten dan moduan: 2000. urte-an 542 istripu eta 2006an 296.


Itsasontziak dira geure arrantzaleen lantokia eta horrekeragin zuzena dauko euren egoera fisiko eta psikologikoan.

Arraina deskargatzea, sareak botatzea, edota barku batetikbestera pasatzea dira geure arrantzaleen arriskuetariko batzuk.



AMALURItsasgora

AMALURItsasgora

aurreko orrialdetik dator LAPALapea, oso molusku arrrunta da gure kostaldean, inter-itsasaldi leku harritsuetan egoten da.

Gorputza gris berde koloreko maskor koniko batekbabestuten dau, zati horiskak zatitxu horiskak izatendauz espezie batzuetan eta puntatik hegaletarasahiets erradialak daukoz; tamainua espezieen arabe-rakoa da, ohikoena helduek 5-7 zm izatea da.Lapak gogor itsasten dira harroketan bentosa itxura-ko hankeagaz; itsas beheratan,uretatik kanpo geratu-ten diranean, maskorraren ertzak hermetiko zarratu-ten dabez ur kamara txikiak bihurtuz.

Gabaz egiten dabezan desplazamenduetan har-kaitzetako alga txikiak jaten dabez eta beti buel-tatzen dira lehengo lekura, primeran sartzen diranlekura. Lapak hermafrodita proteandrikoak dira,bizitzako lehenengo fasean danak dira arrak gerogehienak eme bihurtuten dira.

Arrabak kanpoan ernalduten dira, errunaldiarenostean eta zabaltzen diranetik hamar bat egunera,larbak hondoan itsasten dira.

400 bat espezie lapa dagoz planetako itsasoe-tan. Busturialdeko kostaldean: Patella Interme-dia; Patella Vulgata; Patella Ulissiponensis etaPatella Rustica dagoz.

Ejes de actuación del Plan Itsaspreben:1. Sensibilización-Dinamización2.Modelos Específicos de Gestión de Prevención3. Mejora Estructural y Tecnológico del Entorno.4. Formación5. Vigilancia de la Salud6. Estructuras de Dirección y Apoyo.

Ezbeharren murrizketea EuskoJaurlaritzako Nekazaritza,Arrantza eta Elikadura Sailakbarruko segurtasun sistemak,garbitasun baldintzak eta bizi-garritasuna hobetu eta optimi-zatu guran itsasontzi parkeabarriztatu daualako emon da.Itsasprebenek, danon lagun-tzeagaz, etenbako hobekuntzajarraitu gura dau,neurrikoa,itsa-soko beharra, segurua, errenta-garria eta etorkizuna eukikodauana lortuteko.

Itsaspreben, lan arriskuen prebentziorako planeanarrantza sektorearen behargin guztiei zuzenduta dago.

Neskatilek portuan arraina

deskargatzenpisu asko

mugitzen dabe.

En la elaboración del plan Itsaspreben (diagnós-tico de la situación sectorial y los factores de ries-

go de la actividad pesquera, definición de ejesestratégicos y Líneas de Actuación) han partici-pado diferentes agentes que intervienen en la

actividad pesquera. Entre ellos, las Asociaciones yOrganizaciones Profesionales, Centros de Forma-ción, como Itxasmendikoi, y Centros Tecnológi-

cos de Referencia, como Azti Fundazioa.

Laparen oinak bentosa formea dauko.

PPAATTEELLLLAA SSPP



GEURE ALTXORRAK GEURE ALTXORRAK

EL CCASERÍO GGÓTICO: OORIGEN DE LLA CCASA TTRADICIONAL VVASCA A finales del siglo XV,debido a los cambios económicos,demográficos y sociales que se dieron en el mundo tar-domedieval, van a surgir fortalecidas nuevas estructuras de poder. De entre ellas veremos crecer en número yriqueza a una burguesía local, que ocupa las villas, y a un nuevo y floreciente grupo de campesinos hacendados.

La principal causa es la paz lograda tras la caída polí-tica de las estructuras de poder medievales asimila-da por los parientes mayores banderizos. Estamerma de liderazgo guerrero, que conlleva la dismi-nución de los ataques y robos a propiedades ajenas,supuso que la sociedad de Bizkaia ganara confianzaen su futuro y, apoyadas en factores como el incre-mento demográfico, iniciara un proceso de recons-trucción de sus medios tradicionales de producciónbasados en la explotación agropecuaria. El caseríose convertirá por su importancia económica y suamplia implantación en el epicentro de la sociedadvasca y en su principal cimiento.

De esta nueva situación surgirá una forma nueva deasentamiento en el paisaje: el caserío vasco o casatradicional, portadora de las esencias de la identi-dad cultural vasca. Este nuevo sistema de edifica-ción se basa en un edificio masivo, cerrado, robustoy de grandes dimensiones. Este tipo de construc-ción se dispondrá en barriadas,sin mucho interés enla formación de entidades ordenadas sobre unaplaza o calle, con un gusto claro por la soledad o laindependencia con relación a sus vecinos.

La elección de los lugares de asentamientos de loscaseríos más antiguos no obedece a una fundación“ex novo” sobre tierras antes no ocupadas. Lo quevamos comprobando a través de las escasas excava-ciones arqueológicas que se han realizado bajo loscaseríos más antiguos, es que ya en esas posicionesexistieron cabañas levantadas mediante postes demadera y cubiertas vegetales, también de cronologíamedieval. La forma de estas edificaciones nos remon-tan no solo a modelos europeos altomedievales, sinopor sus características constructivas, a modelos pre-rromanos y romanos documentados en Bizkaia desdefecha muy anteriores, siglos II a. C a I d. C. en el castrode Berreaga (Mungia).

La misma posición geográfica de estos caseríos, enmedias laderas nos están indicando que la ocupaciónde esas zonas viene desde el periodo romano, aproxi-madamente desde el siglo II y III d.C.como consecuen-cia de la política económica de la metrópolis sobre lapoblación indígena que ocupaba los castros.Por tantoel caserío actual a media ladera o en los rellanos mon-tañosos, pudiera ser el producto de la evolución delpoblamiento indígena romano desde la II Edad delHierro hasta el presente: primero basado en caseríascompuestas de cabañas donde las funciones agrope-cuarias y de habitación se distribuían en diferentedependencias cercadas por una empalizada o seto;

ACLARACIÓN / ZUZENKETAEn relación al artículo del apartado “Geure Alt-xorrak” del último número, referente al Con-vento de San Francisco de Bermeo, la RevistaUrremendi quisiera aclarar que las obras derehabilitación que se mencionaban en dichoartículo, (entre 1996 y 1998) fueron llevadas acabo, además de por la Diputación Foral deBizkaia, por el Ayuntamiento de Bermeo.Aldizkariaren azkenengo zenbakiaren “Geure Alt-xorrak” atalean agertutako artikuluaren gainean,Bermeoko Frantziskotarren komentuari zegokiona,Urremendi Aldizkariak argitzen dau, artikulu horre-tan aipatutako berreskurapen lanak (1996-1998urte bitartean), Bizkaiko Foru Aldundiak ezezik Ber-meoko Udalak be burutu ebazala.

Omako baserri gunea.

Bizkaiko ohiko baserriaren ezaugarriak gor-detzen dabez Oma Aranako baserri askok.

para en un segundo momento, a partir de finales delsiglo XV, comiencen a levantarse los edificios de “cal ycanto” que agrupando todas las funciones constitu-yen la silueta tradicional de la casa vernácula vasca.

Los caseríos góticos más antiguos de la zona deUrdaibai, como los ubicados en el valle de Oma,presentan las características propias del caseríovizcaíno: caracterizado por su planta de tres crujíasy los vanos apuntados en puertas y ventanas.

El caserío como ser vivo que es ha llegado a nos-otros tras un viaje de 500 años, en el cual se ha idonutriendo de nuevas aportaciones constructivas enbusca de la resolución de nuevas necesidades. En laactualidad el caserío ha perdido sus señas de identi-dad como centro de la cultura tradicional, para con-vertirse, en el mejor de los casos, en segunda resi-dencia. Esta transformación, necesaria para elmantenimiento del edificio, debe de hacerse conrespeto; no solo al edificio, uno de los pilares denuestra historia, sino con sensibilidad hacia lo quefue el centro de la vida de muchas generaciones deseres, hoy anónimos, que vivieron, trabajaron, soña-ron y murieron entre sus paredes. MUP



ZER EGIN eta NORA JOAN

Ibilbidea

ZER EGIN eta NORA JOAN

Ruta

LA RRUTA DDEL VVINO YY EEL PPESCADO EN BBUSTURIALDEA ((PPRRIIMMEERRAA EETTAAPPAA))

Si hacemos la antigua ruta delvino y el pescado desde el inte-rior hasta la costa, el caminoentra en Busturialdea desde lacomarca de Durangaldea por laantigua calzada medieval delportal de Magunas. Ya en elbarrio del mismo nombre yjunto a las escuelas, ascendemospor la ladera de Astoagana,donde la ruta se bifurca y parteel ramal a Leketio.

Por Astoagana, una magnífica atalaya que domina el interior de Busturialdea, seguimos hasta el barrio deGanbe desde donde bajamos por el barranco del Golako hasta el molino de Ikeritze. Cruzamos el río ysubiendo entre pinos salimos a la carretera y nos dirigimos hacia el barrio de Albiz, con la antigua torrebanderiza, el palacio de Albiz, y la ermita de la Magdalena como elementos destacados. Además, junto alcaserío Albiz, se conserva un interesante potro de herrar. Tomamos el camino viejo de Mendata Uri quearranca en la parte posterior del caserío. Pasando por Ollargan y Madarieta, la ruta nos conduce hasta elbarrio de Elexalde, en Mendata. Aquí encontramos una de las mejores infraestructuras de la comarca parala atención al senderista, el ciclista y el turista en general: Idatze Etxea, con oficina de información turística,el punto de acogida del Centro Bttt de Busturialdea y el Museo del Caserío Vasco, además de bar-restauran-te y albergue; el lugar ideal para tomarse un respiro.Salimos de Elexalde por el camino del monte Kalbario hasta la cima de Usagana y descendemos hasta el caseríode Argane, en Ajangiz.Desde aquí, seguimos bajando por la carretera hasta Gernika, un punto final para la prime-ra etapa plagado de atractivos, con cultura, patrimonio y esparcimiento para todos los gustos.

Antzineko ardoaren eta arrainaren ibilbidea egiten badogu,barrualdetik kostaldera, Busturialdean Durangaldetik sartuten dabidea, Magunas atariko erdi aroko galtzada zaharretik. Izen berekoauzoan eta eskolen ondotik, Astoagana aldapan gora egingo dogu,han ibilbidea banatu egiten da eta Lekeitioranzko adarra be badago.

Astoaganatik Ganbe auzoraino Busturialdearen barrena ikusten dan atalaia ederretik jarraituko dogu etaGolako trokatik Ikeritza errotara bajatuko gara. Ibaia zeharkatu eta gorantz joango gara pinu artean errepi-dera urten arte; Albiz auzorantz zuzenduko gara, bertan banderizoen dorrea, Albiz Jauregia eta Magdale-na baselizea dira elementurik adierazgarrienak. Gainera, Albiz baserriaren ondoan, perratoki ederra dago.Baserri aurrean hasten dan Mendata Urirako bide zaharra hartu eta Ollargan eta Madarietatik, MendatakoElexalde auzora helduko gara. Hemen mendi-ibiltariari, txirrindulariari eta turistearen arretarako eskualde-ko azpiegiturarik onena topatuko dogu: Idatze Etxea; turismo-informazio bulegoa, Busturialdeako BTTharrera zentroa, Euskal Baserriaren Museoa, taberna-jatetxea eta ostatua daukoz, atsedena hartuteko leku-rik onena. Elixaldetik Kalbario mendirako bidetik urtengo dogu Usagana tontorreraino, gero AjangizekoArgane baserrira bajatuko gara. Hemendik, Gernikarako bideraino bajatuten segiduko dogu, ibilbidearenamaieraraino, kultura,ondarea eta denbora libreaz gozatuteko xarmaz betetako etapea.

ARDOAREN EETA AARRAINAREN IIBILBIDEABUSTURIALDEAN ((LLEEHHEENNEENNGGOO EETTAAPPEEAA))

Albiz auzoko AndraMadalen landa-eliza Mendatan.

(GR 38. I parte)


34 URREMENDi

ZER EGIN eta NORA JOAN Gastronomía

URREMENDi 35

ZER EGIN eta NORA JOAN Gastronomía

LA MMARISMA, LA CCALIDAD DDE LLOS PRODUCTOS AANTE TTODO

La palabra bistrot, de origen francés, hace referen-cia a un local pequeño y acogedor con una cocinaa medio camino entre la popular y la burguesa.Este concepto de restaurante, extendido por todaFrancia allá por la década de los 70 en el siglo XX,es una fórmula que ha traspasado fronteras, espe-cializada en la “cocina de la tierra”.

La Marisma es un reflejo de este concepto. Paraempezar, el negocio corre a cargo de UsoaGallego y su marido, el cocinero Jose RamónMartín Toscano. Los dos trabajan solos, ellaatendiendo en la sala y él en la cocina, juntocon Jon Zarrabeitia que se encarga de la barra.Ofrecen a sus clientes una carta sencilla, encuanto a la cantidad de su oferta, pero com-puesta por platos en los que prima la calidad.“Siun producto no es el mejor, no se sirve”.

Espacio reducidoDespués de haber trabajado en restaurantes como elHorcher de Madrid, el Zuma londinense o el Castillode Arteaga, Jose Ramón decidió establecerse en estapequeña localidad costera. Aunque se trata de unlocal grande, que podría atender a un elevado núme-ro de comensales, una de los pilares del negocio con-siste en reducir el espacio, de forma que los clientesestén perfectamente atendidos en todo momento. Elcomedor, en el que se han acometido algunos cam-bios, está rodeado de cristaleras que permiten disfru-tar de las vistas al exterior e incluso puede abrirse deforma que, especialmente en verano, queda comouna terraza descubierta.

Dadas las características del sitio, un restauran-te pequeño donde los precios se ajustan, susresponsables agradecen que la gente haga sus

reservas, “porque así el cocinero se organiza parapoder servir a sus clientes lo mejor posible. Preferi-mos atender bien a diez personas y no mal a vein-te y siempre nos aseguramos de que lo que damosestá bien hecho”.

Continuando la línea de los bistrot, la cocina demercado es otra característica del restaurante. LaMarisma trabaja con una carta en la que, ademásde ciertos platos fijos que tienen demanda todo elaño como sus famosos huevos rotos o los chipiro-nes, sus clientes pueden encontrar otros que varí-an según la temporada.

Usoa Gallego comenta que el local trabaja muchopor encargo. “Los clientes nos llaman pidiendo algoespecífico (chuletones, marisco…) y nosotros se lotraemos. Si algo está en la carta es porque se vende,aunque no se mantiene siempre, porque la gentetambién se cansa. Sin embargo, a veces nos pidenplatos que ya no tenemos en carta y no tenemosinconveniente es prepararlos”. La Marisma tambiénofrece la posibilidad de confeccionar menús per-sonalizados. “Disponemos de una lista de platos, elcliente puede elegir los que prefiera y así confeccionael menú a su gusto”.

Para abrir boca,uno de los primeros alimentos que sedegusta son las croquetas.De jamón,morcilla e inclu-so de hongos,son todo un reclamo que suele verse encasi el 100% de las mesas que se atienden. El pato esotro de los productos que tiene una gran demanda,especialmente el magret y el hígado fresco, así comolos chipirones o sus postres caseros.

En cuanto a los vinos “no tenemos una carta muyextensa porque, aunque hemos ido introduciendoalgunas cosas nuevas, muchos clientes tienen unaspreferencias determinadas. Contamos con referen-cias de Toro, Priorato, aunque lo que más se trabajaes Rioja, en nuestro caso Díez Caballero. Se vendemucho Rueda y txakolí, básicamente en barra, por-que en el comedor siempre se tiende al tinto y no sevaría. El Rioja siempre gana”.

Usoa Gallego considera que La Marisma se ubica enuna zona “dura de trabajar” especialmente entresemana, aunque su balance es bueno, “porque elcomedor funciona muy bien durante todo el año”. Sinembargo, la crisis se nota más en la zona de la barra.“Cuando comenzamos, el bar tenía mucho éxito espe-cialmente por sus pinchos y se hacían unas rondas con-siderables.Ahora,en cambio,las rondas han disminuídoy la barra también”.

En el parque de La Marisma, en Pedernales, se localiza uno de los edificiosmás antiguos de la zona, cuyos orígenes se remontan a mediados del sigloXIX.Antaño un parador municipal,acoge en la actualidad el establecimien-to La Marisma, que se define a sí mísmo como un café náutico y un bistrot.

Jose Ramón Martín y Usoa Gallego, responsables del Restaurante La Marisma.

Chipirones encebollados.

Solomomillo de Iberico.


36 URREMENDi

ELABORACIÓN:Pelar, cortar y lavar las patatas. Freírlas enabundante aceite de oliva, a fuego medio.Mientras se terminan de freír, se corta eljamón ibérico en tiras finas y se saltea enuna sartén sin aceite. Una vez fritas, se escu-rren bien las patatas y se les añade sal.Se mez-

clan con el jamón y se colocan encima tres hue-vos euskolabel, fritos en abundante aceite deoliva muy caliente. Se añade sal a los huevosy se decoran, espolvoreando cebollino o perejilmuy picado.Para comer,se recomienda rompery mezclar todo.

HHUUEEVVOOSS RROOTTOOSS CCOONN JJAAMMOONN

Patrocinado por BabestuaPUBLIERREPORTAIA URREMENDI

KA

LITA

TEA

FU

ND

AZI

OA

EUSKAL BBASERRIKO AARRAUTZAK: KKAANNPPOOAANN AASSKKEE HHAAZZIITTAAKKOO OOIILLOOEENN AARRRRAAUUTTZZAAKK

Oiloak aske bizi dira egunez, eta gauez, kalitatezkoatsedentokia dute. Animaliaren ongizatea kontu han-diz zaintzen da.Zelai berdez eta fruitu arbolez ingura-tutako tokietan hazten dira, eta barruan, beren atse-dena bermatzeko instalazio egokiak dituzte.

Oiloen elikadurak ere berebiziko garrantzia dauka.Izan ere, ondo elikatzeak kalitatezko produktualortzea ziurtatzen du. Horregatik, oilo erruleendieta laboreetan oinarritzen da, eta jaten dutena-ren % 50 baino gehiago artoa da.

Horri guztiari, kalitate kontrolari eta ondo egituratu-tko banaketari esker, arrautza fresko, osasungarri etanaturalak lortzen dira, zapore paregabeekin.

Euskal Baserriko Arrautzak, Eusko Labela dutenproduktu guztiak bezalaxe, hasieratik bukaera-raino kontrolatuta daude. Egungo araudi zorrotza-ri esker, kontrol sistema zehatzak ezartzen diraekoizpen prozesu osoan: ekoizpenean, garraioan,sailkapenean, ontziratzeko unean, identifikazioaneta etiketa ezartzerakoan. Horrela, produktua kali-

tate, segurtasun eta freskotasun ezaugarri onene-tan iristen da kontsumitzailearengana.

Produktu hau zigiluz ondo itxitako ontzietan aurkez-ten da. Ontziek Euskal Baserriko Arrautzen logotipoadute, Eusko Label bereizgarriarekin, produktuarenegiazkotasuna bermatzeko.

Datuak2007an produktu honetan lanean aritu diren 3 ekoizlek1 milioitik gora arrautza merkaturatu dituzte. Kontuanedukita 2006ko azaroan lortu zuela produktu honekEusko Label bereizgarria, poliki-poliki produktuarenbolumena handitzea espero da. Aurten dagoeneko,beste 2 ekoizle hasi dira ekoizpen lanetan eta aurrerabegira jende gehiago aritzea ere espero dugu.

Euskal Baserriko Arrautzak gure baserrietan hazitako oiloen arrautzak dira. Kanpoan hazten dituzte oiloak, bal-dintza ezin hobeetan eta hazkuntza sistema egokia erabiliz.

INGREDIENTES (PARA 2 PERSONAS) :400 gr. de patata80 gr. de jamón ibérico de bellota3 huevos euskolabelSalAceite de olivaCebollino o perejil para decorar



MUNDUTIK ZEHARMUNDUTIK ZEHAR Antonio Pou

Junto a la grúa se pueden distinguir algunas de las troneras por donde respira.

Esperando contemplar el pavoroso espectáculo, meanimé al fin a visitar las obras de la bocana, pero meencontré que han encerrado a la bestia dentro de unafortaleza medieval de piedra y cemento. A las faucesque respiraban las olas le han acoplado unos tubos yahora el aire que empujaban los vaivenes del mar yano sale disparado hacia arriba como un cohete sinoque mueve unas turbinas,mientras que unas válvulascontrolan la entrada y salida del aire. Dentro de poco,dicen, la bestia,ya más calmada y domesticada,estaráproduciendo electricidad.

Desde hace mucho tiempo se viene mirando al marcomo fuente inagotable de energía. Es evidente quesi puede zarandear con tanta facilidad a un trasatlán-tico tiene que sobrarle fuerza para mover nuestros

generadores más potentes. Por otra parte, la energíaque se extraiga restará algo de bravura a las olas y, situviésemos suficientes plantas energéticas, tendría-mos también costas más tranquilas y seguras.

Debe haber miles de patentes en relación con laextracción de energía de las olas y de las corrientesmarinas, pero muy pocas se han llevado a la prácti-ca y ninguna, al menos hasta ahora, ha resultado seruna panacea. Entre los inventos los hay de todopelo y algunos vienen funcionando desde haceaños de forma experimental. Unos, como el proyec-to de Mutriku, aprovechan la compresión del aireatrapado por el choque de las olas contra unasbocas situadas en un dique o acantilado. Otros flo-tan discretamente a una cierta distancia, formando

En la costa de Mutriku consiguieron amarrar a la bestia.Durante meses,cuando la mar lanzaba sus olas contra el nuevodique,ella gemía y resoplaba al ritmo de aquellas.Dicen que sus bramidos se oían a kilómetros de distancia,como dra-gón de cuento lamentándose del encantamiento que le aprisiona.

LA BBESTIA RREBUFADORA un gigantesco gusano articulado que el paso deloleaje retuerce y hace mover sus generadores.

Uno de los inventos más interesantes consiste enuna enorme boya que se mece al ritmo de las olas.Los tirones de la cadena que la anclan al fondomueven un mecanismo dentro de la boya quegenera electricidad. Esa precisamente ha sido laopción preferida por los de Santoña, donde sesituarán una decena de ellas a unos pocos kilóme-tros de la costa.

Sin embargo, la obtención de energía necesitaalgo más que un brillante ejercicio de inventiva. Elasunto crucial es el coste real por kilovatio horaproducido y ahí intervienen los costes de investi-gación y desarrollo, al igual que los de la instala-ción y el mantenimiento.

Cualquier obra que esté en contacto con el marestá sujeta al ataque de la corrosión y de la activi-dad de los organismos marinos, lo cual implica unmantenimiento considerable. Por otra parte, la

bestia marina es caprichosa y muy poderosa cuan-do se enfada. Hace poco arrancó de cuajo, delantede las costas neoyorkinas, unas tremendas turbi-nas ancladas en el fondo que intentaban aprove-char las corrientes submarinas.

Ese factor de incertidumbre económica juega encontra de la viabilidad real de este tipo de proyec-tos, que tienen que sobrevivir dentro del mercadoenergético donde los márgenes son de por sí bas-tante ajustados y que está en rápido proceso detransformación. Por otra parte, por necesidadesestratégicas, hay que disponer de fuentes alterna-tivas aunque no sean de momento rentables; aúnasí, en ese escenario complejo, las cuentas de laenergía marina todavía no salen.

La obtención de energía procedente del mar llevaunos veinte años de retraso respecto a la eólica ysu viabilidad depende en gran medida de cuántose pruebe y se invierta en ella. Por ello, aunquequizá Mutriku no llegue nunca a ser realmenterentable, es un paso probablemente necesario.

Mutriku, ampliación del malecón. Obras del castillo para encerrar a la bestia marina.



ARTISTAKUrdaibai Dantza Taldea

ARTISTAKUrdaibai Dantza Taldea

URDAIBAI DDANTZA TTALDEA, DDAANNTTZZAARRII FFOORRUUTTAARRRREENN LLAAUU BBEELLAAUUNNAALLDDII“Borondate hutsa” Euskal Folklorea mantenidu eta ezagutzera emoteko, horrexek bereiztuten dau laster40 urte beteko dauazan Foruko Urdaibai Dantza Taldea. 100 bat dantzarigaz eta herri tradizinoan sustraitu-tako ibilbideagaz, herriko alkarte kulturalik adierazgarrienetarikoa da. Bere izena herria ikututen dauan erre-kearen lehengo izenetik, Urdaibai errekea, eta herria babesten dauan Urdaibai Dorretxetik hartu eban.

Urdaibai Dantza Taldearen historia Euskal Kultureaaurrera atarateko aparteko indarra behar zan sasoianhasten da.1969an Gernika-Lumoko Elai Alai Dantza Tal-dean dantzan egiten eben forutar gazte talde bat batueta herrian bertan dantza taldea sortzea erabagi eben.

Javier Irazabal izan zan hasieretako sustatzailenagusia, taldearen sortzailetzat hartzen dabe etagaur ia 40 urte geroago jarraituten dau bertan.“Dantza taldea hasi genduanean, danaren gainetikipinten genduan, kulturea, politikea eta bestelakoak

batuteko motiboa zan. Gaur egun ez jako balore horiemoten, folklore hutsa da. Gu 40 urte honeetan, fol-klorearen alderik herrikoienera joaten ahalegindugara, herria gara eta” azalduten deusku Jesus Iraza-balek, Urdaibai Dantza Taldearen oraingo presi-denteak. Bere anaia Javierregaz eta orduko bestegazte askogaz batera, Jesusek taldearen eboluzi-noa bizi izan dau bere hastapenetatik.

Taldearen guraririk nagusiena herriko bertako tra-dizinoak berreskuratutea izan da; Inazio Deunaren

Urdaibai Dantza Taldea de Forua cumplirá 40 años manteniendo y dando a conocer el Euskal Folkloreen la localidad. Con cerca de 100 dantzaris, y una trayectoria enraizada en la tradición popular, se

erige como una de las asociaciones culturales más representativas del pueblo.

egunean dantzatzen ziran Erregelak edo Eleizalde-ko Aurreskuak esate baterako, eta urteotan taldeakbatu dauan errepertorio zabalaren parte diranak.25. urteurrenean Natxo Zalabarriak idatzitako“Urdaibai (1969/1994)” Urdaibai Dantza Taldeariburuzko liburuan agertuten dan lez taldekideeklan ikerketa ikaragarria egin eben. Inguruko dan-tzari eta txistulariekaz batu ziran, herriko dantzahoneen gainean sakonduteko eta ikasteko. Lumo-ko Bittor Olaeta dantzari ezagunagaz osatu ebeneuren ikerketea eta ikastaldia, 1981ean inguruan.Aurrerago, Foruko erromerietan erabilten ebenjanzkera tradizionala berreskuratzen hasi ziran.

“Proiektua egin genduan eta udalak lagundu eus-kun.Adituengana jo genduan, herrriko jende nagu-siagaz egin genduan berba, antzinako argazkieierreparatu…. Eta orain dala bost bat urte, lehenago-ko moduko erropea erabilten hasi ginen, Inazio Deu-naren erromerian”.

Talde forutar hau urteekaz hazten joan da, jantzipiloa dauke; izan be, zenbat eta dantza gehiagosartu errepertorioan, orduan eta jantzi gehiagobehar. “Urteekaz egin dogu errepertorioa; beti geuredantzak zainduaz, Erregelak esaterako. Euskal Herriguztiko dantzak be dantzatzen doguz, Erriberako

Dantzak Iparraldekoak, Arabakoak, baina ondoenezagututen doguzanak Bizkaikoak dira”.

40 urteko ibilbide honetan lau belaunaldi foruta-rrek hartu dabe parte, gitxi edo asko, izaera irekiaeta parte hartzailea daukon taldean. “Taldea zaba-lik dago, jendea geugana hurreratutea gura dogu.Mutil gazteak batutea gura geunke, ze gaur egun ezdago belaunaldi erreleborik” dinoskue.

Gaur egun taldea bitan banatuta dago, umeen tal-dea, 40 neska mutilegaz eta helduen taldea, bestehainbeste dantzarigaz.Barikuro batzuek zein bes-teek udalak uzten deutsen aretoan entsaiatzendabe. 1970 urtetik hona talde lez ibili dira eta hain-bat dantza erakustaldi burutu dabez San Kristobaljaietan, baita bestelako jai eta gertakizunetan be,baina batez be herrikoetan. San Inazioak, Baldati-

Para celebrar su 40 aniversario,Urdaibai Dantza Taldea, prepara un

programa especial que se desarrollará a lo largo del próximo 2009.


Urdaibai Dantza Taldeak Gernikan ospatu zan1988ko Busturialdeko Dantzari Egunean.

Urdaibai Dantza Taldeak herriko jai nagusienetan partehartzen dau. Hemen Inazio Deunaren egunean

Busturialdean dantzatzen ziran Erregelak edo Eleizaldeko Aurreskuaketa antzinako erropak berreskuratu ebezan Urdaibai Dantza Taldeak


42 URREMENDi

ARTISTAK

kako jaiak, Gernika-Lumoko Kaltzada Egoitzearenurteko jaia, Dantzari Egunak, dira batez beste tal-dea falta ezin dan egunak.

40.urteurrena ospatuteko, Urdaibai Dantza Taldeakegitarau berezia prestatuko dau, datorren urteko2009ko lau urtaroetan garatuteko: udaberria, uda,udazkena eta negua.”Lau hamarkaden lau zenba-kiagaz jokatu gura dogu, lau urtaroak herriko lau jai-gaz lotuz.Udabarrian, herriko jairen bat, San Gregorio

esate baterako, neguan txitxiburduntzia egingo doguakaso, udazkenean San Martin eta udan herrikojaiak” dinosku Jesus Irazabalek.

Ondino zehazteko dago egitaraua, baina Urdai-bai Dantza Taldeak gogor deutso beharreanentsaio bakotxean. “40 urte honeetan taldetikpasatu diran dantzari guztiak deitu gura doguzurteurrenean parte hartzeko. Ze, izan be, 40 zen-baki borobila da”.

Una de las principales apuestas del grupo ha sido la recuperación de tradiciones muy locales,como los Erregelak o Eleizaldeko Aurreskuak, que se bailaban en las fiestas, y que forman

parte del amplio repertorio del grupo recopilado a lo largo de los años.

Urdaibai Dantza Taldea

Foruko Urdaibai Dantza Taldeko kideak 1999ko Ispasterko jaietan.



URREMENDi 45

PUBLIERREPORTAIA URREMENDIBU

STU

RIA

LDEK

O G

AZT

E PL

AN

A

Uda bukatu arren Busturialdeko Gazte Plana ez da geratzen,ekintzak gero eta gehiago dira herrietan eta gazteak indarhandiz daude gauzak antolatzen eta lantzen gazte teknikariekin eta Udalekin batera.Urtea bukatzear dago eta gazteak

aurtengo azken ekintzak eta hurrengo urtekoak prestatzen dabiltza,azkenekoen artean honakoak dira batzuk:

MUNDAKAKO GAZTEAK DONOSTIRA:Uda hasierako parrillada eta Kanoa jeitsieta egin ondoren, gazteek Donostira irteera bat antolatu dute.

Azaroaren 15ean izango da, goizez “Txuri-urdin”-era patinatzera, ostean bazkaria alde zaharrean eta arra-tsaldean Donosti ezagutu eta beraien artean ondo pasatzeko aprobetxatuko dute.

MUXIKAKO GAZTEAK “BODEGAS LAN”-ERA:Muxikako gazteak animatu eta elkartzeko nahian antolatu da bodegara irteera,aukera ezin hobea ardoaren jatorria eza-

gutu eta ondo pasatzeko.Azaroaren 15ean izango da,10€ jarri beharko dabe (bazkaria,bodegara bisita eta autobusabarne).Irteera aitzaki ezin hobea izango da datorren urterako ekintzak pentsatu eta antolatzen hasteko denen artean.

MENDATAKO GAZTEAK “BODEGAS VALDELANA”-RA:Mendatako gazteak ere, Bodegara irteera antolatu dabe Azaroaren 22rako, bodega bisitatu ondoren

Laguardian bazkalduko dute eta gero arratsalde pasa Logroñora joango dira. Apuntatzeko epea urriaren30etik azaroaren 19ra izango da azteazkenetik igandera goizez (10:00-14:00).

Ekintzak asko eta asko dira busturialdeko 18 herri txikietan, gazteak gogoz egiten dute lan gauzak aurreraeramateko. Hurrengo ekintzen artean Euskal Selekzioaren partidurako irteera komarkala dago antolatuta

Udalaren eta gazte teknikarien elkarlanean..


baliabide lez. Busturialdeko urpekaritza zaletuekdiñoe inguruak beti izan dauala urpeko fauna abera-tsa “Mina Mari itsasontzi hondoratuaren inguruanesate baterako, aingirak, otarrainak eta fanekak dagoz;horrexegaitik deituten jako fanekeroa. Urte asko daukoeta alderdi bat guztiz hondoratuta dago, azken hiruurtetan gainera, asko aldatu da, ia ez da faunarikikusten“ azalduten deusku Xabier Uribarri adituak.

Hainbeste erakarpenaz, errekurtso iturri lez, naturalakedo ez, Busturialdean “Olatu”, “Ursub” eta “Izaro Sub”urpekaritza zentroek urpekaritza praktikatzeko auke-rea emoten dabe eta zaletuek urte guztian praktikatuahal dabe. Gure itsasaldea “bataiarri “ parebakoa da“urpekaritza bataioak”direlakoentzat.

“Ez dauko ardurarik inoiz ez bada urpekaritza egin, igeriegitea baino ez da jakin behar eta uretan eroso egotea.Material guztiak emoten doguz, teoria eta oinarrizkokontzeptuak adierazi eta uretara” dinosku Xabier Uri-

barrik, Urdaibai Urpekaritza Ursub.eko arduradunak.Lehenengo urperatzean maiteminduta geratuz gero,eskualdeko urpekaritza zentroek maila ezberdinetakoikastaroak eskaintzen dabez, zaletuari urpean seguruigeri egiteko argibideak emoteaz gain, titulua lortute-ko aukerea be emoten deutse.

“Osasun arazorik ez daukala egiaztatzen dauan erreko-nozimendu medikoa, klase teorikoak, klase praktikoakitsasoan eta titulazino horregaz ikastaroak gainditu etagero, munduko edozein lekutara joan leike urpean igeriegitera ” azalduten deuskue Busturialdeko urpekarit-za zentroetakoek.


GEURE KIROLAK GEURE KIROLAK

Urpekaritza Busturialdean Urpekaritza Busturialdean

URPEKARITZA BBUSTURIALDEAN,URPEAN HHEGAZ EEGITEAREN MMAGIA Oinak lurrean dauazala, gure eskualdeak xarma natural ukaezina dauko. Urpean be balore haundiko altxorikaragarria dago, askorentzako desezaguna eta urpekaritzak hurreratzen deuskuna. Kirol hau, ariketa osa-suntsua eta urpeko bidaia zoragarria, biak batera, Busturialdearen erakarpen exotikoa da.

Gure itsasaldeak urpean, ezkutatuta leku miresga-rriak gordeten dauz, urpekaritza praktikatzekoapartak. Kirol hau, hamarkada batzuk arte, taldeespezializatuetan baino ez zan ezaguna eta aditu“arriskutsuek” praktikatzen eben, azken aldi hone-tan, ostera, urperatze sistemen aurrerapenei esker,eta herriko aitzindari beldurbakoen sustapenari,hazi egin da erakarpen turistikoa bihurtuz.

Busturialdean, urpeko lekurik xarmangarrienak,Izaro Irla, Ogoño eta Matxitxako Lurmuturrak etaGazteluatxeko San Juan inguruak dira. Bizkaikokostaldean inguruok itsas biodibertsitateari jago-konean, ezin hobeak dira. Horixe dala eta hainzuzen, 1998an Gazteluatxeko San Juan Itsas bioto-po Babestua izendatu eben.

“Busturialdeko itsasopean denetakoa daukogu, babesaeskaintzen deuskun irla, Izaro Irla, ipar-mendebaldekobadia babestua. Izaro eta badia apartekoak dira.”dinosku Unai Artaloitiak Busturialdeko Itsasoko etaUrpeko Zerbitzu enpresaren, Olaturen, gerenteak.Baina altxor naturalez gain, gure urek bene-benetakourpeko bitxia be badauke ezkutuan, emakume izena-gaz, “Mina Mari”. 1962an hondoratu zan kargaontziada, 36 metroko sakoneran eta Bermeoko portutik 3milatara dago. Urpekaritza zaletu asko etorten dirabere “mamu”presentziaren magiak erakarrita. ”Urru-netik etorten dira zaletuak hondaratutako ontzia ikus-tera”diñoskue Olatukoek.

Azkenaldi honetan ezagutzen hasi da urpeko mun-duaren balore naturalak zabaldu eta kontserbatzeko

El buceo como deporte, requiere de un aprendi-zaje previo, a modo de proceso de preparación.Los centros de buceo de Busturialdea ofrecen

“bautismo de buceo”, y cursillos de nivel básico yavanzado, además de salidas para practicar sub-

marinismo en la zona.

Busturialdeko urpean balorehaundiko altxor ikaragarria

dago.(Argazkilaria: JesusVillalba. www.olatu.net)

La mejor época para iniciarse en el buceo es acomienzo del verano.Aunque la oferta de los cursosde buceo permanece abierta también en invierno.

En Busturialdea las zonas más ricas en agua subma-rina son la Isla de Izaro,el Cabo de Ogoño,el cabo

de Matxitxako y San Juan de Gaztelugatxe.


“Mina Mari”, 1962an hondoratu zan kargaontziada, 36 metroko sakoneran eta Bermeoko portu-

tik 3 milatara dago. Hauxe da Busturialdekourpekaritzaren erakargarritasunetariko bat.

(Argazkilaria: Jesus Villalba. www.olatu.net)


Beharrezko materiala,itsasontzia eta ekipamendu espe-zifikoa izateko “horretarako gagoz eskualdeko urpekarit-za zentroak. Eskabidea egiten daben titulatuekaz astebu-ruetan urteerak egiten doguz eta udan aste barruan bebai“ dinoskue urpekaritza zentro honeetatik.

Maila eta ikastaro ezberdinak dagoz. Oinarrizkomailan, Open Water Diver, itsaso zabalean urpeka-riak 30 metroko sakoneran ibilten ikasten dau,maila aurreratuan, Avanced Open Water Diver,urperatzea zaildu egiten da, diferentzia txikia da,

10 metro sakonago. Horrexeetan mugetan zaildu-ten da urpean igeri egitea,“sakonetako mozkorra”esaten jakona edo narkosia izateko arriskua dago.

Baina pentsatu ez arren, urpekaritzak ustekabekoarrisku baino ustekabe atsegin gehiago daukoz.“Arris-kutsua da titulazino barik eginez gero, ikastaroak eginbarik. Urpekaritza hemen praktikatuten diren mailatanez da arriskutsua, bestela pentsetan bada ere. Gainera,naturaz gozatzeko aukerea emoten dau eta ur azpianhegaz zabiltzan sentsazinoa”.


IRAGARKIAK correo ordinario: Urremendi Ladagarapen Alkartea. Domingo Alegria Enparantza, Z/G.

48300 Gernika-Lumo (Bizkaia)contactos: [email protected] 94 625 06 06/ 688 61 66 22/ 657 79 08 36* se ruega un máximo de 10 palabras.

SE VENDE PISO EN FORUAVISTAS A URDAIBAI.96M2 3HAB.2 BAÑOS,COCINA Y SALÓN.A/C,CALEFACCIÓN,GASNATURAL.AMUEBLADO.CAMAROTE DE

30M2Y GARAJE.TLF:617737888

KLASE PARTIKULARRAK ESPERIENTZIADUNIRAKASLEAK KLASE PARTIKULARRAK

ESKAINTZEN DITU.LEHEN HEZKUNTZA ZEINDBH-RAKO.GERNIKAN.TLFA:656 772 012

SE VENDE DUPLEX EN MUNITIBAR.CERCANOA GERNIKA Y PLAYAS. REHABILITADO. 100M2,3 HAB,2 BAÑOS,SALÓN COMEDOR,COCINA YTRASTERO. GARAJE 25M2. 232.000€. SIN

GARAJE 211.000€. TLF: 635 602 011

Envianos tus anuncios a:

CURSOS CAD 2D Y 3D (GERNIKA)AUTOCAD 2 Y 3D, MECHANICAL DESKTOP3D, ARCHITECTURAL DESKTOP 3D, SOLID

EDGE 3D, UNIGRAPHICS 3D.TLF: 665 71 18 67

E-MAIL: [email protected]

SE OFRECE CHICO PARA TRABAJAR ENGERNIKA BERMEO O ALREDEDORES DE

PEON O SIMILAR O REPARTIR PROPAGANDA.TLF: 655620087 Ó

[email protected]

SE VENDE TERRENO EDIFICABLE ENNABARNIZ (2.500 M2). TLF: 616 348 894

SE VENDE PISO NUEVO EN ERRIGOITI CENTRICO BUENAS VISTAS. 3 HAB. 2

BAÑOS, DESPENSA, C/C,GARAJE,TRASTERO.POSIBILIDAD DE DUPLEX.COCINA EQUIPADA.

BUEN PRECIO. TLF: 652 707 405

SE OFRECE MUJER PARA TRABAJOS CONORDENADOR PROPIO.HABLO FRANCÉS.

TEXTOS,TRADUCCIONES A FRANCÉS...PLANCHA,PORTALES Y CUIDAR NIÑOS.

COCHE PROPIO.ZONA:GERNIKA-LEKEITIO-AMOREBIETA.TLF: 630 608 612

SE VENDE CASERÍO DE 2 VIVIENDASEN FORUA TERRENO 2 HA. OPCIÓN AMAS TERRENO MOVIL: 605813611

SE OFRECE MUJER EUSKALDUN PARAATENCIÓN Y CUIDADO DE PERSONAS

MAYORES,EN DOMICILIO,HOSPITALES ORESIDENCIA.POR HORAS,DÍA Y NOCHE.

MUCHA EXPERIENCIA Y TRATO AGRADA-BLE.TAMBIÉN PARA TAREAS DOMÉSTICAS.ZONA DE BUSTURIALDEA O MUNGIA.

TLF: 627 293 814

SE OFRECEN CLASES DE ALEMANPROFESOR NATIVO Y EXPERIMENTADO.

PREPARACIÓN DE EXÁMENES.TODOS LOSNIVELES.TLF: 635 743 297 (KLAUS)

BUSCO TERRENO EN ALQUILER DE LARGADURACIÓN, PARA PLANTACIÓN DE KIWI.

LLANO O CON POCO DESNIVEL. MÍNIMO 5HAS. CON POSIBILIDAD DE CAPTACIÓN DE

AGUA PARA RIEGO AGRÍCOLA.CONTACTAR CON: 630 06 83 84

(Lander) o 94 625 76 09 (Urremendi)

SE VENDE TXOKO DE 52M2 EN BILBAO.PRECIO:60.000€ TEL.: 658730639 EMAIL: [email protected]

SE VENDE PISO EN BERMEO POR 151.000 €,4 HAB, SALA, BALCÓN 70 M2, EN EL PARQUE

"LAMERA", CÉNTRICO. TLF.: 658730639 EMAIL: [email protected]

SE VENDE TERRENO EDIFICABLE 3500M2 PARA UNIFAMILIAR. A 10 MIN. DE

GERNIKA.VISTAS INMEJORABLES.TLF: 659 639 666

SE ALQUILA LOCAL COMERICIAL EN UN LUGAR MUY CÉNTRICO DE

BERMEO DE 50 M2 MOV: 696 300 596

SE VENDE BAR CÉNTRICO EN USANSOLO. CON LICENCIA PARA

BAR- DEGUSTACIÓN. REFORMADOÍNTEGRAMENTE HACE UN AÑO.

TLF:609 578 888

SE OFRECE SEÑORA DE GERNIKA PARATRABAJOS POR HORAS CUIDAR NIÑOS OLIMPIEZA DE LUNES A VIERNES TLF:628 330 054

SE VENDE LIBRERÍA-COPISTERÍA ENUSANSOLO. CÉNTRICA (C/ OLETXE

Nº25). OPCIÓN DE COMPRAR ELLOCAL. TLF: 609 578 888

SE VENDE PISO CÉNTRICO DE 100M2

EN USANSOLO.CON ASCENSO,3 HAB .́,SALÓN DE 25M2, COCINA, 1 BAÑO Y

DOS TERRAZAS. TLF:609 578 888

COMPARTO COCHE PARA IR A DIARIO DEGERERNIKA A AZPEITIA.SALIDA A AZPEITIA:

7:00H VUELTA A GERNIKA: 15:00H JORGE: 653153147

SE VENDE PISO EN GERNIKA.3 HAB,ASCENSOR,CAMAROTE,CALEFACCIÓN GAS NATURAL.PRE-

CIO A CONVENIR.TLF:675 709 121

HIRUSOLAIRUKO ETXE BAT SALGAI MUNITIBARREN LEKEITIO,GERNIKA,ETA

ZORNOTZATIK 15 MINUTURA.400 M2 LURRA:200 M2.4 LOGELA, 1 HIDROMASAIEKO

BAINERAREKIN ETA JANSLEKUA.4 KOMUN.APARKALEKU BI.25M2 KO TXOKOA,SUKALDE

OSOA ETA BEHEKOSUA.ARI MUSIKALA,HEGO-EKIALDERA BEGIRA.PREZIOA:445.000 €

(HITZ EGITEKO PREST)TLF:653730970.

SE OFRECE CHICA RESPONSIBLE PARA PLAN-CHAR.RAPIDEZ.POR HORAS.TLF:635 689 589

SE OFRECE " SOY UN JOVEN DE 17 AÑOS QUEBUSCA TRABAJO. VIVO EN GERNIKA-LUMO,

HABLO EUSKERA, Y TENGO EXPERIENCIACOMO PEÓN DE OBRA Y COMO BARMAN"

TLF: 688 611 203

SALGAI PISUA BERMEON. 62M2 ERABATBERRITUA.SUKALDEA BERRIA JANTOKIAREKIN BATEGINDA.KOMUN 2.BALKOIA.LEKU ZENTRIKOA.

BISTA ONAK.204.500€.TLF:663 739 282

LOCAL EGOKITUA SALGAI GERNIKAN.62M2. TXOKO/ESTUDIORAKO EGOKIA.COMUNA DUTXAREKIN. HIRIGUNEAN.

106.000€. TLF: 663 739 282

SALGAI GASOLIORAKO DEPOSITO BIBURDINEKOA, 400L: 150€. 100L: 50€.

TLF: 656 707 125

SALGAI AUTOARENTZAKO UME AULKIA. 100€. TLF: 656 707 125

GEURE KIROLAK

Urpekaritza Busturialdean

BUSCO COMPAÑERA PARA COMPARTIR PISO.TEMPORADA ESCOLAR (SEPTIEMBRE-JUNIO).

TLF: 656 754 974

SE VENDE MOTO BMW SCARVER AZUL.AÑO 2004.IMPECABLE.TLF:678 955 878

SE OFRECEN SERVICIOS EN GESTIÓN,MANTENIMIENTO, PLANTACIONES,

PODA, TALA DE ÁRBOLES, ETC.TLF.:667 907 630 [email protected]

SE OFRECE CANGURO A DOMICILIO RESPONSABLE CON MUCHA EXPERIENCIAPARA FINES DE SEMANA, NOCHES POR

HORAS. TLF: 634 452 802. MARIA

Los Centros de Buceo de la comarca, con puntosde salidas para inmersiones en Bermeo y

Elantxobe, ofertan la visita a estos lugares tantopara principiantes como aficionados.


Urpekaritza praktikatzeko bisitari ugari hurbiltzen da geure kostaldera. (Argazkilaria: Jesus Villalba. www.olatu.net)

SE VENDE PISO EN BERMEO 150.253€.(NEGOCIABLE) 3 HAB, SALA, COCINA,

BAÑO, TRASTERO, 80M2. PARAJE Y VISTAS EXCEPCIONALES.

TLF:946 251 961/ 616 801 049


50 URREMENDi

IRAGARKIAK

SE VENDE PISO EN MUNITIBAR.REHABILITADO 65 M2. 2 HAB, COCINA,BAÑO COMPLETO Y SALÓN COMEDOR

AMPLIO. GARAJE 25M2. PRECIO.186.000 €. TLF: 635 602 011

SE OFRECE CHICA DE 37 AÑOS PARAHOSTELERÍA, LIMPIEZA, SERVICIOS

DOMÉSTICOS, CUIDAR NIÑOS… (CONMUCHOS INFORMES) TLF: 677853431

SE VENDE PARCELA DE GARAJE DE NUEVA CONSTRUC-

CIÓN EN AMOREBIETA C/ SAN PEDRO,31TLF: 646 888 045 / 690 143 456

CLASES DE INGLÉS (LICENCIADO) EN GERNIKA. TODOS LOS NIVELES,PREPARACIÓN DE EXÁMENES, EOI,

FCE, REFUERZO, CONVERSACIÓN, ETC.TLF: 944653851/680228233

SE VENDE PISO EN PEDERNALES, 3 HAB. 1BAÑO, C/GAS, PARA ENTRAR A VIVIR.

CERCA PLAYA. PRECIO 28M.TLF: 646774826 (TARDES)

SE OFRECE SEÑORA PARA CUIDAR ANCIANOS POR LAS NOCHES O

AYUDANTE DE COCINA LOS FINES DESEMANA. CON REFERENCIAS Y COCHE.

TLF: 615 766 534

SALGAI HYUNDAI TUCSON.CRDI. DIESEL. 140 CV. 6VEL. 70.000KM.

6,5L/KM. GRIS PLATA. NARRUA. A/C. ABS.TCS. AIRBAG. OSO SEGURUA. 19.500€.

TLF 656 707 125

SE VENDE PISO EN GERNIKA 2ª MANO.

AMUEBLADO. 82M2 ÚTILES. COCINA,SALA, 3HAB, BAÑO, PREINSTALACIÓN

GAS, FIBRA ÓPTICA, ASCENSOR.CAMAROTE 35M2. 240.000€.

TLF: 663 025 661/ 616 061 444

SE VENDEN 2 TERRENOS EN BERMEONO EDIFICABLES. PARCELA LLANA 770M2

ZONA ARITXATXU;PARCELA IRREGULAR2210M2 ZONA ARENE. VISTAS AL MAR.

PRECIO NEGOCIABLE. TLF: 635 207 [email protected] ALQUILA LONJA 90M2.PARCIALMENTE

REFORMADA.PLAZA SAN JUAN IBARRA.GERNIKA-LUMO.TLF:946 254 656.

ERRENTAN ESKAITZEN DA PISU BERRI BAT ALTAMIRAN. (BUSTURIA)

INTERESATUAK DEITU:661 045 926

SE VENDEN LLANTAS “NOMO”CASI NUEVAS.PRECIO A

CONVENIR. TLF: 634 452 802

SE VENDE SE VENDE BICICLETA DE MARCHAS BUENA.

POR REGALO.100€.TLF:634 452 802

SE OFRECE MASAJISTA DIPLOMADA PARA TRABAJAR

EN CENTROS DE MASAJE O ESTÉTICA.TLF: 685 617 964

SALGAI GAIXOENTZAKO GRUA ELEKTRIKOAETA OHEA.EGOERA ONEAN.

TLF:688 644 782

SE ALQUILA CASA A 5 MINUTOS DE GER-NIKA. 4 HAB., 2 BAÑOS, COCINA A ESTRE-

NAR Y TERRAZA. TLF: 626 817 340

VENDO HORNO CON VAPORIZADOR.UTILIDAD PARA RESTAURANTES Y TXOKOS.PRECIO ECONÓMICO.TFNO:953 722 217

SE REALIZAN LIMPIEZAS DE GARAJES CONMÁQUINA BARREDORA Y FRECADORA.PRECIOS ECO-

NÓMICOS.TLF:635 730 222 SALGAI GAIXOENTZAKO GRUA ELEKTRIKOA

ETA OHEA.EGOERA ONEAN.TLF:688 644 782

SE OFRECE AUXILIAR DE GERIATRÍATITULADO PARA FINES DE SEMANA Y

POR HORAS.TLF:634 452 802.MARIA


urremendi n19.qxp 19/11/2008 19:54 PÆgina 1urremendi.org/uploads/19.pdf · Piraguismoa, surfa eta...

Documents

Transcript of urremendi n19.qxp 19/11/2008 19:54 PÆgina 1urremendi.org/uploads/19.pdf · Piraguismoa, surfa eta...