Oztopo eta estrategiak ekintza-planak abiarazteko

Iraunkortasunerako Euskal Udalerrien SareaRed Vasca de Municipios hacia la Sostenibilidad

OZTOPO ETA ESTRATEGIAKEKINTZA-PLANAK

ABIARAZTEKO21 Bulegoak: ereduak formulatzea

2. zkia. 2006ko urria

ARGITARALDIA:1.a, 2006ko urria

© IHOBE, Ingurumen Jarduketarako Sozietate PublikoaIbañez de Bilbao 28, 8.ª 48009 BilbaoTel.: 94 423 07 43 • Fax: 94 423 59 00www.ihobe.net

ARGITARATZAILEA:IHOBE, Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoa

DISEINUA ETA DIAGRAMAZIOA:Canaldirecto

ITZULPENA:Elhuyar

LEGE GORDAILUA:0000000

UDALSAREA 21EKO LAN-KOADERNOEN BILDUMAREN AURKIBIDEA:

1. zenbakia. 2006ko urria «EAE-ko Tokiko Agenda 21 prozesuak aztertzea. Oztopoak eta estrategia arrakastatsuak identifikatzea aurrerapauso gehieneman dituzten udalerrietan kudea ditzaten».

2. zenbakia. 2006ko urria «Oztopo eta estrategiak ekintza-planak abiarazteko. 21 Bulegoak: ereduak formulatzea».

3. zenbakia. 2006ko azaroa «Udalek inguru naturalaren gainean dituzten eskumenen gidaliburua». (PRESTATZEN)

IDAZLE TALDEAEKINTZA-PLANAK MARTXAN JARTZEKO EKITALDE 4

Arrietako Udala

Bilboko Udala

Debako Udala

Donostiako Udala

Gatikako Udala

Laudioko Udala

Laukizko eta Maruri-Jatabeko Udala

Meñakako Udala

Mutrikuko Udala

Soraluzeko Udala

Gipuzkoako Foru Aldundia, Garapen Iraunkor Saila

IHOBE, Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoa

Minuartia, Estudis Ambientals

ESKUBIDE GUZTIAK ERRESERBATUTA. Debekatuta dago publikazio hau erreproduzitzea, informazioa berreskuratzeko sistemetan gordetzea eta publikaziohonen zati bat transmititzea, erabilitako bitartekoa edozein dela ere (elektronikoa, mekanikoa, fotokopia, grabazioa, etab.), jabetza intelektualaren eskubideentitularraren eta editorearen idatzizko baimenik gabe.

INGURUMEN ETA LURRALDEANTOLAMENDU SAILA

DEPARTAMENTO DE MEDIO AMBIENTEY ORDENACIÓN DEL TERRITORIO

Gipuzkoako Foru AldundiaDiputación Foral de Gipuzkoa

UDALSAREA 21EKO Idazkaritza Teknikoa:

2. zkia. 2006ko urria

OZTOPO ETA ESTRATEGIAKEKINTZA-PLANAK

ABIARAZTEKO21 Bulegoak: ereduak formulatzea

AURKIBIDEA

01. SARRERA 1.1. Aurkezpena eta helburuak 1.2. Metodologia

02. OZTOPOAK ETA ARRAKASTARAKO ESTRATEGIAK ZEHAZTEA 2.1. Jatorria eta iturriak 2.2. Egituraketa

03. 21 BULEGOAK ZEHAZTEA 3.1. Jatorria eta iturriak 3.2. Egituraketa eta emaitzak aurkeztea 3.3. 21 bulegoak EAE-n martxan jartzeko proposamenak

04. orrialdea0404

07. orrialdea0707

16. orrialdea16

16

21

4 :::::::

1.1. AURKEZPENA ETA HELBURUAK

Dokumentu honetan, ekintza-planak martxan jartzekoEkitalde 4 ekintzarako lantaldeak 2004ko ekainaren eta2005eko apirilaren artean egindako lanaren emaitzarikgarrantzitsuenak biltzen dira.

Bestalde, lan honen bidez, Tokiko Agenda 21 prozesuakmartxan jartzeko alderdi nagusiak identifikatu nahi dira,Udalsarea 21eko udalerri guztiek erabil ditzaten.

Hauek dira lana egituratzeko eta egiteko ezarritakoberariazko helburuak:

— Taldekideek Tokiko Agenda 21 garatzeko hainbat lan egitea, prozesu bakoitzean aurrera egiteko etaesperientzia bakoitzetik oztopoak eta estrategiakateratzeko.

— Egindako lanen bidez, Tokiko Agenda 21ak martxanjartzeko eta garatzeko oztopo eta estrategianagusiak zehaztea.

— 21 Bulegoen bi eredu zehaztea (eskualdeetakoak eta udalerrietakoak) eta EAEn bulego horiek martxan jartzeko behar diren agenteak eta jarduerak definitzea.

1.2. METODOLOGIA

Taldearen jarduerak lan hauen bidez antolatu dira:

1. Ekintza-planak martxan jartzeko lanak zehaztea eta esleitzea.1.1. Ekintza-planak martxan jartzeko udalerri kideek

egin beharreko lanen ereduak zehaztea.1.2. Udalerriei lanak esleitzea, udalerri bakoitzeko

prozesuaren garapen-maila kontuan hartuta.

2. Tokiko Agenda 21 martxan jartzeari buruzkoesperientzien azalpen.2.1. Tokiko Agenda 21 martxan jartzeari buruzko

esperientzia aipagarriak identifikatzea. 2.2. Esperientziak azaltzea eta ondorioak ateratzea.

3. Udalei esleitutako lanak egin eta horiei segimenduaegitea.3.1. Udalerri bakoitzaren lanen programazio-

fitxa egitea .3.2. Lan bakoitza egiteko baliabide metodologiko,

informatiko eta bibliografikoak biltzeko fitxaegitea.

3.3. Ekintza-plana martxan jartzeari buruzkoebaluazioa egitea, inplikatutako udalerriguztiekin batera MUGI 21 eta gidametodologikoa erabiltzea.

3.4. Tokiko ekintza-planaren bidez, 2005ekojardueren urteko programa egitea,aurrekontuetan esleitutako diru-kantitatearekin,eta barne-komunikazioko organo bat(Ingurumen Batzordea) eta parte hartzekoorganoa edo foroa integratuz MUGI 21erabiltzea.

SARRERA01.

::::::: 5

3.5. Ekintza-plana guztien artean diseinatzeaTeknikariek eta politikariek ekintza-plana egiteaeta horri lehentasuna ematea, baita planadiseinatzen ari diren udalerrietan ere.

3.6. Tokiko Agenda 21ak kudeatzeko behar direngiza baliabideak kontratatzeko funtsekonomikoen erabilgarritasuna sustatzea.

3.7. Lan bakoitzari segimendua egiteko bilerakegitea, eta identifikatutako oztopoak etaarrakastarako faktoreak identifikatzea prozesubakoitzean.

4. Ondorioak ateratzea eta dokumentua idaztea.4.1. Ekitaldeko kideek 21 Bulegoen formulazio-fitxak

egitea udalerri handientzat eta udalez gaindikounitateentzat.

4.2. 21 Bulegoen ereduak integratzeko eta horiei buruz eztabaidatzeko bilerak.

4.3. Tokiko Agenda 21 prozesuak martxan jartzeko oztopoen eta estrategien laburpen-taulak egitea.

4.4. Tokiko Agenda 21 prozesuak martxan jartzekooztopoen eta estrategien laburpen-taulakintegratzeko eta horiei buruz eztabaidatzekobilerak egitea.

4.5. Dokumentuaren proposamen orokorra etaberrikuspena egitea.

4.6. Behin betiko dokumentua egitea.4.7. Emaitzak aurkezteko materialak egitea.4.8. Emaitzak Udalsarea 21en esparruan

aurkeztea.

Ondoren, lanak egiteko egutegia agertzen da. Egutegihorretan ez da agertzen taldearen helburuak eta lanakdefinitzeko 2004ko ekainean eta uztailean egin zenhasierako fasea.

6 :::::::

01

•

•

• •

•

•

•

• • • • •

• • • •

•

• ••

•

• •

• •

• •

•

•

6 :::::::

1.1. irudia. Ekitalderen lan-egutegia

1. Ekintza-planak martxan jartzeko lanak zehaztea eta esleitzea

1.1. Ekintza-planak martxan jartzeko udalerri kideek egin beharreko lanen

ereduak zehaztea.

1.2. Udalerriei lanak esleitzea, udalerri bakoitzeko prozesuaren garapen-

maila kontuan hartuta.

2. Tokiko Agenda 21 martxan jartzeari buruzko esperientzienazalpena

2.1. Tokiko Agenda 21 martxan jartzeari buruzko esperientzia aipagarriak

identifikatzea.

2.2. Esperientziak azaltzea eta ondorioak ateratzea.

3. Udalei esleitutako lanak egin eta horiei segimendua egitea

3.1. Udalerri bakoitzaren lanen programazio-fitxa egitea.

3.2. Lan bakoitza egiteko baliabide metodologiko, informatiko eta

bibliografikoak biltzeko fitxa egitea.

3.3. Ekintza-plana martxan jartzeari buruzko ebaluazioa egitea inplikatutako

udalerri guztiekin batera MUGI 21 eta gida metodologikoa erabiltzea.

3.4. Tokiko ekintza-planaren bidez, 2005eko jardueren urteko programa

egitea, aurrekontuetan esleitutako diru-kopuruarekin, eta barne-

komunikazioko organo bat, parte hartzeko foroa eta MUGI 21 integratuz.

3.5. Ekintza-plana guztien artean diseinatzea Teknikariek eta politikariek

ekintza-plana egitea eta horri lehentasuna ematea, baita plana

diseinatzen ari diren udalerrietan ere.

3.6. Tokiko Agenda 21ak kudeatzeko behar diren giza baliabideak

kontratatzeko funts ekonomikoen erabilgarritasuna sustatzea.

3.7. Lan bakoitzari segimendua egiteko bilerak egitea, eta identifikatutako

oztopoak eta arrakastarako faktoreak identifikatzea prozesu bakoitzean.

4. Ondorioak ateratzea eta dokumentua idaztea

4.1. 21 Bulegoen formulazio-fitxak egitea udalerri handientzat eta udalez

gaindiko unitateentzat.

4.2. 21 Bulegoen ereduak integratzeko eta horiei buruz eztabaidatzeko bilerak .

4.3. Tokiko Agenda 21 prozesuak martxan jartzeko oztopoen eta estrategien

laburpen-taulak egitea.

4.4. Tokiko Agenda 21 prozesuak martxan jartzeko oztopoen eta estrategien

taulak integratzeko eta horiei buruz eztabaidatzeko bilerak egitea.

4.5. Dokumentuaren proposamen orokorra eta berrikuspena egitea.

4.6. Behin betiko dokumentua egitea.

Iraila

Urr

ia

Aza

roa

Aben

dua

Urt

arril

a

Ots

aila

Mar

txoa

Apiri

la

LANAK

EGUTEGIA

• • • • •

• •• •

::::::: 7

2.1. JATORRIA ETA ITURRIAK

Oztopoak eta estrategiak zehazteko, iturri hauek erabili dira:

— Tokiko Agenda 21 martxan jartzeko esperientzienazalpena eta ondorioak.

— Ekitaldeko udalerri batzuek ekintza-plana martxanjartzeari buruz egindako ebaluazioa, MUGI 21 etagida metodologikoa erabiliz, eta ondoren ateratakoondorioak.

— Tokiko ekintza-planaren bidez egindako 2005ekojardueren urteko programa, Ekitaldeko udalerribatzuen aurrekontuetan esleitutako diru-kopuruarekin, barne-komunikazioko organo bat, parte hartzeko foroa eta MUGI 21 integratzensaiatuz, eta hortik ateratako ondorioak.

— Ekitaldeko udalerri batzuek diseinatutako ekintza-plana, eta ateratako ondorioak.

— Taldeko udalez gaindiko erakundeek Tokiko Agenda21ak kudeatzeko behar diren giza baliabideakkontratatzeko funts ekonomikoen erabilgarritasunasustatzea.

— Ekitalderen bilerak, taldekideentzako aurretiazko lan-formularioak erabiliz.

2.2. EGITURAKETA

Adierazitako iturrien bidez zehaztutako oztopoak eta arrakastarako estrategiak alor hauetan egituratu dira: — Udal-antolaketa eta -koordinazioa— Ekintza-plana diseinatzea eta kudeatzea— Parte-hartzea eta gidaritza politikoa— Heziketa eta parte hartzeko prozesua

Taula honetan, oztopoak eta estrategiak ageri dira,aipatutako sailkapenaren arabera banatuta.

OZTOPOAK ETA ARRAKASTARAKOESTRATEGIAK ZEHAZTEA

02.

02. OZTOPOAK ETA ARRAKASTARAKO ESTRATEGIAK ZEHAZTEA

8 :::::::

02

8 :::::::

02

OZTOPOAK

UDALETAKO ETA ESKUALDE-ETAKO PROZESUEN ARTEKOERLAZIOAN ETA LOTURANDISFUNTZIOAK SORTZEA

BARNE-MAILAKO KOORDINAZIO FALTA

KUDEAKETARAKO GIZABALIABIDEEN ETA MATERIALEN ESKASIA

PARTE HARTZEN DUTENAGENTEEN DIBERTSITATEAETA KOPURUA

UDAL-TEKNIKARIEN SENTSIBILIZAZIO ETAPARTE-HARTZE ESKASA

— Tokiko Agenda 21ak udal-mailakoak ez diren teknikariek lantzen dituzte(eskualde-maila), eta, ondorioz, prozesua udal-kudeaketatik urruntzen da.

— Informazio-galera udalen eta eskualdeetako agenteen arteko komunikazioan.

— Udaleko sailen arteko deskoordinazioa.— Ardurak banatzeko deskoordinazioa plana betetzen denean.

— Tokiko Agenda 21 kudeatzeko berariazko giza baliabideen eskasia.— 21 Bulegoa sortzeko espazio fisiko nahikorik eta egokirik ez egotea.

— Agente-kopuru handiak prozesua geldotzen du.— Udaleko beste sail batzuetako informazioa lortzeko zailtasuna.

— Udal-langileen informazio- eta interes-falta.

— Teknikariek prozesua ez bereganatzea.

— Alor bakoitzean zer neurri tekniko eta zer kudeaketa-neurri har daitezkeen ez jakitea.

— Ezagutza- eta prestakuntza-falta iraunkortasunaren arloan.

— Entitateak (udala zentzu zabalean) proiektua ez ezagutzea edota proiektuangutxi engaiatzea.

— Teknikariek ez dakite zer den Tokiko Agenda 21 eta, ondorioz, ez duteinteresik jartzen/prozesuan duten zeregina ez ezagutzea.

— Beren ardurapean ez dagoela pentsatzen duten gai baten gainekosentsibilitate-falta.

— Gaiarekin zerikusia duten arloetako teknikariek ez dute gaia kontrolatzen,eta horregatik, mesfidantza agertzen dute eta ezin dutela ekarpenik eginiruditzen zaie.

— Erlazio pertsonalak indar handiegia izaten du erlazio profesionalarenaurrean, eta horrek kontrako efektua sor dezake teknikaria aldatzen bada.

— Prozesua hasi eta ez badira hasierako aurreikuspenak betetzen, oso zailaizaten da beste arloetako teknikariekin berriz ere lanean hastea.

— Errezelo politikoak, prozesua zinegotzigo desberdinen esku badago.

ALORRA:UDAL-ANTOLAKETA ETA -KOORDINAZIOA

::::::: 9

OZTOPO ETA ESTRATEGIAK EKINTZA-PLANAK ABIARAZTEKO

ESTRATEGIAK

— Udalez gaindi kudeatzen diren Tokiko Agenda 21 prozesuen kasuan, udal-antolaketan lan egingoduen udaleko teknikari bat egon dadin bermatzea, eta teknikari horrek foku-puntu gisa jokatzea.

— Prozesua gidatuko.

— Udalean batzorde teknikoa sortzea Tokiko Agenda 21 bultzatzeko, koordinatzeko eta ekintzaplana egiteko.

— Barne-komunikazioaren, barne-mailako buletinaren eta abarren sostengu gisa.

— Eskualde-mailako entitateak baliabideak optimizatzeko sostengu gisa.— Udalez gaindiko administrazioek parte hartzea eta diruz laguntzea, giza baliabideek irauteko.— Sektore pribatuaren babesa bilatzea.

— Agenteak motaren edo lan-alorraren arabera banatzea eta talde bakoitzaren ordezkariakaukeratzea.

— Ardura gehien duten agenteak zehaztea eta inplikatzea.— Beste sailei informazioa eskatzea eta segimendua egitea modu pertsonalean, sailetatik

informazio hori jasotzeko zain egon gabe.

— Tokiko Agenda 21 udaletako teknikari guztiekin partekatzea.

— Barne-komunikaziorako berariazko estrategiak teknikariek parte hartzeko: barne-komunikaziorako berariazko plana egitea.

— Prestakuntza-jardunaldi bat egitea.

— Udaletako teknikariak engaiatzeko informazio-bilerak egitea, eta bilera horietan, teknikariek landitzaketen iraunkortasun-alderdi zehatzak aipatzea.

— Teknikariak bultzatzea foroan parte har dezaten.

— Tokiko Agenda 21 prozesua herritarren parte-hartzea udal-kudeaketan integratzeko modu egokigisa aurkeztea eta saltzea teknikariei.

— Tokiko Agenda 21 prozesua udalaren jarduerarako plan estrategiko gisa eta koordinazio globalaerrazteko modu gisa aurkeztea eta saltzea teknikariei.

— Tokiko Agenda 21i buruzko eztabaida teknikorako jardunaldia antolatzea, barne-mailakokomunikazioa eta koordinazioa bultzatzeko.

— Ekintza-plana barne-mailako gaikako lan-mahaien bidez diseinatzea (lan-mahaien bidez,teknikariek beren kudeaketan barnera ditzakete ekintzak).

— Alkatetzak teknikarien deialdietan parte hartzea, bereziki, administrazioak norabidedesberdineko gidaritza politikoak dituzten kudeaketa-arloak dituenean.

— Iraunkortasunari buruzko prestakuntza-ikastaroak (adibidez, Tokiko Agenda 21en tailerrak) udal-teknikariei zuzenduta.

— Barne-komunikazioa, barne-mailako buletina.

— Parte-hartzea bultzatzeko, goiko instantzien ekarpen ekonomikoak ekintza-planean jasotakoanoinarrituko direla argi azaltzea.


10 :::::::

02

10 :::::::

02

OZTOPOAK

GIZA BALIABIDEEN ETA BALIABIDEEKONOMIKOEN ESKASIA

DISFUNTZIOAKPROZESUARENERRITMOAN

EKINTZA-PLANARENDISEINUAREN ETAEZAUGARRITZEARENHUTSUNEAK ETAESKASIAK

PLANAREN ALDIZKAKOEBALUAZIOA EGITEKOZAILTASUNAK

PLANAREN ETA UDAL-KUDEAKETARENARTEKO LOTURARIK EZA

PARTE HARTZEN DUTENAGENTEEN ROLENINDEFINIZIOA

ALORRA:EKINTZA-PLANAREN DISEINUA ETA KUDAKETA

— Baliabide tekniko eta ekonomikoen eskasia udal txikietan.

— Ezin da bermatu Tokiko Agenda 21 prozesuaren jarraitutasuna udalarenezaugarriengatik, alegia, ez dagoela bereziki eta modu jarraituan TokikoAgenda 21 prozesuaz arduratzen den inor.

— Jaso daitezkeen laguntzekiko eta diru-laguntzekiko menpekotasun osoa.Urtean zehar egingo diren ekintzak laguntza horien arabera alda daitezke.

— Agenda egiteko prozesuaren jarraitutasunik eza.

— Prozesuaren une garrantzitsuetan (eztabaida teknikoa eta parte-hartzailea)prozesua gehiegi bizkortu beharra, udalez gaindiko entitateekin hartutakokonpromisoak direla-eta.

— Ekintza-planaren gaur egungo formulazioaren eskasiak (zehaztugabea etaudalaren beharretara eta aukeretara gutxi egokitua) kudeaketaprogramatzeko eta ebaluatzeko tresna gisa duen funtzioa oztopatzen du.

— Laguntza teknikoaren ekarpen eskasa, udalaren errealitatera egokitutakoplana bermatzeko eta balio erantsia duten elementuak barneratzeko.

— Gaitasun tekniko gutxiko laguntza teknikoa izateko arriskua.

— Ekintza-planak eta baliospenean aplikatu beharreko irizpideak ebaluatzekozailtasun metodologikoak.

— Plana ebaluatzeko zailtasunak, ekintzen ezaugarritzearen kalitate- etazehaztasun-faltagatik.

— Planak eguneroko kudeaketan eraginik ez izatea.

— Teknikariek prozesua batere ez ezagutzea.

— Udalen, eskualdeetako agentzien eta laguntzaile teknikoen ardurak ez zehaztea.


::::::: 11

ESTRATEGIAK

— Babesa ematea.

— Diru-laguntzak.

— Udal-aurrekontua egiten dutenak edo aurrekontu horretan eragin dezaketen karguak(alkatea, zinegotziak…) kontzientziatzea partida batzuk aurrekontuan sar ditzaten; izan ere,beste administrazioen laguntzak ekintza-planaren barruko jardueretarako dira gehienbat.

— Jarduera soziokulturalak egitea ekintza enblematikoetarako baliabideak lortzeko.

— Klase politikoa kontzientziatzea prozesuaren fase bakoitza betetzeko behar den denborahartzeari buruz, prozesuaren kalitatea hobetu dadin.

— Plana eguneratzea

— Udaleko behar eta aukera errealetara egokitutako ekintza-plan sinplifikatua egitea: planbideragarria.

— Planaren laburpenak egitea zinegotzientzat eta teknikarientzat, plana errazago irakurtzekoeta barneratzeko.

— Ekintza-plana zehaztea eta ahalik eta argien jartzea.

— Udaleko elementurik berezienak barneratzea plana ezaugarritzeko.

— MUGI 21.

— Ekintza bakoitzerako fitxak egitea, proposamen bakoitza asko zehaztuz.

— Ekintza-plana ebaluatzeko metodologia erreala, argia eta ahalik eta sinplifikatuena izatea.

— Kalitateari eta zehaztasunari garrantzia berezia ematea, planaren kalitatea eta ondorengogauzatzea horren araberakoa izango baita, neurri handi batean.

— Teknikariekin lan-saioak egitea plana ebaluatzeko.

— Plana teknikariek eta parte hartzen duten agenteek egitea, hala, ekintzak barneratzeko.

— Udaletako arduradun guztiak engaiatzea, kontzientziatuz ezin bada, pragmatismo ekonomiko bidez.

— Udaletako teknikarientzako prestakuntza-jardunaldiak egitea Jardunaldi horiek laburrak etaatseginak izan behar dute, eta, horien bidez, parte-hartzaileei prestakuntza ematen etainteresa sortzen saiatu behar da.

— Teknikariekin lan-saioak egitea planaren urteko programazioa egiteko.

— Ardurak idatziz esleitzea

— Erantzukizun nagusia udalarena dela zehaztea. Udalak ez badu protagonismorik borondateagaltzen du, borondaterik gabe ez da interesik sortzen, eta interesik sortzen ez bada ez daezer ere egiten..

— Eskualdeko agentzia eta laguntza teknikoa plana sustatzeko euskarriak dira.


12 :::::::

02

12 :::::::

02

OZTOPOAK

ZINEGOTZIEK EZ EZAGUTZEA ETA EZ PARTE HARTZEA

BULTZADA ETA GIDARITZAPOLITIKO FALTA

PROZESUARI BURUZKO ADOSTASUNPOLITIKO FALTA

ALKATETZAK PROZESUAGELDOTZEN DU

EGOERA POLITIKOARENETA ERRITMO POLITIKOENARTEKO DESEGOKITASUNA

ALORRA:PARTE-HARTZEA ETA GIDARITZA POLITIKOA

— Zinegotziek prozesua eta plana ez ezagutzea.Prozesuan duten zeregina ez ezagutzea.

— Beste alorretako politikoen parte-hartze eskasa.

— Prozesua bultzatuko duen gidaritza politiko falta.

— Ekintza-planari buruzko organo politiko erabakitzailerik ez egotea.

— Alkatetzak prozesua geldotzen du.

— Tokiko Agenda 21 prozesuarentzako egoera politikoa desegokia izatekoarriskua (hauteskundeak…).


::::::: 13

ESTRATEGIAK

— Ekintza-plana udalez gaindiko erakundeen finantziazio-lerroekin lotzen bada, arduradunpolitikoek hobeto ulertzen dute planaren erabilgarritasuna eta gehiago parte hartzen dute.

— Teknikariak komunikazioari eta sentsibilizazio politikoari garrantzia eta jarraitutasunaematea.

— Prozesuaren berri emateko bilerak antolatzea.

— Zinegotziak bultzatzea foroetan parte har dezaten.

— Udaleko arduradun politikoak Tokiko Agenda 21en gainean sentsibilizatzea eta horriburuzko prestakuntza ematea.

— Alderdi politikoak Tokiko Agenda 21en gainean sentsibilizatzea eta horri buruzkoprestakuntza ematea, batez ere, hauteskunde-programak egin aurretik.

— Alkateak zuzenean parte hartzea egitekoen programazioan.

— Alkatetzaren parte-hartzea baliatzea prozesuari bultzada emateko eta politikariakkontzientziatzeko.

— Alkatetzak teknikarien deialdietan parte hartzea, bereziki, administrazioak norabidedesberdineko gidaritza politikoak dituzten kudeaketa-arloak dituenean.

— Antzeko ezaugarriak dituzten udalen esperientziak erakustea (ekintza-plana izateagatiketa ekintzak eta ahaleginak errentagarri bihurtzeagatik egindako lorpenak).

— Adostasun politikoa bilatzea tokiko gobernu-batzordean eta udalbatzan.

— Alkatetzak prozesuan egiten dituen jarduerak erraztea eta sinplifikatzea Udal-kudeaketaren pisu handiena alkatetzak du, eta, beraz, «dena eginda» eman behar zaio.

— Prozesua denek barneratu badute (agenteak eta teknikariak) zaila da legegintzaldiarekinamaitzea.

— Ekintza-planean oposizioko taldeek modu argian parte hartzea, hauteskundeen ondorenez baitakigu nork bultzatuko duen edo geldiaraziko duen prozesua.

— Arazo polemikoak edo polemikoak izan daitezkeenak ez uztea hauteskunde-garaietarako.


14 :::::::

02

14 :::::::

02

OZTOPOAK

HERRITARREN EZAGUTZAETA SENTSIBILIZAZIO FALTA OROKORRAPROZESUARI BURUZ

MOBILIZAZIO ESKASA

DISFUNTZIOAK PARTEHARTZEKO PROZESUARENPLANIFIKAZIOAN,ANTOLAKETAN ETAKUDEAKETAN

BILEREN DINAMIKA EZ EGOKITZEA

LAGUNTZA ETA BALIABIDETEKNIKOEN MUGAK

— Herritarren eta Tokiko Agenda 21 prozesuko entitateen ezagutza falta: aurretiazkokomunikazio-planaren beharra.

— Herritarren parte-hartze eskasa prozesu parte-hartzaileetan.— Ikastetxeek Eskolako Agenda 21 martxan jartzeari buruz dituzten mesfidantzak

gainditzea.

— Parte-hartzaileek udalaren errealitate guztia ez ordezkatzea.— Parte hartzeko data desegokiak aukeratzea.— Ordezkari tekniko eta politiko gutxik hartzen dute parte bileretan, eta ondorioz, bilera

horiek erakargarritasuna galtzen dute parte hartzen dutenentzat.— Udalbatzaren interes eskasa. Prozesu «salatzaile» baten beldurra.

— Parte hartzeko prozesuaren jarraitutasunik ezak hasierako itxaropenak zapuzten dituforoa egiteko deialdirik ez delako egiten denbora askoan, eta ondorioz, hasieraninplikatutako parte-hartzaileak galtzen dira.

— Eztabaida eraginkorra bermatzen duten dinamizazio-teknika egokiak ez aplikatzea.— Bilera aurretiaz ez programatzea, gai-zerrenda ez amaitzea, eta, ondorioz, amaitzeko

beste bilera bat egin beharra.

— Kudeaketarako UDALTALDE eskualdeko entitatearen laguntzaren mugak.— Laguntza teknikoaren laguntza eta koordinazio eskasa bilerak antolatzeko.

ALORRA:HEZIKETA ETA PARTE HARTZEKO PROZESUA


::::::: 15

ESTRATEGIAK

— Tokiko Agenda 21i buruzko web gunea sortzea edukiz beteta.— Tokiko komunikazio-baliabideak erabiltzea.— Informazio-jardunaldi monografikoak.— Ikastetxeetan EA 21i buruzko informazioa ematea, eta eskolako agenda martxan jartzeko eta ikastetxeekin lan

egiteko prozesua azkartzea.— Jendeari une oro Tokiko Agenda 21 prozesuaren aurrerapenei buruzko informazioa emateko bideak bilatzea.— Foroen deialdiak modu iraunkorrean egitea.— Ekintza soziokulturalak antolatzea ingurumen- eta sentsibilizazio-irizpideekin.

— Gizartean eragina duten tokiko ingurumen-gaiak erabiltzea Tokiko Agenda 21en foroetan parte hartzerabultzatzeko.

— Etxebizitza guztietara gutunak bidaltzea (beste udalerri batzuetan, funtsezko agenteei egindako telefono-deiekin osatzea).

— Herritarrak erakartzea, prozesua erakusten duten proiektu zehatzen bidez, motibazio eta parte hartzeko gogohandiagoa izan dezaten.

— Herritarrei ilusioa sortzea parte hartzeko motibazioa sortzen duten eta herritarrak aktibo sentiarazten dituztenproiektu erakargarrien bidez.

— Tokiko Agenda 21ean parte hartzeko bilerak beste ekintza batzuekin lotzea, hasieran prozesutik gehienurruntzen diren sektoreak erakartzeko (adibidez, agente ekonomikoak).

— Elkarte ekonomikoak erabiltzea sektore jakin batzuei deialdia egiteko (adibidez, merkatarien elkarteak).— Hasieran bilerak sektoreka egitea, sektoreak prozesuan errazago sartzeko. Modu horretan, bileran erabili

beharreko hizkera eta bileraren formatua sektorearen arabera egokitu daiteke— Eztabaida publikoan udalaren hirigintza-ereduari eta etorkizunari buruzko alderdi zehatzak barneratzea,

herritarrek gehiago parte hartzeko (herritar askok iritzia emateko interesa izan dezakete).— Udaleko agente eta herritar garrantzitsuak identifikatzea eta inplikatzea.

— Funtzionamendua bermatzeko adinako masa kritikoa duten lantaldeak sortzea.— Parte hartzeko prozesua auzoka diseinatzea parte-hartzea hurbilagoa egiteko.— Herri-mailako Kontseilu Berdeaz gain —herriko agente sozial eta ekonomikoen ordezkariek osatzen dute—,

barruti-mailako kontseiluak sortzea, herritarrak parte hartzera bultzatzeko (herri ertain eta handietan).— Foroen deialdiak modu iraunkorrean egitea, herritarrei eta entitateei lan-erritmo handiegia eskatu gabe.— Bilera gehiegi ez egitea, herritarrak ez nekatzeko.— Herritarrek une jakin batean agertutako interesari etekina ateratzea, eta ahalik herritar-kopuru handienak parte

hartuko duen lantalde egonkorra sortzea.

— Parte hartzeko dinamikei eta prozesuei buruzko ikastaroak.— Kanpoko idazkaritza espezializatua kontratatzea edo teknikariak dinamizazio-gaietan prestatzea (udalak

neutraltasun gehiagorekin ikusten ditu kanpokoak).— Gai-zerrendak ekar dezakeen lan-bolumena kalkulatzea, bilera bakoitza hiru ordu baino gehiago ez luzatzeko.— Gai-zerrendako puntu bakoitzeko ordutegi malgua proposatzea, bilera amaitzea ziurtatzeko.— Galderak eta eskaerak bileraren amaierarako uztea, agian guztien interesekoak ez diren arazoak konpontzeko

edo ekarpenak egiteko.— Parte hartzeko prestakuntza-jarduerak egitea.

— Laguntza teknikoarekin egindako kontratua egiaztatzea, garaiz eta behar bezala bete dadin eskatzeko.— UDALTALDEren parte-hartzea bultzatzea bilera-lekuak deszentralizatuz, hori egin badaiteke edo

komenigarria bada.

16 :::::::

21 BULEGOAK ZEHAZTEA03.

3.1. JATORRIA ETA ITURRIAK

21 Bulegoen ereduak zehazteko, iturri hauek erabili dira:

— Ekitalderen bilerak egitea, taldekideentzakoaurretiazko lan-formularioak erabiliz.

— Beste leku batzuetako 21 Bulegoen dokumentazioa eta erreferentziak begiratzea.

3.2. EMAITZAK EGITURATU ETA AURKEZTEA

21 Bulegoak zehazteko, bulego-mota bakoitzaren(eskualde-mailakoak eta herri handietakoak) ezaugarrihauek definitu dira:

— 21 bulegoaren funtzioak/helburuak.— 21 bulegoaren egitekoak.— Beharrezko baliabideak (giza baliabideak, baliabide

ekonomikoak…).— Oztopoak.

Taula honetan, 21 Bulegoak nola zehaztu diren agertzenda, fitxa moduan, eta aipatutako sailkapenaren arabera:

::::::: 17

21 BULEGO MOTA: ESKUALDE-MAILAKOA

HELBURU OPERATIBOAK/21 BULEGOAREN EGITEKOAK

Komunikaziorako eta parte hartzeko jarduerak egiteko laguntza teknikoa ematea eta eskualde guztirako jarduerak antolatzea

— Aholkua ematea komunikaziorako eta parte hartzeko estrategiei eta teknikei buruz.— Foroak, bilerak… dinamizatzen eta koordinatzen laguntzea. — Tokiko Agenda 21 zabaltzeko eta gai horren inguruan sentsibilizatzeko programak egitea.— Udalerri baten baino gehiagoren artean ekintzak egitea edo udalerri guztietan ekintza berdinak

egitea: adibidez, autorik gabeko eguna, Aste Berdea…— Eskualde-mailako sentsibilizazio-jarduerak egitea.— Udalerri bakoitzean 21 Bulegorako espazio fisikoa sortzea, udalari eta herritarrei informazioa

emateko eta udalerri guztietan prozesua ikusarazteko.— Herritarrentzako erreferentzia-puntua izatea (informazioa jasotzeko…).

Udalerriei Tokiko Agenda 21 prozesuei buruzko informazioa, prestakuntza eta aholkua ematea

— Udaletako teknikari eta politikariak Tokiko Agenda 21i eta iraunkortasunari buruzko gaietan hezteaeta prestatzea.

— Udalentzako erreferentzia-puntua izatea Tokiko Agenda 21ekin lotutako edozein gairi buruzinformatzeko.

— Agenda 21 prozesuan zehar zalantzak argitzea eta laguntza teknikoa ematea.— Udal bakoitzari gehien komeni zaizkion proiektuetarako laguntzei eta finantziazioari buruzko

aholkua eta informazioa ematea.— Udaletako Agenda 21ei laguntzea.— Arazoak konpontzea.— Tokiko Agenda 21en kudeaketari buruzko aholkua ematea.

Ekintza-planak martxan jartzeko eta horiei segimendua egiteko lanak egitea eta laguntzateknikoa ematea

— Tokiko ekintza-planen jarduera jakin batzuk egitea, udalerri guztietan jarduera berak egingo direlakoedo udalerriek ez dutelako baliabide tekniko eta ekonomiko nahikorik jarduera horiek egiteko.

— Eskualdeko Ekintza Planean aurreikusitako jarduerei segimendua egitea eta horiek ebaluatzea.— Udaletako ekintza-planei segimendua egiteko eta horiek ebaluatzeko laguntza ematea.— Eskualdeko iraunkortasun-behatokia kudeatzea, batetik, iraunkortasunaren adierazleak

kalkulatzeko laguntza teknikoa emateko eta, bestetik, hainbat udalerritan lortutako emaitzakzabaltzeko dokumentuak egiteko.

(.../...)

HELBURUESTRATEGIKOA

ESKUALDEKO TOKIKO AGENDA 21 PROZESUAK BULTZATU ETAKOORDINATZEA ETA UDALERRIEI LAGUNTZA TEKNIKOA EMATEAEKINTZA-PLANAK BETETZEKO ETA HORIEI SEGIMENDUA EGITEKO

03. 21 BULEGOAK ZEHAZTEA

18 :::::::

0303 21 BULEGO MOTA: ESKUALDE-MAILAKOA

Tokiko eta eskualdeko agenda 21 prozesuen bultzatzaile, dinamizatzaile eta hizketakide izatea

— Eskualdeko eta udaleko agenda 21en erreferentzia eta agente bultzatzailea izatea. — IHOBE edo Eusko Jaurlaritzaren eta Tokiko Agenda 21entzako berariazko teknikaririk ez duten udalen

arteko hizketakide izatea diru-laguntzak eskatzeko, komunikaziorako...— Udaletako teknikariak eta/edo arduradunak koordinatzea.— Eskualdeko udaletako jarduerak, ekintzak eta proiektuak koordinatzea.— Eskualdean Tokiko Agenda 21 prozesuak bultzatzen dituzten entitate publikoekin eta pribatuekin

hitzarmenak egitea.— Eskualdean ekintza-planak martxan jartzeko ebaluazioari segimendua egitea.— Bulegoa udaletako Tokiko Agenda 21en teknikarien bilgune izatea, udalen arteko elkarlana

bultzatzeko, elkarrengandik ikasteko eta jarduerak udalerri batetik bestera estrapolatzeko.— Proiektu berriak eta merkatu-azterketak egitea eskualdeko behar komunen arabera.

BEHARREZKO BALIABIDEAK

— Eskualdea ezagutzen duten teknikariak. — Udalerri bakoitzaren beharrak eta lehentasunak ezagutzen dituzten teknikariak.— Tokiko Agenda 21 martxan jartzeko eta Agendari segimendua egiteko gaitasuna, esperientzia

eta berariazko ezagutza duten teknikariak.— Giza baliabideak, astean ordu batzuetan udaletako 21 Bulegoetan egoteko eta gutxieneko

zerbitzua emateko.— Euskarri administratiboa.— Hiru udalerriko teknikari bat gutxienez.— Eskualdeko 21 Bulegorako nahiz udal bakoitzerako espazio fisikoa.

OZTOPOAK

— Eskualdeko udalerri guztiek batera lan egiteko zailtasuna.

— Udalerri bakoitzak ingurukoekin harreman gutxi izatea.

— Lan-ordutegiaz kanpoko bilera gehiegi egitea.

— 21 Bulegoaren eta udalaren artean informazioa galtzeko arriskua.

— Eskualdeko politikariak ados jartzeko gai izatea Bulegoa sortzeko, mantentzeko eta, batez ere,Bulegoari arreta jartzeko (nork bere aldetik ibili gabe).

— Udal-antolaketarako eredu eta lan egiteko modu eta prozedura asko izatea.

— Udalak herritarrengana gutxi gerturatzea.

— Eskualdeko 21 Bulegoko arduradunek udalerrietako errealitatea ez ezagutzeko arriskua, eta,ondorioz, Bulegoa prozesu bakoitzaren behar jakinetatik urrunegi egoteko arriskua.

— Baliabide ekonomiko falta.


::::::: 19

21 BULEGO MOTA: UDAL-MAILAKOA (50.000 BIZTANLE BAINO GEHIAGO)

HELBURUESTRATEGIKOA

TOKIKO AGENDA 21 PROZESUA DINAMIZATZEA, BATEZ ERE, HERRITARREN PARTE-HARTZEA KUDEATUZ, PROZESUA KOORDINATUZETA PROZESUARI SEGIMENDUA EGINEZ ETA UDALEKO ALOR GUZTIETAN PROZESUAREN GARAPENA ZABALDUZ

HELBURU OPERATIBOAK/21 BULEGOAREN EGITEKOAK

Iraunkortasunari buruzko informazioa, heziketa eta prestakuntza emateko jarduerak egitea

— Informazioa zabaltzea hainbat bitartekoren bidez: web guneak, triptikoak, kanpainak…— Eskolako Agenda 21.— Dokumentuak egitea.— Entitateekin eta ikastetxeekin hitzarmenak egitea. — Tokiko Agenda 21i eta iraunkortasunari buruzko informazioa emateko erreferentzia-puntua izatea.— Tokiko Agenda 21 zabaltzea.

Udaleko eta udalaz gaindiko iraunkortasunaren eragileak parte hartzera bultzatzea eta herrian parte-hartzea bultzatzea

— Dinamizazio soziala eta parte hartzeko aldi baterako tresnak eta tresna egonkorrak kudeatzea etabultzatzea.

— Baliabide logistikoak lortzea (bilera-gelak, proiektagailuak, bulegoak, hedapen-kanalak... )udalaren barruko agenteek eta kanpokoek (entitateak, herritarrak) parte hartzeko etakomunikaziorako jarduerak egiteko.

— Tokiko Agenda 21 martxan jartzeko prestakuntza-jarduerak, ikerketa-jarduerak eta bestelakoakbultzatzen dituzten udalez gaindiko entitate publikoekin hitzarmenak egitea.

— Agente ekonomikoek ingurumen-jardueretan mezenas eta babesle gisa parte har dezatenbultzatzea, eta agente horien enpresa-jarduerak iraunkortasun-printzipioekin inkoherenteak ezdirela ziurtatzea.

— Nazioarteko entitateekin eta sareekin harremanak bultzatzea eta horiekin proiektuak egitea.

— Herritarren pertzepzioa aztertzea.

— Tokiko esparru soziala eta elkarteak aztertzea, parte hartzeko beharrak eta estrategiarik egokienaketa bideragarrienak ebaluatzeko.

— Gizarteko sektoreak erakartzeko Tokiko Agenda 21prozesuan parte hartzeak izan ditzakeen onurak azaltzea.

— Auzoetan autogestionatutako parte hartzeko prozesuak dinamizatzea eta prozesu horiek aitzindari izatea.

— Lan-mahai baten bidez, udalaren parte hartzeko prozesuei buruzko barne-arauak eta estrategiaksortzea eta dinamizatzea (plan estrategikoak, herritarren foroak, IGPak… ) jarduerak ez gainjartzekoeta beste ekimen batzuen sinergiak aprobetxatzeko.

— Tokiko agenteek parte hartzeko konpromisoa har dezaten bultzatzea.

(.../...)

03. 21 BULEGOAK ZEHAZTEA

20 :::::::

0303 21 BULEGO MOTA: UDAL-MAILAKOA (50.000 BIZTANLE BAINO GEHIAGO)

Ekintza-plana udal-kudeaketaren programaziorako eta ebaluaziorako tresna gisa erabil dadin bultzatzea

— Tokiko Agenda 21en ekintza-planari segimendua egitea eta ekintza-plana eguneratzea.

— Beste udaletan Tokiko Agenda 21ekin egindako praktikak identifikatzea.

— Egitekoak koordinatzea.

— Informazioa eta ingurumen-adierazleak bilatzea.

— Prozesuarekin lotutako txosten teknikoak eta dokumentazioa egitea.

— Udalaren kudeaketa-eremuetan iraunkortasun-irizpideak integratzeko prestakuntza eta aholkua ematea, eta eremu horietan ingurumen-alderdiak barnera daitezen bultzatzea.

— Iraunkortasunaren aldeko udalaren politika sozial eta ekonomikoak Tokiko Agenda 21ekinidentifikatzea eta lotzea.

— Tokiko Agenda 21en ekintza-planaren urteko programazioa egitea.

BEHARREZKO BALIABIDEAK

— 1 edo 2 teknikari + euskarri administratiboa.

— Kanpoko laguntza teknikoa alderdi jakinetarako.

— Bulegoa mantentzeko eta hedapen-jarduerak egiteko baliabide ekonomikoak. Batez ere,21Bulegoa sortzen denean egiten diren udalez gaindiko ekarpenak azpimarratu behar dira.

— Udaleko alor guztien parte-hartzea bermatzeko laguntza eta gidaritza politiko handia.

OZTOPOAK

— Alkatetzak udaleko alor guztien zeharkako parte-hartzea ez bultzatzeko arriskua.

— Udal-sailetako arduradunek Tokiko Agenda 21 ez ezagutzea.

— Tokiko Agenda 21ekin lotuta dauden gaiei buruzko hainbat urtetako zeharkako plangintza-prozesuak gainjartzea, eta plangintza horiek Tokiko Agenda 21ekin lotzeko zailtasun politikoaeta teknikoa.

— Baliabide ekonomikoen eskasia izateko arriskua.

— Giza baliabide egonkorren eskasia izateko arriskua.

Udala

— Ingurumenari buruzko udal-saila

— Udal-sailak

— Zinegotziak

— Parte hartzeko zinegotzigoa

Udal txikiak

Eskualdeko mankomunitateak eta erakundeak

Foru-aldundiak

Eusko Jaurlaritza/IHOBE

EUDEL

Agente sozial eta ekonomikoak

Ikastetxeak


::::::: 21

AGENTEA FUNTZIO NAGUSIAK

3.3. 21 BULEGOAK EAEN MARTXAN JARTZEKO PROPOSAMENAK

21 Bulegoak zehaztu ondoren, bulego horiek EAEnmodu eraginkorrean martxan jartzeko lehenengoproposamena azaltzen da ondoren. Horretarako,

beharrezko agenteak identifikatu dira eta bulegoekmartxan jartzeko zer funtzio bete beharko lituzketenzehaztu da.

Gidaritza.

Parte hartzeko konpromisoa.

Sostengu politikoa.

Parte hartzeko prozesuari sostengua eta laguntza ematea.

Gidaritza eta sostengu politikoa.

Zerbitzu erkidetuak.

Jarduerak egitea.

Baliabide instituzionalak, teknikariak eta hasierako egitura.

21 Bulegoen sorrera sustatzea, dinamizatzea eta erakundeen sostengua ematea.

Prozesua kanpoko agente gisa erraztea.

Laguntza eta sostengu ekonomikoa.

21 Bulegoen sorrera sustatzea, dinamizatzea eta erakundeen sostengua ematea.

Aholkua eta laguntza teknikoa.

Prozesua kanpoko agente gisa erraztea.

21 Bulegoen sorrera sustatzea, dinamizatzea eta erakundeen sosten-gua ematea.

Babesa ematea hainbat irizpide betez.

21 Bulegoen diseinuan parte hartzea.

Elkarrekin kudeatzeko ekintzak martxan jartzea.

Borondatezko lana.

21 Bulegoen heziketa-jarduerak zabaltzea.

N.º 2. Octubre 2006 N.º 2. Octubre 2006

Oztopo eta estrategiak ekintza-planak abiarazteko

Documents

Transcript of Oztopo eta estrategiak ekintza-planak abiarazteko