DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

28
DBHKO GELETAN GIROA HOBETZEN ABIAPUNTUA Gure gelako errealitatea anitza da: ikasleek behar eta nahi desberdinak dituzte. Aniztasun horri erantzun egokia emateko, ikasle bakoitzarekin egiten duguna baino inportanteagoa da gelako praktika guztiak berraztertzea eta berritzea. Dokumentu honetan irakasleon eginkizun egokiak jaso nahi ditugu (praktika hauek inklusiboak dira), uste baitugu gelako giroa asko hobetzen dela eginkizun hauek praktikara eramaten ditugunean. Izan ere, geletan ikasleen aniztasunari erantzun egokia ematea, ez da ikasle bakoitzari jarduera desberdinak prestatzea, ikasteko prozesuan ikasle bakoitzak dituen zailtasunak eta arazoak ere gelan gertatzen denarekin lotuta baitaude. Gelako giroan hiru faktore hauek dute eragin zuzena: irakaslearen eta ikaslearen arteko elkarreraginak, berdinen arteko elkarreraginak eta 1

description

DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Transcript of DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Page 1: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

DBHKO GELETAN GIROA HOBETZENABIAPUNTUA

Gure gelako errealitatea anitza da: ikasleek behar eta nahi desberdinak dituzte. Aniztasun horri erantzun egokia emateko, ikasle bakoitzarekin egiten duguna baino inportanteagoa da gelako praktika guztiak berraztertzea eta berritzea.

Dokumentu honetan irakasleon eginkizun egokiak jaso nahi ditugu (praktika hauek inklusiboak dira), uste baitugu gelako giroa asko hobetzen dela eginkizun hauek praktikara eramaten ditugunean. Izan ere, geletan ikasleen aniztasunari erantzun egokia ematea, ez da ikasle bakoitzari jarduera desberdinak prestatzea, ikasteko prozesuan ikasle bakoitzak dituen zailtasunak eta arazoak ere gelan gertatzen denarekin lotuta baitaude.

Gelako giroan hiru faktore hauek dute eragin zuzena: irakaslearen eta ikaslearen arteko elkarreraginak, berdinen arteko elkarreraginak eta gelan bertan ikasleek lan egiteko daukaten jarrerak.

Hasteko, lehenengoari helduz, irakaslearen eta ikaslearen arteko elkarreragina aipatuko dugu.

1

Page 2: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Nolako harremanak ditugu ikasleekin gela barruan gaudenean? Aditu guztiek diote faktore horrek gelako giroan eragin zuzenena duela. Gainera, identifikatzeko errazena da. Zer egin dezakegu harreman horiek positibo bihurtzeko? Lau eginkizun azpimarratu ditzakegu bereziki: harremanak pertsonalizatzea, umorea partekatzea, akordioetan malgua izatea eta ikasleak positiboki baloratzea. Eginkizun hauek

inklusiboak dira.

I. Irakaslearen eta ikaslearen arteko elkarreragina: Irakaslearen eta ikaslearen arteko eginkizun inklusiboak

1. Harremanak pertsonalizatu

Gelako neska-mutilak ez dira ikasleak bakarrik. Denok -irakasleok barne- pertsonak gara gure sentimendu, emozio, arazo, nahi eta beldurrekin. Harremanak pertsonalizatzeko errealitate hau kontuan hartu behar da, horregatik irakastea soilik -eskola ematea baino ez dela ulertuz gero- ez da nahikoa.

Harremanak pertsonalizatzeko estrategia batzuk:

Gelan adi ez dauden ikasleei animoak emateko mezuak tartekatu beraienganako konfiantza adieraziz.

2

Page 3: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Bat bateko elkarrizketak ez moztu, ikasleek bere bizitzari buruzko kontakizunak eta pasadizoak komunikatzen baitituzte.

Ikasle batek ulertzeko arazoak dituela susmatzen badugu, aparte galdetu dena ongi ulertu duen ala ez.

Gaia zaila edo garrantzitsua bada, azaldu baino lehen, ohartarazi, eta edukia ikasle taldeari egokitu.

Guk, irakasleok, okertzean, gure huts egitea onartu, oker egiteari garrantzia kentzeko horrela.

Positiboki baloratu ikasle taldea. Ikasleen akatsak ere positiboki baloratu,

okertzeak lanean ari garela adierazten duela azpimarratuz.

Irakasleok gure laguntza emateko prest egon beti.

Ikasle bat kezkatuta ikusten badugu, zer gertatzen zaion galdetu gure interesa adieraziz.

Noizbehinka ikasleekin eskolaz kanpoko kontuez hitz egin, eta ez pentsatu hori denbora galtzea denik.

Gelan emandako azalpenak ikasleen etorkizuneko lanbide eta interesekin lotu beraien arreta eskuratzeko.

Klaseak agurtzen hasi eta bukatu ezinbestekoa da.

Irakasleok ikasleak konbentzitzen saiatu edozein eduki ulertzeko kapazak direla.

3

Page 4: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Noizbehinka ikasleei gainditzeko gai direla esan.

2. Umorea partekatu

Gelan giroa lasaia eta konfiantzazkoa bada, umorea azalduko da. Sortzen diren umore uneez baliatu zaitez, guztiok elkarrekin barre egiteko. Hori bai, ez da batere egokia une horiek behartzea; ezta moztea ere.

Bestalde, ikasleen artean sortzen diren bromak eta txantxak aprobetxatu, betiere atseginak edo errespetuzkoak badira

Umore une batzuk adibide giza:

Gure buruaz lehenengo! Irakasleak eta ikasleek elkarrekin barre egiten dute irakasleak berak esaten edota egiten duenaz.

Film batean edota bestelako ikuskizun batean, zerbait xelebrea agertzen bada, elkarrekin barre egiten dute irakasleak eta ikasleek.

Noizbehinka ikasleen xelebrekeriaz barre egiten dugu.

Ikasleen doinuak eta intonazioa txantxetan imitatzen dugu.

4

Page 5: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

3. Akordioetan malgutasuna izan

Malgua izateak BESTEA kontuan hartzen dugula esan nahi du. Gelan, ikasleak kontuan hartzen baditugu, beraien behar eta ezaugarrietara egokituko gara, eta bertan gertatzen denaz ohartuko gara.

Planifikazio lana ez da bukatzen saioa hasten denean. Erabaki garrantzitsuenak eskolak eman ahala hartzen ditugu (Ainscow, 1999).

Eskola saioa jazz kontzertua da, etengabe BERDISEINATZEN da eta.

Malgutasunak bere mugak ditu eta ezin gara gehiegikerietan erori.

Malgutasunaren inguruan adibide batzuk:

Azterketa baten data jarrita dago, baina ikasleek argudiatzen dute beste momentu batean hobeto datorkiela. Irakasleak onartu egiten du.

Etxerako lan asko dituzte ikasleek eta irakasleari gutxiago agintzeko eskatzen diote. Irakasleak onartu egiten du.

Ikasleak ariketak zuzentzen ari dira eta irakasleari eskatzen diote polikiago hitz egiteko. Irakasleak onartu egiten du.

5

Page 6: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Noizbehinka irakasleak ikasleei bi eginkizunen artean hautatzea proposatzen die. Ikasleak baloratuak sentitzen dira.

Lan bat entregatzeko epea adostu daiteke, akordioetan parte hartu badute ikasleek hobeto errespetatuko dute.

Metodologiari buruz ere kontsultak egitea komenigarria da ikasleen motibazioa areagotzeko.

Irakaslearen erabakiak argudiatzea ezinbestekoa da.

4. Ikasleak positiboki baloratu

IRAKASLEOK NOIZ BALORATZEN DITUGU IKASLEAK? Sarritan, lanak ongi eta azkar burutzean.

Ez dira baloratu behar

Galderei zehatz erantzutean

Arbeleko lanak ongi egitean

Agindutako lanak azkar burutzean

Lana ongi bukatzean

Baloratu behar dira

Arbelean ariketa egin ahala

Kontzentratuta daudenean

Normalean parte hartzen ez duen ikasleak bere iritzia ematerakoan

6

Page 7: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Talde giroa gogotsua eta sutsua denean

Honi buruzko adibide batzuk:

Irakasleak inoiz galderarik egiten ez duen ikasle bat izendatzen du eta galdera bat egiten dio. Ikasleak ondo erantzuten du eta irakasleak bere erantzuna azpimarratzen du eta errepikatzen du.

Oso gutxitan parte hartzen duen ikasle baten iritzia irakasleak arbelean idazten du.

Galduta zegoen ikasle batek erantzun zuzena ematen dio galdera bati, irakasleak nabarmen ospatzen du.

I. Irakaslearen eta ikaslearen arteko elkarreragina: Irakaslearen eta ikaslearen arteko eginkizun ez inklusiboak

Bost eginkizun azpimarratu ditzakegu bereziki: aurkakotasuna eta ezkutuko tentsioa, abiadura handiko tarteak, ikasleei kasurik ez egitea, ikasle gutxi batzuk oso begikoak izatea eta ikasleei mesprezua adieraztea.

7

Page 8: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

1.Aurkakotasuna eta ezkutuko tentsioa:

Egonezina sortzen duten adibide batzuk:

Irakaslea konturatzen da ikasleek ez dutela ulertzen baina ez diotela galderarik egiten (Ikasle batek gelan galdetzea edo ez, irakaslearen jokaerak baldintzatzen du gehienetan, eta ez hainbeste ikasleak berak hartutako erabakiak).

Irakasleak ikasle taldeari galdetzen dio: -Nork egin du laugarren ariketa?. Zazpi ikaslek altxatzen dute eskua. Irakasleak zenbatzen ditu, eta berriro galdetzen du: -Nor saiatu da eta ez du lortu? Ikasle bakar batek altxatzen du eskua.

Irakasleak oso haserretuta dio: Zenbat aldiz esan dizuet, ez baduzue ulertzen, galdetu egin behar didazuela!!!

Irakasleak hitz egiten duen bitartean ikasle batzuk hizketan ari dira.

Ikasleek jarrera desegokia dute, aulkian balantzaka egoten dira, adibidez.

Ikasleak gelan sartzen dira baimena eskatu gabe.

Ikasle batek garrasi egiten du.

8

Page 9: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Ikasle batek ez dagokionean erantzuten du.

Ariketak egiten dituzten bitartean ikasleek barrezka eta jolasten dabiltza.

Baimenik gabe altxatzen dira. Gauzak elkarri botatzen dizkiote. Klasera materiala ez dute ekartzen. Etxerako lanak bidaltzean, kexatu

egiten dira. Azterketa baten abisua ematean,

purrustaka hasten dira. Irakasleak ikasle bati zer edo zer

leporatzen dio.

Zer hartu behar dugu kontuan guzti hau saihesteko?

Eguneroko elkarbizitzak eta ikasleen aniztasunak ezinbestean sortzen ditu egoera hauek.

Ez daukate zerikusirik, ez ikasle taldearekin, ezta irakasgaiarekin ere.

Egoera hauek ez badira azkar bideratzen, gatazka sor litezke.

Gelan denok onartutako konpromiso batera ailegatzeak garrantzi handia dauka.

Arauak argi utzi behar dira hasieratik, baina aldi berean malgua izan behar da egoera edo lanaren arabera: arauak aldatu egin daitezke!

2.Abiadura handiko tarteak

9

Page 10: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Gehienetan irakasleok ez gara konturatzen abiadura handiko tarteak egiten ditugula, eta ikasleek esaten digutenean ez diegu sinesten kexaka eta protestaka ibiltzen direlako. Halere, ikasleek esaten dutenerako, gehienetan, denbora luzean jasan dute egoera ezer adierazi gabe.

Abiadurak askotan anabasa bultzatzen du, erritmoari jarraitzen ez dioten ikasleek deskonektatu egiten baitute, eta ez aspertzeko beste ikaskideekin hasten baitira hitz egiten.

Irakasle batzuek abiadura erabiltzen dute gelako kontrola mantentzeko, eta pentsatzen dute ikasleek zerbait ulertu ez badute, erne egon ez direlako dela.

Hona hemen adibide batzuk honi buruz hausnartzeko, jakinda abiadura dela ikasleak baztertzeko faktore bat :

Gure azalpenak presaka emanez eta ariketak eta jarduerak korrika

aginduz lan egitea beti (Azkar noa, eh!. Ulertuko ez duena... sentitzen dut!)

10

Page 11: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Orain irakasleak honako hau dio: -hiru minutu dituzue ariketak egiteko.-Txo! Hiru minutu?- esaten du Ikerrek.

Irakasleak ikasleei zera proposatzen die, idatziz hausnarketa bat egitea, eta horretarako bost minutu besterik ez die ematen.

Klaseko azken bost minutuetan azterketatxo bat egiteko agintzen du irakasleak.

Klaseko azken minutuetan gai edota jarduera berria hasten du irakasleak.

Entzumena lantzean irakasleak oso azkar gelditzen du kasetea.

3. Ikasleei kasurik ez egitea

Batzuetan, eta arrazoi askogatik, irakasleok ez diegu ikasleei kasurik egiten; jarrera hori baztertzailea izateaz gain, arriskutsua bihur liteke. Ikasle batzuk eztabaidan hasten badira eta irakasleak paso egiten badu, eztabaidak liskarra ekar lezake eta ikasle guztiak inplikatzea azkenean.

Tarte hauek nahita edo nahigabe gerta litezke. Askotan ematen badira, nahasmendua bultzatzen dute. Irakasleak

11

Page 12: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

gelan gertatzen den guztiaz konturatu behar du, eta baita esku hartu ere.

Adibide batzuk

Ikerrek beste ikaskide bati oihukatu dio:

“ -Ostikada bat emango dizut!” Irakasleak ez du ezer esan eta beste ikasleengana abiatzen da azalpen bat ematera.

Ikasle bat leihotik paperak botatzen hasi da. Irakaslea beste ikasleekin dago hizketan eta ez dio kasurik egin. Beste ikasle batzuek leihoan dagoenarekin hasi dira eztabaidatzen eta batek oihukatzen du: “Gilipollas!!” Ikasle guztiak aztoratuz oihuka aritu dira.

Azken mahaian ikasle bat burua makurtua lokartu da, irakasleak ez dio ezer esan.

Ikasle batek musika entzuten du eta irakasleak ez ikusiarena egiten du.

Ikasle bat bakarrik esertzen da eta ez du inorekin hitz egiten, irakaslea ez da konturatzen.

Irakaslea arbelean zerbait idazten ari da eta ikasle batek eskua altxatuta duela behin eta berriro irakaslearen arreta eskatu du, irakasleak kasurik egin gabe jarraitzen du arbelean idazten,

12

Page 13: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

ikasleak eskua jaitsi eta albokoarekin hizketan aritu da.

4. Ikasle batzuk begikoak izatea

Batzuetan, arrazoirik gabe, irakasleok egoera zehatz baten aurrean modu atseginez edo zakar samar erantzuten dugu galdetzen duenaren arabera. Hau kasurik ez egitearekin ere lotu daiteke. Ikasle batzuek gure arreta berezia irabazi dute, eta beste batzuek ez hainbeste; askotan, ez dago kausa argirik. Hori gertatzen denean, ondorio latzak ekar ditzake gelako giroan. Ikasle batek harira ez datorren konturen bat edota zerbait iraingarria esaten badu eta irakasleak erantzuten ez badio edo galdetzen duena deskalifikatzen badu, beste ikaskideek barre egingo dute, eta ikaslea bera baztertuko da edota haserretuko da.

Adibide batzuk

Irakasleak, azalpenak ematerakoan, ikasle batzuei baino ez die begiratzen.

Irakasleak ikasle batzuei baino ez dizkie galderen erantzunak ematen.

Irakasleak, ikasleek idazten duten bitartean, ikasle batzuen lanak zuzentzen ditu eta ez besteenak.

Irakasleak ikasle batzuei azalpen luzeak eta atseginak ematen dizkie,

13

Page 14: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

beste batzuei azalpen motzak eta hotzak.

Irakasleak notak irakurtzean nota onak lortu dituztenak zoriontzen ditu, besteei ez die ezer berezirik esaten.

Irakasleak ikasleen artean, hierarkiak sortzen ditu. Ondorioa desberdintasunak eta sailkapenak dira.

5.Ikasleei mesprezua adieraztea

Praktika hau oso lotuta dago aurrekoarekin. Askotan mesprezua eta faboritismoa elkarrekin doaz. Irakasleok ikasleak sailkatzen ditugu estereotipatzeko joera daukagunez. Honi gehitzen badiogu mesprezua publikoki adierazten dugula gelan, argi dago gatazkak sortuko ditugula. Irakasleon ardura da une hauek ekiditea, eta ikasleak direnean iruzkin iraingarriak edota burlazkoak egiten dituztenak, zuzendu egin behar ditugu.

Adibideak

Azterketa baten emaitzak ematean, gainditu ez dutenak aipatzea soilik.

Tutoreak, notak esatean, ikasle batzuen gutxien kopurua azpimarratzen du: “Ikerrek, 10 gutxi, Anak, 8 gutxi... ”.

14

Page 15: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Irakasleak ozenki irakurtzen du gaizki idatzita dagoen ikasle baten lana, beste ikasle guztiek konturarazteko horrela ezin dela egin. Ikasleek barre egiten dute.

Irakasleak ikasle bati, gainerako ikaskideen aurrean, oso atzeratuta dabilela leporatzen dio.

Irakasleak aurrez ezer galdetu gabe, ikasle bat lan bat egiteko kapaza den ala ez zalantzan jartzen du denen aurrean.

II. Berdinen arteko elkarreragina: Berdinen arteko eginkizun inklusiboa.

Ikasleen joera naturala elkartzea da. Askotan ohartzen gara elkarri trukatzen dizkiotela informazioa, argibideak eta azalpenak guk azaldutakoen inguruan. Holakoetan sarri irakasleok isilarazten ditugu gelako lana oztopatzen dutela esanez. Beraz, joera hau aprobetxatu ordez, gaitzetsi egiten dugu. Azalpenezko metodologiak ez du bultzatzen ikasleen arteko elkarreragina. Hori lortzeko egokiago da lankidetza bultzatzen dituzten metodologiak (lan kooperatiboa, IKTen erabilera, ahozkotasuna... ).

Elkarrekin daudenean ikasleek honako hiru onura hauek bilatzen dituzte: beste ikaskideekiko onarpena, elkarrekiko lana eta elkartzeko nahia.

15

Page 16: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Lehenengoari eta bigarrenari dagokienez, taldeetan lan egitea eta metodologia kooperatiboa erabiltzea asko gustatzen zaie ikasleei. Gainera hori ez da metodologia bat soilik, irakatsi behar den edukia ere bada. Ikasleei taldeetan lan egiten irakatsi behar diegu, beste edozein eduki irakasten diegun bezala : Euskarari edo Biologiari dagozkionak, adibidez.

Zer gertatzen da gelan ikasleak taldeetan lan egiten duten bitartean?

Giroa erlaxatua eta parte hartzekoa da. Taldekideek egin behar duten lanari buruzko informazioa elkarri trukatzen diote.

Lana elkarrekin egiten duten bitartean ahopeka hitz egiten dute. Irakasleak, bitartean, paseatu eta banakari edo taldeari zalantzak argitzen dizkio.

Ikasleak ariketak egiteari ekiten dio. Taldekideen arteko elkarreraginak lana erraztera bideratuta daude.

Ez dago tentsiorik ezta bortizkeriarik ere.

Irakasleari galdetzen diote banan bana eta taldeka.

Galderak zehatzak eta interesatuak dira.

16

Page 17: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

II. Berdinen arteko elkarreragina: Berdinen arteko eginkizun ez inklusiboa.

Ikasleen arteko tirabirak: Irakasleak adi egon behar du, eta,

behin ohartuta, esku hartu beti. Arautegia hezitzailea eta argia

izatea ezinbestekoa da (AJA). Ikaskideen arteko lehia:

Berez ez da txarra. Txarra da gure buruaren

ezagutzatik eta taldearen atxikimendutik urruntzen gaituena.

Frustrazioa eta ondoeza sor ditzake.

Irakasleok ikasleen arteko konparaketak egiteari ekiten diogu (notak ozenki esan...).

III. Ikasleek lan egiteko daukaten jarrera : poztazun une inklusiboak.

1. Parte hartzeak adierazten du ikasleak pozik eta gustura daudela. Ikaslea pozik egoten da lanak egiten badakienean, orduan galdetu eta parte hartzen du.

2. Zer gertatzen da ikasgelan poza eta adorea nagusitzen direnean?

17

Page 18: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

Denbora bizkor pasatzen da. Edukien berenganatzea

bizkorragoa da. Giro alaia eta dibertigarria dago. Balore positiboak agertzen dira:

elkartasuna, adiskidetasuna...

III. Ikasleek lan egiteko daukaten jarrera: Etxerako lan zailak: aniztasunari erantzun egokia emateko oztopo dira (ez

inklusiboak):

Irakasleok askotan ikasleei etxerako agintzen dizkiegun lanak ez dira izaten oso ondo ulertu ez duten edukia euren kabuz

sakontzekoak. Gauza berriak eskatzen dizkiegu, eta etxean agindutako lana egitea ala ez ikasle bakoitzak dituen baliabideek baldintzatzen dute sarritan. Batzuek etxean laguntza daukate (gurasoak, ordenagailua, irakasle partikularra...), beste batzuek, berriz, ez dute halakorik eta ezberdintasun hau kontuan hartzea komeni zaigu.

Beste alde batetik, irakasleok gelan etxerako lanak emaitzei erreparatuz soilik zuzentzen ditugu eta ez diegu galdetzen nolako zailtasunak topatu dituzten ariketak egiterakoan, galdera xume hori nahikoa izango litzateke zein baliabide erabili duten eta azaldutakoa ulertu duten ala ez jakiteko.

18

Page 19: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

1.Ikasleen zailtasunak azaltzeko arrazoiak:

Material didaktikoa oso anitza ez izatea.

Beti antzeko ariketak eta jarduera berberak egitea

Azalpenean oinarritutako metodologia gehiegizkoa izatea.

2.Arreta galtzeak dakartzan ondorioak:

Anabasa: Ikasleek nahi dutena egiten dute. Zarata eta iskanbila sortzen da eta irakaslearen azalpenak ez dira entzuten. Oihuka bukatzen da saioa.

Gogo falta: Ikasleek ez dute ezer egiten, pasiboa eta nekatuta agertzen dira eta proposatzen zaien edozeri ez diote kasurik egiten.

Rol independentea: Ikasle bakoitzak nahi duena egiten du, baita beste irakasgaien lanak ere.

3.Formaltasuna bultzatzea, arreta galtzearen kontrako aukera egokia al da? Anabasaren kontra borrokatzeko askotan erabiltzen dugu formaltasuna.

Formaltasun hertsiaren adibideak

Ikasleek arbelean idatzi ditugun hitz guztiak kopiatu behar dituzte.

Liburuan agertzen diren ariketa guztiak kopiatu behar dituzte egin

19

Page 20: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

baino lehen. Ariketa oso mekanikoak egiteko

agintzen diegu. Azalpenak abiadura handian ematen

ditugu

Gelako elkarbizitzakHauxe ahalbidetzen

du

Hausnartzea nolakoak diren irakasle eta ikasleen

20

Page 21: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak

arteko elkarreraginak

21

Page 22: DBH gelako giroa hobetzeko estrategiak