Historia do mundo contemporáneo

1. O Antigo réximea. Poboación, economía agraria e réxime

señorialb. A sociedade dos privilexiosc. O absolutismo e a súa práctica de gobernod. A ilustración e a crítica do antigo réxime

Concepto

Podería definirse

Como o conxunto de trazos políticos, xurídicos, sociais e económicos, que caracterizaron a Europa e ás súas colonias durante os séculos XVII e XVIII.

O Termo

Empregárono por primeira vez os revolucionarios franceses para designar despectivamente a estrutura política e social do seu país.

Posteriormente, utilizouse para designar esa realidade política e institucional noutros estados.

Características

• Unha demografía antiga

• Unha economía agraria

• Un réxime señorial

• Unha estrutura social estamental

• Unha forma de goberno absolutista

Unha demografía antiga

Caracterizada por un escaso ou lento crecemento vexetativoCon altas taxas de natalidade contrarrestadas polos altos índices de mortalidade (especialmente infantil).Crise demográfica do século XVII: epidemias, guerras, fame

Unha demografía antiga

Cun fráxil equilibrio entre poboación e recursos

Os escasos rendementos agrícolas e a irregularidade das colleitas desencadean reiteradas crises de subsistencia que desembocan en fames negras e predispoñen ao desenvolvemento de enfermidades epidémicas.

A secuela é unha mortalidade catastrófica.

O antigo réximea. demografía: transición demográfica

No século XVIII comeza o crecemento da poboación causado por: A natalidade segue sendo moi

alta (cerca de 40%) Baixa a taxa de mortalidade por:

Menos guerras Epidemias menos frecuentes Menos malas colleitas Mellorou a dieta alimentaria Primeiros avances hixiénico-

sanitarios

Unha demografía antiga

O resultado foi:

Un sustancial crecemento demográfico, que non afectou por igual a todo o continente. Máis en Inglaterra ou Francia.

Ese crecemento contribuiu ao aumento da demanda

de alimentos e manufacturas, así como un aumento da dispoñibilidade de man de obra para o campo e a industria, factores esenciais no fenómeno da revolución agrícola e industrial.

Unha economía de base agraria

3/4 partes da poboación activa estaban ocupadas na actividade agrícola e gandeira. De subsistencia.

Introdúcense novos cultivos:millo (XVII) pataca (XVIII) A principal fonte de riqueza é a terra. En mans dun reducido número de persoas. (reis, nobres, eclesiásticos, mosteiros..)

AGRICULTURA TRADICIONAL/INNOVACIÓNS AGRARIAS

AGRICULTURA TRADICIONAL INNOVACIÓNS AGRARIAS

Escasos rendementos Aumento dos rendementos

Paisaxe de campos abertos, openfield Paisaxe de campos pechados, bocage

Ocupa a maior parte da poboación activa Diminúe o peso demográfico das actividades primarias

Policultivo Especialización de cultivosDesenvolvemento dos cultivos de plantación

Útiles rudimentario Difusión dos útiles de ferro, primeiros pasos da mecanización

Escasos fertilizantes Aumento do usos de fertilizantes orgánicos e logo químicos

Usos comunitarios Privatizacións de comunais

Terras amortizadas e señoríos Difusión da propiedade privada

Mercado local Creación de mercados nacionais e internacionais

Sistemas de rotación de cultivo

Unha economía de base agraria

A industria é de carácter artesanal. Importancia do sector téxtil. En Galicia o liño

Conserva aínda trazos gremiais.

SECTOR SECUNDARIO

ARTESANAL SISTEMA DOMÉSTICO

SISTEMA FABRIL

Unidade de produción

Obradoiro artesanal

Granxas Vivendas

Fábrica

Normas Gremiais A traballo feito Disciplina fabril

Fontes de enerxia

Animal e humana

Animal e humana

Carbón

Ferramentas Variedade para distintos procesos

Primeiras máquinas

Máquinas movidas por vapor

Produción Non homoxénea Máis homoxénea Seriada

Traballador Cualificado Pouco cualificado

Non cualificado

Prezo Redución do prezo

Diminución do prezo da unidade producida

Mercado Local e regulamentado

Amplo radio Nacional e internacional

Unha economía de base agraria

O comercio máis relevante é o de longa distancia

Os intercambios internos son escasos e complicados, debido ás deficientes comunicacións e á inexistencia dun mercado interno unificado.

Rutas comerciais no Antigo Réxime

Unha economía de base agraria

O desenvolvemento urbano é escaso A aldea é o centro de organización produción.

Son escasas as cidades con máis de 50.000 habitantes. A mediados do século XVIII nalgunhas zonas (Inglaterra) comeza unha importante emigración do campo á cidade.

Isto repercutirá nun desenvolvemento sen precedentes do fenómeno do urbanismo.

Unha economía de base agraria

A estrutura da propiedade

É fundamentalmente de carácter señorial, baseada en grandes propiedades cuxos donos reciben cuantiosas rendas de carácter feudal procedentes dunha inxente masa de campesiños. En Galicia foros.

A SOCIEDADE ESTAMENTAL

Unha estrutura social estamental

Articulada en estamentos Un estamento correspóndese cun estrato ou grupo social, definido por un común estilo de vida e análoga función. É de carácter impermeable. A sociedade era profundamente relixiosa, intolerante e analfabeta. Tribunal da Inquisición.

Cada membro da sociedade pertence a un estamentoEste denega ou concede privilexios, é dicir a exención de obrigas ou o dereito a vantaxes exclusivas. Ao estamento privilexiado accédese (agás o clero) por nacemento ou por concesión especial do monarca.

A ríxida sociedade estamental entra en criseA raíz dos cambios producidos ao longo do século XVIII (Revolución Francesa), abrindo paso á sociedade capitalista. Crecente protagonismo da burguesía.

Unha estrutura social estamental

Mapa Europa

Un goberno absolutista

A MONARQUÍA ABSOLUTA

Un goberno absolutista

Fundamentado ideoloxicamente na fórmula

“Monarquía de Dereito Divino”. Bossuet afirma que o poder é concedido ao Rei por Deus e carece de límites terreais e o Rei é responsable só ante Deus.

A monarquía absoluta

Un goberno absolutista

Os instrumentos que utilizan os reis absolutos son:

Os Consellos de ministros O Exército A Burocracia e a Diplomacia.

Sistemas políticos no século XVIII

Sistema político francés antes de 1789

Sistema político inglés despois de 1688

Un goberno absolutista

Esta fórmula de goberno encontrou resistencia Esencialmente, a que proviña dos defensores dos privilexios

feudais ostentados pola nobreza e o clero, herdados do Medievo.

Mediante o "Despotismo Ilustrado“ os reis buscarán destruír esa oposición e atraerse a outros sectores sociais.

Un goberno absolutista

O Despotismo Ilustrado. Todo para o pobo pero sen o pobo

Sistema político que combinaba o absolutismo con algunhas ideas

reformistas da Ilustración. Monarcas ilustrados : Federico I de Prusia, Xosé I de

Portugal, Carlos III de España, Catarina II de Rusia, Xosé II de Austria.

Entenderon o poder como un medio ao servizo da grandeza da monarquía e do benestar da poboación.

O seu obxectivo era racionalizar a administración e potenciar as actividades económicas sen modificar as bases políticas e sociais.

Un goberno absolutista

Paradigma de monarquía absoluta

A francesa, encarnada na figura do rei Luis XIV.

Un goberno absolutista

Houbo excepcións a esta forma de goberno

As Provincias Unidas (Holanda)

A República de Venecia

Inglaterra

Un goberno absolutista

O seu máximo esplendor alcánzao Durante a 2ª metade do século XVII e gran parte do

século XVIII.

A súa fin acaecerá tras a revolución burguesa en Francia (1789) e os posteriores estalidos do século XIX.

A Ilustración

Concepto

Podería definirse como o movemento filosófico, literario e científico que se desenvolve en Europa e as súas colonias ao longo do século XVIII (“das Luces”).

Supuxo unha importante modernización cultural e o intento de transformar as caducas estruturas do Antigo Réxime.

AS IDEAS DA ILUSTRACIÓN

A Ilustración

Ideas fundamentais A Razón

É o único medio para conseguir a verdade e, xunto co progreso,

constitúe o camiño para alcanzar a felicidade. O Progreso

A él chegase grazas á Ciencia; en combinación coa técnica, permite o avance da humanidade de maneira evolutiva e indefinida.

A Natureza

É a orixe de todo o xenuino, verdadeiro e auténtico. A sociedade é a que falsea corrompe ao home, bon en estado natural.

A Felicidade

É un ben ao que todo home ten dereito e constitée un fin en sí mesma.

Textos: A sociedade civil por J. Locke

A Ilustración

Vehículos de difusión

As sociedades científicas, literarias ou artísticas e as academias, apoiadas polos poderes públicos.

As sociedades de amigos do país, establecidas normalmente nas principais cidades e capitais de provincia.

Os Salóns. Faladoiros ou reunións de ilustrados.

A Enciclopedia

O pensamento ilustrado

Antecedentes

Hai que buscalos en Inglaterra e Holanda durante o século XVII. Destaca a figura de Newton.

A Ilustración

O pensamiento ilustrado

Figura decisiva de gran influencia posterior

John Locke. Propugna a separación de poderes.

A Ilustración

O pensamento ilustrado

Na súa vertente política

É desenvolvido na obra dos seguintes autores:

Montesquieu. Teoriza sobre a división de poderes.

Voltaire. Indaga na liberdade de pensamento e avoga por unha nova relixión (deísmo) que substitúa ás reveladas.

Rousseau. Fai fincapé na concepción da Natureza e as relacións sociais entre os homes.

A Ilustración

Montesquieu: A división de poderes

Voltaire; A idea de tolerancia

Rousseau; a Soberanía popular

Cidadáns con dereitos e deberesDemocracia directa

FUNDAMENTOS FILOSÓFICOS DO LIBERALISMO POLÍTICO

Esquema antigo réxime

A Ilustración

O pensamento ilustrado

Na súa vertente económica

Concrétase en dúas novas correntes: a fisiocracia o liberalismo, que entran en colisión coa tendencia imperante do momento, o mercantilismo.

• Fisiocracia Os fisiócratas sosteñen que a riqueza dun estado provén da natureza, máis exactamente, da agricultura. O seu principal teórico é Quesnay.

• Liberalismo Para os seus defensores, a riqueza do Estado non radica nin na acumulación de metais preciosos (mercantilismo) nin exclusivamente na agricultura (fisiocracia), senón na liberdade. O Estado non debe intervir na actividade económica. O seu principal teórico é Adam Smith.