O libro de MÚSICA Tiroliro para 6.º de Primaria é unha obra colectiva concibida, deseñada e creada no Departamento de Edicións Obradoiro S. L. / Edicións Educativas de Santillana Educación, S. L., dirixido por Teresa Grence Ruiz e Ana María Guerra Cañizo.

Na súa realización participou o seguinte equipo:

TEXTOSÁnxela Carril CaldelasMaría Larumbe MartínMiguel Ángel de la Ossa Rebollo

ILUSTRACIÓNJuan BerrioMar Villar

EDICIÓNÁnxela Carril CaldelasJuan José Castro DíazInés Reyes FerreroSabina Sánchez de Enciso Defarge

EDICIÓN EXECUTIVAEva Herrero González

DIRECCIÓN DO PROXECTOMercedes Rubio Cordovés

DIRECCIÓN E COORDINACIÓN EDITORIAL DE PRIMARIAMaite López-Sáez Rodríguez-Piñero

As actividades deste libro non se deben realizar en ningún caso no propio libro. As táboas, os esquemas e outros recursos que se inclúen son modelos que se deberán trasladar a un caderno.

Índice

TRIMESTRETRIMESTRE

1 2

Sesión Páx. Contidos

19 Falamos de blues 24

A radio. O podcast. O blues. Narración Falamos de blues, M. Larumbe.

Troubles so hard, V. Hall.

10 We are the world 26A nota mi agudo no pentagrama.

We are the world, M. Jackson e L. Richie.

1 1 A vida é un carnaval 28

A danza arredor do mundo.

La vida es un carnaval, V. Daniel.

12 Música, mestre! 30Tema con variacións.

Guía de orquestra para xente nova, B. Britten.

13 O rap da tercina 32A tercina. A cultura hip hop.

O rap da tercina, M. Á. de la Ossa.

14 Música electrónica 34

Os instrumentos electrófonos. O sintetizador.

Équinoxe 5, J. M. Jarre.

15 Belas melodías 36Os acordes.

Belas melodías, W. Geisler.

16 Agrupacións instrumentais populares 38

Tipos de agrupacións instrumentais populares. Popurrí de pezas interpretadas

por agrupacións instrumentais populares.

Lembramos 40 Repaso de contidos do trimestre.

Xa sabemos 42 Autoavaliación do segundo trimestre.

Sesión Páx. Contidos

1 Un equipo moi musical 4

Funcións da música. Narración Un equipo moi musical,

M. Larumbe.Ninna nanna, ninna oh, popular de Italia.

2 O outono 6O bemol. A nota si bemol no pentagrama.

O outono de As catro estacións, A. Vivaldi.

3 Plin, plan, plun! 8Introdución, ponte e coda.

Plink, plank, plunk!, L. Anderson.

4 Un pouco de música pop 10

A música pop.

Déjame, E. Urquijo.

5 Varías ou contrastas? 12

Recursos compositivos: repetición, variación e contraste.

Varías ou contrastas?, M. Á. de la Ossa.Rima de Samaín, M. Á. de la Ossa.

6 Guillerme Tell 14

A sección de percusión da orquestra. Obertura de Guillerme Tell, G. Rossini.

Raiders march da BSO de Indiana Jones, J. Williams.

7 Un, dous… Síncope! 16A síncope.

Un, dous… Síncope!, M. Á. de la Ossa.

8 Let it snow! 18Da Capo e Da Capo al Fine.

Let it snow!, J. Styne e S. Cahn.

Lembramos 20 Repaso de contidos do trimestre.

Xa sabemos 22 Autoavaliación do primeiro trimestre.

TRIMESTRE

3

Sesión Páx. Contidos

17 Vivir da arte 44Os dereitos de autor.

Narración Vivir da arte, M. Larumbe. Sweet Little Sixteen, C. Berry.

18 Aires clásicos 46Composicións clásicas: concerto, sinfonía e sonata.

Popurrí de composicións clásicas.

19 Músicas de Europa 48

O fado. O flamenco. A música celta. A música klezmer. Popurrí de fragmentos de pezas

de música europea.

20 Día de festa 50O compás de .

Unha noite no muíño, popular.

21 En danza 52

A danza contemporánea. Augurios primaverais de A consagración

da primavera, I. Stravinsky. Tema popular con letra de A Casa do Rock.

22 Marianne 54A edición dixital de audio.

Marianne, popular de Trindade e Tobago.

23 Maiores e menores 56

Escalas maiores e menores. Marcha fúnebre da Sinfonía n.º 1 «Titán», G. Mahler.

Frère Jacques, popular de Francia.

24 A próxima estación 58

Repaso de elementos da linguaxe musical.

A próxima estación, M. Á. de la Ossa.

Lembramos 60 Repaso de contidos do trimestre.

Xa sabemos 62 Autoavaliación do terceiro trimestre.

68

Pista de audio. Fragmento audiovisual.

As audicións do alumnado están dispoñibles en www.santillana.es na sección de Música de Primaria.As indicacións numéricas fan referencia ao material do profesorado: o primeiro número corresponde co do trimestre; e o segundo, co da pista.

Un equipo moi musicalTRIMESTRE

1

1 Identifica para que serve a música en cada momento desta historia.

1-2ADEMAIS, A MÚSICA

REFORZA O SENTIMENTO DE PERTENZA A UN GRUPO.

A MÚSICA ÚNENOS!

A MÚSICA INFLÚE NO NOSO ESTADO DE ÁNIMO

E NAS NOSAS EMOCIÓNS. PODE AXUDAR A RELAXARNOS

E A CONCENTRARNOS, PERO TAMÉN PODE INFUNDIRNOS VALOR

E ENERXÍA.

< 4 >

Sesión 12 Interpreta este arrolo italiano. Despois, contesta.

1-3 e 1-4 Aprendemos

•  Comeza a melodía en anacruse?

•  Que signos de prolongación do son hai?

•  Cal é a figura de maior duración? E a máis breve?

•  Cal é a nota máis grave? E a máis aguda?

3 Crea unha nova letra para o arrolo da actividade anterior e interprétaa.

•  Fai frases de catro compases.

•  Aproveita a rima para que a canción sexa máis doada de memorizar.

•  Fai que coincidan as sílabas tónicas cos tempos fortes do compás.

1-4

A música inflúe no noso estado de ánimo e pode cumprir diversas funcións:•  Relaxar: como os arrolos ou a música de

meditación, que adoitan ter un tempo lento, unha intensidade suave e unha melodía repetitiva.

•  Estimular: como a música de baile ou para festexar acontecementos, que normalmente teñen melodías animadas que transmiten optimismo.

•  Fomentar a pertenza a un grupo: como os himnos nacionais, universitarios ou deportivos, que adoitan ter un tempo medio e un carácter emotivo, con letras que reforzan a unión e o sentimento de compartir un obxectivo común.

•  Comunicar e persuadir: como os jingles, que nos intentan convencer das virtudes dun produto, teñen ritmos e melodías apegadizos, e letras rimadas fáciles de lembrar.

mp Nin na- nan na,- nin na- oh.Ques to- bim boa- chi lo do?Se

lo

lo do - belaal -

Adagio

nafa ,- me lo tie ne_u- na- set ti- ma- na.- Se lo do lual po- ne ro,- me lo

tie ne_un- no_in- te- ro.- Se lo do lualan po- bian co,- me tie ne- tan to-

™™

tan to.- Nin na- nan na,- nin na- oh. A nes su- no- lo da rò!-

34&

&

&

&U

œ œ œ ™ œj œ œ ˙ œ œ œ ™ œ

j œ œ ˙ œ œ œ™œjœ œ

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ™œj œ œ œ œ œ œ

œ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

œ œ œ œœ ™ œ

j œ œ ˙ œ œ œ ™ œjœ œ ˙

< 5 >

1 Sigue o musicograma. Despois, interpreta.

1-5

O outono

O outono de As catro estacións, Antonio Vivaldi

™™

™™

Andante44

44

&b

&b

&b

&b

œœœœœœœ œœœœœœœ œœœœœœŒ œœœœœœœ œœœœœ œœ

œœœœœœœ œœœœœœœ œœ œœœŒ œœœœœœœ œœœœœ œœ

œœœœœœœœ œœœœœœœœœ œŒœœœœ œœœœœœœœ œœœœœœŒ

œœœœœœœœ œœœœœœœœ œŒœœœœ œœœœœœœœ œœ

œœœŒ

p f f

p

(1.ª vez)(2.ª vez)

™™

™™

Andante44

44

&b

&b

&b

&b

œœœœœœœ œœœœœœœ œœœœœœŒ œœœœœœœ œœœœœ œœ

œœœœœœœ œœœœœœœ œœ œœœŒ œœœœœœœ œœœœœ œœ

œœœœœœœœ œœœœœœœœœ œŒœœœœ œœœœœœœœ œœœœœœŒ

œœœœœœœœ œœœœœœœœ œŒœœœœ œœœœœœœœ œœ

œœœŒ

p f f

p

(1.ª vez)(2.ª vez)

Antonio Vivaldi naceu en Venecia en 1678. Aprendeu a tocar o violín co seu pai e, máis tarde, foi mestre deste instrumento nun orfanato. Grazas a el, a orquestra e o coro deste lugar acadaron fama internacional.

As catro estacións é unha das súas obras máis populares. Son catro concertos para violín e orquestra, cada un dedicado a unha estación do ano.

Repetir.

< 6 >

Sesión 2

A

2 Interpreta e contesta. Despois, escribe de novo a partitura sen incluír a alteración ao comezo, senón antes de cada nota.

34&bU U

&b

˙ ™ ˙ ™ ˙ œ œ œ œ ˙ œ ˙ œ# ˙ ™ ˙ ™ ˙ ™

˙n ™ ˙ œ œ œ œ ˙ œ ˙ œ œ œ œ# œ œ œ ˙ ™

Presto

mf

•  Que alteración aparece ao comezo da partitura? A cantas notas afecta?

•  Cantas notas fa hai? Cales están alteradas? Como se chama esa alteración?

•  Que outra alteración aparece? Cal é a súa función?

•  Como se chama o signo que hai sobre as dúas primeiras notas? Que outros signos de prolongación do son aparecen? Que significa cada un?

3 Identifica que instrumentos soan e indica a que familia e a que tipo pertence cada un.

4 Que música escollerías para cada situación?

1-6

1-7 CB

Aprendemos

O bemol ( b) é unha alteración que se coloca á esquerda dunha nota e modifica a súa altura facéndoa soar medio ton máis grave.

la si b si

1/2 ton

1/2 ton

& œ œb œ

O bemol tamén se pode indicar ao principio do pentagrama; nese caso afecta a todas as notas do mesmo nome que haxa na partitura.

24&b œœœœ œœœœ œœœ

O becuadro ( § ) é outra alteración que anula o efecto do bemol e da díese.

24& œ œb œ œn

< 7 >

1 Aprende este baile e crea os movementos para a introdución, a ponte e a coda.

1-8

1-1

Plin, plan, plun!

Repítese coa man esquerda.

introdución ponte codaAA AAA A AB B BCC

A

C

BPLIN, PLAN,

PLUN!

En dúas filas enfrontadas, inventade os pasos.

Dade 5 pasos libremente. Convertédevos en estatuas. Inventade os pasos, inspirándovos nos movementos que creastes

para a introdución.

Inventade os pasos para o final e terminade apoiando

un xeonllo no chan.

Dade tres pasos laterais e estralade os dedos.

Xirade 8 pasos coa parella.

Repetídeo.Facédeo 4 veces

cambiando de dirección.

Facédeo 3 veces e volvede á posición inicial.

Repetídeo no sentido contrario.

PLIN, PLAN, PLUN!

ponte coda

introdución

< 8 >

Sesión 3

•  Que distancia hai entre o dó e o re?

•  Que é unha alteración? Que alteracións coñeces?

•  A que teclas do piano corresponden as notas alteradas?

•  Que relación existe entre o dó díese e o re bemol? E entre o fa díese e o sol bemol?

•  Por que non hai teclas que representen notas alteradas entre o mi e o fa? E entre o si e o dó agudo?

•  Cantos tons hai entre o dó e o mi? E entre o sol e o si?

•  Que alteración coñeces que anule o efecto da díese e do bemol?

2 Escoita Kokoleoko e sigue as indicacións para cada audición.

1-9

3 Copia e completa cos nomes das notas que faltan. Despois, contesta.

4 Indica o tempo e os cambios que se producen en cada fragmento.

1-10

Aprendemos

Ademais das partes principais que dan forma a unha obra musical (A, B, C…), hai seccións que completan o conxunto:

•  A introdución soa ao principio e serve para captar a atención do oínte e presentar o estilo, o carácter e a velocidade da peza.

•  A ponte, tamén chamada interludio, enlaza dúas partes e adoita ser breve e instrumental.

•  A coda (que en italiano significa «cola») é a sección final dunha obra e nas partituras indícase co signo Ø.

largoadagio

moderatoallegro

presto

ritardando

accelerando

andante

Audición 1 Audición 2 Audición 3

Descubre o tipo de compás da canción.

Ordena as partes da música e escríbeas

no caderno.

Conta o número de compases que ten

cada parte.2 3 44 4 4 parte A parte B introdución

ponte coda

8 compases 4 compases

mi'

dó#reb

dó re mi fa sol la si dó' re'

re#mib

dó'#re'b

re'#mi'b

< 9 >

Lembramos1 Prepara as tarxetas do xogo de palabras.

•  Cada equipo preparará 20 tarxetas para o equipo rival.

•  En cada unha delas escribirá, con letra maiúscula e de cor azul, un termo relativo aos contidos aprendidos durante o trimestre. Ese termo deberá definilo un dos membros do equipo contrario para que o resto das compañeiras e dos compañeiros o adiviñe.

•  Na mesma tarxeta, pero con cor vermella e con letra minúscula, irá unha palabra que non se poderá utilizar en ningún caso durante a definición.

•  Algúns exemplos de tarxetas son:

ARROLO

función

BEMOL

alteración

VIVALDI

compositor

CODA

parte

< 20 >

Xa sabemos1 De que instrumentos falan? Describe o resto de xeito similar.

2 Que partitura pode tocar cada un dos instrumentos anteriores? Hai algunha síncope?

3 Identifica as partes da música.

5 ¿?          5 A          5 ¿?          5 B          5 ¿?

44&

&U U U

œ œ œœ œ‰ œJœJ ‰

œ ™ œœœœœ‰ œJœ ™ œœœœ ‰œJ

œ ™ œœœœœ‰ œJ œ ™œœœ œ‰œjœœœœœœ

œœœœœ

œ œœœ ˙ œ œœœ ˙ œ œœœ ˙ œ œœœ ™ œj œ œœ œ œœœ œœœ œœœœœœ ˙ ™

Œ

rit.

timbal     marimba     pratos     bombo     gong     campás tubulares     caixa     triángulo

44/ œ œ œ Œ œ œ œ Œ ‰œjœ Ó ˙ Ó 44& Œ ™

œj œ œ ™œ œ ™œ ˙ ™

‰œj œ ™œ ˙ ˙

ÓA B

44&

&U U U

œ œ œœ œ‰ œJœJ ‰

œ ™ œœœœœ‰ œJœ ™ œœœœ ‰œJ

œ ™ œœœœœ‰ œJ œ ™œœœ œ‰œjœœœœœœ

œœœœœ

œ œœœ ˙ œ œœœ ˙ œ œœœ ˙ œ œœœ ™ œj œ œœ œ œœœ œœœ œœœœœœ ˙ ™

Œrit.

O MEU INSTRUMENTO CONSISTE EN DOUS DISCOS

DE METAL QUE SE GOLPEAN ENTRE SI.

CADA LÁMINA DO MEU INSTRUMENTO CORRESPONDE

A UNHA NOTA. GOLPÉOAS CON BAQUETAS.

O MEU INSTRUMENTO ESTÁ COMPOSTO POR LONGOS

TUBOS DE METAL VERTICAIS QUE SE GOLPEAN

CUNHA MAZA.

< 22 >

M é t o d o d e f r a u t a

Cada dedo no seu lugar! 2 Repaso do aprendido. Paxariños, popular. fa -sol-la-si-dó'-re'

O rei león 3 Repaso do aprendido. Can you feel the love tonight? da BSO de O rei león, E. John e T. Rice.

re-mi-fa -sol-la-si-dó'-re'

Chegou o si bemol 4 Como tocar a nota si bemol. Ballo di Mantova, G. Ferrini. re-mi-fa-sol-la-si -dó'-re'

Yellow submarine 5 Repaso do aprendido. Yellow submarine, J. Lennon e P. McCartney. re-fa-sol-la-si -dó'-re'

Jingle bell rock 6 Repaso do aprendido. Jingle bell rock, J. Beal e J. Boothe. re-mi-fa-sol-la-si-dó'-re'

Dona nobis pacem 7 O canon. Dona nobis pacem, anónimo. dó-mi-fa-sol-la-si -dó'-re'

Tears in heaven 8 Repaso do aprendido. Tears in heaven, E. Clapton e W. Jennings. re-mi-fa-fa -sol-la-si -si-dó'-re'

Saúdos! Son o Mi Agudo 9 Como tocar a nota mi agudo. O alele, popular do Congo. sol-la-si-re'-mi'

O inverno 10 Repaso do aprendido. O inverno de As catro estacións, A. Vivaldi. dó-re-mi-fa-sol-la-si•-si-dó'-re'-mi'

Los chimichimitos 11 A tercina. Los chimichimitos, popular de Venezuela. dó-fa-sol-la-si•-dó'

Variando 12 Repaso do aprendido. Variando, M. Larumbe. re-fa•-sol-la-si-dó'-re'-mi'

La cucaracha 13 Repaso do aprendido. La cucaracha, popular de México. dó-re-mi-fa-sol-la- si•-dó'-re'

Sonata 14 Repaso do aprendido. Sonata para piano n.º 11, W. A. Mozart. dó-re-mi-fa-sol-la-si-dó'

A vaca marela 15 Repaso do aprendido. A vaca marela, popular. re-mi-fa-sol-la-si-dó'- -re'-mi'

ÍndiceTítulo Páx. Contidos Práctica musical Notas na frauta

••

••

•• •

< 2>

1 Fíxate na nota alterada e interpreta.

4-1 e 4-2

Cada dedo no seu lugar!

Faise así!

Lembra as notas que xa sabes tocar na frauta de pico:

& œ œ œ œ œ# œ œ œ œ œ

𝄐 𝄐Pa - xa - ri - ños que vo - a - des po - las fo - llas do lou - rei - ro dei - xa - de dur-mir o ne - no que_es-tá

no so - no pri - mei - ro, dei - xa - de dur - mir o ne - no que_es-tá no so - no pri - mei - ro Ah, Ah, Ah.