Memoria Fundacion 2005 - Repsol

Memoria de actividades e Informe anual 2005

Índice

Presentación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Padroado. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Xerencia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Instituto Superior da Enerxía (ISE). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Obxectivo e fins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Másters de posgrao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Formación continua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Másters profesionais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Outros cursos e seminarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Actos institucionais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Outras actividades educativas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Convenios con outras institucións . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Bolsas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Internacional. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Convenios coa Universidade de Harvard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Publicacións. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Información económico-financeira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

FUNDACIÓN REPSOL YPF 5

Presentación

Ao longo do ano, a Fundación Repsol YPF proseguiu desenvolvendo as súasactividades características, tanto na súa vertente educacional coma na internacional.

O Instituto Superior da Enerxía (Ise), creado en 1999, consolidouse como centro deformación superior nos sectores enerxético e petroquímico. No que respecta aosmásters de posgrao, dirixidos a novos titulados universitarios, no mes de xullocompletaron a súa formación 113 alumnos, de 12 nacionalidades distintas, nasespecialidades de: exploración e produción de hidrocarburos; Refino, Gas eMercadotecnia; Petroquímica; Tecnoloxía e Xestión de Empresas Enerxéticas e Gas eElectricidade. En setembro iniciaron o curso 131 alumnos, procedentes de 13 países,que constituirán a sétima promoción.

O ISE imparte ademais unha serie de programas de formación continua, que sepotenciaron neste exercicio, e que, en liña coa nova estratexia da Fundación,continuarán ampliándose. Destacan entre eles tres programas máster dirixidos aprofesionais: Máster en Dereito da Enerxía, Master en Sistemas de Información comoFerramenta de Xestión do Negocio e Máster en Instrumentación e Control deProcesos. Del resto de actividades de formación continua, hai que salientar o Programade Tecnoloxías Enerxéticas para non Especialistas (TENE) e o Curso "Estratexia eDesenvolvemento de Proxectos de GNL". Iniciáronse este ano as actividades do ISE enArxentina, o que permitiu estender o ámbito dos programas de Formación Continuaimpartidos polo ISE a Latinoamérica. En total beneficiáronse destes programas uns 829profesionais do sector da enerxía, 381 en España e 448 en Arxentina.

Proseguiron as actividades educativas previstas nos convenios que a Fundación tensubscritos con diversas institucións: Fundación Carolina, Fundación UAB, UniversidadePolitécnica de Madrid (Cátedras Repsol YPF), Heriot-Watt University, IESE,Universidade Politécnica de Cartagena, Universidade de Castela-A Mancha,Universidade Rovira i Virgili, Universidade de Oviedo, Universidade Rey Juan Carlosde Madrid, Universidade Pontificia Comillas de Madrid, a Universidade de Valladolid,The University of Trinidad & Tobago, CEDDET etc.

Na área internacional, convén destacar a celebración do XV Seminario Repsol YPF-Harvard, que este ano tivo lugar en Lisboa (Portugal), no mes de xuño. E tamén nomarco da xa longa colaboración coa Universidade de Harvard, proseguiron os seustraballos os novos investigadores con bolsa dentro do Repsol YPFHarvard FellowsProgram que finalizará neste ano.

Para rematar, a Fundación Repsol YPF quere agradecer a José Luis Díaz Fernández asúa valiosa achega á Fundación como Presidente dende a súa creación en 1996 eespecialmente como impulsor e Presidente do ISE. Sen a súa participación non seríaviábel este ambicioso proxecto. Agora, como Vicepresidente do Padroado daFundación, continuará, sen dúbida, co entusiasmo e coa dedicación que o caracteriza,achegando a súa cualificada visión do sector enerxético, froito da súa dilatadaexperiencia neste dende tres distintos puntos de vista, Universidade, Administración eEmpresa.

Fundación Repsol YPFMadrid, xuño de 2006

Padroado

O Padroado é o órgano de goberno e representación da Fundación. Os seus miembros,a 31 de decembro de 2005, son os seguintes:

Presidente:Alfonso Cortina de Alcocer

Vicepresidente:José Luis Díaz Fernández

Membros:Óscar Fanjul MartínJuan Badosa PagésJuan Antonio Ortega Díaz-AmbronaJosé Antonio Pérez-Nievas HerederoRafael Portaencasa BaezaCarles Solà i Ferrando

Secretario (non membro do Padroado):Enrique Helguera de la Villa

A Comisión Executiva, que realiza un seguimento máis detallado das actividades daFundación, está presidida por Alfonso Cortina de Alcocer e está constituída ademais porJosé Luis Díaz Fernández, Óscar Fanjul Martín, Juan Badosa Pagés e Juan AntonioOrtega Díaz-Ambrona, actúa igualmente como secretario Enrique Helguera de la Villa.

Xerencia

Director Xerente da Fundación e Presidente do ISE:Jorge Segrelles García

Director do ISE:José Pina Olmos

Director Formación Continua e Organización:Salvador Tomás Muntó

Director Económico-Financeiro:José Antonio Sánchez Mulas

Fundación Repsol YPFVelázquez, 166

28002 Madrid (España)Teléfono: (34) 913489079 · Fax: (34) 913489370

[email protected]

Instituto Superior da EnerxíaEstrada de Estremadura, km 18

28931 Móstoles, Madrid (España)Teléfono: (34) 913480500 · Fax: (34)913480552

[email protected]

INSTITUTO SUPERIOR DE LA ENERGÍA

ISEFUNDACIÓNREPSOL YPF



ISEInstituto Superiorda Enerxía ISE

OOBBXXEECCTTIIVVOO EE FFIINNSS

O ISE é unha institución educativa pioneira en España cuxo principal obxectivo édeseñar e impartir programas de posgrao dirixidos a novos titulados que desexenincorporarse á industria enerxética e petroquímica, a empresas de servizos ou aorganismos de carácter técnico-económico. Tamén organiza seminarios e cursosdirixidos á formación continua de profesionais dos sectores enerxético epetroquímico. Estes programas, tanto os másters como os seminarios,caracterízanse pola súa proximidade á industria e por poñer o acento naformación empresarial.

Ata o nacemento do ISE, España era un dospoucos países da Unión Europea quecarecía dun centro de formaciónespecializado neste sector. Por iso, osgraduados españois interesados en ampliaros seus coñecementos en materia enerxéticae petroquímica víanse obrigados a realizarestes estudos noutros países europeos ouben en Estados Unidos.

A detección desta carencia, unida áprogresiva internacionalización de RepsolYPF e á rápida globalización do sector daenerxía, conduciron a que a empresapromovese, a través da Fundación RepsolYPF, a creación do ISE, como centrodedicado esencialmente a impartir cursos deespecialización para posgraduados nas áreasantes indicadas.

O obxectivo fundacional era facer do ISE un centro de referencia internacionalbaseado na excelencia de alumnos e profesores e nunha metodoloxía educativacaracterizada pola estreita vinculación da aprendizaxe teórica e da prácticaempresarial.

O vínculo entre teoría e práctica lógrase grazas á colaboración coas empresaspara a identificación continua das súas necesidades en materia de formación. Estemecanismo resulta extraordinariamente útil para o deseño dos programas deensino, que se complementa coas achegas persoais duns profesores expertos encada unha das materias por seren estas as que desenvolven na súa propiaprofesión.

O ISE é unha institución educativa

pioneira en España cuxo principal

obxectivo é deseñar e impartir

programas de posgrao dirixidos

a novos titulados que desexen

incorporarse á industria enerxética

e petroquímica, a empresas de servizos

ou a organismos de carácter

técnico-económico.

10 FUNDACIÓN REPSOL YPF

MMÁÁSSTTEERRSS DDEE PPOOSSGGRRAAOO

Un dos obxectivos primordiais do ISE é facilitar a transformación de tituladosuniversitarios con alto potencial nos novos profesionais que as empresas requiren.Os seus alumnos selecciónanse entre os mellores titulados das respectivasdisciplinas universitarias cuxo paso polas súas aulas lles proporciona oscoñecementos e a experiencia necesarios para enfrontarse ao mundo real dosector da enerxía e da petroquímica. A súa filosofía educativa apóiase sobre trespiares básicos: excelencia, internacionalidade e dispoñibilidade de recursos e deinstalacións idóneos.

EExxcceelleenncciiaa

Alcanzar a excelencia nas súas actividades non só é o obxectivo do ISE senóntamén o seu punto de partida. Logralo é unicamente posíbel se se conta dende oprincipio con profesores e alumnos de primeiro nivel intelectual e humano ecunha metodoloxía educativa innovadora.

Profesorado

Un dos trazos diferenciais do ISE constitúeo o feito de que os profesores sexan,na súa maior parte, expertos das propias compañías do sector enerxético epetroquímico. Así, a propia comunidade de profesionais do sector é a que formaos estudantes como novos profesionais, transmitíndolles non só os seuscoñecementos e as súas competencias senón tamén a propia cultura empresarial.A súa dimensión académica vese reforzada coa importante presenza deprofesores universitarios españois e estranxeiros, que proceden de prestixiosasinstitucións tecnolóxicas e, para impartir os módulos de carácter económico,dalgunhas das máis acreditadas escolas de negocios.

Alumnos

En canto aos alumnos, un rigoroso proceso de selección garante a súa excelencia.Aos estudantes do ISE esíxeselles, ademais dunha sólida formación universitaria,participación activa en todas as actividades así como un forte compromiso co seupropio proceso de aprendizaxe.

Cóntase, polo tanto, con dous colectivos moi competentes -profesores eestudantes- capaces de conseguir o máximo aproveitamento do proceso deformación no Instituto.

Metodoloxía docente

Os másters que se imparten no ISE atópanse estruturados sobre a base demódulos e proxectos.

Os módulos están agrupados en áreas, de tal forma que se pode estabelecer unhasecuencia lóxica á hora de impartilos, facilitándose así o seu seguimento por partedos estudantes. Unha parte dos módulos destínase a recordar e ampliar osfundamentos científico-técnicos que os alumnos posúen xa en certo grao,orientando estas ensinanzas á súa aplicación práctica na industria e reflectindo anatureza multifuncional dos problemas reais mediante a integración dedisciplinas. Estas ensinanzas teóricas compleméntanse con exercicios eresolución de casos prácticos que, á súa vez, poden poñer de manifesto


aspectos parciais de proxectos máis complexos. Os casos baséanse en situaciónsreais de potencial relevancia para a futura vida profesional dos alumnos e inclúena discusión colectiva das conclusións.

Os proxectos, pola súa banda, constitúen a columna vertebral da aprendizaxe noISE e a eles dedícase máis do 40% das 1.500 horas lectivas de cada máster. Oseu principal propósito é permitir que os estudantes, traballando en equipo,apliquen os coñecementos e experiencias adquiridos a situacións e escenariosreais. Por iso, a súa resolución debe adecuarse tamén á realidade empresarial. Édicir, que os proxectos non só deben ser válidos dende o punto de vista técnicosenón que tamén, e de xeito igualmente importante, deben resultareconomicamente viábeis.

Unha vez completados os proxectos, os alumnos deben presentar e defender assúas conclusións ante un tribunal formado por profesionais expertos na materiade que se trate en cada caso. Esta é unha experiencia clave xa que non ésuficiente con aprender senón que é necesario defender o que se aprendeu deforma clara e convincente.

As actividades formativas compleméntanse con visitas a empresas e centrosprodutivos, parte esencial do ciclo educacional. Ter a oportunidade de ver in situcomo se traballa permite aos estudantes obter unha visión real do que constituiráo seu futuro ámbito profesional.


CCaarráácctteerr iinntteerrnnaacciioonnaall

Outro trazo esencial da natureza do ISE é o seu carácter aberto e internacional. Eé que non podería ser doutro modo tratándose de sectores tales como a enerxíae a petroquímica. Este carácter apréciase xa na procedencia dos estudantes postoque só aproximadamente a metade deles son españois. Isto permite que seestabeleza unha rica mestura de culturas, sensibilidades e costumes queenriquecen a todo o colectivo.

O carácter multinacional do ISE está presente tamén nos acordos de colaboraciónque se estabeleceron con outras prestixiosas institucións de referencia; entre elas:a Heriot-Vatio University (en enxeñaría do petróleo), o IESE (administración deempresas), a Universidade Pontificia Comillas de Madrid e a Universidade deTrinidad e Tobago.

IInnssttaallaacciióónnss

En terceiro lugar, as propias instalacións e os medios que se poñen a disposiciónde alumnos e profesores constitúen tamén un elemento característico e esencial.O ISE ocupa integramente un edificio propio en Móstoles (Madrid), que estádotado con todos os recursos necesarios para cubrir as necesidades de cada áreade formación. Cada un dos alumnos ten o seu propio ámbito de traballo,equipado coas máis avanzadas ferramentas informáticas profesionais que seempregan na execución de proxectos industriais, como apoio ao proceso deaprendizaxe. A modelización e simulación de actividades complexas -planificaciónde refinarías, deseño de plantas de proceso, etc.- e o estudo de escenarioscambiantes permiten que o estudante se enfronte a situacións similares ás reaisda vida profesional.

Con isto perséguese un triplo obxectivo. En primeiro lugar incrementar amotivación dos estudantes, enfrontándoos a un contexto real de traballo conobxectivos de aprendizaxe relevantes para a súa vida profesional. En segundolugar mellorar a asimilación, aplicación e integración dos coñecementos previos eo desenvolvemento de habilidades profesionais. E, por último, aumentar atransferencia da aprendizaxe a situacións de traballo, estabelecendo conexiónsentre os coñecementos e a súa aplicación no mundo real.


DDeessccrriicciióónn ddooss mmáásstteerrss ddee ppoossggrraaoo

A duración dos cursos é de 11 meses e o período lectivo vai de setembro a xullo.Na actualidade impártense os seguintes programas:

· Máster en Exploración e Produción de Hidrocarburos

· Máster en Refino, Gas e Mercadotecnia

· Máster en Petroquímica

· Máster en Tecnoloxía e Xestión de Empresas Enerxéticas

· Máster en Gas e Electricidade

Como xa se indicou, os elementos docentes comúns a estes programas son osmódulos e os proxectos. Salvo no Máster en Exploración e Produción deHidrocarburos, para o que a realización do proxecto ten lugar durante o últimotrimestre do curso, os proxectos desenvólvense en paralelo impartindo osmódulos das áreas correspondentes, cos axustes necesarios para lograr a maiorintegración posíbel entre teoría, casos prácticos e desenvolvemento de proxectos.Así pois, unha xornada típica de traballo estrutúrase do seguinte xeito: durante asmañás impártense os módulos -compostos por clases teóricas e por exercicios ecasos prácticos- e polas tardes os estudantes traballan, en grupos, nodesenvolvemento dos proxectos. O resto da xornada destínase a autoestudo. Ostempos dedicados a clases teóricas, casos prácticos, visitas e proxectos suman untotal de 1.500 horas, aproximadamente.

MMáásstteerr eenn EExxpplloorraacciióónn ee PPrroodduucciióónn ddee HHiiddrrooccaarrbbuurrooss((""MMSScc iinn OOiill aanndd GGaass EExxpplloorraattiioonn aanndd PPrroodduuccttiioonn""))

De marcado carácter multicultural e multidisciplinar, este curso, que se impartetotalmente en inglés, está encamiñado ao desenvolvemento final en equipo dunproxecto completo de exploración e produción de hidrocarburos a partir de datosreais. No programa inclúese un bloque de especialización, de tres meses deduración, entre xaneiro e abril, que se cursa na Heriot-Watt University deEdimburgo, Reino Unido.

O programa consta de tres bloques que se desenvolven sucesivamente. Son osseguintes:

1) Bloque de visión básica

2) Bloque de especialización (na Heriot-Watt University)

3) Bloque de proxecto en equipo

O "Bloque de visión básica", que se imparte entre os meses de setembro edecembro, ten como obxectivo conseguir que os estudantes alcancen un nivelaxeitado de coñecemento en todas e cada unha das disciplinas necesarias para acorrecta realización dun proxecto de exploración e produción. As devanditasdisciplinas están constituídas esencialmente por:

· Principios exploratorios.

· Xeoloxía e xeofísica aplicadas.

· Enxeñaría de perforación de pozos.

· Xeoloxía de xacementos.

· Enxeñaría de xacementos.

· Caracterización de xacementos.

· Probas de produción.


· Simulación de xacementos.

· Tecnoloxía de produción.

· Avaliacións económicas.

· Análise de risco.

· Instalacións offshore.

No "Bloque de especialización" ofrécense varias opcións, tanto no campo dasxeociencias coma no da enxeñaría de petróleo, entre as que se distribúen osalumnos. Estes intégranse en cursos regulados que imparte a Heriot-WattUniversity. Os que optaran por especialidades de Enxeñaría (produción,xacementos, perforación) integraranse no MSc in Petroleum Engineering ou noMSc Reservoir Evaluation and Management. Os que optaran polas ramas dexeoloxía ou xeofísica recibirán unha formación especializada nestas materias. Aduración deste bloque esténdese de xaneiro a abril.

Xa se dixo que o proxecto xoga un papel esencial en todos os másters de posgraoque se cursan no ISE. No caso do Máster en Exploración e Produción o proxectode equipo desenvólvese de maio a xullo, tomando como base de partida un casoreal, un campo de petróleo ou de gas, cuxos datos proceden de empresaspetroleiras. A metodoloxía utilizada presenta as seguintes características:

· Acceso a unha base de datos relativa a un xacemento real.

· Utilización de programas traballo tecnoloxicamente avanzados, con apoio deconsultores externos especializados nestes.

· Graduación en fases, para as que se fixan uns obxectivos concretos, epresentación de conclusións e resultados ao completarse cada fase.

· Presentación das conclusións do proxecto ante un tribunal formado porespecialistas externos nos temas do proxecto.

MMáásstteerr eenn RReeffiinnoo,, GGaass ee MMeerrccaaddootteeccnniiaa

Interdisciplinar, este curso achega unha visión xeral dunha empresa de refino,tanto nos seus aspectos técnicos coma nas súas bases económicas. As clasesimpártense en castelán e inglés.

O programa está estruturado en cinco grandes bloques:

1) Módulos comúns.

2) Refino.

3) Trading, mercadotecnia e desenvolvemento comercial.

4) Enxeñaría e desenvolvemento tecnolóxico.

5) Gas.

Unha vez superado o curso, os alumnos familiarizaríanse con:

· A descrición das principais unidades dos procesos de refino, incluíndo sistemasauxiliares.

· A operación e as actividades relacionadas co funcionamento das unidades:control, seguridade, mantemento, así como a optimización de operaciónsmediante simulación.


· As especificacións, aplicacións e formulación dos diferentes produtos finais.

· A modelización de refinarías.

· A preparación de plans de produción. Optimización de marxes.

· O trading de crus e produtos. O seu mecanismo.

· A almacenaxe, o transporte, a distribución e a economía do gas natural.

· Os nexos de unión entre o refino, a mercadotecnia e o gas.

· A integración das funcións de planificación, operación, procesos,desenvolvemento tecnolóxico, etc., e a súa contribución específica ao negocio.

· A mercadotecnia e a loxística dos combustíbeis.

E estarán capacitados para:

· Manexar e interpretar os paquetes informáticos profesionais utilizados nasunidades de produción, particularmente PIMS (programación lineal), ORION(programación diaria de actividades), Hysys e Aspen (ambos os dous desimulación de procesos en réxime estacionario e dinámico).

· Formular e desenvolver alternativas técnicas ante escenarios cambiantes.Analizar impactos sobre a marxe de novas especificacións, tecnoloxías, estruturada demanda, etc.

· Colaborar no desenvolvemento de proxectos de investimento no referente aodeseño, á avaliación económica e á enxeñaría básica de plantas de procesos eequipos.

· Comisionar e recepcionar novas unidades de proceso e a súa posta en marcha.Igualmente desenvolven experiencias de traballo en equipo, toma de decisiónse resolución de problemas en ámbitos de incerteza, así como de presentación edefensa pública de resultados.

A avaliación do aproveitamento do curso polos estudantes realízase mediante:

· A cualificación outorgada polos profesores tendo en conta a participación naclase e o grao de asimilación dos coñecementos impartidos, reflectido naresolución de exercicios e casos prácticos, tanto os realizados na clase como notraballo individual fóra desta.

· A execución dos proxectos: realización, presentación e defensa destes.

· A realización de casos prácticos e de exercicios escritos periódicos -cada 1-2semanas- sobre a base de preguntas que poñan de manifesto a comprensión edominio do módulo.

MMáásstteerr eenn PPeettrrooqquuíímmiiccaa

Como os outros másters, este curso ten carácter interdisciplinar e achega unhavisión completa do sector, tanto nos seus aspectos técnicos coma nas súasbases económicas. Para iso cóntase coa colaboración de profesionaisprocedentes de compañías de primeira orde, como: Aragonesas, Atofina,B.A.S.F., Basell, Grupo Cepsa (Petresa, Interquisa), Dow, DuPont, GE Plastics,La Seda de Barcelona, Repsol YPF, etc. O ensino impártese principalmente encastelán, aínda que en certos módulos, proxectos, conferencias e seminarios,o idioma utilizado é o inglés.


A formación que se imparte ten os seguintes obxectivos:

a) Proporcionar unha visión xeral e, ao mesmo tempo, completa sobre a industriapetroquímica, nos seus distintos aspectos.

b) Complementar a formación recibida na universidade, adaptándoa ásnecesidades reais da empresa petroquímica.

Unha vez superado o curso, os alumnos chegan a coñecer:

· Os nexos de unión entre refino e petroquímica.

· As principais materias primas que se utilizan na industria petroquímica.

· A descrición dos principais produtos petroquímicos, incluíndo as súascaracterísticas fisicoquímicas, os procesos de obtención, as súas especificaciónscomerciais, aplicacións, os mercados internacionais, o manexo, transporte, etc.

· As distintas fases de execución dun proxecto de investimento na industriapetroquímica.

· As actividades relacionadas co funcionamento das distintas unidades deproceso: o mantemento, os servizos auxiliares, o aforro e a xestión da enerxía,a seguridade e a protección do medio, etc.

· A economía dos procesos: tamaños de planta, investimento, custo de operación,rendibilidade, etc.

· A simulación e modelización dos procesos petroquímicos.

· A integración das funcións de planificación, operación, procesos, desenvolvementotecnolóxico, etc., así como a súa contribución específica ao negocio.

· A mercadotecnia e a loxística dos produtos petroquímicos.

Ademais dos elementos docentes comúns a todos os másters (módulos eproxectos), están programadas visitas a diversos complexos industriaispetroquímicos así como varios seminarios monográficos e conferencias.


A avaliación do aproveitamento do curso polos estudantes, lévase a cabomediante:

· a realización dun exame escrito por cada módulo impartido, sobre a base deesquemas que poñan de manifesto a comprensión e dominio deste,

· a cualificación outorgada polos profesores e a propia Dirección do máster, tendoen conta a participación na clase e o grao de asimilación dos coñecementosimpartidos, relacionados coa resolución de exercicios e casos prácticos, tanto osrealizados na clase como no traballo individual fóra desta,

· a valoración do traballo nos distintos proxectos, tanto dun xeito continuo, comomáis especificamente, na elaboración de informes escritos e na presentación edefensa de conclusións ante o tribunal avaliador dos proxectos.

MMáásstteerr eenn TTeeccnnoollooxxííaa ee XXeessttiióónn ddee EEmmpprreessaass EEnneerrxxééttiiccaass

O obxectivo deste curso é ofrecer un programa de especialización paraposgraduados na dobre vertente de economía da enerxía e de xestión empresariale impártese en colaboración co IESE, da Universidade de Navarra. O ensinoimpártese principalmente en castelán, aínda que algúns dos módulos e daconferencias se dan en inglés.

A formación recibida permite completar os coñecementos técnicos dos alumnose dispoñer das ferramentas e habilidades claves para a xestión de empresas enxeral e, en especial, de empresas relacionadas co petróleo, o gas e a electricidade.

O máster estrutúrase ao redor de dous grandes bloques diferenciados:

1) Economía xeral e economía da empresa.

2) Tecnoloxía enerxética e economía da enerxía.

Dentro dos dous bloques citados, os obxectivos que se perseguen son:

Economía xeral e economía de empresa

O obxectivo fixado para este bloque é o de afondar nas claves de xestión e denegocio nun ámbito global, competitivo e cambiante, que permita comprender oscambios no ámbito económico e nos distintos sectores do negocio, valorando assúas implicacións na estratexia, organización e rendibilidade da empresa. Para isoé fundamental desenvolver previamente un esquema de referencia conceptual noámbito da dirección de empresas, así como dispoñer das ferramentas e doscoñecementos necesarios para a súa xestión. Todo isto axuda aos alumnos acoñecer as pancas de creación de valor nas áreas de negocio e na empresa.

Tecnoloxía enerxética e economía da enerxía

O obxectivo deste bloque é o de afondar nas claves da economía dos diferentessubsectores enerxéticos: exploración e produción de hidrocarburos; refino etrading de petróleo; GLP; gas natural e electricidade. Para iso, a análiseeconómica de cada subsector vai precedida dun estudo suficientemente profundodos aspectos técnicos baseándose, tal como é habitual nos másters impartidospolo ISE, na realización de casos, exemplos e proxectos.


Metodoloxía

O bloque de Economía de Empresa, dirixido polo IESE, utiliza o método do caso,impártese nas súas instalacións, mediante tres seminarios de inmersión de dúassemanas de duración, cada un deles nun trimestre. No bloque de TecnoloxíaEnerxética, que se imparte nas instalacións do ISE, utilízase a mesma metodoloxíaque xa se describiu para os outros másters de posgrao.

Ambos os dous bloques desenvólvense simultaneamente durante o curso,estabelécese un desenvolvemento secuencial do programa que permite unafianzamento lóxico das materias impartidas.

A avaliación do aproveitamento do curso polos estudantes, lévase a cabomediante:

· A cualificación outorgada polos profesores tendo en conta a participación naclase e o grao de asimilación dos coñecementos impartidos, relacionado coaresolución de exercicios e casos prácticos, tanto os realizados na clase como notraballo individual fóra desta.

· A execución dos proxectos: realización, presentación e defensa destes.

· A realización de exercicios escritos, sobre a base de esquemas, que poñan demanifesto máis a comprensión e o dominio do módulo que a memorización.

MMáásstteerr eenn GGaass ee EElleeccttrriicciiddaaddee

Este máster proporciona unha visión completa do sector gasista e do sectoreléctrico, tanto dende o punto de vista técnico como económico, e lévase a cabocoa colaboración do ICAI (Universidade Pontificia Comillas) o IESE (Universidadede Navarra) e Sedigas.

Entre os profesores que imparten as clases e dirixen os proxectos atópanseprofesionais das principais entidades enerxéticas presentes en España: GasNatural ENDESA, ENAGÁS, Iberdrola, Unión Fenosa, Repsol YPF, ComisiónNacional da Enerxía, Rede Eléctrica de España, OMEL, Hidrocantábrico, BP,Shell, etc.

As clases impártense preferentemente en español aínda que os profesoresestranxeiros utilizan o inglés nas súas presentacións.

As clases lectivas, os casos prácticos e as visitas a 15 instalacións gasistas eeléctricas permiten aos alumnos familiarizarse cos aspectos máis importantes domercado enerxético, entre os que figuran:

· A liberalización e regulación dos sectores do gas e da electricidade.

· O aprovisionamento de gas natural así como o seu transporte, o seualmacenamento e a súa distribución.

· As tecnoloxías e o mercado relacionado co gas natural licuado.

· As novas tecnoloxías de utilización de gas natural para xeración eléctrica asícomo para aplicacións industriais, domésticas e comerciais.

· A calidade, a seguridade e o medio nos sectores gasista e eléctrico.


· A comercialización do gas e a electricidade.

· A tecnoloxía e a economía do sector eléctrico, tanto no ámbito da xeracióncoma no do transporte e da distribución.

Por outra banda, os alumnos agrúpanse en equipos, que desenvolven os catroproxectos que se enuncian a continuación:

· Central de Ciclo combinado a gas natural.

· A Cadea do gas natural licuado.

· Gasodutos e Redes de Distribución.

· Comercialización de gas e electricidade.

O traballo realizado na preparación dos proxectos é presentado e defendido anteun tribunal que os avalía, tendo en conta tanto o traballo individual como odesenvolvido por cada grupo de alumnos.

Ademais dos alumnos de posgrao, que realizan o máster completo, no cursoparticipan profesionais de empresas enerxéticas, que asisten a tempo parcial aosbloques nos que as súas empresas están interesadas. No curso 2004- 2005participaron, nesta última modalidade, profesionais procedentes de Gas Natural,ENDESA Gas e ENAGÁS. Uns e outros realizan os exames correspondentes paraavaliar o aproveitamento alcanzado.

O programa estrutúrase nunha serie de bloques, tres dos cales se imparten aoprincipio do curso. Son os seguintes:

1) Introdución ao mercado enerxético.

2) Organización das empresas enerxéticas.

3) A liberalización e a regulación do gas e da electricidade.

Seguidamente, o curso desdóbrase en dúas partes que dan lugar ao Máster enGas Natural e ao Máster en Electricidade, respectivamente.

Máster en Gas Natural.- Contén os seguintes bloques específicos:

4) Aprovisionamento de gas.

5) Transporte, GNL e almacenamento de gas.

6) Distribución do gas.

7) Utilización do gas.

8) Calidade, seguridade e medio no sector gasista.

9) Comercialización do Gas.

Máster en Electricidade.- Contén os seguintes bloques específicos:

4) Calidade, seguridade e medio no sector eléctrico.

5) O sector eléctrico.

6) O negocio da electricidade.


CCuurrssoo 22000044--22000055

Distribución de alumnos

A promoción que completou o Curso en xullo de 2005 estaba composta por 113alumnos, que se distribúen como indican os gráficos.

Distribución por máster

EP (28)TXEE (28)RGM (27)

PQ (27)GE (10)

Distribución por titulacións

Enxeñaría Química (43)Enxeñaría Industrial (36)Enxeñaría Mecánica (8)Enxeñaría de Minas (5)

CC. Químicas (4)CC. Xeolóxicas (3)

Enxeñaría de Petróleo (3)Administración de Empresas (2)

Enxeñaría Civil (2)Enxeñaría Electrónica (2)

Outras (5)

Distribución por nacionalidades

España (61)Arxentina (29)

Ecuador (7)Venezuela (4)

Bolivia (3)Alxeria (2)

Colombia (2)Brasil (1)

México (1)Perú (1)

Portugal (1)Serra Leoa (1)


Acto de clausura

O acto de clausura do curso celebrouse o 21 de xullo, nas instalacións do ISE, coaasistencia de máis de 500 persoas, entre alumnos, familiares, profesores emembros de empresas e organizacións.

Presidiu o acto o Presidente Executivo de Repsol YPF, Antonio Brufau, quencompartiu a mesa presidencial co Vicepresidente da Fundación Repsol YPF, JoséLuis Díaz Fernández; o Presidente do ISE, Jorge Segrelles e o Director do ISE,José Pina.

De entre os convidados cabe destacar a presenza de: José Lladó, Presidentede Técnicas Reunidas; Juan Sancho Rof, Vicepresidente de Técnicas ReunidasInternacional; Mª Luisa Huidobro, Presidenta de OMEL; José Luis Lópezde Silanes, Presidente de CLH; Carmen Fernández Rozado, Conselleira daComisión Nacional da Enerxía e Raúl Cardoso, Director de PEMEX en Londres.

A lección maxistral de clausura, titulada "Enerxía e Medio. Desafíos estratéxicos",foi impartida por Arturo Gonzalo Aizpiri, Secretario Xeral para a Prevención daContaminación e o Cambio Climático, do Ministerio de Medio Ambiente.

Coa entrega de diplomas aos alumnos déronse por finalizadas as actividades docurso académico 2004/05.


CCuurrssoo 22000055--22000066

Proceso de selección

Para a selección dos alumnos que cursan os seus másters, o ISE pon en marchatodos os anos un exhaustivo e complexo proceso de selección, no que se avalían:aptitudes, idiomas, trazos de comportamento, competencias e adecuacióntécnica, co fin de asegurar que os alumnos que se incorporen ao grupo reúnan ascaracterísticas que as empresas requiren dos seus novos profesionais, xunto coascondicións que aseguren un bo aproveitamento do curso.

O proceso de selección desenvolveuse nos distintos países de procedencia dosalumnos: España, Arxentina, Venezuela, Ecuador, Bolivia, México, Colombia,Portugal e Perú. Os resultados deste proceso poden resumirse nos seguintesdatos:

· Incluídos nos procesos de selección: 916

· Seleccionados: 149

· Designados: 118

Os demais alumnos, ata completar o número de 131, foron seleccionadosdirectamente por empresas do sector.


Distribución de alumnos

A promoción que iniciou o Curso en setembro de 2005 está composta por 131alumnos, que se distribúen como indican os gráficos.

Distribución por máster

EP (40)TXEE (30)RGM (28)

PQ (18)GE (15)

Distribución por titulacións

Enxeñaría Química (46)Enxeñaría Industrial (33)

CC. Xeolóxicas (9)Enxeñaría de Minas (6)

Enxeñaría de Petróleo (6)CC. Químicas (5)

Enxeñaría Mecánica (4)Enxeñaría Xeolóxica (4)

CC. Físicas (3)CC. Económicas (3)

Admón. Empresas (2)CC. do Mar (2)

Outros (8)

Distribución por nacionalidades

España (74)Arxentina (26)Venezuela (8)

Ecuador (6)Bolivia (4)

Colombia (2)Cuba (2)

Marrocos (2)Portugal (2)

Serra Leoa (2)México (1)

O Salvador (1)Perú (1)


FORMACIÓN CONTINUA

O ISE ofrece distintos tipos de accións formativas encamiñadas a proporcionar unservizo dirixido concretamente aos profesionais en activo do sector da Enerxíapermitíndolles a especialización nunha área determinada, o coñecemento denovas ferramentas de traballo (programas especializados) ou ben a reorientaciónda súa carreira profesional. Estas accións formativas poden ser deseñadas ámedida para as empresas solicitantes, tanto en contidos coma en duración eformato.

Hai que salientar entre a oferta educativa do ISE neste campo, os MástersProfesionais, o Programa de Tecnoloxías Enerxéticas para non Especialistas (TENE)e o Curso "Estratexia e Desenvolvemento de Proxectos de GNL" que se impartiueste ano por segunda vez. O total de asistentes a estas actividades foi de 829profesionais do sector.

IISSEE AArrxxeennttiinnaa

O 12 de abril de 2005 inaugurouse a nova sede do ISE en Bos Aires.

Enrique Locutura, Director Xeral para Arxentina, Bolivia e Brasil de Repsol YPF,tivo ao seu cargo a apertura do Acto Inaugural.

O Director do ISE en España, José Pina Olmos, pronunciou unhas palabrassobre as actividades realizadas segundo os dous eixes fundamentais deactuación, os Másters de posgrao e a Formación Continua e agradeceu a todosos colaboradores do proxecto.

Finalmente ofreceuse unha Conferencia a cargo de D. José Luis Díaz Fernández,entón Presidente do ISE.

Participaron do Acto aproximadamente 100 persoas, Directivos de Repsol YPF ede Empresas participadas do grupo.


MMÁÁSSTTEERRSS PPRROOFFEESSIIOONNAAIISS

Os másters profesionais son programas dirixidos fundamentalmente aprofesionais en activo e esixen unha dedicación compatíbel coa actividadeprofesional. Dentro desta categoría encádranse os seguintes:

· Máster en Dereito da Enerxía.

· Máster en Sistemas de Información como Ferramenta de Xestión do Negocio.

· Máster en Instrumentación e Control de Procesos.

MMáásstteerr eenn DDeerreeiittoo ddaa EEnneerrxxííaa

Os países da Unión Europea viñeron liberalizando progresivamente os sectoresmáis estratéxicos das súas economías, entre eles, o sector enerxético, animadossempre polas normas que, en forma de directivas, unificaron ese impulsoliberalizador, coa finalidade de crear un Mercado Único da Enerxía.

Deste modo, o sector enerxético, clave na economía dos países membros da UE,estase vendo sometido a profundas transformacións. Os Estados europeos estánprivatizando as súas empresas petroleiras, gasísticas e eléctricas, ao tempo queliberalizan os seus mercados e deixan que entren novos operadores nos mercadosnacionais, sobre todo os operadores dos países veciños. Isto contribúe a crearunhas condicións efectivas de competencia que pretenden un aumentoprogresivo do consumo á vez que unha rebaixa das tarifas e a modernización dasinfraestruturas máis esenciais do seu territorio. Todo iso inflúe directamente nocrecemento da economía.

Os instrumentos xurídicos, así como o papel das autoridades de regulación, sonesenciais neste proceso liberalizador. Ademais, a fase embrionaria actual doproceso de liberalización ofrece unha oportunidade para adiantarse no mercadode formación de especialistas, que hai xa algún tempo que son necesarios e queesixen un alto nivel de especialización.

Por outra banda, a complexidade da liberalización é patente dende o momentono que se diferenciaron distintos mercados e impulsos liberalizadores, de entre osque destacan os mercados do petróleo, do gas e da electricidade. Iso fai aíndamáis necesaria a incorporación de profesionais cun alto nivel de formación. Poroutra banda, é evidente a converxencia destes mercados, o que implica que sexanecesaria unha formación integral e que a análise do sector enerxético esixa unestudo completo, dende diferentes perspectivas e incluíndo a relativa ao medio.

Co fin de cubrir esa necesidade de especialistas na materia, creouse esteprograma, que inclúe a análise xurídica das diferentes actividades de produciónenerxética nacional e comunitaria. Comezou a impartirse en 2002, encolaboración coa firma Cremades & Calvo-Sotelo, impartiuse a súa terceiraedición entre 2004 e 2005. Nel analízanse os mercados do petróleo, do gas, daelectricidade, da enerxía eólica, da enerxía nuclear e, subsidiariamente, docarbón. E todo iso dende diversas perspectivas xurídicas, isto é, administrativa,mercantil, contractual e da competencia, sen esquecer o medio, factor clave dodesenvolvemento sostido.

Está dirixido a licenciados, avogados, xuristas e profesionais do sector da enerxíaque aspiren a especializarse nesta rama do dereito. A súa duración é de 8 meses,cunha carga lectiva de 500 horas.


A promoción 2004-2005 estivo composta por 13 alumnos de 9 nacionalidades:España, Perú, Brasil, Colombia, Puerto Rico, México, Italia, Bolivia e Arxentina.Para o curso 2005-2006 matriculáronse 24 alumnos, de 7 nacionalidades: España,Arxentina, Colombia, República Dominicana, Romanía, Uruguay e Venezuela.

SSiisstteemmaass ddee IInnffoorrmmaacciióónn ccoommoo FFeerrrraammeennttaa ddee XXeessttiióónn ddoo NNeeggoocciioo

Este programa, realizado en colaboración coa Fundación DMR Consulting eInformática El Corte Inglés, responde á necesidade crecente de eliminar asbarreiras existentes dentro das empresas entre os negocios e os departamentosde sistemas. Os contidos teóricos, as mesas redondas e as prácticas que ointegran pretenden achegar o coñecemento e a metodoloxía que se necesitanpara conxugar eficazmente as visións empresariais do negocio e da tecnoloxía.

Está dirixido a responsábeis de liñas de negocio, de áreas comerciais e de staff queaspiren a adquirir os coñecementos necesarios para aplicar con éxito astecnoloxías e os sistemas de información na súa área de actividade. Esteprograma impartiuse por primeira vez en 2003, levouse a cabo a súa terceiraedición entre os meses de febreiro e xuño de 2005.

A metodoloxía do programa está baseada nos seguintes instrumentos:

· Ensino teórico impartido por profesores con grande formación técnica e unhaampla experiencia profesional e empresarial.

· Mesas redondas sobre os temas máis relevantes do programa, coa participacióndos alumnos e de líderes empresariais e de opinión.

· Tecnoloxía en acción: demostracións prácticas de aplicacións das tecnoloxías dainformación nos negocios.

· Realización de casos prácticos.

· Elaboración dunha memoria final por parte de cada asistente, onde se han deaplicar os coñecementos aprendidos ao longo do programa, seguindo unhaestrutura similar ao desenvolvemento dos casos prácticos.

· Titorías para a realización tanto dos casos prácticos coma das memorias.Asígnanse titores para resolver as dúbidas que se poidan presentar nos casosprácticos e para ir achegando a información adicional que se lle requira, asícomo para prestar apoio ao asistente na realización da memoria individual.

O programa, que se estende sobre 5 meses e representa unha carga lectiva deaproximadamente 200 horas, está estruturado en 6 bloques ou módulos, que seimparten ao longo do curso de forma secuencial:

Módulo I.- Introdución ás Tecnoloxías da Información e das Comunicacións.

Módulo II.- Os Sistemas de Información na Cadea de Valor dos Negocios.

Módulo III.- Rendibilidade das Tecnoloxías e dos Sistemas de Información.

Módulo IV.- As Tecnoloxías e os Sistemas da Información na Estratexia dosNegocios.

Módulo V. - Xestión e Operacións dos Sistemas de Información.

Módulo VI. - Aplicacións nos Negocios.


As Mesas Redondas articúlanse arredor dos seguintes temas:

· As Tecnoloxías da Información. Telecomunicacións na encrucillada.

· Innovacións tecnolóxicas con futuro empresarial.

Para a organización e o seguimento do desenvolvemento do máster contouse cunComité de Asesoramento composto por personalidades pertencentes, por unhaparte, ao sector de sistemas de información e, por outra parte, a grandes usuarios;Son os seguintes: IBM, Microsoft, El Corte Inglés, BBVA, FCC, Amena, IECISA,The Boston Consulting Group e DMR Consultoría.

A promoción que completou o curso en xuño de 2005 estaba composta por 24alumnos, procedentes das seguintes empresas e institucións: Informática El CorteInglés, Repsol YPF, Compañía Loxística de Hidrocarburos (CLH), Matchmind,AUTELSI, Endesa, Amena e DMR Consulting.

O acto de clausura celebrouse o día 28 de xuño coa entrega dos diplomas aosalumnos que completaran o curso. A lección maxistral de clausura estivo a cargode Amparo Moraleda, Presidenta de IBM España e Portugal.


MMáásstteerr eenn IInnssttrruummeennttaacciióónn ee CCoonnttrrooll ddee PPrroocceessooss

Este máster cuxa primeira edición deu comezo en setembro de 2005 foi deseñadoe organizado de xeito conxunto pola Sección Española da Asociación deInstrumentación, Sistemas e Automatización (ISA) e o Instituto Superior daEnerxía (ISE), como resposta ás necesidades de formación dos novos profesionaisque se incorporan ás empresas en postos onde os coñecementos daInstrumentación e do Control de Procesos son vitais para o seu traballo, así comopara manter ao día os coñecementos das novas tecnoloxías que continuamenteafloran neste ámbito profesional.

Está dirixido a calquera profesional que traballe ou pretenda traballar enInstrumentación e Control de Procesos, así como a todos aqueles que o fan enámbitos próximos, tales como operación, procesos, planificación, departamentosde enxeñaría, consultores, etc., nos diversos sectores (empresas produtoras,enxeñarías, subministradores e instaladores).

O seu obxectivo é complementar a formación académica que os alumnospuideran recibir nesta materia así como enriquecer a experiencia dos profesionaisque xa posúen algunha, mediante as achegas teóricas e prácticas dunprofesorado de primeiro nivel.

Este programa cubrirá unha carencia formativa que actualmente existe,constituíndo polo tanto un servizo á comunidade que se integra ademais nomarco dos obxectivos fundacionais de ISA España e do ISE.

O programa está estruturado en forma de módulos a través dos cales secontemplan todos os aspectos da Instrumentación e do Control de Procesos. Osprimeiros módulos teñen un carácter xenérico e serven de base para odesenvolvemento dos módulos máis especializados:

Módulo 1. - Fundamentos xerais, conceptos básicos de proceso ede instrumentación.

Módulo 2. - Proxectos.

Módulo 3. - Medida de variábeis de proceso.

Módulo 4. - Elementos finais de control.

Módulo 5. - Control básico.

Módulo 6. - Control de procesos comúns.

Módulo 7 - Control avanzado.

Módulo 8 - Sistemas de control.

Módulo 9 - Instalación de instrumentos e áreas clasificadas.

Módulo 10 - Sistemas de seguridade, posta en marcha e mantemento.

O máster ten un marcado carácter teórico-práctico. Ao longo do cursodesenvólvese un proxecto completo de enxeñaría de Instrumentación e Controlsobre unha planta similar a unha instalación real e partindo das mesmas bases queo caso de referencia. O proxecto desenvólvese, en paralelo co curso, a partir daterceira semana.

Por outra banda, ademais dos exercicios e casos resoltos nas horas de clase,lévanse a cabo prácticas sobre instrumentos reais, con equipos de calibración emediante a utilización de simuladores.


A metodoloxía didáctica baséase no obxectivo fundamental de formarprofesionais para calquera dos tipos de empresas que traballan no ámbito deInstrumentación e Control. Para iso faise fincapé na adquisición duncoñecemento global, de maneira que un profesional dunha compañía deenxeñaría, ademais de aprender a técnica imprescindíbel para o seu desempeño,chegue a ter a visión e o coñecemento dun cliente, dun subministrador e duninstalador. Esta formación integral constitúe un valor engadido imposíbel deatopar noutro tipo de cursos e que vén avalado pola experiencia real doprofesorado.

Nesta primeira edición contouse con 19 asistentes fixos ao máster completo, e unnúmero variábel de profesionais que asisten a módulos soltos, cubriuse o límitede prazas, fixado en 30, en case todos os módulos.


PPrrooggrraammaa ddee TTeeccnnoollooxxííaass EEnneerrxxééttiiccaass ppaarraa nnoonn EEssppeecciiaalliissttaass ((TTEENNEE))

O programa de Tecnoloxías Enerxéticas para non Especialistas (TENE) comezou aimpartirse en 2003. Trátase dunha actividade de formación interna que estabadirixida, en principio, a Directivos, Responsábeis de Áreas e Pre-Directivos doGrupo Repsol YPF, tanto de liñas de negocio coma de staff, que requirisencoñecementos técnicos específicos de determinadas áreas como apoio na súaactual xestión, así como para ampliar a súa visión dos diferentes negocios dunhacompañía integrada de petróleo. Posteriormente, de acordo coa Área deFormación de Repsol YPF, ampliouse o perfil dos participantes, incluíndo entreestes a técnicos con máis de catro anos de experiencia que, por razóns de cambiode funcións ou de rotacións, precisen dos coñecementos que se imparten nocorrespondente módulo.

Os seus obxectivos son: complementar a formación básica en campos de actividadeimportantes para a empresa, co obxecto de comprender as bases que sustentan osnegocios doutras áreas diferentes e moi próximas á propia; coñecer as claves e aproblemática técnico-económica das diferentes áreas; eliminar barreiras existentesentre unidades de negocio contiguas e facilitar a mobilidade dentro das distintasáreas de negocio, mediante a ampliación do campo profesional.

En abril de 2005 impartiuse por primeira vez en España o módulo "Petroquímica"no que se trata a problemática propia desta liña de negocio. En maio tivo lugar asegunda edición do módulo "Refino" así como a terceira do módulo "Exploracióne Produción de Hidrocarburos". En outubro impartiuse o módulo "Supply &Trading" tamén por terceira vez, e en novembro, por primeira vez, o módulo de"Mercadotecnia e Comercialización" que cobre as áreas de negocio de: estaciónsde servizo; vendas directas e lubricantes; especialidades e asfaltos. En Arxentinaimpartíronse catro módulos, correspondentes ás especialidades de Refino,Petroquímica, Supply&Trading e Mercadotecnia.

CCuurrssoo ""EEssttrraatteexxiiaa ee DDeesseennvvoollvveemmeennttoo ddee PPrrooxxeeccttooss ddee GGNNLL""

En abril de 2005 impartiuse por segunda vez, en colaboración co Club Español daEnerxía, o Curso "Estratexia e Desenvolvemento de Proxectos de Gas NaturalLicuado", que ten por obxecto reforzar os coñecementos técnicos e económicosdos profesionais que traballan neste ámbito de negocio, o cal medrounotabelmente nos últimos anos e vai seguir desenvolvéndose no futuro. A súaduración foi de 7 días, cun total de 52 horas lectivas. Ademais visitouse unhaPlanta de Regasificación así como unha Planta de Licuación que estaba enconstrución naquelas datas.

Os obxectivos específicos deste curso son:

· Adquirir e/ou ampliar os coñecementos técnicos e económicos relativos á cadeado gas natural licuado.

· Coñecer o estado actual das tecnoloxías empregadas na cadea de GNL así comoaquelas novas tecnoloxías que están actualmente en fase de desenvolvementoe implantación.

· Coñecer a situación actual e futura do mercado de GNL.

· Coñecer casos prácticos de proxectos específicos de alto interese.

· Visitar algunhas instalacións singulares, co fin de mellorar a formación adquiridadurante o curso.


E os seus contidos:

· A cadea do GNL.

· Aprovisionamento, mercados e comercio do GNL.

· Plantas de Licuación de gas natural.

· Deseño, construción e operación de buques de metano.

· Plantas de Regasificación de GNL.

· Gasodutos terrestres e submarinos.

· Novas tecnoloxías relacionadas co GNL.

Para impartir o curso contouse cunha ampla representación de profesionais dosector, tanto nacionais como estranxeiros, que nos seus relatorios expuxeron osaspectos clave dentro das temáticas propias que tratan nas súas presentacións. Encanto ao alumnado, estivo composto por 70 profesionais que están traballando,dentro das súas empresas, en distintos proxectos relacionados co GNL.

OOuuttrraass aaccttiivviiddaaddeess ddee FFoorrmmaacciióónn CCoonnttiinnuuaa

· Programa de Formación de Novos Profesionais

Este programa intégrase nos plans Corporativos de formación de Repsol YPF ediríxese aos novos profesionais, dentro dos primeiros tres anos da súaincorporación á empresa, co obxectivo de que adquiran os coñecementosbásicos e desenvolvan as competencias xenéricas nos niveis estabelecidos porRepsol YPF.

· Curso "O Ciclo da Planificación de Refinarías"

Dirixido a persoas que deban ter un coñecemento das variábeis que afectan áactividade de Produción dunha Refinaría (crus, produtos, rendementos eactividade de unidades, restricións loxísticas, etc.). Toma como base a execucióndun Plan de produción.

Iniciáronse durante o ano 2005 as actividades na sede do ISE en Bos Aires. Haique salientar as dúas edicións do curso "Troubleshooting refining operations"impartido polo profesor Lieberman e as accións formativas preparadas para AstraEvangelista, que foron concretamente "Introducción á industria do petróleo e dogas" e "Orientación ao cliente interno". Así mesmo impartíronse 6 cursos dentrodo Plan de Formación de Novos Profesionais (módulos A, B e C).


OOUUTTRROOSS CCUURRSSOOSS EE SSEEMMIINNAARRIIOOSS

O ISE ofrece así mesmo a utilización das súas instalacións (aulas, salas paraconferencias, medios audiovisuais, cafetaría, comedor) para a realización deCursos e Seminarios organizados por empresas ou asociacións do Sector.

Durante o ano 2005 contabilizáronse un total de 58 cursos externos realizadosnas instalacións do ISE, aos que asistiron preto de 2.350 asistentes, o que fai unhamedia de 40 asistentes por curso. A maioría destes cursos foron solicitadas porRepsol YPF a través da Unidade de Servizo de Formación. Nalgúns casos osformadores eran profesionais da propia compañía mentres que noutros proviñande empresas especializadas.

Do total de cursos, reunións e actividades en xeral realizados no ISE cabe destacaros seguintes:

· Distintas edicións do "Programa Integral de Management Medio".

· Segunda edición do "Máster en Desenvolvemento Xerencial para Instaladoresde GLP".

· Curso "Aplicacións e Instalacións de GLP".

· Curso de Extrusión.

· Curso "PHA for Team Leaders".

· Curso "Mantemento de máquinas de absorción".

· Convención Anual da Asociación ISA.


AACCTTOOSS IINNSSTTIITTUUCCIIOONNAAIISS

Como vén sendo habitual, ao longo do ano recibiuse no ISE a visita dunimportante número de representantes de diversas institucións, tanto políticascomo académicas, empresariais, etc., entre as que cabe destacar as seguintes:

No mes de xaneiro recibiuse a visita de Mr. IbrahimSheriff Country Manager de ROIO Libia e do Dr.Bashier El Ashahab Production Manager de NOC emembro do comité de dirección do Contrato deExploración de REMSA. Tratouse do número dealumnos libios previstos para o Máster de E&P parao próximo curso, así como da acreditación oficial dodiploma ISE-Heriot Watt University.

No mes de febreiro recibiuse a visita dunhadelegación do Goberno Mexicano representadospor D. Héctor Moreira Rodríguez, Secretario deHidrocarburos e D. Salvador Beltrán, Dir. Xral. deAsuntos Internacionais da Secretaría de Enerxía,acompañados polo Dir. de PEMEX Londres D. RaúlCardoso e o Dtor. de Relacións Institucionais deRepsol YPF en México, D. Pablo Espresate.

No mes de marzo, e a petición da FundaciónCarolina, recibiuse a visita de 10 xornalistas dedistintas publicacións de Latinoamérica procedentesde Bolivia, Colombia, Ecuador e Perú.

En xuño visitounos o embaixador de España enArabia Saudí D. Manuel Alabart Fernández-Cavada.


Tamén durante o mes de xuño se recibiu a visita deMr. Al Saief Senior Vice President E&P de SaudiARAMCO.

Neste mesmo mes de xuño recibiuse a visita dosexecutivos de PDVSA, D. Luis Vierma, Vicepresidentede E&P, e de D. Orlando Chacín, Corporate PlanningManager, visita na que se tratou de posíbeiscolaboracións entre PDVSA e o ISE. Conposterioridade, nos meses de xullo e outubrorealizáronse reunións con distintos directivos dePDVSA e con D. Hercilio Rivas, Presidente do InstitutoVenezolano de Estudios Energéticos, para afondar nasdevanditas colaboracións.

No mes de xullo recibiuse a visita de Mr. ChernohCurie, Director Xeral da Compañía de Hidro-carburos de Serra Leoa.

Durante o mes de setembro recibiuse a visita dosmembros da Universidade de Trinidad e Tobago, D.Doug Exall, Director de programas e D. René LeonMonteil, Director executivo. Tratouse dacontinuidade do Acordo subscrito o pasado anoentre a UTT e o ISE, así como doutras posíbeiscolaboracións.

Ao longo do ano recibiuse a visita de variosdirectivos de PEMEX, estudouse a posibilidade deque persoal de PEMEX asista como alumno a algúndos Cursos Máster do ISE. No mes de novembrorecibiuse a visita de D. Rosendo Zambrano, DirectorXeral de PEMEX e D. Raúl Cardoso, Director dePEMEX en Londres.


Outras Actividades Educativas

O labor educativo levado a cabo polo ISE compleméntase cos convenios decolaboración que a Fundación Repsol YPF ten subscritos con varias institucións.Ademais, dende a súa creación, a Fundación veu outorgando unha serie de bolsaspara cursos de posgrao.

CCOONNVVEENNIIOOSS CCOONN OOUUTTRRAASS IINNSSTTIITTUUCCIIÓÓNNSS

Considéranse aquí os convenios estabelecidos con universidades e fundacións,orientados á formación superior e de posgrao así como ás axudas e aos premiospara os estudantes.

CCoonnvveenniioo ccooaa FFuunnddaacciióónn CCaarroolliinnaa

En 2001 subscribiuse un Acordo Marco Xeral de cooperación cuxafinalidade é a formación especializada en materias relacionadas coaenerxía e coa petroquímica. Unha vez ao ano estabelécese unConvenio Específico que fixa as actividades que se levarán a cabodurante o correspondente curso académico.

Os Convenios Específicos viñéronse centrando na concesión de bolsas a tituladossuperiores que fosen nacionais dalgún país da Comunidade Iberoamericana deNacións, co fin de que cursen os másters do ISE.

A duración das bolsas é de 11 meses e a súa dotación económica cobre os custosde matrícula e de manutención, así como os de estadía, a incorporación dende ospaíses de orixe, etc.

No Curso 2004-2005 concedéronse 15 bolsas a titulados superiores procedentesde Bolivia (3), Colombia (2), Ecuador (6), México (1), Perú (1) e Venezuela (2).Mentres que para o Curso 2005-2006 se concederon 15 bolsas a tituladosprocedentes de Bolivia (4), Colombia (2), Ecuador (5), Perú (1) e Venezuela (3).

CCoonnvveenniioo ccooaa FFuunnddaacciióónn UUAABB

Este Convenio estabelécese a través da Escola de Prevenció iSeguretat Integral, en cuxo Consello Asesor ten un representante aFundación Repsol YPF. O seu obxecto é a cooperación en materiade prevención e seguridade industrial no campo da enerxía,fundamentalmente nos sectores do petróleo e o gas. Está vixentedende setembro de 2001 e foi prorrogado ata setembro de 2009.

CCoonnvveenniioo ccooaa HHeerriioott--WWaatttt UUnniivveerrssiittyy

En virtude deste Convenio, que entrou en vigor en 2001 e ten unhaduración ata 2007, o bloque de especialización do Máster enExploración e Produción do ISE cúrsase na Heriot-Watt University, deEdimburgo, e é impartido por profesores deste Centro.


CCoonnvveenniioo ddee ccoollaabboorraacciióónn ccooaa UUnniivveerrssiiddaaddee PPoolliittééccnniiccaa ddee MMaaddrriidd ((UUPPMM))

En virtude deste Convenio, en vigor dende 1994, constituíronse as Cátedras Repsol YPFnas Escolas Técnicas Superiores de Enxeñeiros de Minas e de Enxeñeiros Industriais, cosseguintes fins:

· Formación no campo da exploración e produción de hidrocarburos, refino de petróleo,petroquímica e gas.

· Fomento de liñas I+D en temas de interese mutuo.

· Cooperación na formación de profesorado en centros estranxeiros.

· Axuda económica para equipamento e publicacións relacionadas coas áreas citadas.

Tras a consolidación do ISE como centro de formación específica en materia dehidrocarburos, as actividades das cátedras céntranse na concesión de bolsas de axuda aI+D e no equipamento dos laboratorios de ambas as dúas escolas.

CCáátteeddrraa RReeppssooll YYPPFF nnaa EEssccoollaa TTééccnniiccaa SSuuppeerriioorr ddee EEnnxxeeññeeiirrooss ddee MMiinnaass ddeeMMaaddrriidd

O curso 2004-2005 foi o décimo dende que empezou a funcionar a Cátedra Repsol YPFde Petróleo e Gas Natural. As actividades realizadas durante este foron esencialmente dedocencia, orientadas á formación dos alumnos seleccionados e ao perfeccionamento doprofesorado da Escola. Dentro desta última liña, a cátedra concedeu unha axuda a unprofesor da Escola para que asista á Reunión bianual do GEC. Tamén concedeu unhaaxuda para que un alumno realice o seu Proxecto Fin de Carreira en Repsol YPF.

Dos 20 alumnos seleccionados, 12 seguiron os seminarios de Refino e Petroquímicamentres que os outros 8 seguiron os seminarios de Exploración e Produción. Ademais dos13 seminarios impartidos por profesores da Escola, de Repsol YPF e da Fundación RepsolYPF, este ano incorporáronse ás actividades da cátedra un ciclo de conferencias sobretemas de grande actualidade que estiveron a cargo de destacados especialistas.

CCáátteeddrraa RReeppssooll YYPPFF nnaa EEssccoollaa TTééccnniiccaa SSuuppeerriioorr ddee EEnnxxeeññeeiirrooss IInndduussttrriiaaiissddee MMaaddrriidd

Nos últimos anos a dotación económica achegada pola Fundación Repsol YPF dedicouse,por unha parte, a bolsas de Iniciación á Investigación e Desenvolvemento en camposafíns ás industrias química e enerxética, propostos polo Consello de Supervisión e, poroutra parte, a determinados equipamentos en laboratorios e outras instalaciónsrelacionadas coas citadas especialidades.

Para o curso 2005 seleccionáronse dúas propostas de traballo: 1) "Modelización doproceso de combustión por autoinflamación de mesturas homoxéneas (HCCI) enmotores de gasolina utilizando o código CHEM-KIN 4.0", e 2) "Validación experimentalde modelos de contacto tribolóxico".

CCoonnvveenniioo ccooaa UUnniivveerrssiiddaaddee PPoolliittééccnniiccaa ddee CCaarrttaaggeennaa

Mediante este convenio, que entrou en vigor en 2002 e ten unha duración indefinida,estabeleceuse o "Premio del Cincuentenario de la Refinería de Cartagena" deinvestigación, que consiste na concesión anual dunha bolsa para realizar un máster no ISE.


CCoonnvveenniioo ccooaa UUnniivveerrssiiddaaddee ddee CCaasstteellaa--AA MMaanncchhaa

Mediante este convenio, que entrou en vigor en 2003 e ten unha duraciónindefinida, estabeleceuse o "Premio del Cincuentenario de la Refinería dePuertollano" de investigación, que consiste na concesión anual dunha bolsa pararealizar un máster no ISE.

CCuurrssoo ""IInniicciiaacciióónn áá ooppeerraacciióónn nnaa iinndduussttrriiaa qquuíímmiiccaa""

Denomínanse así os cursos que se imparten dende 2002 en varias universidadesespañolas, con colaboración dos Complexos Industriais de Repsol YPF. Estándestinados a iniciar alumnos de últimos cursos de químicas ou enxeñaría químicano coñecemento de métodos e técnicas de traballo cos que se van atopar candose incorporen á actividade profesional en industrias químicas ou petroquímicas. Atal fin, faise fincapé en temas relacionados con: a operación e o mantemento deequipos; a seguridade e o medio; e a organización industrial, incluíndo adescrición das relacións interdepartamentais características deste tipo deindustrias. Todos os profesores son profesionais do Complexo Industrial en cuxoámbito está situada a universidade na que se imparte o curso.

Este ano, o curso impartiuse entre o 22 de abril e o 11 de maio no Centro deEstudos avanzados de Puertollano (Universidade de Castela-A Mancha).

AAccoorrddoo ccooaa UUnniivveerrssiiddaaddee RReeyy JJuuaann CCaarrllooss

En novembro de 2003 asinouse o Acordo Marco entre a Universidade Rey JuanCarlos, de Madrid, e o ISE para o desenvolvemento de actividades deinvestigación e desenvolvemento, por medio do cal se acorda a colaboraciónentre ambas as dúas institucións en actividades de formación de posgraorelacionadas coa industria química e co sector enerxético en calquera das súasespecialidades.

CCoonnvveenniioo ccooaa UUnniivveerrssiittaatt RRoovviirraa ii VViirrggiillii

Este convenio, que foi renovado e redefinido en 2005, ten por obxecto impartirun curso titulado "Actualización científico-técnica na Industria Petroquímica" cofin de intensificar a formación no campo da petroquímica de alumnos do últimocurso das carreiras de Química e de Enxeñaría Química.

O curso ten unha duración de 120 horas e está dirixido por profesores daFacultade de Química e da Escola Técnica Superior de Enxeñaría Química. Osseus contidos están deseñados para complementar os coñecementos adquiridosnos estudos de segundo ciclo, de maneira que os estudantes da ETSIQ se formanen temas de Química Fundamental mentres que os da Facultade de Química ofan en temas de Enxeñaría.

A principal novidade do novo convenio reside en que se estabeleceu unha maiorimplicación neste por parte dos Centros Industriais de Repsol YPF de Tarragona,que acollerán os alumnos nas súas instalacións, para que realicen unhas prácticas,durante a primeira semana do curso. Por outra banda, na última semana do cursocelebrarase unha xornada de clausura que incluirá conferencias de expertos eoutros actos formativos.


CCuurrssoo ""RRaammóónn QQuueerrooll""

A Fundación Repsol YPF e a Escola Técnica Superior de Enxeñeiros de Minas daUniversidade de Oviedo organizaron por sétimo ano consecutivo, o Curso"Ramón Querol" sobre Exploración e Produción de Hidrocarburos, que secelebrou do 4 ao 12 de abril de 2005 e que contou coa asistencia de 23 alumnosdos últimos cursos de Enxeñaría de Minas, Xeoloxía e Enxeñaría Xeolóxica daUniversidade de Oviedo. Neste expuxéronse as características dos xacementos depetróleo e gas e as particularidades dos métodos de prospección. O obxectivo docurso céntrase en dar a coñecer as características dos xacementos de petróleo egas así como os medios de prospección e os procedementos utilizados naexploración petrolífera e do subsolo, con especial atención nos xacementosespañois.

O temario teórico do curso foi impartido por Isaac Álvarez, Fernando Martínez-Fresneda, Antonio Suárez e Elena Izaguirre, de Repsol YPF. A conferenciainaugural, "O sector dos hidrocarburos e as novas xeracións de universitarios",estivo a cargo de José Luis Díaz Fernández, da Fundación Repsol YPF, quen taménfixo unha presentación dos cursos Máster de posgrao que imparte o ISE einformou sobre as bolsas que concede a Fundación para os devanditos cursos. Assesións teóricas complementáronse coas visitas de prácticas, que tiveron lugardurante as dúas últimas xornadas e incluíron a área xeolóxica de Aguilar deCampóo e o campo petrolífero de Ayoluengo (Burgos), baixo a dirección esupervisión de Laudelino León e Ernesto Pozas. O último día visitouse o túnel deVelilla en Guardo (Palencia) e dirixiu a visita José Camino Llerandi, enxeñeiro deUMINSA.

CCoonnvveenniioo ccoo CCEEDDDDEETT

O obxecto deste convenio é un curso en liña, titulado "Xestión de grandesproxectos de infraestruturas", que patrocina a Fundación Repsol YPF xunto aoCEDDET (Fundación Centro de Educación a distancia para o DesenvolvementoEconómico e Tecnolóxico auspiciada polo Ministerio de Economía de España, aAxencia EFE, a Fundación Telefónica e o Portal Universia S.A.) e a Rede Global deAprendizaxe para o Desenvolvemento, do Banco Mundial (GDLN). Está dirixidoa profesionais latinoamericanos.

O obxectivo do curso é intercambiar coñecementos e ferramentas para a xestiónde proxectos polo seu propietario final. Está concibido para ser aplicado aosproxectos de investimento en infraestruturas tales como plantas industriais,refinarías, centrais eléctricas, grandes canalizacións de transporte, que requiranun importante contido de enxeñaría, compras de equipos e materiais deconstrución, sen entrar nos aspectos técnicos de cálculo e deseño. Tamén podeaplicarse a obras públicas tales como estradas ou presas.

Selecciónanse 30 participantes, cuxo perfil corresponde, en termos xerais, ao dunprofesional latinoamericano con responsabilidade, ou susceptíbel de adquirila, naárea das administracións públicas, tales como: Ministerios de Obras Públicas,Industria, Medio Ambiente e Enerxía; municipios e, en xeral, institucións ouempresas públicas que xestionen grandes proxectos de infraestrutura industrialou de obras públicas. Resérvase un máximo de 5 prazas para aqueles candidatosprocedentes do sector privado. Os participantes deben posuír unha titulaciónuniversitaria ou equivalente, é aconsellábel unha experiencia laboral de polomenos tres anos relacionada coa xestión de proxectos de infraestruturas.


O curso, cuxos contidos foron desenvolvidos pola Fundación Repsol YPF, foideseñado para profesionais, cun enfoque eminentemente práctico. Impárteseintegramente por Internet, aplicándose unha metodoloxía na que se favorecesobre todo a interacción dos participantes co profesorado e entre si. Comosoporte do curso o CEDDET utiliza a plataforma telemática da FundaciónTelefónica, CampusRed. O curso ten unha duración de 8 semanas, celebrou asúa terceira edición entre os meses de maio e xullo de 2005.

(Para máis detalle véxase: www.ceddet.com)

CCoonnvveenniioo ccooaa UUnniivveerrssiiddaaddee PPoonnttiiffiicciiaa CCoommiillllaass ddee MMaaddrriidd

En outubro de 2004 subscribiuse un Convenio Específico de colaboración parao Máster en Gas e Electricidade do ISE. Nel estabelécese a participación da Escola Técnica Superior de Enxeñaría ICAI na coordinacióne docencia de diversos módulos do citado programa. A súa duración é duncurso académico, renovouse en novembro de 2005.

CCoonnvveenniioo ccooaa UUnniivveerrssiiddaaddee ddee VVaallllaaddoolliidd

En decembro de 2004 subscribiuse un convenio específico destinado afomentar actividades de formación na área da Enxeñaría Química. Nelestabelécense as bases de selección e financiamento de dous novos tituladosen Enxeñaría Química da Universidade de Valladolid (Uva) para cursar algúndos programas de posgrao que se imparten no ISE. A súa duración éindefinida.

CCoonnvveenniioo ccooaa UUnniivveerrssiiddaaddee ddee TTrriinniiddaadd ee TToobbaaggoo((TThhee UUnniivveerrssiittyy ooff TTrriinniiddaadd && TToobbaaggoo))

Neste convenio, subscrito en xaneiro de 2004, defínense as liñas decolaboración entre o ISE e The University of Trinidad and Tobago (UTT) equedan estabelecidas neste as condicións para que 15 estudantes graduadosda UTT cursen o Máster en Exploración e Produción de Hidrocarburos queimparten o ISE e a Heriot-Watt University.

CCoonnvveenniioo ccoonn CCUUPPEETT

En virtude dun Convenio subscrito con CUPET no ano 2005, impartíronsedous cursos específicos para CUPET: "Crus, Produtos e Procesos de Refino "e " Planificación da Produción", durante os meses de outubro e decembro de2005, cunha duración de 75 horas. Os cursos celebráronse no CentroPolitécnico do Petróleo na Habana. Asistiron 32 alumnos.


BBOOLLSSAASS

Dende a súa constitución a Fundación Repsol YPF veu concedendo bolsas,axudas e premios con destino a novos titulados superiores, de nacionalidadeespañola, para a realización de cursos de posgrao e de doutorado relacionados coámbito da enerxía e da petroquímica, e tamén dirixidas á ampliación de estudospor parte de profesores.

Na actualidade, os esforzos da Fundación neste campo concéntranse naconcesión de bolsas para cursar os programas máster de posgrao do ISE.

As bolsas que outorga a Fundación Repsol YPF, que abranguen os 11 meses quedura o curso, son de varios tipos, cubrindo, segundo os casos, os custos dematrícula e de manutención, así como os de estadía, desprazamentos, seguros,etc., estabelecidos na súa convocatoria.

No Curso 2004-2005 a Fundación Repsol YPF concedeu directamente 22 bolsas.Dúas máis concedéronse no marco dos convenios coa Universidade de Castela-AMancha e a Universidade Rey Juan Carlos. Outras 15 bolsas foron outorgadas aestudantes latinoamericanos en aplicación do convenio coa Fundación Carolina.En canto ao curso 2005-2006, a Fundación Repsol YPF concedeu directamente26 bolsas, completas ou parciais. Concedéronse 5 bolsas máis en aplicación dosacordos subscritos coas Universidades de Castela-A Mancha, Politécnica deCartagena, Rey Juan Carlos (Madrid), Rovira i Virgili (Tarragona) e Valladolid.Outras 15 bolsas completas foron outorgadas en aplicación do convenio coaFundación Carolina.

En aplicación de acordos subscritos con Repsol YPF, CLH, ENAGÁS e TécnicasReunidas, as ditas empresas concederon 38 bolsas no curso 2004-2005 e 51bolsas no curso 2005-2006.


Internacional

CCOONNVVEENNIIOOSS CCOOAA UUNNIIVVEERRSSIIDDAADDEE DDEE HHAARRVVAARRDD

A frutífera colaboración estabelecida entre o Grupo Repsol e a Universidade deHarvard remóntase aos anos 80, cando se iniciaron os Seminarios Repsol YPF-Harvard, que celebraron xa a súa 15ª edición. En 2002 subscribiuse un novoconvenio, cuxo obxecto foi o Repsol YPF-Harvard Kennedy School FellowsProgram.

SSeemmiinnaarriioo RReeppssooll YYPPFF--HHaarrvvaarrdd

No momento da súa entrada na Europa Comunitaria, a industria petroleiraespañola enfrontábase a unha problemática peculiar, derivada da existencia, dende1927, do Monopolio de Petróleos, a cal chocaba frontalmente coas regulaciónsdo Tratado de Roma. En tales circunstancias, facíase necesario actuar nunha dobrefronte: por unha parte, a desmonopolización e a liberalización dos mercados e,por outra, a promoción dun sector empresarial dinámico, competitivo e acorde coaestruturación característica desta industria, é dicir, empresas verticalmenteintegradas e abertas á competencia internacional dentro e fóra do país.

Esta foi a razón de que en Repsol se considerase conveniente a creación dun forode reflexión e de debate de alto nivel, no que se analizasen cunha mentalidadeaberta os temas máis importantes relacionados coa enerxía en todos os seusaspectos -prezos, mercados, xeopolítica, liberalización, privatización, regulación,medio, etc.- coa finalidade de contribuír a clarificar as ideas de políticos,empresarios e académicos e axudar así a unha evolución o máis razoábel posíbeldo sector enerxético.

O Seminario Repsol YPF-Harvard vén funcionando dende 1987, coa participaciónda Kennedy School of Government (KSG), centro de estudos superiores integradona prestixiosa Universidade norteamericana. Tras a súa creación, en 1995, aFundación Repsol YPF pasou a intervir activamente na organización doSeminario, cuxo obxecto é promover o diálogo sobre os desafíos que afronta ocompetitivo mercado internacional do petróleo.

O Seminario está dirixido a altos representantes das principais compañíasenerxéticas do mundo así como de empresas ou asociacións relevantesrelacionadas co sector. O tema escollido para o 2005, na súa XV edición, foi:"Fagamos que a política enerxética funcione" (Making Energy Policy Work) quese desenvolveu na cidade de Lisboa, Portugal.

Máis de 60 expertos e autoridades internacionais debateron sobre o presente e ofuturo dos mercados do petróleo e do gas natural, as consecuencias do Protocolode Kioto e a evolución dos mercados rexionais da enerxía.

Entre os relatores, cabe destacar, entre outros, a William W. Hogan, Catedrático dePolítica Enerxética da Kennedy School of Government, Universidade de Harvard;o Embaixador Robert D. Blackwill; Bijan Mossavar-Rahmani, Presidente deMondoil Corporation; Claudio Aranzadi; José Luis Díaz Fernández; Matthew R.Simmons; Harry G. Sachinis, Presidente de McGraw-Hill Companies; Paul R.Portney; R.K. Pachauri, Chairman of IPPC; Bernard Polge de Combret,TotalFinaElf.


RReeppssooll YYPPFF -- HHaarrvvaarrdd FFeelllloowwss PPrrooggrraamm

Trátase dun programa plurianual (2003-2006) que ten por obxecto apoiar novosprofesionais con capacidades para a investigación. Estes investigadores dedícansea analizar os problemas actuais e futuros que afectan tanto ás políticas enerxéticascomo os referentes ao medio e aos recursos naturais. O equipo de investigaciónestá constituído por unha combinación de investigadores con algunha experienciae que buscan unha oportunidade para especializarse neste campo, investigadoresque acaban de doutorarse e inician a súa carreira profesional, e investigadoresque aínda non teñen o doutorado e que están preparados e dispostos a traballarnesta materia.

Algúns dos temas que se propoñen son os seguintes:

· Petróleo, volatilidade e mercados.

· Regulación ambiental da enerxía.

· Políticas de seguridade enerxética.

· Liberalización e seguridade de subministración no mercado do gas.

· Enerxía e xeopolítica.

· Enerxía e desenvolvemento en América latina.

· Regulación económica da enerxía.

O programa titúlase Repsol YPF-Harvard Kennedy School Fellows Program. Asbolsas para a súa realización son outorgadas pola Fundación Repsol YPF. Aduración típica das bolsas é dun ano e os proxectos de investigación lévanse acabo no "Center for Business and Government" da "Harvard´s Kennedy Schoolof Government".


As cinco bolsas correspondentes ao curso 2005-2006, último ano do acordo,concedéronse en xuño de 2005.

Catro dos bolseiros son Pos-doutorais:

Ana María Herrera, Assistant Professor na Universidade do Estado deMichigan. Tema de investigación: "Prezos do cru, inventarios e dinámicamacroeconómica".

Osmel Manzano, Economista Principal da Corporación Andina de Fomento.Tema de investigación: "Interacción da volatilidade dos prezos do cru coaestrutura de impostos do Sector e os seus efectos na estabilidademacroeconómica".

Juan Pablo Montero, Profesor asociado de Economía da Universidade Católicade Chile.Tema de investigación: "Poder de mercado nun mercado de recursos nonrenovábeis. Aplicación ao comercio de emisións".

Ian Sue Wing, Assistant Professor de Xeografía na Universidade de Boston,Tema de investigación: "Análise do comercio de emisións en España".

O quinto é pre-doutoral:Gernot Wagner, candidato ao Ph.D. en Economía Política e Goberno naUniversidade de Harvard.Tema de investigación: "O verdadeiro custo da enerxía: custos sociais totaisdas fontes de enerxía".

(Para máis detalle véxase: www.ksg.harvard.edu/cbg/repsol_ypf-ksg_fellows/)


Publicacións

Un dos propósitos da Fundación Repsol YPF é o de contribuír á mellora do nivelcientífico e tecnolóxico do mundo universitario e empresarial español, así comoao estreitamento das relacións entre os devanditos ámbitos. Con este fin, aFundación mantén dúas liñas de publicacións: unha dedicada á edición de obrastécnicas de referencia non publicadas anteriormente en castelán e outra cuxafinalidade é a difusión dos seus cursos, estudos, seminarios e conferencias.

CCOOLLEECCCCIIÓÓNN ""OOBBRRAASS TTÉÉCCNNIICCAASS""

Relaciónanse a continuación todos os títulos publicados na colección "Obrastécnicas".

XXeessttiióónn ddoo MMaanntteemmeennttoo IInndduussttrriiaall

Tradución ao español do libro de A. Kelly e M.J. Harris "Management ofIndustrial Maintenance". ISBN: 84-923506-0-1. Madrid, 1998.Editado pola Fundación Repsol YPFVelázquez, 16628002 MadridTeléfono: (34) 913489079Fax: (34) 913489370

AA UUEEMM ee oo MMeerrccaaddoo ddee TTrraabbaalllloo eenn EEssppaaññaa:: CCuussttooss ee BBeenneeffiicciiooss

Juan J. Dolado, Daniel Gros, Juan Jimeno. (En español). Madrid, 1998.Editado pola Fundación Repsol YPFVelázquez, 16628002 MadridTeléfono: (34) 913489079Fax: (34) 913489370

AAss TTeeccnnoollooxxííaass ddaa IInnffoorrmmaacciióónn nnaa NNoovvaa EEccoonnoommííaa

Leandro Pérez Manzanera. (En español). ISBN: 84-7978-470-9. Madrid, 2001.Coeditado por:Fundación Repsol YPFVelázquez, 16628002 MadridTeléfono: (34) 913489079Fax: (34) 913489370eEdiciones Díaz de Santos, S.A.Doña Juana I de Castilla, 2228027 MadridTeléfono: (34)917434890Fax: (34)91743023


CCoonnttrrooll aavvaannzzaaddoo ddee pprroocceessooss -- TTeeoorrííaa ee pprrááccttiiccaa

José Acedo Sánchez. (En español). ISBN: 84-797854-5-4. Madrid 2003

Coeditado por:

Instituto Superior da Enerxía

Estrada de Estremadura, km 18

28931 Móstoles (Madrid)

Teléfono: (34)913480514

Fax: (34)913480552

e

Ediciones Díaz de Santos, S.A.

Doña Juana I de Castilla, 22

28027 Madrid

Teléfono: (34)917434890

Fax: (34)91743023

DDiicciioonnaarriioo eessppaaññooll ddaa eenneerrxxííaa

Obra dirixida por Ángel Martín Municio e Antonio Colino Martínez. (En español).

ISBN: 84-9744-025-0. Madrid 2003

Editado por:

Ediciones DOCE CALLES, S.L.

Apdo. 270. 28300 Aranjuez (Madrid)

Teléfono: (34)902 197 501

Co patrocinio e coa colaboración de Repsol YPF e da Fundación Repsol YPF

OO rreeffiinnoo ddoo ppeettrróólleeoo.. PPeettrróólleeoo ccrruu,, pprroodduuttooss ppeettrroollííffeerrooss,,eessqquueemmaass ddee ffaabbrriiccaacciióónn

Jean-Pierre Wauquier. (Tradución española). ISBN: 84-7978-623-X. Madrid,

2004.

Coeditado por:

Fundación Repsol YPF

Velázquez, 166

28002 Madrid

Teléfono: (34) 913489079

Fax: (34) 913489370

e



28027 Madrid

Teléfono: (34)917434890

Fax: (34)91743023


MMeettooddoollooxxííaa ddaa iinnvveessttiiggaacciióónn cciieennttííffiiccaa ee tteeccnnoollóóxxiiccaa

José Cegarra Sánchez. (En español). ISBN: 84-7978-624-8. Madrid, 2004.

Coeditado por:


Velázquez, 166

28002 Madrid

Teléfono: (34) 913489079

Fax: (34) 913489370

e



28027 Madrid

Teléfono: (34)917434890

Fax: (34)91743023

CCoolleecccciióónn ""SSeemmiinnaarriiooss,, eessttuuddooss ee ccoonnffeerreenncciiaass""

Dentro desta colección viñéronse publicando, entre outros, os textos completosdas intervencións e relatorios correspondentes ás sesións do Foro Formentor e doSeminario Repsol YPF-Harvard. Relaciónanse a continuación todos os títulospublicados ata o presente.

· VII Seminario Repsol -Harvard. "Competition and Realignment in Global EnergyMarkets". (En inglés). Granada, España. Xuño de 1996. ISBN: 84-87980-06-6.

· "Falsos mitos: Ciencia e Tecnoloxía. Reflexións sobre política científica".Conferencia de José Manuel Sánchez Ron. (En español). Madrid, España.febreiro de 1997.

· Seminario "Novas tendencias sobre control avanzado: Redes Neuronais".(Relatorios en español e en inglés). Madrid, España. Febreiro de 1997.

· Seminario "O Subsolo como medio estratéxico de almacenamento". (En inglés).Madrid, España. Marzo de 1997. ISBN:84-923506-3-6.

· Seminario "Relacións entre Marrocos, a Unión Europea e España". (En español).Madrid, España. Maio de 1997.

· VIII Seminario Repsol - Harvard. "Energy after 2000". (En inglés). Sevilla,España. Xuño de 1997. ISBN: 84-87980-07-4.

· Seminario "Refino 2000. Evolución e retos nun mercado global". (Relatorios enespañol e en inglés). Madrid, España. Febreiro de 1998. ISBN: 84-923506-2-8.

· Seminario "Novas tecnoloxías en exploración-produción de hidrocarburos e oseu impacto no nivel mundial de reservas". (En inglés). Madrid, España. Abril de1998. ISBN: 84-923506-1-X.

· IX Seminario Repsol - Harvard. "Geopolitics Energy and the Future". (En inglés).Santiago de Compostela, España. Xuño de 1998. ISBN: 84-87980-08-2.

· Seminario "Petroquímica 2000-Situación e perspectivas a nivel mundial".(Relatorios en español e en inglés). Barcelona, España. Febreiro de 1999. ISBN:84-923506-8-7.

· X Seminario Repsol - Harvard, "Preparing for the Twenty-First Century". (Eninglés). Madrid, España. Xuño de 1999. ISBN: 84-87980-09-0.


· Seminario Repsol - Harvard, "10 ANOS. Universidade, Empresa, Enerxía / 10YEARS. Education, Enterprise, Energy". (En español e inglés). Madrid, España.Xuño de 1999.

· I Foro Formentor "O Mediterráneo na encrucillada dun novo milenio".(Relatorios en español, francés e inglés). Mallorca, España. Outubro de 1999.ISBN: 84-923506-4-4.

· II Seminario Hispano - Marroquí. "Aprender a coñecerse. Percepcións sociais eculturais entre España e Marruecos". (Relatorios en español e en francés).Rabat, Marrocos. Febreiro de 2000. ISBN: 84-923506-6-0.

· II Foro Formentor "A Seguridade no Mediterráneo". (Relatorios en español,francés e inglés). Mallorca, España. Outubro de 2000. ISBN: 84-923506-5-2.

· XI Seminario Repsol YPF - Harvard, "Energy Policies and Markets: New Trendsor Old Cycles?". (En inglés). Bos Aires, Arxentina. Decembro de 2000. ISBN: 84-87980-10-4.

· XII Seminario Repsol YPF - Harvard. "Energy Liberalization and Regulation:Revisiting Objectives and Results". (En inglés). Palma de Mallorca, España. Xullode 2001. ISBN: 84-87980-11-2.

· III Foro Formentor. "O Proxecto Euro Mediterráneo ante a ampliación da UniónEuropea". (Relatorios en español, francés e inglés). Mallorca, España. Novembrode 2001. ISBN: 84-923506-7-9.

· IV Foro Formentor. "Diálogo e Desenvolvemento" (Relatorios en español,francés e inglés). Mallorca, España. Novembro de 2002. ISBN: 84-933204-1-2.

· "Marroquís en España. Estudo sobre a súa integración". Dirixido por GemaMartín Muñoz. Madrid, España. 2003. ISBN: 84-933204-0-4.

· XIII Seminario Repsol YPF - Harvard. "Thinking the Unthinkable". (En inglés).Salamanca, España. Maio de 2003. ISBN: 84-797854-5-4.

· V Foro Formentor. "Fracturas Mediterráneas: Diálogos para superalas".(Relatorios en español, francés e inglés). Mallorca, España. Outubro de 2003.ISBN: 84-933204-3-9.

· "Do monopolio ao libre mercado - A historia da industria petroleira española".Gabriel Tortella, Alfonso Ballestero, José Luis Díaz Fernández. Madrid, 2003.ISBN: 84-88717-5-4.

· XIV Seminario Repsol YPF - Harvard. "Managing Energy Markets". (En inglés).A Coruña, España. Xuño de 2004. ISBN: 84-87980-18-X.

· VI Foro Formentor. "Un novo concepto de Veciñanza". (Relatorios en español,francés e inglés). Mallorca, España. Outubro de 2004. ISBN: 84-933024-4-7.

· "Repsol YPF - Harvard Kennedy School Fellows 2003-2004 Research Papers".(En inglés). Cambridge Ma. (EE.UU.). Abril 2005.

· XV Seminario Repsol YPF - Harvard. "Making Energy Policy Work".(En inglés).Lisboa, Portugal. Xuño de 2005. (En preparación).


Para realizar pedidos e solicitar información adicional:


Servizo de Publicacións

Velázquez, 166

28002 Madrid

Teléfono: (34) 913489079

Fax: (34) 913489370

Correo electrónico: [email protected]


InformaciónEconómico-Financeira

Nesta Memoria de Actividades e Informe Anual inclúense como documentoseconómicos básicos informativos: Balances de Situación, Contas de Perdas eGanancias, Cadros de Financiamento e Variación do Capital Circulante e detallede Fondos Propios da Fundación Repsol YPF, correspondentes aos exerciciosfinalizados en 31 de decembro de 2005 e 2004.

As Contas Anuais e a Memoria Económica en toda a súa extensión foronauditadas por Deloitte, S.L., en cuxo informe con data do 20 de xuño de 2006emiten unha opinión sen salvidades.

Así mesmo, tanto as Contas Anuais e a Memoria Económica mencionadas, comoo Grao de Cumprimento do Plan de Actuación correspondentes ao exercicio2005, que foron formulados pola Comisión Executiva da Fundación Repsol YPF,depositáronse, logo da súa aprobación polo Padroado, no Ministerio de Culturapara o seu exame polo Protectorado de Fundacións e, se procede, para o seuposterior depósito no Rexistro de Fundacións, onde poderán ser consultadas.


BBAALLAANNCCEESS DDEE SSIITTUUAACCIIÓÓNN AABBRREEVVIIAADDOOSSAAOO 3311 DDEE DDEECCEEMMBBRROO DDEE 22000055 EE 22000044

(Importes en euros)

Exercicio ExercicioACTIVO 2005 2004

B) INMOBILIZADO 17.346.219,19 17.946.011,73II. Inmobilizacións inmateriais 582,23 14.306,69

IV. Inmobilizacións materiais 256.597,76 261.038,28V. Inmobilizacións financeiras 17.089.039,20 17.670.666,76

D) ACTIVO CIRCULANTE 25.508.061,35 25.724.218,02IV. Outros debedores 2.501.970,56 4.151.912,47V. Investimentos financeiros temporais 22.924.184,13 21.098.698,09

VI. Tesouraría 72.435,69 442.993,90VII. Axustes por periodificación 9.470,97 30.613,56

TOTAL XERAL ACTIVO (B+C+D) 42.854.280,54 43.670.229,75

Exercicio ExercicioPASIVO 2005 2004

A) FONDOS PROPIOS 40.787.880,00 39 687.776,71I. Dotación fundacional 37.792.381,25 37.792.381,25

IV. Reserva especial Lei 50/2002 1.895.395,46 774.005,93V. Excedente do exercicio 1.100.103,29 1.121.389.53

E) ACREDORES A CURTO PRAZO 2.066.400,54 3.982.453,04

TOTAL XERAL PASIVO (A+E) 42.854.280,54 43.670.229,75


CCOONNTTAASS DDEE PPEERRDDAASS EE GGAANNAANNCCIIAASS AABBRREEVVIIAADDAASSAAOO 3311 DDEE DDEECCEEMMBBRROO DDEE 22000055 EE 22000044

(Importes en euros)

Exercicio ExercicioDEBE 2005 2004

A) GASTOS 7.676.136,26 7.255.931,33

1. Gastos da Entidade pola actividade propia 3.582.265,54 3.550.318,54a) Axudas económicas 231.826,40 180.864,51b) Gastos por colaboracións e do Padroado 3.350.439,14 3.369.454,03

3. Gastos de persoal 1.173.237,89 942.933,33a) Soldos, salarios e asimilados 888.467,37 722.710,71b) Cargas sociais 284.770,52 220.222,62

4. Dotacións para amortizacións de inmobilizado 90.309,43 95.605,995. Outros gastos 2.830.323,40 2.667.073,477. Gastos financeiros e gastos asimilados

c) Por outras débedas - -II. RESULTADOS FINANCEIROS POSITIVOS 2.623.285,90 1.720.244,89III. RESULTADOS POSITIVOS DAS ACTIVIDADES

ORDINARIAS 1.113.153,29 181.875,6613. Gastos extraordinarios 13.050,00 -

IV. RESULTADOS EXTRAORDINARIOS POSITIVOS - 939.513,87

V. RESULTADOS POSITIVOS ANTES DE IMPOSTOS 1.100.103,29 1.121.389,5315. Imposto sobre sociedades - -

VI. EXCEDENTE POSITIVO DO EXERCICIO (AFORRO) 1.100.103,29 1.121.389,53

Exercicio ExercicioHABER 2005 2004

B) INGRESOS 8.789.289,55 8.377.320,86

1. Ingresos da Entidade pola actividade propia 6.166.003,65 5.717.562,10a) Cotas de usuarios 2.321.938,95 1.641.386,02c) Convenios de colaboración 3.844.064,70 4.076.176,08

I. RESULTADOS NEGATIVOS DE EXPLOTACIÓN 1.510.132,61 1.538.369,234. Ingresos financeiros 2.623.285,90 1.720.244,89c) Outros 2.623.285,90 1.720.244,89

III. RESULTADOS NEGATIVOS DAS ACTIVIDADES ORDINARIAS - -14. Ingresos extraordinarios - 939.513,87

IV. RESULTADOS EXTRAORDINARIOS NEGATIVOS 13.050,00 -


CCAADDRROOSS DDEE FFIINNAANNCCIIAAMMEENNTTOO DDOOSS EEXXEERRCCIICCIIOOSS 22000055 EE 22000044

(Importes en euros)

APLICACIÓNS DE FONDOS ORIXES DE FONDOS

Exercicio Exercicio Exercicio ExercicioCONCEPTOS 2005 2004 2005 2004

Recursos xerados

Recursos aplicados polas operacións - - 1.190.412,72 1.216.995,52Dotación fundacional - - - -

Diminución do capital circulante 1.699.895,83 - - -

Investimentos en inmobilizado· Inmobilizacións materiais e inmateriais 72.144,45 66.219,03 - -· Inmobilizacións financeiras - - 581.627,56 8.620.707,19

Gastos para distribuír en varios exercicios - - - 10.751,16

Aumento do capital circulante - 9.782.234,84 - -

TOTAIS 1.772.040,28 9.848.453,87 1.772.040,28 9.848.453,87

RECURSOS XERADOS POLAS OPERACIÓNS NOS EXERCICIOS 2005 E 2004

(Importes en euros)

Exercicio Exercicio2005 2004

Excedente neto do exercicio 1.100.103,29 1.121.389,53

Axustes para a determinación dos recursosprocedentes ou aplicados das operaciónsAmortizacións 90.309,43 95.605,99

Recursos procedentes/Recursos aplicadosdas operacións 1.190.412,72 1.216.995,52


CCAADDRROOSS DDEE FFIINNAANNCCIIAAMMEENNTTOO DDOOSS EEXXEERRCCIICCIIOOSS 22000055 EE 22000044

(Importes en euros)

EXERCICIO 2005 EXERCICIO 2004

CONCEPTOS Aumentos Diminucións Aumentos Diminucións

Debedores - 1.649.941,91 1.695.713,72 -

Acredores a curto prazo 1.916.052,50 - - 1.686.833,04

Investimentos financeiros temporais 1.825.486,04 - 9.428.936,41 -

Tesouraría - 370.558,21 362.168,50 -

Axustes por periodificación - 21.142,59 - 17.750,75

Subtotais 3.741.538,54 2.041.642,71 11.486.818,63 1.704.583,79

Variaciónsdo capital circulante (1.699.895,83) - (9.782.234,84) -

TOTAIS 2.041.642,71 2.041.642,71 1.704.583,79 1.704.583,79

FFOONNDDOOSS PPRROOPPIIOOSS..MMOOVVEEMMEENNTTOO DDAASS CCOONNTTAASS QQUUEE IINNTTEEGGRRAANN EESSTTEE CCAAPPÍÍTTUULLOO EENN 22000055

(Importes en euros)

Saldo Inicial Aumentos Traspasos Saldo FinalCONCEPTOS 1/12/05 do Exercicio do Exercicio 31/12/05

Dotación fundacional 37.792.381,25 - - 37.792.381,25

Excedente de exercicios anteriores 774.005,93 1.121.389,53 - 1.895.395,46

Exceso de rendas destinadasao cumprimento de fins (453.971,27) (268.824,22) - (722.795,49)

Rendas para destinar a reservas especiais 453.971,27 268.824,22 - 722.795,49

Excedente neto do exercicio 1.121.389,53 1.100.103,29 (1.121.389,53) 1.100.103,29

TOTAIS 39.687.776,71 2.221.492,82 (1.121.389,53) 40.787.880,00

Fundación Repsol YPFVelázquez, 166

28002 Madrid (España)Teléfono: (34) 913489079 · Fax: (34) 913489370

[email protected]

Instituto Superior da EnerxíaEstrada de Estremadura, km 18

28931 Móstoles, Madrid (España)Teléfono: (34) 913480500 · Fax: (34)913480552

[email protected]


ISEFUNDACIÓNREPSOL YPF

Des

eño

e re

aliz

ació

n: S

pain

fo, S

.A.

Memoria Fundacion 2005 - Repsol

Documents

Transcript of Memoria Fundacion 2005 - Repsol