LEHEN MUNDU GERRA

1914 eta 1918.urteen artean, Europan hasi eta mundu osora zabaldu zen gerra odoltsua.

GERRAREN AURREKARIAK:

• 1-Alemaniaren politika:

• XVIII .mendetik Europako kanpo politika Orekaren teorian oinarritzen zen (militarki herrialde guztiak berdinak ziren).

• XIX. mendetik aurrera ordea, oreka hori apurtzen hasi zen Alemaniako batasunaren ondorioz.

Bi politika nabarmendu ziren Europan: -Bismarckena(realpolit-1890ra arte). -Helburua estatuen arteko bakea

ziurtatzea zen aliantza sistemen bidez. -Gillermo II.arena(weltpolit-1890).

-Helburua: Alemaniaren nagusitasuna.

2-II. industrializazioa:Ondorioz, hazkunde ekonomiko handia: Europako herrialdeak kolonietara beraien eremua

zabaltzeko asmoz. Honen eraginez lehia estua sortu metropolien

artean, denek zatirik onenarekin geratzeko nahia.

3-Kolonialismoa:Frantziak + Ingalaterrak zati onena hartu. Alemaniaren desadostasuna.

4-Balkanetako gatazkak:Otomandar inperioa desagertzean inguruko herrialdeek lurralde hori

kontrolatzeko nahia. Ondorioz: Errusia+Serbia, Austria –

Hungaria+ Alemaniaren kontra.

5-Muturreko nazionalismoaren hedapena eta berrarmatzen

politika: -Garai honetan jendea pozik joaten zen gerrara bere nazioa

defendatzeko. -Berrarmatze politikarekin

armadak ikaragarri hasi ziren. -Soldadutza ezartzean armadak

askoz azkarrago mobilizatu

Blokeen sorrera:

Aliantza hirukoitza: Alemania, Austria –Hungaria eta Italia.

-Arrazoiak: 1-Balkanak eta Otomandar inperioa eskuratu.

2- Afrika iparraldeko interesak.Entente hirukoitza:

Frantzia, Errusia eta Ingalaterra. -Arrazoiak

1-Balkanak eskuratu.2-Afrikako interesak.

3-Errusiak Dardaneloak eskuratu

nahi. Mediterraneorako irteera bakarra

Gerraren hasiera:

-1914ko ekainean, muturreko Serbiar batek Austria –Hungariako artxidukea hil .zuen(magnizidioa).-Uztailean, gerrari hasiera eman zioten bi gertakari gertatu: -Austriak Serbiari ultimatuma -Errusiak mobilizazio orokorra deitu Serbiaren alde

Gerraren garapena:

1.Hiru fase izan zituen: 1.1.Mugimendu gerra:

Alemaniarren helburua Frantzia eta Errusiaren konkista azkarra

zen baina frantziar erresistentziak garaipen azkar horren egitasmoak

oztopatu zituen.

1.2.Lubakietako gerra: 1.2.1.Bi ezaugarri izan zituen:

-Fronteak egonkortu. -Lubakietan oinarritutako defentsa

taktikak erabili zituzten. Ondorioz, bi aldeetako soldaduak asko

ahuldu. 1.3.1917.urtea:

Gerraren norabidea aldatu zuten bi gertakari:

-Estatu Batuen sarrera gerra.-Fronte Errusiarraren gainbehera(Brest -Litovskeko bakea sinatu Alemaniarekin).

Atzeguardiako gerra:

-Gerrako ekonomia: 1-Ekonomia guztia aldatu zen gerrari

erantzuteko. 2-Gizon asko gerrara. Ondorioz gastu

handia. 3-Gerrako herrialdeak arazoak: lehengai

urriak4-Emakumeak lantegietara sartu.

-Hau dena lortzeko estatuak ekonomian zuzenean parte hartu beharra.

-Herrialde neutralak aberastu: gerrako

herrialdeak hornitzeagatik.

1918an amaitu zen Lehen Mundu gerra. Alemanen

armadan eta atzeguardian herritarren etsipena gehitzen ari zen eta horrek gerraren amaiera

azkartu zuen.

Gerraren amaiera:

1.Gerraren azterketa: *Galera demografiko eta material

handiak egon ziren. *Estatu nazional berrien sorrera: Inperio galtzaileak zatitu eta estatu

nazional berriak sortu. *Aldaketak nazioarteko herremanetan: -gerrak ahuldu egin zuen Europa mundu

mailan. -garai bateko Europaren nagusitasun

ekonomikoa Estatu Batuek hartu zuten.

Bake itunak:

Lau herrialde handietako ordezkariak Parisen bildu ziren biltzar batean:

• Frantziako Clemenceau presidentea.• Estatu batuetako Wilson

presidentea.• Britainia Handiko Lloyd George

lehen ministroa.• Italiako Orlando ministroa.

1919. urte hasieran Parisko biltzarrean Nazioen Elkartea sortu.

1919ko ekainaren 28an Versaillesko ituna sinatu

ententekoek eta Alemaniak. Bertan Alemania zigortu egin zuten.

Versaillesko bakearen ondoren Europako

mapa guztiz aldatu zen

Europako mapa berria:

Hala ere, Europako arazoak ez ziren konpondu:

-Naziotasunaren arazoa: -Alemaniak eta Austria –Hungariak ez zuten onartzen jarritako mapa

berria(irredentismoa). -Herrialde berriek ez zuten

egonkortasunik. -Bigarren Mundu Gerra(1939-

1945).