G R E Z I A

P R E H E L E N I K O A

Z i k l a d a k

K r e t a

M i z e n a s

Z i k l a d e

u h a r t e e t a k o

a r t e a

◘ Ziklade uharteetako aurre-

indoeuroparrak (Egeo itsasoan).

◘ Itsas- merkataria zen gizarte

honen ekonomia nekazaritza, abeltzaintza eta arrantzan

oinarrituko zen.

◘ Itsasoan nagusitasuna azaldu zuten, bertako metal- eta harri-

baliabideei esker.

◘ Kreta minoikoa nagusitu artean

iraun zuen kultura zikladikoak.

◘ K.a. 3000 – 2000 inguruan zizel lan

ikusgarriak egin zituzten.

◘ Marmol zurian.

◘ Nekropolietan

aurkitutako

estatuatxoak dira arte

zikladikoaren

adierazpen

ezagunenak eta

esanguratsuenak.

◘ Idoloak? Hil

ondoreneko

bidaiarako kutunak?

◘ Giza figurak, gehienak

emakumeen irudiak (Ama

jainkosak? Kutunak?);

musikariak ere.

◘ Egitura eskematikoa,

geometrikoa,

estereotipatua (Neolitoko

nekazari gizarteen ezaugarriak).

◘ Azal leunduak.

◘ Tamaina gehienetan

txikiak, salbuespenen

batekin: 15 cm – 2m.

Biolin formako figurak Figura eskematikoak

Emakume figura besoak gurutzatuta

Flauta-jotzailea eta harpa-jotzailea

A r t e

M i z e n a s t a r r a

( M i z e n a s )

A r t e

M i n o s t a r r a ( K r e t a )

k.a.2000 urtean.

Egeo itsasoan bi

zibilizazio

garrantzitsu

garatu ziren,

Kretan minostarra

eta Mizenasen

mizenastarra.

Kultura grekoaren

oinarritzat har

daitezke.

◘ KRETA: k.a. 3000 -1400.

A r t e

M i n o s t a r r a

◘ Minostar izena ere baduen artea garatu

zen; Minos erregearen izenean hartzen

du izen hori.

◘ Gizarte talasokratikoa izan zen, itsas

merkataritzari esker aberastu zena; itsas

bazterreko herrien eragina izan zuen eta

hauetan ere eragin zuen.

◘ Artea gortekoa eta aristokratikoa izan

zen bereziki; ez zuen inolako zentzu

belikorik izan.

◘ Jauregia monumentu

arkitektoniko

garrantzitsuena da

arkitektura minostarrean;

Knossos-ekoa, hauen

artean garrantzitsuena,

bertan Minos erregea bizi

izan zelarik. Funtzio

politikoa, administratiboa,

erlijiosoa izango zituen.

Arkitektura

◘ Ez zuten harresirik izaten;

izaera baketsua adierazten

zuten, minostar zibilizazioa

baketsua izanik.

◘ Hainbat gela izaten zituen erdiguneko

patio zabal baten inguruan . Eraikinari

beste gelak ere eransten zizkieten,

beharren arabera.

◘ Gelak ausazkoki egituratzen zituzten,

labirinto itxura hartuz. Knossos-eko

jauregia Teseoren labirintoarekin

identifikatu izan zen, zeinean minotauroa

gordeta zegoen.

◘ Eraikin dintelduak izaten ziren.

◘ Batzuetan zenbait pisu izango zituzten,

terrazatan.

◘ Harriz eginikoak izaten ziren.

◘ Oso esanguratsuak ziren erabiltzen zituzten

egurrezko zutabe polikromatuak; oinarririk

gabeak, enborra behealdean meheagoa

izaten zen goialdean baino. Balore

sinbolikoa izango zuten (zerua lurrarekin

erlazionatuko zuten).

◘ Hormak freskoz

estalita egoten dira.

Erabiltzen diren

koloreak biziak,

deigarriak eta lauak

dira.

Pintura

◘ Naturalismoa, formen

estilizazioa, forma kurbatuak, kolore

lauak, fintasuna,

dotoretasuna ditu

ezaugarri.

Lirioen printzea, Knossos-eko jauregia

Dama urdinak (eszena erlijiosoa)

◘ Knossos-eko jauregiko

Tronuaren Saloia animalia eta landarez

dekoratuta dago.

◘ Knossos-eko jauregiko

Erreginaren Aretoko Izurdeen freskoan

animalia urtarrak

agertzen dira.

◘ Margoetan beste jarduera batzuk ere

agertzen dira, adibidez: zezenei salto egiten

(taurokathapsia errituala).

Zeramika

Lan aipagarrienak “jauregi estilokoak” izango dira eta

marrazteko bi joera nagusituko dira:

◘ “Kamares” estiloa: landare eta lore

geometrikoak marraztuta agertzen dira fondo

beltzaren gainean.

◘ “Itsastar” estiloa: berriagoa da, animalia

urtarrak agertzen dira; olagarroak dira

gehienetan.

“Kamares” estiloa

“Itsastar” estiloa

Eskultura

◘ Oso eskultura gutxi aurkitu izan

dira. Aurkitutakoak

marfilezkoak, urrezkoak edo

zeramikoak izan dira.

Garrantzitsuenetarikoa:

Sugeen jainkosa

Jainkosa (emankortasunarena)

edo sazerdotesa baten irudia

da; jantzi karakteristikoa

darama; otoitza egiten ari

denaren edo gurtzapen itxura

du eta buru gainean katukia du.

Vafio-ren ontziak

Vafio-ren hilobian (Espartan)

topatutako bi ontzi badira,

ontzi erlijiosoak izan zitekezkeenak. Zezena eta

gizakia harremanean irudikatzen dira, paisaia

bukolikoan eta dramatikoan.

◘ MIZENAS: k.a.1600-1100.

A r t e M i z e n a s t a r r a

◘ Grezian eta ondoko uharte batzuetan

nagusitu ziren inbasore indoeuroparren

herriak (akearrak, joniarrak eta

beranduago doriarrak), baita Kretan ere.

Guda zale zakar hauek daude

Homeroren elezahar guztien jatorrian.

◘ Gerlari-aristokrazia honek Minostarrekin

izandako harremanarekin hauen fintasun

eta dotoretasunaren eragina izan zuten

artean.

◘ Mizenastar izena beraiek eraikitako izen

bereko hiritik datorkie.

◘ Akearren eraikinak gotorlekuak dira nagusiki,

harri erraldoiez burutuak.

Arkitektura

Mizenas Lehoien atea

Hilobien zirkulua Kulturako gunea

gotorlekua

MIZENAS

Lehoien atea

◘ Hiri txikiak izan ziren gehienbat.

◘ Babesa zen kezka nagusia; hiriek harresi sendoak

izan zituzten (ziklopearrak).

Tirinto

◘ Mizenastarraren eraikinik

berezkoena megaron izeneko

atari zutabeduna da, areto

nagusiaren aurrean. Greziako

tenplu klasikoen oinplanoaren

jatorria izango da.

Pilos-eko megaroia

berreraikita

Megaroiaren

oinplanta

◘ Hilobiak ere eraikin

garrantzitsuak izan ziren,

batez ere Tholoiak,

ibilgua eta ganga

faltsua duten eraikinak.

Atreo-ren altxorra, Mizenas

◘ Naturalismo

sinplifikatua azaltzen

duten hildakoen

maskarak dira lanik

aipagarrienetakoak.

Hildakoaren loa

irudikatzen dute.

Urregintza