JORNADA DE RESIDENTS DE LA SOCMIC - … · bronquiales), roncus, ... • La fiebre y los...
Transcript of JORNADA DE RESIDENTS DE LA SOCMIC - … · bronquiales), roncus, ... • La fiebre y los...
JORNADA DE RESIDENTS DE LA SOCMIC
SOCIETAT CATALANA DE MEDICINA INTENSIVA I CRITICA
SOCMIC
Barcelona, 20 de febrer, 2014
12.30-13.30. Part Teòrica 2. Diagnòstic i tractament
• SNC – Jaume Lora. Hospital Universitari de Bellvitge. Hospitalet
• Respiratori – Francisco Alvarez Lerma. Parc de Salut Mar. Barcelona
• Urinaria – Montse Vallverdú. Hospital Arnau de Vilanova. Lleida
INFECCION DE FOCO RESPIRATORIO
• Criterios clínicos de infección respiratoria
• Procedimientos de diagnóstico etiológico
• Tratamiento empírico
• Tratamiento dirigido
• Tratamiento de rescate
COMUNITARIA RELACIONADA CON
ASISTENCIA SANITARIA NEUTROPENICO
CRITERIOS CLÍNICOS DE INFECCIÓN RESPIRATORIA
– Inició súbito, escalofríos, fiebre alta
– Tos productiva (expectoración purulenta)
– Dolor torácico pleurítico (punta de costado)
– Radiografía de torax: condensación mas o menos homogénea
– Leucocitosis (15-35.000/mm3)
– Elevación marcadores inflamatorios (PCR, PC)
– Inició larvado, sin escalofríos, febrícula, diarrea
– Tos escasamente productiva (serosa) – Ausencia de dolor torácico pleurítico – RX torax: infiltrados intersticiales no
confluentes – Leucocitosis moderada (10-15.000/mm3)
NEUMONIA NOSOCOMIAL Criterios de sospecha
– Infiltrado radiológico (no presente en las
primeras 48 h de ingreso en el hospital)
– Fiebre
– Secreciones purulentas
– Leucocitosis Johanson W et al. Ann Intern Med 1972; 77:701
NEUMONIA NOSOCOMIAL
• Signos clínicos
– Fiebre (38º) o hipotermia
– Taquicardia (>110 por m)
– Secreciones traqueales purulentas
– Estertores crepitantes
• Datos analíticos
– Leucocitosis (>12.000 mm3)
– Leucopenia (<5.000 mm3)
– Elementos inmaduros (>10%)
– pO2/FiO2 < 250
• Signos radiológicos
– Nuevo y persistente infiltrado pulmonar
– Progresión de uno previo
– Aparición de consolidación
– Aparición de cavitación
CRITERIOS DE SOSPECHA
NEUMONIA NOSOCOMIAL
• GOLD STANDARD EXAMEN HISTOLOGICO Cultivo de tejido pulmonar
• >104 ufc por gramo de tejido pulmonar
• acúmulo de leucocitos
Paciente con enfermedad cardíaca o pulmonar
que tiene dos o más series de radiografía de
tórax o scanner cardiotorácico, con una imagen
sugerente de neumonía.
Paciente sin enfermedad cardíaca o pulmonar
que tiene una o más series de radiografía de
tórax o scanner cardiotorácico, con una imagen
sugerente de neumonía.
Al menos 1 de los siguientes: Fiebre > 38º con ninguna causa,
Leucopenia (<4000 CMB/mm3) o Leucocitosis (≥12,000 CMB/mm3)
Al menos 2 o más de los siguientes:
Nueva aparición de esputo purulento o cambio en
las características del esputo.
Tos o disnea o taquipnea.
Auscultación sugestiva (estertores o sonidos
bronquiales), roncus, sibilancias.
Empeoramiento del intercambio gaseoso (ej:
desaturación de O2 o de las necesidades de O2 o de
la demanda de la ventilación.
Al menos 1 o más de los siguientes:
Nueva aparición de esputo purulento o cambio en las
características del esputo.
Tos o disnea o taquipnea.
Auscultación sugestiva (estertores o sonidos
bronquiales), roncus, sibilancias.
Empeoramiento del intercambio gaseoso (ej:
desaturación de O2 o de las necesidades de O2 o de la
demanda de la ventilación.
DIAGNÓSTICO CLÍNICO DE
LA NAV
NEUMONIA NOSOCOMIAL
Limitaciones de los criterios de sospecha • Los signos clínicos y radiológicos combinados sólo
diagnosticaron el 72% de las neumonías documentadas en necropsias (Wunderink RG, Chest 1992; 101:458)
• La fiebre y los infiltrados pulmonares en pacientes con VM pueden ser debidos a otras causas entre el 49-66% de los casos (Mauldin GL, 1991, Fagon JY, 1988)
NEUMONIA NOSOCOMIAL
• CLINICAL PULMONARY INFECTION SCORE (CPIS)
– Temperatura 0-2
– Leucocitosis 0-2
– Secreciones traqueales 0-2
– Oxigenación (pO2/FiO2) 0-2
– Radiografía pulmonar 0-2
– Cultivo del aspirado traqueal 0-2 NEUMONIA > 6 puntos
Pugin J et al. Am Rev Resp Dis 1991
CRITERIOS DE SOSPECHA DE INFECCION RESPIRATORIA-VM
• Presencia de dos de los tres signos mayores
• Fiebre o hipotermia
• Infiltrado radiológico
• Cambio de las características del esputo (purulencia)
• Presencia de uno o más de los signos menores
• Leucocitosis o leucopenia
• >10 % de PMN inmaduros
• pO2/FiO2 < 250
• Nuevos crepitantes
. Arch Bronconeumol 2001; 37:325-334 . Med Intensiva 2001; 25:271-282
. Enferm Infecc Microbiol Clin 2001; 19:479-87
Diagnóstico etiológico
• Antes de iniciar tratamiento antibiótico
– Muestras respiratorias
– Hemocultivos (dos extracciones)
– Orina (Antígeno para Legionella, neumococo)
• Muestras respiratorias (tinción, cultivo)
– Esputo (importantes limitaciones)
– Pacientes intubados (BAS, LBA, CTT-CB)
• Serología plasmática y técnicas de PCR
– Neumonías atípica, virus respiratorios, Micobacterias
MÉTODOS DE DIAGNÓSTICO ETIOLÓGICO DE LAS INFECCIONES RESPIRATORIAS
• Análisis cualitativos – identificación especie, género y antibiograma
• Análisis cuantitativos
– BAS: >105-106 ufc/ml – CTT: > 103 ufc/ml – LBA: >104 ufc/ml – Tejido: >104 ufc por g.
• Marcadores de neumonía el LBA – Bacterias intracelulares – Fibras de elastina – Bacterias recubiertas de anticuerpos – Niveles de endotoxina en el LBA
RECOMENDACIONES PARA LA OBTENCION DE MUESTRAS RESPIRATORIAS
• La utilización de aspirados traqueales cualitativos no debe ser una técnica rutinaria en el diagnóstico de NN
• Como no esta establecido la superioridad de alguna de las técnicas cuantitativas invasivas o no invasivas, ciegas o no ciegas, el método diagnóstico a utilizar dependerá de:
– situación del paciente
– experiencia del médico
– posibilidades técnicas
. Arch Bronconeumol 2001; 37:325-334 . Med Intensiva 2001; 25:271-282
. Enferm Infecc Microbiol Clin 2001; 19:479-87
RECOMENDACIONES PARA LA OBTENCION DE MUESTRAS RESPIRATORIAS
• Si se opta por la realización de técnicas invasivas:
• en el caso de infiltrados localizados, la técnica de elección es el CTT, y
• en el caso de infiltrados difusos y/o sospecha de patógenos oportunistas, la elección es el LBA
. Arch Bronconeumol 2001; 37:325-334 . Med Intensiva 2001; 25:271-282
. Enferm Infecc Microbiol Clin 2001; 19:479-87
DIAGNÓSTICO ETIOLÓGICO
DE LA NAV
• Hemocultivo positivo no relacionado con otra fuente de infección.
• Crecimiento positivo en el cultivo del líquido pleural.
• Absceso pleural o pulmonar con aspiración positivo.
• Examen histológico pulmonar muestra evidencia de neumonía.
• Exámenes positivos para el virus o gérmenes específicos (Legionella, Aspergillus, Micobacterias, Micoplasma,
Pneumocystis jiroveci).
• Detección positiva de antígeno viral o de anticuerpos de las secreciones respiratorias.
• Seroconversión (ex: virus influenza, Legionella, Chlamydia)
• Detección de antígenos en la orina.
• Cultivo positivo de esputo o aspirado traqueal no cuantitativo
• Aspirado endotraqueal cuantitativo con un umbral de ≥106 UFC / ml.
• Lavado broncoalveolar (LBA) con un umbral de ≥104 UFC / ml o ≥5% de células que contienen bacterias
intracelulares en el examen microscópico directo (clasificados en la categoría de diagnóstico LBA).
• Cepillo protegido (PB Wlimberly) con un umbral de ≥103 UFC / m.
• Aspirado distal protegido con un umbral de ≥ 103 UFC / ml.
N1
N2
N3
N4
N5 •Sin microbiología positiva o no hay muestra
METODOS DE DIAGNÓSTICO ETIOLOGICO
3.533
N1-Aspirado distal (BAS) protegido con >= 10(3) ufc/ml 713
N1-Cepillo bronquial protegido con >= 10(3) ufc/ml 45
N1-Cepillo bronquial por broncoscopio con >= 10(3) ufc/ml 54
N1-Lavado broncoalveolar (BAL) con > de 10(4) ufc/ml o >= 5 % de células conteniendo bacterias intracelulares 146
N2-Aspirado endotraqueal cuantitativo con > de 10(6) ufc/ml 1.370
N3-Hemocultivo positivo (no relacionado con otro foco de infección) 48
N3-Evidencia de neumonía en examen histológico pulmonar 4
N3-Crecimiento positivo en cultivo de líquido pleural 14
N3-Punción aspirativa positiva pleural o de absceso pulmonar 3
N3-Diagnóstico positivo de neumonía por virus o microorganismos particulares (Legionella, Aspergillus,..) 9
N3-Detección positiva de antígeno viral o anticuerpos a partir de secreciones respiratorias 3
N3- Detección de antígenos en orina (Legionella) 2
N4-Cultivo positivo de esputo o aspirado traqueal no-cuantitativo 920
N5-Sin microbiología positiva 176
N5- No hay muestra 26
2011-2012
N5 5,7%
N4 26,1%
N2 38,8%
N1 27,1%
N3 2,3%
Principios generales del tratamiento de una infección respiratoria
• Inicio precoz(< 4 horas del diagnóstico de sospecha) – Tratamiento empírico (métodos de diagnóstico rápido)
• Adaptado a los patógenos esperados según factores de riesgo – Incluidos los patógenos multirresistentes
• Adaptado al pronóstico (gravedad) – Tratamiento combinado (mas graves-UCI)
• Ajuste o desescalada de acuerdo con la etiología y antibiogramas
• Cambio a vía oral cuando sea posible – Etiología conocida y buena evolución clínica
• Retirada precoz del tratamiento – 5 días como mínimo (afebril mas de 48-72 horas, ausencia de signos de
gravedad) hasta dos o más semanas si existe infección extrapulmonar (meningitis, endocarditis)
IDENTIFICACION DE SARM A PIE DE CAMA
• Test de diagnóstico rápido
de SARM
• Basado técnicas de PCR
en tiempo real
• Muestras de cepillado
nasal
• Respuesta en dos horas
• Sensibilidad 92,5%,
especificidad 96,4%*
• IDI-MRSA (Cepheid)
Warren DK et al. J Clin Microbiol 2004; 42:5578
Neumonía comunitaria- Trat. empírico
• En pacientes hospitalizados fuera de UCI
– Fluroquinolona respiratoria (moxifloxacino,
levofloxacino)(i.v). (Nivel de evidencia I)
– B-lactámico (cefotaxima, ceftriaxona) mas macrólido
(azitromicina)(i.v)(II)
• En pacientes hospitalizados en UCI
– B-lactámico (cefotaxima, ceftriaxona) mas macrólido
(azitromicina)(i.v)(II) ó fluoroquinolonas respiratorias
(levofloxacino, 500 mg/12 h)(i.v)(II)
Neumonía comunitaria-Trat. dirigido
• Adaptar el tratamiento empírico a los hallazgos microbiológicos de seguridad
– S pneumoniae Penicilina sensible Amoxicilina
– S pneumoniae Penicilina resistente Cefalosporina 3ªG o Quinolona
– S aureus Meticilina sensible Cloxacilina
– S aureus Meticilina resistente Vancomicina/Linezolid
– H influenzae Amoxicilina
– Mycoplasma pneumoniae Macrólido/doxiciclina
– Chlamydia psittaci Doxiciclina
– Legionella pneumophila Macrólido
– Coxiella burnetii Doxiciclina
– Enterobacteria no BLEE Cefalosporina 3G
– Pseudomonas aeruginosa B-lactamico antips. +
quinolona o aminogl.
Tratamiento empírico inicial para pacientes con NN precoces que no presentan ningún riesgo de patógenos MR
Patógenos potenciales Antibióticos
recomendados
___________________________________________________
S. pneumoniae Ceftriaxona
H. influenzae ó
S. aureus MS Levo/Moxi/Ciprofloxacino
BGN entéricos sensibles ó
-Escherichia coli Ampicilina-sulbactam
-Klebsiella pneumoniae ó
-Enterobacter sp Ertapenem
-Proteus sp -Serratia marcescens _________________________________________________________
* ATS/IDSA. Guidelines for the management of adults with hospital-acquired, ventilator-associated and healthcare-associated pneumonia Am J Respir Crit Care Med 2005; 171:388-416
NN tardía o riesgo de patógenos MR
Patógenos MR potenciales Tratamiento ATBs combinado
__________________________________________________________
Pseudomonas aeruginosa Cefalosporina antipseudomonal
Klebsiella pneumoniae (ESLB) (cefepima, ceftazidima)
Acinetobacter especies ó
Legionella pneumophila Carbapenem antipseudomonal
Staphylococcus aureus MR (Imipenem/Meropenem)
ó
B-lactámico + inhibidor B-
lactamasas (Piperacilina/tazobact)
+
fluoroquinolona antipseudomonal
(Ciprofloxacino/Levofloxacino) o
aminoglucosidos (Amika/Tobra)
+
Linezolid o Vancomicina
(si presenta riesgo de SAMR)
Neutropenia Bacterias Gram negativas: Enterobacterias*, Pseudomonas aeruginosa*, Acinetobacter baumannii, Stenotrophomonas maltophilia. Bacterias Gram positivas: Streptococcus pneumoniae*, Staphylococcus aureus*, Staphylococcus coagulasa negativo, Enterococcus spp. Hongos: Candida, Aspergillus*, Mucor. Disfunción de la inmunidad celular Bacterias: Listeria monocytogenes, Nocardia asteroides*, Salmonella spp, Legionella spp*, Mycobacterium tuberculosis*, Micobacterias no tuberculosas. Hongos: Cryptococcus neoformans, Pneumocystis jiroveci. Virus: Citomegalovirus^*, Herpes simplex, Virus Epstein-Barr Protozoos: Toxoplasma gondii Disfunción de la inmunidad humoral Bacterias: Streptococcus pneumoniae*, Haemophilus influenzae* *Patógenos más frecuentemente implicados en la neumonía comunitaria grave.
GERMENES IMPLICADOS EN LAS DIFERENTES SITUACIONES DE INMUNODEPRESION
Infección respiratoria en paciente inmunodeprimido- Trat. empírico
• En pacientes hospitalizados en UCI
– B-lactámico antipseudomonal (ceftazidima o cefepima) mas
macrólido (azitromicina)(i.v)(II) ó fluoroquinolonas
respiratorias (levofloxacino, 500 mg/12 h)(i.v)(II)
– Cotrimoxazol (HIV con CD4 por debajo de 200 células/mm3)
– Voriconazol (TAC torácico granulomas, imágenes sugestivas)
– Tuberculostáticos (RX de torax sugestivo)
Comparison of 8 vs 15 days of antibiotic therapy for VAP in adults: a randomized trial Chastre et al. JAMA 2003;290:2588-98
• Ensayo clínico prospectivo, aleatorizado y doble ciego
• Incluyen 401 pacientes con NVM
• Diagnóstico etiológico basado en cultivos cuantitativos de
muestras obtenidas con BFS
• Tratamiento empírico adecuado desde el primer momento
• Randomizados a ser tratados durante 8 o 15 días
• Criterio de evaluación:
– muerte por cualquier causa
– recurrencia de NN ducumentada a los 28 días
– días libres de tratamiento ATB a los 28 d de finalizado
el trat.
Comparison of 8 vs 15 days of antibiotic therapy for VAP in adults: a randomized trial Chastre et al. JAMA 2003;290:2588-98
8 días 15 días
. Mortalidad cruda (%) 17,2 18.8 IC: -3,7 a 6,9
. Infecciones recurrentes (%) 26,0 28.9 IC: -3,2 a 9,1
. Días libres de ATB, media (DE) 13,1 (7,4) 8,7 (5,2) p<0,001
. Recurrencia en NVM por BGN-NF (%) 42,1 25,4 IC: 3,9 a -26,6
. Patógenos MR (%) 42,1 62,0 p=0,04
INFECCION RESPIRATORIA. CAUSAS DE MALA EVOLUCIÓN
POSIBILIDADES MEDIDAS A TOMAR
Heterorresistencia Asociar dos antibióticos con distinto mecanismo de acción
Respuesta inflamatoria excesiva Corticoides
Posología inadecuada Replantear PK/PD: dosis, intervalo, perfusión continua
Foco no accesible (empiema) TAC; Ecografía; punción guiada
Producción de biofílm (Pseudomonas) Macrólidos
Mala penetración pulmonar Quinolonas (Pseudomonas)
Linezolid (MRSA)
Sobreinfección Repetir muestras (invasivas)
Administración directa en el foco de la infección: Inhalado (nebulizaciones)
• Indicaciones
– Tratamiento
• Fibrosis quística
• Bronquiectasias infectadas no secundarias a fibrosis
• Neumonía asociada a ventilación mecánica-MR
• Traqueobronquitis asociada a ventilación mecánica-MR
– Profilaxis
• Infecciones fúngicas en pacientes-transplante pulmón
• Neumonía por Pneumocytis jiroveci en pacientes-HIV
• EPOC colonizado con PMR
• Antibióticos inhalados
– Necesitan nebulizadores específicos para este fin:
• Compresor de alto flujo con nebulizador a chorro (PARI LC PLUS)
• Nebulizador electrónico
– eFlow (Pari)
– I-neb (Respironics)
• Complicaciones
– Broncoespasmo
– Aumento de la disnea
– Molestias torácicas
Se recomienda BD acción rápida y drenaje secreciones antes
Administración directa en el foco de la infección: Inhalado (nebulizaciones)
Amikacina 100 mg/12 h
Gentamicina 80-160mg/12h
Tobramicina 100-200 mg/12h
Amoxicilina 500 mg /12 h
Ticarcilina 1 g /12h
Colistina 1-2 106 U/12h
Ceftazidima 0.5-1g /12h
Cefotaxima 0.5-1g /12h
Aztreonam 1 g /12h
Anfotericina B 5 mg/12 h-6 mg/8 h
Pentamidina 300 mg/4 semanas
Administración directa en el foco de la infección: Inhalado (nebulizaciones)
Tobramicina inhalada
La formulación de tobramicina en aerosol es estéril, libre de conservantes y pirógenos y con un pH y osmolaridad similar al de la vía aérea.
Está disponible en ampollas de un solo uso de 5 ml
conteniendo 300 mg de tobramicina.
El aerosol es liberado usando un sistema:
– jet de nebulización (PARI LC PLUS; PARI Respiratory Equiqment, Inc; Richmond, VA)
– y un compresor de alto flujo (PARI TurboBoy).
La pauta terapéutica:
– 300 mg dos veces al día
– alternante 28 días de tto (fase on) y 28 días de descanso
Colistina inahalada
Colistimetato de sodio (80 mg = 1 MUI). Inh.
Adultos y niños > 2 años: 1-2 M UI/ 8-12 h, máx.: 2 MUI/8 h, 3 meses. . Colonización inicial por P. aeruginosa: 2 MUI/12 h, 3 sem; . Infección frecuente y recurrente: dosis máx. hasta 3 meses; . Colonización crónica: a largo plazo con 1-2 MUI/12 h..
Aztreonam inahalado
Se administra como una dosis de 75-mg 3 veces al día durante un período de 28 días. El antibiótico se administra mediante un nebulizador portátil (), que utiliza tecnología patentada para ofrecer eFlow cada dosis en menos de 3 minutos