inguru 4º ibaizabal

Lehe

n H

ezku

ntza

INGURUAREN EZAGUERA

04i.blai

FOTOKOPIAGARRIAK

Ibaizabal

Lehen Hezkuntza

Aurkibidea

Elkarrekin berriro! ............................................................. 2

Gure gorputza ...................................................................... 5AA: Arreta ..................................................................................... 8

Zentzumenak ........................................................................ 9AA: Memoria ................................................................................ 1 2

Osasuna ..................................................................................... 1 3AA: Espazio orientazioa ............................................................. 1 6

Ekosistemak .......................................................................... 1 7AA: Ahozko arrazoinamendua ................................................. 2 0

Lehenengo diagnostikorako ebaluazioa .......... 2 1

Natur paisaiak .................................................................... 2 7AA: Zenbakizko arrazoinamendua .......................................... 3 0

Pertsonek eraldatutako paisaiak .......................... 3 1AA: Sormenezko pentsamendua ............................................... 3 4

Energia ........................................................................................ 3 5AA: Arreta ..................................................................................... 3 8

Energia eta ingurumena ............................................... 3 9AA: Memoria ................................................................................ 4 2

2. diagnostikorako ebaluazioa ................................ 4 3

Lurraldearen antolamendua ..................................... 4 9AA: Denbora orientazioa ............................................................ 5 2

Udalerriaren antolamendua ..................................... 5 3AA: Ahozko arrazoinamendua ................................................. 5 6

Gure iragana ......................................................................... 5 7AA: Zenbakizko arrazoinamendua .......................................... 6 0

Azken mendeko aldaketak ........................................ 6 1AA: Sormenezko pentsamendua .............................................. 6 4

3. diagnostikorako ebaluazioa ................................ 6 5

Euskal Herriko mapa politikoa ............................... 7 1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

1

AA: Adimenaren aktibazioa

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

2

0 unitatea > Elkarrekin berriro!

Ikaslea: Maila: Data:

Er

Deskribatu kideei laguntzen diezuneko bi egoera.4

Azaldu zer egin dezakezun garbitzaileen lana errespetatzeko.2

Lotu eskolako erkidegoan parte hartzen duten pertsonak dagozkienjarduerekin.

1

Gurasoek

Atezainak

Ikasleek

Irakasleek

irakatsi eta hezi egiten dute

irakasleek irakatsitakoa ikasten dute

eraikina zaintzen du

ikastetxean laguntzen dute.

Honako irudi hauen artean, koloreztatu bizikidetza arauak errespetatzen dituztenak.3

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

3



Z

Azaldu zertan datzan bozketa bat, eta zergatik onartu behar denbertan erabakitakoa.

Ikastetxeetan irakasleek, atezainek, garbitzaileek, eta abarrek lanegiteaz gain, begiraleak ere badaude. Horien ardura eskolazkanpoko jarduerak, hau da, klase ostean egiten diren jarduerakzuzentzea da; adibidez, pianoa jotzea edo xakean aritzea.

Gela bakoitzetik haur bat aukeratu ohi da ikastetxe osoaren aurreankideen ordezkaria izan dadin. Gelako kide guztien artean aukeratzenda, bozketaren bidez. Aukeratutako haurrari gelako ordezkariadeitzen zaio.

Seinalatu eskolaz kanpoko jarduerak, eta azaldu bakoitza zertan datzan.1

Nor uste duzu izango dela gela honetako ordezkaria ? Arrazoitu zure erantzuna.2

3

Kepa, 7 boto Iraia, 10 boto Mikel, 5 boto

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

4



E

Idatzi zer pertsonak hartzen duten parte eskolako erkidegoan.1

Idatzi honako egoera hauetarako arau bana.

Gelan denok nahi dugu hitz egin: _____________________________________________

.

Liburutegian ikasten ari gara: ______________________________________________

.

Kalea zeharkatu behar dugu:_______________________________________________

.

3

Azaldu zergatik den garrantzitsua arauak errespetatzea.4

Marraztu zure burua kide bati laguntzen.Azaldu zergatik den garrantzitsua elkarrilaguntzea.

2

Osatu elkarrizketari buruzko honako esaldi hauek.

Elkarrizketa ____________ modurik garrantzitsuenetarikoa da. Horren bitartez, besteeknola ____________ eta nola _____________ jakin dezakegu.

5

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

5

1. unitatea > Gure gorputza


Er

Azaldu zer eginkizun duten giltzurrunek.1

Margotu digestio aparatuaren parte diren organoak, etaidatzi haien izenak.

2

Nerbio___________ honako hauek osatzen dute: entzefaloak, bizkar _________, eta

____________. Entzefaloa ___________ babesten du. ______________ _____________

barruan dago, eta __________ eta nerbioak lotzen ditu. Nerbioek informazioa

_____________ entzefalora daramate, eta handik gorputzeko edozein tokitara.

Osatu esaldiak honako hitz hauekin.3

nerbioak muinak sistema entzefaloa zentzumenetatik Bizkar muina burezurrakbizkarrezurraren

Lotu bizitzako aldi bakoitza dagokion ezaugarriarekin.4

Haurtzaroan

Pubertaroan

Heldutasunean

Zahartzaroan

gorputza astiro-astiro aldatzen da.

ilea irteten da gorputzeko hainbat tokitan.

ilea urdintzen da, eta azala zimurtzen da.

hazkundea oso azkarra da.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

6



A

Ikertu eta erantzun. Pertsona baten gorputzakedozein emaileren odola onartzen al du?

3

Azalaren bidez izerdia kanporatzen dugu, eta horrek, pixak bezala, guregorputza garbitzen du. Izerditzean, gorputzaren tenperatura ere erregulatzenda, beroa galtzen baita. Gure gorputza egunero garbitu behar dugu, izerdiandauden eta usain txarra eta infekzioak sortzen dituzten bakteriak kentzeko.

Batzuetan, istripuen edo ebakuntza kirurgikoen ondorioz, pertsonabatek odol asko gal dezake. Odol hori berreskuratzeko, transfusioaegiten da, hau da, beste pertsona batek aurretik emandako odolasartzen da behar duen pertsonaren gorputzean.

Honako hauetako zein jardueratan izerditzen da gehien? Markatu eta azaldu zergatik.1

2 Erantzun honako galdera hauei.

Zergatik da beharrezkoa galdutako odola berreskuratzea?

Zergatik da garrantzitsua odola ematea?

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

7



E

Seinalatu zer eginkizun duen zirkulazio aparatuak.

Biriketan oxigenoa jasotzea.

Hesteetan elikagaien mantenugaiak jasotzea.

Mantenugaiak eta oxigenoa gorputz osoan banatzea.

1

Idatzi besoko hezurren izenak.

1. ____________________________________

2. ____________________________________

3. ____________________________________

3

Lotu honako organo hauek bakoitzari dagokion aparatuarekin.Ondoren, marraz itzazu siluetan.

2

birikak urdaila bihotza puxika

digestioaparatua

arnasaaparatua

iraitzaparatua

zirkulazioaparatua

Idatzi honako izen hauek bakoitzari dagokion tokian.4

obulutegiak

zakila

testikuluak

umetokia

bagina

_____________

________ ____________

12

3

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

8

1. unitatea > Arreta


AA

Ordenatu beheko zatiak, honako marrazki hau osatzeko.1

1

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

9

2. unitatea > Zentzumenak


Er

Erreparatu marrazkiei. Azaldu bietako zeinetan ikusten diren gauzakhobeto, eta azaldu zergatik.

1

Zerrendatu mingainak hartzen dituen zaporeak.3

Markatu ukimenaren bidez hartzen diren sentsazioak.

Kolorea

Zaporea

Gogortasuna

Soinua

Mina

Usaina

Tenperatura

Laztasuna

4

Idatzi sendagile bakoitzak zein zentzumen organo zaintzen duen.

Dermatologoak:___________________________________.

Oftalmologoak: ____________________________________.

Otorrinolaringologoak: _____________________________.

5

kanpo belarria erdiko belarria barne belarria

belarria barakuilua estribua entzumen nerbioa tinpanoa kanpoko entzunbidea

Sailkatu taulan belarriaren honako atal hauek.2

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

10

2. unitatea > ZentzumenakIkaslea: Maila: Data:

Z

Koloreztatu honako pitxar hauek gure ikusmenak ikusten dituen kolore berarekin.1

Kolore horia islatzen du. Kolore laranja islatzen du. Ez du kolorerik islatzen.

Deszifratu honako mezu hau kodearen bidez. 2

Alfabeto daktilologikoa

Pertsona gorrak keinu hizkuntzaren bitartez eta alfabeto daktilologikoarenbidez komunikatzen dira. Alfabeto horren letra bakoitza eskuko hatzenposizio batekin irudikatzen da. Euskaldunok ez daukagu berezko keinuhizkuntzarik. Gaztelaniazko bera da, baina aldaera batzuekin.

Eguzkiaren argia ortzadarreko zazpi koloreez osatuta dago. Argiak gorputzekintopo egitean, horiek kolore batzuk xurgatu eta beste batzuk islatzen dituzte.Gorputz batek gorria ezik kolore guztiak xurgatzen baditu, gauza hori gorriaikusiko dugu. Gorputz batek kolore berdea bakarrik islatzen badu, berdeaikusiko dugu. Kolore guztiak islatzen baditu, zuria ikusiko dugu.

A B C D E F G H I J K L M

N O P Q R S T U V W X Y Z

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

11

2. unitatea > Zentzumenak


E

Osatu honako esaldi hauek.1

Ikusmenaren organoa _________ da, eta ikusteaz arduratzen diren atalak begi ninia,

___________, kristalinoa, __________ eta bistearen __________ dira.

Bekainak, __________ eta betazalak gure begiak hautsetik edo haizetik babesteko

daude, eta malko ___________ beti heze eta garbi mantentzen dituzte.

Ikusteko _________ behar dugu. Horregatik, ilunetan ezin dugu _________rik ez

gauzarik desberdindu.

Markatu zentzumenen organo bakoitza zaintzeko modu bat.

Begiak: ______________________________________________________________.

Belarriak: ____________________________________________________________.

Mingaina: ____________________________________________________________.

Sudurra: _____________________________________________________________.

Azala: _______________________________________________________________.

4

Markatu zein zentzumen erabiltzen dugun elikagaien zaporea hautemateko.

Ikusmena Entzumena Dastamena Usaimena Ukimena

3

Lotu, gezien bidez, jaki bakoitza eta horren zaporea hautematen duenmingainaren atala: gozoa, gazia, garratza eta mikatza.

2

limoia

azukrea

pomeloa

gatza

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

12

2. unitatea > Memoria


AA

Saiatu, minutu batean, honako animalia hauen izenak buruz ikasten.1

Zaila da, ezta? Zerbait buruz ikastea errazagoa da informazioaordenatzen badugu, Honako animalia hauek lau taldetan banaditzakegu. Idatzi bakoitzaren izena dagokion tokian.

Behin animaliak ordenatuta, horien izenak gogoratzea errazagoa delaikusiko duzu. Saiatu izen guztiak orri zuri batean idazten.

behia

oreina

pantera ezpata arraina tigrea marrazoa

txerria

lehoia izurdea

balea jirafa mozoloa

untxiaurtxintxa

basurdea ahatea

________________

________________

Basoko animaliak________________

________________

__________________

__________________

Abereak__________________

__________________

_________________

_________________

Basapiztiak_________________

_________________

__________________

__________________

Uretako animaliak__________________

__________________

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

13

3. unitatea > Osasuna


Er

Inguratu, kodearen arabera, honako mantenugai hauek dituzten jakiak.1

Seinalatu elikadura osasungarria izateko kide bati emangozenizkiokeen gomendioak.

Egunean hiru otordu bakarrik egin.

Jakiak garbitu gabe jan.

Barazkiak eta fruta egunean bost aldiz jan.

Eskuak bazkalostean bakarrik garbitu.

Erreparatu jakien iraungitze datari jan aurretik.

Iruntzi aurretik mastekatu ondo jakiak.

3

Azaldu zer onura dakartzan kirola egiteak. Erabili honako hitz hauek:onartu, galdu eta saiatu.

4

Osatu honako esaldi hauek.

Elikatu egiten gara, ___________ hartzean.

_____________egiten gara, gure gorputzak jaten ditugun jakien ____________

aprobetxatu eta ez duguna behar _____________ dugunean.

2

Gorriz: proteinak Laranjaz: gluzidoak Urdinez: lipidoak Berdez: gatz mineralak eta bitaminak.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

14

3. unitatea > Osasuna


Z

Zer egin behar dugu sutea egonez gero? Egin gurutze bat BAI jartzen duen tokian,ekintza zuzena bada; eta EZ jartzen duen tokian, ekintza okerra bada.

3

Iraganean, marinel asko gaixotzen ziren eguneko beharrezko bitaminadosia ez hartzeagatik. Itsasoko bidaiek luze irauten zutelako eta frutaeta barazkiak gordetzeko hozkailurik ez zutelako gertatzen zen hori.Bitamina faltari abitaminosi edo bitaminagabezia deitzen zaio.

Eskolan beharrezkoa da arriskuen prebentzioa egitea. Horregatik,urtero simulazioak egiten dira. Simulazioak larrialdi kasuetanjarduten ikasteko entseguak dira; adibidez, sute, uholde, urakankasuetan, eta abarrean.

Azaldu zer egin behar den abitaminosirik ez izateko.

Ikertu, eta bilatu zer gaixotasun izaten zuten marinelek iraganean.

1

2

BAI EZ

Urduri jarri eta besteak beldurtu behar ditugu.

Eskolatik ahalik eta azkarren irten behar dugu.

Sutea sortzean, suhiltzaileei deitu behar zaie.

Gure gauzak batzen entretenitu behar gara.

Irakasleak dioen guztia egin behar dugu.

Sua guk geuk itzaltzen saiatu behar dugu.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

15

3. unitatea> Osasuna


E

Azaldu zer den osasuna.1

Honako esaldi hauek akatsak dituzte. Aurkitu, eta zuzendu esaldiak.

Kirolen bat egiten badugu, gehiago kostatuko zaigu loak hartzea. Kanpoan jolasteak gure osasuna kaltetzen du. Besteekin harremana izatea ez da garrantzitsua.

4

Egin gurutze bat ohitura osasungarrietan.3

Erreparatu marrazkiari, eta osatu fitxa.2

Marrazkiak ___________ irudikatzen du.

Bertan, dieta ____________ izateko jan behar ditugun

jaki guztiak agertzen dira.

__________ aldean dauden jakiak ___________

daudenak baino gutxiagotan jan behar ditugu.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

16

3. unitatea > Espazio orientazioa


AA

Moztu tangrameko zatiak, eta sortu horiekin honako irudi hauek.1

untxia

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

17

4. unitatea > Ekosistemak


Er

Koloreztatu honako ekosistema honetako osagai bizidunak. Esanhorietako zein ez den inguru horretakoa, eta azaldu zergatik.

1

____________ ez da ekosistema horretakoa arrazoi honengatik:

_______________________________________________________________.

Lotu irudi bakoitza taldeko kideen artean sortzen den harremanarekin.2

Lehia erlazioa. Laguntza erlazioa.

Sailkatu honako elementu hauek dagozkien ekosistemekin.3

Lehorreko ekosistema Uretako ekosistemalorea alga erlea

olagarroa sagua pinua

balea

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

18



Z

Gure hesteetan 400 izaki bizidun mikroskopiko mota baino gehiago bizidira, eta heste flora osatzen dute. Mikroorganismo horiek zenbait elikagaidigeritzen laguntzen digute, eta osasunerako kaltegarriak diren bestemikroorganismo batzuetatik babesten gaituzte.

Ekosistemak ez diraute beti berdin. Izan ere, klimaren aldaketekineta denbora pasa ahala, eraldatu egiten dira. Esaterako, Saharakobasamortua, Afrikan, duela milaka urte itsaso baten hondoa zen.Eraldaketa horiek direla eta, bertan bizi diren animaliakdesagerrarazten dira, edo egoera berrietara moldatzera derrigortzendituzte.

Azaldu zergatik diren guretzat onuragarriak heste florakomikroorganismoak.

Zer gertatuko litzateke heste flora suntsituko balitz?

1

2

Azaldu zergatik den garrantzitsua inguruneari moldatzen jakitea.3

Eraldatu irudiko ekosistema.4

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

19



E

Idatzi elikadura kate bat sortzen duten hiruizaki bizidunen izenak, eta marraz itzazu.

1

Azaldu zer gertatuko litzatekeen ekosistema batean ekoizleakdesagertuko balira.

2

Zerrendatu uretako ekosistema motak, eta azaldu horien arteko aldeak.5

Ipini honako animalia hauen erlazio moten adibide bana.3

Guztientzat onuragarria: _______________________________________________________

Kide batentzat soilik onuragarria: _______________________________________________

Guztientzat kaltegarria: ________________________________________________________

Batentzat onuragarria eta bestearentzat berdintsu: _________________________________

Idatzi lehorreko hiru ekosistemen izenak, eta horietako bakoitzaridagozkien animalia eta landare banarenak.

4

Ekosistema: _____________



Animalia: _______________

Animalia: _______________

Animalia: _______________

Landarea: _______________

Landarea: _______________

Landarea: _______________

Agirre arkitektoaren etxeak

Etxebarria arkitektoaren etxeak

Alberdi arkitektoaren etxeak

Larrinaga arkitektoaren etxeak

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

20

4. unitatea > Ahozko arrazoinamendua


AA

Lau arkitektok launa etxe eraiki dituzte. Arkitektoen etxeek ezaugarrikomunak dituzte. Behatu irudiei, eta osatu taula arkitekto bakoitzarenetxeetako ezaugarriekin. Ondoren, idatzi etxe bakoitzaren azpian zerarkitektok eraiki duen.

1

Tximinienkopurua

Balkoien kopurua

Teilatuarenforma

_________________

Etxebarria

_________________

_________________

_________________

_________________

Alberdi

_________________

Agirre

_________________

_________________

_________________

_________________

_________________

_________________

Larrinaga

Solairuenkopurua

Literatura testu bat ulertzea eta horrekin zerikusia dutengalderei behar bezala erantzutea.

Hizkuntza komunikaziorakogaitasuna

Elikadurarako aparatuak. Nerbio sistema. Lokomozio aparatua. Emakumeen eta gizonen ugalketa aparatuak.Zentzumenak: organoak eta funtzioak. Zentzumenen sendagileak.Elikagaien mantenugaiak. Dieta orekatua.Ohitura osasuntsuak.Ekosistemen osagaiak. Elikadura kateak.Izaki bizidunen arteko erlazioak.

Informazioa tratatzeko eta tekno -logia digitala erabiltzeko gaitasuna

Gizarterako eta hiritartasunerakogaitasuna

Giza eta arte kulturarakogaitasuna

Ikasten ikasteko gaitasuna

Norberaren autonomiarako etaekimenerako gaitasuna

Matematikarako gaitasuna Elikadura funtzioaren aparatuetako organoak eta ekosistemabateko osagai bizidunak eta bizigabeak tauletan sailkatzea.

Digestio, arnasa, iraitz eta zirkulazio aparatuen organoaketa horien funtzioak ezagutzea.

Zentzumenen organoak ezagutzea eta horien zaintzazarduratzen diren sendagileekin erlazionatzea.

Gizonen eta emakumeen ugalketa aparatuak desberdintzea.

Elikagaien mantenugai nagusiak ezagutzea eta dietaorekatua zer den jakitea.

Izaki bizidunen artean ezartzen diren erlazioak ulertzea.

Ekosistema baten osagaiak identifikatzea.

Grafikoki aurkeztutako informazioa aztertzea, ondorioakateratzeko.

Elkarlana familiaren oinarria dela ulertzea.

Ikasitako kontzeptuak irudietan ematea, norberaren sormenartistikoen bitartez.

Eskolako lanak antolatzeko agenda erabiltzea garrantzitsuadela ulertzea.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

21

Lehenengo diagnostikorako ebaluazioaDE

Edukiak

Gaitasuna Gaitasunaren elementua

Zientzia, teknologia eta osasunkulturarako gaitasuna

Erabakiak era autonomoan hartzea eta ekintzakerabakitzeko norberaren irizpideak aplikatzea.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

22

IrakurketaIkaslea: Maila: Data:

DE

Patrizia eta gustatzen zaizkion gauzakPatriziari bizikletan ibiltzea gustatzen zaio,eta haizea ziztu bizian aurpegitik pasatzensentitzea; hain azkar, ezen ikusteko, begiakerdi itxita izan behar ditu, eta aldebakoitzetik malko bana irteten zaio.

Patriziari freskagarriaren lastotxotik putzegitea gustatzen zaio, eta burbuilak egitea,freskagarririk ez dagoen edalontziaren zatiaere burbuilez bete arte.

Patriziari almendra gaziak gustatzen zaizkio,baina osorik daudenak bakarrik; erditikdaudenak platerean uzten ditu.

Patriziari, gaua denean, aitaren autoko atzeko eserlekuan etzanda joateagustatzen zaio eta leihotik izarrak pasatzen ikustea, loak hartu arte.

Patriziari marrazkiaren inguruan kolore biziko marra lodia egiteagustatzen zaio, eta barnealdea, kolore berarekin, suabeago margotzea.

Patriziari bainila hutsezko izozkia jatea gustatzen zaio, gainean intxaurzatirik edo txokolate zatirik bota gabe, eta koilaratxo txiki batekin,gehiago iraun dezan.

Patriziari Bittor gustatzen zaio, baina Bittorrek ez du Patrizia gustuko.Bittorrek Patrizia guk testu hau irakurri ostean ezagutzen dugun bezalaezagutuko balu, ziurrenik berari ere gustatuko litzaioke. Berarentzat kalte.

Rafael CALATAYUD CANOEn el mar de la imaginacin

Edelvives

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

23

Irakurritakoa ulertuzIkaslea: Maila: Data:

DE

Azaldu nola gustatzen zaion margotzea Patriziari.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

4

Koloreztatu zer gustatzen zaion Patriziari, eta ezabatu gustatzen ez zaiona.1

Erantzun testuarekin lotutako honako galdera hauei.

Zergatik irteten zaizkio malkoak Patriziari bizikletaz doanean? ______________________

__________________________________________________________________________.

Zer almendra mota gustatzen zaio? ____________________________________________.

Zerezko izozkiak gustatzen zaizkio? ____________________________________________.

Noren autoan bidaiatzen du? _________________________________________________.

Zergatik Bittorri ez zaio Patrizia gustatzen? ______________________________________

__________________________________________________________________________.

2

Osatu honako esaldi hau.

Patriziari freskagarriaren __________ putz egitea gustatzen zaio, eta _________ egitea,

freskagarririk ez dagoen edalontziaren zatia ere __________ bete arte

3

Vctor

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

24

Irakurketa dakidanarekin lotuzIkaslea: Maila: Data:

DE

Erantzun malkoei buruzko honako galdera hauei.

Zentzumenen zein organorekin daude lotuta? __________________________________.

Zein da horien eginkizuna? __________________________________________________.

2

Idatzi Patriziak jateko eta edateko erabiltzen duen elikaduraaparatuaren izena.

____________________________________________________________________________

1

Azaldu zergatik den garrantzitsua egunero ordu berean lotara joatea,eta gutxienez, zortzi ordu lo egitea.

____________________________________________________________________________

6

Osatu honako esaldi hau.

Ukimenaren organoa ___________ da. Horrekin sentsazioak nabaritzen ditugu; esaterako,

____________, hotza edo gauza bat leuna edo ___________ den.

4

Irakurgaian, Patriziaren aita aipatzen da. Markatu familia bateanezartzen den erlazio mota, eta azaldu zertan datzan.

7

Koloreztatu kodearen arabera, honakozapore hauek hautematen direnmingainaren zatiak.

Berdez: gozoa Gorriz: garratza Laranjaz: mikatza Urdinez: gazia

3

Lehia Laguntza

5 Koloreztatu izozki batek funtsean ematen dizkigun mantenugaiak.

proteinak gatz mineralak gluzidoak bitaminak

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

25

Dakidana gogoratuzIkaslea: Maila: Data:

DE

Sailkatu honako taula honetan irudian agertzen diren izenak.1

Nerbio sistema __________, __________ muinak eta ___________ osatzen dute.

Azaldu zergatik den garrantzitsua eskolako agenda erabiltzea.

____________________________________________________________________________

5

2 Osatu honako esaldi hau.

Digestio aparatua Arnasa aparatua

Iraitz aparatua Zirkulazio aparatua

4 Lotu honako etiketa hauek behar bezala.

Obuluak

Espermatozoideak

gizonek sortzen dituzte

emakumeek sortzen dituzte

testikuluetan.

obulutegietan.

3 Idatzi adierazitakomuskuluen izenak.

________________

________________

________________

________________

bronkioak birikak

bihotza

urdailagiltzurruna

hesteakpuxika

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

26


DE

6 Lotu espezialistak bakoitzak zaintzen dituen zentzumenen organoekin.

oftalmologoa otorrinolaringologoa dentista dermatologoa

txuleta makatza kakahuetea

olioa azenarioa gurina

Esan dieta orekatua zertan datzan.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

7

Koloreztatu elikagaiak kodearen arabera.

Laranjaz: proteinak ematen ditu. Berdez: lipidoak ematen ditu. Urdinez: bitaminak ematen ditu.

8

Sailkatu taulan honako ekosistema honetako osagaiak.9

Osagai bizidunak Osagai bizigabeak

Marraztu elikadurakate bat honako izakibizidunekin: untxia,azeria eta letxuga.

10

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

27

5. unitatea > Natur paisaiak


Er

Idatzi kostaldeko paisaiaren honako erliebe forma hauen izena.1

Osatu esaldiak honako hitz hauekin.

___________ haizeak itsasoaren azalean sortzen dituen uhinak dira.

___________ Eguzkiaren eta Ilargiaren erakarpen indarraren eraginez sortzen dira.

___________ itsasoen eta ozeanoen barnean doazen ibaien antzekoak dira.

Itsasoa maila gorenera iristen da ____________, eta behera egiten du _____________.

3

itsasbeheran korronteak mareak olatuak itsasgoran

Koloreztatu, berdez, landarediari dagozkion izaki bizidunak; eta, gorriz,faunari dagozkionak.

4

garia sugegorria belatza patata sastraka tximeleta

Lotu barnealdeko paisaiaren erliebe forma bakoitza dagokion definizioarekin.2

Mendilerroa

Harana

Mendikatea

Ordokia

mendiz inguratutako sakonuneak dira.

nahiko lur eremu lauak dira.

elkarri lotuta dauden mendien multzoak dira.

hainbat mendilerrok osatutako multzoak dira.

________________ ________________ ________________ _________________

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

28



Z

Koloreztatu uharraren bidea, eta erantzun galderei.

Zer alde dago uhar baten eta ibai baten artean?

Posible al da ordoki batean uhar bat sortzea?

Zergatik desagertzen dira uhar asko udan?

1

Egin hausnarketa, eta azaldu zergatik dutendesagertzeko arrisku handiagoa animalia eta landareendemikoek.

2

Ikertu, eta idatzi Espainian endemikoa den beste izaki bizidun batenizena (animalia zein landarea).

3

Uharrak euri asko egiten duenean sortzen diren ibilguak dira. Tokimenditsuetan sortzen dira, horien urek indar handia dute eta,orokorrean, ibai batean isurtzen dira. Udan, horietako asko lehortuegiten dira.

Badaude zenbait izaki bizidun, planetaren eremu zehatz batzuetan bainoez direnak bizi. Horiek toki horietako endemikoak direla esaten dugu, etahorregatik, desagertzeko arrisku handiagoa dute. Esate baterako,katamotz iberiarra Iberiar penintsulako animalia endemikoa da.

Katamotz iberiarra

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

29



E

Erlazionatu Espainiako eremuak dagozkien landarediarekin.3

Idatzi marrazkian ibaiaren atalen izenak: iturburua, goi ibilgua, erdikoibilgua, behe ibilgua eta ibai ahoa.

2

Koloreztatu, bikote bakoitzaren artetik, adierazten dizuten elementua.1

eremua

artelatza

iratzeak

zelai berdeak

dragoak

olibondoak

penintsula badia

muinoa mendikatea

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

30

5. unitatea > Zenbakizko arrazoinamendua


AA

Osatu zenbakien honako segida hauek.1

Egin ilarako besteekin zerikusia duen marrazki bat.2

___ ___ ___ 9 2 18 9 ___ 27 9 4 ___ 9 5 45 9 ___ 54 9 7 63

100 10 90 10 80 ___ ___ ___ ___ ___ ___

3 2 6 2 12 2 24 2 ___ ___ ___ ___ ___ ___

___ ___ ___ ___ ___ ___ 500 20 80 600 10 90 700

6 11 9 14 12 17 ___ 20 18 23 ___ 26 24 ___ 27 ___

50 10 60 20 80 ___ ___ ___ ___ ___ ___

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

31

6. unitatea > Pertsonek eraldatutako paisaiak


Er

Idatzi paisaia eraldatzeko pertsonok ditugun arrazoiak.

1. _______________________________. 2. _______________________________.

3. _______________________________. 4. _______________________________.

1

Inguratu pertsonek sortutako paisaiako elementuak.2

Koloreztatu, urdinez, paisaiari onura egiten dioten ekintzak; eta, gorriz,kalte egiten diotenak.

3

Babestutako guneak sortzea. Ibaien bideak aldatzea. Basoa soiltzea.

Zaborra landan botatzea. Kostaldetik oso gertu eraikitzea. Basoak berritzea.

Egin gurutze bat dagokion zutabean.4

Horien aldirietan kokatzen dira industrialdeak.

Horietan landa turismoa egiten da.

Landa paisaia sortzen dute.

Kutsadura arazoak dituzte.

Hiri paisaia sortzen dute.

Bertako biztanleek lehen sektorean egiten dute lan.

Hiriak Herriak

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

32



AA

Soildutako eremuek landarez betetako eremuek baino lurzoruaren higadurahandiagoa dute. Izan ere, landareen eta zuhaitzen sustraiek luremankorrari ondo heltzen laguntzen dute. Higadura dela eta, lursailemankor bat, basamortu bilaka daiteke.

Azaldu zer den lursail emankorra.1

Bilatu hiztegian zer esan nahi duen higadura hitzak, eta idatziazpian.

2

Higadura: ___________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

Koloreztatu lurra higatzen duten elementuak.3

hostoak euria harriak adarrak haizea

Zer esan nahi du etxeak paisaian txertatzen direla?4

Zergatik da onuragarriagoa etxeak eraikitzeko birziklatu ezindaitezkeen materialak edo material artifizialak erabili ordez, materialnaturalak edo birziklatutakoak erabiltzea?

5

Pentsatu, eta idatzi zertarako erabil litekeen berriro dutxako ura.6

Pertsonek ingurunearen gaineko ardura handiagoa dutenez, gero eta etxe ekologikogehiago eraikitzen dira. Etxe ekologikoak paisaian txertatzen dira, material naturalekinedo birziklatutakoekin eraikitzen dira, energia iturri gisa eguzki energia erabiltzen dute,eta erabilitako ura berriz erabiltzea ahalbidetzen dute.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

33



E

Paisaia ____________ da, arrazoihonengatik: __________________________

____________________________________

____________________________________.

Paisaia ____________ da, arrazoihonengatik: __________________________

____________________________________

____________________________________.

Idatzi marrazki bakoitzaren azpian paisaia naturala edo eraldatua den,eta azaldu zergatik.

1

Osatu testua honako hitz hauekin.2

Lotu hiriko gune bakoitza dagokion izenarekin.3

Aldiriak Zabalgunea Hirigune historikoa

harrobiak ibaiak baso soiltzea urtegiek faunari

Gizakien ekintzek paisaian kalte handiak sor ditzakete: landarediari nahiz bertan bizi den

____________. Nekazaritzak eta abeltzaintzak lursailak _____________ eragiten dute.

Zenbait industriaren jarduerek _________ eta lurrak kutsatzen dituzte. Batzuetan,

__________ ibaien ibilguak aldatzen dituzte, eta meategiak eta ____________

eraikitzeko, mendiak eraitsi behar dira.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

34

6. unitatea > Sormenezko pentsamendua


AI

Egin, honako forma hauetan oinarrituta, bururatzen zaizkizun marrazki guztiak.1

Gure inguruan aldaketa guztiakeragiten ditu. energiak sortzen diren

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

35

7. unitatea > Energia


Er

Gardenak Zeharrargiak Opakuak

Ordenatu etiketak, eta idatzi energiari buruzko esaldi bat.1

Sailkatu taulan honako gorputz hauek.3

Idatzi nondik lortzen duten energia honako izaki bizidun hauek.2

Landareak: ___________________________________________________________________.

Animaliak: ________________________________________________________________.

Pertsonak: ___________________________________________________________________.

Idatzi zeri deitzen zaion argi zuria edo naturala.4

Azaldu zergatik sortzen den itzala.5

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

36



Z

Argiaren indarraren arabera, laser batek hainbat eginkizun izan ditzake.Esate baterako, CDetako edo DVDetako edukia irakurtzeko, indar txikiaduen laserra erabiltzen da; aldiz, ebakuntza kirurgikoak egiteko, indarhandiagoa duten laserrak erabiltzen dira.

Azaldu zer antzekotasun dagoen ebakuntzarako laserraren eta bisturiaren artean.1

Eguzkiaren argiak zazpi kolore ditu. Asmatu zenbat kolore dituenlaserraren argiak.

2

Igarri lente mota bakoitzaren izena eta forma. Erlazionatu etiketak.4

lente konbergentea Horren atzean ikusten denaren tamaina handitzen du.

lente dibergentea Horren atzean ikusten denaren tamaina txikitzen du.

CDa edo DVDa irakurgailutik ateratzen duzunean, diskoa bero dago.Azaldu zergatik.

3

Lenteak kristal gardenak dira, hau da, argiari pasatzen uzten diote, etaongi ikus daiteke zer dagoen horien atzean, objektuak eraldatuta agertuarren.

Lente batzuek horien atzean dagoenahandiago ikustea eragiten dute.

Beste lente batzuek horien atzean dagoenatxikiago ikustea eragiten dute.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

37



E

Idatzi energia emateko lau modu, eta ipini bakoitzetik adibide bana.1

Koloreztatu funtzionatzeko energia behar duten makinak eta tresnak.2

Azaldu zeri esker ikusten ditugun inguruko gauzak.4

_____________________________ gisara. Adibidez: _____________________________.

_____________________________ gisara. Adibidez: _____________________________.

_____________________________ gisara. Adibidez: _____________________________.

_____________________________ gisara. Adibidez: _____________________________.

Osatu honako gauza hauen definizioak, eta ipini bakoitzaren adibide bana.3

Gauza bat opakua da _______________________________________________________

___________________________________________. Adibidez: ________________________.

Gauza bat zaharregia da ____________________________________________________

___________________________________________. Adibidez: ________________________.

Gauza bat gardena da ______________________________________________________

___________________________________________. Adibidez: ________________________.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

38

7. unitatea > Arreta


AA

Koloreztatu mapari dagozkion autonomia erkidegoak.1

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

39

8. unitatea > Energia eta ingurumena


Er

Idatzi energia aurrezteko eskolan egin daitezkeen hiru gauza.

1. __________________________________________________________________________.

2. __________________________________________________________________________.

3. __________________________________________________________________________.

4

Osatu honako esaldi hau.1

Lotu esaldiak behar bezala.2

Energiaren erabilera _____________. Energiaren erabilera _____________.

Idatzi marrazki bakoitzaren azpian pribatua edo publikoa, etaazaldu zer alde dagoen energia erabiltzeko bi moduen artean.

3

Energia iturriak, energia ateratzeko erabiltzen ditugun _____________ dira: adibidez,

ikatza edo petrolioa; edota ____________: adibidez, haizea edo olatuak.

Petrolioa

Gas naturala

Harrikatza

naturatik eratorritako gai solidoa da.

naturatik eratorritako gai likidoa da.

naturatik eratorritako gaia da, eta gas egoeran dago.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

40



Z

Tresna askok sare elektrikora konektatu gabe funtziona dezakete pilei edobateriei esker. Hala ere, horien erabilera saihestea gomendatzen da, biekere gai oso kutsakorrak dituztelako.

Idatzi pilekin edo bateriekin funtzionatzen duten hiru tresnaren izena.1

Ikertu, eta azaldu kargatzeko pilak zer diren, eta nola kargatzen diren.Zein pilek kutsatzen dute gehiago, kargatzekoek edo kargatzen ezdirenek?

2

Azaldu zergatik egiten dion kalte gutxiago naturarieguzki panelen bidez funtzionatzen duen berogailuakgasolioarekin funtzionatzen duenak baino.

3

Ikertu, eta deskribatu nolakoak diren eguzki panelak.4

Etxe ekologiak energiari probetxua ateratzeko materialekin eraikitzen dira,eta berogailuaren kontsumoa murrizten dute. Gainera, eguzki panelakizaten dituzte eguzkiaren energia jaso eta ura berotzeko edo energiaelektrikoa sortzeko.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

41



1

E

1 Lotu energia iturri bakoitza dagokion ezaugarriarekin.

Eguzkia

ikatza

gas naturala

energia berriztagarria

energia berriztaezina

haizea

ura

petrolioa

2 Honako esaldi hauek okerrak dira. Idatz itzazu zuzen.

Energia iturri berriztagarriak mugatuak dira, baino ez dute ingurumena kutsatzen.

Energia iturri berriztaezinak ez dira agortzen, baina ingurumena kutsatzen dute.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

3 Ipini energiaren erabilera pribatuaren eta publikoaren adibidea bana.

Erabilera pribatua: __________________________________________________________

Erabilera publikoa: __________________________________________________________

4 Erreparatu marrazkiari, eta idatzi zer eginzezaketen haurrek energia aurrezteko.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

42

8. unitatea > Memoria


AA

Marraztu irudi bakoitzari falta zaion xehetasuna.1



IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

43

2. diagnostikorako ebaluazioaDE


Informazioa tratatzeko eta tek no -lo gia digitala erabiltzeko gaitasuna

Gizarterako eta hiritartasunerakogaitasuna



Matematikarako gaitasuna Landa paisaia baten eta hiri paisaia baten ezaugarriak taulan sailkatzea.

Elikadura aparatuen funtzioa identifikatzea.Zentzumenen organoen funtzioa ezagutzea.Elikagaien mantenugaiak ezagutzea.Animaliak eta dagozkien ekosistemak erlazionatzea.Ibai baten zatiak ezagutzea.Landaredia mota klimarekin lotzea.Paisaia naturala eta eraldatua, landa paisaia eta hiri paisaia desberdintzea.Energia iturriak identifikatzea.Argiaren propietateak ezagutzea.


Energia modu arduratsuan erabili beharraz kontzientziatzea.


Dedukzioa ikasteko tresna gisa erabiltzea.

Edukiak

Arnasa aparatua. Zentzumenen organoak.Elikagaien mantenugaiak.Lehorreko ekosistemak.Ibaien bideak.Klima eremuak. Landaredia eta fauna.Natur paisaiak eta eraldatuak (landa paisaia eta hiri paisaia).Energia iturriak. Argiaren propietateak.


Literatura testu bat ulertzea eta horrekin zerikusia duten galderei behar bezala erantzutea.


IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

44


DE

Paulen landareaKepa nekazaria zur eta lur geratu zen ile berdeko haurra jaio zitzaionean.Kepak ikusia zuen ile beltzeko jendea, ile gorrikoa eta ile horikoa ere bai;entzun ere egin zuen inoiz turkesa koloreko ilea zuen maitagarriren batenberri, baina sekula santan ez zuen ikusi ile berderik. Haurra ikustera joaten zen jendeak halaxe esaten zuen.

Buruan entsalada daramala dirudi.

Eta jendeak Paulen Entsalada deitzen zion.

Aitak hainbat medikurengana eraman zuen haren ilea ikuszezaten. Denek esan zuten ez zela ezer eta errezeta batidatzi zuten, baina Paulen ileak lehen bezain berde jarraitzen zuen. Haurrak bi urte bete zituenean, aitonarekinjoan zen larrera antxumea bazkatzera. Eta orduan antxumea hurbildu zitzaion, eta aitonaren aurrean, aitarenbatean jan zuen Paulen ile guztia, eta soro segatu berriabezain leun utzi zuen haren burua.

Horrela jakin zuten Paulen ile berdea ez zela ilea, belarrabaizik, bizkor hazten zen belar fresko eta xamurra.

Ahuntza elikatuko ahal izango zenuke itsaso zabalean ere! egin zion barre aitak.

Udaberrian, buruaren erdi-erdian, berdearen artean bitxilore hori bat hazizitzaion. Jendea oso urrutitik etortzen zen buruan bitxiloreak haztenzituen haurra ikustera.

Koskortu zenean, Paulek okerkeria bat egin zuen: bat-batean, belar goxoaren ordez, arantzaz beteriko sastraka hazi zitzaion buruan. Pauli lotsa ematen zion belar txar haiek begien aurrean zituela kalean zehar ibiltzeak: beraz, handik aurrera, okerkeria gehiago ez egiten ahalegindu zen.

Gianni RODARIJuegos de fantasa

Edelvives

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

45


DE

Egin antxumearen marrazki bat Pauli ilea jaten, eta koloreztatu.2

Erantzun testuari buruzko honako galdera hauei.

Zer izen zuen Paulen aitak? __________________________________________________.

Nola deitzen zion jendeak Pauli? ______________________________________________.

Norekin joan zen Paul larreetara? _____________________________________________.

Zer gertatu zitzaion larreetan? ________________________________________________.

Udaberrian, zer hasi zitzaion buruaren erdian? __________________________________.

Zergatik hasi zitzaion sastraka belarraren ordez? _______________________________

___________________________________________________________________________.

1

Atera ezazu ondorio bat zure ezagutzetatik abiatuta, eta argitu honako galdera hauek.

Zergatik eraman zuen Paulen aitak hainbat medikurengana? _______________________

___________________________________________________________________________.

Zergatik elika zezakeen Paulek ahuntz bat baita itsaso zabalean ere? ________________

___________________________________________________________________________.

Non bizi dira Paul eta bere familia, herri batean ala hirian? _______________________.

Nola jakin duzu? ___________________________________________________________

___________________________________________________________________________.

3

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

46

Irakurketa dakidanarekin lotuzIkaslea: Maila: Data:

DE

Irakurgaian ortzadarreko zazpi koloreetatikhiru aipatzen dira. Aurkitu, eta, ondoren,marraztu ortzadarra bere kolore guztiekineta dagokien ordenan.

_____________________________________

_____________________________________

_____________________________________

4

Irakurgaian, izaki bizidun ugari aipatzen dira. Izendatu landarediaridagokion bat, eta faunari dagokion beste bat.

Landaredia: _______________________ Fauna: _____________________________

2

1 Seinalatu zein den klima egokiena larre berdeak sortzeko, eta Paulenburu gainekoa bezalako belar freskoa eta belaxka hazteko.

Neurrizko tenperaturak eta euri asko.

Tenperatu altuak eta euri gutxi.

3 Aldatu honako natur paisaia hau, Paul eta bere familia bizi direnabezalakoa izan dadin. Marraztu beharrezkotzat jotzen duzun guztia.

gorila

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

47


DE

1 Markatu zein eginkizun duen arnasa aparatuak.

Gorputzeko hondakinak kanporatzen ditu.

Odolaren bidez, mantenugaiak eta oxigenoa gorputz osora garraiatzen du.

Airetik oxigenoa hartzen du eta gorputzak sortutako karbono dioxidoa kanporatzen du.

Dastamen papilak: __________________________________________________________.

Pituitario horia: _____________________________________________________________.

Entzumen nerbioa: __________________________________________________________.

3 Izendatu elikagaiek dituzten mantenugaiak.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

2 Idatzi honako zentzumen bakoitzaren organoen eginkizuna.

Landaredia leku zehatz batean bizi diren basa ____________ multzoa da.

Fauna leku zehatz batean bizi diren _____________ basatien multzoa da.

6 Osatu honako esaldi hauek.

5

4 Erlazionatu animalia bakoitza dagokion ekosistemarekin.

eskorpioia basurdea

basamortua basoa oihana

Koloreztatu ibaiaren bidea kodearen arabera.

Berdez: goi ibilgua. Urdinez: erdiko ibilgua. Horiz: behe ibilgua.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

48


DE

Aurkitu honako esaldi hauek dituzten akatsak, eta idatzi zuzen.9

7 Idatzi landa paisaiaren eta hiri paisaiaren berezko bina ezaugarri.

Landa paisaia Hiri paisaia

Koloreztatu, gorriz, energia berriztaezinak; eta, berdez, berriztagarriak.10

haizea ikatza petrolioa Eguzki argia ura gas naturala

11 Idatzi energia berriztaezinen gehiegizko erabileraren ondorioak.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

Izarrek argi artifiziala ematen dute. Eguzkitik datorren argiari argi horia deitzen diogu. Eguzkiaren argia bi kolorez osatzen da.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Inguratu honako makina hauek, kodeari jarraituz, funtzionatzekobehar duten energia iturriaren arabera.

Laranjaz: pertsona baten indarra. Urdinez: gasolina. Berdez: energia elektrikoa.

8

kaleak mugak ibaiak itsasoak parkeak

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

49

9. unitatea > Lurraldearen antolamendua


Er

Koloreztatu kodearen arabera.

Urdinez: planoetan irudikatzen diren elementuak. Laranjaz: mapa fisikoetan irudikatzen diren elementuak. Gorriz: mapa politikoetan irudikatzen diren elementuak.

1

trenbideak mendiak errepideak monumentuak

Osatu bizi zaren tokiari buruzko honako fitxa hau.

Herria: ___________________________________________

Udalerria: _________________________________________

Probintzia: ________________________________________

Erkidego autonomoa: _______________________________

2

Azaldu zer alde dagoen probintzia bakarreko eta probintzia askotakoautonomia erkidegoen artean.

3


Euskal Herriko lurraldea ____ probintziek osatzen dute: Euskal ________ ___________,

Nafarroako ________ _________ eta iparraldeko ____ probintziek.

____________ eta ____________ gure herriaren kultura ezaugarriak dira.

Gure hizkuntza ____________ da.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

50



Z

Ikertu, eta erantzun honako galdera hauei.

Zein dira Euskal Herriarekin muga duten lurraldeak?

Iparraldeko probintziak nola banatuta daude?

1

Seinalatu mapan Euskal Herria non dagoen.2

Europar Batasunaren himnoa konpositore handi baten lana da.Asmatu konpositorearen eta lanaren izena.

4

Koloreztatu behar bezala Europar Batasuneko bandera.3

Euskal Herria Iberiar penintsularen iparraldean dago. Euskal Herria zazpiprobintziek osatzen dute: Bizkaia, Gipuzkoa eta Araba, Euskal AutonomiaErkidegoan; Nafarroako Foru Erkidegoa; eta Lapurdi, Nafarroa Beherea etaZuberoa, Frantziako Pirinio Atlantikoetan. 20 617 kilometro koadroko hedaduradu, eta batez besteko altitudea 450 metrokoa da.

Europar Batasuna 27 herrialdek osatzen dute. Europar Batasunakgobernu organoak ditu, eta ikur propioak; esaterako, himnoa edobandera. Kide diren herrialdeek elkarrekin egiten dute lan helburukomunak aurrera ateratzeko; esaterako, ekonomia hobetzea, bakeadefendatzea eta ingurunea babestea.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

51



E

Idatzi E, esaldia egia bada; eta G, esaldia gezurra bada. Idatzizuzen gezurra direnak.

Herri bat udalerri batez edo gehiagoz osatzen da.

Udalerri bakoitza udal batek gobernatzen du.

Iparraldeko hiru probintziak Iberiar penintsulan daude.

2

Ikertu zein den zure autonomia erkidegoko armarria, etamarraztu laukitxoan.

3

Idatzi mapan esaten dizkizuten mugak. Ondoren, sailkatu taulan.1

Espainiako muga naturalak Espainiako muga artifizialak

________________

________________

________________

________________

________________

________________

________________

________________

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

52

9. unitatea > Denbora orientazioa


AA

Marraztu istorio bakoitzaren bukaera.1

4 IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

53

10. unitatea > Udalerriaren antolamendua


Er

Idatzi honako gurutzegrama hau osatzeko falta diren letrak.

1. Udalerriko agintari nagusia.

2. Udalerria alkatearekin batera gobernatzenduten pertsonak.

3. Udaletxeko langileak.

4. Agintariek erabakiak hartzeko tokia.

1

Osatu osoko bilkurei buruzko honako fitxa hau.

Nork zuzenduta: __________________________________.

Non: ____________________________________________.

Zeri buruz eztabaidatzen da: ________________________.

Nor joan daiteke: _________________________________.

2

Azaldu zer diren auzo elkarteak, eta zerrendatu horiek egiten dituztenzenbait ekintza.

4

Koloreztatu gune publikoak ageri dituzten irudiak, eta osatu honako esaldi hau.

3

Gune publikoak ______________________________________________________________

________________________________________________________________________________ dira.

21

3 F O

A

TT

N

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

54



Z

Ikertu, eta erantzun honako galdera hauei.

Zer da biztanleen errolda? ____________________________________________________

Zenbat biztanle daude erroldatuta zure udalerrian? ________________________________

Estatuak udalari ematen dion dirua ez da nahikoa zerbitzu publikoak emateko. Nola

lortzen dute falta zaien dirua? ________________________________________________

1

Hausnartu, eta azaldu zer alde on izan dezakeen udalerri batentzatmetropoli area baten parte izateak.

Ikertu zein den Euskal Herriko metropoli area handiena.

2

3

Estatuak udalerriko biztanle bakoitzeko dirua ematen dio udalari.Diru horrekin udalak udaleko zerbitzuak eskaintzen dizkie herritarrei.Udalerri bateko biztanleen kopurua jakiteko biztanleen erroldakegiten dira.

Metropoli area deitzen diogu hiri handi bat eta inguruko herritxikiagoak elkartzen direnean. Elkarketa hori egiten da hainbatzerbitzu elkarrekin emateko: esaterako, garraio publikoa, urhornikuntza, saneamendua edo zabor bilketa.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

55



E

Ordenatu kronologikoki hauteskundeen prozesua.

Herritarrek ordezkatuko dituzten zinegotziak aukeratzen dituzte.

Boto gehien jaso dituzten zinegotziek euretako bat aukeratzen dute alkatea izan dadin.

Alkateak zinegotzigo bakoitzeko arduradunak izendatzen ditu.

Hauteskunde mahaiak botoak zenbatzen ditu.

4

Deskribatu kontsumitzaileen informaziorako udal bulegoaren (KIUB)eginkizunak.

1

Idatzi zinegotzigo bakoitzak egiten duen betebehar bana.2

Kirol zinegotzigoa: __________________________________________________________

Hezkuntza batzordea: ________________________________________________________

Gizarte zerbitzuen zinegotzigoa: ________________________________________________

Hirigintza zinegotzigoa: _______________________________________________________

Ingurumen zinegotzigoa: _______________________________________________________

Azaldu zer zerbitzu eskaintzen duen udaleko funtzionario bakoitzak.3

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

56

10. unitatea > Ahozko arrazoinamenduaIkaslea: Maila: Data:

AA

Irakurri testua arretaz, ezabatu bertan agertu behar ez liratekeenhitzak, eta idatzi behean ordenatuta. Irakurgaiarekin zerikusia duenmezua aurkituko duzu.

Duela hamarkada Lurra batzuetatik hona, pixkanaka-pixkanaka, zaintzea gizartea Lurraren zaintzazarduratu da. Luzaroan, luzaroegi esangenezake ez gara konturatu zeinen guztiongarrantzitsua den naturari kalterik ez egitea. Izanere, azken finean, gizakia bera da kaltetuena.Beranduegi baino lehenago konturatu gara, bainaoraindik ibilbide luzea dugu egiteko, eta hobetubeharreko gauza asko daude.Ibaiak eta kontua itsasoak zaintzea, zabortegiak kontrolatzeaeta berriz erabili daitekeen gauza oro birziklatzea, gobernuarenardura bilakatu da dira, horiek politika garbiak deritzonakhobetzen baitituzte.Baina hori Gogoan ez da nahikoa. Ibilgailuak airea kutsatu gabeizan ibiltzeko erregaiak erabiltzea planteatu beharko genuke guztiek.Jadanik badago gasolinaren ordezko bat, eta etxeko ezin duguitxaron berori erabiltzen hasteko. Hirietako airea arnasteko hobeaizango litzateke, eta zaborra biztanleen osasuna hobetuko litzateke,bai eta Lurrarena ere.Gure parke birziklatzea eolikoen eta Eguzki plaken erabilera handitubeharko genuke, Eguzkiaz baliatzea merkea izateaz gain, ez delakoagortzen eta ez duelako kutsatzen. Eskerrik energia lortzeko besteaukera batzuk ikertzen jarraitu behar dugu; esaterako, itsas mareak.Hainbeste gauza daude hobetzeko! Natura zainduz bakarrik, askohurrengo belaunaldien etorkizuna ziurtatuko dugu, bai eta Lurreanbizi garen izaki bizidun guztiona ere.

Mezua: _____________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________.

1

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

57

11. unitatea > Gure iraganaIkaslea: Maila: Data:

Er

Honako marrazki bakoitzak akats bana du. Aurkitu eta inguratu.1

Idatzi gazteluen garaiko zein gizarte talderi dagokion esaldi bakoitza.

Jende multzo ugariena eta pobreena zen. Lurra lantzen zuten: ______________________.

Lurren jabeak ziren eta gazteluetan bizi ziren: ___________________________________.

Ikasi egiten zuten eta liburuak eskuz kopiatzen zituzten: ___________________________.

Beren jaunen lurraldeak defendatzen zituzten. ___________________________________.

3

Izendatu XX. mendean honako arlo hauetan egon diren zenbaitaurrerapen.

Medikuntzan: ________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Komunikabideetan: ___________________________________________________________

__________________________________________________________________________

4

Herri nomada Herri sedentarioa

Zer ezartzen zuten erromatarrek konkistatzen zituzten lurraldeetan?2

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

58

11. unitatea > Gure iragana


Z

Erromatar inperioaz gain, Antzinaroan beste zibilizazio garrantzitsubatzuk ere izan ziren; adibidez, egiptoarra edo greziarra. Egiptoarrekpiramideak eraiki zituzten, hots, beren agintarien hilobiak. Greziarrekfilosofo eta matematikari ezagunak izan zituzten.

Kolonaurreko herriek, hau da, Kristobal Kolon Amerikara iritsiaurretik bertan zeuden herriek, ez zuten gurpilaren berri, eta ezzekiten zer zen zaldia. Izan ere, ez zegoen horrelako animaliarikkontinente hartan.

Ikertu, eta osatu zibilizazio handi haietan jatorria duten herrialdeen fitxak.

1

Deskribatu nolakoa zen gurpilik edo zaldirik ezagutzen ez zutenpertsonen bizitza.

2

Egipto

___________ kontinentean dago.

Hiriburua ________________ da.

______________ hitz egiten dute.

___________ da haien txanpona.

Antzinako Egiptoko faraoi garrantzitsu

bat izan zen:______________

Grezia

___________ kontinentean dago.

Hiriburua ________________ da.

______________ hitz egiten dute.

___________ da haien txanpona.

Antzinako Greziako filosofo garrantzitsu

bat izan zen: ______________.

Ikertu kolonaurreko herriei buruz, eta idatzi horietako biren izena.3

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

59

11. unitatea > Gure iragana


E

Azaldu zein zen gazteluen eginkizuna.2

Azaldu zertarako diren honako asmakizun hauek.3

Inprenta: ____________________________________________________________________.

Mikroskopioa: ______________________________________________________________.

Teleskopioa: __________________________________________________________________.

Erantzun asmakizunen garaiari buruzko honako galdera hauei.4

Zein gizarte talde berri sortu zen? _______________________________________________.

Gehiengoa nongoa zen? _______________________________________________________.

Non egiten zuten lan? _________________________________________________________.

Koloreztatu, berdez, herri nomaden ezaugarriak; eta, horiz, herrisedentarioenak.

1

Lurra lantzen zuten. Sua aurkitu zuten. Animaliak hezten zituzten.

Animalien larruekin janzten ziren. Kobazuloetan bizi ziren. Gurpila asmatu zuten.

Harrizko tresnak erabiltzenzituzten.

Buztinezko ontziak egitenzituzten.

Herrixkak eraikitzen zituzten.

Koloreztatu asmakizunen garaiko asmakizunak.5

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

60

11. unitatea > Zenbakizko arrazoinamenduaIkaslea: Maila: Data:

AA

Kalkulatu honako gauza hauen batuketa, eta igarri horien balioa.1

20 23

25 =

=

=

=

=

=

=

=

=

=

15 13 5

=

15=

17=

=

=

=

13 =

=

18 =

=

= = = = =

= = = = =

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

61

12. unitatea > Azken mendeko aldaketak


Er


Inguratu garraiobideak kodearen arabera.

Berdez: XX. mende hasierako garraiobideak. Laranjaz: gaur egungo garraiobideak.

3

Ba al dago gizonek egin dezaketen baina emakumeek egin ezin dutenlanik? Arrazoitu zure erantzuna.

2

Aipatu gustukoen duzun XX. mendeko aurrerapena. Esan zergatik dengustukoena.

4

XX. mendean, jende askok emigratu zuen __________ eta ___________ herrialdeetara

____________ bilatzeko asmoz. Gaur egun, etorkin asko datoz Euskal Herrira, batez ere,

___________, _____________, Europa ____________ eta ___________ herrialdeetatik,

bizi baldintza hobeak izateko asmoz. Horiei guztiei esker, gizarte __________ dugu gurea.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

62



Z

Txertoa gaixotasun baten birusaren dosi txikia duen sendagaia da.Ematen digutenean, gure organismoak antigorputzak deitutakodefentsak sortuz egiten dio aurre. Horiek, birusa eliminatu eta harenaurrean immuneak egiten gaitu.

Urtero izaki bizidunen milaka espezie berri aurkitzen dira. Orokorrean,landare edo animalia ornogabeak izaten dira, horietako asko itsasokoak,baina batzuetan, lehorreko animalia ornodunak ere aurkitu izan dira;adibidez, Borneoko nebulosa pantera edo Montsenyko tritoia.

Azaldu zer esan nahi duen gaixotasun baten aurrean immunea izatea.1

Aurkitu zein mendetan aurkitu ziren txerto gehienak.3

Ikertu, eta idatzi ornodunen zein animalia mota den tritoia.5

Aipatu eman dizuten zenbait txerto, eta deskribatu zer gaixotasuniegiten dioten aurre.

2

Hausnartu, eta azaldu zergatik den zientziarentzat garrantzitsua izakibizidunen espezie berriak aurkitzea.

4

Borneoko nebulosa pantera

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

63



E

Idatzi zer aldaketa izan diren hirietan XX. mende erdialdetik hona.1

Idatzi zer aurrerapen egon diren gizartean XX. mende hasieratik hona.2

Lehen: gaixoen arreta ez zen doakoa.

Orain: ___________________________________________________________________________.

Lehen: haur askok ezin zuten eskolara joan.

Orain: ___________________________________________________________________________.

Lehen: lan egiterik ez zeukatenak, soldatarik gabe gelditzen ziren.

Orain: ___________________________________________________________________________.

Lehen: emakumeen ezin zuten bozkatu, eta oso gutxik ikasten zuten.

Orain: ___________________________________________________________________________.

Aipatu XX. mendean zehar aurrerapen handia izan zuten hedabideak,eta marraztu gustukoen duzuna.

3

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

64

12. unitatea > Sormenezko pentsamenduaIkaslea: Maila: Data:

AA

Idatzi honako elementu bi hauen arteko antzekotasunak.1

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

65

2. diagnostikorako ebaluazioaDE


Informazioa tratatzeko eta tekno -logia digitala erabiltzeko gaitasuna




Gizarterako etahiritartasunerako gaitasuna

Matematirako gaitasuna Datuak taulan sailkatzea eta informazioa kronologikokiordenatzea.

Hankako hezurrak identifikatzea.Zentzumenen organoak zaintzen ikastea.Elikagaiek piramidean duten posizioa ezagutzea.Paisaia motak desberdintzea.Makinek funtzionatzeko behar dituzten energia iturriak identifikatzea.Euskal Herriko lurralde antolamendua jakitea.Udal zerbitzuak ezagutzea.Udal hauteskundeen prozesua ulertzea.XX. mendean lortutako aurrerapenak ezagutzea.


Migrazioaren arrazoiak ulertzea.


Idazkiak behar bezala aurkeztea.


Edukiak


Literatura testu bat ulertzea eta horrekin zerikusia duten galderei behar bezala erantzutea.


Zentzumenen organoen zaintza.Elikagaien piramidea.Kostaldeko eta barnealdeko paisaiak.Energia iturriak.Lurraldearen antolamendua. Mapa politikoak.Udal zerbitzuak. Udal hauteskundeak.Historiako garaiak. XX. mendeko aurrerapenak.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

66


DE

Bi lagunNolakoa da Madril? galdetu zuen Letik eskuineko hatz potoloaren atzazalarikosk egiten zion bitartean.Handia, baina ez Mexiko beste erantzun zuenDanielek gogorik gabe. Zergatik dituzu eskuak beti zikin?

Letik eskua azkar atera zuen ahotik.Andele mutiko! A zer galdera! Eguna kristalak garbitzenematen dut...Bai, egia da esan zuen Danielek, pentsakor.Eta, zure erruagatik, dirua irabazteari utziko diot jarraitu zuen Letik. Banoa.

Baina ez zen eserita zegoen bankutik altxatu. Chapultepeclakuaren parean zeuden.

Astebete lehenago ezagutu zuten elkar. Duela zazpi egun bakarrik? Bai. Hala ere,Danieli betiko lagunak zirela iruditzen zitzaion. Bitxia. Ahal zuen guztietan,arratsaldetan hotelean gelditzen zen, berarekin topo egiteko. Gehiengoetan,Alegriak ere berarekin gelditu behar izaten zuen, eta jakina, harekin bere haurkotxetxoa. Baina gaur ez. Gaurkoan Dani, Marina eta Ale erosketak egitera joanakziren. Danielen ustez, munduan ez zegoen dendak ikustera joatea bezalako gauzahiguingarririk. Beraz, gurasoei esan zienean logelan liburu bat irakurtzen etatelebista ikusten gustura egongo zela, utzi egin zioten. Azken finean, irakurtzeagustatzen zitzaion.

Leti ahal zen luzaroen bertan egonarazi nahi zuen. Arratsalde osoa zuten. Banoa esan zuen neskatoak berriro, baina mugitu gabe jarraitu zuen.Goizean Zcalora joan gara...Lehen, ni ere joaten nintzen moztu zion Letik. Erdigunea dibertigarria zen,turista ugari zegoen. Baina ez nuen diru asko irabazten. Hobe da kristalakgarbitzea, eta Reforma pasealekuan, hotelaren parean, ezin hobea da. Zorte handiaizan nuen. Ez pentsa, jende askok nahi duen tokia da, ez diote edozeini ematen.Bertan auto asko gelditzen dira, pasealekuan dagoen semaforo bakanetakoa da.

Marinella TERZIDe vacaciones en Mxico?

Edelvives

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

67


DE

Daniel eta Leti Chapultepecekobasoko banku batean eserita daude,lakuaren parean. Marraztu eszena.

2

Erantzun testuari buruzko honako galdera hauei.

Zure ustez, nongoa da Daniel? ____________________________.

Zein hiritan dago orain? ___________________________________________.

Zergatik uste duzu bizi direla hotelean Daniel eta bere familia?

___________________________________________________________________________.

Nor dira Dani, Marina eta Ale? ___________________________________________.

Danieli zer gustatzen zaio egitea aisialdian? ______________________________.

Zer harreman dute Danielek eta Letik? ______________________________.

1

5 Markatu zergatik gelditzen den auto asko hotelaren parean.

Turistekin hitz egiteko. Hotelari begiratzeko.

Egunkaria erosteko. Semaforoa dagoelako.

4 Azaldu zer egiten duen Letik dirua irabazteko.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

3 Bilatu irakurgaian Leti mexikarra dela adierazten duen esapideren bat.

____________________________________________________________________________

Hiri handi batean Mendiko herrixka batean

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

68

Irakurritakoa dakidanarekin lotuzIkaslea: Maila: Data:

DE

1 Kokatu non gertatzen den istorioa.

Kostaldeko herri batean

2 Azaldu pertsonak beste herrialde batzuetara joatearen bi arrazoi.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

3 Mexiko Amerikan dago. Zein mapa mota behar dugu Amerikako zeinlekutan dagoen jakiteko?

5 Amerikara itsasoz joateko, honako garraiobide hauek erabili dirahistorian zehar. Ipini zenbakiak zaharrenetik berrienera.

____________________________________________________________________________

4 Sailkatu honako lanbide hauek taulan.

Udal zerbitzuak ematen dituzte Ez dute udal zerbitzurik ematen

aza

gazta

sardina

sagarra

izozkia

pasta

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

69


DE

Ikusmena: __________________________________________________________________.

Ukimena: _____________________________________________________________________.

5 Azaldu zer alde dagoen baso soiltzearen eta baso berritzearen artean.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

2 Idatzi honako zentzumen hauen organoak osasuntsu izateko gomendio bana.

3 Erlazionatu elikagai bakoitza piramidean dagokion lekuarekin.

arrautzak

tarta

tomatea

ogia

1 Koloreztatu hankako hezur hauek.

tibia femurra erradio hezurra bularrezurra peronea

4 Koloreztatu barnealdeko paisaia bati dagozkion erliebeak.

IB

AIZ

ABA

L/BA

IMEN

DU

TAKO

MAT

ERIA

L FO

TOKO

PIA

GA

RRIA

70


DE

11 Aipatu XX. mendean gizartean egon den eta umeekin zerikusia duenaldaketa bat, eta emakumeekin zerikusia duen beste bat.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

7 Azaldu zer arauri jarraitu behar zaion idazki bat aurkezterako orduan.

8 Osatu testua.

Euskal Herria bost ____________ osatzen dute. ____________, Gipuzkoak eta ___________

Euskal Autonomia Erkidegoa osatzen dute. ___________, berak bakarrik, Nafarroako Foru

Erkidegoa osatzen du. Eta ___________, ___________ eta ____________ Frantziako Pirinio

Atlantikoen departamentuan daude.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

Ordenatu kronologikoki Historiako honako garai hauek.

Asmakizunen garaia Erromatarren garaia

Gazteluen garaia Aurkikuntzen garaia

10

9 Zer aukeratzen da udal hauteskundeetan? Markatu erantzun zuzena.

Alkatea Zinegotziak Alkatea eta zinegotziak

6 Idatzi zer energia mota behar duen makina bakoitzak funtzionatzeko.

________________ ________________ ________________ ________________

inguru 4º ibaizabal

Documents

Transcript of inguru 4º ibaizabal