IKERTZAILEENEUROPAKO GAUA

2 0 1 9

I R A I L A K2 7 - 2 8

DEUSTUKO UDALTEGIA

AGIRRE LEHENDAKARIA 42WWW.KULTURABARRUTIK.EUS

3-7 URTE BITARTEKOENTZAT (euskaraz)KID PLANETS

Bilboko Udalaren Kultura Sailak Ikertzaileen Europako Gaua antolatu du, Euskal Herrian hirugarren aldiz.

Zientziaren dibulgazioa du xede ekimen honek, eta aldi berean Europako 300 hiri baino gehiagotan ospatzen da. Herritarrei ikerkuntza eta haren protagonistak hurbiltzea da xede nagusia, herritarrek ikertzaileen berri eduki dezaten, hau da, jakin dezaten gizarteari zer onura ekartzen dioten eta zer eragin duten eguneroko bizitzan.

Bilbok, eta zehatzago Deustuko barrutiak, bat egiten du ospakizun honekin eta horretarako, jarduera batzuk programatu dituzte irailaren 27an eta 28an, Deustuko Udaltegian, Bidarteko Jauregian. Beste jarduera batzuk ere egongo dira, aste guztian zehar, barrutiko ikastetxeetan. Zuen zain egongo gara!

Zientzia-tailerrak Beharrezkoa da aldez aurretik izena ematea web-orri honetan: bilbao.eus

Zer pisu izango genuke Marten? Zerez eginda daude Saturnoren eraztunak? Zenbat denbora beharko genuke Jupiterrera iristeko?

Tailer honetan, eguzki-sistemaren maketa bat eraikiko dugu eta bere argiz argi egingo du. Gainera, auzoko planeten gaineko bitxikeriak ikasiko ditugu eta baita elektrizitatearen eta osagai elektrikoaren gaineko kontzeptuak ere.

IRAILAK 27 -28

ECO-RACE

8-13 URTE BITARTEKOENTZAT (euskaraz)

Zientzia-tailerrak Beharrezkoa da aldez aurretik izena ematea web-orri honetan: bilbao.eus

Zelan funtzionatuko dute etorkizuneko autoek? Jarduera honetan, berriz gogoratuko dugu zer den energia eta zelan eraldatzen den eta, halaber, zer teknologia dauden erabiltzen ditugun eta etorkizunean erabiliko ditugun ibilgailuak mugiarazteko.

Era bateko eta besteko energia berriztagarriek bultzatuta ibiltzen diren ibilgailuekin egingo dugu jolas eta gure prototipo propioa fabrikatuko dugu.

Nork irabaziko du ibilgailu autopropultsatuen lasterketa handia?

DNA BILA ELIKAGAIETAN!

FAMILIAK (GUTXIENEKO ADINA: 7 URTE) (euskaraz eta gaztelaniaz)

Ikerketa tailerrak Beharrezkoa da aldez aurretik izena ematea web-orri honetan: bilbao.eus

DNA izaki bizidun guztiek daukaten marka pertsonal bat da. Badakizu non dagoen DNA? Elikagai guztiek al daukate? Badakizu zelan ateratzen den? Iker eta ikas ezazu ikertzaileen ondoan!

Izaki bizidun batzuetatik eta besteetatik DNA zelan atera ikasiko dugu eta, etxeko teknikak erabiliz, haren osaera nola analizatu. Amaitzeko, taldean argituko ditugu DNAren gaineko zalantzak.

IRAILAK 27 -28

28-29 SEPTIEMBREIRAILAK 27 -28

TRAMANKULUEN FERIA

FAMILIENTZAT

IRAILAK 27 -28

Steampunk giroko feria bat, Julio Verneren istorioetan geratutakoa dirudien mundu batean murgiltzeko.

Feriak 3 jarduera-gune ditu eta, haietan, parte hartzaileek aukera izango dute asmakuntzarik asmotsuenak ezagutzeko eta, aldi berean, zientziarekin jostatzeko.

1. gunea. Faktoria kimikoa: hemen ezagutuko dute zelan bihurtzen den kobrea urre, zelan egiten den xaboia edo destilatzen diren esentziak.

2. gunea. Joko asmotsuak: adimena zorrozteko eta jostatzeko.

3. gunea. Tramankuluak eta asmakuntza: hemen, parte hartzaileek, gure begiraleen laguntzarekin, gehixeago ikasiko dute txirriken eta palanken gainean.

PROTEINA SUPERAHALTSUAK

FAMILIENTZAT

Mikroorganismoak dira Lurreko biziaren jatorria; ez ginateke existituko haiek gabe.

Parte har ezazu gurekin batera era guztietako parte hartzaileentzako esperientzia honetan: natur ingurumena

ikertuko duzu, mikroorganismoen laginak bilduko dituzu eta haien superahalmenak ezagutuko, haien kode genetikoa deszifratuko eta haien superahalmenak, alegia, entzimak, nondik datozen jakingo.

27-28 SEPTIEMBRE

Zientziazko berbaldiak:

BERBA EGIN DEZAGUN ZIENTZIAZ

ASMAKUNTZEN FABRIKA

FAMILIENTZAT(gaztelaniaz)

Zientziazko ikuskizuna Marie Curie eta Albert Einstein bi lagun dira, eguna fabrika batean ematen dutenak, lanean gelditu barik.

Lan-eguna amaituta, beren ametsez berba egiten hasten dira: mundua aldatu zuten asmatzaile handien moduan gogoratuak izatea nahi dute.

Hori da zientziazko ikuskizun baten haria eta bisitariek familian gozatu ahal izango dute 50 minutuko saio honetaz.

IRAILAK 27 -28

“ZULO BELTZAK, INOIZ BAINO ARGIAGO” (euskaraz)

Gure unibertsoa zulo beltzez josia dagoela esan ohi da. Baina, zer dakigu haien inguruan? Ziur al gaude existitzen direla? Edo teoria hutsak besterik ez dira? Gainera, benetan al dira beltzak? Horrelako eta antzeko galderei erantzuna ematen saiatuko gara hitzaldi honetan.

JOANES LIZARRAGAEHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko Fisika Teorikoa eta Zientziaren Historia Saileko irakaslea.

“HISTORIA AMBIENTAL DE LA RÍA DE BILBAO DURANTE EL ANTROPOCENO”

Antropozenoa kontzeptu oso eraginkorra da azaltzeko nola ari den gizateria Lur planetaren funtzionamendua aldarazten. Azken 160 urteotan, Bilboko Itsasadarrak aldaketa handia jasan du. Haren erregistro geologikoak aukera ematen digu gizakiak eragindako eraldatze-prozesu hori nolakoa izan den ikustearren berreraikuntza bat egiteko.

ALEJANDRO CEARRETAEHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko Estatigrafia eta Paleontologia Saileko irakaslea.

“LAS LEYES DEL GOL”

Orain dela 22 urte, Roberto Carlosek historiako falta jaurtiketarik onenetako bat egin zuen, makurdura harrigarria emanez baloiaren ibilbideari. Hitzaldian, baloi jaurtiketa hori aztertuko dugu, ikusteko zer harreman estua daukaten Fisikak eta futbolak. Horretarako, azalduko dugu zer eragin duten baloiaren ezaugarriek, aireak edo jokoan balioari jotzeko moduak.

AITORBERGARAEHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko Materia Kondentsatuaren Fisika Saileko irakaslea.

IRAILAREN 27an

18:00 - 18:45 18:45 - 19:30 19:30 - 20:15

IKUSLE GUZTIENTZAT

Zientziazko berbaldiak:

BERBA EGIN DEZAGUN ZIENTZIAZ

“BATERIA ETA SUPERKONDENTSA-DOREEN IBILBIDE TEKNOLIGIKOA” (euskaraz)

Hitzaldi honetan bateria eta superkondentsadorei buruzko oinarrizko sarrera bat egingo da, atalak zeintzuk diren azalduz, beraien deskribapenerako parametrorik garrantzitsuenak aipatuz eta teknologia ezberdinek izan duten bilakaera berrikusiz.

EIDER GOIKOLEAEHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko Kimika Analitikoa Saileko irakaslea.

“LAS MATEMÁTICAS DE LA INNOVACIÓN: DE FOURIER Y EL TEO-REMA DE BAYES A LA TRANSFORMACIÓN DIGITAL Y LAS START-UPS”

Hitzaldi honek ikuspegi orokor bat emateko asmoa izango du eta eguneroko bizitzako adibide batzuk erabiliko ditu horretarako, startup bat sortzeak eta zientziazko metodoaren bidezko berrikuntzak elkarren artean duten analogian oinarrituz. Guztia ere mundu interkonektatu eta global batean.

DAE-JIN LEEBCAM-eko (Basque Center for Applied Mathematics) ikertzailea.

IRAILAREN 28AN

18:45 - 19:30 19:30 - 20:15

IKUSLE GUZTIENTZAT

“LO QUE LA BALLENA NO VE”

Munduko ugaztunik handienaren begia aztertu gabe zegoen oraindik eta, hura aztertuta, gauza asko ikasi ditugu haren ikusteko ahalmenaren gainean. Balea bat (rorcual arrunta) Sopelako hondartzara etorri zen hiltzera 2019ko otsailean eta haren neuronak kultibatu eta xehetasun handiarekin aztertzeko aukera izan dugu hala, eta haren begiaren optika aztertzeko. Azterlan horren emaitzarik esanguratsuenei esker jakin dugu zer ez duen ikusten baleak.

ELENA VECINOEHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko Biologia Zelular eta Histologia Saileko irakaslea.

18:00 - 18:45

Ira

ilare

n 2

7a

, BA

RIK

UA

3 eta 7 urte artekoentzat

8 eta 13 urte artekoentzat

Familientzat

(gutxieneko

adina: 7 urte)

Publiko guztientzat

Publiko guztientzat

Gazte nahiz helduentzat

18:00-

18:30

Kid Planets*(1. emanaldia)

(euskaraz)

Eco-Race*(1. emanaldia)

(euskaraz)

DNA bila elikagaietan*

(euskaraz eta

gaztelaniaz)

TRAMANKU-LUEN FERIA(gaztelaniaz)

PROTEINA SUPER-

AHALTSUAK(gaztelaniaz)

“ZULO BELT-ZAK, INOIZ BAI-NO ARGIAGO”

Berbaldia (euskaraz)

18:45-

19:15

Kid Planets*(2. emanaldia)

(euskaraz)

Eco-Race*(2. emanaldia)

(euskaraz)

“HISTORIA AM-BIENTAL DE

LA RÍA DE BIL-BAO DURANTE EL ANTROPO-

CENO ”Berbaldia

19:30-

20:00

Kid Planets*(3. emanaldia)

(euskaraz)

Eco-Race*(3. emanaldia)

(euskaraz)

“LAS LEYES DEL GOL”

Berbaldia

20:15-

21:00

“Asmakuntzen fabrika” zientziazko ikuskizuna(gaztelaniaz)

* Beharrezkoa da aldez aurretik izena ematea web-orri honetan: bilbao.eus

Ira

ilare

n 2

8a

, ZA

PA

TU

A

3 eta 7 urte artekoentzat

8 eta 13 urte artekoentzat

Familientzat

(gutxieneko

adina: 7 urte)

Publiko guztientzat

Publiko guztientzat

Gazte nahiz helduentzat

18:00-

18:30

Kid Planets*(1. emanaldia)

(euskaraz)

Eco-Race*(1. emanaldia)

(euskaraz)

DNA bila elikagaietan*

(euskaraz eta

gaztelaniaz)

TRAMANKU-LUEN FERIA(gaztelaniaz)

PROTEINA SUPER-

AHALTSUAK(gaztelaniaz)

“BATERIA ETA SUPERKON-

DENTSADOREEN IBILBIDE TEKNO-

LOGIKOA”Berbaldia(euskaraz)

18:45-

19:15

Kid Planets*(2. emanaldia)

(euskaraz)

Eco-Race*(2. emanaldia)

(euskaraz)

“LAS MATEMÁ-TICAS DE LA INNOVACIÓN:

DE FOURIER Y EL TEOREMA

DE BAYES A LA TRANSFORMA-CIÓN DIGITAL Y

LAS STARTUPS”

Berbaldia

19:30-

20:00

Kid Planets*(3. emanaldia)

(euskaraz)

Eco-Race*(3. emanaldia)

(euskaraz)

“LO QUE LA BALLENA NO

VE”Berbaldia

20:15-

21:00

“Asmakuntzen fabrika” zientziazko ikuskizuna(gaztelaniaz)