Iñaki Unibaso · 2015-05-13 · duen terminologiatik hartu dira: trebetasunak (mintzamena,...

Autoikaskuntza-zerbitzua

euskara ikas-irakasteko

(eta II)

Iñaki Unibaso

Artikuluaren lehenengo partean (Hizpide, 55: 88-104), Autoikaskuntza-ren oinarri teorikoak jorratu zituen egileak. Ikusi genituen, era berean,“Esparruak mugatzen” izenburupean: helburu orokorrak, ezaugarriak,norentzakoa, erabilera-motak, giza baliabideak eta azpiegitura. Etabadago sail horretan oso aintzat hartzea merezi duen azken atal bat ere:materialak. Beraz, geure arreta horrexeri eskainiko diogu eta baita osagaiguztien arteko eraketari ere. Azkenik, artikulugileak hainbat fitxa--eredu ere eskainiko ditu osagarri.

Aipatutako autoikaskuntzarako produktu horiek eta antzeko programamultimediak, HABEk onartutako Helduen Euskalduntzearen OinarrizkoKurrikuluaren araberakoak izanik, gehienbat, ikas-prozesu lineala era-mango luketen ikasleek erabiliko lituzkete, produktu bakoitzaren ezau-garriak eta eskakizunak kontuan hartuz, jakina.

Bestalde, ikas-prozesua taldeikaskuntzan nahiz autoikaskuntzan ardaztu-ta daukaten ikasleak baliatuko lirateke ariketen biltegiaz edo mediatekaz,batzuek beharrizanen arabera bakarkako lana egiteko eta besteek autoi-kaskuntzarako produktu linealen gabeziak osatzeko.

Eta ariketa-biltegi horretan jasoko litzateke autoikaskuntza bidez ikaste-ko izango genukeen material guztia, euskarri desberdinetan (materialinformatikoa, paperean, audio eta bideo-materiala…). Eta modu desber-

41

Materialak

HIZPIDE 56 (2004), 41-60 orr.

BBeesstteellaakkoo llaannkkiiddeettzzaakk

dinak leudeke kudeatzeko, euskaltegien beharrizanen eta nahien arabera.Hala ere, ikasleen premia desberdinei erantzuteko modukoa izan beharkoluke.

Hori horrela, biltegiaren edo mediatekaren kudeaketa egokia egiteko,material hori datu-base batean antola daiteke, ariketa berriak sartzekobide erosoak eskaintzen dituena eta ikasleari, bere kabuz ari denean,behar duen materiala erraz bilatzeko aukera ematen diona. Horretarako,ezinbestekoa da irizpide batzuk markatzea. Honako hauek adibide batbaino ez dira:

• Ikas-materialek tratamendu desberdin bi beharko lituzke: alde batetik,aholkulariak materialak sortzeko erabiliko lukeen prozedura; eta beste-tik, ikasleak ekintzak edota ariketak aukeratzeko izango lukeena.

• Beraz, ikas-materialen kudeaketak gutxienez modulu bi beharko lituz-ke: ikaslearena eta aholkulariarena.

• Materialak hautatu, moldatu eta egokitu edota sortu ondoren, eraikita-ko fitxa didaktikoen biltegia ikasleari aurkeztuko genioke euskarriinformatikoan zein paperezkoan. Lehentasuna euskarri informatikoariemango genioke ezbairik gabe, erosoagoa, errazagoa eta merkeagoadelako. Hala eta guztiz ere, ez luke nahitaezkorik izan beharko.

• Dena den, batean zein bestean oinarrituz gero, material bankua osatze-ak kodetu beharra eskatuko luke. Adibide bat ematearren, edukienkodeak numerikoak izan litezke eta materialen kokapena adieraztendutenak, berriz, alfanumerikoak.

• Eduki bakoitzak bere kodea eta deskripzioa izango lituzke. Koderikedota deskripziorik gabeko edukirik ez litzateke onartuko.

• Deskripzioak ulertzeko modukoa izan behar du. Beraz, irakasleentza-ko terminologia ikasleenera egokitu beharko litzateke.

• Irizpide orokor moduan fitxa didaktikoak ekintza, ariketa edo eginki-zun bakarra bilduko luke. Beraz, ibilbideak eta atazak hainbat fitxadidaktikoren multzoez osatuko lirateke. Dena den, zenbait kasutan,ekintza, ariketa edo eginkizun bat baino gehiago bil liteke fitxa didak-tiko bakar batean.

• Fitxa didaktikoak ale bi izango lituzke, ale bakoitzak behar bestekoorrialde edukita. (ikus eredua eranskinetan):

a A orria: Fitxa didaktikoa

– A-1: Euskaltegiaren identifikatiboa

Fitxa didaktikoaren kodeak eta arloen deskripzioak

Ariketaren izenburua

Ariketa egiteko beharko lukeen bestelako materiala (audio-ak, bideoak, liburuak, ...)

– A-2: Ariketa bera. Instrukzioak, eginkizuna, ...

Iñaki Unibaso42

– A-3: Erreferentziak (©, ...)

Ariketa gehiago (gomendatuak, nolabaiteko lotura dauka-tenak)

b B orria: Zuzenketa-fitxa

– B-1: Euskaltegiaren identifikatzailea

Fitxa didaktikoaren kodeak eta arloen deskribapenak

Ariketaren izenburua

Ariketa egiteko beharko lukeen bestelako materiala (audio-ak, bideoak, liburuak, ...)

– B-2: Proposatutako eginkizunaren erantzun-orria

Ikaslearen moduluak izan beharko lituzkeen nolakotasunak honelaxeazalduko genituzke labur:

• Aukeragaiak era sinplean eta ulertzeko moduan aurkeztuko zaizkio.

• Aukeratzeko prozesua ez da luzea edota korapilatsua izango, bizkorraeta erraza baizik.

• Ikasleak nahikoa izango luke mugarri bat hautatzea. Zenbat etaaukera gehiago mugatu, orduan eta fitxa didaktiko gutxiago ikusi,baina berak nahi izango lukeenerako zehatzagoak izango liratekefitxok.

• Fitxa didaktikoetarako sarbideak elkarrekin erlazionaturik egon arren,independenteak izango dira. Hau da, ikasleak erabakiko luke nondiksartu eta zer aukeratu edo mugarritu, aurretiaz ezarritako ustezkohurrenkerari jarraitu beharrik gabe.

• Bilatze eta hautatze-prozesuan aurrera egin ahala, aukera desberdinaketa osagarriak agertuko zaizkio era dinamikoan (Esate baterako, maila-ren bidez sartuz gero, maila zehatz bat hautatzeak, 2.a adibidez, bestemailei dagozkien hainbat arloren zenbait atal ere bistaratzea lekarke.Edota, alderantziz, gramatika edo testugintza-arloetako atalen bataukeratuz gero, maila zehatz bati legozkiokeen fitxak baino ez liratekepantailaratuko).

• Mugarriak ipini ondorengo emaitza izango da ikaslearen beraren era-bakiaz ezarritako baldintzak betetzen dituen hainbat fitxa didaktikorenmultzoa. Azken pausua, fitxa didaktiko bat aukeratzea izango litzate-ke, eta horretarako, fitxa didaktikoaren izenburuaz gain beste informa-zio osagarri batzuk agertuko zaizkio. Adibidez, ariketa-mota, erabilibeharko duen materiala, etab.

• Fitxa didaktikoan kodeak gardenak izango dira ikaslearentzat; atalendeskripzioa, berriz, zehatza eta argia izango da.

• Kodeen bitartez fitxa didaktikoak bilatzeko aukerak egon beharkoluke, berak aukera lezakeen fitxa didaktikoan beste ariketa gomenda-garri batzuen erreferentziak egongo baitira.

Autoikaskuntza-zerbitzua euskara ikas-irakasteko (eta II) 43

Adibidearekin jarraituz, lau atal nagusi jarriko genituzke ikasleen esku,berak ariketak aurki ditzan: maila, edukia, gaia eta euskarria:

MAILA EDUKIA GAIA EUSKARRIA

Aisialdia

Ekonomia

Denbora-pasak Erakundeak

1A Entzumena Euskal Herria

1B Funtzioa Gizakia

2 Gramatika Gizartea Audioa

3 Ibilbidea Hezkuntza Bideoa

4 Idazmena Ingurunea Informatikoa

Azterketak Ikasten ikasi Kirola Papera

Euskalkiak Irakurmena Komunikabideak

Mintzamena Kultura

Testu era Mundua

Osasuna

Zientzia

Maila izaten da ikaslearen lehenengo erreferentzia. Horretan HEOKekmarkatzen dituen mailak hartu dira kontuan eta beste bi gehitu zaizkie:azterketak eta euskalkiak. Azterketa bat prestatzen denean, hizkuntzaberez ez da lantzen, azterketa hori gainditzeko teknika baizik. Ikasleaere horretaz jakitun egotea garrantzitsua da. Eta hori izan da ariketahauek mailetan ez sartzeko arrazoia. Euskalkiak ere kanpoan utzi dira,baina ez norberarena, tokian tokiko euskalduntze-prozesuan aurreraegin ahala, bakoitzaren euskalkia ere ezagutu eta ikasi egin behar delauste dugulako. Hau dela eta, atal honetan aipatzen diren euskalkiak diraEuskal Herriko beste aldeetan erabiltzen direnak eta ezagutzea erekomeni dena.

Edukia ere zenbait multzotan banatuz gero, alde batetik izango genituz-ke trebetasunak zein gramatika, eta, bestetik ikasten ikasi, testu-era,funtzioak, ibilbideak eta denbora-pasak. Laukian, hala ere, alfabetozkohurrenkeran ematen da. Hasierakoak ikasleak jeneralean erabiltzenduen terminologiatik hartu dira: trebetasunak (mintzamena, idazmena,irakurmena eta entzumena) eta gramatika, zeren ikasleak berak egitenduen bereizketa baita eta horrela mantentzeari ondo deritzogu.Gramatikaren barruan irakasleok beste atal batean jarriko genituzkeenkontzeptuak sartuko lirateke, adibidez: lexikoa, egiturak eta abarrekoak.Baina, sailkapen hori proposatzerakoan, ikaslearentzat erabilerraza iza-teak izango luke lehentasuna. Horiez gain, ikasten ikasi atalak ere ager-tu beharko luke zeren-eta ikaslearen autonomia garrantzitsua izanik,ezinbestez eskaini behar baitzaizkio hori jorratzeko eta bultzatzekobideak. Testu- erek, funtzioek eta ibilbideek ikaslearen nahi edo behar

Iñaki Unibaso44

.6:


espezifikoei erantzungo liekete. Eta, azkenik, denbora-pasak ere izangoditu eskura.

Gaia lagungarri izan dakioke, esate baterako mintzamen-saioak presta-tzeko, lexiko espezifikoa jorratzeko edo gai zehatz bati buruzko jakin--mina asetzeko.

Euskarria ere garrantzitsua da bakoitzaren zaletasunak zaintzeko.Gainera, baliteke datu-base honetan sartuko liratekeen ariketak baliabidebereziak eskatzea eta hauek ez lirateke beti ikaslearen esku izango.

Aholkulariaren moduluak, berriz, honako ezaugarri hauek kontuan har-tuta osatua beharko luke izan:

• Modulu honek fitxa didaktikoak sortzen lagunduko dio. Prozesua erra-za izango da eta bete beharko liratekeen eginkizun guztiak bildukoditu.

• Fitxa didaktikoaren arlo bakoitzak bere kodea izango du.

• Fitxa didaktikoak arlo guztien kodeak bilduko ditu.

• Baliteke, batzuetan, koderen bat “Ø” izatea (muturreko adibidea: den-bora-pasa (letra-zopa) eta testu-mota).

• Materialak hainbat eratara erabil daitezke (testu batez hainbat fitxadidaktiko egin daitezke, hizkuntz forma bat lantzeko, trebetasun-azpi-trebetasun bat lantzeko, testu-era lantzeko, etab.).

• Fitxa didaktikoak zuzenketa-orria dauka, batzuetan hutsik egon arren(idazlanak kasu).

• Hainbat eduki zeharka landuko dira. Esan nahi baita, ikasleak helburuzehatz baterako eginkizuna burutzen ari den bitartean, beste zenbait“gauza” ere (azpitrebetasun, estrategia, etab.) landuko dituela.

Hona helduta, “non sartu” badaukagula “zerez bete” izango litzateke ara-zoa. Horretarako, hona hemen hainbat bide: alde batetik, gaur egun eus-kaltegietan erabiltzen den materialaz balia gaitezke legokiokeenhustuketa eta egokitzapena eginez. Beste aldetik, beste hizkuntzetansortu den autoikaskuntzarako materiala aztertu eta, ahal den neurrian,hartu geurera egokituz. Eta, azkenik, material berriak sortuz betekogenuke geure mediateka edo biltegia.

Aurrera eginez, ariketak egokitu edota sortzeko orduan, eredu batijarraitzea komeniko litzateke, horrela ikasleak errazago ikusiko bailu-ke berak aukeratu duen ariketak bere helburua betetzen duen ala ez.Hona hemen ariketak egokitu, sortu eta sailkatzeko prozedura bateneredua:

• Hartuko genituzke abiapuntu HEOKen markoan azaltzen diren edukiguztiak, bai hizkuntzari dagozkionak, bai alderdi psikolinguistikoaridagozkionak baina autoikaskuntza-sistemara ekarriz, baita alderdisoziokulturalari dagozkionak ere. Edukiok eskema honen arabera sail-katu eta banatu daitezke multzoak eginez:

arloa� atala

� azpiatala� kontzeptua

� azpikontzeptua

• Horretan oinarrituta, fitxa didaktikoa sortzeko urrats hauek egin lirate-ke:

a Lehenik eta behin, sortutako edo moldatutako testu bat aukeratukogenuke. Testua izan daiteke idatzia, entzutekoa (audio) edo ikuste-koa (bideo edo argazki zein marrazki).

b Aukeratutako testua aurrean daukagula, goitik behera aztertu, tes-tuak eman lezakeen guztia atereaz eta deskriptoreen fitxa edo hustu-keta-fitxa beteko genuke. Fitxa horrek abiapuntu diren edukiguztiak bilduko ditu (ikus erantsitako adibidea).

c Testua deskriptoreen arabera hustu ondoren, egokienak liratekeenprozedurak (ariketa-mota, instrukzioak ...) zehaztuko genituzke.

d Azkenik, izenburua, ariketa burutzeko ikasleak beharko lukeenmaterialaren ezaugarriak (zer, kokapena...), beste fitxa didaktikoe-kiko loturak eta zuzenketa-orria betez osotuko genuke fitxa didakti-koa. Halaber, atalen azpisailkapenak (azpiatalak, kontzeptuak,azpikontzeptuak) edukien arabera osotuko genituzke, kontuan har-tuz, batzuk azpikontzeptuetara helduko balira ere, beste batzuenkasuan, aldiz, atalaren garapena nahikoa izango litzatekeela.

Eranskin gisa doaz ariketak egokitu, sortu eta sailkatzeko erabiliko genu-keen hustuketa-fitxa (1. eranskina), horretarako beharko genukeen edu-kien banaketa bat arlo, atal, azpiatal, kontzeptu eta azpikontzeptukasailkatuta (2. eranskina) eta, jarraibide gisa, ikasleak erabiliko lituzkeenfitxa didaktikoa eta zuzenketa-fitxa ereduak, baliagarri izango direlakoan.

“Okertzeko ausardia izan ezazue”Georg Wihelm Friedrich Hegel (1770-1831)

Lehen esan bezala, osagai guztiak eskura izanik, tokian tokiko beharriza-nen eta ahalmenen arabera antolatu beharko genuke geure autoikaskun-tza-zerbitzua. Eta eraketa sendo zein egoki baten inguruan ardaztubeharko genituzke helburuen erdiespena ahalbidetuko luketen gizabalia-bideak eta azpiegitura.

Gainera, zerbitzu hori hainbat eratara erabil daitekeela kontuan izanik,eraketarena are gehiago egiten zaigu ezinbesteko zuzeneko talde-ikas-kuntzaren barruko zein kanpoko ekintzak eta autoikaskuntza-zentroanbertan nahiz zentrotik kanpo eskainitako zerbitzuak beharko lituzkeenakbatera eraman ahal izateko.

Iñaki Unibaso46

.7:

Eraketa


Eta halatan, azpiegitura dela eta, hasiera batean hainbat ikasle-postu nahi-koak izanik ere, beharrezkoa da aurrera begira sare informatikoa ordena-gailu gehiagotarako aurreikustea. Bestalde, kokapenari eta gelarenneurriei dagokienez, euskaltegiko edozein gela egokia izan arren, kome-niko litzateke sarbiderik erosoena daukana eta sarrera bera idazkaritzatikkontrola litzatekeen gela hautatzea, arduraduna edo beste irakasleren batez dagoenean bulegariak edo beste norbaitek horren ardura izan dezan.

Azpiegitura hori daukagularik, autoikaskuntza-zerbitzuaren jarduna saiodesberdinetan banatuko genuke:

a Ordenagailu-saioa: autoikaskuntzako ikasleek eta taldeetan daudenekzentroan bertan burutuko lukete eta urrutiko autoikaskuntzako ikasle-ek kanpoan, eurek nahi duten lekuan egingo lukete. Saio horretanegingo lituzkete autoikaskuntzarako programa multimediako zeinmediatekako ariketak.

b Talde-saioa: autoikaskuntzako ikasleek, ordenagailu-saioetan ikasita-koa jorratzeko eta mintzamena lantzeko, zentroan bertan irakaslebatekin eta, gehienez, beste laupabost ikaslerekin batera burutukoluketen saioa. Urrutiko autoikaskuntzako ikasleentzat helburu horieklortzeko beste bide batzuk erabili beharko lirateke, adibidez, Internet--en bidezko txat-ak, asteburuetako egonaldiak, …

c Bakarkako saioa edo aholkularitza-saioa: autoikaskuntzako ikasleek,banan-banan eta bakoitzak bere aholkulariarekin zalantzak argituz,egindako lana aztertuz eta aurrera begira bakoitzari ondoen letorkio-keena hausnartuz burutuko litzatekeen saioa zentroan bertan, nahizon-line, zein telefonoz urrutiko ikasleen kasuan.

Gizabaliabideei dagokienez, berriz, autoikaskuntza-zerbitzuak ardura-dun bat izatea eskatzen du. Arduradun horrek egin lezakeen aholkulari-tza-lanaz gain, beste eginkizun hauek ere izango lituzke:

a Erabilera-mota desberdinak koordinatzea.

b Autoikasgelako materialez arduratzea, ordenaturik eta txukun edukiz;tresneria beti prest edukitzea eta erabilpenaren ebaluazioa egitea.

c Autoikasgelako materialen ezagutza zehatza izan eta jarraipena egi-tea, hau da, nolakoa den, zertarako, zein muga duen, eta abar, baita sordaitezkeen beharrak zeintzuk diren jakitea ere.

d Tokian tokiko antolaketaren arabera, autoikaskuntza-zerbitzuko besteirakasleak koordinatzea.

e Autoikaskuntza bultzatzea, laguntza eta aholkularitza eskainiz, beha-rrei antzemanez eta ekarpenak jasoz.

f Autoikasgelari eta zerbitzuari buruzko txostenak idaztea.

g Autoikaskuntzaren inguruko prestaketan parte hartzea.

Arduraduna euskaltegiko edozein irakasle izan badaiteke ere, teorikokibehinik behin, autoikaskuntza-zerbitzuaren ezaugarrietarako egokiak

direnen artean aukeratu beharko litzateke, esate baterako: jendearekikoabegi onekoa dena, ikusentzungailu eta informatika-alorretan ezagutzateknikoak dituena, euskalduntzeko eta alfabetatzeko prozesuen berri ger-tutik dakiena, euskararen irakaskuntzan eskarmentua duena, baita gloto-didaktikaren eta autoikaskuntzaren alorretan ezagutza pedagogikoakdituena ere. Bestalde, gainerako irakasleek ere ezagutu beharko luketeautoikaskuntza-zerbitzua, euskaltegiaren ohiko jardunera bildua egonbehar duelako eta euretako batzuek autoikaskuntza-zerbitzuan ere ahol-kulari nahiz irakasle gisa parte hartu beharko luketelako.

Autoikaskuntza-zerbitzuko arduradunaren dedikazioa matrikulatutakoikasle-kopuruaren eta antolatutako saioen arabera zehaztuko litzateke.Aukera desberdinak leudeke: egun osoan autoikaskuntza-zerbitzuan,euskaltegiko talde baten ardura eduki eta egun erdiz autoikaskuntza-zer-bitzuan...

Aholkulariek autoikaskuntzako ikasleen jarraipena egingo lukete orde-nagailuetan egiten dituzten ariketen zuzenketa eginez, beharren araberaunitate osagarriak prestatuz eta abar. Era berean, astean zehar talde-saio-ak eta bakarkako aholkularitza-saioak antolatuko lituzkete, baita urrutikoikasleentzakoak ere. Beharren arabera, giza baliabide gehiago beharkobalitz, beste irakasleek ere hartuko lukete parte talde-saioetan.

Egutegiari dagokionez, autoikaskuntza-zerbitzua urte osoan zehareskaintzea komeniko litzateke gehien, larunbatak barne, zeren hainbatikaslegairentzat ez baitago beste aukerarik. Ordutegiaren aldetik, berriz,autoikaskuntza-zerbitzua egun osoan zabalik egon daitekeen arren, ordu-tegiak antolatuko lirateke euskaltegiaren ordutegi orokorraren araberaeta, batez ere, autoikaskuntzako ikasleen arabera. Zentroan bertan dau-den ikasleen kasuan, ordutegiaren barruan lehenago aipatu diren saioakemango liratekeenez gero (ordenagailu-saioak, talde-saioak eta aholku-laritza-saioak), ordutegia saio horien arabera zehaztu beharko litzateke.Bestalde, gelaren eta materialen zaintza dela eta, arduraduna ez balegoedo talde-saioa nahiz aholkularitza-saioa ez denean, bulegariak edo besteirakasleren batek har lezake bere gain ardura hori.

Eraketari dagokion honetan ere ezin dira aipatzeke utzi ohiko taldeak etatalde horietako ikasleak autoikaskuntza-zerbitzuaz baliatzean sor litezke-en arazoak. Horrexegatik da guztiz garrantzitsua arduradunaren eginki-zuna; berezko antolamendua arretaz hartzeaz gain, euskaltegikozuzendariarekiko eta beste irakasleekiko koordinazioa ere bermatubeharko lukeelako. Horiek horrela, euskaltegiko beste talderen bat autoi-kaskuntza-gelara doanean, bere irakaslearen ardurapean joango litzate-ke. Era berean, euskaltegiko beste ikasleak taldeko ordutegitik kanpojoanez gero, jarraipena euren irakasleek egingo lukete, autoikaskuntza--zerbitzuko arduradunarekin koordinatuz.

Amaiera gisa, adibide bi azalduko genituzke: bata, nola uztartu ohiko tal-deen jarduna, ordutegi barruan zein kanpoan, autoikaskuntza zerbitzua-rekin. Eta bestea, autoikasgela baten bitartez eskainitako zerbitzuarenfuntzionamendu zehatza.

Iñaki Unibaso48

Lehenengoari dagokionez, aipatu behar da ez dela dirudien bezain erra-za, hau da, irakasleak ezin duela taldea hartu eta ikasleak autoikasgelaraeraman, ordutegiaren barruan, ariketak egin ditzaten edo ikasleei esanautoikasgela ere erabil dezaketela ordutegitik kanpo eta nahi dutenean.Honelako ekintzak taldeari aurreikusitako planean txertatuta ez badaude,ez dugu inolako etekinik aterako. Aitzitik, baliteke luzaroan gure kontrabihurtzea, ikasleek euren burua galduta ikus dezaketelako. Gainera, ziuraski irakasleak talde horretarako duen programazioa ez da autoikaskun-tza-zerbitzuan dagoen programa multimediak duenarekin bat etorriko.Beraz, nekez uztar liteke ikasleek autoikaskuntza-gelan egin lezaketenataldean gauzatzen dutenarekin. Hala ere, badago irtenbiderik.

Alde batetik, taldeko ikasleak autoikaskuntza-gelara doazenean, bertakoprograma multimedia erabili beharrean, mediatekako edo ariketen bilte-giko materiala erabil dezakete, batzuetan irakasleak agindutakoa egitekoeta besteetan aukera libreko ekintzak burutzeko. Beste aldetik, lan han-diagoa izan arren, taldeko ikasleak mailaka daitezke autoikaskuntza--gelako programa multimediak dauzkan ezaugarrien arabera eta legoz-kiekeen urrats, atal, estrato zein mailatan kokatu, programa multimediakdaukan progresioaren arabera aurrera egin dezaten. Eta aukera biak era-bil daitezke autoikaskuntza gelaz zuzeneko irakaskuntzaren barrukoekintza bezala edo ordutegitik kanpoko ekintza osagarri bezala baliatuzgero. Ondoko laukian eta modu labur batez proposamena ematen daohiko taldeen jarduna, ordutegi barruan zein kanpoan, autoikaskuntza--zerbitzuarekin uztartzeko:

.8:


• Zuzeneko irakaskuntzaren barru-ko ekintza

�Taldearen ohiko ordutegiaren ba-rruan.

�Norekin: taldeko irakaslearekin.

�Zertan: irakasleak erabakitakoa.�Jarraipena: taldeko irakaslearen ardu-

ra.�Maiztasuna: irakaslearen erabakia.�Helburua: nork bere ikas-prozesua

hobetu, gero eta autonomia gehiagoizan.

�...

• Kontuan hartu beharrekoak

�Maiztasuna beharren arabera egokitu.�Saioak aldez aurretik programatu eta

taldearen ohiko programazioan txertatu.�Saioak talde bakoitzaren beharrei ego-

kitu.�Erabakia irakasleak hartu.�Koordinazioa zuzendariak egin.�...

• Ekintza osagarria: bakarkako lana

�Taldearen ohiko ordutegitik kanpo.

�Norekin: autoikasgelako arduradunare-kin.

�Zertan: ikasleak erabakitakoa.�Jarraipena: dagokion irakaslearen

ardura.�Maiztasuna: ikaslearen erabakia.�Helburua: ikasleak berak ezarritakoak.�...

• Kontuan hartu beharrekoak

�Maiztasuna ikaslearen esku.�Zer landu ikaslearen erabakia.�...

• Egitekoak

�Programa multimedia erabiliz gero,Ikasle bakoitzaren ebaluazioa dagokionmailan kokatzeko. Arduraduna: taldekoirakaslea.

�Mediateka erabiliz gero, ariketak pro-posatu edo aukera librea eman ikasleei.Arduraduna: taldeko irakaslea.

�Asistentziaren kontrola taldeko irakas-learen esku.

�Ikasleek egindako ekintzen jarraipenataldeko irakaslearen esku.

�Jarduera: taldeko irakasleak hizkun-tzari dagozkion galderak eta zalantzakargituko ditu. Era berean, taldeko ira-kasleak programari edo ordenagailuenfuntzionamenduari buruzko galderak,arazoak eta bestelakoak jaso eta ardura-dunari adieraziko dizkio.

�...

• Gabeziak. Arazoak. Irtenbideak

�Taldeko ikasle guztientzat ordenagailunahikorik ez izatea.Taldea bitan banatu eta batzuek bakar-kako lana egin bitartean, besteek ira-kaslearekin mintza-saioren bat edobeste ekintzaren bat burutu.

�...

• Egitekoak

�Programa multimedia erabiliz gero,Ikasle bakoitzaren ebaluazioa dago-kion mailan kokatzeko. Arduraduna:taldeko irakaslea.

�Mediateka erabiliz gero, ikasleak auke-ratutako ariketak edo irakasleak agin-dutakoak. Arduraduna: ikaslea.

�Asistentziaren kontrola arduradunarenesku.

�Ikasleek egindako ekintzen jarraipenataldeko irakaslearen esku.

�Jarduera: ikasleak zalantzak argitzekoautoikasgelako arduradunarenganajoko du.

�...

• Gabeziak. Arazoak. Irtenbideak

�Ikaslea gelara joan eta ordenagailuetanedo lan egiteko lekurik ez.Itxaron edo hurrengo batean itzuli.Mediatekako ariketak aukeratu etabeste leku batera joan.

�...

Bigarrenari dagokionez, hau da, autoikasgela baten bitartez autoikas-kuntza-zerbitzua eskainiz gero, zerbitzu hori malgua izateaz gain, berefuntzionamendua sistematizatu behar da eta modulu zehatzak eskainibehar dira, ikasleei gutxieneko baldintza batzuk eskatuz. Ikastaro--moduluak, besteak beste, honelakoak izan daitezke: urte osokoak(300-350 ordu); urritik ekainera (240-280 ordu); hiruhilabetekariak(100-150 ordu); bereziak, mailako azterketak edo EGA prestatzeko(150-200 ordu) eta udako ikastaroak (100 ordu). Ikastaro-moduluhorietan matrikulatzen den ikasleak ondoko baldintzak bete beharkolituzke:

• Ordenagailu-saioetarako ordutegi malgua izango du: ikasleak erabaki-tzen du noiz doan, betiere zentroa zabalik dagoen bitartean, jakina.

• Talde-saioetarako eta aholkularitza-saioetarako euskaltegiak zehaztu-tako ordutegiren bat hautatu beharko du. Saio hauen ordutegia euskal-tegiak zehazten badu ere, ikasleen aukerak kontuan hartuta egingolitzateke. Horrela egin ezean, oso zaila izan daiteke autoikaskuntza--zerbitzua antolatzea, zerbitzua bera eta bertako giza baliabide guztienerabilgarritasuna ikasle guztien eta bakoitzaren nahietara makurtutaeta baldintzatuta geldituko liratekeelako.

Iñaki Unibaso50

• Gutxieneko asistentzia gela irekiko ordenagailu-saioetan. Esate baterako,astean 8 orduko modulua bada, ikasleak 6 ordu izango lituzke programamultimedia erabiltzeko zein mediatekako ariketak egiteko eta gutxienez 4edo 5 orduko derrigorrezko asistentzia eskatuko genioke. Jakina da,berak nahi badu, ordu gehiago sar ditzakeela, baina atal hau euskaltegia-ren esku uzten dugu, bestelako ondorioak ekar ditzakeelako (ordu horiekordaindu beharra…). Dena den, astean 6 ordu baino gehiago ordenagai-luan lanean eta epe luze batean, bederatzi hilabeteko ikastaro batean esa-teko, oso ikasle gutxik sartuko lituzke, nekagarri bihur daitekeelako.

• Astero antolatzen diren talde-saioetara eta aholkularitza-saioetarajoan beharra. Esandako adibidearekin jarraituz, astean 8 ordukomodulua alegia, mintzamena lantzeko talde-saioetan ikasleak asteangutxienez eta derrigorrez ordu bete sartu beharko luke. Eta tutoretzaedo aholkularitza-saioetan beste horrenbeste eskatuko genioke ikas-leari.

Eta eskakizunekin batera, ezin dugu ahaztu ikasleari ere uneoro eta,batez ere, autoikaskuntzan barrena abiatzen hasten denean, informazioaeman behar diogula: zer egin dezakeen; non dauden gauzak, materialak;arazoren bat daukanean nora edota norengana jo behar duen …; osteran-tzean, ikasle izatetik ikasle ohi bihurtuko zaigu eta gure ahalegin guztiakalfer-alferrik galduta izango genituzke.

“Errazagoa da printzipio filosofikoez hamaika liburu idaztea, haietako bat praktikan jartzea baino”

Leon Tolstoi (1828-1910)

Laburtuz, bada:

• Autoikaskuntza-zerbitzuaz ohiko talde-ikaskuntza eta autoikaskuntza--sistemak balia daitezke. Bakoitzak bere berezitasunak izanda ere, eus-kaltegiaren jardunak sistema biak era askatu batez zein gurutzatuta bileta uztar ditzake.

• Autoikaskuntza-zerbitzuak ikasle berriengana heltzea ahalbidetzendigu. Era berean, gurean hainbat urtetan ikasle izan ditugunak eta neu-rri batean talde-ikaskuntzan nazka-nazka, gogaituta edo asper egindaleudekeenentzat aukera berria ere izan daiteke, euren ikas-prozesuaamaitzeko edo dauzkaten helburuak asetzeko.

• Talde-ikaskuntzarekiko uztardura alde batera utzirik, autoikaskuntza--zerbitzuak hiru oinarri beharko lituzke: aholkularitza, programa mul-timedietako bat eta mediateka edo ariketen biltegia. Eta horiekin bate-ra, osagai guztiak gorpuztuko lituzkeen antolaketa ere ezinbestekoa da.

• Materialei arreta berezia eman behar zaie. Talde-ikaskuntzan ez beza-la, autoikaskuntzan ikaslea bakarrik dago, ikasteko jarduna burutzenduenean irakaslea ez dauka alboan, edo aurrean hobeto esanda, taldeandaukan bezala. Beraz, materialak sortzerakoan edo egokitzerakoanberezitasun hau kontuan hartu behar da.

Azken gogoetak


• Kontuan hartu behar dugu horrelako zerbitzua abian jartzen denean,jarri aurretik esango genuke hobeto, hainbat aldaketa eragingo duela:aldaketa pedagogikoak eta metodologikoak, ekinbide berriak, ikas-hel-buru berriak, estrategia berriak, etab.; aldaketak baliabideetan tekno-logiaren aurrerakuntzaren eskutik eta aldaketak gizabaliabideetan erebai, irakasleen heziketa behar-beharrezkoa baita daukagun erronkariaurre egin nahi badiogu, bederen.

Honaino heltzen da gure ekarpena, oraingoz. Ziur aski proposamengehiago egon dagoela eta baliteke honako hau baino aberasgarriagoa iza-tea. Gaia zabala da eta oraindik hastapenetan gaude. Eta horrela izanik,lerro hauetatik hausnarketarako eta eztabaidarako iritzi bat plazaratzeaizan dugu helburu. Geroak esango digu emankorra izan denentz.

Iñaki Unibaso52


HUSTUKETA-FITXA

EDUKIA KODEAKArloa-Atala-Azpia-Kont-Azpik

Maila

Euskalkia (Alfa I, Alfa II, euskaldunberrientzat egokitua)

Hizkuntza formak: izen-sintagma

Hizkuntza formak: aditza

Hizkuntza formak: sintaxia

Fonetika

Ortografia

Lexikoa

Trebetasuna, azpitrebetasuna

Gaia, azpigaia

Testu-mota

Testuera

Kontestua

Funtzioa

Ibilbidea

Ikasten ikasi

Azterketa-eredua

...

PROZEDURA KODEAKArloa-Atala-Azpia-Kont-Azpik

Euskarria

Ariketa-mota

Instrukzioak

BESTELAKOAK KODEAK

Izenburua

Material osagarriak: Audioa (zinta-CDa, pista) A

Material osagarriak: Bideoa (zinta, pista) B

Material osagarriak: Liburua, aldizkaria, artikulua, ...

Loturak

Ariketaren zenbakia

Iñaki Unibaso54

2. E

RA

NS

KIN

AE

DU

KIE

N S

AIL

KA

PE

NA

Mailak

: eus

kald

untz

eare

n m

aila

k.1

1A m

aila

2 1B

mai

la3

2 m

aila

4 3

mai

la5

4 m

aila

Azte

rketa

k: a

zter

keta

-ere

duak

.

11 1

HE

12 2

HE

13 3

HE

14 4

HE

1 HE

Adm

inist

razio

a

21 1

HE

22 2

HE

2 HE

Hez

kunt

za

31 E

GA:

ata

riko

prob

a32

EG

A: id

atzia

33 E

GA:

aho

zkoa

3 EG

A

41 1

mai

la42

2 m

aila

43 3

mai

la44

4 m

aila

4 Eu

skal

dunt

zea

51 O

Inar

rizko

zikl

oa52

Goi

zikl

oa5

Hizk

untz

Esk

ola

Ofiz

iala

Eu

skarr

ia: e

gink

izun

a bu

rutz

eko

erab

iliko

den

bita

rteko

nag

usia

.1

Audi

oa2

Bide

oa3

Pape

ra4

Ord

enag

ailu

a

Fo

neti

ka

: Hiz

kunt

zare

n al

derd

i fon

olog

ikoa

k la

ntze

ko.

1 Fo

nem

a be

rezia

k: tz

, tx,

ts2

Fone

ma

bere

ziak:

z, x

, s3

Fone

ma

bere

ziak:

il>ll,

in>ñ

, ..k

4 Fo

nem

a be

rezia

k:id

azke

ra e

ta a

hosk

era

5 As

imila

zio e

ta e

lipsia

k6

Doin

uera

: eus

kal a

zent

ua e

ta in

tona

zioa

Eu

skalk

iak

: E

uska

ldun

zaha

rren

ka

suan

A

lfabe

tatz

e I

eta

Alfa

beta

tze

II eg

iteko

arik

etak

. Eus

kald

unbe

rrien

kau

suan

, ber

riz,

toki

an to

kiko

eus

kalk

iare

n ez

auga

rri n

abar

men

enak

eza

gutz

ea.

11 A

lfabe

tatz

ea (A

lfa I)

12 L

anke

ta (A

lfa II

)13

Lan

keta

(Eus

kber

ri)1

Bizk

aier

a

21 A

lfabe

tatz

ea (A

lfa I)

22 L

anke

ta (A

lfa II

)23

Lan

keta

(Eus

kber

ri)2

Gip

uzke

ra

31 A

lfabe

tatz

ea (A

lfa I)

32 L

anke

ta (A

lfa II

)33

Lan

keta

(Eus

kber

ri)3

Nafa

rrera

41 A

lfabe

tatz

ea (A

lfa I)

42 L

anke

ta (A

lfa II

)43

Lan

keta

(Eus

kber

ri)4

Lapu

rtera

51 A

lfabe

tatz

ea (A

lfa I)

52 L

anke

ta (A

lfa II

)53

Lan

keta

(Eus

kber

ri)5

Zube

rera

6 Ar

abak

o eu

skar

a

Ort

og

rafi

a:

1 Pu

ntua

zio-m

arka

k2

Mai

legu

en id

azke

ra3

Hitz

elka

rtuak

4 Si

glak

eta

labu

rdur

ak5

H le

trare

n er

abile

ra6

Zenb

akia

k: o

rdin

alak

7 Ze

nbak

iak:

kar

dina

lak

Lexik

oa

: Gai

aren

ara

bera

lexi

koa

land

uko

da. D

ena

den,

zen

bait

kont

zept

u ko

ntsu

lta m

odua

n ag

er d

aite

zke.

1 Lo

kuzio

ak, e

saer

a za

harra

k, a

tsot

itzak

, erre

fraua

k2

Sino

nim

oak

3 An

toni

moa

k4

Ono

mat

opei

ak

Ari

keta

-mo

ta: a

riket

a bu

rutz

eko

erab

ili be

har d

en p

roze

dura

.1

Oke

rrak

zuze

n2

Egia

/Gez

urra

(Ond

o/Tx

arto

)3

Auke

ra a

nitz

ekoa

k

41 E

rant

zun

labu

rrak

42 B

errid

azke

ta43

Lab

urpe

na e

gin

44 Id

azla

na45

Dikt

aket

a

4 Id

azte

koak

51 H

itzak

52 E

sald

iak

53 P

asar

teak

54 T

estu

a et

a iru

dia

5 El

kartu

6 Hu

tsun

eak

bete

71 H

itzak

72 E

sald

iak

73 P

asar

teak

74 Ir

udia

k

7 O

rden

ean

jarri

Gaia

: gai

zeh

atz

bate

n in

guru

ko le

xiko

a et

a be

stel

akoa

k ze

hark

aed

o zu

zene

an la

ntze

ko. Z

erre

nda

HAB

Ek m

ater

iala

k sa

ilkat

zeko

erab

iltze

n du

ena

(gai

ak, a

zpig

aiak

, ...)

izan

go li

tzat

eke.

Ara

uak

: Eu

skal

tzai

ndia

ren

arau

ak e

zagu

tzea

. Ar

iket

a ba

ino

kont

sulta

.

Baliab

ide t

estu

ala

k: B

erez

land

u al

a be

ste

atal

en b

arru

an.

Fu

ntz

ioak

: HEO

K-en

zeh

aztu

tako

ak.

Ikaste

n ikasi

1G

ram

atika

lant

zen

2Tr

ebet

asun

ak la

ntze

n3

Hizk

untz

form

ak la

ntze

n4

Orto

graf

ia la

ntze

n5

Iibilb

idea

k la

ntze

n6

Lana

pla

nifik

atze

n7

Estra

tegi

ak la

ntze

n8

Funt

zioak

lant

zen


Ibil

bid

ea

k:

Zenb

ait

ibilb

ide

aurre

tiaz

zeha

ztuk

o lir

atek

e. B

este

hain

bat i

kasl

e ba

koitz

aren

beh

arriz

anen

ara

bera

oso

tuko

lira

teke

.H

onel

akoa

k be

hin

eta

berr

iz e

rrep

ikat

zen

dire

la i

kusi

z ge

ro,

mat

eria

l-ban

kura

eka

rriko

lira

teke

.

11Te

stua

k la

ntze

n (?

)12

Test

u-m

otak

(?)

13Te

stu-

erak

(?)

14Ik

aste

n ika

si (?

)15

1O

inar

rizko

ak

21Az

terk

etak

pre

stat

zen

22Ik

asle

ei e

gokit

utak

oak

232

Bere

ziak

So

zio

lin

gu

isti

ka: G

aien

bar

ruan

lant

zeko

a

Ku

ltu

ra: G

aien

bar

ruan

lant

zeko

a

Te

stu

-Mo

tak

1El

karri

zket

a2

Inst

rukz

ioa

3Na

rrazio

a4

Desk

ribap

ena

5Az

alpe

na6

Argu

dioa

Te

stu

-era

k: H

EOK-

en z

ehaz

tuta

koak

.

Ko

nte

stu

ak

: HEO

K-en

zeh

aztu

tako

ak. G

aiek

in lo

tuak

.

De

nb

ora

-pa

sa

k

1Hi

tz g

urut

zatu

ak2

Letra

-zop

ak3

Iraga

rkizu

nak

4Jo

koak

Hiz

ku

ntz

Fo

rma

k: A

tala

k et

a az

piat

alak

11 D

eklin

abid

ea12

Izen

ak13

Gal

detz

aile

ak14

Izen

orda

inak

15 D

eter

min

atza

ileak

16 A

djek

tiboa

k17

Adb

erbi

oak

18 P

ospo

sizio

ak19

Hitz

-sor

tzai

leak

1 Iz

en s

inta

gma

21 In

dika

tiboa

22 B

aldi

ntza

zkoa

23 A

ditz

-louk

uzio

ak24

Asp

ektu

a25

Agi

nter

a26

Aha

lezk

oa27

Sub

junt

iboa

28 B

este

form

ak

2 Ad

itza

31 J

oske

ra32

Per

paus

bak

una

33 P

erpa

us e

lkartu

a: ju

ntad

ura

34 P

erpa

us e

lkartu

a:m

ende

raku

ntza

, txe

rtaku

ntza

35 P

erpa

us e

lkartu

a: lo

kailu

ak

3 Si

ntax

ia

Hiz

ku

ntz

Fo

rma

k: A

zpia

tala

k, k

ontz

eptu

ak e

ta a

zpik

ontz

eptu

ak

1101

Abs

olut

ua11

02 E

rgat

iboa

1103

Dat

iboa

1104

Ines

iboa

1105

Gen

itibo

edut

ezko

a11

06 A

dlat

iboa

1107

Adl

atib

o bu

katu

zkoa

1108

Abl

atib

oa11

09 S

ozia

tiboa

1110

Gen

itibo

leku

-den

bora

zkoa

1111

Des

tinat

iboa

1112

Mot

ibat

iboa

1113

Inst

rum

enta

la11

14 P

artit

iboa

1115

Pro

latib

oa11

16 K

asu

biko

itzak

1117

Bird

eklin

abid

ea

11 Deklinabidea

121

Izen

pro

pioa

k / i

zen

arru

ntak

122

bizig

abea

k / b

izidu

nak

123

Plur

al h

urbi

la12

4 X

eta

biok

125

Izen

era

torri

ak e

ta k

onpo

satu

ak12

6 Hi

tz e

lkartu

ak: i

zena

+ iz

ena

127

Hitz

elka

rtuak

: ize

na +

adje

ktib

oa

12 Izenak

1301

nol

a, n

olak

oa13

02 n

or (n

ork,

nor

i, no

ren,

...)

1304

zer

(zer

k, z

erta

z,...

)13

05 n

on (n

ongo

a, n

ora,

non

dik,

...)

1306

noi

z (n

oizk

o, n

oizt

ik, n

oiz

arte

, ...)

1307

zei

n (z

eine

k, z

eini

, ...)

1308

zen

bat (

zenb

atek

, zen

bat o

rdut

an, .

..)13

09 z

eren

ald

eko,

zer

i bur

uz, z

ein

egun

etar

ako,

...

1310

nor

entz

ako,

nor

aino

ko, n

oren

gana

ko, .

..13

11 n

oren

gatik

, zer

enga

tik13

12 n

orek

iko

13 Galdetzaileak

141

Perts

ona-

izeno

rdai

nak

142

Form

a in

dartu

ak14

3 Iz

enor

dain

mug

agab

eak

144

Bihu

rkar

iak

145

Elka

rkar

iak

14 Izenordainak

151

Erak

usle

ak15

2 Er

akus

le in

dartu

ak15

3 Fo

rma

berri

ndar

tuak

1541

Kar

dina

lak

1542

Neu

rriak

1543

Ord

inal

ak15

45 B

anat

zaile

ak

154

Zenb

atza

ileak

15 Determinatzaileak

161

Gra

du-m

arka

k16

2 G

radu

atza

ileak

163

Atziz

ki gr

adua

tzai

leak

164

-ko

eta

(r)en

, ize

nlag

unak

sor

tzek

o16

5 Ad

itz-p

artiz

ipio

a ize

nond

o gi

sa

16 Adjektiboak

171

Adbe

rbio

-sin

tagm

ak17

2 Le

ku-a

dber

bioa

k17

3 De

nbor

a-ad

berb

ioak

174

Aditz

aren

gra

duat

zaile

ak17

5 Iri

tzi-a

dber

bioa

k17

6 M

odu-

adbe

rbio

ak

17 Adberbioak

18 P

ospo

sizio

ak19

1 At

zizkia

k19

2 Au

rrizk

iak

19 H

itz-s

ortz

aile

ak19

3 Hi

tz-e

lkartu

ak

Iñaki Unibaso56

2111

NO

R21

12 N

OR-

NORK

2113

NO

R-NO

RI21

14 Z

ER-N

ORI

-NO

RK

211

Ora

inal

dia

2121

NO

R21

22 N

OR-

NORK

2123

NO

R-NO

RI21

24 Z

ER-N

ORI

-NO

RK

212

Lehe

nald

ia

21 Indikatiboa

2111

NO

R21

12 N

OR-

NORK

2113

NO

R-NO

RI21

14 Z

ER-N

ORI

-NO

RK

211

Ora

inal

dia

2121

NO

R21

22 N

OR-

NORK

2123

NO

R-NO

RI21

24 Z

ER-N

ORI

-NO

RK

212

Lehe

nald

ia

22 Baldintzazkoa

2311

Bizi

izan

2312

Ari

izan

231

NOR

2321

Nah

i23

22 B

ehar

2323

Bal

io23

24 A

hal /

Ezin

232

NOR-

NORK

233

Aspe

ktua

23 Aditz-loukuzioak24

11 e

z-bu

rutu

pun

tuka

ria24

12 b

urut

ua24

13 e

z-bu

rutu

a24

14 g

erta

kizun

a

241

Ora

inal

dia

2421

ez-

buru

tu p

untu

karia

2422

bur

utua

2423

ez-

buru

tua

2424

ger

takiz

una

242

Lehe

nald

ia

24 Aspektua

251

NOR

252

NOR-

NORK

253

NOR-

NORI

254

ZER-

NORI

-NO

RK25

5 da

dila

/dez

ala

256

daite

zela

/dez

atel

a25

7 ga

iteze

n/de

zagu

n

25 Agintera26

11 N

OR

2612

NO

R-NO

RK26

13 N

OR-

NORI

2614

ZER

-NO

RI-N

ORK

261

Ora

inal

dia

2621

NO

R26

22 N

OR-

NORK

2623

NO

R-NO

RI26

24 Z

ER-N

ORI

-NO

RK

262

Lehe

nald

ia

2631

NO

R26

32 N

OR-

NORK

2633

NO

R-NO

RI26

34 Z

ER-N

ORI

-NO

RK

263

Hipo

tetik

oa

26 Ahalezkoa

2711

NO

R27

12 N

OR-

NORK

2713

NO

R-NO

RI27

14 Z

ER-N

ORI

-NO

RK

271

Ora

inal

dia

2721

NO

R27

22 N

OR-

NORK

2723

NO

R-NO

RI27

24 Z

ER-N

ORI

-NO

RK

272

Lehe

nald

ia

27 Subjuntiboa

281

Form

a in

perts

onal

ak

2821

era

zi28

22 e

ragi

n28

2 Ad

itz e

ragi

lea

2831

NO

R (e

gon,

joan

, ibi

li, et

orri)

2832

NO

R-NO

RK(e

duki,

jakin

, era

man

,ek

arri,

esa

n, ir

uditu

)28

33 E

ritzi

2834

Ego

kitu

2835

Ihar

dun

2836

Etz

an28

37 J

ario

2838

Irau

n28

39 E

rabi

li

283

Aditz

trin

koak

284

Pasib

a: p

artiz

ipio

a +

A

285

Hita

noa

eta

alok

utib

oa

28 Beste formak


311

Gal

dega

ia e

ta m

intz

agai

a31

2 G

alde

gaia

adi

tzar

en b

aiet

za e

ta e

zetz

a de

nean

313

Gal

dega

ia a

ditz

a be

ra d

enea

n31

4 G

alde

gaia

era

kusle

a et

a ad

berb

ioa

dene

an31 Joskera

315

Gal

dega

ia iz

enor

dain

a de

nean

321

Baie

zkoa

k32

2 Ez

ezko

ak32

3 G

alde

zkoa

k32

4 Pa

rtiku

lak:

om

en, b

ide,

ote

325

Harri

dura

zkoa

k32

6 Ag

inte

zkoa

k

32 Perpausbakuna

327

Desid

erat

iboa

k

3311

Em

endi

ozko

ak33

12 E

men

dioz

ko e

sam

olde

ak33

13 H

auta

karia

k33

14 A

urka

ritza

koak

3315

Ban

atza

ileak

331

Junt

agai

luzk

oak

332

Albo

raku

ntza

zkoa

k

33 Perpaus elkartua:juntadura

3411

Kon

plet

ibak

3412

Zeh

ar g

alde

ra34

1 Iz

en-fu

ntzio

zkoa

3421

Erla

tiboz

koak

342

Izen

lagu

n-fu

ntzio

zkoa

3431

Den

bora

zkoa

k34

32 M

oduz

koak

3433

Kon

para

ziozk

oak

3434

Hel

buru

zkoa

k34

35 K

ausa

zkoa

k34

36 B

aldi

ntza

zkoa

k34

37 K

ontz

esib

oak

343

Aditz

lagu

n-fu

ntzio

zkoa

34 Perpaus elkartua: menderakuntza

351

Emen

dioz

koak

352

Haut

akar

iak

353

Aurk

aritz

akoa

k35

4 O

ndor

iozk

oak

355

Kaus

azko

ak

35 Perpauselkartua:lokailuak

Treb

etas

unak 10

1Ad

i ego

n hi

tz g

ako

gehi

ago

noiz

atze

man

go10

2Ah

ozko

test

u ba

ten

esan

ahi g

loba

la u

lertu

103

Ahoz

ko te

stu

bate

n es

anah

i glo

bala

ule

rtu10

4Be

rbal

dia

egitu

ratz

en d

uten

adi

eraz

pide

disk

urts

iboe

i erre

para

tu10

5Be

rbal

dian

fone

ma,

hitz

eta

esa

ldi e

sang

urat

suak

ber

eizi

106

Berb

aldi

aren

mez

ua n

orbe

rare

n au

rretik

o ez

agut

zare

kin lo

tu10

7Da

tu z

ehat

zak

bila

tu, g

aine

rako

a ba

zter

utz

ita10

8En

tzun

dako

aren

ara

bera

ego

era,

par

taid

eak

eta

xede

ak (k

onte

stua

) ate

ra

109

Esan

ahia

jaso

tzek

o ad

iera

zpid

e lin

guist

iko, p

aral

ingu

istiko

eta

hizk

untz

az k

anpo

koei

arre

ta ja

rri, e

sate

rako

:do

inua

, im

intz

ioak

, erri

tmoa

, eta

b.11

0G

ai b

aten

ingu

ruan

ent

zund

ako

info

rmaz

io b

erez

ia a

tera

111

Gai

jakin

bat

zuen

ingu

ruan

era

biltz

en d

en o

hiko

hizt

egia

atz

eman

112

Ger

taer

en a

rteko

lotu

rak

igar

ri11

3Hi

tz g

akoe

tan

oina

rritu

114

Hitz

en a

zent

uazio

a ez

agut

u11

5Hi

tzez

edo

ez-

hitz

ezko

bal

iabi

dez

adie

razi

uler

tu d

en a

la e

z, e

dota

arg

ibid

eak

eska

tu11

6Hi

tzez

hitz

itzu

li gab

e es

aldi

en e

ta e

nunt

ziatu

en e

sana

hia

uler

tu11

7Ka

nal d

ifere

ntee

tan

eman

dako

sol

asal

diak

ule

rtu (a

urre

z au

rre,ir

ratiz

, tel

ebist

az...

)

118

Kont

estu

a (e

goer

a, p

arta

idea

k, x

edea

...) a

tera

tzek

o au

rreko

eza

gutz

az b

alia

tu: m

undu

ari b

uruz

ko e

zagu

tza

orok

orra

k, g

ai ja

kin h

orri

buru

zkoa

k, te

stu-

mot

ari d

agoz

kiona

k11

9Ko

ntes

tuaz

bal

iatu

z hi

tzen

esa

nahi

a as

mat

u12

0Le

henb

izi g

aia

orok

orre

an u

lertu

eta

ger

o xe

heta

sune

tara

jo12

1M

intz

aldi

/sol

asal

di-z

ati b

at g

ogoa

n ha

rtu12

2Te

stui

ngur

uan

erre

fere

ntzia

har

tuz

hizt

unen

iritz

i, as

mo,

um

ore-

punt

tu, i

roni

a, e

tab.

inte

rpre

tatu

123

Test

uko

idei

a na

gusie

i ant

zem

an12

4Te

stu-

mot

aren

, gai

aren

eta

hizl

aria

ren

inte

ntzio

az e

zagu

tzen

den

a ko

ntua

n iza

nik,

ent

zung

o de

na ig

arri

125

Uler

tu b

erri

dene

tik a

biat

uz, g

ero

zer e

ntzu

ngo

den

atze

man

1 Entzumena

126

Xede

-hizk

untz

aren

soi

nuak

ber

eizi

211

Helb

urue

n ze

hazt

apen

a21

2Id

eiak

bild

u21

3Er

aket

a21

Idaz

lana

pla

nifik

atu

221

Test

ua a

ntol

atu

gaia

ren

haria

ri ja

rraitu

z22

2Id

azla

nare

n es

kem

a bu

rutu

: par

rafo

ak e

do a

tala

k m

ugat

u id

azte

ari e

kin a

urre

tik22

3Id

eiak

esa

ldi la

burre

tan

adie

razi

parra

foak

osa

tuz

224

Zirri

borro

ak e

gin

225

Norb

erar

en h

izkun

tzar

a jo

226

Iraku

rlear

i tes

tua

uler

tzen

lagu

nduk

o di

oten

bal

iabi

deak

era

bili (

test

u-ad

iera

zleak

,ize

nbur

uak,

labu

rpen

ak...

)

22 Id

azla

na g

auza

tu

231

Berri

kusk

eta:

Irak

urri

232

Berri

kusk

eta:

Ber

regi

n23

3Be

rriku

sket

a: E

balu

atu

23 Id

azla

na b

errik

usi

2 Idazmena

Iñaki Unibaso58

3101

Elka

rrizk

eta

aurre

ikusi

eta

pres

tatu

(une

a, to

nua,

est

iloa.

..)31

02M

intz

aldi

a pr

esta

tzek

o eg

oera

ana

lisat

u31

03M

intz

aldi

a pr

esta

tzek

o id

atziz

ko e

uska

rriak

era

bili (

bate

z er

e ba

karri

zket

etar

ako:

gid

oiak

, oha

rrak.

..)31

04G

aia

aurre

ikusi

eta

pres

tatu

(inf

orm

azio

a, e

gitu

ra, h

izkun

tza,

eta

b.)

31 M

intz

aldi

a pl

anifik

atu

3201

Egoe

ra b

akoi

tzar

i dag

okio

n ga

ia a

uker

atu

3202

Gai

a au

rkez

tu, p

ropo

satu

edo

has

iera

em

an32

03G

arat

u32

04Bu

katu

tzat

em

an32

05Pa

rte h

artu

nah

i del

a ad

iera

zi (k

einu

en, s

oinu

en e

do h

itzen

bid

ez)

3206

Sola

skid

eare

n ar

reta

era

karri

3207

Parte

har

tzek

o un

erik

egok

iena

auk

erat

u32

08So

lask

ide

bate

k hi

tza

noiz

eska

tzen

due

n ko

ntur

atu

3209

Sola

skid

eari

hitz

a un

e eg

okia

n em

aten

jakin

3209

Bai n

orbe

rak,

bai

bes

teak

ule

rtu d

uela

ziu

rtatu

3210

Eusk

arar

en fo

nem

a be

rezia

k ul

ertz

eko

eran

aho

skat

u32

11Ah

otsa

kon

trola

tu: b

olum

ena,

tonu

a, k

aden

tzia

3212

Ez-h

itzez

ko k

ode

egok

iak

erab

ili; k

einu

ak e

ta m

ugim

endu

ak32

13Be

gira

da e

ntzu

leen

gana

zuz

endu

3214

Txan

da h

artz

en ja

kin: H

asie

ra e

ta a

mai

era

mar

katu

z32

15El

karri

zket

a be

ste

gai b

ater

a er

aman

3216

Gai

a de

sbid

erat

u, g

aine

tik p

asa

3217

Gai

ber

ri ba

t leh

enag

oko

bate

kin lo

tu32

18Tx

anda

mot

z et

a lu

zeet

an p

arte

har

tu32

19Ab

iadu

ra, e

rritm

oa e

ta in

tona

zio-e

redu

ak m

enpe

ratu

3220

Jario

korta

sun-

mai

la tx

ukun

a iza

n32

21El

karri

zket

aren

xed

eak

ezag

utu

eta

nego

ziatu

3222

Elka

rrizk

etar

ako

esam

olde

eta

esa

era

egok

iak

erab

ili

32 D

iskur

tsoa

ren

anto

lake

ta

331

Itzul

ingu

ruko

adi

eraz

pide

ez, a

dibi

deez

, kon

para

zioez

eta

des

krib

apen

ez b

alia

tu h

itzen

bat

ez

gogo

ratz

ean

332

Adie

razi

nahi

den

a ad

iera

zi ah

al d

enar

ekin

bat

ez

dato

rrene

an m

ezua

ald

atu,

moz

tu e

do s

aihe

stu

333

Aditz

era

eman

nah

i den

hitz

aren

hur

bile

na e

do a

ntze

koen

a em

an33

4Ah

ozko

adi

eraz

pena

kon

trola

tu, e

tena

k, e

rrepi

kape

nak,

atz

e-au

rreak

eta

aut

ozuz

enke

tak

egin

ez33

5Ja

rdun

aren

xeh

etas

un-m

aila

ego

kia a

uker

atu

336

Sola

skid

eak

uler

tzen

due

n ziu

rtatu

33 M

intz

aldi

aren

esa

nahi

a

3401

Esal

diar

en e

gitu

ra s

oild

u34

02Fu

ntse

zkoa

k ez

dire

n hi

tzak

baz

tertu

3403

Esam

olde

ak e

ta k

unpl

imen

duzk

o ad

iera

zpen

ak e

rabi

li34

04So

lask

idea

ri la

gunt

za (a

rgib

idea

k, e

rrepi

katz

ea) e

skat

u34

05No

rber

aren

hizk

untz

ara

jo34

06Us

u er

abiltz

en d

iren

esal

diak

gog

oan

eduk

i34

07Be

tela

neko

form

ulak

era

bili p

roze

satz

eko

beha

r den

den

bora

irab

azte

ko34

08Au

tozu

zenk

etak

egi

n34

09Es

an n

ahi d

ena

zeha

ztu

3410

Idei

a na

gusia

k er

repi

katu

eta

labu

rtu, p

ents

atze

ko d

enbo

ra h

artu

z

34 M

intz

aldi

a ek

oizt

u

3 M

intz

amen

a


401

Adi e

gon

hitz

gak

o ge

hiag

o no

iz at

zem

ango

402

Atze

ra it

zuli e

ta b

erriz

irak

urri

403

Datu

zeh

atza

k bi

latu

, gai

nera

koa

bazt

er u

tzita

404

Erre

fere

nte

anaf

oriko

ak e

ta k

ataf

oriko

ak id

entif

ikatu

405

Esal

di e

do d

iskur

tso

mai

lako

kon

test

uaz

balia

tu, h

itz e

zeza

gune

n es

anah

ia a

smat

zeko

406

Esan

ahia

jaso

tzek

o ad

iera

zpid

e lin

guist

iko, p

aral

ingu

istiko

eta

hizk

untz

az k

anpo

koei

arre

ta ja

rri; e

sate

rako

: iru

diak

, tip

ogra

fia, t

estu

aren

form

atoa

, ord

ena,

ban

aket

a, e

tab.

407

Gai

a ga

inbe

gira

tu h

itz g

akoa

k et

a ze

nbai

t inf

orm

azio

esk

urat

uz40

8He

lbur

u ja

kin b

ater

ako

info

rmaz

io e

rrele

bant

ea a

urkit

u40

9Hi

tz b

atek

har

ditz

akee

n fo

rmen

arte

ko lo

tura

atz

eman

(dek

linab

idea

, era

torp

ena,

kon

posa

keta

...)

410

Hitz

ber

ri ba

tek

best

e ez

agun

bat

ekin

due

n lo

tura

atz

eman

411

Hitz

eze

zagu

nen

esan

ahia

infe

ritu

kont

estu

aren

bid

ez41

2Hi

tz e

zeza

gune

n es

anah

ia in

ferit

u ko

ntes

tuar

en b

idez

Irak

urri

oste

ko e

gink

izuna

z al

dez

aurre

tik ja

betu

eta

azt

ertu

413

Hitz

gak

oeta

n oi

narri

tu41

4Hi

tzak

nol

a ah

oska

tzen

dire

n ja

kin41

5Hi

tzez

hitz

itzu

li gab

e, e

sald

ien

eta

enun

tzia

tuen

esa

nahi

a ul

ertu

416

Idei

a na

gusia

k ja

so b

igar

ren

mai

lako

ak b

azte

rtuz

417

Iraku

r-est

rate

giak

irak

ur x

edea

ri eg

okitu

418

Iraku

rri a

urre

ko p

redi

kzio

ak e

gin

419

Iraku

rri o

stek

o eg

inkiz

unaz

ald

ez a

urre

tik ja

betu

eta

azt

ertu

420

Iraku

rrita

ko in

form

azio

az b

alia

tu te

stua

ren

jarra

ipen

a au

rreiku

stek

o42

1Ira

kurri

tako

test

uare

n fu

ntzio

a au

rkitu

(inf

orm

atu,

arg

udia

tu, a

gind

u, le

ziatu

...)

422

Iraku

rrita

koaz

bal

iatu

falta

den

info

rmaz

ioa

infe

ritze

ko42

3Ira

kurtz

eko

abia

dura

xed

eare

n ar

aber

a an

tola

tu42

4Ira

kurtz

eko

abia

dura

xed

eare

n ar

aber

a m

olda

tu42

5Ko

ntes

tua

(ego

era,

par

taid

eak,

xed

ea...

) ate

ratz

eko

aurre

ko e

zagu

tzaz

bal

iatu

: mun

duar

i bur

uzko

eza

gutz

a or

okor

rak,

gai

jakin

hor

ri bu

ruzk

oak,

test

u-m

otar

i dag

ozkio

nak

426

Lehe

nbizi

gai

a or

okor

rean

ule

rtu e

ta g

ero

xehe

tasu

neta

ra jo

427

Lerro

arte

an ir

akur

tzen

jakin

, esp

resk

i aza

ldu

ez d

iren

idei

ez ja

betz

eko

428

Map

a se

man

tikoa

egi

n42

9Te

stua

egi

tura

tzen

dut

en a

dier

azpi

de d

iskur

tsib

oei e

rrepa

ratu

430

Test

ua g

aini

raku

rri g

erta

erak

, dat

uak,

iritz

iak

eta

zurru

mur

ruak

atz

emat

eko

431

Test

ua g

aini

raku

rri id

eia

nagu

sia ja

sotz

eko

432

Test

ua g

aini

raku

rri te

stu-

mot

a id

entif

ikatz

eko

433

Test

ua g

aini

raku

rri, b

este

bid

e ba

tetik

jaso

tako

info

rmaz

ioa

egia

ztat

zeko

, inf

orm

azio

a id

entif

ikatu

z et

a os

atuz

434

Test

ua g

aini

raku

rri, i

npre

sio o

roko

rra ja

sotz

eko

(irak

urga

rrita

suna

, zai

la/ e

rraza

, int

eres

garri

a...)

435

Test

ua ir

akur

ri au

rretik

form

ulat

utak

o hi

pote

siak

egia

ztat

u43

6Te

stua

n em

aten

den

arra

zona

men

du-g

arap

enar

i erre

para

tu, d

enbo

razk

o se

kuen

tzia

k ja

rraitu

z43

7Te

stua

n em

aten

den

gar

apen

ari e

rrepa

ratu

, den

bora

zko

seku

entz

iak

jarra

ituz

438

Test

uare

n ed

ukia

nor

bera

ren

aurre

tiko

ezag

utza

rekin

lotu

439

Test

uare

n fo

rmat

oa, o

rden

a, b

anak

eta,

gra

fia e

rreko

nozit

u et

a ho

rieta

z ba

liatu

har

en e

dukia

ule

rtzek

o44

0Te

stua

ren

hasie

rako

inte

rpre

tazio

a be

ste

bide

bat

etik

jaso

tako

info

rmaz

ioar

ekin

kon

trast

atu

eta

bat d

atoz

en b

errik

usi

441

Test

uare

n in

form

azio

oro

korra

aur

kitu

442

Test

uare

n in

form

azio

xeh

ea ja

so44

3Te

stua

ren

itxur

a ga

inbe

gira

tu, l

etra

-mot

a, fo

rmat

oa e

ta b

anak

eta

azte

rtuz

444

Test

uare

n m

akro

egitu

ra a

tzem

an44

5Te

stui

ngur

u ze

hatz

bat

ean

hitz

bat

en a

dier

a eg

okia

auk

erat

zen

jakin

hizt

egia

era

biliz

446

Test

uko

info

rmaz

ioa

jaso

, ele

men

tu ik

oniko

ez b

alia

tuz

(mar

razk

iak,

irud

iak,

gra

fikoa

k)44

7Te

stu-

mot

aren

, gai

aren

eta

idaz

lear

en in

tent

zioaz

eza

gutz

en d

ena

kont

uan

izani

k, ir

akur

riko

dena

ri ig

arri

4 Ira

kurm

ena

Iñaki Unibaso60

Bibliografia

Arza, T. & Gonzalez, W. 1998. Autoikaskuntzarakoproposamena. Ele 18: 83-100.

Badiou, A. 1976. Théorie de la contradiction. Paris:Maspero.

Barnett, L 1992. Zenbateko “auto” autoikaskun-tzan. Zutabe 28: 54-57.

Benson, P., Voller, P. 1997. Autonomy and Indepen-dence in Languaje Learning. Londres: Longman

Boixaren, M. 2000. Autoaprendizaje de lenguasextranjeras. Madrid: UNED.

Bosch, M. 1996. Autonomia I aprenentatge de llen-gües. Barcelona: Graó.

Dam, L 1995. Learner Autonomy 3: from theory toclassroom practice. Dublin: Authentik.

Gremmo, M. 1994. Conseiller n’est pas enseigner:le rôle du conseil dans l’entretien de conseil.Mélanges Pédagogiques 22: 33-62. CRAPEL:Universitat de Nancy 2.

HABE. 1999. Helduen euskalduntzearen oinarrizkokurrikulua. Donostia: HABE.

Holec, H. 1984. Autonomia bigarren hizkuntzen ira-kaskuntzan. Itzulpen Saila, 2. Donostia: HABE.

Klein, Stephen B. 1994. Aprendizaje. Principios yaplicaciones. Segunda Edición. Madrid:McGraw-Hilf.

Little, D. 1995. Learner Autonomy 1: Definitions,Issue and Problems. Dublin. Authentik.

Lonbide, P. 2001. Autoikaskuntzarako oinarrizkobaliabideak: aholkularitza-saioak. Helduen eus-kalduntzearen II. Eta III. Jardunaldiak UEU/-HABE. Bilbo: UEU.

Nordlund, J. 2002. “D’aquí a l’autonomia. Mòdulsd’aprenentatge autònom (ALMS, AutonomousLearning Modules)” VII Trobada de Centresd’Autoaprenentatge. Autoaprenentatge: modelsd’integració dins i fora de l’aula. Generalitat deCatalunya. Departament de Cultura.

Novak, J.. Gowin, D. Aprendiendo a aprender. Bar-celona: Martínez Roca.

Ridley, J. 1998. Learner Autonomy 6: DevelopingLearners’Thinking Skills. Dublin: Authentik.

Riley, P. 1997. The guru and the conjurer: aspects odcounselling for self-access. In Benson, P.; Voller,P. (eds). Autonomy and Independence in Lan-guaje Learning: 114-131. Londres: Longman.

Serra, R. 1999. Diàleg entre heteroformació i auto-formació. Articles de Didàctica de la Llengua ila Literatura, 18: 41-52.

Serra, R. 2002. L’autonomia: un objectiu didàcticde l’ensenyament-aprenentatge de llengües VIITrobada de Centres d’Autoaprenentatge. Autoa-prenentatge: models d’integració dins i fora del’aula. Generalitat de Catalunya. Departamentde Cultura.

Trenchs, M. 2001. Nuevas tecnologías para el auto-aprendizaje. Lleida: Milenio.

Iñaki Unibaso · 2015-05-13 · duen terminologiatik hartu dira: trebetasunak (mintzamena,...

Documents

Transcript of Iñaki Unibaso · 2015-05-13 · duen terminologiatik hartu dira: trebetasunak (mintzamena,...