1. IZENA DUEN GUZTIA OMEN DA

2. EUSKAL JAINKOENFAMILIAMARI------------SUGAAR AMALURMIKELATS ATARRABIEGUZKI AMANDREAILARGIAMANDREA URTZILAMIAKBASAJAUN----BASANDEREGALTZAGORRIAK TARTALOAKERBELTZ SORGINAK 3. MARI EUSKAL MITOLOGIAKOJAINKOSA NAGUSIA DA. DAMA ELEGANTEA ETA EDERRADA MARI, LURPEKOEN ANDERE,TRUMOI ETA TXIMISTEN GIDARI,ABERATSA ETA IBILTARIA. BADAKI GAIZTOAK ZIGORTZENETA ZINTZOAK SARITZEN.GEZURRA, LAPURRETA, HARROKERIAGAITZESTEN DITU; ETA HITZABETE, ELKAR ONARTU ETA ELKARRILAGUNTZEA ESKATZEN DU.GAIZTOEI UZTAK HONDATZENDIZKIE, ETA ZINTZOEI LURREKOEMAITZAK UGARITZEN, ITURRIKOUR ONAK EMATEN. MARITURRIDUTE IZENA HALAKO ITURRIBATZUEK. 4. OPARIRIK HOBERENA BERARENTZAT, AHARIDA, BERE MENPEKORIK KUTUNENA! 5. ETXE ASKO DITU MARIK, ETA DENAK GURE MENDIETAN: NT O BO A N 6. GORBEIAN TXINDOKIN 7. AKETEGINMUGARRAN 8. AIZKORRINMURUMENDIN 9. MARIREN ETXEALEIZEA DABERE KOBAZULOTIKSARTUTAKO ERANATERA BEHAR DA. 10. ZAZPI URTETIK ZAZPI URTERA MUGITZEN DA LEIZEBATETIK BESTERA ARGI BIZIZ INGURATURIK,SUZKO BOLA BATEN MODUAN. 11. LAU ZALDIK ERAMANDAKO GURDI BATENGAINEAN, EDO ILARGI BETEAREN AURREAN EREIKUSI IZAN DUTE. 12. URREZKO ORRAZI BATEZ ORRAZTU ETAORRAZTU DIHARDU EGUN GUZTIAN. ESKUINEAN DARAMAN URREZKO ORRAZIAK EGUZKIAREN BIZIA ETA ARGITASUNA SINBOLIZATZEN DITU.EZKERRALDEAN DUENISPULUAKILARGIARENHERIOTZA ETAILUNTASUNASINBOLIZATZENDITU. 13. MAJUREKINELKARTZENDENEANSEKULAKOEKAITZAKSORTZENDITU! 14. MAJU MARIREN SENARRA EDO MAITALEA DA. SUGE ITXURADAUKA ETA, SUZKO IGITAIA BAILITZAN, ZERUA ZEHARKATZENDU. OSTIRALERO LUR BARNETIK IRTEN, MARIREKIN ELKARTU ETAEKAITZAK SORTZEN DITUZTE. GURASOEI KASU EGITEN EZ DIETENAK ZIGORTZEN DITU. 15. MARIK UME BI IZANZITUEN MAJUREKIN:ATARRABI ETAMIKELATS. 16. ATARRABI MARIREN SEME ONA ETA ZAHARRENA. ETSAIREN IKASLE IZAN ZEN. AKERREN KOBAZULOTIK IHES EGIN AHAL IZATEKO, HONEK AGINDUTAKO LANEAN ARI ZUEN. ITZALIK GABE BIZI OMEN ZEN, BAINA BIZITZAKO AZKEN UNETAN BERRESKURATZEA LORTU ZUEN. 17. MIKELATSMARIREN SEME GAZTEA ETAGAIZTOA.ETSAIREN IKASLE IZAN ZEN , ERE.ATARRABIRI ESKER IHES EGIN ZUENAKERREN KOBAZULOTIK. EKAITZAK ETA HARRIAK BOTATZENDITU ARTALDEAK ETA UZTAKHONDATZEKO.BERE GURASOAK BEZALA TXIMISTETA TRUMOI SORTZAILEA. 18. AMALURRAK, EGUZKIAKETA ILARGIAK EME-IZAERA HARTZEN DUTEEUSKAL MITOLOGIAN;IZAERA FEMENINOA. 19. LURRA EGUZKIAREN ETA ILARGIARENAMATZAT HARTZEN DA.GAUZA GUZTIAK SORTZEN DIREN LEKUAETA, HILTZEAN, DENAK ITZUTZEN DIRENLEKUA DA.IZAKIEZ GAIN, PERTSONAIMITOLOGIKOEN BIZILEKUA DA.AMALURRAK LANDAREEN ETA ANIMALIENBIZIA ZIURTATZEN DU.FRUITUAK ESKAINTZEN DITU OPARITZAT.ALTXOR IZUGARRIAK GORDETZEN DITUBERE BAITAN. URREZ BETERIKOIDINARRUAK AIPATZEN DIRA MENDI ETALEIZE ANITZETAN: ATAUNGOURREZULON, MAIRULEGORRETAKOLEIZEAN, NABARNIZKO MARUELEXAN,DIMAKO BALTZOLAN, GORONAETAKOIRUAXPEN, PUTERRIN... 20. AMALURREN ALTXORRAK ZELO HAUNDIZ ZAINTZENDUTE ZALDIGORRIAK ETA ZEZENGORRIAK.ALTXOR HAUEN BILA, GUTIZIAZ GIDATURIK,KOBAZULOETAN BARNERATZEN AUSARTZEN DENAUXATZEN EDO BAHITZEN DUTE. 21. "EGUZKI AMANDREA BADOA BEREAMAGANA" ESAN OHI DA AMA-ALABALOTURA AZALTZEKO.EGUNSENTIAN, EGUZKI AZALTZENDENEAN, ILUNTASUNEKO AZTIMALTZUR GUZTIAK EZKUTATU EGITENEKHIDIRA. UDAKO SOLSTIZIOAN EGUZKIARENETORRERA OSPATZEKO MAKILA BATHARKAITZ BATI JOZ LAGUNTZEN ZAIO EGUSKIIRTETEN.ASKO DIRA EGUZKI AMANDREARI IKIBURUZKO ALEGIAK:MONDARRAINEN ARTZAIN BATEKLAMIA BATI URREZKO ORRAZIALAPURTU ETA IHESEAN ABIATU ZEN,LAMIAK ARTZAINA HELDU BEHAR ZUENUNEAN EGUZKI ALTXATU ZEN ETALAMIAK BERE LEIZERANTZ ABIATU IGUZKIBEHAR IZAN ZUEN BIRAOKA,"EMAITZOK ESKERRAK IUZKIARI"ESANEZ. 22. EGUZKIOMENTZEKO,ANTZINAKOHILARRIETANBERA DASINBOLOERABILIENA. 23. BASERRI ETA TXABOLETAKOATEAK EKIALDERANTZGIDATURIK DAUDE ETAGEHIENETAN EGUZKI-LOREAKDITUZTE BERTAN JOSIAK. 24. ANITZ IPUINETAN, AZALTZEN DA: ILARGI HERIOTZAREKIN LOTUTA (HILDAKOARIMAK BABESTEN DITU),ITSAS KONDAIRETAN (MAREA GORA-BEHEREAK ERAGITEN DITU),NEKAZARITZAN (EGUR MOZKETA ETALANDAKETAK ILARGIARENPOSIZIOAREN ARABERA EGITEN DIRA)ETAABELTZAINTZAN (ANIMALIENERNALTZE ETA ERDITZEAN ERAGITENDU).ILAZKI 25. ILARGIA EKIALDETIK AZALTZEN DENEAN, HURRENGO EGUNEKOEGURALDIARI BURUZ GALDE EGITEKO ESATEN ZAIO:"ILAZKI AMANDREA,ZERUAN ZER BERRI?" 26. JAINKO MASKULINO GORENA.AMALURRAREN ZERUKO FRONTOIADA.ZERU SABAIA EDO ZERUKOARGIAREN PERTSONIFIKAZIOA DA.ASTEKO BI EGUN ESKAINTZEN DIOEUSKARAK: OSTEGUNA (ORTZEGUNA)ETA OSTIRALA (ORTZIRALA).URTZIREN INDARRAREN ONDORIOZSORTUTAKO EKAITZ EGOEREI "IN"AURREZKIA JARRI OHI DIOEUSKARAK: INUSTERRI (TXIMISTA),INHAR EDO OSTOTSA (TRUMOIA),IETAZI (TXINGOR EDO KAZKABAR),INDRISKA (EURITEA), INTZA(IHINTZA EDO GOIZ BUSTIA)... 27. URTZIK BERE GAIN HARTZEN DITU LURRERA GIDATUTAKO ERASO GUZTIAK EURITEA TRISTE DAGOENEANTXIMISTA ETA TRUMOIA HASERRE DAGOENEAN 28. LAINOA LOTSATURIK BALDIN BADAGOGAU ILUNA LO EGONEZ GERO 29. EMAKUME EDERRAREN ITXURADAUKA, BAINA OINAK AHATEMODUKOAK.NEKAZARIREN BATEK ERREKA-ERTZEAN JANARIA UZTEN BADIE,GAUEZ JATEN DUTE LAMIEK, ETAHORREN TRUKE, LURRA GOLDATU EDOBUKATU GABE UTZITAKO LANAAMAITZEN DIOTE. 30. IBAI-ERTZEAN ESERITA EGOTEN OHI DIRA, ETA, URREZKO ORRAZIBATEZ, ILE GORRIXKA ORRAZTEN DUTEN BITARTEAN, KANTAEDERRAK ABESTEN DITUZTE. 31. ATSEGIN ETA XALOA IZANDAITEKE, BAINA BELDURGARRIAERE, BATEZ ERE BERE URREZKOORRAZIA LAPURTZEN BADIOTE.AINTZINAN, GAZTE ANITZMAITEMINTZEN ETALILURATZEN ZITUZTEN, BAINALAMIEN OINAK IKUSTENZITUZTENEAN, KONTURATZENZIREN, PENAZ, HAIEKIN EZINZITEZKEELA EZKONDU. 32. TOPONIMIAN ASKO DIRA LAMIEKIN LOTURA DUTEN IZENAK:LAMIKIZ (MARKINAN) LAMIOSIN (ATAUNEN)LAMUSIN (SARAN)ETAB. 33. BASOAN BIZI DA, LEIZE SAKONETAN . ANXO OSO INDARTSUA DA, GARAIA,BIZARDUNA ETA ILE LUZEDUNA; ILEABELAUNETARAINO IRISTEN ZAIO IAGORPUTZ OSOA TAPATZEN. GIZAKIAK BAINO LEHENAGOTIKEZAGUTZEN DU NEKAZARITZA;ERREMENTARI ETA ERROTARITZAT EREHARTU IZAN DA; ETA GIZAKIAKBEREGANDIK IKASI OMEN ZUEN LABOREAKEREITEN, ZERRA EGITEN ETA METALAKSOLDATZEN 34. BASOTIK OIHU EGINDA ADIERAZTEN DIO ARTZAINARIEKAITZA DAKARRELA.ARTALDEEN JEINU BABESLEA DA, ABEREAK OTSOETATIKBABESTEN DITU, ETA AURRE EGITEN DIE OTSOEI.BASAJAUN GERTU DAGOENEAN ARDIEK TXINTXARRAK MUGITUZESATEN DIOTE ARTZAINARI LASAI EGOTEKO. 35. EUSKAL MITOLOGIAKO BESTEJEINU BAT. BASAJAUNARENEMAKUMEZKO KIDEA.HAITZULOETAKO SARRERETANIZATEN DA.MONDARRAINGO MENDITONTORREAN DAGOENHAITZULO BATEN SARRERANAPAINTZEN OMEN ZUEN BEREADATSA, URREZKO ORRAZIBATEKIN. 36. BEGI BAKARREKO IZAKIGAIZTOA DA.POLIFEMO ZIKLOPEAGOGORARAZTEN DU,HOMEROK "ODISEAN"AIPATUA.HAITZULOETAN BIZI DAETA BERTARAINGURATZEN DENEDONOR HARTU ETA JANEGITEN DU. 37. ZEGAMAKO SAADAR MENDIAN TARTALOETXE IZENEKOLEKUA DAGO, BERE BIZILEKUA OMEN ZEN. 38. PATUEK AIRETIKAKOAKFAMILIAJALEAKXIMELGORRIAK BEHARREZTANAK ZAINGORRIAKTOKIAREN ARABERA, INTSEKTU TXIKIEN EDO PRAKAGORRIKO GIZONTXOEN ITXURA DUTE.IZAKI AO ETA FRAKA GORRIZ JANTZITAKOIRATXO HAUEK EKINTZA MIRESGARRIAK EGITEKOGAITASUNA OMEN DUTE. 39. UDAKO SOLSTIZIOAN HARRAPA DAITEZKE SASI ARTEANORRATZONTZI IREKITA UZTEN BADA. MARIK SORTU EIZITUEN MAMURRAK, GIZAKIARI BERE EGINBEHARRETANLAGUNTZEKO. EUREN JABEARI BIRAKA-BIRAKA HASTEN ZAIZKIO OIHUBATEAN GALDEZKA. ETA ORAIN ZER? ETA ORAIN ZER? ETAUNE BATEAN BETETZEN DITUZTE NAGUSIAREN AGINDUAK,NAHIZ ETA IKARAGARRIENAK IZAN. 40. ZUGARRAMURDIKOLEIZEEN ALBOANDAGOEN LARRE EDOZELAITIK DATORKIOAKELARRE IZENA.SORGINAK ETA BESTEAKERBELTZARENJARRAITZAILEEK BILERAHORIETAN, AGINTZENKONTU EMAN, AGINDUAKJASO, OPARIAK EGINETA BESTELAKO ERRITUETA EGINKIZUNAKEGITEN ZITUZTEN. .HORTIK DATOR, ERE,SORGINEN GAU-BATZARRARI OROKORKIAKELARRE DEITZEA. 41. SORGIN-BATZARRAK EGITEKO BESTE ZENBAIT TOKI, HAUEKZIREN: PETIBERRO (AEZKOA); LARRUN; JAIZKIBEL;IRANTZI, PETRALANDA (DIMA) PULLEGI ETA AMEZTOIKOMAIRUBARATZA (OIARTZUN); MANDABITTA (ATAUN);MAARIA; GARAIGORTA (OROZKO); EPERLANDA (MUXIKA);AKERLANDA (ARTEAGA-GAUTEGIZ) ETAB. 42. AKERBELTZ LUR BARRUAN BIZI ETA MENDEANMORROI ASKO DITUEN AHAIDEA DA. BA DU EKAITZAK SORTZEKO INDARRA. MARIREN ZENBAIT EZAUGARRI DITU;ARDURAPEAN DITUEN ANIMALIENGANAKOERAGIN ONA ETA SENDATZEKO GAITASUNADU. HERIOTZA-SINBOLOTZAT HARTU OHIZENEZ, ABEREAK GAIXOTASUNAK JO EZZITZAN UKUILU GUZTIETAN AKER BELTZAHAZI OHI ZEN. ASTELEHEN, ASTEAZKEN ETA OSTIRALGAUETAN SORGINEK AKELARREN GURTU OHIZUTEN. 43. SORGINA MARIRENSEGIZIOKO PERTSONAIAFEMENINOA DA ETAORDEZKARI, APAIZ EMAKUMEEDO AZTI LANA EGITEN DU.SORGINKERIAN,IGARKIZUNETAN,SENDABELARRETAN, IRAGAZKIMAGIKOETAN ETA AMODIOLANETAN ESPEZIALISTA DASORGINA. 44. SORGINAKHAINBAT IRUDIHARTZEN DITU,BATIKBATANIMALIENAK.KATUA DA IRUDIHORIEN ARTEANAIPAGARRIENA.GAUA DASORGINEN GARAIEGOKIA. 45. SORGIN-FORMULAREKINEGINDAKO UKENDUAIGURTZI ONDORENHEGAN JOATENZIRENAKELARRETARA 46. ZORIGAITZ HANDIAETORRI ZITZAIONSORGINKERIARIKRISTAUENINKIZIZIOAREKIN. 47. BERTOKOERLIJIO NATURALISTA BORROKA KULTURALHONETAN LEHENENGOAAZTARNA MITOLOGIKOBATZUETARAMUGATUTA GELDITZENDA,KANPOKOERLIJIO ESPIRITUALISTA 48. BAINAMITOEK MITOIZATENJARRAITZENDUTE. 49. BERAZ, MITOZALEA ERE,ERA BATEAN FILOSOFOA DA, ZEREN ETA MITOA LILURAZOSATUA BAIT DAGO. (Aristteles 384-322 Ka.)