HIZKUNTZA- ETA LITERATURA KOMUNIKAZIOARAKO …€¦ · • Ahozko testuen ekoizpen-prozesua modu...

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

HIZKUNTZA-ETALITERATURAKOMUNIKAZIOARAKOKONPETENTZIAATZERRIKOLEHENHIZKUNTZA|155 ETAPAKOHELBURUAK

HonakohauekdiraAtzerrikoLehenHizkuntzaarlokoetapakohelburuak:

1. Eskola-eremukokomunikazio-egoeretannorberarenesperientziekinetainteresekinestulotutasortutakoahozko,idatzizkoetaikus-entzunezkodiskurtsoakulertzeaetainterpretatzea,zenbaitmotatakokomunikazio-egoereiaurreegiteko.

2. Norberarenesperientziatikgertuenekoesparruetaneraginkortasunez,errespetuzetaelkarrekinlanegitekogogozbaiahozetabaiidatzizkomunikatzekogaiizatea,aldezaurretikikasgelanbertanlandutakogaiekinlotutakokomunikazio-premieizenbaitereduoinarrihartutatxukunetamodukoherenteanerantzuteko.

3. Atzerrikohizkuntzarensistemalinguistikoazgogoetaegitea,etanorbaitenlaguntzarekinharenerabilera-arauakaplikatzeatestuaksortzekoetaulertzeko,etahizkuntzatxukunerabiltzeko,hizkuntzenarteantransferigarriakdirenezaguerakerabiliz.

4. Ahozko,idatzizkoetaikus-entzunezkoliteratura-testusoilezgozatzea(ahozkoliteratura-tradizioarekinlotutakoez,batikbat),eta,hala,munduzabalekokultura-aniztasunazjabetzeaetagizakondizioazertandenulertzea,norberarenhizkuntza-ondareaaberasteaetasentsibilitateestetikoalantzea.

5. Atzerrikohizkuntzanorberarenazbestelakoerrealitateetakulturakulertzekoerabiltzea,etaerrealitatehoriekulertzearen,errespetatzearenetahaiekinkolaboratzearenaldekojarreraizatea.

6. Informazioarenetakomunikazioarenteknologiakgeroetaautonomiahandiagozerabiltzea,atzerrikohizkuntzaninformazioalortzeko,komunikatzekoetakooperatzeko.

7. Norberarenikaskuntza-prozesuezgogoetaegitea,norberarenazbestelakohizkuntzakikasteanlandutakokomunikazio-ezagueraketa-estrategiaktransferitzekoetaautorregulazioasustatzeko.

EDUKIMULTZOENEZAUGARRIAK

Etapakoikasgaiguztietanberdinaden1.edukimultzoakoinarrizkozehar-konpetentziakgaratzekobeharrezkoak diren eduki guztiak jasotzen ditu. Arlo eta ziklo guzti-guztietan landu eta ebaluatubehardiraedukiok.

Gizarte-bizitzakoesparruadierazgarriguztietanhitzegiteko, idazteko,entzutekoeta irakurtzekotrebetasunak eta estrategiak lantzea, horixe da curriculumaren muin eta ardatza. Trebetasunhoriekin lotutako ikaskuntzak hiru eduki multzotan jasotzen dira: 2. eduki multzoan ("Ahozkokomunikazioa:hitzegitea,entzuteaetaelkarrekinsolaseanjardutea");3.edukimultzoan("Idatzizkokomunikazioa: irakurtzea eta idaztea"); eta 4. eduki multzoan ("Literatura-hezkuntza"). Ikaskuntzahoriekinestulotuta,bai5.edukimultzoan("Hizkuntzarietaharenerabilereiburuzkogogoeta")etabai 6. eduki multzoan ("Hizkuntzaren alderdi soziala"), biltzen dira hizkuntza-sistemarekin,hizkuntzarenerabilera-arauekinetahizkuntzenetahiztunenartekoerlazioekinlotutakoedukiak.

Eduki multzook modu analitikoan aztertzen dituzte hizkuntza- eta literatura-hezkuntzarenosagaiak, eta ziklo bakoitzean irits daitezkeen lorpen-mailak ere adierazten dituzte, baina ez duteezertxo ere esaten ikasgelan egitekoak diren ikaskuntza-jardueren ordenaz nahiz antolaeraz. Horidelaeta,programazioakegiteanetajarduerensekuentziaikasgelaraeramatean,beharrezkoaizangodablokeguztietakoedukiakelkarrekinondouztartzea.Gogoratubeharradagoprozedurazkoedukiakhartzen dituztela oinarri arlo hauetan egitekoak diren lanek, eta eduki horien zerbitzura daudelaadierazpenezkoedukiak.

Koloreurdinekote

stuaezda

arauemailea...Dekretuar

enII

eranskinaosatzen

duencurriculum

orientatzailearida

gokio.


LH

Ahozko komunikazioarekin lotutako hizkuntza-trebetasunak ahaztuak izan ditu erabat gureeskola-sistemak. Eta, hala eta guztiz ere, behar-beharrezkoa da hizkuntza-trebetasunon garrantziabehar bestetan azpimarratzea, horiek emango baitiete aukera ikasleei beren komunikaziorakokonpetentzia guztiz garatzeko, ikasgelan ikaskideen arteko komunikazioa errazteko eta esatendituztenenesanahiabeharbezalanegoziatzeko.

Era berean, garbi esan behar dugu hitz egitea eta entzutea, bai eta irakurtzea eta idaztea ere,elkarrekinestulotutadaudela,eta,beraz,komenidela ikaskuntza-jarduerensekuentzianhizkuntza-erabilerarenbialderdiak,ulerkuntzaetaekoizpena,integratzea.

Literatura-hezkuntzarekin lotutako edukiak 4. eduki multzoan jasotzen dira, eta hauxe dutehelburunagusia:lehenzikloan,gureikasleakirakurtzenohitudaitezensaiatzea;etabigarrenzikloan,beren irakurzaletasuna sendotu dezaten ahalegintzea, horrela literaturaz gozatzen ikas dezaten.Etapa honetan, beste edozeinetan baino gehiago, literatura gozamen-iturritzat hartzen da:hizkuntzazetahizkuntza-baliabideezgozatzekobidetzat,alegia.

Hizkuntza-sistemaren osagai diren elementuei eta hizkuntza-arauei buruzko gogoetarekinlotutako edukiak uztartzea eta integratzea hartzen du helburu 5. edukimultzoak ("Hizkuntzari etaharen erabilerei buruzko gogoeta"). Trebetasun linguistiko-komunikatiboak barneratzeak etalantzeakhizkuntzenalderdikontestual,diskurtsiboetagramatikalezgogoetaeginbeharradakar,etahainzuzenhorrexegatiklandukoduguhemen5.edukimultzohori.

6.edukimultzoan("Hizkuntzarenalderdisoziala")edukiugari lantzendira:hizkuntza-aniztasunaeta hizkuntzen arteko erlazioak, besteak beste. Eleaniztasuna ezaugarri duen gaur egungo gizartekonplexu honetan, euskal gizartea elebitasun gorabeheratsu batetik testuinguru eleaniztun bateraigarotzeko urratsak egiten ari da. Ikasleengandik gertuen dauden inguruetako egoerasoziolinguistikoari buruz gogoeta egitera garamatza ezinbestez eleaniztasun-testuinguru horrek.Helburua argia da, oso: ikasleek hizkuntza-aniztasunaren aldeko jarrerak barnera ditzaten, ikasgaihartuko duten atzerriko hizkuntza balioets dezaten eta, oro har, hizkuntzak komunikazio-bide,kulturadesberdinetakopertsonenartekozubietaezeinmotatakoedukiak ikastekobaliabidedirelaaitordezatensaiatzea.

Ikasleen komunikaziorako konpetentzia lantzea, horixe da hizkuntzen irakaskuntzaren etaikaskuntzarenhelburunagusia,etahoridelaeta,hainzuzen,ezinbestekoadahizkuntza-erabilerekinlotutako trebetasunak hobetzearenmende jartzea 5. eta 6. edukimultzoetako edukiekin lotutakojarduerenprogramazioa.

Etapako bi zikloetan zehar ikasi beharrekoen mailaketa egiteko, irizpide hauek hartuko dituguoinarri: batetik, praktika diskurtsiboen eta ikasleen esperientzia linguistiko eta kulturalaren artekohurbiltasuna; bestetik, testuen barne-antolaeraren konplexutasun-maila; eta, azkenik, testuakulertzekoetaekoiztekoabiaburuizanlitezkeenhelburuaskotarikoak.


LH

LEHENHEZKUNTZAKO1.ZIKLOKOEDUKIAK

1.MULTZOA.Edukikomunak

Edukimultzohonetakoprozeduraetajarrerenxededira:

• Informazioaidentifikatzea,lortzea,gordetzeaetaberreskuratzea.º

• Informazio-iturrienetainformazioarenberarenegokitasunaebaluatzea.

• Informazioa ulertzea (konparatzea, sailkatzea, sekuentziatzea, aztertzea eta laburbiltzea),buruz ikastea eta azaltzea (deskribatzea, definizioak eta laburpenak egitea, azalpenakematea,etab.).

• Informazioabalioesteaetaadieraztea(argudioakazaltzea,arrazoiakematea,etab.).

• Ideiaksortu,hautatuetaadieraztea.

• Ideiak,zereginaketaproiektuakplanifikatzea,etahaienbideragarritasunaaztertzea.

• Egindakoplangintzabetetzeaeta,beharrezkoabaldinbada,huradoitzea.

• Plangintzarenetaegindakolanenebaluazioaegiteaetahobekuntza-proposamenakgaratzea.

• Lortutakoemaitzarenberriematea.

• Harremanaketakomunikazioalantzea(enpatiaetaasertibitatea).

• Taldeanikastekolanetanlaguntzeaetaelkarlaneanaritzea.

• Gizaeskubideaketagizartekokonbentzioakerrespetatzea.

• Gatazkakkudeatzea.

• Norberarengorputzaerregulatzea.

• Norberarenemozioakerregulatzea.

• Norberarenalderdikognitiboaerregulatzea.

• Norberarenkomunikazioaerregulatzea(hitzezkoa,hitzikgabekoaetadigitala).

• Norberarenjokabidemoralaerregulatzea.

• Norberarenmotibazioaetagogo-indarraerregulatzea.

2.MULTZOA.Ahozkokomunikazioa:hitzegitea,entzuteaetaelkarrekinsolaseanjardutea

• Ikasgelako harreman interpertsonaletan, eguneroko egoeretan eta hezkuntzan sarri-sarriagertu ohi direnen moduko hainbat euskarritako ahozko testu soil-soiletako informazioespezifiko esplizitua ulertzea: informazioa, azalpenak, deskribapenak, jarraibideak,norberarenesperientzienetabizipenenkontakizunak,filmak...

• Ahozkotestuakulertzekoetaekoiztekooinarrizkoestrategiakmodugidatuanaplikatzea.

• Eguneroko komunikazio-egoera erreal nahiz alegiazkoetan parte hartzea, hitzezkoerantzunenbitartez(buruzikasitakoformulakbaliatuz,nagusiki)zeinhitzikgabekoformulenbitartez,etahoriguztiatestuingurugidatuetanlantzea:parekoenartekosolasaldiak,jolaseanaritzeahelburuduteninterakzioak...

• Harreman interpertsonaletan eta ikasgelako ikaskuntza-egoeretan erabili ohi direnenmoduko ahozko testu labur, soil eta kontestualizatuakmodu gidatuan sortzea eta haiekininteraktuatzea: eguneroko bizitzako gertaerei buruzko albisteak, iritziak, jarraibideak,norberarenesperientzienetabizipenenkontakizunak,deskribapenak...


LH

• Ahozkotestuenekoizpen-prozesuamodugidatuanlantzenhasteaetatransferitzea(zenbaiteredurenerreprodukzioaetatransformazioaabiapuntutzathartuta):informazioaantolatzeaetabilatzea,testuasortzeaetaberrikustea.

• Ahozko interakzioan nagusi diren arauak erabiltzea eta transferitzea: arreta, hitz egitekotxandak,kortesia-arauak.

• Atzerrikohizkuntzarenberariazko soinuak, intonazioaeta ahoskera imitatzea, eta atzerrikohizkuntzahorrekeskolanetaetxeanhitzeginohidirenhizkuntzekindituendesberdintasunfonetikoakdirela-etakomunikazioaeragotzditzaketenalderdiakkontuanhartzea.

• Ikasgelan ohikoak diren oinarrizko komunikazio-funtzioak gero eta modu autonomoagoanekoizteaahoz:

- diosalak,aurkezpenak,eskerrakematea...- norberarengustuen,gaitasunen,existentziarenetaabarrenberriematea.- laguntza,informazioa,objektuak,baimenaetaabareskatzea.

• Ikasgelan landutako ahozko generoen oinarrizko ezaugarriak: solaskideak, helburua,hizkuntza-elementuespezifikoak...

• Elkarrekin ikasteahelburuduten jardueretanaktibokipartehartzea, etaelkarerrespetatuzelkarrekinlaneanjardutea.

• Atzerrikohizkuntzanahozhitzegitearenetakomunikatzearenaldekointeresaizatea.

• Intonazioaetaahoskerazainduztxukun-txukunhitzegitearenaldekointeresaizatea.

3.MULTZOA.Idatzizkokomunikazioa:irakurtzeaetaidaztea

• Ikasgelanaldezaurretikahozlandutakogaiakhedabideetanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukohainbateuskarritakoidatzizkotestusoil-soiletakoinformazioespezifikoesplizitua ulertzea: ipuin eta poema egokituak nahiz jatorrizkoak, gonbidapenak, zorion-txartelak, oharrak, arautegiak, menuak, albiste sinpleak, horma-irudiak, web orrididaktikoak...

• Idatzizko testuak ulertzeko eta ekoizteko prozesuan zenbait estrategia erabiltzen etatransferitzenhastea.

• Harreman interpertsonaletan, hedabideetan eta hezkuntzan sarri-sarri agertu ohi direnenmodukohainbateuskarritako idatzizko testu labureta soilakmodugidatuanbirsortzeaetaekoiztea:gonbidapenak,zorion-txartelak,oharrak,goiburuak,argazki-oinak,albistelaburrak,horma-irudiak,deskribapenak,oinarrizkoazalpenak...

• Idatzizko testuen ekoizpen-prozesua eta atzerriko hainbat hizkuntzatan aintzat hartualantzen hastea eta transferitzea (zenbait ereduren azterketa, erreprodukzioa etatransformazioa abiapuntutzat hartuta): informazioa antolatzea eta bilatzea, testua sortzeaetaberrikustea.

• Ikasgelakoliburutegiaplazer-etainformazio-iturrigisaerabiltzea.

• Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak (oinarrizko hezkuntza-programainformatikoak,Internet...)erabiltzea,mezusoil-soilakirakurtzekoetaidazteko.

• Ikasgelan nagusi diren oinarrizko komunikazio-funtzioen testuinguruan idatzizko testuakulertzeaetaekoiztea:

- diosalak,aurkezpenak,gonbidapenaketazorion-txartelak.- norberarengustuen,existentziaren,jabetzen,gaitasunen,sentimenduenetaabarren

berriematea.


LH

• Ikasgelan landutako idatzizko generoen oinarrizko ezaugarriak: solaskideak, helburua,egitura,hizkuntza-elementuespezifikoak...

• Ikaslearen gertueneko esperientziekin eta ikasgelako lan-martxarekin lotutako eremuetanerabiliohidenoinarrizkolexikoa.

• Idazketa-sistemaren oinarrizko arauak: alfabetoa, landutako hitzen ortografia, puntuazio-markabatzuketaletralarriarenerabileraespezifikoak.

• Idatzizkotestuaktxukunaurkeztearenaldekointeresaizatea.

4.MULTZOA.Literatura-hezkuntza

• Baliabide bisualak eta keinuak erabiliz, ikasleen adinarekin eta interesekin bat datozenliteratura-testu egokituak aktiboki entzutea eta ulertzea: ipuinak, ahozko literatura-tradiziokoabestietapoemak.

• Ahozko literatura-tradizioko eta haur-literaturako hainbat euskarritako testu egokituakbakarkanahiztaldeanirakurtzeaetaulertzea.

• Ikasgelako liburutegia erabiltzea eta testuak gero eta modu autonomoagoan hautatzea,irakurzaletasunalantzeahelburuhartuta.

• Ikasgelanentzundakoetairakurritakoliteratura-testueiburuzkoiritziakahozematea.

• Literatura-testu soil-soilak buruz ikastea, dramatizatzea eta errezitatzea, eta horretan,proposatutako ereduaren erritmoa, intonazioa eta ahoskera imitatzea: kontakizun laburegokituak,poemak,abestiak,aho-korapiloaketaigarkizunak.

• Eszenaratzearekin lotuta beste hizkuntzetan eskuratutako estrategiak aplikatzea: ozen etaargi hitz egitea, audientzia gogoan izatea, eta aurpegi- eta gorputz-keinuak erabiltzeaespresio-baliabidegisa.

• Eredu bat aintzat hartuta modu gidatuan literatura-testu soil-soilak idatziz birsortzea etaekoiztea:komikiak,dramatizazioaketakontakizunlaburrak.

• Landutakoliteratura-generoen(narrazioa,antzerkia...)oinarrizkoezaugarriak.

• Literatura-testuakplazer-iturridirenaldetikbalioestea.

• Ikasgelakonahizeskolakoliteratura-jardueretanpartehartzea.

5.MULTZOA.Hizkuntzariburuzkogogoeta

• Bestehizkuntzabatzuetaneskuratutakoezaguera linguistikoakaktibatzeaeta transferitzea,atzerrikohizkuntzanidatzitakotestuakhobetoulertzekoetaekoizteko.

• Ikasgelakokomunikazio-egoeretanlanduohidirenegunerokogaiekin,esapideekin,esaerekinetaoinarrizkoegiturekinlotutakooinarrizkolexikoaidentifikatzeaetaerabiltzea.

• Oinarrizkoortografia-arauetakobatzukezagutzeaetanorberaren testuetanmodugidatuanerabiltzea.

• Oinarrizko lexikoaeta funtsezkohizkuntza-egiturak ikastekobeharrezkoakdirenestrategiakerabiltzen hastea: errepikapena,memorizazioa, hitz eta esapideak keinuekin eta elementubisualekinlotzea,ereduakaztertzea...

• Grafiaren eta ahoskeraren arteko egokitasunik eza dela eta, atzerriko hizkuntzarenberariazkoezaugarriakzeindirenjakitea.


LH

• Landutakoahozkotestuekin lotutakooinarrizkoahoskera-,erritmo-etaazentuazio-ereduakzeindirenjakiteaetaerreproduzitzea.

• Komunikazioaeragotzditzaketenatzerrikohizkuntzarensoinuespezifikoakzeindirenjakiteaetaerreproduzitzea.

• Norberaren ikaskuntza-prozesuaz gogoeta egiten hastea, lana antolatzea, huts egiteaikaskuntza-prozesu horren parte dela onartzea, nork bere akatsak zuzentzea eta norberakegindakoaebaluatzea.

• Norberaren nahiz besteen ekoizpenak berrikustean eta hobetzean identifikatutako akatsakmodugidatuanetaelkarlaneanzuzentzea.

• Ikaskuntzarakobaliabideakerabiltzenhastea:hiztegibisualetaelebidunak,glosarioak...

• Ikasgelan oso ohikoak diren komunikazio-egoerekin (errutinekin) lotutako funtzioen berriemateahizkuntzarenbitartez:formulak,esapideaketaesaerak.

• Testuaren kohesio-elementuak: lokailuak (and); deiktikoak: pertsona-izenordainak,izenordain posesiboak (mine, yours) eta izenordain demostratiboak; izenondo posesiboak;leku-adizlagunak(here,there...).

• Zenbaitalderdirenberriematekohizkuntza-formulak: kantitatea (singularra/plurala, gehienerabiltzendirenkardinalaketaordinalak...),existentzia(thereis/thereare),espazioa(in,on,under eta lekuzko zenbait esapide), denbora (today, this morning, now, in June, onSunday...),modua(well,slowly,quickly,fast...).

• Denboraadieraztea[orainaldia,aspektua(sinplea/jarraitua)etamodalitatea(can,can't...)].

• Baieztapena,ukazioa,galderaetaharridura.

• Idazketa-sistemarenarauak:alfabetoa,landutakohitzenortografia,puntuazio-markabatzuketaletralarriarenerabileraespezifikoak.

• Atzerrikohizkuntzaaskotarikoegoeretanerabiltzearenaldekointeresaizatea.

• Atzerrikohizkuntzaikasteanizandakozailtasunezetalorpenezkontzientziahartzenhastea.

6.MULTZOA.Hizkuntzarenalderdisoziala

• Komunikazio-trukeetan atzerriko hizkuntzarekin lotutako oinarrizko zenbait gizarte-arauidentifikatzea eta erabiltzea, eta horretan, parte-hartze aktiboa, elkarlana eta errespetuahartzeaardaztzat.

• Atzerriko hizkuntza hitz egiten duten gutxienez herrialde bateko eguneroko ohiturak etaoinarrizko gizarte-konbentzioak aintzat hartzea, eta horiek norberaren herrialdeko ohituraetakonbentzioekinlotzea.

• Norberaren inguruko hizkuntza- eta kultura-aniztasuna balioestea, aintzat hartzea etaerrespetatzea, eta aniztasun hori eta inklusioa errazten duten baliabideak aberastasun-iturritzathartzea.

• Atzerriko hizkuntza hitz egiten duten herrialdeetako pertsonei eta kulturari buruzkoinformazioalortzearenaldekointeresaizatea.

• Atzerriko hizkuntza eta, oro har, hizkuntzak besteekin komunikatzeko eta IKTen bitartezinformazioalortzekobidedirenaldetikbalioestea.


LH

LEHENHEZKUNTZAKO2.ZIKLOKOEDUKIAK

1.MULTZOA.Edukikomunak

Edukimultzohonetakoprozeduraetajarrerenxededira:

• Informazioaidentifikatzea,lortzea,gordetzeaetaberreskuratzea.

• Informazio-iturrienetainformazioarenberarenegokitasunaebaluatzea.

• Informazioa ulertzea (konparatzea, sailkatzea, sekuentziatzea, aztertzea eta laburbiltzea),buruz ikastea eta azaltzea (deskribatzea, definizioak eta laburpenak egitea, azalpenakematea,etab.).

• Informazioabalioesteaetaadieraztea(argudioakazaltzea,arrazoiakematea,etab.).

• Ideiaksortu,hautatuetaadieraztea.

• Ideiak,zereginaketaproiektuakplanifikatzea,etahaienbideragarritasunaaztertzea.

• Egindakoplangintzabetetzeaeta,beharrezkoabaldinbada,huradoitzea.

• Plangintzarenetaegindakolanenebaluazioaegiteaetahobekuntza-proposamenakgaratzea.

• Lortutakoemaitzarenberriematea.

• Harremanaketakomunikazioalantzea(enpatiaetaasertibitatea).

• Taldeanikastekolanetanlaguntzeaetaelkarlaneanaritzea.

• Gizaeskubideaketagizartekokonbentzioakerrespetatzea.

• Gatazkakkudeatzea.

• Norberarengorputzaerregulatzea.

• Norberarenemozioakerregulatzea.

• Norberarenalderdikognitiboaerregulatzea.

• Norberarenkomunikazioaerregulatzea(hitzezkoa,hitzikgabekoaetadigitala).

• Norberarenjokabidemoralaerregulatzea.

• Norberarenmotibazioaetagogo-indarraerregulatzea.

2.MULTZOA.Ahozkokomunikazioa:hitzegitea,entzuteaetaelkarrekinsolaseanjardutea

• Harreman interpertsonaletan, hedabideetan eta hezkuntzan sarri-sarri agertu ohi direnenmoduko hainbat euskarritako ahozko testu soil-soiletako informazio espezifiko edo orokoresplizitua edo inplizitua ulertzea: kontakizunak, albisteak, dokumentalak, elkarrizketak,jarraibideak,azalpenak,deskribapenak,definizioak,elkarrizketak...

• Ahozko testuen ulermen- eta ekoizpen-prozesuan zenbait estrategia modu gidatuanerabiltzeaetatransferitzea.

• Euskarrilinguistikobaterabilita,norberarenesperientziekin,interesekinetaikaskuntzarekinlotutakokomunikazio-egoeraerrealnahizalegiazkoetanpartehartzea.

• Gaiakademikonahizpertsonaleiburuzkohainbateuskarritakoahozkotestulaburetasoilakmodu gidatuan ekoiztea eta haiekin interaktuatzea: kontakizunak, albisteak, elkarrizketak,jarraibideak,aurkezpenak,definizioak,deskribapenak...

• Ahozko testuen ekoizpen-prozesurako beharrezkoak diren oinarrizko estrategiak erabiltzeaetatransferitzea:informazioaantolatzeaetabilatzea,testuasortzeaetaberrikustea.


LH

• Ahozko hizkuntza-trukean nagusi diren arauak erabiltzea: kortesia-arauak, hitz egitekotxandak, gaiari loturikhitz egiteko formulak, gorputz-jarreraeta keinuegokiak, solaskideakesandakoarekinbatetorrizjardutekomoduak...

• Ikasgelako komunikazio-egoeraohikoenetan gero etamodu autonomoagoanparte hartzeaahoz:

- diosaletaaurkezpenak,barkamenaeskatzea,eskerrakematea,gonbidapenak.- norberaren gaitasunen, gustuen, lehentasunen, iritzien, adostasun nahizdesadostasunen,sentimenduen,asmoenetaabarrenberriematea.

- laguntza, informazioa, jarraibideak, objektuak, iritzia, baimena eta abar eskatzea etaeskaintzea.

• Ikasgelan landutako ahozko generoen oinarrizko ezaugarriak: solaskideak, helburua,hizkuntza-elementuespezifikoak...

• Elkarrekin ikasteahelburuduten jardueretanaktibokipartehartzea, etaelkarerrespetatuzelkarrekinlaneanjardutea.

• Atzerrikohizkuntzanahozhitzegitearenetakomunikatzearenaldekointeresaizatea.

• Ahoskerazaintzearenaldekointeresaizatea.

• Atzerrikohizkuntzarenberariazko soinuak, intonazioaeta ahoskera imitatzea, eta atzerrikohizkuntzahorrekeskolanetaetxeanhitzeginohidirenhizkuntzekindituendesberdintasunfonetikoakdirela-etakomunikazioaeragotzditzaketenalderdiakkontuanhartzea.

3.MULTZOA.Idatzizkokomunikazioa:irakurtzeaetaidaztea

• Harreman interpertsonaletan, hedabideetan eta hezkuntzan sarri-sarri agertu ohi direnenmoduko hainbat euskarritako idatzizko testuetako informazio espezifiko edo orokoresplizituaedoinplizituaulertzea:gutunak,gonbidapenak, jarraibideetaerrezetak, ipuinetakontakizun laburrak, jarduera-programak, albisteak, elkarrizketak, erreseinak, definizioak,deskribapenak, laburpenak, eskemak, azalpenak, jakinarazpenak, menuak, esku-orriak,ikasgelakoarauak,informazio-artikuluak,weborrididaktikoak,iragarkiak...

• Norberak idatzizko testuen ulermena erregulatzeko dituen estrategiak transferitzea etamodu gidatuan erabiltzea: aurrea hartzea, egiaztatzea, deduzitzea, zalantzak argitzea,norberaktestuakulertzekodituenzailtasunakidentifikatzea...

• Harreman interpertsonaletan, hedabideetan eta hezkuntzan sarri-sarri agertu ohi direnenmoduko hainbat euskarritako idatzizko testu soil-soilak sortzea: gutunak, gonbidapenak,errezetak, ipuin eta kontakizun laburrak, jarduera-programak, albisteak, elkarrizketak,erreseinak, definizioak, deskribapenak, laburpenak, eskemak, azalpenak, jakinarazpenak,esku-orriak,ikasgelakoarauak,arautegiak...

• Idatzizkotestuakereduetanoinarritutamodugidatuanekoiztea:informazioaantolatzeaetabilatzea,testuasortzea,berrikusteaetanorberakzuzentzea.

• Informazioaren eta komunikazioaren iturri eta teknologiak (liburutegia, mediateka,Internet...)erabiltzea informazioabilatzeko, idazlanak idazteko, informazioa transmititzeko,komunikatzekoetaelkarlaneanaritzeko.

• Idatzizko testuak ekoiztean eskuratutako ezaguera linguistikoak aplikatzea egokitasun-,koherentzia-,kohesio-etazuzentasun-mailaegokialortzeko.


LH

• Ikasgelako komunikazio-egoera ohikoenekin lotutako idatzizko testuak gero eta moduautonomoagoanekoiztea:

- diosaletaaurkezpenak,eskerrakematea,gonbidapenak.

- norberaren gaitasunen, jabetzen, existentziaren, gustuen, lehentasunen, iritzien,sentimenduen,asmoenetaabarrenberriematea.

• Ikasgelan landutako idatzizko generoen oinarrizko ezaugarriak: solaskideak, helburua,egitura,hizkuntza-elementuespezifikoak...

• Ikaslearenesperientziekin,hedabideekinetahezkuntzarekinlotutasarri-sarrierabiliohidenlexikoaikasteaetaerabiltzea.

• Eredugrafikoaketakonbentzioortografikoak.

• Idatzizko testuen bidez informazioa lortzearen, komunikatzearen eta ikastearen aldekointeresaizatea.

• Norberarenekoizpenakhobetzealderatestuakberrikusteakduengarrantziabalioestea.

• Ikaskuntza-prozesuanhutsegiteakduengarrantziabalioestea.

• Idatzizkotestuaktxukunaurkeztearenaldekointeresaizatea.

4.MULTZOA.Literatura-hezkuntza

• Ikasleen adinarekin eta interesekin bat datozen ahozko eta ikus-entzunezko literatura-testuakaktibokientzuteaetaulertzea.

• Ahozko literatura-tradizioko eta haur-literaturako hainbat euskarritako testu egokituakbakarkanahiztaldeanirakurtzeaetaulertzea.

• Ikasgelako liburutegia, mediateka eta Internet erabiltzea eta testuak gero eta moduautonomoagoanhautatzea,irakurzaletasunalantzeahelburuhartuta.

• Literatura-testu soil-soilak dramatizatzea eta errezitatzea (poemak, ipuinak, abestiak, aho-korapiloaketaigarkizunak),etahorretan,ahoskeraetaintonazioazaintzea.

• Eszenaratzearekin lotuta beste hizkuntzetan eskuratutako estrategiak aplikatzea: ozen etaargi hitz egitea, audientzia gogoan izatea, eta aurpegi- eta gorputz-keinuak erabiltzeaespresio-baliabidegisa.

• Literatura-testu soil-soilak idatziz birsortzea eta ekoiztea: komikiak, poematxoak,dramatizazioaketakontakizunlaburrak.

• Aldezaurretikegindakoplangintzabatijarraituz,zenbaiteuskarritanaurkeztutakoliteratura-testueiburuzkoiritziaketaerreseinakidaztea.

• Norberaren literatura-testuak sortzean informazioaren eta komunikazioaren teknologiakmodugidatuanerabiltzea.

• Landutakoliteratura-generoen(narrazioa,antzerkiaetapoesia)oinarrizkoezaugarriak.

• Literatura gozamen-iturritzat, kulturara hurbiltzeko bidetzat eta norberaren hizkuntza-ondareaetamundupertsonalaaberastekozubitzathartzea.

• Ikasgelako,eskolakoetanorberareningurukoliteratura-jardueretanpartehartzea.

5.MULTZOA.Hizkuntzariburuzkogogoeta

• Bestehizkuntzabatzuetaneskuratutakoezaguera linguistikoakaktibatzeaeta transferitzea,atzerrikohizkuntzanidatzitakotestuakhobetoulertzekoetaekoizteko.


LH

• Landutakotestuenoinarrizkoelementulinguistikoetakobatzukmodugidatuanaztertzeaetaaplikatzea:horietangehienerabiltzendirenegiturak,lexikoaetaesaerak...

• Lexikoaikastekobeharrezkoakdirenestrategiakerabiltzea:errepikapena,memorizazioa,hitzetaesapideakkeinuekinetaelementubisualekinlotzea...

• Multimedia-euskarriak eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzealandutakolexikoaetaegiturakfinkatzekoetalexikoetaegituraberriakikasteko.

• Idazketa-sistemaren konbentzioak ezagutzea eta modu gidatuan aplikatzea: landutakolexikoarenortografia,puntuazio-markak...

• Grafiaren eta ahoskeraren arteko egokitasunik eza dela eta, atzerriko hizkuntzarenberariazkoezaugarriakzeindirenjakitea.

• Landutakoahozkotestuetakohitzetaesaldienoinarrizkoahoskera-,erritmo-etaazentuazio-ereduakzeindirenjakiteaetaerreproduzitzea.

• Norberaren ikaskuntza-prozesuaz gogoeta egitea, lana antolatzea, huts egitea ikaskuntza-prozesu horren parte dela onartzea, nork bere akatsak zuzentzea eta norberak egindakoaebaluatzea.

• Norberaren nahiz besteen ekoizpenak berrikusteko eta hobetzeko talde-lanetan aktibokipartehartzea.

• Norberaren nahiz besteen testuetan egon litezkeen oinarrizko akatsak identifikatzea etazuzentzea.

• Ikaskuntzarakobaliabideakgeroetamoduautonomoagoanerabiltzea:hiztegiak,zuzentzaileortografikoak,glosarioak...

• Egunerokogaiekinetagaiakademikoekinlotutakooinarrizkolexikoa.

• Zenbaitkomunikazio-egoerarekinlotutakoformulak,esapideaketaesaerak.

• Testuarenkohesio-elementuak: lokailuak(and,but,or,because,to…),deiktikoak(pertsona-izenordainak, izenordain posesiboak eta demostratiboak, izenondo posesiboak, leku- etadenbora-adizlagunak),sinonimoak...

• Zenbait alderdiren berri emateko hizkuntza-formulak: kantitatea (singularra/plurala,kardinalaketaordinalak,all,many,alot,some…),existentzia(thereis/thereare),espazioa(preposizioak, leku-adizlagunak…), denbora (denbora-adizlagun eta -lokuzioak, orduak…),modua(modu-adizlaguneta-lokuzioak)etakonparaketa.

• Denbora(orainaldia, iraganaldiaetageroaldia),aspektua(sinplea/jarraitua)etamodalitatea(can,may,haveto,goingto...)adieraztea.

• Baieztapena,ukazioa,galderaetaharridura.

• Atzerrikohizkuntzageroetaluzerahandiagokoegoeretantxukun-txukunerabiltzekointeresaizatea, eta horretan, norberak darabiltzan esapideak zuzen erabiltzea eta norberak esatendituenakuneanunekokomunikazio-egoeraraegokitzea.

• Atzerrikohizkuntzaikasteanizandakozailtasunezetalorpenezkontzientziahartzea.

6.MULTZOA.Hizkuntzarenalderdisoziala

• Atzerriko hizkuntzaren bitartez gure eta beste hizkuntza eta kultura batzuetako hiztunenarteko komunikazio-trukeetan parte hartzea, eta horretan, informazioaren etakomunikazioarenteknologiakerabiltzea.


LH

• Komunikazio-trukeetan atzerriko hizkuntzarekin lotutako oinarrizko zenbait gizarte-arauerabiltzea (gizarte-konbentzioak, kortesia-arauak...), eta horretan, parte-hartze aktiboa,elkarlanaetaerrespetuahartzeaardaztzat.

• Atzerriko hizkuntza hitz egiten duten herrialdeetako bateko kultura eta ohiturak aintzathartzea,etahorieknorberarenkulturarekinetaohiturekinlotzea.

• Norberaren inguruko hizkuntza- eta kultura-aniztasuna balioestea, aintzat hartzea etaerrespetatzea,etahizkuntza-etakultura-aniztasunhoriaberastasun-iturritzathartzea.

• Atzerriko hizkuntza hitz egiten duten herrialdeetako kultura eta ohiturak ezagutzearenaldekointeresaizatea.

• Atzerrikohizkuntzakomunikatzekoeta ikastekobidetzathartzea,baietateknologiaberriakerabilizinformazio-iturriugaritarairistekobaliabidetzatere.

• Eleaniztunizateaknorberaridakarkionaberastasunabalioestea.


LH

EBALUAZIO-IRIZPIDEAKETALORPEN-ADIERAZLEAK

1. Egunerokogaiekinlotutahedabideetanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoetaegituraetalexikoerrazekoahozkotestusoiletalaburrakulertzeaetainterpretatzea(ikaslearenbizipenetatikgertuendaudenak,batikbat),etahorretan,testuenzentzuorokorrarietaideianagusieiigartzea,baldinetakondizioakustikoakonakbadiraetamezuadistortsionatzenezbadute,esandakoabehinetaberrizentzunbadaitekeedohuraberres-tekoeskabadaiteke,etamezuakeuskarribisualaedoerreferentziakontestualargiabaldinbadu.

2. Gaiakademikonahizpertsonaleiburuzahozkotestusoiletalaburrakzenbaiteuskarritansortzeanorbaitenlaguntzarekin,hitzezkozeinhitzikgabekobaliabideakbeharbezalaerabiliz.

3. Norberakesannahiduenaulertaraztekomoduanpartehartzeainformazio-trukezuzenaoinarridutenetaegunerokobizitzansortuohidirenegoerainteraktiboetan,etahorretan,komuni-kazio-trukearenarauakerrespetatzea.

4. Ikasgelanbertanlandutakogaiekinlotutahedabideetanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoidatzizkotestusoiletalaburrakulertzeaetainterpretatzea(ikaslearenbizipenetatikgertuendaudenak,batikbat),etahorretan,testuenzentzuorokorrarietaideianagusietakobatzueiigartzea,baldinetaulertuezdenaberriroirakurbadaiteke,hiztegiankontsultakeginbadaitezkeetabaliabidebisualetakontestualenbatlaguntzagisaeskurabadaiteke.

5. Proposatutakolanerakoinformaziopertinenteaaurkitzeaetahautatzea.6. Ikasgelaneginohidituztenjarduerekinlotutagaiakademikonahizpertsonaleiburuzidatzizko

testusoiletalaburrakzenbaiteuskarritansortzea,etahorretan,gaiizateanorbaitenlaguntzarekinekoizpen-prozesukourratsakmodutxukunetakohesionatuanegiteko.

7. Literatura-testuagozamen-iturritzat,kulturarahurbiltzekobidetzatetaberehizkuntza-onda-reaetamundupertsonalaaberastekozubitzathartzea.

8. Gaiizatea,batenbatlaguntzaileduela,atzerrikohizkuntzarenerabilerazetahizkuntzahorrekgainerakohizkuntzaguztiekinduenerlazioazegindakobehaketenetagogoetenbitartezikasita-koaerabiltzeko,horrelaulermen-arazoakkonpontzeko,batetik,etaahozkonahizidatzizkotestuakosatzekoetaberrikusteko,bestetik.

9. Atzerrikohizkuntzaerabiltzeajatorridesberdinetakopertsonenartekokomunikazio-etaulermen-bidetzatetaikaskuntza-baliabidetzat.

10. Atzerrikohizkuntzaerabiltzeanorberarenazbestelakoerrealitateakdeskubritzekoetabestekulturabatzuetakojendearenezaugarri,ohituraetatradizioakidentikatzeko,etahorretan,kulturahoriekulertzearenetaerrespetatzearenaldekojarreraizatea.


LH

LEHENHEZKUNTZAKO1.ZIKLOA

1. Ikaslearenegunerokogaiekinetaikasgelakojarduerekinlotutakohainbateuskarritakoahozkotestusoiletakontestualizatuakulertzeaetainterpretatzea,etahorretan,testuenzentzuorokorrarietainformaziogarrantzitsuenariigartzea,baldinetatestuokargietamantso-mantsoartikulatutabadaudeetaikasgelanlandutakooinarrizkolexikoaetaegiturasinpleakerabiltzenbadituzte.

• Badakizeindirenikaskuntza-helburuaketaebaluazio-irizpideak

• Badakiikasgelanlanduohidirenahozkotestuakzergenerotakoakdirenidentifikatzen.

• Gaida,komunikazio-egoerajakinbatekinlotutakoelementulinguistikoen(lexikoa,lokuzioak...)etaelementuez-linguistikoenbitartez,ahozkotestuenzentzuorokorraulertzeko.

• Gaiaidentifikatuetagarrantzihandikozenbaitinformaziobereiztenditu,ikaskuntzaindibidualnahizkolektibokoegoeretanlandubeharrekozenbaitjardueraegiteko.

• Badakihipotesiakmodugidatuanformulatzen,etahorretan,baliabidebisualaketahitzikgabekobaliabideakerabiltzenditu,batetik,etagaiariedoegoerariburuzkobereezaguerak,bestetik.

• Aurrezentzundakotestuarenoinarrizkoideiakgogoratzenditu,etahariburuzkogalderazuzeneierantzutendie.

• Ematenzaizkionaginduedojarraibideeierantzutendie,zenbaitjardueraeginahalizateko.

• Ikasgelanerabilitakooinarrizkoesapideaketalexikoaidentifikatzenditu.

• Estrategiasinpleakerabiltzenditu,zalantzakargitzeko.

• Besteeiaktibokientzutearenaldekojarreradu.

2. Ikasgelakojarduerekinlotutakoahozkotestulaburetasoilaksortzea,zenbaitereduimitatuz.

• Badakizeindirenikaskuntza-helburuaketaebaluazio-irizpideak.

• Gaida,zenbaitereduimitatuz,ahozkotestulaburetasoilakerreproduzitzeko.

• Moduulergarrianematendubereideienetaesperientzienberri,etahorretan,aldezaurretikburuzikasitakoereduarenoinarrizkoelementuakerabiltzenditu.

• Aintzathartzenditu(baina,horibai:batenbatenlaguntzarekin)igorlearenezaugarriaketagenerotestualarenoinarrizkoezaugarrietakobatzuk.

• Gaida,zenbaitirizpiderijarraituz,bereahozkojardunekoedukiakplanifikatzeko(osomodusoilean,halaere).

• Proposatutakohelburualortzekogarrantzizkoadeninformazioalortzenetahautatzendu,baina,horretarako,laguntzahandiabehardu,etaiturribibliografikoetadigitalsoil-soilakerabiltzenditu.

• Gaida,eredubatetazenbaitirizpideoinarrihartuta,informazioatxukunaurkezteko.

• BereahozkoekoizpenetaneuskarribisualetaIKTbaliabideakmodueraginkorreanerabiltzenditu,baina,horretarako,laguntzahandiabehardu.

• Ikasgelanerabilitakoegiturak,esapideaketalexikoaidentifikatzenditu.

• Eraonargarrianahoskatzenetaintonatzendu.

• Gaidaahotsaetagorputz-jarreragutxi-askokontrolatzeko.


LH

• Ebaluazio-etazuzenketa-jarduerasinpleetan(taldeanegitendirenetan,gehienbat)partehartzendu,berenahizbesteenahozkoekoizpenakhobetzeahelburuhartuta.

3. Irakasleakzuzendutakoahozkosolasaldietanosomodusoiletaulergarrianpartehartzea,etahorretan,komunikazio-trukearenoinarrizkoarauakerrespetatzea.


• Moduulergarrian(hitzeznahizhitzikgabe)erantzutendieeskaeraetajarraibideei.

• Moduulergarrian(hitzeznahizhitzikgabe)ematendulaguntzarekinbat-batekokomunikazio-premienberri:eskaerakegin,taldeanlanegin,argibideakeskatu...

• Moduulergarrianematendubereburuariburuzkoinformaziopertsonala,etahorretan,gaidabatenbatenlaguntzarekinhitzezkoetahitzikgabekobaliabideakerabiltzeko.

• Gaida(batenbatekaskolagunduta,halaere)ezagunakzaizkionkomunikazio-egoeretaninteraktuatzeko:errutinetan,ikasgelakosolasaldietan,simulazio-jardueretan...

• Solasaldietanpartehartzendu,galdereierantzutendieetazeredozeresatendu,bainaloturahandirikgabekohitzaketaesaeraarruntsamarrakbainoezdarabiltza.

• Gaida,bainaezsistematikoki,arausoziokomunikatibobatzukaplikatzeko:hitzegitekotxandak,errespetuanoinarritutakoparte-hartzea,kortesia-araubatzuk...

• Aktibokipartehartzenduelkarlanaetatalde-lanaoinarridutenjardueretan.

• Atzerrikohizkuntzanhitzegitenetakomunikatzensaiatzenda,etagogorahalegintzendaesatendiotenaulertzenetabesteeiesannahiduenaulertarazten.

4. Ikaslearenegunerokogaiekinetaikasgelakojarduerekinlotutakohainbateuskarritakoahozkotestusoiletakontestualizatuakbatenbatenlaguntzarekinulertzeaetainterpretatzea,etahorretan,testuenzentzuorokorrarietaideianagusibatiedobesteriigartzea,baldinetatestuokosokontestualizatutabadaudeetaeuskarribisualenbatbadute.


• Aldezaurretikikasgelanahozlandutakogaieiburuzkoidatzizkotestusoil-soilakulertzenditu.

• Badakiikasgelanlandutakogeneroakidentifikatzen.

• Aldezaurretikikasgelanahozlandutakogaieiburuzkoidatzizkotestusoil-soiletakogainagusiaetazentzuorokorraidentifikatzenditu.

• Gaida,laguntzarekin,testukoideianagusietakobatzukidentifikatzeko.

• Laguntzarekin,badakigaiari,testuinguruarinahizesanahieiburuzkohipotesiakformulatzen,etahorretan,baliabidebisualaketahitzikgabekobaliabideakerabiltzenditu,batetik,etagaiariedoegoerariburuzkobereezaguerak,bestetik.

• Gaida,laguntzarekin,edukiikasiberriakbereideiekinlotzeko.

• Gaidaikasgelakoegunerokoegoeraetagaiekinlotutakooinarrizkolexikoaidentifikatzeko.

5. Proposatutakolanerakobeharrezkoadeninformazioesplizitupertinenteaaurkitzeaetahautatzea.


• Elementulinguistikoetaez-linguistikoakdarabiltzainformazioaaurkitzeko:irudiak,testuarenbanaketa-elementuak,letra-tipoak...

• Gaida,zenbaitirizpiderijarraituz,eskola-eremukotestuakirakurtzekobeharrezkoadeninformazioesplizitualortu,hautatuetafitxetanantolatzeko,bainaezduberelanabukatzen.


LH

6. Gaiizateazenbaitereduerabilizikasgelakojarduerekinlotutakoidatzizkotestulaburetasoilaksortzeko,etahorretan,delamodugidatuanedodelabesteekinelkarlanean,ekoizpen-prozesukolehenurratsakematenhastea.


• Gaidalaguntzarekinikasgelakojarduerekinlotutakoidatzizkotestusoil-soilakpaperezkoeuskarriannahizeuskarridigitaleansortzeko,etahorretan,aldezaurretikemanzaionereduarenoinarrizkoelementuakerabiltzenditu.

• Aktibokipartehartzenduidatzizkotestulaburetasoilakmodugidatuannahizbesteekinelkarlaneanarituzsortzekoprozesuan:ereduakaztertzea,plangintzakegitea,informazioabilatzeaetahautatzea,testualizazioa,etatestuaberrikustea,zenbaitkontrol-baliabideerabiliz.

• Ikasgelanlandutakooinarrizkokomunikazio-funtzioekinlotutakolexikoaetaesapidebatedobesteerabiltzenditu.

• Gaida,laguntzarekin,ekoizpen-prozesuanzeharbestehizkuntzabatzuetakolexikoarenelementuakkonparatzeko.

• Hasiadaikasgelanlandutakooinarrizkoortografia-arauetakobatzukaplikatzen.

• Gaida,laguntzarekin,zenbaithutsegiteidentifikatzeko.

• Bereidazlanaktxukun-txukunaurkeztenditu.

7. Literatura-testuagozamen-iturritzat,kulturarahurbiltzekobidetzatetanorberarenhizkuntza-ondareaetamundupertsonalaaberastekozubitzathartzea.


• Bereadinarekinetainteresekinbatdatozenliteratura-lanegokituak(testunarratiboetapoetikoak)irakurtzenedoentzutenditu,etahasiadairakurgaiakhautatzeanbereirizpidepertsonalakadierazten.

• Ikasgelakoliburutegiarenerabilera-arauakerrespetatzenditu,liburutegiakongifuntzionatzekoetazaintzekolanetanlaguntzendu,etahurageroetamoduautonomoagoanerabiltzendu.

• Gaida,laguntzarekin,testuariburuzkobereiritziaahozemateko,etahorretan,ikasgelanlandutakoesapidesoilakerabiltzenditu.

• Aktibokipartehartzenduikasgelanlandutakoliteratura-testuak(ahozkoliteratura-tradiziokolanak,batikbat)dramatizatzeko,birsortzeko,buruzikastekoetaerrezitatzekolanetan.

• Saiatzendaerritmoa,ahoskeraetaintonazioamoduegokianerreproduzitzen.

• Zenbaitestrategiasoildarabiltzaeszenaratze-lanetan.

8. Gaiizatea,laguntzahandiaemangodionbatenbatgidariduela,atzerrikohizkuntzarenerabilerazetahizkuntzahorrekgainerakohizkuntzaguztiekinduenerlazioazegindakobehaketenetagogoetenbitartezikasitakooinarrizkoalderdiakerabiltzeko,horrelaulermen-arazoakkonpontzeko,batetik,etaahozkonahizidatzizkotestuakosatzekoetaberrikusteko,bestetik.


• Gaida,laguntzarekin,bestehizkuntzetantestuenezaugarrieiburuzikasitakoabereahozkonahizidatzizkoekoizpenetanerabiltzeko.

• Badakiikasgelanlandutakooinarrizkolexikoarenberri,etaerabiliegitendu.


LH

• Landutakohizkuntza-formulakdarabiltzakomunikazio-egoerajakinetan:kortesiazkoarauak,eskaerak,zorionakematea...

• Testuakulertzekoetaekoiztekoprozesuan,hasiadaaurrezlandutakoezagueralinguistikoaketaortografia-arauakmodugidatuanaplikatzen.

• Gaida,laguntzarekin,ikasgelakokomunikazio-trukeetanohikoakdirenoinarrizkoahoskera-,erritmo,azentuazio-etaintonazio-ereduakidentifikatzekoetaerreproduzitzeko.

• Zenbaitbaliabide(adibideak,ereduak,hiztegiak...)erabiltzendituekoizpen-prozesuansortuohizaizkionzalantzakargitzeko.

• Hasiada,zenbaitirizpiderijarraituz,beretestuetanagertuohidirenhutsegiteakidentifikatzenetazuzentzen.

• Bereurratsakosomoduelementaleanebaluatzenditu.

9. Norberarenazbestelakohizkuntzakikastekointeresaizatea,etaatzerrikohizkuntzabesteekinkomunikatzekoetagauzaberriakikastekobidetzathartzea.


• Aktibokipartehartzenduikasgelanatzerrikohizkuntzaneginohidirenkomunikazio-trukesoiletan.

• Gaida,osobideratuta,atzerrikohizkuntzaikastekobaliabidegisaerabiltzeko.

• Atzerrikohizkuntzaikastearenaldekointeresadu.

• Atzerrikoedobereazbestelakohizkuntzarenbathitzegitendutenekikojakin-minadu.

• Bereingurukohizkuntza-aniztasunaaberastasun-iturritzathartzendu.

10. Atzerrikohizkuntzaerabiltzeanorberarenazbestelakoerrealitateakdeskubritzekoetabestekulturabatzuetakojendearenezaugarri,ohituraetatradizioakidentifikatzeko,etahorretan,kulturahoriekulertzearenetaerrespetatzearenaldekojarreraizatea.


• Gaida,laguntzarekin,atzerrikohizkuntzahitzegitendutenherrialdeetakobatekoohiturenetatradizioenezaugarribatzukidentifikatzeko.

• Gaidaatzerrikozenbaitelementusoziokulturalbereherrialdekoekinlotzeko.

• Desberdintasunakaberastasun-iturritzathartzenditu,etahaiekerrespetatzearenetabalioestearenaldekojarreradu.


LH

LEHENHEZKUNTZAKO2.ZIKLOA

1. Egunerokogaiekinlotutahedabideetanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukohainbateuskarrietagenerotakoetaegituraetalexikoerrazekoahozkotestusoiletalaburrakulertzeaetainterpretatzea(ikaslearenbizipenetatikgertuendaudenak,batikbat),etahorretan,testuenzentzuorokorrarietaideianagusieiigartzea,baldinetakondizioakustikoakonakbadiraetamezuadistortsionatzenezbadute,esandakoabehinetaberrizentzunbadaitekeedohuraberrestekoeskabadaiteke,etamezuakeuskarribisualaedoerreferentziakontestualargiabaldinbadu.


• Badakiahozkotestuohikoenakzergenerotakoakdirenidentifikatzen.

• Gaidatestuarenzentzuorokorraulertzeko.

• Errazigartzendiogaiarietaigorlearenasmoari.

• Gaida,euskarribisualbatenlaguntzaz,ideianagusiaidentifikatzeko.

• Gaidaentzuketa-lanenhelburuarekinbatdatorreninformazioalortzekoetainformaziogarrantzitsuenabereizteko.

• Gaidainformazioaerregistratzekozenbaitbaliabidemodueraginkorreanerabiltzeko:fitxak,taulak,kontzeptuzkomapak...

• Badakihipotesiakmodugidatuanformulatzen,baietagaiari,testuinguruarietaesanahieiburuzkoinferentziakegitenere,etahorretan,baliabidebisualaketahitzikgabekobaliabideakerabiltzenditu,batetik,etagaiariedoegoerariburuzkobereezaguerak,bestetik.

• Gaidaegunerokoegoeraetagaiekinlotutakooinarrizkoesapideetahitzakidentifikatzeko.

• Gaidaahozkotestuakulertzeansortzenzaizkionzalantzakargitzekoeskuradituenestrategiaegokienakerabiltzeko.

• Aktibokietaerrespetuosozentzutendiebesteei,etagalderapertinenteakegitenditu.

2. Gaiakademikonahizpertsonaleiburuzkoahozkotestusoiletalaburrakzenbaiteuskarritansortzeanorbaitenlaguntzarekin,hitzezkozeinhitzikgabekobaliabideakbeharbezalaerabiliz.


• Gaida,zenbaitereduetaaldezaurretikprestatutakogidoibatoinarrihartuta,behinetaberrizentseatutakoahozkotestulaburetasoilakbirsortzeko:aurkezpenlaburrak,gertaerendeskribapenetakontakizunak,narrazioak...

• Gaidabereekoizpenakkomunikazio-egoerarenoinarrizkoezaugarriekinbateratzeko:igorlea,testuarenhelburua,generotestualegokia,euskarria...

• Diskurtsoarenedukiamodugidatuanantolatzendu,etahorretan,oharrak,eskemaketagidoiakerabiltzenditu.

• Badakihainbatiturrierabilizinformazioabilatzen,etagaida,berehelburuazeindenkontuanhartuta,informaziogarrantzitsuenahautatzeko.

• Informazioaetatestuamodulogikoanantolatzenetaegituratzenditu,ematenzaizkionirizpideakkontuanhartzendituetatestu-antolatzaileoinarrizkoenakerabiltzenditu.

• BereahozkoekoizpenetaneuskarribisualetaIKTbaliabideakmodueraginkorreanerabiltzenditu.

• Ikasgelanerabilitakoegiturak,esapideaketalexikoaidentifikatzenditu.


LH

• Ahoskeragarbiadauka,etaerritmoetaintonazioegokiakerabilizhitzegitendu.

• Gaidabereintonazioa,gorputz-jarreraetakeinuakkontrolatzeko.

• Ebaluazio-etazuzenketa-jardueretanpartehartzendu,berenahizbesteenahozkoekoizpenakhobetzeahelburuhartuta.

3. Norberakesannahiduenaulertaraztekomoduanpartehartzeainformazio-trukezuzenaoinarridutenetaegunerokobizitzansortuohidirenegoerainteraktiboetan,etahorretan,komunikazio-trukearenarauakerrespetatzea.


• gaidagalderalaburetaerrazakformulatzekoetaerantzunakemateko.

• Gaida,nolabaitekolaguntzarekin,bat-batekokomunikazio-premienberriemateko:eskaerakegin,taldeanlanegin,argibideakeskatu...

• Bereburuariburuzkoinformaziopertsonalaematendu.

• Gaida,osomoduelementaleanbadaere,ezagunakzaizkionkomunikazio-egoeretaninteraktuatzeko:errutinetan,ikasgelakosolasaldietan...

• Modugidatuanetaelkarrizketarennahiznegoziazioarenbitartezpartehartzendutaldekozereginetan.

• Estrategiasinpleakdarabiltzasolaseanhasteko,solaseanjarraitzekoetasolasabukatzeko(keinu-baliabideak,bestehizkuntzabatzukikasteaneskuratutakoezaguerak,laguntzaeskatu...).

• Besteenhitzegitekotxandaetakortesia-arauakerrespetatzenditu.

• Osoadientzutendiesolaskideei,etahaiekesandakoariestulotutahitzegitendu.

• Gaidaosoohikoakdirenhitz,esapideetaesaldisinpleakerabiltzeko,etahorretan,osooinarrizkolokailuakerabiltzenditu,baina,halaere,bereahoskeraezdaosogarbia,etenakegitendituetaduda-mudatanibiltzenda,etasolaskidearenlaguntzabeharizatendu,bienartekosolasaerabatetenezdadin.

• Gogorahalegintzendakomunikazio-egoeretanesatendiotenaulertzenetabesteeiesannahiduenaulertarazten.

4. Ikasgelanbertanlandutakogaiekinlotutahedabideetanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukohainbateuskarrietagenerotakoidatzizkotestusoiletalaburrakulertzeaetainterpretatzea(ikaslearenbizipenetatikgertuendaudenak,batikbat),etahorretan,zentzuorokorrarietaideianagusietakobatzueiigartzea,baldinetaulertuezdenaberriroirakurbadaiteke,hiztegiankontsultakeginbadaitezkeetabaliabidebisualetakontestualenbatlaguntzagisaeskurabadaiteke.


• Geroetamoduautonomoagoanirakurtzenditubereezaguera-mailarekinbatdatozenhainbateuskarrietahelburutakotestuak.

• Badakitestuazeingenerotakoadenidentifikatzen.

• Badakiigorlearenasmoaetahizpidehartutakogaiaidentifikatzen,etagaidatestuarenzentzuorokorraulertzeko.

• Gaidatestukoideianagusiakidentifikatzeko.


LH

• Badakigaiari,testuinguruarinahizesanahieiburuzkohipotesiakformulatzen,etahorretan,baliabidebisualaketahitzikgabekobaliabideakerabiltzenditu,batetik,etagaiariedoegoerariburuzkobereezaguerak,bestetik.

• Gaidainferentziakegiteko,baietaedukiikasiberriabereideiekinlotzekoere,etabereiritzienberriematendu.

• Gaidaikasgelakoegunerokoegoeraetagaiekinlotutakooinarrizkoesapideetahitzakidentifikatzeko.

• Gaidabereulermen-arazoakidentifikatzeko,etazenbaitestrategiaerabiltzenditu,arazohoriekkonponduetahipotesiakberresteko:testuaketatestuinguruakematendioteninformazioaerabiltzea,aurrezezzekizkienhitzetaesapideenesanahiadeduzitzeko;hiztegiaketapaperezkobaliabideaknahizbaliabidedigitalakerabiltzea;eskemaketakontzeptuzkomapakerabiltzea...

• Bestehizkuntzetaneskuratutakoezaguerakdarabiltzabereulermen-arazoakkonpontzeko.

5. Proposatutakolanerakobeharrezkoadeninformaziopertinenteaaurkitzeaetahautatzea.


• Badakizeindenirakurketarenhelburua,etahelburuokinbatdatozenestrategiakerabiltzenditu:skimminga,scanninga...

• Gaida,laguntzarekin,informazio-iturrianalogikoetadigitalegokienakerabiltzeko,irakurribeharrekoarenhelburuazeindenkontuanhartuta.

• Elementulinguistikoetaez-linguistikoakdarabiltzainformazioaaurkitzeko:irudiak,testuarenbanaketa,letra-tipoak,indizeak...

• Eskola-eremukotestuakirakurrietainformaziogarrantzitsuenahautatzendu,etazenbaiterregistro-baliabidetan(taulak,eskemak,galdetegiak...)gordetzendu.

6. Ikasgelaneginohidituztenjarduerekinlotutagaiakademikonahizpertsonaleiburuzkoidatzizkotestusoiletalaburrakzenbaiteuskarritansortzea,etahorretan,gaiizateanorbaitenlaguntzarekinekoizpen-prozesukourratsakmodutxukunetakohesionatuanegiteko.


• Gaida,zenbaitereduetaaldezaurretikprestatutakogidoibatoinarrihartuta,etaikasiakdituenezaguerakerabiliz(buruzikasitakoesapideak,gaiak...),ezagunakzaizkiongaieiburuzkoidatzizkotestusoilakpapereannahizeuskarridigitaleansortzeko.

• Gaidabereekoizpenakkomunikazio-egoerarenoinarrizkoezaugarriekinbateratzeko:igorlea,testuarenhelburua,generotestualegokia,euskarria...

• Testuamodugidatuetasistematikoanplanifikatzen,idaztenetaberrikustendu.

• Zenbaititurritarajoetabertanmodugidatuanbilatzen,hautatzenetaprozesatzenduberehelburuekinbatdatorreninformaziopertinentea.

• Gaida,zenbaiteredutanoinarrituta,ikasgelanlandutakogeneroenoinarrizkoezaugarriakaplikatzeko.

• Ikasgelanlandutakooinarrizkokomunikazio-funtzioekinlotutakolexikoa,egituraketaesapideakerabiltzenditu.

• Oinarrizkozenbaitgramatika-etaortografia-arauerabiltzenditu.

• Testukoideiaketazatiakelkarrekinlotzekooinarrizkokohesio-prozedurabatzukerabiltzenditu(halakotestuetanerabiliohidirenerreferenteetalokailuak,nagusiki).


LH

• Bereetabesteenidazlanakhobetzekoebaluazio-etazuzenketa-jardueretanpartehartzendu,etahorretan,modugidatuanerabiltzenditutestuaberrikustenlaguntzendiotenbaliabideak(kontrol-zerrendak...).

• Modugidatuanerabiltzendituinformazioarenetakomunikazioarenteknologiak,baiinformazioalortzekoetaordenatzeko,etabaitestuaidaztekoetazuzentzeko.

• Ahozkotestuatxukun-txukunaurkeztendu.

• Ukoegitendiobereekoizpenetansexistaketabazterketazkoirudiakerabiltzeari.

7. Literatura-testuagozamen-iturritzat,kulturarahurbiltzekobidetzatetanorberarenhizkuntza-ondareaetamundupertsonalaaberastekozubitzathartzea.


• Bereadinarekinetainteresekinbatdatozenliteratura-lanegokituakirakurtzenetaentzutenditu,edoahozkoliteratura-tradiziokolanakerreproduzitzen,etahorretanguztian,bereirizpideeijarraituzhautatzendituirakurgaiak.

• Geroetamoduautonomoagoanerabiltzendituliburutegia,mediatekaetaInternet.

• Ikasgelakoliburutegiarenerabilera-arauakerrespetatzenditu,etaliburutegiakongifuntzionatzekoetazaintzekolanetanlaguntzendu.

• Testuariburuzkobereiritziaematenduahoznahizidatziz,eraerrazbatean.

• Aktibokipartehartzendupoemen,bertsoenetanarrazioendramatizatze-,birsortze-etaerrezitatze-jardueretan,etahorretan,ahoskeraetaintonazioazaintzenditu,batetik,etaeszenaratzekoestrategiaerrazakerabiltzenditu,bestetik.

• Gaida,eredubatijarraituz,literatura-testusoil-soilakbirsortzekoetaekoizteko(komikiak,poematxoak,dramatizazioaketakontakizunlaburrak...),etahorretan,aintzathartzenditutestumotahorienoinarrizkoezaugarriaketahizkuntza-elementuespezifikoak.

8. Gaiizatea,batenbatlaguntzaileduela,atzerrikohizkuntzarenerabilerazetahizkuntzahorrekgainerakohizkuntzaguztiekinduenerlazioazegindakobehaketenetagogoetenbitartezikasitakoaerabiltzeko,horrelaulermen-arazoakkonpontzeko,batetik,etaahozkonahizidatzizkotestuakosatzekoetaberrikusteko,bestetik.


• Gaidabestehizkuntzabatzuetanalderdilinguistikoezetatestu-tipologiazeskuratutakoezaguerakerabiltzekobereahozkonahizidatzizkoekoizpenakhobetzeko.

• Gaidaegunerokogaiekinetagaiakademikoekinlotutakohitz-errepertoriomugatubatidentifikatzekoetaerabiltzeko.

• Landutakohizkuntza-formulakdarabiltzakomunikazio-egoerajakinetan:kortesiazkoarauak,adostasun-formulak,eskaerak,ukazio-formulak...

• Ikasgelanlandutakoelementulinguistikoakmodugidatuanerabiltzenditu,bereahozkonahizidatzizkoekoizpenakzuzenak,koherenteaketakohesionatuakizandaitezen:ortografia-arauak,puntuazio-markak,lokailuak,deiktikoak,denbora,modua,aspektua,kantitatea...

• Gaidadakizkienhizkuntzetakogramatika-kategoriak,esapideaketahitzakelkarrekinkonparatzeko.

• Moduulergarrianerreproduzitzendituikasgelakokomunikazio-trukeetanerabiliohidirenereduekinlotutakoahoskera-,erritmo-,intonazio-etaazentuazio-elementuak.


LH

• Zenbaitbaliabide(adibideak,ereduak,hiztegiak,zuzentzaileortografikoak...)erabiltzendituekoizpen-prozesuansortuohizaizkionzalantzakargitzeko.

• Berenahizbesteentestuetanegonlitezkeenoinarrizkoakatsakidentifikatzenetazuzentzenditu,zenbaitirizpideoinarrihartuta.

• Besteenekarpenakbalioestenetaaintzathartzenditu.

• Berelanpertsonalaantolatzendu,etaharengainekoarduraberegainhartzendu.

• Bereurratsakebaluatzenditu,etahobetoikastenlaguntzendiotenzenbaitbaliabideetaestrategiaidentifikatzenditu.

9. Atzerrikohizkuntzaerabiltzeajatorridesberdinetakopertsonenartekokomunikazio-etaulermen-bidetzatetaikaskuntza-baliabidetzat.


• Aktibokietaerrespetuosozpartehartzenduatzerrikohizkuntzanegitendituztenkomunikazio-trukeetan.

• Berekomunikazio-trukeetanbeharbezalaerabiltzendituoinarrizkokortesia-arauak.

• Atzerrikohizkuntzaharremanpertsonalakegitekoetaproiektuetanpartehartzekoerabiltzendu,etahorretan,teknologiaberriakerabiltzenditubereahozkonahizidatzizkoekoizpenetan.

• Atzerrikohizkuntzaikastekoetahainbatinformazio-iturritarairistekobidetzaterabiltzendu.

• Atzerrikohizkuntzabesteekinkomunikatzekobaliabidedelaeta,huraikastearenetaerabiltzearenaldekointeresadu.

• Eleaniztunizateakduengarrantziazjabetzenda,horrekbereazbestelakojatorrietakulturetakopertsonekinkomunikatzekoaukeraematendionaldetik.

• Bereingurukohizkuntza-aniztasunaaberastasun-iturritzathartzendu.

• Ikasgelabarruannahizkanpoansortutakoikaskuntza-aukerakaprobetxatzearenaldekointeresadu.

10. Atzerrikohizkuntzaerabiltzeanorberarenazbestelakoerrealitateakdeskubritzekoetabestekulturabatzuetakojendearenezaugarri,ohituraetatradizioakidentifikatzeko,etahorretan,kulturahoriekulertzearenetaerrespetatzearenaldekojarreraizatea.


• Atzerrikohizkuntzahitzegitendutenherrialdeenezaugarri,ohituraetatradizioadierazgarrienetakobatzukidentifikatzenditu.

• Gaidaatzerrikozenbaitelementusoziokulturalbereherrialdekoekinlotueta,horrela,kulturenartekoharremanengarrantziazjabetzea.

• Bereazbestelakokultura-tradizioenberrijakitearenaldekointeresadu.

• Desberdintasunakaberastasun-iturritzathartzenditu,etahaiekerrespetatzearenetabalioestearenaldekojarreradu.

HIZKUNTZA- ETA LITERATURA KOMUNIKAZIOARAKO …€¦ · • Ahozko testuen ekoizpen-prozesua modu...

Documents

Transcript of HIZKUNTZA- ETA LITERATURA KOMUNIKAZIOARAKO …€¦ · • Ahozko testuen ekoizpen-prozesua modu...