HIRI BIRGAITZEAREN ETA ERABERRITZEAREN JARDUERAREN ...€¦ · Servicio de Estudios, Planificación...

Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan,Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua

Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz

HIRI BIRGAITZEAREN ETA ERABERRITZEAREN JARDUERAREN EBALUAZIOA 2011

2012ko ekaina



AURKIBIDEA

1. SARRERA .................................................................................................. 9

2. ETXEBIZITZEN BIRGAITZEARI ETA HIRI ERABERRITZEARI

BURUZKO OINARRIZKO ARAUDIA ETA POLITIKAK ................................. 11

2.1. Birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen alorreko oinarrizko araudia ......................11 2.2. Birgaitze-politikak EAEn...............................................................................12

2.2.1. Etxebizitzaren Gizarte Ituna.................................................................12 2.2.2. 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plan berria.

Birgaitzerako eta hiri–eraberritzerako laguntzen programa.......................13 2.2.3. Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzerako Plan Estrategikoa ...........................14 2.2.4. Etxebizitza Legearen proiektua.............................................................15

3. BIRGAITZE POLITIKETAN PARTE HARTZEN DUTEN ERAGILEAK EAE-

N............................................................................................................. 17

3.1. Jarduera-esparru berria ...............................................................................17 3.2. Eragileen eskumenak ..................................................................................17 3.3. Etxebizitza Sailaren zeregina ........................................................................19 3.4. Birgaitzeko Sozietateen zeregina...................................................................23 3.5. Parte hartzen duten hainbat eragile...............................................................31

3.5.1. Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saila:

Industria Aurrien Programa. ................................................................31 3.5.2. Ekonomia eta Ogasun Saila: Izartu programa (Hiri Suspertzerako

Programa Integrala). ..........................................................................34 3.5.3. Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzak: ETXEAN programa. ....................35 3.5.4. Energiaren Euskal Erakundearen laguntzak. ...........................................36

4. ETXEBIZITZA SAILAREN JARDUEREN ADIERAZLEAK ETA BIRGAITZE

ESPARRUKO LAGUNTZAK........................................................................ 40

4.1. Emandako diru-laguntzak ............................................................................40 4.1.1. Diru-laguntzak birgaitze motaren arabera ..............................................41 4.1.2. Emandako diru-laguntzen banaketa geografikoa .....................................44 4.1.3. Diru-laguntzak obra motaren arabera....................................................50

4.2. Emandako maileguak ..................................................................................53 4.3. Hainbat jarduera ........................................................................................55

4.3.1. Irisgarritasunerako programa...............................................................55 4.3.2. Area degradatuetarako eta auzoak birgaitzeko programa .........................56



5. BIRGAITZERAKO LAGUNTZEN HARTZAILEEN ADIERAZLEAK................... 58

5.1. Birgaitzerako banakako laguntzen familia hartzaileen karakterizazioa .................58 5.2. Auzokideen elkarteetarako laguntzak.............................................................62

6. BIRGAITZEKO BEHARRAREN ETA ESKARIAREN ADIERAZLEAK ............... 63

6.1. Sarrera .....................................................................................................63 6.2. Etxebizitzaren Behar eta Eskariari buruzko Inkesta ..........................................63

6.2.1. Etxebizitzak birgaitzeko behar eta eskariaren kuantifikazioa .....................63 6.2.2. Birgaitzeko beharra duten familien ezaugarriak ......................................64 6.2.3. Birgaitzeko beharra duten etxebizitzen ezaugarriak.................................65 6.2.4. Beharrezkoa den birgaitze mota ...........................................................67 6.2.5. Asetasun-maila eta birgaitze-beharraren maila subjektiboa ......................68

6.3. EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan esku hartzeko beharren diagnostikoa ..............................................................................................71

7. ETXEBIZITZA, HERRI LAN ETA GARRAIO SAILAK LAGUNDU DITUEN

BIRGAITZE-JARDUEREN INPAKTUA........................................................ 81

8. SAILAREN BIRGAITZE POLITIKEN EBALUAZIOA 2011N.......................... 85

8.1. Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren helburuen betetze-maila ........................................................................................................85

8.2. Birgaitze-politikaren ebaluazio orokorra 2011n................................................90

9. GOMENDIOAK. ........................................................................................ 94



TAULEN AURKIBIDEA

Orrialdea

2.1. taula Etxebizitzaren Gizarte Ituna: 3. erronka. ........................................ 13 2.2. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana........... 13 2.3. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren

2. ardatzaren helburu kuantitatiboak. ............................................ 14 2.4. taula 2010-2013 Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzerako Plan

Estrategikoa............................................................................... 15 3.1. taula Birgaitze-politiketan parte hartzen duten eragileak EAEn .................. 19 3.2. taula Eraikinak eta etxebizitzak birgaitzeko partikularrei eta

auzokideen elkarteei ematen zaizkien laguntzen laburpena ............... 21 3.3. taula Udalei eta BHSei ematen zaizkien laguntzen laburpena..................... 22 3.4. taula EAEko Birgaitzeko Hirigintza Sozietateak ........................................ 23 3.5. taula Gasteizko Hiri Historikoaren Birgaitze Integralerako Agentzia ............ 24 3.6. taula ARABARRI.................................................................................. 24 3.7. taula Azkoitia Lantzen ......................................................................... 24 3.8. taula Beasain Lantzen ......................................................................... 24 3.9. taula BERUALA ................................................................................... 25 3.10. taula DEBEGESA................................................................................. 25 3.11. taula DURANGO ERAIKITZEN................................................................ 25 3.12. taula ERETZA ..................................................................................... 26 3.13. taula ERRAZTEN ................................................................................. 26 3.14. taula ERRETENGIBEL........................................................................... 26 3.15. taula OARSOALDEA............................................................................. 27 3.16. taula ETXEGINTZA .............................................................................. 28 3.17. taula SESTAO BERRI 2010, S.A............................................................. 29 3.18. taula SURADESA................................................................................. 29 3.19. taula SURBISA ................................................................................... 30 3.20. taula SURPOSA................................................................................... 30 3.21. taula URDUÑEDERRA........................................................................... 31 3.22. taula Industria Aurrien Programaren jarduerak, 2010eko abenduaren

31n........................................................................................... 32 3.23. taula Industria Aurrien Programak 2010eko deialdian emandako

laguntzak................................................................................... 33 3.24. taula Industria Aurrien Programak 2011ko deialdian emandako

laguntzak................................................................................... 33 3.25. taula Izartu programa ......................................................................... 34 3.26. taula Izartu II Programa, 2004-2010 jarduerak....................................... 35 3.27. taula ETXEAN programa. Gipuzkoako Foru Aldundiak

minusbaliotasunak dituzten pertsonei edo mendeko pertsonei



etxean bertan bizitzen jarraitzen laguntzeko ematen dituen laguntzen laburpena.................................................................... 35

3.28. taula 2008-2012 Ekintza Planaren baitan (PAE4+) Energia Eraginkortasunerako Inbertsioen Laguntza Publikoen EVE-IDEA 2011 Programak diruz lagundutako neurriak. .................................. 38

4.1. taula Etxebizitzak birgaitzeko diru-laguntzak birgaitze motaren arabera. .................................................................................... 41

4.2. taula Birgaitzera zuzendutako diru-laguntzen bilakaera laguntza motaren arabera......................................................................... 42

4.3. taula Diru-laguntzak eta babes daitekeen aurrekontua birgaitze komunitarioko jardueren eta banakako birgaitze-jardueren arabera. 2011 ............................................................................ 45

4.4. taula Elementu komunen birgaitze-jardueren diru-laguntzak eta aurrekontu babesgarria laguntza motaren arabera. 2011. ................. 45

4.5. taula 2011n diruz lagundutako obra mota nagusiak. ................................ 50 4.6. taula 2011n onartutako diru-laguntzak obra motaren eta laguntza

motaren arabera......................................................................... 51 4.7. taula Emandako laguntzen banaketa birgaitze isolatuaren edo birgaitze

integratuaren arabera banatuta. 2011............................................ 52 4.8. taula Etxebizitzak birgaitzeko maileguak. ............................................... 53 4.9. taula Udalei eta Toki Erakunde Txikiei irisgarritasuna hobetzeko

emandako diru-laguntzak. 2002-10. .............................................. 55 4.10. taula Udalei eta Toki Erakunde Txikiei irisgarritasuna hobetzeko

emandako diru-laguntzak lurraldeka. 2010 ..................................... 55 4.11. taula Area Degradatuetako Ondarea birgaitzera bideratutako diru-

laguntzak. 2007-2011 ................................................................. 56 4.12. taula Area degradatuen birgaitze integralerako diru-laguntza zuzenak,

2010 eta 2011............................................................................ 57 6.1. taula Birgaitzeko beharra duten familien ezaugarriak ............................... 64 6.2. taula Etxebiziten edukitza-erregimena behar motaren arabera .................. 65 6.3. taula Birgaitzeko beharra duten etxebizitzen ezaugarriak 2010.................. 66 6.4. taula Beharrezkoa den birgaitze mota lurralde historikoka ........................ 67 6.5. taula Beharrezkoa den birgaitze mota esparru geografikoaren arabera ....... 67 6.6. taula Birgaitzeko aurreikusitako kostua, 2010 ......................................... 68 6.7. taula Birgaitzeko beharra duen eta aldatzeko beharra duten familiaren

etxebizitza kokatuta dagoen ingurune/auzoarekiko asetasun-maila, 2010................................................................................ 69

6.8. taula Cluster analisian erabilitako adierazleak ......................................... 72 6.9. taula Urrakortasun-tipologiak ............................................................... 73 6.10. taula Biztanleriaren banaketa urrakortasun-tipologien arabera. ................. 74 6.11. taula EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan esku hartzeko

beharren diagnostikoaren lan-eskema............................................ 76 6.12. taula Esku hartzeko behar-maila oso altua duten EAEko auzoak ................ 77 7.1. taula 2010ean eta 2011n emandako birgaitze-laguntzen inpaktu

ekonomikoa. .............................................................................. 82



7.2. taula Inpaktu ekonomikoa BPGdaren osagaien arabera. 2011.................... 83 7.3. taula Birgaitze-laguntzen inpaktu ekonomikoa. 2011................................ 84 7.4. taula Hiri-birgaitzearen laguntzen inpaktu ekonomikoa, 2010.................... 84 8.1. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren

helburu kuantitatiboen betetze-maila. ............................................ 85 8.2. taula 2010-2011n birgaitze-jarduerak finantzatzeko onartutako

maileguen bolumena ................................................................... 86 8.3. taula Etxebizitza Sailaren birgaitze-jardueraren adierazleen laburpena

2010-2011................................................................................. 86 8.4. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren

2. ardatza. ................................................................................. 88 8.5. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren

2. ardatzaren ekintzak ................................................................. 88



GRAFIKOEN AURKIBIDEA

Orrialdea

3.1. grafikoaIndustria Aurrien Programan emandako diru-laguntzen bilakaera......... 32 4.1. grafikoa Birgaitutako etxebizitzen kopuruaren eta birgaitzeko diru-

laguntzen guztizko kopuruaren bilakaera, 2006-2011....................... 40 4.2. grafikoaBirgaitzeko diru-laguntzen batez besteko kopurua motaren

arabera ..................................................................................... 41 4.3. grafikoa Diru-laguntzen eta aurrekontu babesgarrien bilakaera laguntza

moten arabera............................................................................ 43 4.4. grafikoa 2011n emandako diru-laguntzen banaketa lurralde historikoka

eta birgaitze motaren arabera....................................................... 44 4.5. grafikoa 2011n emandako diru-laguntzen banaketa lurralde historikoka

eta laguntza motaren arabera....................................................... 46 4.6. grafikoa Emandako laguntzen banaketaren bilakaera lurralde historikoka

laguntzen hartzailearen arabera. ................................................... 47 4.7. grafikoa 2011n onartutako diru-laguntzen banaketa obra motaren

arabera. .................................................................................... 51 4.8. grafikoa Diruz lagundutako jardueren aurrekontu babesgarriaren lurralde-

banaketa ................................................................................... 53 4.9. grafikoa Onartutako maileguen guztizko zenbatekoaren bilakaera. 2006-

2011. ........................................................................................ 54 4.10. grafikoa Irisgarritasuna hobetzera bideratutako diru-laguntzen bilakaera,

lurralde historikoka. 2001-2010. ................................................... 55 5.1. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sarrera-mailaren

arabera. .................................................................................... 58 5.2. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sarrera-mailaren

arabera lurralde historikoka.......................................................... 59 5.3. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa familiako kide

kopuruaren arabera..................................................................... 59 5.4. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaile diren kide bakarreko familien

proportzioaren bilakaera birgaitze motaren arabera. ........................ 60 5.5. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sexuaren eta

birgaitze motaren arabera. ........................................................... 61 5.6. grafikoa Pertsona bakar batek osatutako familiak birgaitze motaren eta

sexuaren arabera........................................................................ 61 5.7. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa adinaren arabera. ........... 62 5.8. grafikoa Birgaitzeko laguntzak jaso dituzten atzerritarren portzentajea ........... 62 6.1. grafikoa Birgaitzeko beharra eta eskaria EAEn, 2010. ................................... 63 6.2. grafikoa Birgaitzeko beharra duten familien lurralde-banaketa 2010 ............... 64 6.3. grafikoa Etxebizitza-beharra zentzu hertsian duten familien ezaugarriak,

2010. ........................................................................................ 65 6.4. grafikoa. Birgaitzeko beharra duten familien etxebizitzetako eraitxikiak eta

irisgarritasun-maila, 2010 ............................................................ 66



6.5. grafikoa Beharra duten familiek behar duten birgaitze mota, 2010. ................ 68 6.6. grafikoa Etxebizitzarekiko asetasun-maila eta etxebizitza birgaitzeko

behar-maila, 2010. ..................................................................... 69 6.7. grafikoa Etxebizitza kokatzen den inguruko arazoak, 2010. ........................... 70 6.8. grafikoa Birgaitzeko behar-egoeran iragandako denbora, 2010 ...................... 70 6.9. grafikoa Aldatzeari edo birgaitzeari emandako lehentasuna, 2010 .................. 71 6.10. grafikoa Azterketaren xede izan den EAEko biztanleriaren banaketa

urrakortasun-tipologien arabera. ................................................... 74 6.11. grafikoa Errolda-sekzioen banaketa urrakortasun motaren arabera

lurralde historikoetan .................................................................. 75 6.12. grafikoa Esku hartzeko behar-maila oso altua duten udalerrien eta auzoen

lurralde-banaketa ....................................................................... 78 7.1. grafikoa BPGd-ren banaketa eragindako sektore garrantzitsuenen

arabera. 2011. ........................................................................... 82 7.2. grafikoa Zerga-bilketaren banaketa zerga motaren arabera. 2011.................. 83

9

Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua


1. SARRERA

2010eko ekitaldian onartu eta abian jarri zen 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri

Eraberritzea Bideratzeko Plana. Proiektu horretan definitzen dira etxebizitza-politika

orientatzen duten ildo estrategiko nagusiak eta Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailaren

lehentasunak ezartzen dira, halaber.

Plan honen berrikuntza nagusia, planaren izenean bertan gero eta indar handiagoa hartzen

ari den esparru estrategiko bat aipatzen dela da: hiri-eraberritzea, hain zuzen ere.

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak hiri-eraberritzearen alde egindako apustu sendo eta

tinkoaren erakusle garbia da, Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planarekin batera

Hiri Birgaitzerako eta Eraberritzerako Plan Estrategiko bati ekin izana, eta azken plan

horretan zehaztu dira Gida Planean eraikinen birgaitzerako eta hiri-eraberritzerako ildoak.

Aipatutako plana txertatzen den eszenategi soziekonomikoa aurreko plana, 2006-2009

aldikoa, landu zenarekiko oso desberdina da eta azken urtean egoerak txarrera egin du

gainera. Hain zuzen, gaur egun krisialdi ekonomiko eta finantzario larria bizi da, langabezia-

tasen gorakada etengabekoa da, gero eta zailtasun handiagoak daude finantzaketa lortzeko,

murriztu egin dira baliabide publikoak eta ugaritu egin dira familia kaudimengabeak.

Jarduera-esparrua horrelakoa izanik, agerian geratzen dira Etxebizitza eta Hiri

Eraberritzea Bideratzeko Planaren bi lehentasun garrantzitsuenak: alokairuko

etxebizitzen parkearen agerpena indartzea, etxebizitza-beharrei erantzuteko formula

gisa eta biztanleriaren mugikortasuna sustatzeko eta, ondorioz, gure ekonomiaren

lehiakortasuna hobetzeko beharrezko mekanismo gisa; eta eraikinak birgaitzeko eta hiri-

eraberritzerako politika berri bat gidatzea, etorkizuneko konponbide eraginkor eta

iraunkor gisa, izan ere, hiri trinko baten alde egin da apustu, azken urteetako hazkunde

hedakorrari aurre egiteko.

Birgaitzeari eta hiri–eraberritzeari dagokionez, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak

ezinbestekotzat jotzen du etapa berri bati ekitea, erabilgarri dauden baliabideetatik,

biztanleen bizi-baldintzen hobekuntzatik eta garapen ekonomikotik abiatuta. EAEko

birgaitzerako eta hiri–eraberritzerako politika da, zentzu horretan, euskal etxebizitza-

politikaren ardatz nagusietako bat. Eta arrakasta lortu nahi bada, ezinbestekoa da sail eta

erakunde desberdinen arteko lankidetza muturrera eramatea, eta esparru publikoa eta

pribatua nahastea, Birgaitzeko Hirigintza Sozietateei (BHS) eta Udalei protagonismo berezia

emanez eta eragile guztien eta euskal herritarren artean erantzunkidetasuna indartuz.

Xede horrekin, Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren 2. ardatzak bost

jarduera-ildo proposatzen ditu, hamabi ekintzatan zehaztuta. Era berean, kontuan hartuta

proposatutako helburuen konplexutasuna eta garrantzia, ardatz hori zehazteko "Eraikinak

Birgaitzeko eta Hiri Eraberritzerako Plan Estrategikoan” berariazko estrategia bat formulatu

da.

10



Agiri honetan Etxebizitza Herri Lan eta Garraio Sailak Planaren lehen bi ekitaldietan (2010-

2011) birgaitzearekin eta hiri–eraberritzearekin lotuta garatutako jardueraren ebaluazioa

egiten du, 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren esparruan.

Txostenak bederatzi kapitulu ditu, sarrera hau barne hartuta. Bigarren kapituluan

birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen esparruko oinarrizko araudia laburbiltzen da, bai eta

EAEn garatzen diren birgaitze-politika desberdinak ere.

Hirugarren kapituluan EAEko birgaitze-politiketan parte hartzen duten eragile desberdinen

azterketa egiten da, 2010-2013 Hiri Birgaitzea eta Eraberritzea Bideratzeko Plana onartu

ondoren sortutako esparruaren arabera, eta politika horietan nahastutako eragileek dituzten

eskumenak aztertzen dira, halaber.

Laugarren kapituluan Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak birgaitze-esparruan

garatutako jardueren eta emandako laguntzen bilakaera aztertzen da; bosgarren kapituluan,

berriz, laguntza horiek jaso dituzten pertsonen karakterizazioa egiten da, eta birgaitzeak

izandako eskarirako hurbilketa egiten du seigarren kapituluak. Zazpigarren kapituluan

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak lagundu dituen birgaitze-jardueren eragin

ekonomikoa aztertzen da.

Amaitzeko, zortzigarren eta bederatzigarren kapituluetan, alde batetik Etxebizitza eta Hiri

Eraberritzea Bideratzeko Planak ezarritako helburuen betetze-maila ebaluatzen da,

koherentzia, efikazia, eraginkortasuna, asetasuna, ekitatea eta eragina kontuan hartuta;

eta, bestetik, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak bere birgaitze-politikak eraginkorrago

egiteko gomendioak ematen dira.

11



2. ETXEBIZITZEN BIRGAITZEARI ETA HIRI ERABERRITZEARI BURUZKO

OINARRIZKO ARAUDIA ETA POLITIKAK

2.1. Birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen alorreko oinarrizko araudia

Jabetza Horizontalaren Legea moldatzen duen 8/1999 Legea da eraikinaren ondasun

komunen gainean auzokideen elkarteak dituen eskubide eta betebeharrak arautzen dituen

oinarrizko legea. 1960ko legeko hainbat alderdi arautzeko beharrak ekarri zuen erreforma,

zorrotzegiak ziren zenbait arau malguagotu behar baitziren, eraikinak egokitzeko eta

birgaitzeko lanak garatu ahal izateko.

Jabetza Horizontalaren Legearen arabera, bere etxebizitza eta instalazio pribatuak egoera

onean mantendu behar ditu jabeak, eta instalazio eta elementu komunak errespetatu behar

ditu, beharrezkoak diren konpontze-lanak ontzat eman, eta higiezina behar bezala

mantentzeko egin behar diren gastuetan diruz lagundu, dagokion parte-hartze kuotaren

arabera.

Zentzu horretan, ezin da ahaztu 2007ko urriaren 24ko Agindua, jabetza horizontalaren eta

hiri-errentamenduen esparruko bitartekaritza eta kontziliazioaren funtzioak arautzen

dituena.

Bestalde, 20/1997 Euskal Legeak, azaroaren 4koa eta irisgarritasuna sustatzeko denak,

helburutzat du hiri-ingurunean, espazio publikoetan, eraikinetan, eta abar, irisgarritasuna

bermatzea, modu autonomoan eta pertsona guztientzat. Apirilaren 11ko Irisgarritasuna

Sustatzeko 68/2000 Dekretuan onartzen dira hiri-ingurune, espazio publiko, eraikuntza eta

informazio- eta komunikazio-sistemen irisgarritasun-baldintzekin lotutako arau teknikoak.

2006an sartu zen indarrean Eraikuntzaren Kode Teknikoa onartzen duen 314/2006

Errege Dekretua: eraikinek eta instalazioek bete behar dituzten ezaugarriak ezartzen

ditu arau berriak, Eraikuntza Antolatzeko Legean (EAL, azaroaren 5eko 38/1999 Legea)

zehaztutako oinarrizko segurtasun- eta bizigarritasun-eskakizunen arabera.

Kode horrekin eraikinen mantentze-lanak ere arautzen dira, hau da, existitzen diren

eraikinetako handitze-, konpontze- edo birgaitze-lanak Eraikuntzen Kode Teknikoa betez

egin beharko dira.

Euskadiko Lurzoru eta Hirigintzaren Legea (2/2006 Legea, ekainaren 30ekoa), 2006ko

azaroaren 21ean sartu zen indarrean. Lege horren arabera, jabeak dira eraikinaren

mantentzearen eta kontserbazioaren arduradunak. Gainera, eraikinen kontserbazio-

egoerari buruzko aldizkako ikuskapenak (EIT) egiteko betebeharra ezartzen du,

horrela, aurri-deklarazioa lurzoru hiritarraren espekulazio-mekanismo izatea ekiditen baita.

Zehazki esateko, aipatu Legearen 199. artikuluan biltzen da eraikinen jabeek duten

kontserbatzeko eta birgaitzeko eginbeharra: Lursail, etxe, eraikin eta instalazioen jabeek

nahitaez dute ondasun horiek segurtasun, osasun, begirune eta apaintasun publikoko egoera

12



onean mantentzeko eginbeharra. Horretarako, behar diren kontserbatze- eta birgaitze-lanak

egingo dituzte, bertako bizigarritasuna eta benetako erabilera bermatzeko.

Modu berean, Lurzoruaren Legearen 200. artikuluan Etxeak eta eraikinak aldizka ikuskatzeko

betebeharra ezarri da: Katalogatutako edo babestutako etxe edo eraikinen jabeek, bai eta

50 urtetik gora dituen eta bizitegi-erabilera duen edozein eraikinen jabeek ere, 10 urterik

behin teknikari fakultatibo bati agindu beharko diote ikuskapen bat egin dezan, etxe edo

eraikinaren kontserbazio-egoera zein den zehazteko.

Bestalde, eraikinen egitura ziurtatzeko beharrezkoak diren konpontze-, kontserbatze,

birgaitze- eta hobetze-lanak egiteko agindu dezakete udalek, hirugarrengoentzako arriskuak

ekiditeko edo gutxieneko energia elektrikoaren eta ur-horniduraren hirigintza-zerbitzuak eta

ur-sarea bermatzeko, edota irisgarritasunaren araudia betetzeko.

Hortaz, Lurzoruaren Legean adierazita dagoen moduan, berrogeita hamar urte baino

gehiagoko etxebizitzen jabe den orok Eraikinen Ikuskaritza Teknikoa egin beharko du.

Ikuskaritza hori teknikari kualifikatuak egin beharko du, eta honek txosten teknikoa igorriko

du, ikuskaritzaren emaitzarekin. Estalkiari, zimendu eta egiturari, fatxadari eta uren

hornidura- eta ebakuazio-sareei erreparatu beharko zaio EITan.

Gaur egun oraindik ez dira abian jarri EITak, izan ere, oraindik lantzen ari dira Eraikinen

Ikuskaritza Teknikoak behin betiko arautuko dituen dekretua.

2.2. Birgaitze-politikak EAEn

2.2.1. Etxebizitzaren Gizarte Ituna

Hain zuzen, 2010eko ekainaren 16an Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak Gizarte Itun

bat sinatu zuen estreinakoz sektorearekin erlazioa duten 75 talde baino gehiagorekin,

besteak beste, ekonomia- eta finantza-erakundeekin, auzokideen elkarteekin, adineko

pertsonen elkarteekin, kontsumitzaile-elkarteekin, familia ugarien elkarteekin, eta abar.

Datozen 15 urteetarako helburu nagusiak Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak

gidatutako prozesu parte-hartzaile baten bitartez garatu ziren. Etxebizitzaren Gizarte

Itunaren eta, ondorioz, etxebizitza-politikaren lehentasunetako bat EAEn birgaitzea eta hiri–

eraberritzea egiteko jarduerak sustatzea da. Horrela, Gizarte Itunarekin hiri-espazioak

eraberritzea eta eraikita dagoen parkearen baldintzak hobetzea bilatzen da, eta xede

horrekin, 250.000 birgaitze-jarduera gauzatu nahi dira.

Etxebizitzaren Gizarte Ituna 4 ardatz funtsezkotan dago egituratuta, eta hirugarren ardatzak

birgaitze-jarduerak ditu xedetzat. Zehazki, honela definitzen da 3. erronka: “Eraikinen

birgaitzea areagotzea eta hiri-espazioak berritzeko eta eraberritzeko programa estrategikoak

definitzea”. Erronka hori 4 jarduera-ildoren inguruan dago egituratuta (Ikus 2.1. taula taula).

13



2.1. taula Etxebizitzaren Gizarte Ituna: 3. erronka.

3. erronka: eraikinen birgaitzea areagotzea eta hiri-espazioak berritzeko eta eraberritzeko programa estrategikoak definitzea

7. ildoa 15 urtetan 250.000 etxebizitza birgaitzea eta hobetzea.

8. ildoa Eraikita dagoen etxebizitza-parkearen irisgarritasun fisikoa hobetzea.

9. ildoa Etxebizitza babestuak eraikitzeko proiektuetan iraunkortasuna, segurtasuna, kalitatea eta berrikuntza sustatuko ditu euskal administrazioak.

10. ildoa Infraetxeak, asentamenduak eta gehiegizko okupazioa gisako fenomenoak errotik kentzea.

2.2.2. 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plan berria. Birgaitzerako eta hiri–eraberritzerako laguntzen programa

Eusko Jaurlaritzak EAEko 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plan berria

onartu du 2010ean. Plan honen eta aurrekoen arteko desberdintasun nagusia, lehen esan

den moduan, azkena Etxebizitzaren Gizarte Itunaren babespean landu dela da. Esanak esan,

Plan berriak Etxebizitzaren Gizarte Itunak bere baitan hartutako konpromisoak barne hartzen

ditu. Lehenik eta behin, zera azpimarratu behar da: aurreko planetan ez bezala, plan berriak

Hiri Eraberritzearen kontzeptua barne hartzen du izenean bertan, hortaz, garbi dago

Etxebizitza Sailak jarduteko esparru horren aldeko apustua egin duela.

Plan berriaren egitekoak Etxebizitza Sailaren bi lehentasunak biltzen ditu bere baitan:

alokairu-parke iraunkor bat sortzea, gero eta zabalagoa den gizarte-eskariari erantzuteko,

alde batetik, eta, bestetik, birgaitzea eta hiri-eraberritzea sustatzea, ikuspegi integratu

batetik, hau da, alderdi soziala, teknikoa, ekonomikoa eta komunitarioa barne hartuz.

5 ardatz estrategiko, 17 jarduera-ildo eta 70 ekintzaren inguruan egituratuta dago plana;

plana da plangintza-bitarteko nagusia eta berak zehazten ditu 2010-2013 aldirako

lehentasunak.

2.2. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana.

1. ardatza: Etxebizitza eskuratzen laguntzea; baliabideak alokairura bideratuko dira lehentasunez.

2. ardatza: Birgaitze eta hiri-eraberritzeko politika berri bat birformulatzea.

ardatza: Lurzorua kudeatzeko politika aktiboa sustatzea.

4. ardatza: Baliabideak eta bitartekoak Etxebizitza Politikari laguntzeko optimizatzea.

5. ardatza: Etxebizitza-politikaren gobernantza berri baterantz hurbiltzea.

Planaren 2. ardatzaren funtsa birgaitzerako eta hiri–eraberritzerako politika da eta, ildo

horretan, 12 ekintza garatzen dituzten bost jarduera-ildo ezarri dira.

1. “Lehentasunez esku hartzeko jarduerak definitzea, 1980 aurreko eraikinen eta auzo

erasanerrazen inbentario bat oinarrian hartuta”, izan ere, kontuan hartuta parkeko

etxebizitzen antzinatasuna eta gabeziak, gaur egungo parkeko beharrek planaren

aukerak gainditzen dituzte.

14



2. “Programa estrategikoekin lotutako laguntzen sistema bat diseinatzea eta abian jartzea,

eta informazioa eta komunikazioa lantzeko berariazko politika bat garatzea. Eraikinen

Ikuskaritza Teknikoa garatzea". Jarduera-ildo berri honekin laguntza-sistema aldatu

nahi da, laguntzak emateko irizpide berriak barne hartuz, hau da, lehentasuna

eman behar zaie jarduera jakin batzuei. Halaber, laguntza-sistema berria

ezagutzera ematea eta mantentzearen kultura sustatzea bilatuko dira. Zehazki,

helburu nagusia da eraikinaren birgaitze integrala sustatzea, etxebizitzetan jarduera

isolatuak egin beharrean, eta lehentasuna ematea irisgarritasuna hobetzeko jarduerei,

eraginkortasun energetikoari, egitura-elementuen gaineko jarduerei, eta abar.

3. “Birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen esparruan esku hartzeko sarea egituratzea,

EAEko lurralde osora zabalduz. Lurralde osoko estaldura bermatzea. Xede horrekin,

Eusko Jaurlaritzak Birgaitzeko Hirigintza Sozietateetan (BHS) duen inplikazioa areagotu

behar da, hain zuzen ere BHSek duten jarduteko ahalmena indartuz eta eragile

desberdinek aipatu sozietateek estaltzen ez dituzten esparruetan bete dezaketen

funtzioa aztertuz.

4. “Birgaitzearen eta Hiri Eraberritzearen esparruko diru-laguntzak emateko logika

gainditzea. Xede horrekin, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailaren ahaleginak 1980

aurretik eraikitako parkeari dagokion balioa ematera eta zerbitzua eskaintzera

bideratuko dira”. Eusko Jaurlaritzatik birgaitze-politika berria gidatzea;

Etxebizitza Sailak Birgaitzearen eta Hiri Eraberritzearen alorrean duen zerbitzu-zorroa

definituko da, lehentasunak, beste sail eta administrazio batzuekiko koordinazioa,

laguntzen kudeaketa, eta abar moduko alderdiak barne hartuz.

5. “Birgaitzea eta hiri–eraberritzea laguntzeko neurri fiskalak aztertzea eta

sustatzea”, Udalei eta Foru Aldundiei proposamenak eginez.

2.3. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren 2. ardatzaren helburu kuantitatiboak.

Etxebizitza kop. 2010 2011 2012 2013 GUZTIRA

Birgaitzeko laguntzak 18.200 17.400 17.300 17.600 70.500

Birgaitze integratua 200 400 800 1.000 2.400 Birgaitze isolatua 18.000 17.000 16.500 16.600 68.100

Birgaitzearen ondoren sortutako etxebizitza berriak

0 600 1.000 1.200 2.800

Iturria: 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana.

2.2.3. Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzerako Plan Estrategikoa

2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren osagarri moduan,

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak Hiri Birgaitzerako eta Eraberritzeko Plan Estrategiko

bat (BHEPE) landu du 2010ean. Plan horrek garbi erakusten du Sailak etxebizitza-politika

berrien baitan birgaitzearen alde egindako apustua.

15



BHEPEren helburua da Etxebizitzaren Gizarte Ituna eta 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri

Eraberritzea Bideratzeko Planaren jarduera-ildoak garatzea.

Bost jarduera-ardatzen inguruan egituratuta dago eta ardatz horiek dira, hain zuzen ere,

2010-2013 aldiko ahaleginak eta baliabideak bideratuko diren lehentasunezko lan-esparruak,

epe luzera proposatutako helburuak betetzera bidean.

Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzeko Plan Estrategikoak bost lehentasun azpimarratzen ditu,

Sailaren Birgaitze Politikarekin lotuta:

1. Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzeko Politika esku hartzeko lehentasunak zehaztuko

dituen ikuspegi integratu baterantz orientatzea.

2. Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzeko Politika baliabidez hornitzea.

3. Gaur egungo laguntza eta bitartekoei buruzko informazioa hobetzea.

4. Kudeaketa indartzea BHEn bitartez eta elkargo profesional, finken administratzaile,

Udal, Hiri Jabeen Elkarte eta bestelako eragileen bitartez, lurralde osoari estaldura

emateko.

5. Administrazioen lankidetza eta zehar-lana sustatzea.

Lehentasun horiekin lotuta 5 Ardatz Estrategiko formulatu dira eta 19 jarduera-ildoren

inguruan egituratu dira:

2.4. taula 2010-2013 Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzerako Plan Estrategikoa.

1. ardatza: diagnostiko sakonagoa egitea eta lehentasunak oinarrian hartuko dituen esku-hartzea ahalbidetzea.

2. ardatza: birgaitzerako eta hiri-eraberritzerako politika berri bat birformulatzea eta gidatzea EAEn.

3. ardatza: birgaitzearen eta hiri-eraberritzearen alorrean ekintza sustatuko duen kudeaketa-gaitasuna indartzea, EAEko lurralde osora zabalduz.

4. ardatza: nahastutako beste eragile batzuekin lankidetzan jardutea (erantzunkide izatea).

5. ardatza: gaur egungo lege- eta araudi-mailako bitartekoak berrikustea.

2.2.4. Etxebizitza Legearen proiektua

2012ko maiatzean onartu zuen Gobernu Kontseiluak Etxebizitza Legearen Proiektua eta une

honetan Legebiltzarrak onartzeko zain dago, modu horretara Lege bihurtzeko. Lege-proiektu

honetan, beste alderdi batzuen artean, honakoak barne hartzen dira: etxebizitza baten lege-

betetzea eskuratzeko eskubide subjektiboa, Lurzoruaren Ondare Publikoa osatzea eta Berme

eta Konpentsazio Funtsa, etxebizitza babestuaren eskuratzaileek ordaindu beharreko prezioa

beren gaitasun ekonomikora egokitzeko bitarteko gisa.

16



Legeak barne hartzen duen berrikuntza handietako bat birgaitzearen esparruaren arautzea

da. Legeak oztopoak kentzea aurreikusten du, birgaitze-prozesuak arintzeko, eta modu

horretara, pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko. Ildo horretan, irisgarritasuna gisako

eskubideak ziurtatzea aurreikusten du.

Hain zuzen, Lege-proiektuak eraikinetako birgaitzea inposatzeko aukera dakar. Higiezin

baten jabeen % 50 baino gehiago ados badago Administrazioarekin batera dagokion

borondatezko kudeaketa-hitzarmena formalizatzeko, eragindako gainontzeko pertsonei

inposatu ahal izango zaie birgaitzea. Halaber, birgaitzeko betebeharrak larriki urratzen

badira desjabetzeko aukera aurreikusten da, erabilgarritasun publikoko aitorpenaren

bitartez.

Bestalde, Lege-proiektuak birgaitzeko beharraren deklarazioak barne hartzen ditu,

hau da, Udalak edo Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailak Hiri Berroneratzeko Eremu batean

barne hartutako berariazko eraikinen gainean deklarazioak egin ahal izango dituzte.

Beste berrikuntza bat da eraginkortasun energetikoko edo irisgarritasunarekin lotutako

jarduera jakin batzuk egiteko jabari publikoa betetzeko aukera, betiere hirigintza-

parametroak aldatu gabe.

Lege-proiektuak gaur egungo etxebizitzen zatiketa arautzen du. Horrela, ondare

eraikiaren birgaitzearen barruan egokitzapen funtzionala egin daiteke, jada badauden

etxebizitzak zatitu eta etxebizitza-unitate berriak sortuz, betiere eraikuntzaren osaera

egiturazkoa edo funtzionala hausten ez bada eta sortzen diren etxebizitzek

bizigarritasunarekin lotutako parametroak, zehaztapenak, diseinu-ordenantzak eta

gutxieneko baldintzak betetzen badituzte. Jabeek emaitzazko etxebizitza-unitate berrien

berdinbanatze-proiektua eska diezaiokete udalari, eta proiektua arauz erabakiko da.

Modu berean, Eraikinen Ikuskaritza Teknikoak (EIT) egiteko derrigorrezkotasuna

barne hartzen da, etxebizitza-eraikinak eta/edo zuzkidura-alojamenduak arauz ezarritako

kalitate-eskakizunetara egokitzeko jarduerei dagokienez. Horrenbestez, EAEko Lurzoruaren

Legean barne hartutako derrigorrezkotasuna berresten da. Ikuskapen horiek profesionalek

edo enpresa ziurtatuek egingo dituzte eta Euskal Autonomia Erkidegoko Eraikinen

Ikuskaritza Teknikoen Erregistroan inskribatu beharko dira.

Kalitate, iraunkortasun eta eraginkortasun energetikoaren hobekuntza sustatzeko beharrari

dagokionez, Lege-aurreproiektuaren arabera Etxebizitza Sailak arauz garatu beharko ditu

bizitegi-eraikuntzen eraginkortasun energetikoaren eta iraunkortasunaren

ziurtapenak, dagokien eragina, edukia, erregistroa, jarraipena eta baliozkotzea arautuz.

17



3. BIRGAITZE POLITIKETAN PARTE HARTZEN DUTEN ERAGILEAK EAE-N

3.1. Jarduera-esparru berria

Autonomia-erkidegoan birgaitzearen alorrean lan egiten duten eragile anitzak eta ugariak

aipatzen dira Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planean, Plan Estrategikoan eta

Etxebizitzaren Gizarte Itunean eta, jakina, hainbeste eragile egoteak zailagoa egiten du

kudeaketa eta ezinbestekoa da guztien arteko koordinazioa lortzea.

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailetik etxebizitza- eta eraberritze-politika berri bat gidatu

nahi da, baina politika berriak arrakasta eduki dezan, ezinbestekoa da sail eta erakunde

desberdinen arteko lankidetza ahalik eta gehien areagotzea eta eragile desberdinen

inplikazioa eta erantzunkidetasuna areagotzea; zentzu horretan, Birgaitzeko Hirigintza

Sozietateei (BHS) protagonismo berezia eman behar zaie.

Modu horretan, 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Berritzea Bideratzeko Planak jarduera-esparru

berri bat proposatzen du. Esparru berri horretan, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila

izango da liderra eta bere ardura izango da administrazioen artean zeharkako lankidetza eta

lana lortzea, programetan koherentzia sustatuz, laguntzak gainjartzea saihestuz eta BHSak

herritarrek laguntzak izapidetzeko orduan Leihatila Bakarra izatea lortuz. Modu berean,

Sailak Udalekiko lankidetza sustatu eta indartu nahi du birgaitze isolatuko eragiketetan, eta

Foru Aldundien inplikazioa lortu nahi du Hiri Eraberritzearen esparruan.

Hain zuzen ere, aipatutako planaren jarduera-ildo batek Sailak birgaitzearen eta hiri–

eraberritzearen esparruan egindako proposamen estrategiko berriaren aldeko apustua egiten

du. Xede horrekin, prozesuan parte hartzen duten beste eragile batzuen plangintza,

dinamizazioa eta sustapena bilatzen ditu, betiere lankidetzaren eta erantzunkidetasunaren

printzipioak lehenetsiz. Lankidetza horri esker, jarduerak bateratzea lortuko da eta, modu

horretara, ingurumen-iraunkortasuna eta iraunkortasun ekonomikoa, soziala eta lurraldekoa

lagunduko dira.

Azken finean, birgaitze-politiken jarduera-esparru berri hori Etxebizitza, Herri Lan eta

Garraio Sailak etxebizitza-politika garatzeko modu berri bat lortzeko emandako

aurrerapausoen emaitza da.

3.2. Eragileen eskumenak

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak etxebizitza eta eraikinak birgaitzeko laguntzak

emateko programak ditu: laguntza horiek birgaitze isolatuko eragiketak egiteko zein

birgaitze integratuko eragiketak egiteko ematen dira. Bestalde, ingurune degradatuen hiri-

eraberritzerako programak daude eta hiri-inguruneen eta etxebizitzen irisgarritasuna

ziurtatzeko programak daude, halaber.

Aipatutakoez gain, Eusko Jaurlaritzako beste sail batzuetatik birgaitze-jarduerak diruz

laguntzeko programak sustatzen dira, hala nola irisgarritasuna edo eraginkortasun

18



energetikoa hobetzeko programak; zenbait kasutan, Etxebizitza Sailak laguntzen dituen

jardueretarako laguntza osagarriak dira.

Bestalde, hainbat udalerritan Birgaitzeko Hirigintza Sozietateak (BHS) daude. Sozietate

horiek birgaitze integratuko eremuak (BIE) aitortzeko dekretuen babespean sortu dira.

Sozietate horiek, nahiz eta hasiera batean BIEetan esku hartzeko helburuarekin sortu ziren,

kasu askotan zegokien jarduera-esparrua udalerriko beste eremu batzuetara zabaldu dute.

Horrela, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailak emandako Birgaitze Isolaturako laguntzen

kudeaketan parte hartu eta lagundu dute.

Modu berean, EAEko hainbat udalerritan birgaitzera zuzendutako laguntzak ematen dituzte

udalek eta laguntza horiek Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailak ematen dituen laguntzekin

bateragarriak dira. Udalerri horien artean aipa daitezke Bilbo, Donostia, Eibar edo

ARABARRIn (Arabako Foru Administrazioaren mendeko Sozietate Publikoa da) barne

hartutako udalerriak. Gipuzkoako Foru Aldundiak birgaitze-laguntzen programa propio bat

du, halaber.

Birgaitzera zuzentzen diren laguntzak alde batera utzita, etxebizitza eta eraikinen jabeek

beren jabetzen kontserbazio-egoera ona zaindu behar dute. Auzokideen elkarteetan sor

daitezkeen gatazkak edo arazoak konpontzeko, Eusko Jaurlaritzak Bizilagun zerbitzu

publikoa sortu eta herritarren zerbitzura jarri du. Bestalde, Hiri Jabetzako Ganberak

desagertu zirenetik, Etxebizitza Sailak bere gain hartu ditu jabeen artean sor daitezkeen

gatazkak konpontzeko bitartekaritza- eta adiskidetze-funtzioak. Bitartekaritzaren eta

adiskidetzearen bitartez sortzen diren gatazkak epaitegietatik kanpo konpontzea bilatzen da.

19



3.1. taula Birgaitze-politiketan parte hartzen duten eragileak EAEn

ETXEBIZITZA, HERRI LAN ETA GARRAIO SAILA

EKONOMIA ETA OGASUN SAILA:Izartu programa

INGURUMEN, LURRALDE

PLANGINTZA, NEKAZARITZA ETA ARRANTZA SAILA:

Industria AurrienPrograma

ENPLEGU ETA GIZARTE GAIETAKO SAILA: Gizarteratzeko

Programak

ENERGIAREN EUSKAL

ERAKUNDEA: EEE RENOVE planak

Sailen artekoharremanak

Udalak

Birgaitzeko HirigintzaSozietateak (BHS)

Foru Aldundiak

Erakundeen artekoharremanak

3.3. Etxebizitza Sailaren zeregina

Lehen esandakoa gogora ekarriz, Etxebizitza Sailak partikularrei eta auzokideen elkarteei

laguntzak ematen dizkie banakako elementuak edo elementu komunak birgaitzeko. Laguntza

horiek birgaitze isolatuko jardueretarako zein birgaitze integratuko programetan barne

hartutako eragiketetarako izaten dira.

Funts galdurako diru-laguntza pertsonalak eta mailegu kualifikatuak ematen ditu Etxebizitza

Sailak. Laguntzen zenbatekoa aurrekontu babesgarriaren portzentaje bat izaten da, hau da,

jardueraren kostu erreala hartzen da kontuan kalkulua egiteko, eta eman daitekeen

gehieneko kopurua mugatuta dago. Hainbat faktore hartzen dira kontuan aplikatuko den

portzentajea kalkulatzeko:

• Obra mota; 4 obra mota bereizi dira (ikus 3.3. taula. taula): egitura eta eraikuntza

egokitzeko obrak, bizigarritasun-baldintzak egokitzekoak, irisgarritasuna hobetzekoak

eta akabera orokorra egokitzekoak.

• Jarduera mota: birgaitze isolatuko jarduerak edo birgaitze integratuko eragiketetan

barne hartutakoak.

• Onuradunen diru-sarreren maila: hiru sarrera-tarte desberdin bereizi dira.

• Familia osatzen duten kideak

20



Gainera, Etxebizitza Sailak Udaletarako eta Birgaitzeko Hirigintza Sozietateetarako (BHS)

diruz lagun daitezkeen beste programa batzuk ditu:

• Birgaitze Integratuko Eremuetako edo Degradatutako Bizitegi Eremuetako ondare

urbanizatua eta eraikia birgaitzeko programa.

• Irisgarritasuna hobetzeko programa

Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuaren 2006ko abenduaren 29ko Aginduak, 2007ko

martxoaren 8ko Aginduak zuzentzen duenak, etxebizitza birgaitzeko finantza-neurriak

arautzen ditu. Hala ere, 2011ko azaroan Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailburuak

aurrekoak aldatzeko Agindu berri bat onartu zuen, Sailaren ustez 2006ko Aginduan

aurreikusitako neurriak hobetzeko beste hainbat neurri ezarri behar baitira.

Hain zuzen, Sailak bere gain hartu du berotegi-efektuko gasen isurketa murrizten laguntzeko

konpromisoa, bai eta gaur egungo eraikuntzen eskari energetikoa gutxitzen laguntzekoa ere.

Horrela, 2011ko azaroaren 23ko Agindua EAEn eraikita dagoen parkearen eraginkortasun

energetikoaren hobekuntzari laguntzeko sortu da, eta xede horrekin, Jabekideen Elkarteei

ematen zaizkien laguntzen artean eraikinen inguratzailearen eraginkortasun energetikoa

hobetzeko laguntzak aurreikusten dira.

Laguntza-sistema berriak laguntzen haztapena egiten du, diruz lagundutako esku-

hartzearekin lotutako hobekuntzen arabera. Agindu berriak aurreikusten dituen jarduera

babesgarrien artean, eraikuntza eta eraikinen aldiroko ikuskaritzatik ondorioztatutako

txosten teknikoak egiteko lanak barne hartzen dira. Kontzeptu horrek jasoko duen gehieneko

diru-laguntza txostenak lantzeko ordain-sarien % 100 estaltzeko izango da eta gehienez ere

1.000 euro emango dira.

Agindu berria onartzen denetik, eraikin batek 50 urte baino gehiago edukitzean jarduera

babesgarritzat joko dira eraikinaren ikuskaritza teknikoaren ebazpenean barne hartutakoak

bakarrik.

Halaber, jarduera babesgarriak izango dira Eraikuntzaren Kode Teknikoaren Energia

Aurrezteko Oinarrizko Dokumentuaren 3. atalean (DB-HE1) eskatzen diren gehieneko

balioak edo eskakizun-maila altuagoak lortzeko, eraikinaren inguratzaile termikoan esku

hartzeko beharra eragiten dutenak.

Jabekideen Erkidegoei emango zaien diru-laguntzaren kantitatea inguratzaile berriarekin

lotutako hobekuntza-portzentajeen araberakoa izango da. Aurrekontu babesgarriaren %

50era iritsi daiteke eta Jabekideen Erkidego bakoitzari 45.000 euro emango zaizkio gehienez

ere.

21



3.2. taula Eraikinak eta etxebizitzak birgaitzeko partikularrei eta auzokideen elkarteei ematen zaizkien laguntzen laburpena

PARTIKULARREI ETA AUZOKIDEEN ELKARTEEI ZUZENDUTAKO LAGUNTZAK

Diruz lagun daitezkeen obra motak • 1. eta 2. obrak: eraikinaren egitura eta eraikuntza egokitzeko obrak eta etxebizitzen bizigarritasun-baldintzak

egokitzeko obrak (merkataritza-lokalak etxebizitza bihurtzeko birgaitze-lanak 2. motakoak dira). • 3 obrak: etxebizitzak eta sarbideak minusbaliatuen inguruan indarrean dauden legeek adierazten dutenera

egokitzeko lanak • 4 obrak: eraikuntza eta etxebizitzen akabera orokorra eraikuntza egokiaren printzipioetara egokitzeko

lanak. Birgaitze integratuko 4. motako obretarako lortutako diru-laguntza eta beste kontzeptu batzuengatik jasotakoa batuko dira guztizko diru-laguntza kalkulatzeko.

• Eraikinen inguratzaile termikoa hobetzea Eraikin batek 50 urteko edo gehiagoko antzinatasuna badu, jarduera babesgarria izango da eraikuntzaren eta eraikinen aldiroko ikuskaritzatik ondorioztatzen den txosten teknikoaren ebazpenaren arabera, urtebetean edo epe laburrago batean egin beharreko jarduera.

Jarduera motak Birgaitze integratua: Birgaitze Integratuko Eremu (BIE) gisa sailkatutako hiri-multzoetan egiten diren

jarduerak. Birgaitze isolatua: Birgaitze Integratuko Eremuetatik kanpo egiten diren jarduerak (egitura- edo

eraikuntza-mailako egokitzapenik gabeko eraikinetan BIEetan jarduerak, bizigarritasun-baldintzak betetzen ez dituzten eraikinetan, Birgaitze Plan Bereziaren finantzaketatik at geratutako eraikinak).

Etxebizitza birgaitzeko finantza-neurriak eskuratzeko baldintzak • Aipatu etxebizitza titularraren ohiko etxebizitza izango da edo hala izan beharko du lanak amaitu eta hiru

hilabeteko epean, baldin eta alokatuta ez badago edo hutsik egonda jabetzan edo alokairuan lagatzeko konpromisoa hartu bada.

• Jarduera guztiek udalaren obra-baimena eduki behar dute. • Finantzaketa kualifikatua lortzeko titularren urteko sarrera haztatuak 33.000 € izango dira gehienez

(merkataritza-lokalen kasuan izan ezik). Diru-laguntza zuzenak eskuratzeko, gainera, pertsona fisikoak izan beharko du birgaitzearen titularra eta gehienez 21.000 € urteko sarrerak dituzten bizikidetza-unitateko kide izan.

• Birgaitu beharreko eraikinek 10 urtetik gorako antzinatasuna edukitzea (minusbaliotasunak dituzten pertsonentzat, gas naturalaren instalazioa egiteko edo instalazioak indarrean dagoen araudi teknikora egokitzeko birgaitu beharreko etxebizitzen kasuan izan

Diru-laguntzen zenbatekoak

1 eta 2 obrak 3 obrak 4 obrak Kopuru maximoak:

+ B. integratua: 5.500€. + B. isolatua: 3.850€.



Diru-laguntzaren zenbatekoa (%) familiaren sarreren, kide kopuruaren eta obra motaren arabera

Diru-sarrera haztatuak

Kide kopurua

1 eta 2 obrak 3 obrak 4 obrak

3 edo gutxiago

B. integratua: 35%. B. isolatua: 20%.



9.000 € bitartean 3 baino gehiago




3 edo gutxiago




9.001€-15.000€ 3 baino gehiago




3 edo gutxiago




15.001€-21.000€ 3 baino gehiago




* Portzentaje horiei % 5 gehituko zaie jardueren titularrak 5 kide edo gehiagoko bizikidetza-unitateak direnean edo familia ugaria direnean.

Higiezin bateko elementu komunen birgaitzea egin behar bada, aurrekontu babesgarriaren % 5eko diru-laguntza emango zaio Jabekideen Elkarteari zuzenean, baldin eta 1, 2 eta 3 multzoko lanak badira (gehienezko kopurua 2.000 euro izango da). % 10 areagotuko da diru-laguntza, kasu beretan, birgaitze integratuetan (gehieneko kopurua 3.000 euro izango da). Aipatutako laguntzak eta edozein jabek eskura ditzakeenak bateragarriak dira. Eraikinen inguratzaile termikoa hobetzea hobekuntzaren portzentajeen arabera; aurrekontu babesgarriaren % 50era iritsi daiteke eta Jabekideen Erkidego bakoitzak 45.000 euro jasoko ditu gehienez ere. Mailegu kualifikatuak: aurrekontu babesgarriaren kopuruaren parekoa izan daiteke eta, hala badagokio, funts galdura emandako diru-laguntzak kenduko dira. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

22



3.3. taula Udalei eta BHSei ematen zaizkien laguntzen laburpena

BIEetan EDO EREMU NARRIATUETAN ONDAREA BIRGAITZEKO UDALETARAKO DIRU-LAGUNTZAK

• Xedea: Birgaitze Integratuko Eremuetan edo Bizitegi Eremu Narriatuetan urbanizatu eta eraikitako ondarea birgaitzeko diru-laguntzak ematea.

• Onuradunak: Udalak eta Birgaitzeko Hirigintza Sozietateak. • Diru-laguntzen zenbatekoa: agiriak idazteko kostuaren % 90 bitartean, jasotze topografikoen kostuaren

% 100 bitartean eta lanak burutzeko aurrekontuaren % 75 bitartean. UDALENTZAKO DIRU-LAGUNTZAK IRISGARRITASUNA HOBETZEKO

• Xedea: EAEko hiri-ingurunean eta eraikuntzetan irisgarritasuna bermatzeko irisgarritasun-planak idazteko eta hobekuntza-obrak egiteko eta ekipamendua eskuratzeko diru-laguntzak.

• Onuradunak: Udalak eta toki-erakundeak / Irabazi-asmorik gabeko eta erabilgarritasun publikoko erakundeak.

• Udal eta toki-erakundeen diru-laguntzak: Programa idazteko lanen aurrekontuaren % 80 bitartean eta lanak exekutatzeko aurrekontuaren edo ekipamenduak eskuratzeko aurrekontuaren % 50 bitartean.

• Irabazi-asmorik gabeko eta erabilera publikoko erakunde pribatuen diru-laguntzak: lanak exekutatzeko aurrekontuaren edo ekipamenduak eskuratzeko aurrekontuaren % 50 bitartean.

DIRU-LAGUNTZEN HIRIBER PROGRAMA LEHENTASUNEZ ESKU HARTZEKO AUZOAK ETA HIRI EREMUAK HOBETZEKO 2010eko DEIALDIA.

Xedea: Lehentasunez esku hartzeko auzoak eta hiri-eremuak hobetzeko diru-laguntzak ematea. Lehentasunez esku hartzeko auzoen eta/edo eremuen definizioa: hiri-zona homogeneoak, nagusiki bizitegi-erabilerakoak, ohiko etxebizitzetarakoak, adibidez, ondoren aipatutako egoeraren batean daudenean:

• Hirigintza-narriadura, urbanizaziorik, hornidurarik edo azpiegiturarik ez dutelako, nahikoa ez delako edo akastunak direlako.

• Bizitegi-erabilerako sektoreak edo esparruak, nagusiki babes publikoko etxebizitzetarakoak, baldin eta higiezinen merkatuak bizi duen egoeraren ondorioz edo bideragarritasun-elementu osagarriak gauzatzeko beharra egoteagatik, urbanizazio-obrak gauzatzeko zailtasunak badituzte.

Onuradunak: Araba, Bizkai eta Gipuzkoako udalak. Denbora-esparrua: 2010eko abendurako amaitu beharreko obrak; salbuespenetan 2011ko abendua izango da

muga-eguna. Diruz lagun daitezkeen jarduerak:

• Espazio publikoa hobetzea eta espazio publikoarekin lotutako aparkalekuak, espazio berdeak eta kirol-espazioak hornitzea.

• Gauzatze-fasean dauden eremuak edo sektoreak urbanizatzea, hartara babes publikoko etxebizitza kokatzeko orubeak merkaturatu ahal izateko.

• Goian aipatu diren esparru edo sektoreetatik kanpo bideragarritasun-elementu osagarriak gauzatzea.

Diru-laguntzen zenbatekoa: Laguntzak emateko unean kontuan hartu diren urbanizazio-obren kontrata bidezko gauzatze-aurrekontuaren % 75 arteko diru-laguntza. Udal onuradun batek ezingo du 900.000 eurotik gorako diru-laguntza jaso.

Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

23



3.4. Birgaitzeko Sozietateen zeregina

EAEko Autonomia Erkidegoan 17 Birgaitzeko Hirigintza Sozietate daude eta horietako

zenbaitek udalaz gaindiko izaera dute. Sozietate horiek birgaitze integratuko eremuetan

birgaitze-jarduerak garatzeko sortu ziren, baina pixkanaka dagokien jarduera-esparrua

zabaldu dute udalerriko edo eskualdeko beste eremu degradatu batzuetara.

Sozietate horiek dinamizazio- eta kudeaketa-ahalmen handia dute eta herritarrengandik oso

hurbil daude, auzokideen elkarteekin duten harreman zuzenari esker. Horrela, Eusko

Jaurlaritzak birgaitze integratuko eragiketetan ematen dituen diru-laguntzak eskatzeko

dokumentazioa izapidetzeaz gain, birgaitze isolatuko jardueretarako espedienteen inguruan

aholkularitza eta informazioa ematen dute eta espediente horiek izapidetzen dituzte.

Bestalde, herritarrentzako beste laguntza-programa batzuei buruzko informazio ematen dute

(Udal, Aldundi, EEE, eta abarren programak).

Zenbait Sozietatek laguntza-programa propioak dituzte eta Etxebizitza Sailak eskaintzen

dituen laguntzekin bateragarriak dira programa horiek.

3.4. taula EAEko Birgaitzeko Hirigintza Sozietateak

BHS Udalerrietan Jarduera-eremua Sorrera-

data ARICH S.A. Gasteiz Hirigune Historikoaren BIE 1982 ARABARRI S.A. Arabako lurralde

historikoaren gainerakoa

Arabako LHko Ehun historikoak eta BIEak, Gasteiz izan ezik

1989

AZKOITIA LANTZEN S.A. Azkoitia Azkoitiko udalerria 1987 BEASAIN LANTZEN S.A. Beasain Beasaingo udalerria 2006 BERUALA S.A. Bermeo Bermeoko udalerria 1991 DEBEGESA Deba, Eibar, Elgoibar,

Mallabia, Mendaro, Mutriku, Soraluze

Debabarrena 1991

DURANGO ERAIKITZEN S.A. Durango Durangoko udalerria 2002 ERETZA S.A. Barakaldo Barakaldoko udalerria 2001 ERRAZTEN S.A. Lekeitio Lekeitioko udalerria 2003 ERRETENGIBEL S.A. Tolosa Tolosako udalerria 1998 OARSOALDEA S.A. Errenteria, Lezo, Pasaia,

Oiartzun Oarsoaldeako eskualdea 1993

ETXEGINTZA Donostia Alde Zaharra, Amara Zaharra, Sagues eta Altzako BIEak

1989

SESTAOBERRI 2010 S.A. Sestao Txabarri – El Sol BIEa 2005 SURADESA Antzuola, Aretxabaleta,

Arrasate, Bergara, Elgeta, Eskoriatza, Leintz-Gatzaga, Oñati

Debagoiena 1986

SURBISA Bilbo Alde Zaharra, EBBEPB Bilbo Zaharra

1985

SURPOSA S.A. Portugalete Portugaleteko udalerria 1986 URDUÑEDERRA S.L. Urduña Urduñako udalerria 2002 Iturria: Eraikinak Birgaitzeko eta Hiri Berritzerako Plan Estrategikoa.

24



3.5. taula Gasteizko Hiri Historikoaren Birgaitze Integralerako Agentzia

ARICH SA*: Gasteizko hiri historikoaren birgaitze integralerako udal agentzia. Gasteizko Erdi Aroko zatiak eta hirigintza-ezaugarriak eta ezaugarri sozioekonomikoak kontuan hartuta, birgaitzeko beharra duten hiriko beste sektore batzuk osatzen dute jarduera-esparrua. FUNTZIO NAGUSIAK

Hirigintza-azterketak egitea, diziplina anitzak barne hartuta. Hiri-azpiegiturekin eta mota desberdineko zerbitzuen zuzkidurarekin erlazionatutako obrak burutzea. Etxebizitzak birgaitzeko eta eraikin bereziak zaharberritzeko programak sustatzea eta gauzatzea. Udalerrian etxebizitza-administrazioaren programa kudeatzea Erdi Aroko herrigunearen biziberritze integrala bilatzen duen beste edozein udal jarduera. Kudeaketak arrakasta eduki dezan lagundu behar duten eskumeneko beste organismo batzuekin hitzarmenak egitea. *2012ko apirilean agentzia desegin zen eta bere funtzioak Ensanche 21 sozietateak hartu zituen bere gain. Iturria: Gasteizko udala

3.6. taula ARABARRI

ARABARRI: Foru Administrazioaren eta sozietatera elkartutako 25 udalen mendeko sozietate publikoa. Udalerri horien herrigune historikoetan esku hartzen du. FUNTZIO NAGUSIAK

Aldundiak eta Udalek sustatutako birgaitze-jarduerak kudeatzea. Hirigintza-plangintzan esku hartzea Intereseko multzoen kudeaketa-planak lantzea eta garatzea. Finantzaketa, laguntza pribatua, hitzarmenak, eta abar bilatzea. Birgaitzean nahastutako eragileen prestakuntza Ondarea ezagutzera emateko eta berreskuratzeko jarduerak Aholkularitza partikularrei eta laguntzak izapidetzea Aholkularitza partikularrei eta laguntzak izapidetzea: • Babesgarritzat sailkatu diren eraikinen jabe guztiei aholkularitza integrala ematen die. • Modu berean, diru-laguntzak ezartzen dira. • eta ARABARRI bidez zuzenean izapidetuz lor daitezkeen bestelako laguntzen kudeaketa-lanak

egiten dira. Iturria: ARABARRI

3.7. taula Azkoitia Lantzen

AZKOITIA LANTZEN: Azkoitiko Udalaren Udal Sozietate Publikoa

FUNTZIO NAGUSIAK

Lursailak eta eraikuntzak sustatzea Eusko Jaurlaritzak birgaitze-obretarako ematen dituen laguntzei buruzko informazioa emateko eta laguntzak izapidetzeko zerbitzua.

Iturria: Azkoitiko Udala.

3.8. taula Beasain Lantzen

BEASAIN LANTZEN: Beasaingo Udalaren Udal Sozietate Publikoa

FUNTZIO NAGUSIAK

Babes ofizialeko etxebizitzak eta prezio tasatuko etxebizitzak sustatzea eta eraikitzea Industria-lurzorua sustatzea eta kudeatzea, Beasainek eta bertako biztanleek etekina ateratzeko. Eusko Jaurlaritzak birgaitze-obretarako ematen dituen laguntzei buruzko informazioa emateko eta laguntzak izapidetzeko zerbitzua.

Iturria: Beasaingo Udala

25



3.9. taula BERUALA

BERUALA: Bermeoko Udalaren Udal Sozietate Publikoa

FUNTZIO NAGUSIAK

Bermeko Udalaren diru-laguntzak: Bermeoko alde zaharrean kokatutako eraikin pribatuak birgaitzeko obrak diruz laguntzen dira: • Informazioa ematen da • Diru-laguntzak lortzeko izapideak errazten dira

Eusko Jaurlaritzaren laguntzak: • Eusko Jaurlaritzaren laguntzak jasotzeko informazioa eskaintzen da. • Diru-laguntzak lortzeko izapideak errazten dira, betiere obrak alde zaharrean kokatutako

eraikinetan egiten badira BERUALAren eta Eusko Jaurlaritzaren diru-laguntzak bateragarriak dira.

Iturria: Bermeoko Udala

3.10. taula DEBEGESA

DEBEGESA: Debabarrenako Garapen Ekonomikorako Elkartea.

FUNTZIO NAGUSIAK

Debabarrenako eskualdeko Birgaitzeko Hirigintza Sozietate gisa, hiri-birgaitzerako zerbitzu oso bat eskaintzen du; horrela, herritarrari obra-fase guztietan laguntzen dio, obra pribatua izan edo auzokideen elkartearena izan. • Herritarrak etxebizitzen eta eraikinen birgaitzeak dituen abantailen gainean kontzientziatzen ditu • Auzokideen elkarteei eta maizterrei prozesu osoan laguntzen die • Eusko Jaurlaritzaren diru-laguntzak izapidetzen ditu • Udalen diru-laguntzak izapidetzen ditu • Auzokideen elkarteei kudeaketa eta aholkularitza juridikoa zein teknikoa eskaintzen die

UDALEN LAGUNTZAK

Eibarko Udala: Fatxadak birgaitzeko obretarako diru-laguntzak ematen ditu, bai eta igogailuak instalatzeko ere, erabilera nagusitzat etxebizitzarena duten eraikinetan. Bestalde, etxebizitza-eraikinetan egingo diren birgaitze-obra guztiak ICIO ordaintzetik salbuetsita daude. Fatxada eta igogailuetarako laguntzen izapideak Udalean bertan egiten dira Elgoibarko Udala eta Debako Udala: ICIOren % 90 itzultzen du etxebizitza-eraikinen birgaitze-obretan, betiere birgaitze-espedientea Eusko Jaurlaritzan izapidetzen bada. Espedientea DEBEGESA bitartez izapidetu daiteke Udalean bertan. Ermuko Udala: Fatxadak apaintzeko eta txukuntzeko diru-laguntzak ematen ditu, Ermuko alde zaharrean kokatutako etxebizitzetan, eta auzokideen elkarteetan oztopo arkitektonikoak desagerrarazteko laguntzak ematen ditu, halaber.

Iturria: DEBEGESA

3.11. taula DURANGO ERAIKITZEN

DURANGO ERAIKITZEN: Durangoko Udalaren Sozietate Anonimoa

HERRITARRENTZAKO ZERBITZUAK

Alderdi hauei buruzko informazioa: • Etxebizitzak birgaitzeko laguntza motak • Egin beharreko birgaitze-obrei buruzko informazioa eta aholkularitza teknikoa • Etxebizitza publikoa eskuratzeko aukerak • Alokairuko etxebizitza publikoaren sustapena • Alokairurako udal laguntzak

Hainbat gairen kudeaketa eta izapideak: • Eusko Jaurlaritzak birgaitzeko ematen dituen laguntzak • Ondare eraikia birgaitzeko Durangoko Udalaren laguntzak • Gazteek etxebizitza alokatzeko udalaren laguntzak • Durangoko etxebizitza hutsak Bizigune Programaren barruan sartzea

Iturria: Durangoko Udala

26



3.12. taula ERETZA

ERETZA: Barakaldoko Udalaren Hirigintza Sozietatea.

FUNTZIO NAGUSIAK

Birgaitzeko Sozietatea Lurzoruaren programazioa eta prestaketa sustatzea, Barakaldoko Udalaren Hirigintza Plangintzako zehaztapenak gauzatzeko; arreta berezia ematen zaio etxebizitzari. Hirigintza Planak eta Proiektuak formulatzea, karga eta onuren banaketa barne hartuta Gizarte- eta Hirigintza Azterlanak lantzea eta jarraipena egitea Azpiegiturak gauzatzea eta zerbitzuak hornitzea Urbanizazioak sustatzea eta kudeatzea Birgaitzeko Sozietate gisa, Barakaldoko erdialdean eta San Luis auzoan hasi zen lanean, baina, beranduago, udalerriko beste inguru batzuetara zabaldu da, behar nagusiak antzemateko birgaitze-azterlan bat egin eta gero. Birgaitzea sustatzeko eta igogailuak instalatzeko berariazko laguntzen programa bat du. • ERETZA sozietateak kudeatu beharreko Lehentasunezko Birgaitze Isolatuko Eremu batzuk

zehazten ditu, eta auzokideen elkarteei indarrean dauden laguntzei eta horiek eskatzeko eta lortzeko moduari buruzko informazio ematen die.

• ERETZAk diruz laguntzen du igogailuen instalazioa, igogailuak instalatzeko obren guztizko kostuaren % 20ra arte; gehienez ere 10.000 euroko laguntzak ematen ditu auzokideen elkarte bakoitzagatik.

Iturria: ERETZA

3.13. taula ERRAZTEN

ERRAZTEN: Lekeitioko Udalaren Sozietate Publikoa.

FUNTZIO NAGUSIAK

Lekeitioko udalerriko herrigune historikoaren eta beste eremu batzuen birgaitze integralerako udal zerbitzu publikoa kudeatzea. Orubeen udal-erregistroa sortzea. Udalerrian etxebizitzen birgaitzerako eta administraziorako programak kudeatzea. Beste organismo batzuen aurrean partikular eta erkidegoetarako birgaitze-laguntzen eskaerak kudeatzea: • Beste organismo publiko eta pribatu batzuk birgaitzerako ematen dituzten laguntzei buruzko

informazioa. • Proiektu teknikoak lantzeko aholkularitza • Laguntzen eskaerak kudeatzeko aholkularitza • Enpresa teknikoekin akordioak lortzea obren gauzatzea errazteko.

Iturria: Lekeitioko Udala

3.14. taula ERRETENGIBEL

ERRETENGIBEL: Tolosako Udalaren Udal Sozietatea.

FUNTZIO NAGUSIAK

Eusko Jaurlaritzak alde zaharrean kokatutako etxebizitzak birgaitzeko ematen dituen laguntzak kudeatzea. Eusko Jaurlaritzak Tolosako beste eremu batzuetan kokatutako etxebizitzetarako ematen dituen laguntzak kudeatzea Bigarren eskuko etxebizitzak eskuratzeko eta alokairu babestuak lortzeko laguntzak kudeatzea. Erretengibel Laguntza Programa eraikinak, etxebizitzak eta lokalak birgaitzeko. Elementu komunak eta elementu pribatuak birgaitzeko laguntzak ematen dira eta laguntzen zenbatekoa onuradunen sarreren araberakoak (21.000 euro gehienez elementu komunetarako eta 33.000 euro elementu pribatuetarako) eta egindako gastuaren araberakoak dira. Laguntza hauek Eusko Jaurlaritzaren laguntzen osagarriak dira.

Iturria: Tolosako Udala

27



3.15. taula OARSOALDEA

OARSOALDEA: Errenteria, Pasaia, Lezo eta Oiartzungo udalerrien Eskualde Garapenerako Sozietatea.

FUNTZIO NAGUSIAK

Besteak beste, Oarsoaldeak, eskualdeko lau udalekin koordinatuta, Hiri Berrikuntzako Zerbitzuaren ardura du eta hiru jarduera-esparru ditu xedetzat: Birgaitze-zerbitzua: Partikular eta auzokideen elkarteei obren aholkularitza zuzena eta pertsonalizatua eskaintzen die: • Sustatzaile-erakunde erlazioan laguntzea: Udala, Foru Aldundia, Eusko Jaurlaritza, eta abar. • Sustatzailearen eta erakunde pribatuen arteko erlazioan laguntzea: elkargo profesionalak,

eraikuntza-enpresak eta gremioak • Birgaitze-obrei buruzko aholkularitza • Birgaitze-proiektu teknikoei buruzko aholkularitza • Jarduera puntualak taldeentzat, bilerak auzokide elkarteekin, elkargo profesionalekin, gremioen

elkarteekin. • Diru-laguntzak bideratzea • LEIHATILA BAKARRA: Eusko Jaurlaritzaren, Gizarte Segurantzaren, Diruzaintza Orokorraren

eta Foru Aldundiaren dokumentazioa izapidetzea eta birgaitzerako beharrezkoak diren bestelako dokumentuak izapidetzea. Gipuzkoan zerbitzu aitzindaria.

Hiri Berrikuntzako Programak: • Erreferentziazko esparru orokorra Pasaiako Badia Berritzeko Plan Estrategikoa da. • Eskualdeko auzo edo zona degradatuak eragiten dituzten hiri-berrikuntzako programak

Obra Publikoa sustatzea: • Aholkularitza, azterketak egitea, baliabideak eta finantzaketa lortzea (URBAN programa),

eztabaidak antolatzea, programetan parte hartzea, eta abar. Iturria: Oarsoaldea

28



3.16. taula ETXEGINTZA

2011n PARVISA: Donostiako Alde Zaharra Birgaitzeko Hirigintza Sozietatea, ETXEGINTZAn integratzeko. Egitura berean sartu nahi dira obra berria eta birgaitzea, etxebizitza-politika bakar bat gauzatzeko. Krisialdiaren eraginez, pentsa daiteke etorkizun hurbilean hiri-birgaitzea eta –eraberritzea indartuko dela, obra berria baino gehiago. PARVISA Alde Zaharreko BIEko obrak kudeatzeko eta sustatzeko sortu zen, baina, beranduago, bere jarduera-esparrua beste jarduera-eremu batzuetara zabaldu da: Amara Zaharra, Sagues eta Altza. FUNTZIO NAGUSIAK

Gizarte- eta Hirigintza Azterlanak lantzea eta jarraipena egitea Hirigintza Planak eta Proiektuak formulatzea, karga eta onuren banaketa barne hartuta. Mota orotako eraikuntza eta urbanizazioen birgaitze-proiektuak idaztea Birgaitze-jardueren eraikuntza-obrak burutzea. Desjabetze-espedienteak idazten eta kudeatzen laguntzea, onuraduna ez denean. Birgaitze Plan Bereziak gauzatzearen ondoriozko mota orotako ondasunak, obrak eta zerbitzuak kudeatzea, ustiatzea eta kontserbatzea. Sozietateak berak edo beste administrazio batzuekin elkarlanean etxebizitzak sustatzea. Birgaitze-jarduera publikoak:

• Inbertsio-plan berariazkoa lantzea, lehen mailako ekipamendu komunitarioa areagotzeko eta hobetzeko eta hirigintzako esku-hartzeak egiteko.

• Lankidetza-hitzarmenak egitea Eusko Jaurlaritzarekin, Foru Aldundiarekin eta autonomia-erkidegoko beste edozein erakunde publikorekin.

• Organismo publikoen baliabideak eta esku-hartzeak koordinatzea eta bideratzea Birgaitze-jarduera pribatuak:

• Etxebizitzen ahalmen ekonomiko baxuko erabiltzaileekin hitzarmenak ezartzea; Sozietateak ahalmena du etxebizitza horietan birgaitze-lanak egiteko.

• Autonomia-erkidegoko administrazioaren eta EAEko finantza-erakundeen artean ezar daitezkeen hitzarmenetan parte hartzea.

• Ekimen pribatuari birgaitze-jarduerak garatzen laguntzeko planak lantzea. • Birgaitzeko laguntzak jasotzea eta eskabideak egiaztatzea, ondoren eskumeneko

organismora bidaltzeko. • Jarduera pribatuak kontrolatzea, sustatzea, kudeatzea, aholkularitza eta informazioa ematea

eta koordinatzea. • Birgaitze-lanek irauten duten bitartean behin-behineko alojamenduetarako planak lantzea,

lanek eragindako erabiltzaileentzat.

DONOSTIAKO UDALAK EMATEN DITUEN DIRU-LAGUNTZAK

Donostiako Udalak, PARVISAren bitartez, diru-laguntzak ematen ditu bere jarduera-eremuetan (BIEetan) bizitegi-eraikinak birgaitzeko lanen sustapen pribatua sustatzeko:

• Elementu komunak: fatxadak, estalkiak, patioak, eskailerak, egiturak eta instalazioa eta oztopo arkitektonikoak desagerraraztea.

• Elementu pribatuak: irisgarritasuna eta bizigarritasuna hobetzea, instalazioak, arotzeria, eta abar.

• Laguntzak funts galdurako diru-laguntzak dira: gehienez ere 12.000 € eskatzaile bakoitzagatik.

Donostiako Udalak jabekideen erkidegoei laguntzak ematen dizkie, udalerri osoko bizitegi-eraikinetan igogailuak eta arrapala edo plataforma jasogailuak instalatzeko.

• Igogailua instalatzeko diru-laguntza funts galdurako diru-laguntza batean datza eta guztizko aurrekontuaren % 20ra iristen da. Instalatutako igogailu batengatik gehieneko zenbatekoa: 10.818.22 €.

• Arrapalak eta plataformak instalatzeko diru-laguntza: Babestuko den aurrekontuaren % 20. Kopuru maximoa: 1.803,04 € arrapalagatik eta 3.606,07 € plataforma jasogailuagatik.

Iturria: Donostiako Udala

29



3.17. taula SESTAO BERRI 2010, S.A.

SESTAO BERRI 2010: Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak du sozietatearen % 50 eta Sestaoko Udalak du beste % 50. FUNTZIO NAGUSIAK

Kudeaketa-tresna bat da Txabarri, Urbinaga, Simondrogas, Rivas eta Los Baños eremuen hiri- eta gizarte-berritzerako prozesuaren barruan: eraikinen birgaitzea sustatzea, hirigintza-mailan, eta auzokideen elkarteei laguntzea, gizarte- eta bizikidetza-mailan.

• Berralojamenduak kudeatzea • Birgaitzea kudeatzea • Alokairua kudeatzea • Bitartekaritza eta adiskidetzea kudeatzea

Birgaitzearen kudeaketan eskaintzen diren zerbitzuak: • Teknikoa: eraikinen diagnostikoa egitea eta eraikin bakoitzerako konponbide egokien

azterketa egitea • Soziala: prozesuan laguntzaren xede diren pertsonei laguntzea • Juridikoa: laguntza juridikoa • Finantzarioa: aholkularitza eta birgaitze-proiektuen bideragarritasunaren finantza-azterketa • Administratiboa: erkidego eta partikularren diru-laguntzen eskabideak kudeatzea • Bezeroarentzako arreta: informazioa ematea

Sestaoko Udalak diru-laguntzak ematen ditu eraikinak birgaitzeko obra komunitarioak egiteko: • Eraikuntzen birgaitze integraleko obrak • Bizitegi-erabilerako eraikinen fatxada eta/edo estalki osoak konpontzeko lanak.

Iturria: SESTAO BERRI 2010, S.A.

3.18. taula SURADESA

SURADESA: Debagoienako Birgaitzeko Hirigintza Sozietatea.

FUNTZIO NAGUSIAK

Eskualdeko bizitegi-ondarearen birgaitzea kudeatzea. Herritarrentzako informazio pertsonalizatua Eusko Jaurlaritzak eta Udalak etxebizitzak eta eraikinak birgaitzeko ematen dituen laguntzei buruz.

Iturria: Debagoienako mankomunitatea.

30



3.19. taula SURBISA

SURBISA: Bilboko Birgaitzeko Hirigintza Sozietatea, SA

FUNTZIO NAGUSIAK

SURBISA alde zaharreko lurralde-esparruaren barruan hirigintzako birgaitze-jarduerak garatzeko sortu zen. Ondoren, bere jarduera-esparrua zabaldu zuen, Bilbo Zaharra eta Zabala kaleko Ferroviarios auzoa barne hartuz. • Eraikin, etxebizitza eta denden birgaitze pribatua kudeatzea. Birgaitzerako diru-laguntzak:

• Diru-laguntzak funts galdura • Mailegu lagunduak

• BIEko ekipamendu komunitarioen zuzkidura zabaltzea • Urbanizazio-elementuak, azpiegiturak eta espazio libre bereziak konpontzea, beharrezkoa den

finantzaketa kudeatuz. • Birgaitze-jardueretan parte hartzea etxebizitzen sustapen publikoa edo itundua egiteko. • Eraikinak eskuratu eta horien birgaitze integrala egiten laguntzea. • BPBren eduki propioen hirigintza-kudeaketa.

LEIHATILA BAKARRA: Eusko Jaurlaritzak eta Bilboko Udalak birgaitzerako ematen dituen diru-laguntzak jasotzea, izapidetzea eta ematea. Eusko Jaurlaritzaren zein SURBISAren laguntzak zuzentzen diren jarduera motak (biak laguntzak osagarriak dira): • Partikularrei eta auzokideen elkarteei diru-laguntzak eraikinak birgaitzeko • Partikularrei diru-laguntzak etxebizitzen barruan birgaitze-lanak egiteko • Oztopo arkitektonikoak desagerrarazteko diru-laguntzak, irisgarritasuna errazteko, eta

igogailuak instalatzeko diru-laguntzak. SURBISAk ematen dituen laguntza bereziak programa berezien barruan: • Isolamendu akustikorako laguntzak • Oinarrizko instalazioetan, komunetan nagusiki, bizigarritasun-baldintzak lortzeko laguntzak. • Balio bereziko arotzeria eta burdin lanak birgaitzeko laguntza bereziak. • Bilbo Zaharreko BIEetako eraikinetan egitura-elementuetan jarduerak garatzeko laguntza

bereziak. • Bilbo Zaharrean eta Atxurin gas-instalazio komunitarioetarako laguntzak. • Isolamendu termikorako laguntza bereziak.

Iturria: SURBISA

3.20. taula SURPOSA

SURPOSA: Portugaleteko Birgaitzeko Hirigintza Sozietatea.

FUNTZIO NAGUSIAK

Eraikinak birgaitzea: elementu komunak, etxebizitzak eta lokalak. Hirigune Historikoaren BIEan eskainitako zerbitzuak: • Informazio orokorra. • Dokumentazioa jasotzea, izapidetzea eta jarraipena • SURPOSAren diru-laguntzak • Eusko Jaurlaritzaren eta beste erakunde batzuen diru-laguntzak.

Birgaitze Isolatuko eragiketetan eskainitako zerbitzuak: udalerriaren gainerakoan: • Informazio orokorra. • Dokumentazioa jasotzea, izapidetzea eta jarraipena • Eusko Jaurlaritzaren eta beste erakunde batzuen diru-laguntzak.

Hainbat funtzio: Udal aparkalekuak Azpiegitura-lanak: informazioa, iradokizunak eta gorabeherak Etxebizitzen eta merkataritza-lokalen sustapenak.

Iturria: Portugaleteko Udala.

31



3.21. taula URDUÑEDERRA

URDUÑEDERRA: Urduñako Udalaren Udal Sozietatea.

FUNTZIO NAGUSIAK

Hiri-eraberritzea Enplegua eta prestakuntza Sustapena eta turismoa Komunikazio estrategikoa Hiri-eraberritzearen esparruan: • Lurzorua sustatzea bizitegi-sektorearentzat, industria-sektorearentzat eta zerbitzuen

sektorearentzat • Etxebizitzen eraikuntza eta salmenta • Gizarte- eta ekonomia-garapenerako proiektuak burutzea etxebizitza babestuaren sustapenaren

eta etxebizitzen birgaitzearen esparruetan, beste batzuen artean.

Iturria: Urduñako Udala

3.5. Parte hartzen duten hainbat eragile

3.5.1. Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saila: Industria Aurrien Programa.

Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Industria Sailaren

Industria Aurrien Programari esker, espazio degradatuak berreskura daitezke, hiriaren

barruan bizitegi-esparru gisa erabiltzeko edo ekipamendu edo aisialdiko espazio gisa

erabiltzeko ondoren.

Industria Aurriak industria-instalazio zaharkituek edo meategi agortuek betetako azalera

zabalak dira, eta, eskuarki, hirietako erdialdeetan dauden lurrak betetzen dituzte. Hirien

erdialdeetan lurzoru urbanizagarri gutxi egoten da eta, ondorioz, lur horiek berreskuratzea

oso garrantzitsua da, etekin bikoitza lortzen baita: alde batetik, ingurumen-ikuspegitik

espazio degradatu bat berreskuratzea lortzen da eta, bestetik, espazio berri bat askatzen da,

landa-lurzoru berriak bete gabe (hiriaren erdigunetik urrutirago egoten dira, gainera).

Programa honek industria-aurriak eraisteko laguntzak ematen ditu, bai eraispen-programak

idazteko bai gauzatzeko. Laguntzak epe luzerako maileguak dira, interesik gabeak, eta

pertsona pribatuentzat, fisiko zein juridikoentzat, Udalentzat, Foru Aldundientzat edo beste

edozein Herri Administraziorentzat eta horien mendeko erakunde edo organismoentzat dira.

Programa honi esker, 235 hektarea lur baino gehiago berreskuratu ahal izan da; 2010eko

abenduaren 31ko datuen arabera, 19 milioi eurotik gorako inbertsioa egin da eta 145

jarduera garatu dira.

32



3.22. taula Industria Aurrien Programaren jarduerak, 2010eko abenduaren 31n

Eremu Funtzionala Jarduera kop. Azalera askatua (Ha) Diru-laguntzen zenbatekoa (eurotan)

Araba Erdialdea 9 20,55 1.079.642,82 Arabako Errioxako EF 1 0,50 11.451,16 Bilbao Metropolitarreko EF

42 132,47 8.045.027,76

Donostia 49 42,67 4.715.130,72 Enkartazioetako EF 4 5,50 641.376,83 Goierriko EF 4 2,20 237.542,77 Durango 6 4,67 279.748,46 Eibar 11 9,35 1.370.015,81 Arratiako EF 2 0,45 84.951,96 Debagoienako EF 6 6,18 557.061,01 Tolosa 7 2,90 1.264.988,07 Zarautz-Azpeitia 4 8,20 791.016,78 GUZTIRA 145 235,64 19.077.954,15 Iturria: Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saila.

Lortu den lurzoru-azaleraren gehiengoa 90eko hamarkadaren lehen urteetan Bilbo

Metropolitarrean, eta batez ere Sestaon, egindako jarduerei dagokie.

3.1. grafikoa Industria Aurrien Programan emandako diru-laguntzen bilakaera

DIRU-LAGUNTZEN ZENBATEKOAREN BILAKAERA

0

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

2.500.000

3.000.000

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Euro

BERRESKURATUTAKO HEKTAREEN BILAKAERA

0102030405060708090

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Ber

resk

urat

utak

o he

ktar

eak

Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza.

33



2011n emandako laguntzak 1.968.622,6 euroko kantitatera iritsi dira: 168.622,6 euro

2011ko ekitaldirako eta 1.800.000 euro 2012ko ekitaldirako. 2011n esleitutako kopuruak

eraispen-proiektuak idazteko erabili dira eta 2012ko ekitaldikoak diruz lagundutako

gainontzeko jardueretara bideratu dira. Zentzu horretan, salbuespena da Arrasateko Udalari

emandako laguntza, 2011 urterako izan baita osorik. Halaber, 2010eko laguntzen deialdian

1.200.000 euroko aurrekontua erabaki zen 2011 urterako.

3.23. taula Industria Aurrien Programak 2010eko deialdian emandako laguntzak

Lurraldea Udalerria Industria Aurriak 2010eko ekitaldia (eurotan)

2011ko ekitaldia (eurotan)

Guztira (eurotan)

Araba Kanpezu Campezo Emulsiones eta Slurrys-en instalazio zaharrak 13.279 107.662 120.941

Sondika Finex fabrika zaharra 3.135 102.905 106.040 Erandio Kossler Ibérica-ren industria-

nabea 55.131 365.824 420.955 Iurreta “Fundiguel S.A.” galdategia 7.021 65.448 72.469

Bizkaia

Ermua “Treviño” zaharraren lursaileko instalazioak 1.050 4.530 5.580

Irun Porcelanas Bidasoa eta Zubelzu-ren instalazioak 8.000 220.466 228.466

Donostia C.05 San Bartolomé-I. fasea eremuko 5 instalazio 15.950 228.607 244.557

Arrasate Biurtu pabilioia 7.762 20.138 27.900

Gipuzkoa

Elgoibar Industrial Guass eraikina 2.974 83.603 85.576 GUZTIRA

114.302 1.200.000 1.314.302

Iturria: Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saila.

3.24. taula Industria Aurrien Programak 2011ko deialdian emandako laguntzak

Lurraldea

Udalerria Industria Aurriak 2011ko ekitaldia (eurotan)

2012ko ekitaldia (eurotan)

Guztira (eurotan)

Araba Gasteiz 16-19 pabilioiak, Gamarrako atea 27 11.860 51.083 62.953

Aulezti Lekoitz harrobiko instalazioak 2.154 7.212 9.366

Bilbo Garellanoko Udal Instalazioak 13.148 358.639 371.787

Barakaldo Befesa Desulfuración-en instalazioak 8.700 523.248 531.948

Basauri “La Basconia” industria-eraikinak 47.000 149.445 196.445

Otxandio Zine zaharra, Udaletxe 2 3.989 13.353 17.342

Bizkaia

Ajangiz “Maderas Ormaecheverría” zerrategia 1.440 22.342 23.782

Hernani Hexion Speciality Chemicals Ibérica fabrika 4.780 184.820 189.600

Elgoibar “Pulimentos Paco” eraikinak, Deba Kalea 7 3.950 34.705 38.655

Urretxu Fundiciones Sarralde instalazioak 15.500 445.952 461.452

Gipuzkoa

Arrasate/Mondragón Cruz Villar pabilioia 10.298 -- 10.298 GUZTIRA

168.623 1.800.000 1.968.623

Iturria: Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saila.

34



3.5.2. Ekonomia eta Ogasun Saila: Izartu programa (Hiri Suspertzerako Programa Integrala).

Azken hamar urteetan Ekonomia eta Ogasun Sailak birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen

esparruan lan egin du, hiri-eremu degradatuen suspertze integralerako programak garatuz:

Izartu programa. Bi edizio eduki ditu programa honek, Izartu I eta Izartu II, eta Euskal

Autonomia Erkidegoko hiri-eremu baztertuenak suspertzeko tresna izan da.

2001etik 2010era programak jarduera integralak garatu ditu. Eremu batek dituen berariazko

arazoak (sozialak, ekonomikoak, ingurumenekoak, eta abar) batera aztertu eta landu dira.

Ekimen guztien helburua da lurraldearen, ekonomiaren eta gizartearen kohesioa lortzea.

Guztira Hiri Berritzerako 116 Programa Integral garatu dira eta 86 udalerritan esku hartu da

(euskal udalerri guztien % 35).

Guztira egindako inbertsioa 371 milioi eurokoa da eta ordaindutako laguntza 242 milioi

eurokoa, hau da, guztizko inbertsioaren % 65.

Izartuk diruz lagundu dituen jarduera guztiak honako kohesio-helburu orokor hauen

inguruan biltzen dira:

• Lurralde-integrazioko arazoak konpontzea

• Espazio narriatuak berreskuratzea eta hobetzea

• Hiri-jardueren ingurumen-inpaktua murriztea

• Enpresari, ETE, turismo eta udal-ondareari laguntzea

• IKTak erabiltzen eta ezartzen hastea

• Gizarte- eta lan-bazterkeria pairatzeko arriskua duten taldeen aldeko diskriminazio

positiboa.

3.25. taula Izartu programa

Izartu I (2001-2005)

Izartu II (2004-2010)

Guztira

Garatu diren programak 51 65 116 Udalerri onuradunak 47 68 115 Emandako diru-laguntza (M€) 150 109 259 Diruz lagun daitekeen inbertsioa (M€)

222 172 394

Ordaindutako diru-laguntza (M€)

138 104 242

Gauzatutako inbertsioa (M€) 206 165 371 Iturria: Ekonomia eta Plangintza Zuzendaritza. Ekonomia eta Ogasun Saila.

35



3.26. taula Izartu II Programa, 2004-2010 jarduerak

Jarduera kop. Gauzatzearen %

Lurralde-integrazioko arazoak konpontzea (bideak, sarbide mekanikoak, hirigintza-oztopoak desagerraraztea, eta abar) 58 99% Leku narriatuak edo utziak berreskuratzea eta hobetzea (industria-inguruak, hiri-inguruak, paisaia naturalak) 106 82% Hiri-jardueren ingurumen-inpaktua murriztea (saneamendua, argiteria, kaleak oinezkoentzat jartzea, auzoetan hiri-baldintzak hobetzea, eta abar). 61 83% Enpresari, ETE, turismo eta udal-ondareari laguntzea 20 70% IKTak erabiltzen eta ezartzen hastea 6 100% Gizarte- eta lan-bazterkeria pairatzeko arriskua duten taldeen aldeko diskriminazio positiboa (gizarte- eta kultura-ekipamenduak, zerbitzuak eta udal programak) 11 103% Iturria: Ekonomia eta Plangintza Zuzendaritza. Ekonomia eta Ogasun Saila.

3.5.3. Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzak: ETXEAN programa.

Gipuzkoako Foru Aldundiak ETXEAN programa garatzen du, eta autonomia pertsonala

laguntzeko produktuak erosteko edo produktu horiek lagatzeko diru-laguntzak ematen ditu

programa horren bitartez. Helburua da minusbaliotasunak dituzten pertsonei edo mendeko

pertsonei etxean bertan bizitzen jarraitzen laguntzea eta, xede horrekin, irisgarritasuna

bermatzeko eta eguneroko bizitzako zereginak garatzeko autonomia pertsonala ziurtatzeko

beharrezkoak diren bitartekoak eskaintzen dira. Bost multzotan bereizten dira laguntza

motak, eta horietako bat hirigintza- eta eraikuntza-irisgarritasuna hobetzeko laguntzen

multzoa da.

3.27. taula ETXEAN programa. Gipuzkoako Foru Aldundiak minusbaliotasunak dituzten pertsonei edo mendeko pertsonei etxean bertan bizitzen jarraitzen laguntzeko ematen dituen laguntzen laburpena.

Hirigintza- eta eraikuntza-irisgarritasunerako laguntzak Etxebizitzaren sarreretan oztopoak desagerraraztea Etxebizitzaren barruan oztopoak desagerraraztea Mugikortasun pertsonalerako eta garraioa eskuratzeko laguntzak Aulki gurpildun motorizatuak Aulki bereziak Igogailuak eta leku batetik bestera mugitzeko gailuak Ibilgailua egokitzea Ibilgailua eskuratzea Babes eta zainketa pertsonalerako laguntzak Komun, konketa eta dutxako osagarriak Segurtasun pertsonalerako elementuak Altzariak eta etxebizitzaren egokitzapena Somier artikulatua, koltxoia, tentetzen laguntzeko besaulkia Komunikaziorako, informaziorako eta seinaleztapenerako sistemak Braille idazmakinak, hardware eta software egokitua, eta abar. Laguntzen xehetasuna abenduaren 23ko 87/2008 FORU DEKRETUAN. Iturria: Gipuzkoako Foru Aldundia, Gizarte Politikarako Departamentua.

36



3.5.4. Energiaren Euskal Erakundearen laguntzak.

EEE-Energiaren Euskal Erakundeak Euskal Autonomia Erkidegoko etxebizitzen

eraginkortasun energetikoa hobetzeko hainbat laguntza-programa ditu; Renove Planak dira:

a) Kondentsazio bidezko banakako galdaren Renove Plana

Programa honen bitartez, gaur egun instalatuta dauden banakako galdarak (edo antzeko

funtzionaltasuna duten ekipoak) potentzia bera edo 70 Kw-tik beherakoa duten beste

batzuengatik ordezkatzeko laguntzak ematen dira. Azken horiek eraginkortasun energetiko

handiko ekipotzat jotzen dira.

Instalatutako galdara bakoitzagatik 200 euroko laguntzak ematen dira guztira eta laguntza

horien onuradun izan daitezke etxebizitzen jabeak, establezimendu txikiak, irabazi-asmorik

gabeko erakundeak, tokiko korporazioak eta beste edozein, betiere berrikuntza Euskal

Autonomia Erkidegoaren barruan egiten bada. Onuradunei ez zaie mugarik jartzen horrelako

laguntzak eskuratu ahal izateko. Planera bideratutako aurrekontuko kontu-saila 450.000

eurokoa da. 2011ko azaroaren 30ean amaitu zen laguntza hori eskatzeko epea.

b) Etxebizitza eta etxebizitza-eraikinetako instalazio elektrikoen Renove Plana

Etxebizitza eta jabekideen erkidegoetarako laguntzen programa da, 25 urte edo gehiagoko

antzinatasuna duten behe-tentsioko instalazio elektrikoak berritzeko. Instalazio elektrikoaren

berrikuntza bakoitzak inbertsioaren % 50 arteko diru-laguntza jasotzen du; etxebizitza

bakoitzagatik gehienez ere 500 euroko kantitatea ematen da eta 1.000 eurokoa, berriz,

jabekideen erkidego bakoitzagatik. Programa honetarako guztizko aurrekontua 275.520

eurokoa da eta 2011ko ekainaren 20an agortu zen.

c) Etxebizitzen leihoen Renove Plana Laguntza hauetarako eskaera epea 2011aren

Urtarrilaren 7an bukatu zen, aurrekontu zuzkiduraren agorpena zela eta.

Laguntza hauetarako eskaera epea 2011aren Urtarrilaren 7an bukatu zen, aurrekontu

zuzkiduraren agorpena zela eta. Ohiko etxebizitzaren beiraz hornitutako itxierak goi-

eraginkortasuneko bestelako prestazio termikoengatik ordezkatzeko laguntzen programa da.

Helburua da etxebizitzen esparruan energia-kontsumoa murriztea. Laguntzaren guztizko

kantitatea inbertsioaren % 22ra iristen da, eta gehienez ere diruz laguntzen den kantitatea

450 eurokoa da leihoaren m2 bakoitzagatik, eta, edozein kasutan, etxebizitza bakoitzagatik

1.200 euroko diru-laguntza ematen da. 2012ko urtarrilaren 4an itxi zen programa,

1.400.000 euroko aurrekontu-zuzkidura agortu baitzen.

d) Eraikita dauden eraikinen inguratzaile termikoaren birgaitze energetikoa.

Laguntza hauetarako eskaera epea 2010aren Azaroaren 30ean bukatu zen. Eraikinaren

inguratzaile termikoaren barruan sartzen dira, eraikin baten esparru bizigarriak kanpoko

girotik (airea, lursaila edo beste eraikin bat) bereizteko eraikinaren itxierak eta esparru

37



bizigarriak ez-bizigarrietatik bereizteko barruko zatiak, kanpoko giroarekin kontaktuan

daudenak, hau da, fatxadak, estalkiak edo teilatuak, leihoak, eta abar.

Kostu aukeragarriak dira, bestalde, inguratzaile termikoaren gaineko jardueren bitartez

eraikinaren berotze eta hoztearen eskari energetikoa murrizteko jarduera energetikoak,

horien gainkostua kontuan hartuta. Laguntzaren gehieneko zenbatekoa kostu aukeragarrien

% 22koa izango da eta gehienez ere 10.000 eurokoa izango da etxebizitza familiabakarren

kasuan, eta 300.000 eurokoa etxebizitza-multzoen edo beste erabilera bateko eraikin

bakoitzaren kasuan. 2011ko azaroaren 30ean amaitu zen laguntzak eskatzeko epea.

e) Gaur egungo eraikinen instalazio termikoen eraginkortasun energetikoaren

hobekuntza

Energia-kontsumoa urtean % 20 murriztea lortzen duten jarduera energetikoetarako

laguntzak. Jarduera hauek jaso dute diru-laguntza:

• Hotza eta beroa ekoizteko ekipoak errendimendu altuagoko ekipoengatik aldatzea.

• Jariakin eramaileak mugitzeko ekipoak ordezkatzea

• Kanpo-aire bidezko doako hozte-sistemak eta airearen beroa berreskuratzeko sistemak

• Hiriko zein barrutiko berokuntza- eta hozte-sistema zentralizatuen instalazio berriak,

edo eraikin bati baino gehiagori zerbitzua ematen dioten instalazio berriak.

• Energia-kontsumoa kontabilizatzeko eta telekudeaketa egiteko beharrezkoak diren

sistemak.

Kostu aukeragarriaren % 22koa da laguntzaren gehieneko zenbatekoa. Etiketatu

energetikoaren kategoria gorena duten ekipoen proiektuetan % 30ekoa da gehieneko

zenbatekoa. 2011ko azaroan amaitu zen laguntzak eskatzeko epea.

f) Gaur egungo eraikinetako igogailuen instalazioen eraginkortasun energetikoaren

hobekuntza

Igogailuaren mugimenduan eta/edo kabinaren argiztapenean energia konbentzionalaren

kontsumoa urtean gutxienez % 35 murriztea lortzen duten jarduera energetikoetarako

laguntzak. Laguntzaren gehieneko zenbatekoa kostu aukeragarriaren % 35ekoa izango da

eta igogailu bakoitzagatik 3.300 euroko laguntza emango da gehienez ere. 2011ko

azaroaren 30ean amaitu zen laguntzak eskatzeko epea.

g) Gaur egungo eraikinen barne-argiztapenaren instalazioen eraginkortasun

energetikoaren hobekuntza

Neurri honen helburua da gaur egungo barne-argiztapeneko instalazioen kontsumo

energetikoa murriztea, eta horretarako, energia elektrikoko ekipoak eta instalazioak goi-

eraginkortasuneko teknologiak erabiltzen dituzten beste batzuengatik ordezkatuko dira.

Diruz lagunduko dira energia-kontsumoa urtean gutxienez % 25 murriztea lortzen duten

38



jarduerak. Laguntzaren gehieneko zenbatekoa kostu aukeragarrien % 22koa izango da eta

gehienez ere 10.000 eurokoa izango da etxebizitza-eraikinen kasuan, eta 50.000 eurokoa

beste erabilera bateko eraikin bakoitzaren kasuan.

Deskribatutako azken bost programak EVE_IDAE eraginkortasun energetikorako Laguntza

Publikoen Programaren barruan daude, 2008-2012 Ekintza Planaren (PAE4+) baitan.

Aipatutako programaren xedea da EAEn eraginkortasun energetikoa hobetzen lagunduko

duten proiektuak sustatzeko laguntzak ematea. Programaren aurrekontu-zuzkidura

8.108.038 eurokoa da. Programak diruz lagundu daitezkeen 24 neurri barne hartzen ditu

guztira (ikus 3.28. taula taula).

3.28. taula 2008-2012 Ekintza Planaren baitan (PAE4+) Energia Eraginkortasunerako Inbertsioen Laguntza Publikoen EVE-IDEA 2011 Programak diruz lagundutako neurriak.

Energia-auditoriak industria-sektorean Inbertsioak eraginkortasun energetikoan industria-sektorean Hiri-mugikortasuneko planak Errepideko garraio-floten kudeaketa Turismoen automobil-parkea berritzea Garraio-flotak berritzea Garraio-planak enpresa edo jarduera-zentroetarako Lanerako mugikortasun eraginkorra bizikleta elektrikoen bitartez Azpiegituren garapena ibilgailuak kargatzeko Energia-auditoriak gaur egun bizitegikoak ez diren eraikinetan Eraikita dauden eraikinen inguratzaile termikoaren birgaitze energetikoa Laguntza hauetarako eskaera epea 2010aren Azaroaren 30ean bukatu zen. Gaur egungo eraikinen instalazio termikoen eraginkortasun energetikoaren hobekuntza Gaur egungo eraikinen barne-argiztapenaren instalazioen eraginkortasun energetikoaren hobekuntza Gaur egungo eraikinetako igogailuen instalazioen eraginkortasun energetikoaren hobekuntza Gaur egungo kanpo-argiztapen publikoko instalazioen berrikuntza Energia-auditoriak gaur egungo kanpo-argiztapen publikoko instalazioetan Hondakin-urak edateko onak izateko, hornitzeko eta arazteko gaur egungo instalazioen eraginkortasun energetikoa Energia-auditoriak nekazaritza-ustiapenetan Eraginkortasun energetikoaren hobekuntza nekazaritza-ustiapenetan Eraginkortasun energetikoa arrantza-sektorean Gaur egungo instalazioen kogenerazioaren bideragarritasun-azterketak Laguntza publikoak kogenerazio ez-industrialetan Potentzia txikiko kogenerazio-instalazioen sustapena (<150 kW) Energia-auditoriak gaur egungo kogenerazioan Iturria: .Energiaren Euskal Erakundea.

h) Inbertsioak eraginkortasun energetikoan eraikuntza-sektorean

Laguntza hauek Eusko Jaurlaritzako Industria, Berrikuntza, Merkataritza eta Turismo Sailak

2011ko ekitaldirako aurrezteko, eraginkortasun energetikorako eta energia berriztagarriak

erabiltzeko aurreikusi dituen ekintzak eta proiektuak sustatzeko laguntza-programaren

barruan sartzen dira. Zehazki, eraikuntzaren sektorean jarduera hauek lagundu dira:

• Instalazio berriak, ekoizpen-, kontsumo- eta kontrol-ekipo berriak eta berrikuntza

teknologikoa dakarten edo ekintza berritzaileak ahalbidetzen dituzten materialak.

• Aldagai energetikoak kontrolatzeko eta kudeatzeko zein lehengaiak berreskuratzeko

ekipo eta sistema berriak ordezkatzea eta ezartzea, betiere energia-kontsumoa

murrizteko balio badute.

39



Laguntza hauen onuradunak dira: enpresak, pertsona fisikoak, jabekideen erkidegoak,

irabazi-asmorik gabeko elkarteak edo erakundeak eta udaletxeak. Kostu aukeragarriaren %

40koa da laguntzaren gehieneko zenbatekoa.

Programaren guztizko zuzkidura ekonomikoa 5.531.000 eurokoa da eta horietatik 3.871.000

energia-aurrezkira eta elektrizitate eta beroaren ekoizpen konbinatura bideratuko dira eta

1.660.000 euro energia berriztagarrien esparrura. Diruz lagunduko diren lau lerrotan

banatzen da programa:

• Inbertsioak eraginkortasun energetikoan eraikuntza-sektorean

• Inbertsioak eraginkortasun energetikoan kogenerazioan

• Inbertsioak eraginkortasun energetikoan enpresa eta industrietan

• Inbertsioak eraginkortasun energetikoan erakunde publikoentzat

40



4. ETXEBIZITZA SAILAREN JARDUEREN ADIERAZLEAK ETA BIRGAITZE

ESPARRUKO LAGUNTZAK

4.1. Emandako diru-laguntzak

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak EAEn birgaitze-jardueren garapena laguntzeko

onartutako diru-laguntzen guztizko bolumena 15,8 milioi eurora iritsi da 2011an eta guztizko

aurrekontu babesgarria 288 milioi eurokoa izan da. Laguntza horiei esker, 16.333 etxebizitza

birgaitu dira eta ia bete da 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzearen Plan Zuzendariak

2011rako ezarritako helburua, hain zuzen ere 17.400 etxebizitza birgaitzea. Gauzak horrela,

atal honetan % 94ko betetze-maila lortu da.

Hala ere, Planaren gauzatzearen lehen bi urteak batera hartuta, birgaitu diren etxebizitzen

guztizko bolumenak aldi horretarako aurreikusitako helburua gainditu duela ikus daiteke.

Zehazki, 2010-2011 aldian emandako laguntzekin 35.830 etxebizitza birgaitu ziren eta aldi

horretarako helburua 35.600 etxebizitza birgaitzekoa zen.

Diruz lagundutako zenbatekoari dagokionez, murriztu egin da, aurreko bi urteetan

erregistratutako balio maximoekin alderatuz baina, 2006-2008 aldian emandako diru-

laguntza gainditu da. Halaber, azken urtean beheranzko bilakaera ezagutu dute etxebizitza

birgaituek.1.

4.1. grafikoa Birgaitutako etxebizitzen kopuruaren eta birgaitzeko diru-laguntzen guztizko kopuruaren bilakaera, 2006-2011

15,16 14,11 14,6122,44 20,65

15,76

17.899 16.857 16.02720.534 19.497

16.333

0

5

10

15

20

25

2006 2007 2008 2009* 2010 2011

Mili

oi e

urot

an

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

Etxe

bizi

tza

kop.

Diru-laguntza Etxebizitza kop.

* Birgaitzeko Laguntzen Ezohiko Planak 10 milioi eurotan areagotu zuen birgaitzera zuzendutako laguntzen urteko aurrekontua.

Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).

Sailak emandako laguntzen barruan daude, partikularrentzako diru-laguntzak —16.000

etxebizitza baino gehiago birgaitzeko balio izan dute—, eta jabekideen elkarteentzako diru-

laguntza zuzenak —mota horretako 764 txosten erregistratu dira—.

1 Zentzu horretan, kontuan hartu behar da 2009ko uztailean onartutako Birgaitzeko Laguntzen Aparteko Planak laguntzak eskuratzeko gehieneko muga areagotu zuela, urteko 21.000 eurotik 33.000 eurora eta 2009an eta 2010ean emandako diru-laguntzak eragin zituen aldaketa horrek (nahiz eta 2009an eskatu ziren).

41



4.1.1. Diru-laguntzak birgaitze motaren arabera

Birgaitze-eragiketen gehiengoa birgaitze isolatuak izan dira eta guztizko diru-laguntzen % 76

bereganatu dituzte (12 milioi euro); gainontzeko % 24 (3,8 milioi euro), birgaitze

integratuko eragiketetara bideratu dira.

Diruz lagundutako etxebizitzen kopuruari erreparatuz, birgaitze isolatuaren kasuan, 14.563

etxebizitzak jaso dute diru-laguntza (guztizkoaren % 89), eta birgaitze integratuaren

kasuan, 1.770 etxebizitza izan dira (guztizkoaren % 11).

4.1. taula Etxebizitzak birgaitzeko diru-laguntzak birgaitze motaren arabera.

2002-2005 batez best.

2006-2009 batez best. 2010 2011

Kop. milaka € Kop. milaka € Kop. milaka € Kop. milaka € Birgaitze isolatua 10.909 7.707 16.061 13.175 17.736 17.395 14.563 11.975 Birgaitze integratua 1.521 2.871 1.769 3.408 1.761 3.252 1.770 3.783 Birgaitzea guztira 12.430 10.578 17.829 16.583 19.497 20.647 16.333 15.758 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza.

Onartutako diru-laguntzen batez besteko zenbatekoa 965 euro/etxebizitza da: 822 euro jaso

dituzte batez beste birgaitze isolatuko jarduerek, eta 2.137 euro/etxebizitza da batez

bestekoa birgaitze integratuko jardueren kasuan.

4.2. grafikoa Birgaitzeko diru-laguntzen batez besteko kopurua motaren arabera

311

492 92

1

916

714

739

798 99

5

982

8221.

418

1.63

9 2.10

2

2.17

1

1.88

6

1.84

5

1.90

6

2.05

5

1.84

7

2.13

7

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Euro

/ et

xebi

zitz

a

Isolatua

Integratua


Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak elementu komunak birgaitzeko diru-laguntzak

ematen ditu. Diru-laguntza horiek elementu komunetan obrak egiteko izaten dira eta

auzokideen elkarteei zein partikularrei ematen zaizkie. Modu berean, etxebizitzaren

banakako birgaitzea laguntzeko laguntzak ematen dira. Elementu komunak zein banakakoak

birgaitzeko laguntzak altuagoak izan ohi dira garatuko diren eragiketak edo jarduerak

birgaitze integratuko eremuetan barne hartuta daudenean.

Eskura dauden datuak aztertuz ikus daitekeen moduan, diru-laguntzen eta aurrekontu

babesgarriaren zati handiena elementu komunen obrek bereganatu dute, fatxada, estalki eta

42



igogailuetan egin beharrekoek, funtsean. Aurrerago, xehetasun handiagoarekin aztertuko

dira datu horiek.

Hain zuzen, 2011n emandako diru-laguntzen % 95 (14,9 milioi euro), elementu komunak

birgaitzeko eman dira. Horrez gain, 4.3. grafikoa grafikoan ikus daitekeen moduan, azken

urteetan goranzko joera nagusitu da nabarmenki.

Zenbateko horretatik, 5,8 milioi euro elkarteei emandako zuzeneko laguntzak izan dira (%

37) eta 9,1 milioi euro (% 58), berriz, partikularrei elementu komunen obrak egiteko

laguntzak. Gainontzeko % 5 (0,8 milioi euro), etxebizitzen elementu indibidualak birgaitzeko

erabili dira.

4.2. taula Birgaitzera zuzendutako diru-laguntzen bilakaera laguntza motaren arabera

Laguntza komunitarioa

Txosten kop. Etxebizitza kop. Diru-laguntzak guztira

Babestuko den aurrekontua

2006 611 -- 3.921.017 216.982.864 2007 694 -- 4.061.575 216.188.375 2008 739 -- 4.952.937 323.848.306 2009 869 -- 6.777.402 290.563.568 2010 764 -- 5.799.855 206.087.937 2011 764 -- 5.830.890 227.947.174 Laguntza partikularra Elementu komunen birgaitzea

Txosten kop. Etxebizitza kop. Diru-laguntzak

guztira Babestuko den

aurrekontua

2006 3.337 16.718 9.583.599 55.512.630 2007 3.347 15.837 8.788.067 51.469.870 2008 3.286 15.170 8.663.153 52.945.691 2009 3.992 19.389 14.093.508 73.932.775 2010 3.516 18.506 13.702.657 61.499.858 2011 3.332 15.665 9.091.447 50.438.863 Banakako laguntza Banakako birgaitzea

Txosten kop. Etxebizitza kop. Diru-laguntzak

guztira Babestuko den

aurrekontua

2006 1.181 1.181 1.658.570 19.066.185 2007 1.020 1.020 1.266.231 15.280.958 2008 857 857 994.893 10.449.339 2009 1.145 1.145 1.569.349 15.579.677 2010 991 991 1.144.320 9.814.217 2011 668 668 835.768 9.933.675 BIRGAITZEKO LAGUNTZAK GUZTIRA 2006 5.129 17.899 15.163.186 291.561.680 2007 5.061 16.827 14.115.873 282.939.203 2008 4.882 16.027 14.610.983 387.243.385 2009 6.006 20.534 22.440.259 380.076.020 2010 5.271 19.497 20.646.832 277.402.012 2011 4.764 16.333 15.758.105 288.319.712

Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza.

43



Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak emandako laguntzen onuradun izan diren birgaitze-

inbertsio guztiak kontuan hartuta, 288 milioi eurora iristen da aurrekontu babesgarria, hau

da, iaz erregistratutakoa baino altuagoa da (277 milioi eurokoa izan zen), nahiz eta, diru-

laguntza zerbait baxuagoa izan den oraingoan. Diruz lagundutako obra motari dagokionez,

guztizkoaren % 97 (278 milioi euro), elementu komunen obretan egindako inbertsioari

dagozkie eta gainontzeko % 3 (10 milioi), diruz lagundutako banakako birgaitzearen

aurrekontuaren barruan daude.

Azterketa sakonago bat eginez ikus daitekeen moduan, aurrekontu babesgarriaren

gehiengoa jabekideen elkarteek elementu komunen obrak egiteko jasotako laguntza zuzenek

bereganatu dute: guztizko inbertsioaren % 79 metatu dute horrelako eragiketek (228 milioi

euro); hala ere, emandako diru-laguntzaren % 37 bakarrik da. Bestalde, partikularrek

elementu komunen obrak egiteko egin den inbertsioa 50 milioi eurora iritsi da (guztizkoaren

% 18).

Azterketa horrek garbi uzten du aurrekontu babesgarria eta emandako diru-laguntzak

desberdinak direla, obra mota eta laguntzaren onuraduna bereizten badira, eta horren isla

da4.3. grafikoa. grafikoa. Zentzu horretan, ezin da ahaztu elkarteek jasotako laguntza

zuzenaren zenbatekoa partikularrei emandako diru-laguntzena baino baxuagoa dela

(proportzio baxuagoa aurrekontu babesgarriarekiko).

4.3. grafikoa Diru-laguntzen eta aurrekontu babesgarrien bilakaera laguntza moten arabera.

EMANDAKO DIRU-LAGUNTZEN BANAKETA

26% 29% 34% 30% 28% 37%

63% 62% 59% 63% 66% 58%

11% 9% 7% 7% 6% 5%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011

Banakako laguntzak. Banakakobirgait.

Partikularren laguntzak. Birgait.Komunitarioak

Auzokideen elkarteen laguntzak

BABES DAITEZKEEN AURREKONTUEN BANAKETA

74% 76% 84% 76% 74% 79%

19% 18% 14% 20% 22% 18%7% 5% 3% 4% 4% 3%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011

Banakako laguntzak. Banakakobirgait.

Laguntza partikularrak. Birgaitz.Komunitarioak

Auzokideen Elkarteen laguntzak


44



4.1.2. Emandako diru-laguntzen banaketa geografikoa

Emandako laguntzen banaketa geografikoari dagokionez, diru-laguntzaren onuradun izan

diren etxebizitzak kontuan hartuta, Bizkaiak bereganatu ditu guztizkoaren % 57, Gipuzkoak

% 29 eta Arabak gainontzeko % 14. Dena den, birgaitze isolatuko eragiketak eta birgaitze

integratukoak bereizten badira, Gipuzkoak protagonismo handiagoa lortzen du bigarrenen

kasuan, etxebizitzen guztizkoaren % 48 metatzen dituelarik, eta Bizkaiak eta Arabak

agerpen txikiagoa dute, % 44 eta % 8, hurrenez hurren.

Bestalde, birgaitze isolatuko eragiketen banaketari dagokionez, Bizkaian daude diruz

lagundutako etxebizitzen % 58, Gipuzkoan % 27 eta Araban gainontzeko % 15.

Haatik, diruz lagundutako zenbatekoak izan duen banaketari erreparatzen bazaio, Bizkaia da

protagonista nagusia birgaitze integratuaren kasuan, izan ere, nahiz eta, Gipuzkoan baino

etxebizitza gutxiagok jaso duten diru-laguntza, etxebizitza bakoitzagatik emandako

zenbatekoa altuagoa da. Horrela, Bizkaiak bereganatu du birgaitze isolatura bideratutako

diru-laguntzaren % 51 eta % 53koa da portzentajea birgaitze integratuaren kasuan.

Gipuzkoan % 33ko eta % 34ko portzentajeak erregistratu dira, hurrenez hurren, eta Arabak,

azkenik, % 16ko portzentajea lortu du jarduera isolatuen kasuan eta % 13koa da birgaitze

integratuaren kasuan.

4.4. grafikoa 2011n emandako diru-laguntzen banaketa lurralde historikoka eta birgaitze motaren arabera

BANAKETA ETXEBIZITZA KOPURUAREN ARABERA

14,3 15,1 8,0

56,5 58,143,6

29,2 26,848,4

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Birgaitzea guztira Birgaitze isolatua Birgaitze integratua

(%)

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba

BANAKETA DIRU-LAGUNTZEN ZENBATEKOAREN ARABERA

15,1 15,8 12,8

51,3 50,8 53

33,6 33,4 34,2

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Birgaitzea guztira Birgaitze isolatua Birgaitze integratua

(%)

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba


45



Laguntzen hartzaileei erreparatzen bazaie, eta auzokideen elkarteei emandako diru-laguntza

zuzenak kontuan hartuta, Bizkaiak diruz lagundutako guztizko kopuruaren % 45 bereganatu

du; % 39koa da portzentajea Gipuzkoan eta % 16koa Araban. Bestalde, partikularrek

elementu komunetan obrak egiteko jasotako diru-laguntzek honako banaketa hau eduki dute

lurraldean: % 56 Bizkaian, % 32 Gipuzkoan eta gainerako % 12 Araban. Ikus 4.5. grafikoa

grafikoa.

Amaitzeko, etxebizitzaren banakako elementuak birgaitzeko emandako laguntzen banaketari

erreparatuz, Arabaren protagonismoak ezagutu duen areagotze nabarmena azpimarratu

behar da, diruz lagundutako zenbatekoaren % 39 metatzera iritsi delarik. % 44 Bizkaian eta

gainerako % 17 Gipuzkoan.

4.3. taula Diru-laguntzak eta babes daitekeen aurrekontua birgaitze komunitarioko jardueren eta banakako birgaitze-jardueren arabera. 2011

Elementu komunen birgaitzea

Lurralde historikoa



Araba 583 2.157 2.054.170,5 45.890.135,7 Bizkaia 1.882 8.949 7.716.055,6 130.952.467,0 Gipuzkoa 1.631 4.559 5.152.110,6 101.543.434,5 GUZTIRA 4.096 15.665 14.922.336,7 278.386.037,2

Banakako birgaitzea

Araba 178 178 324.274,0 3.496.606,1 Bizkaia 287 287 365.663,5 4.039.193,1 Gipuzkoa 203 203 145.831,0 2.397.875,8 GUZTIRA 668 668 835.768,5 9.933.675,0 BIRGAITZEA GUZTIRA 4.764 16.333 15.758.105,2 288.319.712,2


46



4.4. taula Elementu komunen birgaitze-jardueren diru-laguntzak eta aurrekontu babesgarria laguntza motaren arabera. 2011.

Laguntza komunitarioa

Lurralde historikoa



Araba 84 -- 940.990,5 38.664.025,4 Bizkaia 180 -- 2.637.627,6 103.172.786,1 Gipuzkoa 500 -- 2.252.271,6 86.110.362,7 GUZTIRA 764 -- 5.830.889,7 227.947.174,2

Banakako laguntza Elementu komunen birgaitzea.

Araba 499 2.157 1.113.180,0 7.226.110,3 Bizkaia 1.702 8.949 5.078.428,0 27.779.680,8 Gipuzkoa 1.131 4.559 2.899.839,0 15.433.071,8 GUZTIRA 3.332 15.665 9.091.447,0 50.438.862,9 Elementu komunen birgaitzea guztira 4.096 15.665 14.922.336,7 278.386.037,2


4.5. grafikoa 2011n emandako diru-laguntzen banaketa lurralde historikoka eta laguntza motaren arabera

15,1 13,838,8

51,3 51,7

43,8

33,6 34,517,4

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Birgaitzea guztira Birgaitze komunitarioa Banakako birgaitzea

(%)

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba

16,1 12,2

45,2 55,9

38,6 31,9

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Erkidegoen laguntzak Partikularren laguntzak

(%)

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba

Banaketa diru-laguntzen zenbatekoaren arabera. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).

47



4.6. grafikoa Emandako laguntzen banaketaren bilakaera lurralde historikoka laguntzen hartzailearen arabera.

AUZOKIDEEN ELKARTEETARAKO LAGUNTZAK

13,8 13,4 14,3 10,0 12,4 16,1

37,9 40,1 41,3 46,1 47,3 45,2

48,3 46,6 44,4 43,9 40,2 38,6

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011

(%)

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba

PARTIKULARREI LAGUNTZAK

15,6 15,4 15,8 16,4 12,5 12,2

46,9 47 48,2 46,3 54,8 55,9

37,4 37,6 36,0 37,3 32,6 31,9

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011

(%)

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba

Banaketa diru-laguntzen zenbatekoaren arabera. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).

4.1. Mapa. mapan ikus daiteke Euskal Autonomia Erkidegoko udalerrietan bigaitzerako

laguntzen onuradunek 2010 eta 2011 urteetan jasotako diru-laguntzen zenbatekoaren

arabera eduki duten banaketa. Azterketa horren bitartez egiaztatu daitekeen moduan,

udalerri gehienek laguntzak jaso badituzte ere, emandako diru-laguntzaren guztizkoaren %

75 20 udalerrik bereganatu dute. Hiru hiriburuek bereganatu dute etxebizitzak birgaitzeko

partikularren artean banatutako laguntzen % 40.

48



4.1. Mapa Partikularrei etxebizitza eta eraikinak birgaitzeko emandako diru-laguntzen banaketa 2010-2011.


49



4.2. Mapa. mapan auzokideen elkarteei 2010-2011 aldian emandako laguntzen banaketa

geografikoa ikus daiteke, eta partikularrei emandako laguntzen kasuan bezala, 15 udalerrik

auzokideen elkarteei emandako diru-laguntzen % 70 bereganatu dutela ikus daiteke

(hiriburuek bereganatu dute guztizko diru-laguntzen % 43).

4.2. Mapa Auzokideen elkarteei emandako diru-laguntzen banaketa 2010-2011.


50



4.1.3. Diru-laguntzak obra motaren arabera

Babes daitezkeen jarduerak lau obra motaren inguruan sailkatzen dira, eta bakoitzak diru-

laguntza kopuru desberdina jasotzen du. Eraikinaren egitura eta eraikuntza egokitzeko obrak

eta bizigarritasun-baldintzak egokitzekoak 1. eta 2. motako obren kategorian barne hartzen

dira. Etxebizitzak eta horietarako sarbideak indarrean dagoen araudiaren arabera

ezintasunak dituzten pertsonentzat egokitzeko eragiketak 3. motako obren barruan

sailkatzen dira eta eraikuntzaren eta etxebizitzen akabera orokorra eraikuntza egokiaren

printzipioetara egokitzeko obrak 4. motakoen artean sartzen dira.

Sailkapen horren arabera, diru-laguntzen gehiengoa egitura eta eraikuntza egokitzeko obrek

bereganatu dutela ikus daiteke: diruz lagundutako guztizko zenbatekoaren % 69 bereganatu

dute (10,8 milioi euro). Irisgarritasuna hobetzeko jarduerek jaso dute 2011n emandako diru-

laguntzaren % 30 (4,7 milioi euro). Gainontzeko eragiketek protagonismo txikiagoa dute

diru-laguntzen guztizkoan. Zehazki, eraikinen eta etxebizitzen akabera orokorrarekin

lotutako obrek bereganatu dute guztizko zenbatekoren % 2, 250.000 €-ko diru-

laguntzarekin; etxebizitzen eta eraikinen bizigarritasun-baldintzak egokitzeko, bestalde,

35.000 €-ko diru-laguntza jaso dute (guztizkoaren % 0,2).

4.5. taula 2011n diruz lagundutako obra mota nagusiak.

Lan motak Diru-laguntzaren

zenbatekoa Banaketa (%)

1. mota: egitura eta eraikuntza egokitzeko lanak

10.811.259 68,6

Fatxadak 3.808.335 24,2 Estalkiak 1.625.499 10,3 Fatxadak eta estalkiak 1.540.501 9,8 Igogailu berriak 712.786 4,5 Igogailuak ordezkatzea 788.612 5,0 motako gainerako obrak 2.335.526 14,8

2. mota: bizigarritasun-baldintzak egokitzeko obrak

34.676 0,2

3. mota: irisgarritasuna hobetzeko etxebizitzak egokitzeko obrak

4.659.975 29,6

Igogailu berriak 2.956.021 18,8 Igogailuak ordezkatzea 274.386 1,7 3. motako gainerako obrak 1.429.568 9,1

4 .mota: akabera 252.195 1,6 Diru-laguntzak GUZTIRA 15.758.105 100,0


Jardueren araberako azterketa zehatzago bat eginez ikus daitekeen moduan, fatxaden

birgaitzeak (% 24) eta estalkienak (% 10), edo bi eragiketak batera, izan dira diruz

lagundutako birgaitze-jardueren gehiengoa. Hain zuzen, jardueren % 44tan aipatutako

elementu baten birgaitzea egin da.

Halaber, igogailu berrien instalazioa, edo zaharren ordezkapena, 1. motan zein 3. motan

barne hartutakoak, diruz lagundutako jardueren % 30 dira.

51



4.7. grafikoa 2011n onartutako diru-laguntzen banaketa obra motaren arabera.

1. mota % 68,6

gainontzekoa % 14,8

fatxada+estalkia % 9,8

estalkia % 10,3

4. mota% 1,6

3 . mota% 29,6

2. mota% 0,2

igogailua% 9,5

fatxada% 24,2


Eraikinen egitura eta eraikuntza egokitzeko 1. motako obrei dagokienez, guztira 10,8 milioi

euroko diru-laguntza jaso dute. Kopuru horretatik % 54 (5,9 milioi) partikularrentzat izan

dira, elementu komunak birgaitzeko; % 41 (4,5 milioi), auzokideen elkarteek jasotako

laguntza zuzenak izan dira eta gainerako % 5 (0,5 milioi), etxebizitzen banakako

elementuak birgaitzeko izan dira.

Irisgarritasuna hobetzeko jarduerak barne hartzen dituzten 3. motako obrei dagokienez,

honako banaketa hau ezagutu du onartutako diru-laguntzen guztizko zenbatekoak: 3,1 milioi

euro partikularrentzat izan dira, elementu komunak birgaitzeko (guztizkoaren % 66); 1,3

milioi euro auzokideen elkarteentzat izan dira (% 29); eta gainerako % 5 banakako

elementuak birgaitzeko izan dira (200.000 euro).

4.6. taula 2011n onartutako diru-laguntzak obra motaren eta laguntza motaren arabera.

Laguntza mota

Lan motak Auzokideen

elkarteetarako laguntzak

Partikularrei laguntzak. Elementu komunen birgaitzea

Banakako laguntzak. Banakako birgaitzea

Birgaitzeak guztira

1. mota: egitura eta eraikuntza egokitzeko lanak

4.481.908 5.857.311 472.040 10.811.259

2. mota: bizigarritasun-baldintzak egokitzeko obrak

-- 34.676 -- 34.676

3. mota: irisgarritasuna hobetzeko etxebizitzak egokitzeko obrak

1.348.982 3.101.889 209.104 4.659.975

4 .mota: akabera -- 97.571 154.624 252.195

Diru-laguntzak GUZTIRA

5.830.890 9.091.447 835.768 15.758.105


52



Lehen esandakoa gogora ekarriz, emandako diru-laguntzaren gehiena birgaitze isolatuko

eragiketetara bideratu da (% 76, 12 milioi), eta gainontzeko % 24 (3,8 milioi euro) birgaitze

integratuko eremuetan (BIE) kokatutako eragiketak egiteko banatu da.

Zentzu horretan, ezin da ahaztu, jarduera isolatuetarako emandako diru-laguntzak zein

BIEetan kokatutako jardueretarako emandakoak, elementu komunak birgaitzeko izan direla

gehien bat (ikus4.7. taula. taula). Hain zuzen, diru-laguntzen % 96 eragiketa isolatuek

bereganatu dute eta % 89 BIEetan egindakoek.

Aurrekontu babesgarriari erreparatuz, birgaitze isolatuko jarduerek bereganatu dute

guztizkoaren % 86 (247 milioi euro) eta BIEetan egindako obrek bereganatu dute

gainontzeko % 14 (41 milioi euro).

Jarraian ikus daiteke guztizko inbertsioak izan duen lurralde-banaketa: Bizkaiak bereganatu

du guztizkoaren % 47, Gipuzkoak % 36 eta Arabak, azkenik, gainerako % 17.

4.7. taula Emandako laguntzen banaketa birgaitze isolatuaren edo birgaitze integratuaren arabera banatuta. 2011.

BIRGAITZE MOTA Txosten kop. Etxebizitza kop. Diru-laguntzak guztira


Birgaitze isolatua Auzokideen elkarteetarako laguntzak 685 -- 4.771.198 198.395.507 Partikularrei laguntzak. Elementu komunen birgaitzea. 2.947 14.086 6.783.028 41.744.649 Partikularrei laguntzak. Banakako birgaitzea 477 477 420.741 6.777.928 BIRG. ISOLATUA GUZTIRA 4.109 14.563 11.974.968 246.918.084

Birgaitze integratua Auzokideen elkarteetarako laguntzak 79 -- 1.059.692 29.551.667 Partikularrei laguntzak. Elementu komunen birgaitzea. 385 1.579 2.308.419 8.694.214 Partikularrei laguntzak. Banakako birgaitzea 191 191 415.027 3.155.747 BIRG. INTEGRATUA GUZTIRA 655 1.770 3.783.137 41.401.628 BIRGAITZEA GUZTIRA 4.765 16.333 15.758.105 288.319.712


53



4.8. grafikoa Diruz lagundutako jardueren aurrekontu babesgarriaren lurralde-banaketa

Araba% 17

Bizkaia% 47

Gipuzkoa% 36


4.2. Emandako maileguak

Birgaitze-jarduerek mailegu hitzartuak jaso ditzakete, subsidiaziorik gabe, gehienez ere

aurrekontu osoaren kantitate beragatik. Hala ere, mailegu bidezko laguntzak ez dira diru-

laguntza zuzenak bezain garrantzitsuak. Hain zuzen, 2011n 439 mailegu onartu ziren

guztira, 3,2 milioi euro inguruko kantitateagatik. Birgaizte isolatuko eragiketek (367) 2,6

milioi euro metatu zituzten eta birgaitze integratuko eremuen barruko jarduerek (72

jarduera) 0,6 milioi.

4.8. taula Etxebizitzak birgaitzeko maileguak.

2002-05 batez best.

2006-09 batez best.

2010 2011

Kop. m.€ Kop. m.€ Kop. m.€ Kop. m.€

Birgaitze isolatua 1.161 6.664 845 6.035 702 5.073 401 2.894 Birgaitze integratua 172 1.424 118 1.174 83 915 74 654 Birgaitzea guztira 1.333 8.088 963 7.209 785 5.988 475 3.548 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza.

Bilakaerari erreparatuz ikus daitekeen moduan, pixkanaka murriztuz joan da birgaitzerako

emandako maileguen guztizko zenbatekoa, batez ere azken urtean. Horrela, 2010ean

lortutako bolumenarekin alderatuz, % 45 murriztu da zenbatekoa eta 3,5 milioi eurora iritsi

da (6 milioi 2010ean).

54



4.9. grafikoa Onartutako maileguen guztizko zenbatekoaren bilakaera. 2006-2011.

7.846 8.3606.846

5.782 5.9883.548

01.0002.0003.0004.0005.0006.0007.0008.0009.000

2006 2007 2008 2009 2010 2011

mila

ka e

urot

an


55



4.3. Hainbat jarduera

4.3.1. Irisgarritasunerako programa

Aurreko atalean Sailak partikularrei eta jabekideen erkidegoei etxebizitzak eta eraikinak

birgaitzeko ematen dizkien laguntzak aztertu dira. Laguntza horiez gain, Etxebizitza Sailak

Udaletarako eta Birgaitzeko Hirigintza Sozietateetarako (BHS) diruz lagun daitezkeen beste

programa batzuk ditu.

2011an zehar Eusko Jaurlaritzak, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailaren eskutik, 3,2

milioi euroko zenbatekora iritsi diren diru-laguntzak onartu ditu. Dena den, deialdi hori

2012an ebatziko da. 2010eko deialdian 2,2 milioi euroko kantitateko diru-laguntza onartu

zen Udalek eta Toki Erakunde Txikiek irisgarritasuna hobetzeko 131 obra eta 16 plan

gauzatzeko. 4.9. taula eta 4.10. taula ikus daitezke 2010eko deialdiko eta aurreko

deialdietako emaitzak.

4.9. taula Udalei eta Toki Erakunde Txikiei irisgarritasuna hobetzeko emandako diru-laguntzak. 2002-10.



2009 2010

Kop. m. € Kop. m. € Kop. m. € Kop. m. €

Planak 19 268 23 267 15 130 16 59 Lanak 153 2.467 132 3.034 169 3.336 131 2.101 Guztira 172 2.735 155 3.301 184 3.466 147 2.160 Udaletxe, Toki Erakunde Txiki eta Irabazi Asmorik gabeko eta Erabilera Publikoko Erakunde Pribatuei

emandako diru-laguntzak. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza

4.10. taula Udalei eta Toki Erakunde Txikiei irisgarritasuna hobetzeko emandako diru-laguntzak lurraldeka. 2010

Erakunde kop.

Plan kop.

Planetarako diru-lag.

Obra kop.

Obretarako diru-lag.

Diru-laguntzak guztira (€)

Araba 16 3 9.644,65 11 104.041,45 113.686,10 Bizkaia 41 8 30.107,69 53 967.143,71 997.251,40 Gipuzkoa 36 5 18.798,38 67 1.030.264,12 1.049.062,50 Guztira 93 16 58.550,72 131 2.101.449,28 2.160.000,00 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza

4.10. grafikoa Irisgarritasuna hobetzera bideratutako diru-laguntzen bilakaera, lurralde historikoka. 2001-2010.

0500

1000150020002500

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

mila

ka e

urot

an

Araba Gipuzkoa Bizkaia


56



4.3.2. Area degradatuetarako eta auzoak birgaitzeko programa

Abenduaren 30eko 317/2002 Dekretuak arautzen du ondare urbanizatu eta eraikia

birgaitzeko jardueren araubide juridikoa eta 2007ko maiatzaren 2ko Aginduak arautzen du

Birgaitze Integratuko Eremuetako edo Bizitegi Eremu Degradatuetako ondarea birgaitzeko

diru-laguntzen ematea. Azken horri dagokionez, deialdi bat baino gehiago egin da.

Horrela, + Euskadi 09 neurrien esparruan auzoak eta hiriguneak hobetzeko diru-laguntzen

programa bat sortu zen (Hiriber programa). Hiriber Programaren eta area degradatuen

programaren artean elkarri gainjartzen ziren hainbat alor zeudela kontuan hartuta, eta

Hiriber programaren benetako eraginkortasuna egiaztatu nahian, 2007ko maiatzaren 2ko

Aginduaren bitartez 2010eko deialdia bertan behera uztea erabaki zen. Aldi berean,

Udalentzako hainbat laguntza zuzen aurreikusi ziren.

2011n area degradatuen programa etenda egon zen, baina auzoak birgaitzeko esparruan

laguntzak eman ziren, EAEko lau udalei hain zuzen ere, diru-laguntza izendunen bitartez lau

jarduera burutzeko.

4.11. taula taulan ikus daitezke ingurune degradatuen programaren esparruan deialdi

desberdinetan emandako diru-laguntzak;4.12. taula. taulan, bestalde, 2011n udalei ingurune

degradatuen birgaitze integrala egiteko emandako diru-laguntza zuzenak barne hartu dira.

4.11. taula Area Degradatuetako Ondarea birgaitzera bideratutako diru-laguntzak. 2007-2011

Azalpena 2007 2008 2009 2010 2011 Guztira

Birgaitzeko ikerketa eta planak idaztea

26.003 109.868 22.983 50.932 17.950 227.196

Urbanizazio Proiektuak idaztea

67.373 294.026 160.072 59.696 -- 581.167

Eraikuntza-lanak 707.057 1.462.853 1.365.377 -- -- 3.535.287 Urbanizazio-lanak 1.148.913 2.376.000 2.219.651 -- -- 5.744.564 Guztira 1.949.346 4.242.747 3.768.083 110.088 17.950 10.088.214 * Urte bat baino gehiagorako programak. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

Udalei emandako diru-laguntza izendunei erreparatuz, Barakaldoko udalari emandako diru-

laguntzak (300.000 €) Llano-Cruces auzoaren hiri-berrikuntzako obrak finantzatzeko ziren:

• Argenta kaleko 4, 6 eta 8 zenbakietan espaloietako zoladura berritzea.

• La Paz auzoan espaloiak eta lorategiak egitea.

• Balejo kalearen konglomeratua berritzea.

• Arteta eta Labrostegi kaleetan espaloiak eta aglomeratua egitea.

• Llano auzoko oinezkoen espazioan zoladura jartzea.

• Turina kaleko azpiegitura berritzea.

Bestalde, Eibarko Udalak 190.836 euroko diru-laguntza jaso zuen Wenceslao Orbea kalean

igogailu komunitario bat instalatzeko obren kostua finantzatzeko. Moreda de Álavako udalari

dagokionez, 60.000 euro jaso zituen € La Cruz kaleko plaza berrurbanizatzeko lanen kostua

finantzatzeko. Hain zuzen, zoladura jarri zen eta hiri-altzariak instalatu ziren.

57



Azkenik, Elciegoko Udalari emandako diru-laguntza bertako udaletxearen birgaitzea

finantzatzeko erabili zen, eraikinak zituen oztopo arkitektonikoak desagerrarazteko. 149.981

eurokoa izan zen diru-laguntza.

4.12. taula Area degradatuen birgaitze integralerako diru-laguntza zuzenak, 2010 eta 2011.

Eurotan

2010EAN EMANDAKO DIRU-LAGUNTZA IZENDUNAK*

2010 2011 2012 Guztira

Eibarko Udala 2.130.000 670.000 -- 2.800.000 Sestaoko Udala 20.000 80.000 -- 100.000 Gasteizko udala 1.500.000 -- -- 1.500.000 Sestao Berri, Txabarri 25-27-29-31 400.000 100.000 357.783 1.757.783 Sestao Berri. Txabarri 33-35-55 50.000 1.000.000 373.502 1.423.502 GUZTIRA 4.100.000 1.850.000 731.286 7.581.286

2011N EMANDAKO DIRU-LAGUNTZA IZENDUNAK

Guztira

Barakaldoko Udala 300.000 Eibarko Udala 190.836 Moreda de Álavako Udala 60.000 Elciegoko Udala 149.981 GUZTIRA 700.367 * Urte bat baino gehiagorako programak. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

58



5. BIRGAITZERAKO LAGUNTZEN HARTZAILEEN ADIERAZLEAK

5.1. Birgaitzerako banakako laguntzen familia hartzaileen karakterizazioa

Laugarren kapituluan aztertu dira partikularrei eta auzokideen elkarteei eraikinetan eta

etxebizitzetan birgaitze-eragiketa desberdinak egiteko emandako diru-laguntzak, beste

batzuen artean. Kapitulu honetan laguntzen hartzaileen ezaugarrien azterketa egiten da.

Birgaitze-laguntzen onuradunek izandako banaketari dagokionez, % 19 ez dira iristen hileko

9.000 €-ko diru-sarreretara, % 31k urteko 9.000 eta 15.000 € arteko diru-sarrerak dituzte

eta % 31k urteko 15.000 € eta 21.000 € artekoak. Azkenik, % 17k gainditzen dituzte urteko

21.000 €-ko sarrera gordinak2.

Birgaitzeko diru-laguntzak eskuratu ahal izateko sarrera-maila maximoa urteko 21.000

eurokoa da, 2006ko abenduaren 29ko Aginduaren arabera. Hala ere, 2009ko uztailean

Birgaitzeko Laguntzen Aparteko Plana onartu zen eta sarrera-maila behin-behinean areagotu

zen, urteko 33.000 euro arte, 2009ko abenduaren 31 bitartean aurkeztutako eskaeretarako.

Hori dela eta, 2009tik aurrera areagotu egiten da 21.000 euroko diru-sarrerak gainditzen

dituzten hartzaileen proportzioa, izan ere, 2009an egindako diru-sarreren mugaren

aldaketak 2009ko uztailetik abendura egindako eskaerak, neurri handi batean 2010 eta

2011n gauzatu direnak, eragiten ditu.

Edozein modutan, epe luzerako banaketak izan duen bilakaerak erakusten du errenta-

segmentu baxuenetan diru-laguntzen hartzaile izan diren pertsonen agerpen erlatiboa

areagotu egin dela azken bi urteetan, programa 21.000 eurotik gorako segmentura zabaldu

eta gero.

5.1. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sarrera-mailaren arabera.

35,1 32,7 31,1 28,7 27,4 26,4 22,3 17,3 19,1

33,1 32,9 32,3 33,0 33,6 34,630,1

25,8 31,1

27,1 28,7 30,7 32,0 32,7 32,430,0

26,731,1

3,5 4,2 4,4 4,7 4,7 5,110,0

14,4

0,2 3,97,9

2,5 6,4

11,03,32,4

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

(%)

9.000 euro arte 9.000-15.000 euro 15.000-21.000 euro 21.000-27.000 euro 27.000-33.000 euro > 33.000 euro


Birgaitzeko laguntzen hartzaileek lurralde historikoka izan duten banaketari dagokionez,

Bizkaikoak dira onuradunen % 57, Gipuzkoakoak % 29 eta Arabakoak gainerako % 14.

2 Kontuan hartu behar da erabilgarri dagoen informazioa diru-sarrera gordinei buruzkoa dela eta araudiak ezarritako muga diru-sarrera haztatuei dagokiela, hau da, kontuan hartu dira diru-sarrerak jasotzen dituzten pertsonen kopurua eta familia-unitateko kide kopurua.

59



Bestalde, hartzaileek sarrera-mailaren arabera izandako banaketa nahiko antzekoa da

lurralde batetik bestera.

5.2. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sarrera-mailaren arabera lurralde historikoka.

17,2 20,2 18,1 19,1

31,4 31,4 30,4 31,1

35,8 29,7 31,5 31,1

11,4 11,010,4 11,02,1 3,33,63,41,4 2,4 2,8 2,4

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Araba Bizkaia Gipuzkoa EAE

(%)

9.000 euro arte 9.000-15.000 euro 15.000-21.000 euro 21.000-27.000 euro 27.000-33.000 euro > 33.000 euro


Familiako kide kopuruari dagokionez, birgaitzeko laguntzen onuradunen artean kide bakar

batek osatutako familien proportzio altua azpimarratu behar da. Hain zuzen, birgaitzeko

banakako laguntzak jaso dituzten familien artetik % 42 pertsona bakar batek osatutako

familiak ziren. Modu berean, familien % 31 bi kideko familiak ziren eta gainerako % 27 3

kide edo gehiagoko familiak. Banaketa horrek ez du aldaketa handiegirik ezagutu denboran,

baina onuradunen familia-tamaina murrizten ari dela ikus daiteke, batez ere azken urtean,

eta ugaritzen ari da kide bakar batek osatutako familien agerpena.

5.3. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa familiako kide kopuruaren arabera.

33 35,6 35,8 37 38,7 39,2 37,7 37,1 41,6

30,0 29,5 30,6 30,3 30,0 30,9 32,4 31,6 31,1

18,6 17,8 17,2 17,3 17,0 16,2 16,6 17,5 15,213,7 12,5 12,4 11,6 10,8 10,4 10,2 10,8 9,3

3,3 3,1 3 2,9

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

(%)

1 2 3 4 5 edo gehiago


Aurreko kapituluan ikusi den moduan, laguntzak etxebizitzako banakako elementuak

birgaitzeko izan daitezke, edo elementu komunak birgaitzeko jardueretarako izan daitezke;

errealitatean, jarduera gehienak horrelakoak dira (guztizkoaren % 95 2011an).

60



Zentzu horretan, etxebizitzen banakako elementuen birgaitzean gehiago dira kide bakar

batek osatutako familiak, eraikinaren elementu komunen birgaitzean baino. Hain zuzen,

lehen kasuan % 54koa da kide bakar batek osatutako familien proportzioa eta % 41ekoa da,

berriz, elementu komunen birgaitzearen kasuan.

5.4. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaile diren kide bakarreko familien proportzioaren bilakaera birgaitze motaren arabera.

37,2

49,2 49,2 47,8 47,4 48,0 48,6 48,1

32,6 34,8 36,2 36,2 38,1 38,7 37,1 36,541,0

54,2

0

10

20

30

40

50

60

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011kide

bak

ar b

atek

osa

tuta

ko

fam

ilien

%

Banakako birgaitzea Birgaitze komunitarioa


Birgaitze-laguntzen titular gisa emakumezkoek duten agerpenari dagokionez, gizonezkoek

baino agerpen handiagoa dutela baiezta daiteke, batez ere etxebizitzaren banakako

elementuen birgaitzeen kasuan. Zehazki, banakako elementuen birgaitze-txostenen % 58tan

emakumezkoak dira titularrak eta % 32tan gizonezkoak (txostenen % 10ean ez da

informazio hori zehazten).

Birgaitze komunitarioei dagokienez, % 47tan emakumezkoak dira titularrak eta % 40an

gizonezkoak (txostenen % 13an ez da datu hori zehazten).

Horrez gain, azterketa zehatzago batek baieztatzen duenez, pertsona bakar batek osatutako

birgaitze-txostenetan emakumezkoak dira nagusi, izan ere, banakako birgaitzeen % 65 dira

eta birgaitze komunitarioen % 67; gizonezkoen kasuan % 27ko eta % 20 portzentajeak lortu

dira, hurrenez hurren.

61



5.5. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sexuaren eta birgaitze motaren arabera.

BANAKAKO BIRGAITZEAK

41,9 39,1 42,4 42,1 39,5 34,3 35,7 31,9 31,7

40,3 41,2 43,9 42,7 43,2 47,7 48,1 50,2 58,2

17,8 19,6 13,7 15,2 17,3 18,0 16,3 17,9 10,0

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

(%)

gizonezkoa emakumezkoa daturik ez

ELEMENTU KOMUNEN BIRGAITZEA

33,7 35,9 37,9 36,3 33,6 34,1 37,5 39,2 39,9

26,9 29,4 31,9 32,9 34,9 36,6 38,6 37,2 46,8

20,5 21,3 17,9 20,1 20,2 17,6 14,5 13,8 13,4

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

(%)



5.6. grafikoa Pertsona bakar batek osatutako familiak birgaitze motaren eta sexuaren arabera

BANAKAKO BIRGAITZEAK

31,5 32,5 36,4 34,5 30,0 26,3 28,6 23,7 26,8

55,5 53,7 53,3 53,8 56,9 58,6 58,1 61,3 65,2

13,0 13,8 10,2 11,7 13,0 15,1 13,3 14,9 8,0

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

(%)


ELEMENTU KOMUNEN BIRGAITZEA

23,3 24,3 24,2 23,2 21,3 21,6 22,0 24,0 20,2

54,7 55,1 59,1 58,0 59,7 62,0 64,7 61,8 67,2

21,9 20,6 16,7 18,8 19 16,4 13,3 14,2 12,6

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

(%)



62



Bestalde, birgaitzeko laguntzen hartzaileen artean 65 urtetik gorako pertsonen kopurua

areagotzen ari dela erakusten dute datuek. Hain zuzen, 2011n % 47koa da 65 urte edo

gehiago dituzten pertsonen proportzioa. Bestalde, 35 urtetik beherako pertsonak dira

birgaitzeko laguntzen hartzaileen % 16.

5.7. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa adinaren arabera.

28,3 28,6 29,4 25,9 22,5 16,1

27,4 20,8 19,8 20,1 19,116,8

14,1 20,5 18,9 17,8 19,720,2

30,2 30,1 32,0 36,2 38,7 46,8

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011

(%)

< 35 urte 35-49 urte 50-64 urte 65 urte eta gehiago


Amaitzeko, birgaitzeko laguntzen onuradunen artean nazionalitate atzerritarra duten

pertsona gutxi daudela aipatu behar da: hain zuzen ere, 2011n hartzaileen % 0,6 dira.

5.8. grafikoa Birgaitzeko laguntzak jaso dituzten atzerritarren portzentajea

4057

81

120 114 106142 132

97

0,4 0,40,5

0,7 0,7 0,7 0,7 0,70,6

020406080

100120140160

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

hart

zaile

atz

errit

arre

n ko

p.

00,10,20,30,40,50,60,70,8

guzt

izko

har

tzai

leen

ga

inek

o %

Kopurua %


5.2. Auzokideen elkarteetarako laguntzak

Familiei elementu komunak birgaitzeko emandako banakako laguntzak bateragarriak dira

mota horietako obrak egiteko auzokideen elkarteei ematen zaizkien laguntza zuzenekin.

2011n emandako diru-laguntzen guztizkotik % 37 auzokideen elkarteentzako diru-laguntza

zuzenak izan dira (5,8 milioi euro).

Laguntza horiek lurralde historikoka izandako banaketari dagokionez, diru-laguntzen % 45

Bizkaiko auzokideen elkarteentzat izan dira, % 39 Gipuzkoako auzokideen elkarteek jaso

dituzte eta gainontzeko % 16 Arabakoek.

63



6. BIRGAITZEKO BEHARRAREN ETA ESKARIAREN ADIERAZLEAK

6.1. Sarrera

EAEko etxebizitzen parkea antzinatasun handiko etxebizitzek osatzen dute, hortaz, eraikin

askoren egoera kaxkarra dela esan daiteke. Etxebizitzen egiturazko arazoez eta

bizigarritasun-arazoez gain, etxebizitza askok dituzte irisgarritasun-arazoak, bai eraikinera

sartzeko bai higiezinaren barruan, kasu askotan ez baitago igogailurik.

Bestalde, etxebizitza gehienek ez dute inguratzaile termiko egokia, ez eta energia-kontsumo

minimoa ziurtatuko duten berokuntza-sistema egokia ere.

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak EAEko familien birgaitze-beharren azterketa sakona

egiten du EAEko Etxebizitzaren Behar eta Eskariari buruzko Inkestaren bitartez,. Jarraian

2010eko Inkestak emandako emaitza garrantzitsuenak ikus daitezke.

6.2. Etxebizitzaren Behar eta Eskariari buruzko Inkesta

6.2.1. Etxebizitzak birgaitzeko behar eta eskariaren kuantifikazioa

Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak egindako Etxebizitzaren Behar

eta Eskariari buruzko Inkestaren arabera, 81.000 euskal familia inguruk adierazi dute

etxebizitza birgaitzeko beharra. Kontuan hartu behar da Inkesta horretan elementu komunak

birgaitzeko beharra bakarrik adierazten dela, edo elementu propioen kasuan, 3.000 eurotik

gorako aurrekontua duten elementu propioak birgaitzeko beharra.

Beharra duten familia horien artetik % 15ek (11.934 familia) aurreikusi dute datorren urtean

beharrezkoak dituzten birgaitzeak egitea. Bi urtera begira dagoen eskariak familien % 39

barne hartzen ditu eta % 54koa da portzentajea (43.787 familia) datozen lau urteetara

begira.

Emaitza horiek kontuan hartuta, 37.000 euskal familiak adierazi dute etxebizitza birgaitzeko

beharra, baina ezin izango dituzte birgaitze-lanak egin lau urteko epe batean.

6.1. grafikoa Birgaitzeko beharra eta eskaria EAEn, 2010.

80.96943.787 31.753

11.934020000400006000080000

100000

Beharra Eskaria 4 urtera Eskaria 2 urtera Eskaria urtebetera

fam

ilia

kop.


Lurralde-banaketari dagokionez, Bizkaian kokatzen dira beharren % 51, % 34 Gipuzkoan eta

gainontzeko % 16 Araban.

64



6.2. grafikoa Birgaitzeko beharra duten familien lurralde-banaketa 2010

Araba% 15,8

Bizkaia% 50,6

Gipuzkoa% 33,6


6.2.2. Birgaitzeko beharra duten familien ezaugarriak

Atal honetan etxebizitza birgaitzeko beharra duten familien ezaugarri nagusien azterketa

egiten da. Lan-egoerari dagokionez, familiaburuen % 43 lanean ari dira, % 21 erretiratuta

daude eta % 16k etxeko lanak egiten dituzte. Langabezian daude guztizkoaren % 8.

Bestalde, birgaitzeko beharra duten familien batez besteko diru-sarrerak hileko 1.668 euro

garbikoak dira, hau da, etxebizitza aldatzeko beharra duten familien batez besteko sarrerak

(1.586 €/hilean) baino zerbait gehiago.

6.1. taula Birgaitzeko beharra duten familien ezaugarriak

Lan-egoera Birgaitzea Aldatzea

(Inkestan parte hartu duen pertsona) Banaketa (%) Banaketa (%)

Lanean 42,6 55,9 Langabezian 8,1 16,1 Etxeko lanak 16,4 9,9 Erretiratua 21,4 15,5 Beste hainbat 11,5 6,8 Guztira 100,0 100,0 Batez besteko adina (urteak) 56,6 45,8 Kide kopurua familiako (batez besteko tamaina) 2,7 3,0 Hileko sarrera garbiak Banaketa (%) Banaketa (%) 840 € arte 11,7 11,7 841-1.140 € 10,3 10,3 1.141-1.410 € 10,1 16,6 1.411-1.650 € 8,8 10,8 1.651-2.160 € 12,3 11,7 2.160 € baino gehiago 22,6 18,8 Eg/Ee 24,2 20,3 Guztira 100,0 100,0 Batez b. diru-sarrerak (eurotan) 1.668,3 1.585,7


Birgaitzeko beharra duen taldea zentzu hertsian definitzeko zera esan daiteke: birgaitzeko

behar handia dutela adierazi duten familiek edo beharra handia ez bada ere etxebizitzarekiko

asetasun-maila oso baxua duten familiek osatzen duten taldea da. Taldearen profilari

dagokionez, birgaitzeko beharra duten gainontzekoekin alderatuz, batez besteko adina

65



altuagoa da, gehiago dira pertsona erretiratuak eta batez besteko diru-sarrera baxuagoak

dituzte. Beste adierazle batzuen inguruan egindako azterketak antzeko emaitzak eman ditu

bi taldeen kasuan.

6.3. grafikoa Etxebizitza-beharra zentzu hertsian duten familien ezaugarriak, 2010.

ERRETIRATUEN % BATEZ BESTEKO DIRU-SARRERA GARBIAK

23,317,7

05

10152025

Bai Ez

%

beharra zentzu hertsian

1.625 1.763

0300600900

120015001800

Bai Ez

Bat

ez b

este

ko d

iru-

sarr

era

garb

iak

(eur

otan

)

Beharra zentzu hertsian


Edukitza-erregimenari dagokionez, birgaitzeko beharra adierazi duten familien gehiengoak

(% 93) beren jabetzako etxebizitza birgaitzeko beharra dute; % 5ek alokairuko etxebizitza

bat dute eta % 2 beste egoera batean bizi dira (utzitako etxebizitza, eta abar). Emaitza hori

logikoa da, kontuan hartzen badira alokairuan bizi diren familiek etxebizitzan erreformak

egiteko orduan dituzten zailtasunak. Datuak alderatuz, etxebizitza aldatzeko beharra duten

familien artean alokairuaren agerpena zabalagoa dela baiezta daiteke, hain zuzen ere,

beharra duten familien heren bat dira.

6.2. taula Etxebizitzen edukitza-erregimena behar motaren arabera

Edukitza-erregimena Birgaitzeko beharra Aldatzeko beharra

Jabetzako etxebizitza du 93,2 62,4 Alokairuko etxebizitza 4,7 33,4 Beste egoera bat 2,2 4,2 Guztira 100,0 100,0


6.2.3. Birgaitzeko beharra duten etxebizitzen ezaugarriak

Birgaitzeko beharra duten etxebizitzen ezaugarriei erreparatuz, etxebizitza aldatzeko beharra

adierazi duten familien etxebizitzak handiagoak dira (80 m2, 68 m2-ren parean). Azalera

erabilgarriaren araberako banaketari dagokionez, % 45ek 75 m2 baino gutxiagoko azalera

erabilgarria dute, % 30ek 76-90 m2 artekoa eta % 23k gainditzen dute 90m2-ko azalera.

Etxebizitzen antzinatasunari dagokionez, 42 urtekoa da batez bestekoa. Hala ere, % 50

duela 40 urte baino gehiago eraiki ziren, hau da, 1972 baino lehen. % 36k 26-40 urte

bitarteko antzinatasuna dute eta % 10ek 25 urte baino gutxiagokoa.

66



6.3. taula Birgaitzeko beharra duten etxebizitzen ezaugarriak 2010

Etxebizitzaren azalera erabilgarria Banaketa (%)

< 60 m2 16,4 61 eta 75 m2 bitartean 28,1 76 eta 90 m2 bitartean 29,6 90 m2 baino gehiago 23,4 Eg/Ee 2,5 Guztira 100,0 Batez besteko azalera (m2) 79,9 Etxebizitzaren antzinatasuna Banaketa (%) 60 urte baino gehiago 15,2 41 - 60 urte bitartean 34,8 26 - 40 urte bitartean 36,1 16 - 25 urte bitartean 5,8 15 urte eta gutxiago 4,1 Eg/Ee 4,0 Batez besteko antzinatasuna (urteak) 42,0 Guztira 100,0


Elementu eratxikiei dagokienez, etxebizitza birgaitzeko beharra duten familien % 47k

trastelekua dute eta % 27k garajea. Bestalde, etxebizitzen irisgarritasunari erreparatuz, %

38 eraikin egokitu batean daude eta % 60k dute igogailua.

6.4. grafikoa Birgaitzeko beharra duten familien etxebizitzetako eratxikiak eta irisgarritasun-maila, 2010

TRASTELEKUA GARAJEA

Bai% 46,8Ez

% 53,2

Bai% 26,9

Ez% 73,1

IGOGAILUA ERAIKIN EGOKITUA

Bai% 59,5

Ez% 40,5

Bai% 37,8Ez

% 62,2


67



6.2.4. Beharrezkoa den birgaitze mota

Beharrezkoa den birgaitze motari dagokionez, familien erdiak etxebizitzaren elementu bat

birgaitzeko beharra du, % 18k eraikinetako elementu komunak birgaitzeko beharra dute eta

% 31 bi behar motak dituzte.

Datuek erakusten dutenez, desberdintasunak ikus daitezke Araban, izan ere, beharra duten

familien % 61ek dute banakako elementu bat birgaitzeko beharra eta % 48 dira Bizkaian eta

% 49 Gipuzkoan.

6.4. taula Beharrezkoa den birgaitze mota lurralde historikoka

Birgaitze mota Araba Bizkaia Gipuzkoa EAE

Elementu pribatuak 60,7 48,4 49,3 50,7 Elementu komunak 15,4 20,1 16,8 18,3 Elementu pribatuak eta komunak 23,9 31,5 33,8 31,1 Guztira 100,0 100,0 100,0 100,0


Beharrezkoa den birgaitze mota udalerria kokatzen den eremu funtzionalen arabera

aztertzen bada ikus daitekeenez, elementu komunak birgaitzeko beharra handiagoa da

hiriburuen eremu funtzionaletan kokatutako udalerrietan (hiriburuak kanpo). Zehazki, %

60koa da eraikinaren elementu komun bat birgaitzeko beharrak lortu duen portzentajea eta

proportzio hori % 44ra murrizten da hiriburuetan eta % 41ekoa da EAEko gainontzeko

udalerrietan.

6.5. taula Beharrezkoa den birgaitze mota esparru geografikoaren arabera

Birgaitze mota EF

gainerakoa

Hiriburuen EF

gainerakoa

EAE gainerakoa

EAE

Elementu pribatuak 55,6 40,2 59,3 50,7 Elementu komunak 14,7 22,1 17,7 18,3 Elementu pribatuak eta komunak 29,7 37,7 23,0 31,1 Guztira 100,0 100,0 100,0 100,0


Azterketa zehatzago batek erakusten duenez, etxebizitzaren elementu propioak birgaitzeko

beharra sukaldea edo komuna birgaitzeko beharrak eragindakoa da gehien bat eta % 60k

adierazi dute mota horretako beharra. Halaber, % 39k baieztatu dute leihoak edo ateak

aldatzeko beharra, % 32k ateak aldatzekoa eta % 24k ur- edo elektrizitate-instalazioak

konpontzekoa.

Etxebizitzaren elementu komunei dagokienez, % 24k fatxada birgaitzeko beharra dute, %

20k igogailua aldatzekoa edo instalatzekoa eta % 16k teilatuan erreformak egiteko beharra

dute.

68



6.5. grafikoa Beharra duten familiek behar duten birgaitze mota, 2010.

ELEMENTU PRIBATUAK

31,921,9

13,8 11,9

23,6

60,3

39,3

0102030405060

Komuna-sukaldeaaldatzea

Leihoak-ateakaldatzea

Lurra aldatzea Ur-,elektrizitate-instalazioakkonpontzea

Berokuntzainstalatzea

Leihoak-trenkadakbotatzea

Hainbat

baie

zkoe

n %

ELEMENTU KOMUNAK

3,1

16,0

9,9

23,8

19,8

0

5

10

15

20

25

Fatxada Igogailua Teilatua Hainbat Gas naturala

baie

zkoe

n %


Obren kostuari dagokionez, birgaitzeko beharra duten familiek 15.615 euroko batez

bestekoa kalkulatu dute elementu pribatuen kasuan eta 14.942 eurokoa, berriz, eraikinaren

elementu komunei dagokienez. Azterketa horretan kontuan hartu behar da ez direla barne

hartu 3.000 eurora iristen ez diren elementu pribatiboen birgaitze-jarduerak.

6.6. taula Birgaitzeko aurreikusitako kostua, 2010

Birgaitzeko aurreikusitako kostua* Elementu pribatuak* Elementu komunak

3.000 € arte -- 6,0 3.000-6.000 euro 11,2 9,9 6.001-12.000 euro 18,8 15,5 12.001-30.000 euro 14,3 13,9 30.000 euro baino gehiago 12,9 11,3 Ed/Ee 42,8 43,4 Guztira 100,0 100,0 Batez besteko kostua (eurotan) 15.615,2 14.942,3

*3.000 eurotik gorako jarduerak bakarrik hartu dira kontuan. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

6.2.5. Asetasun-maila eta birgaitze-beharraren maila subjektiboa

Inkestan parte hartu duten familiek bizi diren etxebizitzarekiko asetasun-maila altua adierazi

dute eta 77 puntukoa izan da, 0-100 eskala batean, lortutako indizea. Beharraren maila

69



subjektiboa tartekoa dela esan daiteke, 60 puntu lortu direlarik EAE osorik hartuta. Indize

hori altuagoa da hiriburuen eremu funtzionaletako udalerrietan (65 puntu) eta baxuagoa da,

berriz, hiriburuetan (54 puntu). Tartean kokatu dira EAEko gainontzeko udalerriak (61

puntu).

6.6. grafikoa Etxebizitzarekiko asetasun-maila eta etxebizitza birgaitzeko behar-maila, 2010.

76,659,9 54,2

64,9 60,7

0102030405060708090

100

EAE EAE Hiriburuak Hiriburuen EFgainerakoa

EAE gainerakoa

Indi

zea

(0-1

00)

Behar-mailaAsetasun-

maila


Familiak bizi diren ingurunearekiko edo auzoarekiko asetasun-mailari erreparatuz, asetuago

daude birgaitzeko beharra duten familiak (85 puntu), bizi diren etxebizitza aldatzeko beharra

dutenak baino (73 puntu).

6.7. taula Birgaitzeko beharra duen eta aldatzeko beharra duten familiaren etxebizitza kokatuta dagoen ingurune/auzoarekiko asetasun-maila, 2010

Asetasun-maila Birgaitzea (%) Aldatzea (%)

Altua 64,0 47,6 Nahiko altua 27,5 33,9 Nahiko baxua 7,0 10,5 Baxua 1,5 8,0 Guztira 100,0 100,0 Batez besteko asetasun-maila 84,8 72,6


Etxebizitza kokatzen den inguruan antzemandako arazoei dagokienez, galdetutako familiek

aipatu duten arazo nagusia aparkalekuarena da. Eta arazo hori da gehien aipatu den arazoa

birgaitzeko beharra duten familien artean (75 puntu) zein etxebizitza aldatzeko beharra

dutenen artean (69 puntu). Irisgarritasunik eza eta kanpoko zaratak aipatu dira bigarren eta

hirugarren lekuan, hurrenez hurren, bi taldeetan. Ikus 6.7. grafikoa grafikoa.

70



6.7. grafikoa Etxebizitza kokatzen den inguruko arazoak, 2010.

22,9

22,5

19,3

13,3

22,4

20,1

34,8

74,9

29,8

36,0

22,5

12,5

14,5

25,1

21,1

68,6

24,4

36,9

43,1

30,2

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Delinkuentzia/segurtasunikeza

Iresgarritasunik eza

Zerbitzu gutxi

Aparkatzeko arazoak

Berdegune gutxi

Komunikazio/garraiobideeskasak

Garbitasun eskasa/zabor-bilketa eskasa

Mantentzerik eza

Kutsadura/usain txarrak

Kanpoko zaratak

baiezkoen %

Birgaitzea Aldatzea


Beharrak irauten duen denborari dagokionez, familien % 52k adierazi dute lau urte

daramatzatela egoera horretan. Gainontzekoen kasuan, badirudi beharra berriagoa dela.

Zehazki, % 19k 2-4 urte daramatzate etxebizitza birgaitzeko beharrarekin, % 17k 1-2 urte

bitartean eta gainontzeko % 13k urtebete baino gutxiago.

6.8. grafikoa Birgaitzeko behar-egoeran iragandako denbora, 2010

4 urte baino gehiago% 51,6

Urtebete baino gutxiago% 12,9

1-2 urte% 16,7

2-4 urte% 18,8


Amaitzeko, bizi diren etxebizitza birgaitzeko beharra adierazi duten familiei etxebizitza

birgaitu beharrean etxebizitza aldatuko ote zuten galdetu zaie. Inkestaren emaitzen arabera,

% 22k nahiago dute etxebizitza aldatu birgaitu beharrean, baina gehienek ez dute arrazoi

ekonomikoengatik egiten.

71



6.9. grafikoa Aldatzeari edo birgaitzeari emandako lehentasuna, 2010

Aldatzeagatiko lehentasuna, eta erantzuna baiezkoa bada, ez aldatzeko arrazoia

Bai% 22,0

Arrazoi ekonomikoak% 18,6

Ed/Ee% 6,4

Ez% 71,6 Hainbat arrazoi

% 2,8

Ed/Ee% 0,6

Iturria:

6.3. EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan esku hartzeko beharren diagnostikoa

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan esku

hartzeko beharren diagnostiko bat landu du. Azterketa horretan etxebizitza-parkearen

egoera aztertu nahi izan da, alderdi ahulekin erlazionatutako bost parametroren arabera:

gizarte-urrakortasuna, bizigarritasuna, irisgarritasun, egonkortasuna eta eraginkortasun

energetikoa.

2001ko Erroldako eta 2010eko Erroldako datuetatik abiatuta, guztira 65 adierazle definitu

dira, eta horiekin lotuta dauden faktoreak eta konglomeratuak aztertu ondoren, azkenean 16

adierazle definitu dira. Ikus 6.8. taula taula.

Adierazleek lortutako balioak konbinatu eta gero, azterketarako identifikatutako

urrakortasun-parametroen artetik 8 tipologia definitu dira.

Erroldako sekzioen arabera egin da azterketa, hortaz, lortutako balioek adierazleak sekzio

bakoitzean lortutako batez bestekoa adierazten dute. Adierazle bakoitzaren kasuan batez

besteko orokorraren gainetik edo azpitik dauden errolda-sekzioak bereizi dira.

72



6.8. taula Cluster analisian erabilitako adierazleak

URRAKORTASUN TALDEA ADIERAZLEA GIZARTE-URRAKORTASUNA • Familia-tipologia 65 urtetik gorako kide 1 edo 2ko familien % • Maila ekonomikoa Status-indize baxua • Etxebizitzen edukitza-erregimena Etxebizitzaren jabe EZ diren familien % BIZIGARRITASUNA • Etxebizitzaren azalera erabilgarria 45 m2-tik beherako etxebizitzen % sekzioan • Etxebizitzaren azalera

erabilgarria/bizig. sekzioan M2-ren alderantzizko indizea etxebizitzako kide bakoitzagatik

• Etxebizitzaren instalazioak berokuntza ez duten etxebizitzen % WC ez duten etxebizitzen % • Eraikinaren egoera Aurri-egoeran edo egoera txarrean dauden eraikinen % IRISGARRITASUNA • Eraikinaren irisgarritasuna Ataria EZ iresgarria eta igogailurik EZ duten eraikinen % • Komunikazio txarrak Komunikazio txarrengatik kexatzen den biztanleriaren % EGONKORTASUNA • Eraikuntzaren urtea 1980 baino lehen eraikitako eraikinen % • Eraikinaren egitura Egituraren egonkortasunaren eskala-balioa ERAGINKORTASUN ENERGETIKOA • Etxebizitzaren instalazioak Berokuntza indibiduala dute etxebizitzen % SEKZIOAREN DENTSITATEA • Etxebizitzen dentsitatea Etxebizitzen batez bestekoa eraikineko • Biztanleria-dentsitatea Biztanleria-dentsitatea (biztanleak/hektarea) • Etxebizitzaren betetzea Etxebizitza nagusiaren % Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).

6.9. taula definitutako tipologia bakoitzaren deskribapena egiten da eta aztertutako

parametro bakoitzari dagokion urrakortasun-maila adierazten da. Urrakortasun-tipologia oso

altuak (1. tipologia) urrakortasun-indize altuak ditu aztertu diren bost parametroetan eta bat

dator industria-garapen handiko zonekin, inmigrazio-indize altua dutenekin eta eraikuntza-

kalitate baxuko zonekin.

Kontrako muturrean, urrakortasun-tipologia oso baxuaren kasuan (8. tipologia),

urrakortasun-maila baxua dute parametro guztiek, eraginkortasun energetikoaren

parametroak izan ezik. Kasu horretan, tarteko maila lortu da. Errolda-sekzio horiek bat datoz

etxebizitza-dentsitate altuko eta biztanle gazte askoko hirigune trinkoekin.

Bi mutur horien artean beste 6 tipologia identifikatu dira eta urrakortasun-maila desberdinak

dituzte. 2. tipologiaren kasuan, kontserbazio-egoera txarreko eraikinetan biztanleria-

dentsitate altuak erregistratu dira, EAEko batez bestekoaren gainetik, eta 3. tipologiaren

barruan tarteko dentsitatea duten eta biztanle gazteagoak bizi diren hiriguneak daude, nahiz

eta komunikazio txarrak eta zerbitzu gutxi dituztela kexatzen diren.

Bestalde, 4. eta 5. tipologiak bat datoz hiriguneetako zabalguneekin. Biztanleria-dentsitate

altua dute eta inmigrazio-maila ere altua da. Gainontzeko 4 tipologietan alokairuko

etxebizitzek portzentaje altua erregistratu dute.

6. tipologiari dagokionez, urrakortasun-maila baxua du eta bertan bizi da euskal

biztanleriaren gehiengoa. Dentsitate baxuko hiriguneek osatzen dute, landa-izaera dute,

biztanleria-dentsitatea baxua da eta etxebizitza hutsen portzentajea altua.

73



Amaitzeko, 7. tipologiari dagokionez, urrakortasun-maila oso baxukoa da, turismo-udalerri

txikiak sartzen dira bertan eta biztanleria-dentsitate baxuak eta bigarren bizilekuen indize

altuak dituzte.

6.9. taula Urrakortasun-tipologiak

Kop. Urrakorta

sun-tipologia

Deskribapena

EGONKORTASUNA

BIZIGARRITASUN

A

Irisgarritasuna

Gizarte-

urrakortasuna

Eraginkortasun energetik

oa

1 OSO ALTUA

Urrakortasun-indize garrantzitsuak aztertu diren alorretan. Ezin da lotu hiri-morfologia jakin batekin eta hiriguneetako zona trinkoak zein dentsitate baxuagoa duten eta sakabanatuago dauden zonak barne hartzen dira. Industria-garapen altua: inmigrazio-indize altuak eta eraikuntza-kalitate baxua

2 ALTUA

Tipologia heterogeneoko eraikuntzak dituzten hiri-zati oso trinkoak (1960 eta 1980 arteko ohiko garapenak). Biztanleria-dentsitate altuko sekzioak dira eta kontserbazio-egoera txarreko eraikinak dituzte, EAEko batez bestekoaren gainetik.

3 TARTEKOA-ALTUA

Hirigune handietatik gertu dauden hirigune trinkoak: tarteko dentsitatea dute eta biztanleria ez da hain zaharra. Komunikazio txarrak eta zerbitzu-dentsitate baxua dira kexa nagusiak.

4 TARTEKOA

Hirigune trinkoetako zabalguneak, biztanleria-dentsitate altua, inmigrazio-dentsitate altua eta jabetzakoak ez diren etxebizitzak.

5 TARTEKOA-BAXUA

Hirigune trinkoetako zabalguneak, biztanleria-dentsitate altua, inmigrazio-dentsitate altua.

6 BAXUA

Landa-izaerako hiri-zati eta hirigune txikiak, hiri handien inguruan. Kasu batzuetan hazten ari dira. Eraikuntza-tipologien heterogeneotasuna. Etxebizitza hutsen portzentaje altua eta dentsitate baxua.

7 OSO BAXUA

Biztanleria-dentsitate baxuko eta bigarren bizilekuen indize altuko turismo-udalerri txikiak. Guraso bakarreko familia ugari eta etorkin asko.

8 ESTRA BAXUA

Hiri handietan zabaltzen ari diren eremuetako hirigune trinkoak. Azken hamarkadetan garapen handia ezagutu dute. Etxebizitzen dentsitatea altua eta biztanleria gaztea.

Urrakortasun altua Tarteko urrakortasuna Urrakortasun baxua


Definitutako 8 tipologien arabera biztanleriak duen banaketari dagokionez, EAEko biztanleen

% 16 urrakortasun-maila oso altuko errolda-sekzio batean bizi dira (352.272 biztanle), eta

% 15 urrakortasun-maila altuko errolda-sekzio batean bizi dira (329.194 biztanle). Kontrako

muturrean, biztanleriaren % 7 urrakortasun-maila oso baxuko edo estra baxuko errolda-

sekzio batean bizi dira (158.882 pertsona).

Azpimarratzekoa da EAEko biztanleriaren gehiengoa, guztizkoaren % 30, urrakortasun-maila

baxuko errolda-sekzio baten bizi direla. Guztira 657.828 biztanle dira.

74



6.10. taula Biztanleriaren banaketa urrakortasun-tipologien arabera.

ERROLDA SEKZIOAK BIZTANLERIA Kop.

Urrakortasun-tipologia Kop. % BIZTANLE

KOP. %

1 OSO ALTUA 305 18,0 352.272 16,1

2 ALTUA 264 15,5 329.194 15,1

3 TARTEKOA-ALTUA 85 5,0 113.259 5,2

4 Batez best. 86 5,1 97.492 4,5

5 TARTEKOA-BAXUA 228 13,4 262.195 12,0

6 BAXUA 447 26,3 657.828 30,1

7 OSO BAXUA 44 2,6 49.217 2,3

8 ESTRA BAXUA 68 4,0 109.665 5,0

AZTERKETA GUZTIRA 1.527 89,9 1.971.122 90,2

AZTERKETATIK KANPO 171 10,1 214.747 9,8

EAE GUZTIRA 1.698 100,0 2.185.869 100,0


6.10. grafikoa Azterketaren xede izan den EAEko biztanleriaren banaketa urrakortasun-tipologien arabera.

azterketatik kanpo% 9,8

estra baxua% 5,0

oso baxua% 2,3

tartekoa-baxua% 12,0

baxua% 30,1

tartekoa% 4,5

oso altua% 16,1

altua% 15,1

tartekoa-altua% 5,2

*Biztanleen % 9,8 azterketatik kanpo geratu dira. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).

Azterketa geografikoa eginez, lurralde-mailako desberdintasun garrantzitsuak ikus daitezke.

Horrela, Araban errolda-sekzioen % 10,7 bakarrik sartzen dira urrakortasun-maila altuko

edo oso altuko kategorietan eta proportzio hori % 33,7koa da Gipuzkoan eta % 45ekoa

Bizkaian.

75



Azpimarratzekoa da aipatutako balioek errolda-sekzioen batez bestekoak adierazten

dituztela, baina azterketa estatistikoari erreparatzen bazaio, urrakortasun handiagoa islatzen

dute eta, ondorioz, esku hartzeko beharra handiagoa da Bizkaiko eta Gipuzkoako auzoetan.

6.11. grafikoa Errolda-sekzioen banaketa urrakortasun motaren arabera lurralde historikoetan

9,11,6 1,1 4,3

37,4

28,3

9,1 9,1

22,7

6,5 5,0

21,8

1,95,65,7 7,4 7,1

43,3

2,3 0,6

14,422,3

13,720,0

0

10

20

30

40

50

60

Oso altua Altua Tartekoa-altua

Tartekoa Tartekoa-baxua

Baxua Oso baxua Estra baxua

(%)

Araba Bizkaia Gipuzkoa

Iturria:

Lan estatistikoa osatzeko, alde batetik elkarrizketak egin ziren Udaletxeetan eta Hiri

Garapeneko Sozietateetan eta, bestetik, eraikinen kanpoaldeak eta eraikinen hiri-ingurunea

ikuskatu ziren. Guztira 196 area ikuskatu ziren eta bertako eraikinak zein hiri-ingurunea

aztertu ziren.

• ERAIKINAK. Arreta jarri zen eraikinaren tipologian, altueretan, erabileretan,

inguratzailean, kontserbazio-egoeran, eta abar.

• HIRI-INGURUNEA. Hornikuntzak, irisgarritasuna, trafikoa, landaredia, eta abar

aztertu ziren.

Egindako lan guztiekin hainbat udal-fitxa labur osatu dira. Fitxa horietan udalerriaren

deskribapena egiten da, aztertutako adierazleen arabera, eta esku hartzeko behar handia

duten area posibleak adierazi dira. 6.11. taula EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan

esku hartzeko beharren Diagnostikoa lantzeko jarraitu den lan-eskema ikus daiteke.

Egindako lanen ondorioz, esku hartzeko behar-maila oso altua duten 60 auzo identifikatu

dira. Horietako 20 BIAk edo Area Degradatuak dira eta 5 antolamendutik at daude, hortaz,

esku hartzeko behar handia duten eta aitorpenik ez duten 35 auzo daude.

76



6.11. taula EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan esku hartzeko beharren diagnostikoaren lan-eskema

ESTATISTIKA LANAK 2001EKO

ERROLDAKO ETA 2010EKO

ERROLDAKO DATUAK

ELKARRIZKETA63 UDALERRI

96 AREAREN IKUSKAPENA

UDAL FITXAK. ESKU HARTZEKO AREA NAGUSIAK

IDENTIFIKATZEN DIRA

ESKU HARTZEKO BEHAR OSO ALTUA DUTEN 60 AUZO

•5 antolamendutik kanpo•20 BIA edo AD

ESKU HARTZEKO BEHAR OSO ALTUA DUTEN ETA AITORTU GABE

DAUDEN 35 AUZO

Lan estrategikoa eta landa-lana alderatu ziren eta ondorio hauek atera ziren:

• Zenbait kasutan, ez datoz bat inbentarioko emaitzak eta landa-lanarenak, azken

hamar urteetan egindako esku-hartzeen ondorioz, batez ere hiri-irisgarritasunari,

eraikuntzari eta gas naturala instalatzeko lanei dagokienez.

• Ikuskapen zorrotzagoak egin behar dira etxebizitzen barruan, irisgarritasuna

egiaztatzeko.

• Esku hartzeko behar-maila oso altua duten eta aitorpenik ez duten 35 auzo

identifikatu dira. Ikus6.12. taula. taula.

• Horiez gain, berariaz landu beharreko urrakortasun-datuak dituzten beste 82 auzo

daude (horietatik 7 BIAk edo Area Degradatuak dira).

• Gehien errepikatzen den alderdi ahulena eraginkortasun energetikoarena da, eta hori

logikoa da, aztertu diren eraikinen antzinatasuna kontuan hartuta. Gehien

errepikatzen den bigarren alderdi ahulena irisgarritasuna da eta ondoren dago

gizarte-urrakortasuna.

77



6.12. taula Esku hartzeko behar-maila oso altua duten EAEko auzoak

Lurralde historikoa

Udalerria Auzoa

ARABA Gasteiz 1. Coronación 2. Sta Juliana Abanto 3. Las Carreras 4. Pormetxeta 5. Mendia Multzoa

Barakaldo

6. Kadagua- Zubileta bidea 7. Kalero 8. La Basconia blokea

Basauri

9. Gernikako Arbola blokeak 10. Uribarri behea – Matiko – Castaños 11. Felipa de Zuricalday 12. Cantalojas 13. La Casilla, Autonomía, Carmelo Gil 14. Urizar dorrea 15. Peñaskal bidea 16. Zazpilanda multzoa

Bilbo

17. Olabeaga 18. Altzaga Erandio 19. Lutxana 20. Nafarroa multzoa 21. Aurora Vildosola 22. Mendialde

Santurtzi

23. San Juan 24. Zaballa 25. La Reineta

BIZKAIA

Trapagaran bailara

26. Barrionuevo Azkoitia 27. Floreaga

28. J.M. Arana kalea Beasain 29. Lazkaibar 30. San Roke 31. Altza Santa Barbara

Donostia

32. Herrera Eibar 33. Murrategi Hondarribia 34. Mendelu

GIPUZKOA

Pasaia 35. Trintxerpe - portua Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

35 auzo horiek 14 udalerritan daude eta horietako asko Bizkaian. Udalerriei dagokienez,

erdia Bizkaian daude eta % 43 Gipuzkoan. Arabaren kasuan, berriz, Gasteizen bakarrik dago

esku hartzeko behar-maila altua duen auzo bat3 (% 7).

Auzoei dagokienez, Bizkaiak bereganatzen ditu % 71 (25 auzo), Gipuzkoak % 26 (9 auzo)

eta Arabak % 3 (auzo bat). Azpimarratzekoa da Bilbo, non esku hartzeko behar-maila oso

altua duten 8 auzo dauden.

3 Egindako analisiaren arabera.

78



6.12. grafikoa Esku hartzeko behar-maila oso altua duten udalerrien eta auzoen lurralde-banaketa

UDALERRIAK AUZOAK

Araba% 7

Bizkaia% 50

Gipuzkoa% 43

Araba% 3

Bizkaia% 71

Gipuzkoa% 26


Azterketa horretatik ondoriozta daitekeenez, hiru ehun zehatzetan kokatzen dira

urrakortasun handieneko zonak: Hirietako hirigune historikoak, hiri inguruak eta langileen

auzoak.

a. Alde zaharrak / higirune historikoak

Ezaugarriak: egurrezko egiturak dituzten eraikuntzak, irisgarritasun-arazo

garrantzitsuak, zenbait kasutan instalaziorik edo oinarrizko zerbitzurik ezak eragindako

bizigarritasun-arazoak, isolamendu termikorik eza eta kasu askotan berokuntzarik eza,

bertako biztanleak zaharrak dira, etorkinak dira edo aldi baterako bertan bizi diren

gazteak dira.

b. Hiri inguruko zonak / auzo “espontaneoak”

Udalerrien zona isolatuetan daude, industrialdeetatik edo landa-zonetatik hurbil eta,

ondorioz, oinarrizko zerbitzuetara iristeko arazo garrantzitsuak edukitzen dituzte.

Eraikinaren berezko irisgarritasun-arazoak dituzte eta biztanleriaren gizarte-profilari

dagokionez, nahiko zaharrak dira eta/edo baliabide ekonomiko gutxikoak. Eraikuntzetan

kontserbazio-arazoak dituzte, inguratzaileari dagokionez eta egonkortasunari

dagokionez, kasu batzuetan.

c. Langileen auzoak

Industria-garapena izan da EAEko hiri-morfologiaren sorreran eragin handien eduki duen

parametroetako bat, batez ere Bizkaian eta Gipuzkoan. Oso denbora gutxian egindako

garapena da, 40-50 hamarkadatik 60ko hamarkadara EAEra iritsitako etorkinentzat, eta

kalitate baxuko eraikuntzak sortu ziren, irisgarritasun-arazo garrantzitsuekin, eta horrez

gain, EAEko orografia zaila kontuan hartzen bada, hiri-irisgarritasunarekin lotutako arazo

asko daude. Inguratzailean isolamendu termikorik ez duten eraikuntzak dira eta

etxebizitzen azalerak gaur egun bete beharreko estandar minimoen azpitik daude.

Halaber, zenbait kasutan udalerriko oinarrizko zerbitzuetatik urrun daude zona hauek eta

baliabide ekonomiko baxuko talde espezifiko bat erakartzen dute.

79



Amaitzeko, ondorio hauek atera daitezke alderdi ahulekin erlazionatutako bost parametroei

dagokienez:

• Eraginkortasun energetikoa: Aztertu den parke eraiki osoak gabeziak ditu

eraginkortasun energetikoari dagokionez.

• Irisgarritasuna: Irisgarritasun-arazoak larriak dira eta aztertu den parke eraiki osoa

eragiten dute, bai hiri-inguruan bai eraikinean. Hala ere, azken urteetan aldaketa

garrantzitsu bat gertatu da, elementu mekanikoak, arrapalak, barandak, eta abar

jarri direlako, eta horri esker, irisgarritasuna hobetzea lortu da. Eraikinei dagokienez,

igogailu ugari instalatu dira, baina eraikin asko daude oraindik igogailurik gabe.

• Gizarte-urrakortasuna: Gizarte-urrakortasunaren ikuspegitik, ikasketa-maila baxuko

jendea bizi da bertan, langabezia-tasa altuak daude, eta zenbait kasutan, eraikuntza-

kalitate baxua eta irisgarritasun-arazoak dituzten eraikinetan bizi diren adineko

biztanleen portzentaje altuak daude. Puntualki ijitoek osatutako ghettoak sortzen

dira.

• Bizigarritasuna: Oro har, bizigarritasunak eragindako ahultasuna gizarte-

ahultasunarekin lotuta egon ohi da. Mota horretako arazoak XX. mendearen

hasierako eraikuntzetan sortzen dira nagusiki, oraindik ere higienearekin lotutako

kontzeptuak derrigorrezkoak ez ziren urteetan egindako eraikuntzetan.

• Egonkortasuna: Oro har, EAEko bizitegi-parkeak ez du urrakortasun handirik

egonkortasun-parametroari dagokionez. Dena den, kontuan hartu behar da egin den

diagnostikoaren ikuspegiak ez duela eraikinen egitura hartu ardatz gisa eta, beraz,

urrakortasun handiko areatan kokatutako eraikin bakoitzaren egitura aztertu beharko

litzateke. Antzeman diren egonkortasun-arazoei dagokienez, egurrezko egituretan

termitek eragiten dituzten arazo puntualak eta hezetasunek eragindako arazoak

daude. Halaber, hormigoizko egitura duten zenbait eraikinetan egonkortasun-arazoak

izango direla aurreikusten da.

Inbentarioaren etorkizunari dagokionez, areatara hurbilketa bat egiteko tresna gisa

erabilgarria izan daitekeela azpimarratu behar da, baina ezinbestekoa da auzo-mailako eta,

azkenik, eraikin-mailako egoera ezagutzeko beste tresna bat, kasu bakoitzean urrakortasuna

zorrozki ezagutu ahal izateko. Modu berean, datuak eguneratu beharko lirateke, azken

hamar urteetan eraikitako obra berria barne hartzeko.

Egin den diagnostikoak esku hartzeko hiru kasu piloturen azterketa zehatza egiten du:

Gasteizko Zaramaga auzoa Araban, Bilboko Zazpilanda multzoa Bizkaian eta Eibarko Mogel

auzoa Gipuzkoan.

Zaramaga auzoari erreparatuz, Inbentarioko datuak eta landa-lanaren emaitzak alderatzean

garbi geratzen da datu asko eta asko bat datozela, gizarte-alderdiei dagozkien datuak izan

ezik. Izan ere, azken hamar urteetan nabarmenki aldatu da auzoaren osaera eta biztanle

80



etorkin ugari joan dira bertara bizitzera. Auzoaren funtsezko gabeziak irisgarritasuna,

eraginkortasun energetikoa eta etxebizitzen espazioaren kalitatea dira.

Bestalde, Bizkairi dagokionez, Inbentarioan urrakor bihur daitezkeen areak identifikatzen

dira, baina errolda-sekzioaren eskala handiegia da, beraz, errolda-eskala jarraituak

zehaztasun handiagoarekin aztertu behar dira, bai eta biztanleriaren profila ere. Auzoaren

arazo nagusia izaera periferikoa da, ez baitu jarraikortasunik hiriaren gainontzeko zatiekin.

Ondorioz, ez da bat ere erakargarria eta baliabiderik gabeko pertsonen portzentaje altuak

daude. 2010ean Bilboko Behategiak egindako txosten batean arriskutsutzat identifikatzen da

auzoa. Kutsadura akustiko eta atmosferiko altua du, drogek eta delinkuentziak eragindako

arazoak daude eta garraio publikoa eskasa da. Etxebizitzei dagokienez, azalera erabilgarri

txikia dute eta ez dute igogailurik. Kontserbazio-egoera, oro har, ez da egokia.

Gipuzkoari dagokionez, datu estatistikoak eta auzoaren errealitatea bat datozela baieztatu

da. Hala ere, zenbait adierazleren kasuan desberdintasunak daude, datuak ez baitaude

eguneratuta (2011eko errolda). Halaber, errolda-sekzioaren barruan auzoa ez da behar den

bezala barne hartu.

81



7. ETXEBIZITZA, HERRI LAN ETA GARRAIO SAILAK LAGUNDU DITUEN

BIRGAITZE-JARDUEREN INPAKTUA

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak martxan jarri dituen birgaitze-politiken

lehentasunezko helburua parke eraikiaren eta hiri-inguruneen baldintzak hobetzea da, modu

horretara familien bizi-kalitatea hobetzeko eta eraikinen eraginkortasun energetikoa

hobetzeko. Gainera, horrek guztiak hobekuntzak ekarriko lituzke ingurumenera zein familia-

ekonomiara.

Halaber, ezin da ahaztu diru-laguntzen politiken ondorioz eragindako inpaktu ekonomiko

handia, izan ere, birgaitze-jarduerak lagunduz Sailak eraikuntza-jardueren eragile

ekonomiko baten lana egiten du.

Txosten honen aurreko kapituluetan ikusi den moduan, Sailak EAEn birgaitze-jarduerak

garatzeko onartu duen guztizko aurrekontua 15,8 milioi eurokoa izan da 2011n, eta horri

esker, 288,3 milioi euroko inbertsioa sortu da.

Sortutako guztizko inbertsio hori birgaitze-laguntzen inpaktu zuzena da. Baina eragin zuzen

horrez gain, kontuan hartu behar da zehar-eragina, hau da, azken eskariaren areagotzearen

ondorioz tarteko kontsumoek duten eragina. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak

egindako azterketen arabera, 2011n 279,3 milioi eurokoa da zehar-efektu hori.

Horrela, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak diruz lagundutako birgaitze-laguntzen

guztizko inpaktua, ekoizpen-terminoetan, 567,6 milioi eurokoa da 2011n, hau da, 288 milioi

inbertsio zuzena eta 279 milioi zehar-efektua.

Ekonomiaren efektu biderkatzaileen bitartez, inbertsio horrek EAEko BPGd 195,4 milioi

eurotan areagotzea ekarri du (106,8 efektu zuzena eta 87,7 zehar-efektua). BPGdren

areagotze hori euskal guztizko BPGdren % 0,3ra iristen da.

Etxebizitzen birgaitzera bideratutako diru-laguntza zuzenen euro bakoitzagatik 36 euro sortu

dira ekoizpen-jarduerari dagokionez eta 12 euro, berriz, EAEko BPGdren areagotzeari

dagokionez.

2010 eta 2011 urteei dagokienez, 1.113,7 milioi eurokoa izan da ekoizpenean izandako

eragina eta 548 milioikoa zehar-efektuak izandakoa. Bestalde, 2010eko inbertsioak BPGden

eragindako hazkundea 2011koa baino baxuagoa izan zen (187 milioi, 194,5 milioiren

parean).

Diruz lagundutako euro bakoitzagatik sortutako ekoizpenari dagokionez, 2011ko laguntzekin

lortutako inpaktua altuagoa dela erakusten dute datuek, izan ere, diruz lagundutako euro

bakoitzagatik 36 € lortu dira ekoizpenean; 2010ean, berriz, 26 €/diruz lagundutako euro

bakoitza izan zen ratioa. Ratio hori emandako diru-laguntzaren motarekin eta kasu

bakoitzean diruz lagundutako portzentajearekin zuzenean erlazionatuta dago. Horrela,

elementu komunak birgaitzeko emandako laguntzek obra-bolumen handiagoa sortu dute.

82



7.1. taula 2010ean eta 2011n emandako birgaitze-laguntzen inpaktu ekonomikoa. 2010

2011 Guztira 2010-

2011 Onartutako laguntzak 20.646.832 15.758.105 36.404.937 Inpaktua ekoizpenean 546.092.884 567.590.052 1.113.682.936

• Efektu zuzena 277.402.012 288.319.713 565.721.725 • Zehar-efektua 268.690.872 279.270.339 547.961.211

Inpaktua BPGdan 187.154.794 194.523.850 381.678.644 • Efektu zuzena 102.772.552 106.819.131 209.591.683 • Zehar-efektua 84.382.242 87.704.719 172.086.961


2011ko datuak aztertuz, eta birgaitze-jarduerek eragindako sektore garrantzitsuenei

dagokienez, eraikuntzaren sektorea da gehien eragin den sektorea eta bertan metatu da

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak diruz lagundutako birgaitze-jarduerek eragindako

BPGdren hazkundearen % 62 (120 milioi euro).

Azpimarratu beharreko beste sektore batzuk dira honakoak: handizkako merkataritza (% 5),

hainbat enpresa-jarduera eta beste jarduera ez-metaliko batzuk (% 3,6 bakoitzak) eta

bankua (% 3,2).

7.1. grafikoa BPGdren banaketa eragindako sektore garrantzitsuenen arabera. 2011.

BPGdRA EGINDAKO EKARPENA MILAKA EUROTAN

44.3446.1516.9537.0679.650

120.358194.524

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 160000 180000 200000

Gainontzeko sektoreak

Bankuak

Ez-metalikoak diren hainbat

Hainbat enpresa-jarduera

Handizkako merkataritza

Eraikuntza

Guztira

milaka eurotan

BPGdRA EGINDAKO EKARPENA EHUNEKOTAN

61,8%

5,0%

3,6%

3,6%

3,2%

22,8%Gainontzeko sektoreak

Bankuak

Ez-metalikoak diren hainbat

Hainbat enpresa-jarduera

Handizkako merkataritza

Eraikuntza


BPGdren osagaiei dagokienez, soldata eta ordainsari gordinek bereganatzen dute inpaktu

ekonomikoaren % 44 (BPGdren arabera). Ustiapenaren soberakin garbiak bereganatu du %

34, gizarte-kotizazioek % 12, kapital finkoaren kontsumoak % 7 eta ekoizpenaren eta

inportazioen gaineko zergek gainontzeko % 4.

Sortutako enpleguari dagokionez, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak lagundutako

jarduerei esker 2011n 3.517 enpleguri eustea lortu da. Enplegu horiek EAEn lanean ari diren

83



biztanleen % 0,38 dira eta urteko batez besteko ordainsari gordinetan 24.238 euroko

kantitatea adierazten dute langile bakoitzagatik.

7.2. taula Inpaktu ekonomikoa BPGdaren osagaien arabera. 2011.

BPGdaren osagaiak BPGd (€) Banaketa (%) Soldatakoen ordainsariak 85.246.564 43,8 Gizarte-kotizazioak 23.733.202 12,2 Ustiapenaren Soberakin Garbia 65.302.626 33,6 Kapital finkoaren kontsumoa 13.127.493 6,7 Ekoizpenaren eta inportazioen gaineko zergak 7.113.965 3,7 GUZTIRA 194.523.850 100,0 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).

Bestalde, birgaitze-jarduerek sortutako eskariari esker, Euskal Ogasunetan 41,9 milioi euro

gehiago lortu dira 2011n, hau da, Zerga Itunduengatik Aldundiek bildutako diru kopuruaren

% 0,36. Zerga horietatik BEZak 18,6 milioi euro metatu ditu, 16,3 milioi euro izan dira

PFEZren kasuan eta 6,9 milioi euro Sozietateen Zergaren kasuan.

7.2. grafikoa Zerga-bilketaren banaketa zerga motaren arabera. 2011.

18.636.93816.330.176

6.898.512

41.865.627

0

10.000.000

20.000.000

30.000.000

40.000.000

50.000.000

BEZa PFEZ GZ Zerga-bilketa

eur

otan


Lurralde-azterketari dagokionez, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak lagundutako

birgaitze-jarduerek sortutako BPGd honela banatu da lurraldeen arabera: % 47 Bizkaian (91

milioi euro), % 36 Gipuzkoan (70 milioi euro) eta gainontzeko % 17 Araban (33 milioi euro).

84



7.3. taula Birgaitze-laguntzen inpaktu ekonomikoa. 2011.

Sailaren diru-laguntza

Inpaktua ekoizpenean

Inpaktua BPGdan Enplegua

Araba 2.378.444 97.223.402 33.320.299 602 Bizkaia 8.081.719 265.746.393 91.076.317 1.647 Gipuzkoa 5.297.942 204.620.256 70.127.233 1.268 EAE 15.758.105 567.590.051 194.523.849 3.517 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).

Bestalde, Etxebizitza Sailak lagundutako hiri-birgaitzeko jarduerek euskal BPGdren

hazkundeari lagundu diote, neurri handi batean. 2010ean eman ziren laguntza gehienak

(Hiriber Programa, Irisgarritasun Programa eta Area Degradatuen Programa) eta guztira

82,3 milioi euro sortu zituzten ekoizpenaren kasuan eta 28,3 milioi eurotan areagotu zuten

EAEko BPGd.

7.4. taula Hiri-birgaitzearen laguntzen inpaktu ekonomikoa, 2010.

Inpaktua ekoizpenean Inpaktua BPGdan Efektu zuzena 41.979.202 15.552.811 Zehar-efektua 40.661.618 12.769.762 Guztira 82.640.820 28.322.573 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).

85



8. SAILAREN BIRGAITZE POLITIKEN EBALUAZIOA 2011N

8.1. Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren helburuen betetze-maila

2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana da Etxebizitza, Herri Lan eta

Garraio Sailaren etxebizitza-politiken erreferentziazko esparrua eta bertan ezartzen dira

2010-2013 aldirako jarduera-lehentasunak. Etxebizitza-politika berri horren bi funtsezko

euskarriak alokairuaren sustapena eta birgaitzearen sustapena dira.

Birgaitze-jarduerei dagokienez, Planak irauten duen bitartean 70.500 etxebizitza birgaitzea

lortu nahi da. Halaber, 2.800 etxebizitza berri lortzea aurreikusi da, ondare eraikian esku

hartzeko prozesuen ondorioz.

2011rako helburua 17.400 etxebizitza birgaitzea da, Sailak emandako diru-laguntzak

baliatuz. Azkenean 16.333 etxebizitza birgaitzea aurreikusi da, % 94ko betetze-mailarekin.

Hala ere, Plana martxan jarri eta lehen bi urteetan lortutako emaitzei erreparatuz,

aurreikusitako helburua gainditu egin da (% 101), emandako laguntzei esker 35.830

etxebizitza birgaitu direlako. Horrela, ezarritako helburua, hau da, 35.600 etxebizitza

birgaitzea, gainditu egin da.

Eragiketa horiek garatu diren esparruari dagokionez, hau da, birgaitze integratuko jarduerei

edo jarduera isolatuei dagokienez, jardueren banaketa Planean aurreikusitakoarekiko

desberdina da. Zehazki, Planean 2011n birgaitze integratuko jardueren baitan 400

etxebizitza birgaitzea aurreikusten zen, baina 1.770 etxebizitza birgaitu dira mota horretako

jardueren baitan. 2010-2011 aldiari dagokionez, 3.531 etxebizitza birgaitu dira birgaitze

integratuko jardueren baitan (helburua: 600). Ikus 8.1. taula.

8.1. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren helburu kuantitatiboen betetze-maila.

2011 2010-2011 METATUA

Guztira 2010-2013

HELBURUA

GAUZATUTAK

OA %

HELBURUA

GAUZATUTAK

OA %

birgaitzeko laguntzak 70.500 17.400 16.333 93,9 35.600 35.830 100,7 Birgaitze integratua 2.400 400 1.770 442,5 600 3.531 588,5 Birgaitze isolatua 68.100 17.000 14.563 85,7 35.000 32.299 92,3

Birgaitzearen ondoren sortutako etxebizitza berriak

2.800 600 600

Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Bestalde, Etxebizitza Sailak mailegu kualifikatuak ematen ditu birgaitze-jarduerak

finantzatzeko. 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planak, indarrean

dagoen bitartean, 184,3 milioi euroko finantza-bolumena eskaini nahi du kreditu-

erakundeekin egingo dituen hitzarmenen bitartez (41,5 milioi 2010ean).

86



Kreditu-erakundeek etxebizitzaren finantza-hitzarmenaren esparruan emandako maileguen

bolumena 9,4 milioi euro ingurukoa da 2010-2011 aldirako, hau da, aurreikusitako

bolumenaren % 12 bakarrik.

8.2. taula 2010-2011n birgaitze-jarduerak finantzatzeko onartutako maileguen bolumena

2011 2010-2011 METATUA

Guztira 2010-2013

HELBURUA

GAUZATUTAK

OA %

HELBURUA

GAUZATUTAK

OA %

Birgaitzeko maileguak 184.290 41.520 3.263 7,9 80.790 9.412 11,6 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

8.3. taula Etxebizitza Sailaren birgaitze-jardueraren adierazleen laburpena 2010-2011.

ADIERAZLEA 2011 2010-2011

BIRGAITZE PROGRAMAK DIRU-LAGUNTZAK PARTIKULARREI ETA AUZOKIDE ELKARTEEI 16.333 35.830 Emandako birgaitzeko diru-laguntzen kopurua Birgaitze isolatua 14.563 32.299 Birgaitze integratua 1.770 3.531 Emandako diru-laguntzen guztizko zenbatekoa (milioi eurotan) 15,76 36,41 Birgaitze isolatua 11,98 29.38 Birgaitze integratua 3,78 7,03 Emandako diru-laguntzen batez besteko zenbatekoa (euro/etxebizitza)

965 1.016

Birgaitze isolatua (euro/etxebizitza) 822 909 Birgaitze integratua (euro/etxebizitza) 2.137 1.991 Emandako diru-laguntzen zenbatekoa obra motaren eta hartzailearen arabera (milioi eurotan)

Auzokideen elkarteetarako laguntzak 5,83 11,63 Partikularrei laguntzak obra komunitarioetarako 9,09 22,79 Partikularrei laguntzak banakako obretarako 0,84 1,98 Aurrekontu babesgarria guztira obrak (milioi eurotan) 288,32 565,72 ONTZAT EMANDAKO MAILEGUAK Onartutako maileguen kopurua 440 1.220 Onartutako maileguen zenbatekoa (milioi eurotan) 3,26 9,41 HIRI ERABERRITZEKO PROGRAMAK IRISGARRITASUNERAKO PROGRAMA Emandako diru-laguntzen kopurua -- 147 Diru-laguntzen zenbatekoa (milioi eurotan) -- 2,13 DIRU-LAGUNTZA ZUZENAK BIRGAITZE INTEGRALERAKO Diru-laguntzen guztizko zenbatekoa (milioi eurotan) 0,70 8,28 HIRIBER PROGRAMA* Diruz lagundutako jarduera kopurua -- 45 Diru-laguntzen guztizko zenbatekoa (milioi eurotan) -- 15,0


2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planak, aztertutako helburu

kuantitatiboez gain, bost lan-ildo ezartzen ditu eta lan-ildo horiek 12 ekintzetan zehazten

dira eta Planak irauten duen bitartean garatuko dira. Modu berean, proposatutako helburu

askoren konplexutasuna kontuan hartuta, 2. ardatza, birgaitzearena, estrategia berariazko

87



baten diseinuarekin zehaztu da: “2010-2013 Eraikinak Birgaitzeko eta Hiri Eraberritzerako

Plan Estrategikoa”. Bi Planak osagarriak dira eta helburu komunak dituzte.

2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana formulatzean, birgaitze-

beharren bolumen oso altu bat antzeman ahal izan da, baina ezinezkoa izango da planak

irauten dituen urteetan behar horiei guztiei erantzutea. Horregatik, lan-ildoetako bat

lehentasunezko jarduerak definitzean datza; horretarako, eraikinen inbentario bat egingo da.

Etxebizitza Sailak landu duen eta 6.2. atalean aztertu den “Esku hartzeko beharren

diagnostikoa EAEko parke eraikiaren berrikuntzan” lana, EAEko auzoetako urrakortasun-

indizeak ezartzeko Plan Zuzentzaileak proposatutako 23. ekintzari dagokio. Halaber, garatu

diren esperientzia pilotuak Planaren 24. ekintzarekin erlazionatuta daude.

Bestalde, Planak birgaitzeko laguntzen sistema aldatu nahi du. Orain arte esku-hartze mota

eta onuradunen sarrera-maila hartzen ziren kontuan. Proposatutako sistema berriak

programa estrategikoekin lotuta egon behar du eta bete nahi diren helburuak lortzeko

informazio- eta komunikazio-politika berariazkoa garatu behar du, aldi berean. Bestalde,

laguntza-programa anitzak eta parte hartzen duten eragile ugariak kontuan hartuta, Planak

laguntzen katalogo bat lantzea eta ezagutzera ematea proposatzen du. Zentzu horretan,

gogoan hartu behar da oraindik ez dela katalogo berria landu.

Bestalde, Sailak birgaitzerako laguntzen sistema aldatzeko beharra aztertu du, berotegi-

efektuko gasen isurketak murrizteko eta etxebizitzen energia-kontsumoa murrizteko.

Horrela, 2011ko azaroaren 23ko Aginduak Jabekideen Erkidegoei ematen zaizkien laguntzen

artean eraikinen inguratzailearen eraginkortasun energetikoa hobetzeko laguntzak

aurreikusten ditu.

Bestalde, Planak ezinbestekotzat jotzen du Birgaitzeko Hirigintza Sozietateen (BHS)

potentzialtasunak aprobetxatzea eta, ildo horretan, birgaitze-laguntzen kudeaketa pixkanaka

Sozietate horien esku uzteko apustua egin du. Helburuak betetzeko prozesuan nahastuta

dauden eragile guztien arteko lankidetza egokia eta bakoitzak bere erantzukizuna ondo

betetzea lortu behar da. Sailak gaur egungo Birgaitzeko Sozietateekin harreman egokiak

baditu ere, lan handia dago egiteko oraindik.

Amaitzeko, Planaren arabera, fiskalitatea funtsezkoa da birgaitzea eta hiri–eraberritzea

sustatzeko. Zentzu horretan, Etxebizitza Sailak Udal eta Foru Aldundiei birgaitze-eragiketen

fiskalitatea lagunduko duten neurriak hartzeko proposatzea aurreikusi du.

8.4. taula taulan eta 8.5. taula ikus daitezke 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea

Bideratzeko Planaren 2. ardatza osatzen duten lerro estrategikoak eta ekintzak.

88



8.4. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren 2. ardatza.

2. ARDATZA BIRGAITZERAKO ETA HIRI ERABERRITZERAKO POLITIKA BERRI BAT

BIRFORMULATZEA ETA GIDATZEA

2.1. ildoa Lehentasunez esku hartzeko jarduerak definitzea, 1980 aurretik egindako eraikinen eta auzo erasanerrazen inbentario batetik abiatuta.

2.2. ildoa Programa estrategikoekin lotutako laguntzen sistema bat diseinatzea eta abian jartzea, eta informazioa eta komunikazioa lantzeko berariazko politika bat garatzea. Eraikinen Ikuskaritza Teknikoa garatzea.

2.3. ildoa Birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen esparruan esku hartzeko sarea egituratzea, EAEko lurralde osora zabalduz.

2.4. ildoa Birgaitzearen eta Hiri Eraberritzearen esparruko diru-laguntzak emateko logika gainditzea. Xede horrekin, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailaren ahaleginak 1980 aurretik eraikitako parkeari dagokion balioa ematera eta zerbitzua eskaintzera bideratuko dira.

2.5. ildoa Birgaitzea eta hiri–eraberritzea lagunduko duten neurri fiskalak aztertzea eta sustatzea.

8.5. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren 2. ardatzaren ekintzak

23 ekintza Udalekin eta BHSekin batera etxebizitza eta eraikinen parkearen egoeraren inbentarioa sustatzea eta lantzea, EAEko auzoen kalteberatasun-indizeak ezarriz.

24 ekintza Hiri-eraberritzearen auzo-mailako plangintza egiteko edo multzo eraikien birgaitzearen plangintza egiteko esperientzia pilotuak garatzea.

25 ekintza Eraberritzerako eta Birgaitzerako laguntzen sistema zabaltzea eta egokitzea, laguntzak emateko irizpide berrien arabera.

Eraikinaren birgaitze integrala sustatzea, etxebizitza isolatuen gaineko jardueren aurretik.

Elementu komunitarioak modernizatzeko helburuak lehenestea: egitura, irisgarritasuna, eraginkortasun energetikoa, instalazioak, estalkiak, fatxadak, eta abar.

Diru-laguntzak auzokideen elkarteetara zuzentzea gehiago. Laguntzen kalkulua objektibatzea, auzoaren hiri-eraberritzeko planaren edo

programaren helburuen betetzearen edo EITtik ondorioztatutako gomendioen arabera.

Diruz lagun daitezkeen esku-hartzeen aurrekontu minimoa areagotzea. 26 ekintza Mantentzearen aldeko kultura sustatzeko ekintzak garatzea. Etxebizitzaren eta

eraikinaren erabilera-ohitura onei buruzko berariazko komunikazioa garatzea (prestakuntza-lanak, informazioa ematea, eta abar).

27 ekintza Birgaitzerako laguntzen Katalogo bat lantzea eta ezagutzera ematea; bertan bateratuko dira laguntza-programa guztiak.

28 ekintza BHSekin batera jardunbide egokien gida bat eta udalerrietan birgaitze eta eraberritzeko proiektuen dinamizaziorako lan-metodologia bat lantzea, sustatzea eta ezagutzera ematea.

29 ekintza Eusko Jaurlaritzak Birgaitzeko Hirigintza Sozietateetan duen inplikazioa indartzea hitzarmenen bitartez, eta Eusko Jaurlaritzaren eta BHSen arteko erlazioak, koordinazioa eta lankidetza egokia izateko beharrezkoak diren bideak eta mekanismoak formalizatzea.

30 ekintza BHSen jarduera-ahalmenak indartzea, duten eragina areagotuz, eduki-mailan zein esku hartzeko esparru geografikoari dagokionez. Zehazki, etxebizitza eta eraikinen

89



birgaitzerako diru-laguntzen kudeaketa eta ematea Udalen eta BHSen esku utzi nahi da pixkanaka, hartara izapideak arintzeko eta bikoiztasunak saihesteko (Leihatila Bakarra).

31 ekintza kudeaketa-unitate, informazio eta birgaitze eta hiri–eraberritzerako politiken ezarpenaren bitartez, lurralde osoari erantzungo zaiola ziurtatzeko aukeren azterlan bat egitea. Xede horrekin, Eusko Jaurlaritzak, Foru Aldundiek, eskualdeko agentziek, jada martxan diren BHSek, birgaitze-eragilearen irudiak, eta abar gara dezaketen funtzioa aztertuko da.

32 ekintza Hiri Birgaitzearen eta Eraberritzearen esparruan Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak eskaintzen dituen Zerbitzuen Zorroa definitzea. Zorro horretan kontuan hartuko da:

Lehentasunak ezartzea (Udalek eta BHSek landutako diagnostikoetatik abiatuta).

Beste Sail, administrazio, Aldundi, Udal, BHS, eta abarrekin koordinatzea.

Laguntza-funtsak kudeatzea eta partenarietzak sustatzea, Europako funtsak dituzten proiektuen finantzaketa lortu ahal izateko “masa kritiko” nahikoa duten proiektu esanguratsuak osatzeko (adib.: Interrreg, Inbertsioen Europako Bankua eta Europako egitura-programa berriak, hala nola FEDER edo CECODHASen esparruko ekimenak).

Hitzarmenak finantza-erakundeekin (kreditu bereziak eta parte-hartzea Gizartekintzaren bitartez).

Sustatzaileen ikuspegitik birgaitze-eragiketak errentagarri egingo dituzten lankidetza-mekanismoak aztertzea.

33 ekintza Udalei birgaitze-obrek irauten duten bitartean bide publikoa betetzeagatiko tasak eta zergak beherantz berrikusteko proposatzea, sustapen-neurri gisa.

34 ekintza Foru Ogasunei birgaitze-jardueren PFEZren tratamendua hobetuko duten neurriak hartzeko proposatzea, horretarako aurrekontu babesgarriaren kontzeptua eta zenbatekoa eta onuradunaren sarrera-maila kontuan hartuz.

90



8.2. Birgaitze-politikaren ebaluazio orokorra 2011n

Atal honetan Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak garatutako birgaitze-politikaren

ebaluazio orokorra egiten da eta kontuan hartu dira martxan jarritako politikak,

proposatutako helburuekin erlazioan; lortutako emaitzen eraginkortasuna, ekitatea,

asetasuna eta izandako eragina.

Zentzu horretan, ezin da ahaztu 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko

Planak berak barne hartzen duela etxebizitza eta lurzoruaren politika publikoen ebaluazio

sakonagoa egiteko beharra. Horrenbestez, Plana bera Sailaren etxebizitza-politiken

ebaluazioa etengabe hobetzeko prozesuaren zatia dela esan daiteke.

a) Koherentzia.

Planaren izenean bertan aipatzen da Hiri Eraberritzearen kontzeptua, eta, gainera, Hiri

Birgaitzerako eta Eraberritzerako Plan Estrategiko bat landu da, hortaz, garbi dago

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak eraberritzearen jarduera-ildo horren aldeko apustua

egin duela.

Planaren 2. ardatzak “birgaitzerako eta hiri–eraberritzerako politika berri bat birformulatu

eta gidatu nahi du”, hortaz, politika berrietan sartu nahi diren aldaketek araudi-mailako

aldaketak ekarriko dituzte, eta lankidetza-hitzarmenak, eragileen arteko koordinazioa eta

erantzunkidetasuna, kudeaketa telematikoa ahalbidetuko duten tresna informatiko berrien

erabilera, eta abar ekarriko dituzte, halaber.

Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailburuaren 2011ko azaroaren 23ko Agindu berriak,

etxebizitzak birgaitzeko finantza-neurriei buruzko 2006ko Agindua aldatzen duenak,

eraginkortasun energetikoaren aldagaia barne hartzen du laguntzetan, eta modu horretara,

Planak ezarritako helburuak betetzen laguntzen du.

Eraikinen inguratzailean esku hartzeko jardueretarako laguntzak areagotzeaz gain, Agindu

berria onartu zenetik, 50 urtetik gorako antzinatasuna duten eraikinetan jarduera

babesgarritzat joko dira eraikinaren ikuskapen teknikoaren ebazpenean barne hartuta

daudenak bakarrik.

b) Efikazia.

Planak ezarritako helburu kuantitatiboei dagokienez, betetze-maila altua lortu dela baieztatu

da, izan ere, 2011n 15,8 milioi euro eman dira diru-laguntzetan eta kopuru horri esker

16.333 etxebizitza birgaitu dira. Bi ekitaldiak batera hartuta (2010 eta 2011), guztira 36,4

milioi euro eman dira eta kopuru horri esker 35.830 etxebizitza birgaitu dira eta 565 milioi

euro baino gehiagora iritsi da obra-bolumena.

Partikularrei eta jabekideen erkidegoei zuzendutako birgaitze-laguntzen programez gain,

Etxebizitza Sailak hiri-eraberritzerako laguntza-programa desberdinak ditu eta Udalak eta

Birgaitzeko Hirigintza Sozietateak dira programa horien onuradunak.

Laguntza horiek Udalek ematen dituzten laguntzekin osatzen dira askotan eta guztiek batera

hiri-inguruneen irisgarritasuna hobetzeko balio dute. 2011n emandako laguntzak lau

91



udaletarako izan dira eta guztira 700.000 euroko kantitatea osatu da. Hala ere, 2010ean

emandako diru-laguntzak 2010-2012 aldirako programetarako laguntzak ziren eta guztira

7,58 milioi euroko kopurua osatu da.

Bestalde, Hiriber Programaren deialdia 2010ean egin bazen ere, 2010-2013 Plan

Zuzendariaren baitan dagoen neurrian, ezin da ahaztu auzoen eraberritzera egin duen

ekarpen handia. Horrela, 2010ean guztira 15 milioi euroko ekarpena egin zuen 45

udalerritan hiri-eraberritzeko jarduerak garatzeko.

c) Eraginkortasuna.

Eraginkortasunari dagokionez, ezin da ahaztu erakunde desberdinek ematen dituzten

laguntzen artean bikoiztasunak ekidin behar direla. Horretarako, administrazioen eta Eusko

Jaurlaritzako Sailen artean koordinazioa hobetu behar da. Azpimarratzekoak dira Energiaren

Euskal Erakundeak eraikuntzen eraginkortasun energetikoa hobetzeko ematen dituen

laguntzak. Laguntza horiek bat datoz Plan Zuzendariak ezarritako helburuekin, hortaz, bi

programen arteko osagarritasuna bilatzea litzateke logikoena.

Ezin da ahaztu gaur egungo egoera ekonomikoaren eraginez baliabide publiko gutxi dagoela,

hortaz, funtsezkoa da bikoiztasunak ekiditea eta sistema eraginkorrago bihurtzea, eta

horretarako, laguntzak lehentasun handieneko jardueretara bideratu behar dira, bai gizarte-

ikuspegitik garrantzitsuak direlako (gizarte-bazterkeria pairatzeko arriskua) bai etxebizitzen

egituraren ikuspegitik beharrezkoak direlako (bizigarritasun-arazoak eta osasunerako

arriskuak).

Testuinguru horretan Birgaitzeko Sozietateek bete beharreko lanak garrantzi berezia hartzen

du, jabekideen erkidegoetatik hurbil daudelako eta esperientzia dutelako.

Etxebizitza-politika publikoen eraginkortasunari erreparatuz, emandako diru-laguntzen euro

bakoitzagatik sortutako ekoizpen altua azpimarratu behar da. Horrela, 2011n 36 eurora iritsi

da, 2010eko balioa gaindituz (26 euro/diruz lagundutako euro bakoitzagatik). Sailak diruz

laguntzen dituen politikak ildo horretatik garatu behar dira, modu horretara diruz

lagundutako euro bakoitzagatik etekin handiagoa lortzeko eta eraginkortasuna hobetzeko.

d) Ekitatea.

Planaren lehen bi ekitaldietan emandako diru-laguntzen zenbatekoa honela dago banatuta

geografikoki: Bizkaiak bereganatu du guztizkoaren % 52, Gipuzkoak % 34 eta Arabak,

azkenik, gainerako % 14. Plan Zuzendariaren helburua honako lurralde-banaketa hau lortzea

da: % 55 Bizkaian, % 31 Gipuzkoan eta % 14 Araban, hortaz, diru-laguntzek banaketa

geografikoari lotuta lortu duten betetze-maila oso altua da. Dena den, lurralde historiko

bakoitzaren birgaitze-beharren errealitatearen arabera desberdintasun esanguratsuak ikus

daitezke laguntza motak bereiziz.

Alde batetik, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak emandako laguntzen onuradunen

azterketak erakusten duenez, nabarmenki areagotu dira kide bakar batek osatutako

familientzako laguntzak, eta emakumeek eta adineko pertsonek osatutako familiak dira

92



gehiengoa. Ezin da ahaztu 2011n laguntzen onuradunen % 47 65 urtetik gorako pertsonak

izan direla; duela bost urte % 30 ziren.

2006ko abenduaren 29ko Aginduak urteko 21.000 euroko kantitatea ezartzen du laguntzak

eskuratzeko gehieneko muga gisa. Hala ere, Birgaitzerako Laguntzen Aparteko Planak

33.000 eurora zabaldu zuen muga hori, hortaz, familia gehiago dira diru-laguntzak eskura

ditzaketenak eta, modu berean, sektorea dinamizatzeko aukera sortu da. Horregatik,

2010ean birgaitzerako laguntzen onuradunen % 29k urteko 21.000 euroko sarrerak

gainditzen zituzten.

Beste laguntza-programa batzuk (beste sail edo erakunde batzuenak, eta abar) ez dute

sarrera-mugarik ezartzen diru-laguntzak eskuratu ahal izateko, hortaz, diru-laguntza egin

nahi den esku-hartzearekin eta diruz lagundutako jarduerak bete nahi dituen helburuekin

bakarrik lotzen da. Ildo beretik, Etxebizitza Sailak Jabekideen Elkarteei emandako laguntzak

egin beharreko jarduerarekin lotuta daude, Jabekideen Elkarteko kideen diru-sarrerak

edozein direla.

Planak laguntzak emateko sistema aldatu nahi du: helburu zehatzekin lotuta egongo da eta

lehentasunezko jarduera-eremuetan esku hartuko da, nagusiki eraikinen eragiketa integralak

garatzeko laguntzak banatuko direlarik. Birgaitze-jarduerak finantzatzeko Agindu berriak

sistema aldatu du eraikinen inguratzailearen gaineko jarduerei dagokienez, eta laguntzen

zenbatekoa jarduerarekin lortutako hobekuntzaren mende daude.

Ezin da ahaztu helburuekin lotuta dauden laguntzak horrelako jarduerei aurre egiteko

zailtasunak dituzten adineko pertsonentzako gizarte-politikekin koordinatu behar direla.

e) Asetasuna.

Asetasunari dagokionez, ez dago birgaitze-laguntzen onuradunen asetasuna neurtzeko

adierazlerik, hortaz, Inkesta espezifiko bat egin beharko litzateke gaur egungo programen

eta EAEko familien beharren arteko bat-etortzea neurtzeko.

Bestalde, Etxebizitzaren Gizarte Itunarekin eta 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea

Bideratzeko Planarekin batera abian jarritako parte hartzeko prozesuek agerian utzi dute

herritarrek birgaitzearen eta eraberritzearen esparruan egiten duten eskaria. Hain zuzen,

aipatutako planak parte hartzeko prozesu horietan jasotako proposamen asko barne hartu

ditu. Prozesu horiei esker, Sailak herritarrek egiten dituzten eskari garrantzitsuenak ezagutu

ahal izan ditu, eta aldi berean, ezarritako neurriekiko asetasun-maila ezagutu ahal izan du.

Egindako lanak Nazio Batuek Zerbitzu Publikoei ematen dien Saria (UNPSA) irabazi du

berriki. Sari hori da zerbitzu publikoaren bikaintasunaren esparruan banatzen den saririk

entzutetsuena.

f) Eragina.

Sailak lagundutako birgaitze-jarduerekin herritarrei laguntzen zaie eta hori da, hain zuzen

ere, birgaitze-politikekin lortutako inpaktu garrantzitsuena. Jarduera horiekin guztiekin

lortutako eragin garrantzitsuenak hainbat alderditan baiezta daitezke: irisgarritasun hobea,

93



adineko pertsonen eta minusbaliotasunak dituzten pertsonen joan-etorriak erraztuz;

etxebizitzen bizigarritasun- eta erosotasun-baldintza hobeak, eta horiei esker lortu da

energia-kontsumoa murriztea, alde batetik, eta pertsonak beren etxebizitzetan denbora

gehiago bizi ahal izatea, bestetik, osasun-esparruan eta gizarte-politiken esparruan gastua

nabarmenki murriztu delarik ondorioz.

Baina ezin da ahaztu Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak birgaitzea diruz laguntzeko

abian jarritako politikek izan duten eragin ekonomiko handia. Kontuan hartu behar da

eraikuntzaren sektorea ekonomiaren eragile garrantzitsu bat dela eta birgaitzearen

azpisektoreak garrantzi handia lortu duela gaur egungo testuinguruan, non eraikuntza

berriak murrizketa handia ezagutu duen.

Hain zuzen, aurrekontu babesgarria, hau da, 2011n Sailaren diru-laguntza bat jaso duten

jarduera babesgarriengatik egindako inbertsio guztia (obren kostu erreala muga maximo

batekin) 288 milioi eurokoa izan da, partikularrek eta jabekideen elkarteek egindako obrei

dagokienez, eta 565 milioi eurora iritsi da bi urteak batera hartuta (2010 eta 2011). Horrela,

diruz lagundutako euro bakoitzagatik 15,5 euro sortu dira ekoizpen-jardueraren efektu zuzen

gisa.

Horrezaz gainera, ekoizpen-jardueraren zehar-efektuari erreparatuz, 548 milioi euro sortu

dira, hortaz, bi urteetan ekoizpenean izandako inpaktua 1.113 milioi eurotik gorakoa izan da.

BPGdri erreparatuz, Sailak lagundutako birgaitze-jardueren ondorioz 2011n euskal BPGd

194,5 milioi eurotan areagotu da (187 milioi 2010ean).

94



9. GOMENDIOAK.

Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak EAEko eraikinen eta etxebizitzen

birgaitzea sustatzeko egindako ekarpenak onura handia ekarri dio euskal gizarteari.

Partikularrentzako eta jabekideen elkarteentzako diru-laguntzen programei esker, euskal

familiek bizi-kalitatea hobetzea lortu dute eta etxebizitzen bizigarritasuna, irisgarritasuna eta

erosotasuna hobetu da, halaber.

Halaber, Udalei eta Birgaitzeko Hirigintza Sozietateei ondare urbanizatua eta eraikia

birgaitzeko emandako diru-laguntzei esker, bai eta Irisgarritasun Programaren baitako diru-

laguntzei esker ere, hiri-inguruneak hobetu dira, irisgarritasun-baldintzak hobetu dira eta

segurtasuna areagotu da.

2010ean 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana eta Hiri Birgaitzerako

eta Eraberritzerako Plan Estrategikoa onartu ziren, eta horrek agerian utzi du Etxebizitza

Sailak esparruan aurrera egiteko egin duen apustu irmoa. Aipatutako planetan,

proposatutako helburuak betetzeko beharrezkoak diren ekintzak barne hartuta daude,

planak landu direnean antzemandako ahultasun nagusietan hobetzeko helburuarekin.

Hala ere, Planaren erdian gauden honetan, hainbat alderdi azpimarratu eta indartu behar

dira, etxebizitza-politika publikoen eraginkortasuna areagotzeko. Horregatik, honako

gomendio hauek egin dira:

• JARDUERAK LEHENESTEA. Administrazioak gero eta baliabide gutxiago ditu, hortaz,

gero eta beharrezkoagoa da ezinbestekoak diren jardueretara zuzentzea ahaleginak.

EAEko parke eraikiaren berrikuntzan esku hartzeko beharren diagnostikoan

urrakortasun handieneko zonak identifikatu dira eta zona horiei eman behar zaie

lehentasuna esku hartzeko orduan. Halaber, laguntzak zailtasun handieneko

pertsonengana zuzendu behar dira, hala nola adineko pertsonengana, eta programak

gizarte-politikekin erlazionatu behar dira.

• ARLOKO POLITIKEN KOORDINAZIOAN ETA OSAGARRITASUNEAN AURRERA

EGITEA. Oraingoan ere helburu berak dituzten politikak eta programak elkarren

artean osagarri egiteko beharra azpimarratu behar da. Etxebizitza Sailak onartutako

araudi berria eraikinen inguratzailea hobetzera bideratzen da, helburu bikoitz batekin:

berotegi-efektuko gasen isurketa murriztea eta etxebizitzen eskari energetikoa

murriztea. Helburu horiek bat datoz Industria Sailak EEEk emandako laguntzen

bitartez garatutako politika energetikoarekin. Bestalde, ezin da ahaztu etxebizitza-

arazoak askotan gizarte-arazoekin lotuta daudela, hortaz, ezinbestekoa da etxebizitza-

programak eta Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailaren gizarte-laguntzen programak

bateragarri egitea.

• LEIHATILA BAKARRA SORTZEA. Programa eta politika desberdinen arteko

koordinazioa eta osagarritasuna laguntzeko modurik egokiena Leihatila Bakarra

sortzean datza. Ezin da ahaztu, hori dela herritarren eskaera nagusietako bat, izan ere,

95



programa ugari dago eta herritarrak nahastu egiten dira. Bestalde, leihatila bakarra

bikoiztasunak saihesten laguntzen du, prozesu guztien integralitatea ziurtatuz eta

baliabide publikoen eraginkortasuna hobetuz.

• INFORMAZIOA HOBETZEA. Prozesuan nahastutako pertsonek eta eragileek gaur

egungo programei eta laguntzei buruzko informazio gehiago eta hobea eskatzen dute.

Euskal gizarteak ez ditu ezagutzen diruz lagun daitezkeen jarduerak, ez eta laguntzak

eskuratzeko bete behar diren baldintzak ere. Informazioa emateko bitartekoak hobetu

behar dira, pertsona guztiengana iristeko. Etxebideren webguneaz eta Etxebizitzaren

Lurralde Ordezkaritzez gain, Birgaitzeko Sozietateak bitarteko egokia dira informazioa

herritarrengana hurbiltzeko.

• FUNTZIOAK BIRGAITZEKO HIRIGINTZA SOZIETATEEN ESKU UZTEA. Orain arte

planteatu diren alderdiak kontuan hartuta, egoki litzateke funtzioak Birgaitzeko

Hirigintza Sozietateen esku uztea. Etxebizitza Bideratzeko Planak birgaitze-laguntzen

kudeaketa pixkanaka BHSen esku uztea proposatzen du. Birgaitzeko Hirigintza

Sozietate desberdinak aztertu dira eta azterketa horrek agerian utzi ditu herritarrei

eskaintzen dizkieten funtzioak eta zerbitzuak. Gainera, zenbait kasutan birgaitze

integratuko eremuetan lan egiteaz gain, birgaitze isolaturako laguntzei buruzko

informazioa ematen dutela ikusi da, bai eta batzuetan laguntza horiek izapidetzen

dituztela ere. Horregatik, aurrera egin behar dela uste da, eta BHS bat badago

Etxebizitza Sailaren birgaitze-laguntzak bertan izapidetu beharko liratekeela

azpimarratu da. Halaber, BHS berriak sustatu behar dira, lurralde osoa estaltzeko.

HIRI BIRGAITZEAREN ETA ERABERRITZEAREN JARDUERAREN ...€¦ · Servicio de Estudios, Planificación...

Documents

Transcript of HIRI BIRGAITZEAREN ETA ERABERRITZEAREN JARDUERAREN ...€¦ · Servicio de Estudios, Planificación...