GIZA-UGALKETA

SUMARIOA:1. Definizioa2.  Karaktere sexualak           2.1. Primarioak           2.2. Sekundarioak  3. Gizonaren ugaltze-aparatua  4.Emakumearen ugaltze-aparatua  5.Zelula sexualak  6.Ugaltzearen prozesua:

6.1.Ugaltze-zikloa emakumearengan6.2.Espermatozoideak6.3. Ernalketa6.4. Haurdunaldia6.5.Erditzea

 

1. DEFINIZIOA

 Izaki bizidunok ondorengoak sortzeko daukagun organo multzoa da ugaltze aparatua .

                                       

Emakumearen ugaltze aparatua.

Gizonaren ugaltze aparatua

2.KARAKTERE SEXUALAK

2.1. PRIMARIOAK Gizakiaren ugaltze organoak dira.Arrek eta emeek desberdinak dituzten organo bakarrak dira

2. KARAKTERE SEXUALAK 2.2. SEKUNDARIOAK Gizakiei pubertaroan aldatzen zaizkigun kanpoko ezaugarriak dira:

Mutilei, ahotsa ilundu, muskuluak handitu eta gorputzeko hainbat tokitan ilea ateratzen zaie. Neskeei, berriz, titiak handitu, aldaka zabaldu eta ilea agertzen zaie.

3.GIZONAREN UGALTZE-APARATUA

Gizonak ugaltze aparatua du, bi atal ditu: barruko organoak eta kanpoko organoak.

Barrukoak:                                            Kanpokoak:Prostata                                                Zakila  Semen besikulak                                    EskrotoaBarrabilakHodi deferentea

3.GIZONAREN UGALTZE-APARATUA

     Barruko organoei dagokionez hauek dira:

Barrabilak:   espermatozoideak sortzekoProstata eta semen besikula: semena sortzeko Hodi deferenteak: espermatozoideak barrabiletatik ateratzeko.

                          

3.GIZONAREN UGALTZE-APARATUA

Gizonen kanpoko organo hauek dira: Zakila, gernua eta semena irteteko Eskrotoa, barrabilak babesteko.

 

                                                                       Zakila           Eskrotoa

4.EMAKUMEAREN UGALTZE-APARATUA

KANPOKO ORGANOAK

Ezpainak handiak eta txikiak:    Babesteko

Klitoria:  Organo oso sentibera da.

Ugatzak:   Umea esnez elikatzeko

4. EMAKUMEAREN UGALTZE-APARATUA (BARRUKO ORGANOAK) Falopioren tronpak: Obulutegiak eta umetokia lotzeko. Obulutegiak: Sexu-hormonak eta obuluak sortzeko.  Umetokia: Fetoa garatzeko organoa.  Bagina: Umetokia kanpoaldearekin lotzeko.

5.ZELULA  SEXUALAK

 Gizonek eta emakumeek zelula sexual desberdinak dituzte. Emakumearen zelula sexuala obulua da. Gizonarena, berriz, espermatozoidea.

              Obulua                                      Espermatozoidea

5.ZELULA  SEXUALAKOBULUA 

  Obulua, emeen sexu zelula da. Neskek txikitatik  daukate. Obulua esfera modukoa da.Nukleoz eta mintzaz osatuta dago.Emakumeen sexu zelula, pubertaroan askatu arte obulutegian igarotzen dute eta 50 urtetara iristean gutxi gora behera azkena askatzen da. Obuluak beste zelula guztiekin konparatuz,  desberdina da, bakarrik 23 kromosoma dituelako.

MINTZANUKLEOA

   5.ZELULA SEXUALA

ESPERMATOZOIDEA 

Arren sexu zelula espermatozoidea da.Pubertaroan sortzen hasten dira.Espermatozoidea zapaburu baten modukoa da, buru batez  eta isatsa batez osatuta dago.Egunean milaka sor daitezke eta atera arte barrabiletan igarotzen dute. Espermatozoideak, obulua bezala 23 kromosoma ditu.

ISATSA

BURUA

6.UGALTZEAREN PROZESUA  Obulu bat heltzen denean prozesu bat dago, hilekoa izenekoa. Hiru etapa ditu:   1. Obulu heldua, obulutegitik askatzen da, umetokirantz        abiatuz, Falopioren tronpatik.   2. Umetokiko pareta (endometrioa) odol-hodiz betetzen        hasten da. 3. 14. egunetik 16. egunera, askatu den obulua ez bada        ernaldu, obulua hil eta  umetokiko paretarekin eta odol         pixka  batekin, baginatik kanporatzen da.           Prozesu honek, 28 egun gutxi gora behera irauten du.

6.HILEKOAREN PROZESUA

A

6.UGALTZEAREN PROZESUA ERNALKETA

Espermatozoideakmilaka eta milaka sortzen dira. Honelako bidea egiten dute:

Barrabiletatik atera hodi   deferenteetatik.

Uretran zehar doaz,  semen       besikulan semenarekin nahasten      dira, bestela hilko lirateke. 

Zakilaren barruan dagoen uretratik  kanporatzen dira. Emakumearen gorputzean  sartzen dira eta  Falopioren tronpan obuluarekin bat egiten du  eta zigotoa sortzen da, horrela ernalduta gelditzen da obulua.

6. UGALTZEAREN PROZESUA HAURDUNALDIA

     Haurdunaldia amaren umetoki barruan zigotoa eta enbrioia garatu egiten den denbora da.    Haurdunaldia 3 fasetan nabarmentzen da: Lehenengo hiruhilekoa, bigarren hiruhilekoa eta hirugarren hiruhilekoa.     Haurdunaldian ernaldutako zelula sexuala , zigotoa,   umea  bihurtuko da.

6.UGALTZEAREN PROZESUA HAURDUNALDIA. 1. Hiruhilekoa

 Enbrioia deitzen daEnbrioiaren bihotza taupatzen hasten da. Organo garrantzitsuenak garatzen hasten dira. Umekia, enbrioiaren garapena da eta   lehengo hiruhilekotik aurrera horrela deitzen zaio. 3. hilabetean 9 cm neurtzen du eta 48 g pisatzen du Giza itxura hartzen du

6.UGALTZEAREN PROZESUA HAURDUNALDIA 2.Hiruhilekoa

 Ez da askoz ere gehiago handitukoOrain  organoak garatuko dira. Ematen du umekia prest dagola jaiotzeko baina ez, oraindik ez ditu birikak ez eta liseri aparatua osaturik.Hiruhileko honen bukaeran 30 cm neurtuko du eta 800 g inguru pisatuko duGardentasuna galduko du eta opakoago bihurtzen da bere gorputza

6.UGALTZEAREN PROZESUA HAURDUNALDIA 3.Hiruhilekoa

Pausu handi bat egingo du, gorputza guztiz osatuko da eta jaiotzeko prest egongo da.Nerbio sistema ongi osatuko daAzazkalak behatzen puntetan aterako zaizkio.  Umetokian ongi kokatuko da erditzeko momenturako: Burua umetokiaren lepoan kokatuz.

6.UGALTZEAREN PROZESUA ERDITZEA

 Hiru fase ditu erditzeak:

 1. Bagina dilatatu egiten da uzkurdurak hasten direlako

umetokiko hormen muskuluetan. 

 Zaku amniotikoa apurtu egiten da. 

 Amak diafragmaz bultza egiten du, umea baginatik ateratzen da.

6.UGALTZEAREN PROZESUA ERDITZEA

    2. 5-15 minututara,plazenta ateratzen da    3. Umea amarengandik bereizteko, zilbor hestea mozten zaio.

Umea birikekin hasten da arnasten eta APGAR testa egiten zaio.

                                         

ESKERRIK ASKO

6. Mailako ikasleak