GARRAIOA eta

MUGIKORTASUNA

TOLOSALDEA 2014-15

MUGI ZAITEZ - Gipuzkoako Foru

Aldundia

ZER DA MUGIKORTASUNA?

• Joan-etorri kopurua eta mota eremu fisiko zehatz batean, adibidez herri edo hiri batean.

• Helburua: lekualdatu, eguneroko ekintzak aurrera eramateko, beharrak eta nahiak (lana, hezkuntza, erosketak, osasuna, asialdia…)

http://eu.wikipedia.org/wiki/Garraio

ZER DA GARRAIOA?

• Pertsonen edo ondasunen

lekualdatzeari deritzo.

• Garraiobide deritzenak erabiltzen

dira:

Airekoak(hegazkinak, helikopteroak...),

Lurrekoak (trena, autoak, kamioiak,

hodiak...),

Itsasokoak (itsasontziak...)

edo espaziokoak.

Testua: Mugikortasun jasangarria

- Iruiñerria; argazkia: wikipedia

IRISGARRITASUNA

• Herri bateko

pertsonek beren

beharrak aseko

lekuetaraino dagoen

distantzia edo tartea

gainditzeko

erraztasuna

Iturria: Iruiñeako Unitate

Didaktikoa

EGUNGO MUGIKORTASUN eta

GARRAIO EREDUEN ARAZO ETA

ONDORIOAK

Lurraren fragmentazioa

Espazioa kotxearentzat ala haurrentzat?

Lurralde okupazioa

• Garraioek airea, ura, lurra kutsatzen

dute

• Kutsatzaile nagusiak: – C02( karbono dioxidoa)

– H20 ( ur lurrina)

– C0 ( karbono monoxidoa)

– S0x ( sufre oxidoak)

– N0x ( nitrogeno oxidoak)

– HxC ( erabat erre gabeko hidrokarburoak: bentzenoa, toluenoa,

xilenoa,…)

– Partikulak ( erabat erre gabeko erregai partikulak)

Atmosfera kutsadura

Eraginak biodebertsitatean

• Azpiegituren eraikuntzan:

habitatak suntsitu

espezie inbaditzaileak

zabaldu

• Azpiegituren erabilpenean:

fauna suntsitu

espezie inbaditzaileak

hedatu

Zarata kutsadura

• Bizitza kalitatean eragina, osasun arazoak

sortuz: gorreria, arazo psikologiko eta

fisikoak.

• 2003an Zarata legea

• Zarata mapak

• Zirkulazio handiko errepidetan zarata

gutxitzeko Foru Aldundiaren Plana

Iturria: Iruiñeako Unitate

Didaktikoa

Hiri hondakinen sorrera

- Desegite lekuetan ongi dauden piezak

errekuperatzen

- Olio erabiliak eta neumatikoak garajeetan

biltzen

- Ibilgailuetako materiale kopuru handia

berziklatu daitezkeen materialeaz osaturik

dago

Iturria: Juan San Segundo -

PEDALIBRE - MADRID

Ondorioak osasunean

Sedentarismoa gazteengan:

• arazo fisiologiko eta psikologikoak

• aisia ohiturak eta horren kudeaketa

Gaixotasun inmunologikoak, batez ere,

alergikoak:

•alergien biderkaketa, batez ere, haurren artean

•Europako biztanleriaren herenak alergiaduna

•gaixotasun alergikoek europear biztanleriaren erdiari

eragingo 2025ean

Arnasketa arazoak:

• asmaz ingresatutako haur eta trafiko handiko biziguneen

arteko lotura

• birika funtzioa gutxitzea

Gizentasuna

Hiria, haurrak eta mugikortasuna -

Ingurumen Saila 2002

Istripuak eta abiadura

Cuando hay niños somos mejores

- FRANCESCO TONUCCI - Aula

171

Ondorioak adin txikikoen

autonomian

• Mugikortasun autonomia oso gutxitua

• Beraien gaitasunen araberako arriskuak ezin

esperimentatu

• Beraien garapena arriskuan

• Esperientzia pertsonalak, aberasgarriak eta kontatzea

merezi dutenak, ezin bizi

Erregaien

kontsumoa

• Krisi ekonomikoaren ondorioz, erregaien kontsumoa gutxitu

• EAEan garraioaren energia kontsumoa 2013an %36,64 izan da (EVE- Energia 2013) (2010an %32,9 eta 2012an % 35,5)

(EVE- Energia 2013)

“Peak oil “ petrolio merkearen

amaiera, noiz?

• Peak oil- petrolioaren goi-muga,

hamarkada honetan edo beranduenik

hurrengoan, estimazio gehienen

arabera

Jorge Riechmann- Modelos

energéticos y modelos de

sociedad

Krisi perspektibak • “peak oilak” krisi handia eragin

dezake 2010-2020tik aurrera, petrolioa bizitzarako ezinbesteko fluidoa delako: ekoizpena, kontsumoa, garraioa, etxebizitza, aisiarako,…..

• “Ekonomia mundializazioak distantzia luzeko garraioa zibilizazio gaixotasunean bihurtu du”

(Joaquim Sempere, mientras tanto 98, Barcelona 2006, p.

19)

JASANGARRITASUNERAKO ALDAKETAren

BEHARRA ETA ERREALITATEAK

BIZIKLETAZ LANERA

• Graficas Huesca enpresak, hileko 50 euro gehiago

ordaintzen die, bizikletaz joaten diren langileei (OPCIONS 33)

• Ecoavantis enpresa andaluziarrak bizikletak eskeintzen ditu,

garraio publikorako abonuak eta prima sistema bat,

langileek garraio jasangarria erabil dezaten (OPCIONS 33)

• Asturiaseko Gobernuko Joaquin Arce, Baso politika zuzendaria lanera

“bizikleta ofizialean” doa eta kotxe ofizialik ez du erabiltzen.

(KALAPIE 34)

• Londresen, “pedalaren iraultza”: 12 autopista bizikletentzako, 300

metroka parkina bizikleta publikoekin, Parisen bezala, “bizikleta zonetan”

automobilen abiadura gehienez 32 km/h. (KALAPIE 34)

HIRIAK TRANTSIZIOAN

• Trantsizio mugimendua: hiritar taldeen ekimen

kolektiboa: bizilagunak, auzoak, herriak, hiriak,

- petrolioaren gailurraz konturatu,

- “paniko” fasea gainditu ondoren,

- Beraien herri, auzo, hiria, energia gutxi

kontsumituz

AMETS EGITEN DUTE

movimientoentransicion.pbworks.c

om

HIRIAK TRANTSIZIOAN

• Ahalik eta gehien bertako elikagaien ekoizpena eta kontsumoa

• Hiri baratzen sorrera

• Fruitu arbolen landaketak

• Eskualdeko materialez isolamendu termiko egokiaz egindako etxeak

• Hondakinen bilketa eta berrerabilpena

• Hazi eta sendabelarren bankuak

• Ohiko lanen tailerrak (oihalak, elikagai kontserbak, tresnak, ……)

• Eguzki panelen instalazioak

movimientoentransicion.pbworks.c

om

HIRIAK TRANTSIZIOAN

• Trukaketa eta bertako diru sistemak

• Gurdi abereak hazi eta zaindu

• Hegaztien haztegiak sortu

• Egur ekoizpen iraunkorra

• NON:

Cambridge, Totnes, Sidney, York, Portland,

Bristol, Nottingham, Canterbury, Newcastle

http://vimeo.com/14242311

SLOW TOWNS - HIRI

GELDOAK

https://www.youtube.com/watch?v=

tpzwh4lyw94

Mugikortasun iraunkorra

eskolan

Zer egin dezakezu eskolatik?

• Ikastetxera joateko kutsadura gutxien

sortu eta energia gutxien kontsumitzen

duten garraiobideak sustatu

• Bizikletaz, patinetez, oinez…

• Garraio publiko eta kolektiboen erabilera

bultzatu (autobusa, trena, kotxe

partekatua…)

Ikasleentzat onurak

Ikastetxera oinez, bizikletaz….

Autonomogoak, osasuntsuagoak,

erregai fosilen ez hain menpekoak…

Arazoak

Arriskutsua ibilgailuen kopuru eta

trinkotasunagatik

Neurriak

Eskumeneko agintariei bide ziurrak diseinatzeko

eskatu:

• Abiadura muga murriztu trafikoarentzat

• Espaloiak zabaldu

• Galtzadak murriztu

• Ikastetxe inguruko zonak oinezkoentzat

bihurtu

• Bidegorriak eraiki

• …

Adibideak ikastetxeetan

• Olabide ikastola (Gasteiz):

txirrindaren erabilera bultzatzen

• Aixerrota (Getxo): bidegorriaren

diseinua eta eskaera

• Jakintza ikastola (Ordizia):

oinezko trena eguardietan

• …