ezean - Euskaltzaindia...1999/07/23  · langintza ze der n eta ze er z den mugatze joan n zen et, a...

7
• ostirala • 1999ko uztailaren 23a Lizarra «Erdi Aroko herri bilakatuko da Antzinako Azokarekin. Jorge Nagore ««Eguneroko lanak eman dizkit txapelak». ezean... Allotzeko urtegian bela eta windsurf ikastaroak eskaintzen ditu Nafarroako Bela Eskolak. Urteetan Esako urtegian egon ondoren, Allotz aldera egin dute Mafarroako ur-kirolen zaleek. Urtegi txikiagoa da, baina ezaugarri klimatikoak benetan aproposak dira Allotzen: ipar haizeak belarako eta windsurferako paradisu bihurtzen du urtegia.

Transcript of ezean - Euskaltzaindia...1999/07/23  · langintza ze der n eta ze er z den mugatze joan n zen et, a...

Page 1: ezean - Euskaltzaindia...1999/07/23  · langintza ze der n eta ze er z den mugatze joan n zen et, a zenbait irizpid ezarre zituei n ordu art zehazte gabu zegoe - en mund zabau horretanl

• ostirala • 1999ko uztailaren 23a

Lizarra «Erdi Aroko herri bilakatuko da Antzinako Azokarekin. Jorge Nagore ««Eguneroko lanak eman dizkit txapelak».

ezean... Allotzeko urtegian bela eta windsurf ikastaroak eskaintzen ditu Nafarroako Bela Eskolak. Urteetan

Esako urtegian egon ondoren, Allotz aldera egin dute Mafarroako ur-kirolen zaleek. Urtegi txikiagoa da, baina ezaugarri klimatikoak benetan aproposak dira Allotzen: ipar haizeak belarako eta

windsurferako paradisu bihurtzen du urtegia.

Page 2: ezean - Euskaltzaindia...1999/07/23  · langintza ze der n eta ze er z den mugatze joan n zen et, a zenbait irizpid ezarre zituei n ordu art zehazte gabu zegoe - en mund zabau horretanl

LS « p § ! • * * < I m%m %aM 1 i 1

Antzinako azokak Bihar, larunbata, eta etzi, igaridea, izanen dira ikusgai Foruen plazan

Nafarroako hainbat

herrltako plazak

bete ostean,

asteburu honetan

Lizarrarat etorriko

dira Antzinako

Azokak.

Larunbatean eta

igandean egun

osoan ariko dira

eskulangileak

jendaurrean lanean,

eta tartean hainbat

ikuskizun ere

izanen dira.

OBLAKARI, BUFOI, ZALDUN,

mago, trobalari, saltin-banki, malabaris ta , trikima-ko, gerragizon, ipuin kontala-ri, sorgin eta bertzelako per-tsonaiak ikusi ahal izanen di-ra han eta hemen as teburuan Ega ibaia zeharka tzen duen hirian; erromesak, abentura-zaleak eta bertze hainbat giza irudi; tartean, mundu mitolo-g ikoko p i z t i a k e t a p e r t s o -naiak; inguruan, eskulangile-ak. Izan ere, a s t ebu ru hone-t a n Antzinako Azokak Liza-rrarat etorriko dira. Larunba-tean eta igandean egun osoan izanen dira ikusgai eta salgai hainbat eta hainbat eskulan-gilek egiten d i tuz ten l anak . Orotara hogeita h a m a r arti-s au t ik gora egonen dira Fo-ruen plazan; ha in zuzen ere, elikadura oinarri duten zortzi

Koblakari, bufoi, zaldun, malabarista eta bertzalako pertsonaiak ikusi ahal izanen dira asteburuan Lizarran. • ARTXIBOKOA

art isau, Euskal Herria osoko eskulangintzak lantzen dituz-t en hogei b a t e ta Lizar rako be r t ako a r t i s au mul tzo ba t . Hala, gazta, eztia, sagardoa, gozoak eta hes tekiak izanen dira salgai, batetik. Bertzetik, l a r ruaz , paperaz , bus t i naz , beiraz, zurez, lorez eta urrez e ta z i la r rez eg indako an i t z ekoizpen.

Antzinako Azokak eskulan-gile talde batek izan zuen eki-m e n e t i k s o r t u zen . 1994 . ur tean Nafarroako Artisauen E l k a r t e a s o r t u zen , e s k u z egindako lanak bermatzeko eta bul tzatzeko xedearekin. Pixkanaka-pixkanaka, esku-langintza zer den eta zer ez

den mugatzen j oan zen, eta zenbait irizpide ezarri zituen ordu arte zehaztu gabe zego-en m u n d u zaba l h o r r e t a n . Elkarteak bazuen lan franko egiteko: produktuen kalitatea areagotu, lehengaien jatorria z iur ta tu , kal i ta te kont ro lak e z a r r i , a r a u t e g i j a k i n b a t m a r t x a n j a r r i e ta a b a r e t a abar. Elkartearen bertze fun-tzio g a r r a n t z i t s u b a t a r t i -s a u a k b i ldu eta e lka r r ek in hainbat ekintza egin ahal iza-teko a u k e r a izatea zen, e ta horre laxe so r tu ziren, h a i n zuzen ere, Antzinako Azokak. Eskulangileek goitik behera aldatzen dute herriaren itxu-ra. Erdi Aroko herr i b a t e a n

egonen bagina bezala, azoka apaindu egiten da guztiz. Zir-tzil , b a n d e r a t x o , zu to iha l , tortxa eta kandelak ipintzen dira h a n eta hemen; lurrean lasto geruza ba t ezartzen da. Artisauak antzinako soineko-ak janzten dituzte, eta salto-kiek ere antzinako itxura gor-detzen dute. Eskulangintzak ere antigoaleko moduei eus-t e n die , e t a h o r r e t a r a k o aspaldiko l anabesak erabil-tzen dira. Halaber, erosketak eg i t eko o r d u a n a n t z i n a k o txanponak erabili behar dira; b a n k u txiki batean egiten da txanpon trukea.

Kristina Berasain

zubian barna

B I N G E N A M A D O Z

Larraun

'Plazaola' aldizkari

udatiarra, kalean A R A I T Z - B E T E L U , LARRAUN-

Lekunberrin bada Mailo-pe izeneko aldizkari bat , h i lean behin ka lera tzen dena. Udan, ordea, beste senide txiki ba t izan ohi du E u s k a r a Batzordeak argi tara tzen duen aldiz-kariak; senide txikia, gaz-teagoa delako (bost ur te baino ez ditu) eta u r tean b e h i n b a k a r ñ k k a l e r a -tzen delako. Plazaola du izena, inguruan turismo-ari zuzendurik egiten den ororen antzera. Tren za-h a r r a r e n e rakargar r i ta -s u n a a p r o b e t x a t u n a h i du izen bereko Tur i smo Patzuergoak, nonbait.

Aurten, halere, itxural-daturik dator aldizkaria. Orain ar te egunkar i ba-ten t amainakoa zen, eta orain, aldiz, aldizkari ko-lorez ta tuen parekoa da. «Ezagutzeko d a u d e n bi-deak» izenburua jarri dio-te aurtengoari, bosgarren edizioari. Aldizkaria za-balduta ikus daiteke zein diren bide horiek: Betelu-ko Burdinola, Orgiko Ha-riztia, Plazaolaren gelto-kia eta Natur Bidea, Lei-tzalarrea, Aralar...

Ibilbide horiek guztiak euskaraz eta erdaraz ar-gitzen eta azaltzen dira, ha inba t argazki eta ma-paren laguntzaz. Bide ho-rietaz gain, inguruko zer-bitzu gehientsuenak bil-tzen di tuen zerbitzu gida ba t ere aurk i daiteke al-dizkarian: landa turismo-ko etxeak, jatetxeak, den-dak . . . e t a b a i t a a g e n d a ba t ere. Inguruko fes tak noiz diren azaltzean gain K u l t u r 99 p r o g r a m a k o i k u s k i z u n a k ere bil tzen dira bertan.

Urko Arist

Bkaitzak bere ur-erauntsiaz baliaturik

ederki eten zigun Larrain-dantza. Gai-

teroek blai eginda utzi behar izan zio-

ten azkenik jotzeari. Temati ari ziren bukatu

nahian, eta dantza zalerik gogotsuenak ere

horretan ari ziren, baina euria boteretsua da

eta bere zereginetan gizakiok baino gogorra-

goa.

Azkenik harentzat garaipena. Ordurako

eginak genituen gureak, ez pentsa. Muxiko-

Zubian barna ak eta bestelakoak. Zenbait kantu eta min-

tzo.

Ekaitza heidu eta dantza moztu zuen. Hori-

xe bakarrik. Jaia ez zen apaldu, itxuraz aldatu

baizik. Irribarretsu egin zen. Koloreakirauli

egin ziren. Ekaitzak sorturiko kolore irrealak

besarkada zabal batez jabetu ziren gutaz. Eta

guk, gizaki ahulak izanik, ez genuen kontra

egiterik izan. Egunari lehenagotik zetorkion

irribarrea agian. Baina ekaitzaren indarrezare-

agotu egin zitzaion aldarte ona. Nik ez nion

egunari muzinik egin nahi eta karrikadantzaren

buruan jarri nintzenean, neri segitzerik ba ote

zuen galdetu eta baietz esan nion. Egunaren-

irribarrean murgildu nintzen bete- betean eta

ez naiz damutu ezta damutuko ere. Bizitzaren

dastapenak, ez dit biharamunik uzten. Jaiaren

gozamenak biziki pozten nau eta bihotzakes-

kertzen ditu poz-algarak eta batez ere egun

bateko ezpainek sortzen dituzten irriñoak.

Egunkaria ostirala, 1999ko uztailaren 1 6a

Page 3: ezean - Euskaltzaindia...1999/07/23  · langintza ze der n eta ze er z den mugatze joan n zen et, a zenbait irizpid ezarre zituei n ordu art zehazte gabu zegoe - en mund zabau horretanl

Bidasoaldea •

lMazioartea Bidasoaldean dantzan

Hungaria, lVlaroko, Espainia, Azerbaijan eta bertako taldeak ariko dira

Irungo Eraiki dantza

taldeak antolatuta,

gaur hasi eta

asteartea bitarte

Bidasoaldeko

Nazioarteko Gazteen

III. Folklore Jaialdia

eginen da Irun,

Doneztebe, Bera,

Etxalar eta Hendaian.

1 aialdia gaur hasiko da, Iru-- nen , a r ra t seko 22:30e tan J u n k a l e n p a r a n t z a n eginen den inaugurazio ekitaldiare-kin. Bertan izanen dira jaial-dira gonbidaturik etorri diren lau taldeak eta talde antola-tzailea bera ere: Toledoko Mo-ra herriko Coros y Danzas del Sant is imo Cristo de la Vera-cruz; Hungar iako Kiskelep; Marokoko Bouregreg folklore taldea; Azerbaijango Djoudja-la r im d a n t z a folkloriko eta kantu taldea, eta Irungo Erai-ki dantza taldea. Bihar, larun-ba ta , Doneztebeko pilotale-

' . . ';: I ; i . .. :'

kuan, talde guztiak Donezte-beko dantzariekin batera ari-ko dira 20:30etan. Igandean, dantzari gazteak bi aldiz dan-tzatuko dira. Batetik, eguerdi partean, Hungaria eta Maro-koko ta ldeak Etxalarko pla-zan izanen dira herriko Andra Mari dantza taldearekin bate-ra . Beran, berriz, goiz pa r t e

o s o a n , Aze rba i j an , Toledo, Irun eta Berako Gure Txokoa taldeko dantzariak ibiliko di- • ra. Eguerdi par tean talde ho-riek guztiak Altzateko karr i -kan elkartuko dira. Iluntzeko 20:00etan, dantza emanaldia eskainiko dute Eztegara pilo-ta lekuan jaialdian parte har -tutako talde guztiek.

A s t e l e h e n e a n , i l u n t z e k o 22:30etan, J u n k a l enparan-tzak berriz ere talde guztien emanaldia aterpetuko du, eta a z k e n ek i t a ld ia a s t e a r t e a n eginen da, Hendaiako Beltze-nia pilotalekuan, Hendaiako dantzariekin batera.

—fi> Jon Abril

Barnealdeko turismoa Baigorri eta Garazi aldean barne turismo-ari eman nahi dioten bultzada aztertu du Herria astekariak bere azken zenbakian: «Entzun izan dugu frangotan udatiar oste handiena itsas hegira datorrela bakantzen iragaitera eta noizean behin, aroa txarrago delarik, egiten dutela bakantzatiarrek itzuliño bat Euskal Herri barnerat, ardu-renean Donibane Garazira. Baina gauzak poliki aldatzen ari dira: aizinatuek gero eta gehiago kultura eskatzen dute, gero eta usuago nahi dute bakantza lekuko bizia ezagutu, hots bisitatzen duten gunea bizi-tzen ikusi, ez dire heldu bakarrik larru azalaren ondartz horietan beltzatzera».

«Denbora batez oraino jendeak lau aste bakantza hartzen zuen eta barne-kaldeko hotelak, ateak ideki bezen lais-ter bakantzatiarrez betetzen ziren uda partean. Hor ere gauzak beste kolorerik hartzen du orain. Sasoin betean, opor gutiago hartzen du jendeak, eta bestalde turismo zerbitzuek Europa eta mundua kurritzen dute beren eskaintzak plaza-ratuz. Garazi eta Baigorri aldean fun-tsezko gogoetak egin dituzte beraz lau bost urte hauetan gai horren gainetik, ikusirik udatiar kopurua etzela gehiago emendatzen, duela 40 bat urteko hein bertsuan dagoela».

«Garazi eta guziz Baigorri aldean fun-tsezko pentsaketak egin dituzte 96-98 urteetan turismoari buruz. Ohartu dira baitezpada elkartu behar zutela Doniba-ne eta Baigorriko Turismo bulegoek. Ahal gehiago bazuketela horrela Frantzia gu-zian barna bainan ere Europan gaindi gune horren ezagutarazteko, ohartu dira ere ekonomiak abantail frango eskura ze-zakeela turismoari esker. Orduan sektore guzitara hedatu gogoeten ondotik osoki arramoldatu dute beren turismo saila. Elkarte bat muntatu dute turismo bule-goaren inguruan bilduz sektore guziak lan batzordetan».

Xabier Larraburu

Erretirada ... Eta 2035. urtean, udazkene- j

ko egun lasai batean, estralur- j

tarrak lurreratu ziren. Telebis- j

tan ikusi genituenean zeharo j

harritu ginen. Zilarrezkoak j

ematen zuten sei beso zituzten j

eta lau metroko aituera ikara- j

garria, bainan horrek ez gin- j

tuen harritu. Zomorroak ziren, j

hamasei begi gorrirekin, eta j

seme-alaba txikitxoak erama- j

: ten zituzten aboan sartuta, eta j

| beti, beti, arrastaka ibiltzen j

: ziren, bainan horrek ere ez gin- j

: tuen batere harritu. Ingelesez j

• bota zuten agurra eta, gerora, j

j horren famatuak egin diren j

j hitzak (eskoletan umeek klasea j

j hasi baino lehen errepikatzen j

j dituztenak): «A long time ago, j

j inaGalaxyfarfaraway...eta j

j abar eta abar», bainan hura j

j guztia modu batean edo beste- j

j an espero genuen. Gero, j

j beraien artean buru zenak, jira- j

j tu eta bere lagunari esan zione- j

j an: «zer?, ongi, ezta?», zeharo j

j harrituta gelditu ginen. Euskal- j

j dunak ziren. Arratsalde hartan j

j bertan hasi zen gerora Erretira- j

j da Nagusia izenarekin ezagu- j

j tuko genuena. Napoleonen tro- j

j pen antzera, Wermacht-eko j

j azken gudarien antzera, elur j

j eta izotzen artean hasi ziren j

j Erasotzaileek beren erretirada- j

j rekin, bat-batean mundua izoz- j

j tu baitzen beraientzat. Aurelio j

j Artetak, peiuka gorri batekin j

j eta bizarra moztuta, erizain j

j baten uniformearekin mozorro-:

j turik, bere etxeari sua eman j

j zion probak txikitzearren. j

j Arnaldo Otegik, Ei Pais-eko j

j erredakzio nagusira ailegatu j

j zenean (estralurtarrei kupida j

j eskatzeko asmoz), hutsik aur- j

j kitu zuen. Zer diot? Hutsik? Ez! j

j Langile talde txiki eta amorratu j

j bat oraindik ere han zebilenl: j

j Carlos Carnicerok eta Miguel :

j Angel Aguilar-ek, bakoitzak ;

j Bakarka batekin, elkarri egiten j

j zizkioten galderak: «nolakoa j

j datxakurra?»,etaerantzunak: j

j «txakurra txikia du». Estralur- j

j tarren amorrua baretzeko

j ehunka kazetari eta pentsalari i

j ospetsu AEKn sartu behar izan :

j ziren. Diario de Navarra-koek

j euskara hutsez atera zuten

j periodikua, «Gora Euskal Uni- :

j bertsoa!» titulu handiarekin.

j Eta abar eta abar infinito bat.

j Gaurarte. •

ostirala, 1999ko uztailaren 2 a Fgunkaria|

Page 4: ezean - Euskaltzaindia...1999/07/23  · langintza ze der n eta ze er z den mugatze joan n zen et, a zenbait irizpid ezarre zituei n ordu art zehazte gabu zegoe - en mund zabau horretanl

Mafarkaria

urtejia Allotzko urtegiari ur kirolak egiteko aukera

eskairitzeri zaigu

Esako urtegian egiten ziren orain artean

Nafarroan egin zitezkeen ur kirol ekintza

gehienak, aurten, ordea, Esa aldetik Allotzko

urtegira joan dira bai Nafarroako Bela Eskolako

arduradunak eta bai Esan ontziak zituzten

partikular asko ere. Allotzko urtegia txiki samarra

da, baina ipar haize usuak belarako eta 4 ••

vvindsurferako paraje ezin hobe bihurtzen du

Iruñea eta Lizarra arteko urtegi hau.

Nafarroako Beia Eskolak ikastaro ugari ematen ditu Allozko urtegian • J o s u S A N T E S T E B A N

DA P A R T E A B E T E - B E T E A N ARI. GARA B I Z I -

t z en j a d a , e t a o r a i n d i k o p o r r a l d i a h a s i ez d u t e n e k ere, h o n e z k e r o ez d u t e asko i txaron beharr ik izango. Udako opor e g u n e k a i s i a l d i r a k o p l a n u g a r i eg i teko aukera ematen dute, u r t ean zehar jai egin daitezkeen egun gutxi h a u e t a n ez aspertze-ko.

Askok utziko du te Nafarroa honda r t zan egun batzuk pasatzeko, ba ina hondar tzara joateko astirik edo modurik ez dutenek ere b a d u t e , h a i n u r r u n joan gabe, u r kirolez gozatzerik, Allotzko ur tegia i t saso i txura har tzen ari baita egunotan.

Urte asko z e r a m a t z a n Nafar roako Bela

Egunkaria ostirala, 1999ko uztailaren 23a

Eskolak Esako ur tegian u r kirolak bul tza-tzen, ba ina E s a n i zandako arazo b a t z u e k ontziratze lekutik gertu zegoen kanp ina ren itxiera ekarri zuten, eta ontziratze lekuaren i n g u r u guzt ia u r a k h a r t u k o d u h u r r e n g o h i l a b e t e e t a n . Hor i de l a e t a , N a f a r r o a k o Bela Eskolak eta Esako u r t eg ian ba te lak , p o t i n a k edo ta kare lez k a n p o k o t x a l u p a k z i tuen j e n d e a k e u r e n ontziak erabil i a h a l izateko beste leku ba t bilatzeari ekin zioten.

Allotzko ur teg ia i n g u r u ezin po l i tagoan d a g o , E t x a u r i a l d e k o m e n d i e n a t z e a n ,

u r r u t i r a A r a l a r a l d e a e r e i k u s dai tekeelar ik , e ta I r u ñ e a e t a L iza -r r a t i k o s o g e r t u dago gainera. E s a k o u r t e g i a r e n a l d e a n tx ik ia da , e ta a u r t e n b e r t a n egokitu dute u r ki-r o l a k e g i n a h a l , R a m i r o U r r a e t a Ari tzaleku k a n p i -n a r e n g a i n e r a k o a r d u r a d u n e k ho -n e t a n g a r r a n t z i h a n d i a izan du te -l a r i k . Bi u r t e e t a e r d i p a s a t u d i r a j a d a R a m i r o k e ta bere lagunek ur te-giaren ondoko lur s a i l e t a n k a n p i n a eraikitzeko a r d u r a h a r t u z u t e n e t i k . Urte a sko t an egon d i r a k a n p i n a k Al lo tzko u r t e g i a -r e n i n g u r u a n ,

Allotzko herr iak lur sail h a u e k a loka tu egi-ten baitzizkien kanp in zaleei, ba ina o r d u a n ez zegoen inolako zerbitzurik eta azpiegitu-rarik, e ta horrek Nafarroako Kanpin Elkar-tearen sa laketa ekarri zuen. «Orduan Allotz-ko k o n t z e j u a k b e h a r beza lako k a n p i n b a t sortzeko aur repro iek tu b a t egin eta enkan -tera a te ra zuen, guk g e u r e g a n a t u genuela-rik», esan zigun Ramirok oraindik aurpegian z i r r a r a n a b a r m e n t z e n z i t z a i o l a r i k ; «poz ematen dit u m e a k bela-ontzi eta windsurfe-ko tablen ga inean ikus teak , nire gara ian ez zegoen horrelakorik , zuha i tz enbor ren edo t r a k t o r e gu rp i l en p n e u m a t i k o e n g a i n e a n sartzen ginen urtegira».

Diru laguntzak Kanpina egokitzeaz gain Aritzaleku kanpi -neko lagunek urtegia nabigagarriago egite-ko lanak ere egin dituzte, u r ertzak erreke-tako harr i txintxorrez bete, ontziratze lekua txukundu , eta oro h a r urtegiko ertzak hon-d a r t z a i t x u r a h a r t z e k o l a n a k . Egok i t z e l anak nah iko a u r r e r a t u t a b a d a u d e ere, ez d u t e inolako d i ru l agun t za r i k j a so , d e n a den Ramiro eta bere lagunak lasai zeuden: «Oraindik ez d u g u d i ru l agun tza r ik j a so , ba ina Nafarroako Bela Federazioaren bitar-tez zerbait lortuko dugula garbi dago, ontzi-ratze l ekuan eta Esat ik barrakoiak ekartze-ko e g i n d a k o i n b e r t s i o a b e r r e s k u r a t u k o dugu, eta m a n t e n u r a k o laguntzarik ere ez z a i g u f a l t a k o » . K o n b e n t z i t u r i k z e g o e n

Umei»urek prestabidituzte

bel?2iak ureb sartu

aftik < >u

SANPBAN

Ramiro: «Harritzekoa izango litzateke Nafa-rroako Bela Eskola Nafarroatik kanpo egon zenean [Esako urtegiaren Aragoako aldean zegoen koka tu ta ] diru laguntzak jasotzea, eta orain Lizarra eta I ruñea ar tean dagoe-nean gurekin ahaztea».

E t a ez zaio a r r a z o i r i k f a l t a R a m i r o r i , Esan Nafarroako Bela Eskolak zuen barra-koia Nafarroako Aurrezki Kutxak eta Nafa-rroako Gobernuak ordaindu baitzuten, eta o r a i n e sko la E s a t i k Allotzera p a s a t z e a n garb i dago Nafa r roako Bela Federaz ioak diru laguntza emango diela.

Bela eta vvindsurfa A p i r i l e a n h a s i z i r e n E s a a l d e t i k l e h e n ontziak iristen, eta maiatzerako Nafarroako

Bela Esko lak be re t r a s t e a k Allotz a lde ra ekarriak zituen, S u s a n a Gonzalez bela ira-k a s l e a k e s a n z igun beza la . S u s a n a u r t e a skoan ar i tu da Esako ur tegian, eta pena pixkat ere sent i tu zuen, ha inbes te u r t e a n h a n egon o n d o r e n , Allotz a l d e r a m u g i t u beha r ra izan zuenean , ba ina «toki b e r r i b a t e r a e g o k i t u b e h a r r a k d a k a r t z a n a r a z o e z g a i n a l d e r d i positibo ugar i dira Allotzen: a r r a -t sa ldee tan ipar ha izeak gogor eta etenik gabe jotzen du, eta bela eta windsurfa egiteko oso toki apropo-sa da, Esako urtegia baino apropo-sagoa. Gainera, Esan kanpina itxi-ta egoten zen urr i t ik Aste S a n t u a a r t e , e ta Allotzen i r ek i t a egongo denez, negu par tean ere federazio-ko lagunak en t r ena tu ahal izango gara».

Nafarroako Bela Eskolak ikasta-ro ugari an to la tu di tu u d a aldira-ko, gehienbat umeak dira ikastaro hauetako ikasleak, baina helduen-t z a k o i k a s t a r o a k e r e b a d a u d e , V a u r i e n e t a Laser . b e l a a r i n e k o o n t z i a k mane ia t z ' eko t r i k i m a i l u guztiak i rakasten direlarik. Ur gai-neko kirolak egiten dira Allotzen, buzeatzailerik ez da ibiltzen, eta u r gainean debekatutako gauza baka-rra ur-motorrak dira.

«Orain ar tean, Allotzen egindako gauzen a r t ean aipagarr iena maia tzean eta ekainean eskola umeekin egindako j a r d u -na ld iak izan dira», ba iez ta tu zigun S u s a -n a k , «Nafa r roako G o b e r n u a k e l u r r e t a n eskiatzeko egin ohi d u e n Aste Zuria k a n -p a i n a r e n antzeko b a t an to l a tu du a u r t e n Aste Urdina izenarekin, eta horrekin, esko-letatik u m e a k ekar tzen ziren as tebetez u r kirolen oinarrizko ezaguerak ikas zitzaten». Baina kanpaina h a u amai tu ondoren ere ez zaizkio ikasleak falta izan Susanar i , uztai-lean sartzearekin ba t Aritzaleku kanpinean oporrak pasatzen ari diren u m e a k eta hel-

Vafarkaria

Ontzian ibiltzeko nahitaezkoa da salbamendu-jaka erabiltzea • J o s u S A N T E S T E B A N

Ur gaineko kirolak egiten dira

Allotzen; vvindsurfa eta bela,

batik bat. Uretako motorrak,

aldiz, debekatuta daude.

Hilabete hauetan Allotzen bela

ikastaroak jaso dituzten umeen

artetik Nafarroako bela

selekziorako hautatuak izango

dira onentsuenak

Nafarroako Bela Eskola orain

benetan Nafarroan egongo da,

lehen Esako urtegiaren

Aragoiko aldean baitzegoen

d u a k k a n p a m e n t u e t a n d a u d e n gaztetxoe-kin ba te ra u r kirolak gertuagotik ezagutze-ra hurb i ldu baitira.

Hilabete h a u e t a n Allotzen bela ikastaro-ak j a so d i tuz ten u m e e n a r t e a n h a u t a k e t a lan ba t egingo da, eta u r kiroletarako erraz-

t a s u n hand ienak erakuts i dituzten umeek Nafarroako Bela selekziora-ko txartela ere lor dezakete. Gehienbat u m e a k joa ten dira bela i k a s t a r o a k j a s o t z e r a b a i n a n o r -n a h i k p r o b a d e z a k e u r g a i n e a n jarr i eta, haizea lagun, alde batetik bestera ibiltzen; ASPACE elkarteko g u t x i t u t a l d e b a t g a u r b e r t a n Allotzko u r t e g i k o u r e z g o z a t z e n ariko da ka t amarane t an igota bes-teak beste.

Ur faltaren beldurrez Allotzko ur teg iak Salado eta Uba-gua ibaietatik jasotzen du bere u r -e m a r i a r e n z a t | n agus i a , e ta ba i t a Andia mendiletroko eta Goñi ingu-ruko errekasto batzuetat ik ere; eta ur tegi h a n d i a ez denez, erraz bete ohi da . Arazoa u d a p a r t e a n e to r daiteke, ordea, ibaietatik iritsitako u r kopu rua txikiagoa izateaz gain, Ebroko Konfederazio Hidrografiko-ak lurrak ureztatzeko u r ugari era-ma ten bai tu Erribera aldera. Ramiro Urrak azaldu zigunez «uda-

berr ian egoten da urtegia egoerarik onene-an, a b u z t u a n eta irailean, ordea, u r maila j a i t s i egi ten da». Horrega t ik , b e l d u r d i ra Ramiro eta bere l agunak , « u r mai la asko ja is ten bada , Esat ik ekarri tako ontziak eta orain ekarriko di tuztenak tokirik gabe gera ba i ta i t ezke» . D e n a d e n N a f a r r o a k o Bela Federazioak bere eskola h a n izateak izango du eraginik, eta u d a osoan i tsasorik uk i tu ezin d u t e n na fa r f ek Allotzko i tsaso gozoaz gozatzeko aukera izango dute .

—6» Asier Leçjarda

ostirala, 1999ko uztailaren 23a E B f f f f f H

Page 5: ezean - Euskaltzaindia...1999/07/23  · langintza ze der n eta ze er z den mugatze joan n zen et, a zenbait irizpid ezarre zituei n ordu art zehazte gabu zegoe - en mund zabau horretanl

K l a s i k o b i t x i • a r r o n t k l a s i k o

Joxemiel Bidador

Berriz ere lztuetaz Zipriztinduriko orrialde aunitzeko izkiriabide izan zaigu Zaldi-biko Txuria, zuzenean nahiz zeihar, eta heldu den abuztuaren 18an hil zenetik 154 urte beteko badira ere, nahikoa present darraikigu, egungo ikerketa ugariren helburu, gaurkotasun

osoz ezer berririk ekartzeko baliagarria bailitzaigun.

FOLKLOREAREN ANABASATIK HUR-

bilean igeri egiten dutenen aldetik iristen zaigu aipamen gehien, Urbeltzengandik hasita eta Sanchez Ekizarengana iritsi-rik, eta hortxe dugu orain dela lau urte Zaldibian sortu Zaldi-bia Fundazioak aitzinaratu la-na, tartean ere, Iztuetaren bera-ren hiztegi ezezagunaren estrei-nako argitarapena. Bestelakoa da, berriz, filologo, literatur kri-tiko eta munta bereko bestelako jakintsuk Iztuetaren ekarriari eskeini arreta eskasa. Larra-mendirekin gertatu antzera, Iz-tuetak gorabehera ikusgarriak jasan egin ditu euskal letren burtsan, eta banago, denbora luzez, maldan behera laidoga-rrian murgildurik dugula, eus-kara bereziki arrazoi nagusi. Garaikideek ez zuten Iztuetaren euskara txartzat, areago orain-dik, aunitzek eredu izan bai-tzuen, eta horren erakusgarri garbiak baditugu, esate batera-ko, Zaldibikoak Lecluse hizkun-tzalariarekin mantendu harreman naroa, tartean, Plauto Bascongado afe-raren guztiak. Aizkebelek be-rak erabili bide zituen Iztueta-ren hiztegi apu-rrak berea on-tzeko, eta Lardi-zabalek ere dan-tza-maisuaren euskararen zan-tzuak erakus-ten ditu bere lanetan. Zabala da oso Iztuetaren adiskide-sarea, eta bat baino gehiago ziren har-tan zeuden euskal idazleak, ha-la nola, Iturriaga, Astigarraga, Erro edota Abbadie; azken ho-nek, bestalde, lapurteraz tajutu-riko lanak baino gustagarriagoa zuen Iztuetaren euskara gipuz-koarra, jatorragoa eta euskaldu-nagoa zuena. Geurera amiñi bat gerturatuz, erdibidean kokatu behar da euskalarien juzkua, baina tartean; Donostia aitaren begikoz zaldibiarraren euskara ez da eskasa baina badu zer araztu, orobat iritzi berekoa du-gu Mitxelena: «lenguaje castizo y natural, pero cuando se olvida dei ornato», eta ausaz baikorra-

go azaldu zitzaigun Orixe, harri-tzekoa ez datekeena, ideologikoa denez bezanbatean hain bai-tzeuden biak elkarren hurbil: «Iztuetaren euskera, tankeraz beroa, goria, ele-eder edo elo-kuentea da; esatez jalkia, ixur-bera, gozoa; itzez ugaria ta au-keratua».

Harrigarri samar daukat, ha-lakorik inon entzun ez badut ere, egunean dugun dantza-li-buruaren ediziorik berritzailee-na zein berrituena klasikoak sailaren barruan Maria Jose Ezeizabarrenak 1990.eanapai-latu zuena izatea, helburu guz-tiz filologikoen iragazitik galba-hetuta dagoena; anartean, ez dago inongo folkloristak paratu edizio gaurkoturik, oharrez eta iruzkin koreografikoez josirik beharko lukeenez, eta are zaila-goa dugu, artikulu etabestelako lan itsaso zabalaren bitartez dantza-liburua artez segitzea. Aitzitik, gaitza zait osoro uler-

tzea zein irizpide filo-logikoak egon di-ren dantza-libu-rua aukeratzeko Iztuetaren beste lanen gainetik, eta Cipuzkoako Kondaira lana-ren edizio berria

askozaz ere be-harrezkoagotzat jotzen dut duda-mudarik gabe.

1847.eko edizio prin-ceps zenaz gainera, Lasa

Apalategik 1975.eanLGEVkoen eskutik atera zuen edizio elebi-duna da daukagun bakarra, Mujika Iraolak 1995.ean atera Ez direlako aketsak antologia ar-tistiko bezain argi-gutxikoarekin batera naski. Lan honen ahanz-tura bidean labanarazteko arra-zoia oro har egon den juzku za-barra izan da. Garmendiaren hi-tzotan nahikoa zabaldurik izani-ko ustea laburbiltzen zaigu: «Iz-tueta etzala trebea ez hiztoriagile izateko, eta ere antzinako doku-mentuak aztertzeko». Alabaina, denek ez dute horren juzku ezez-korra Zaldibikoak ondu lanare-kiko. Etxaide Ithartek, ezer bai-no iehen liburua apolojia dela

aitorturik, dituen balioengatik ere azpimarratu zigun, Gipuz- § koako deskribapena bezala di- B tuen balioengatik alegia. Area-go, Mitxelenak, Etxegaraik Gi-puzkoako Kondaira definitzeko «insigne monumento de candor» es'aldia bere egiteaz damuturik, aski argi xehatu zigun Zaldibia batxillerrarekiko zeukan men-pekotasuna, goratu bezainbes-tekoa ez zela izan baieztatzeko, eta bestalde, agian garrantzi-tsuena dena, Mitxelenak aski argi utzi zigun bien egileen as-moak zeharo desberdinak izan zirela, bada, Zaldibiaren asmoa historizista zeno, egokitu zi-tzaion garaiaren mugak muga, Iztuetaren azken asmoa ez zen historia egitea, baizik eta bere ideario politikoaren apologia egitea, hau da, foruzaletasun gi-puzkoarraren apologia, bozgo-ratuz interesekoa zuena eta era-bat ixilduz bere interesetatik kanpo geratzen zena.

Azkenik, eskertzekoa da Gar-mendia Arruabarrenak eginiko lanpurrusta, 1968.ekoObras ineditas de Iztueta eta 1978.eko Iztuetaren Olerkiak berezi-bere-ziki, Gipuzkoako historiarekin agitzen den antzera, beste edizio baten beharrean daudenak. Garmendiak atondu bilduman Iztueta olerkari agertu zigun le-hen eta behin, bada, Manterolak bere kantutegian jaso eta zabal-du ustearen kontra, Iztueta ber-tsolaria bere prestakuntza kul-turalean heldutasun maila bate-ra iritsi ahala olerkari bilakatzen joan zen, zenbaitetan, kalitatez-ko lanak borobildu zituela. Obras ineditas-e n ere erderaz ta-jutu bi laritxo baditugu, hezkun-tzari buruzko saiakera ttikia, eta Murueta toponomastikoari bu-ruzko ohar laburra. Interesekoa ere bada Iztuetak igorri eta jaso gutuneria. Obras ineditas-en Zaldibikoak jaso zituenak bil-tzen dira, ugari eta berri iturri aberats; aldiz, Iztuetak berak igorririkoak Elosegik eskeini ziz-kigun, baita Berriotxoak ere, zal-dibiarrak Abandoko Uiibarri pe-rratzailearekin izaniko hartu-emanari dagokionean.

P a t z i k u P e r u r e n a

Itzalpeko bihotzak udan

EUSKAL FILOLOGO-EI: Idazkera kunei-formez, sumeriar taulak dira, dudarik

gabe, ezagutzen diren testurik zaharrenak: «Behiala gizonak ez zuen areriorik, egun hainbeste hizkuntza zituen munduak».

NAHINON PRESO DAUDE-NEI: Antigoaleko egiptoar izkri-buok, berriz poesia funtsean analogia dela erakusten digute: «Heriotza orain ene aurrean dago gerla ondoan herbestetik etxera-tzen dena bezala. Heriotza orain ene aurrean dago, leku ezezagu-nera ailegatu den arrotza bezala. Heriotza orain ene aurrean dago, leku ezezagunera ailegatu den arrotza bezala. Heriotza orain ene aurrean dago, gartzela urte luzeen ondoren sorterrira itzul-tzeko desira bezala».

GURE POLITIKOAK LEZIA-TZEKO: Gure haroak baino VI mende lehenagoko poeta sizilia-rra, Stesikoro Himerakoa, arras estimatua izan zen aintzinate guzian. Bere poema batetan Helena laidotu omen zuen, eta jainkoek zigor gisa bista kendu. Orduan haren aldeko palinodia izkiriatu behar ukan zuen ikus-mena errekuperatzeko. Palino-dia, etimologiari begiratuz gero, «kantu berritua da», lehen esana ukatu eta testu berriro emenda-tua: «Ez Helena, ederra eta amol-tsua zara, baina bista ematean arima itsutu didazu».

GIPUTX PORNOFILO INO-ZENTEOI: Bizantzion, Paulus Silentiarius delakoak Justiniano enperadorearen garaiko (527-565) tronuan, «ixiltzaile» ofizioa zuen audientzia eta zeremonie-tan, eta tarteka amodiozko poe-mak idazten zituen: «Elkar ditza-gun gure ahoak atseginerako, ixil ixilik! Amodioak eskainiriko ondasun sekretuei buruz lizunki mintzo den berritsua higuinga-rria baita».

NIRE JEFARI GALESERAINO: . Gudrod Haaleg, Noruegako erre-

gearen bigarren semea, gaztea zelarik, bere ifarraldeko lur eta elur hotzak utzi, eta Errusiako lautadetan barrena Konstanti-noplara joan zen, Irene enpera-trizaren zaindarien buruzagi,

800. urte inguruko gerla naha-sietan parte hartuz. Gero poe-mak izkiriatu zituen gerlaz eta amodioaz. Baina, eruditoen ustez, Ireneri maitemin gartsuz dedikatuak, ezin omen litezke izan zinezkoak, ordurako 83 urte beteak baitzituen Irenek. Harrapazan! eta arrotz egiten niri Irene izeneko amonik. Oroi-tzen?: «Basamortuan galtzen bazara, ni zure hankapeko bide lehun gorria izanen naiz. Bila nazazu paisaian: ni naiz beti hurbilduz eta beti hurrunduz doan errekasoinu hori».

LURDES LABAIENGOARI: Chretien Troiakoa, XII. mendeko idazle gortisaua, irakurle kulto eta dotore haien gustorako izki-riatzen saiatu zen, inspirazio grekolatinoak, bretoiak, proben-tzalak eta mistikoak baliatuz eta nahastuz. Halere, poema bate-an, giro noble hartatik atera, eta ehundegiko andere langileen arrengura jaso zuen: «Zetazko oihalak ehunduko ditugu beti, eta ez gara sekula hobeto jantzi-ko. Ugazaba da gure nekelanetik aberasten dena. Halare, gutaz maitemintzen dira herriko galai-rik lotsatienak».

BELEN ITURENGOARI: Fran-cesco Malatesta humanista ita-liarra, aipatzen omen (?) du Kol-do Mitxelenak bere 'Textos Arcaicos Vascos' ezagunean, euskara guziz arkaikoan («in lin-cua antica di Vasconia» dio ita-lieraz) idatzi zuen poema miste-riotsua dela medio. Berehala transkribatzen dut: «Ene bihotza harengatic icaraçen da. Estut andere hura inon aurquiçen ahal, mundua sabaleguia dela-coç. Baina estut secula ahançi-co». Lehengo batean, orde uzta-ren hamaikan, lehengusuttiki baten hiletara joan eta, hire irri-far xaloa sumatu ote nuen irudi-tu zitzaidanan eliz atarian. Zei-nen leku ederra...

MIKELTXENEKO EDUARDO-ARI: Azteken nahuatl mintzaira-tik Jose Ramon Negretek euska-ratua: «Artaburu gorriztak uztaroan poza ematen digu. Bai-na koilare aberatsagoa da gure adiskideen bihotza fidela dela jakitea».

> lVlotxorrosolo •

Nafar guztiena I V / I AIZ ADITUKO DUZU ÑABARDURAREN ELEA. IDAZTEKO TOKIA EZ

I V I du t e urri . Gutxiengoa denar i i rek i tasun falta lepora-t u , n o r a b i d e b a k a r r e k o a z k o n a k ho r i enak . Gutx iengoak, l abe la e s k u r a t z e k o egin sa ioak , b l a i t u a r t eko ize rd ia ren lekukoak. Harrigarria bada ere, b a k a n a k dira, ofizialtasuna-ren kont rako horien oldarrak. Nafar guztien alorra defenda-tzen omen du tenen bu lak Ju l iusenaren parekoa dirudi.

Egunkaria ostirala, 1999ko uztailaren 1 6a

Page 6: ezean - Euskaltzaindia...1999/07/23  · langintza ze der n eta ze er z den mugatze joan n zen et, a zenbait irizpid ezarre zituei n ordu art zehazte gabu zegoe - en mund zabau horretanl

Pilotaria

«Eguneroko lanak eman dizkit txapelak» Lau f erdian maisu dela erakutsi zuen Jorge

Nagore Irurtzundarrak hilaren 7an, Irufteko

Labriten; aurrenekoz antolatu Nafarroako

Lau t'erdiko Torneoko flnala jokatu zuen

Patxi Eugiren aurka, bai eta txapela eskuratu

ere, Agolzkoari 22-7 irabazita. Denboraldiko

hirugarren txapela izan zen Nagorerentzat.

Onenen artean leku bat duela erakutsi du.

ERRIKO BESTAK IZAN ARREN,

„ j I ru r t zungo k a r r i k e t a n l a sa i t a suna zen nagus i joan den as te lehen a r ra t sa ldean . Gauza bera Jorge Nagoreren etxean. Oroigarri eta txapelez betetako egongelan har tu gin-t u e n Alti e n p r e s a k o pi lota-riak, entrenatzera joan aurre-tik.

• Nafarroako lau t 'erdiko txapela irabaziz eman dio-zu amaiera zure denboral-dirik onenari; pozik ego-nen zara. Oso pozik, bai. Txapelketa

polita izan da, nahiz eta tor-neoak pilotari guztiak ezuste-an harrapatu. Entrenamendu pare ba t bes ter ik ez genuen egin, gehiagorako denborarik ez baitzegoen, baina ongi ate-ra zaizkit gauzak, eta txapela lortu dut. Txapelketazale na-farrentzat polita izan dela us-te d u t , b e r t a k o p i l o t a r i a k ikusteko aukera izan dutela-ko, baina agian ez dute gauza b e r a p e n t s a t u k o b e s t e he-rrialdeetako pilotariek.

• O n e n e n ar tean e g o t e k o kalitatea duzula erakutsi duzu. Aurtengo denboral-dia zure kontsagrazioare-na izan dela uste duzu, pi-lotari heldua zarela? Azken hiru edo lau urteotan

bezala entrenatu naiz aur ten ere, gogor egin dut lan pilotari ona izateko. Aurten hiru txa-pel i r a b a z i d i t u t , e t a , egia esan, hori lortzeko zorte apur bat ere behar da, sasoian ego-tea ez da nahikoa. Oso pozik nago lortu dudanarekin, bai-

n a ez d u t au r r eko u r t e o t a n baino lan gehiago egin. Azke-nean, eguneroko lana da ga-rrantzitsuena. • Aurten egin duzuna ikusi-

ta, gehiago eskatuko di-zute aurrerantzean. Eran-tzukizunaren zama suma-tzen al duzu? Zaleak be t i exi j i tzen du ;

frontoira joaten denean kali-t a t e a i kus i n a h i d u , b a i n a egia da s a s o i a n d a u d e n e i , goikoei , geh i ago ex i j i t zen zaiela. Ni beti saiatu naiz guz-tia ematen, ahalik eta gogo-r r e n l a n eg i t en . D e b u t a t u n u e n egunet ik banek ien ez nintzela apartekoa, lan han-dia egin beharko nuela goian egoteko. Eta orain, goian na-goela, argi eta garbi d a u k a t neu re l anar i esker ai legatu naizela nagoen lekura, inork ez didala deus oparitu. Egu-n e r o k o l a n a k e m a n d izk i t txapelak, gogor lan egin du-dalako daude hemen.

• Pilotaren mundua lehia-korra e ta indibidual is ta da. Handizale izatea be-harrezkoa da aurrera egi-teko?

Gehiegi entrenatu gabe ere beti goian dauden bi edo hiru pilotari aparta izaten dira pi-lotaren munduan ; Mikel Go-ñik, adibidez, nahi duen guz-tia lor dezake. Gainontzekook egunero egin behar dugu lan, ba ina eguneroko lan horrek ematen ditu gero fruituak.

• Candido Elizalde zure bo-tileroaren hitzetan, buruz buruko hirugarren postua

l o r t z e k o A r m e n d a r i z e n aurka jokatu zenuena izan da zure partidarik onena. Iritzi berekoa al zara? Lau t ' e rd ian p a r t i d a asko

j o k a t u d i t u t , b a i n a f r o n t o i osoan gutxiago. Armendar i -zen aurkako norgehiagokara edozein partida,tara bezala jo-an nintzen, baina egia da pre-siorik ez nuela. Partida ederra i z an zen , oso l a s a i j o k a t u nuen , eta dena ongi a tera zi-t z a idan . Zorte a p u r b a t ere izan nuen, eta partida handia egin ahal izan nuen. • Candido El izalderen eta

zure artean harreman be-rezia dagoela sumatzen da partidetan, ongi konpon-tzen zaretela elkarrekin. Hori garrantz i t sua al da zuretzat?

Argi dago pilotariak irabazi b e h a r d u e l a p a r t i d a , b a i n a hainbat unetan oso garrantzi-t sua da partidatik kanpo da-

goen norbaiten ahotik entzu-

«Argi eta garbi daukat

nire lanari esker ailegatu

naizela nagoen lekura,

inork ez didala deus

oparitu»

*

tea zer egiten ari zaren ongi eta zer gaizki; nerbioak atze-an uzteko balio du. Candido aspalditik ezagutzen dut; ai-tarekin asko jokatu zuen, eta O s a s u n a n has i n in tzenean, bera han zegoen botilero. De-b u t a egiteko o rdua iritsi zi-tzaidanean ez nuen zalantza-r ik i zan e ta b e r a a u k e r a t u nuen.

• Azken aldian pilotari gaz-te askok egin du debuta. Nola i k u s t e n d i t u z u be-launaldi berriak? Aspe sortu zenetik pilotari

askok egin dute debuta; oso pilotari onak a tera dira, eta bes te b a t z u k ez h a i n onak . Patxi Ruiz, Aimar Olaizola,

s o s I a i a

1971. urteko iraiiaren 27an jaio zen Jorge Nagore Arbizu, Irurtzunen. Pilota-

ren munduan, 1993. urtekouztailaren 18an egin zuen debuta: Joxemari

Zezeagarekin batera, Urionaguena eta Tolosaren aurka jokatu zuen Zarauz-

ko frontoian, eta 22-17 galdu. Alti enpresako pilotaria da egun, eta, aurretik,

Enpresas Unidasen aritu zen.

Nafarroako Lau t'erdiko Torneoa irabazteaz gain, lau t'erdian 95 eta 98an

izan da txapeldun, eta txapeldunorde 97an. Bikoteka, berriz, Errandoneare-

kin Euskal Herriko txapela lortu du aurtengo denboraldian, eta 95ean ere

txapeldun izan zen. Pilotaz gain, automobilismoa du gustuko.

Beloki anaiekin, eta Tirapu eta Armendarizekin entrenatzen da Jorge Nago-

re. Goizez, fisikoa lantzen dute Iruñeko kiroldegi batean, eta arratsaldez,

frontoian aritzen dira. «Torneoren bat gertu dagoenean, partidak antolatzen

dizkigu Salvador Bergara zuzendari teknikoak», azaldu digu pilotari

irurtzuarrak. mmm^mmmmmmmmmm

Esain edota Berasaluze pilo-tariek etorkizun polita dute. • Asegarce-Altiren eta As-

peren arteko tirabirei bu-ruz zer iritzi duzu? Argi dago zaleei egiten diela

kalte, bi enpresetako pilota-r i en a r t e k o p a r t i d a k i k u s i nah i dituztelako. Arazoa le-h e n b a i l e h e n k o n p o n t z e a nahiko nuke. Ez da beharrez-koa urte osoan elkarrekin jo-ka tzea , to rneo eta feria ga-rrantzitsuenetan baizik. Ara-zoa, enpresen artekoa da eta eurek konpondu behar dute. • Lau t'erdian parekorik ez

d u z u l a e r a k u t s i d u z u ; frontoi osoa izanen da zu-re hurrengo erronka?

Lau t 'erdikoa dator lehen-dabizi , e ta gero b iko tekoa . Manomanis tar i dagokionez, duela pare ba t ur te arte egia da ez nue la oso serio ha r tu ; iaz, ordea, gehiago p res t a tu nuen, baina, Belokiren aurka egokitu zitzaidan final-laur-denetan jokatzea. 22-12 gal-du nuen, baina pozik gelditu nintzen. Beti esan dute buruz bu ru aritzeko ez nuela balio, j a r re rengat ik ; nik argi dau-kat i rabaztea oso zaila dela, b a i n a o n e n e n a r t e a n egon n a i t e k e e l a u s t e d u t . Ongi -prestatuko dut eta lortutakoa errepikatzen saiatuko naiz.

—& Edurne Elizondo

ostirala, 1999ko uztailaren 2 a Fgunkaria|

Page 7: ezean - Euskaltzaindia...1999/07/23  · langintza ze der n eta ze er z den mugatze joan n zen et, a zenbait irizpid ezarre zituei n ordu art zehazte gabu zegoe - en mund zabau horretanl

Egunkaria

i ostirala • 1999ko uztailaren 23a

Gontzal Agote

Ajeak J k zken egunotan modan dagoen

hitza. Inoiz sufritu ez duenak ezin jakin zer den, hitzez azaltzea zaile-gi delako. Probatu duenak ez luke erre-pikatzerik nahiko, baina gauza jakina da gizon-emakumeok trebezia ikaraga-rria dugula astelehenean ausardiaz botatako hitzari gatz pittin bat eranste-ko eta, lasai aski, patata eta piperrik gabe, egun horretan bertan jateko. Eta hurrengo arte. Jan eta edan, jo eta jo. Hau bizimodu petrala.

Hala ere, alkohola eta beste sustan-tzia ernagarriekin lotzeaz gain, hitz honek beste zerbait adierazteko balio digu, betiere gehiegikeriarekin lotuta. Izan ere, ekintza desegoki batek sor-tzen dituen ondorioak (pentsatzekoa da hauek ere ez direla sobera egokiak izango) aipatzeko ajea erabili ohi dugu.

Filologia kontuetan galdu aurretik, adibide praktikoa jarri ahal da. Dema-gun belarri batek nahi duela egunero argitaratzen den paper sorta bat des-gertarazi. Honen aurrean. biboteak esaten du: bale! Ipuin honetan nor fal-ta zaigu? Jujea! Hirukoteak uztailaren gau iluna aukeratu zuen parrandara-ko, sanferminetara etortzerik zuten baina nahiago izan zuten hauek buka-tu arte itxarotea euren mozkorraldi xe-lebrea burutzeko. Uztailak hamabost, ahoak itxi eta txanpain botilak ireki, horrela ibili ziren duela urtebete, irri-barrea ezpainetatik ezabatu ezinean. Ederra egin zuten antza, hurrengo egunotan inork ez baitzuen beste ezer ahotan.

iazko sanferminetako ajea gogorra izan zen oso. Askok sufritu behar izan zuten eta sufritzen dute orduko gehie-gikeria hura, baina sanferminetako zurrunbiloan gertatu ohi den moduan batetik atera eta beste batean sartzeko desioek ia-ia bat egin zuten. Hogei ur-tez egunero mozkortzen ibili ostean, ezin da batetik bestera ohitura hori de-sagertarazi. Eta iazko uztaileko ajea hurrengo egunerako gaindituta. herri-tarrak botila eskuan hartuta karrikara irten ziren: edan, edango dugu!

KONTZERTUAK

I Elizondo: Jaiak direla eta, Flitter taldeak kontzertua emanen du gaur herriko plazan.

> Iruñea: Deep Purple eta Tea tal-deek kontzertua eskainiko dute igande honetan Anaita-sunan, 21:00etatik aurrera. Sarrera: 3.000 pezeta.

> Altsasu: Infernuko Auspoa, En-rike Zelaia, Laja eta Mikel, An-tonio Rivas eta Alaitz eta Mai-derrrek kontzertua emanen dute datorren asteazkenean, gaueko 22:00etan, Zelandin. Ostegunean Regis Gizavo Ma-dagaskarko akordeoi jolea izanen da, eta ostiralean Tan-go Quattro argentinar taldea.

ERAKUSKETAK

> Zangoza: Abuztuaren 4a arte, Vallesantoro jauregi-kultur etxean, Eukeni Callejoren ze-ramika erakusketa ikusgai.

I L izarra: Gustavo de Maeztu museoan, txanpon zaharren erakusketa. Astelehena izan ezik, egunero dago ikusgai, 11:00etatik 13:00etara eta 17:00etatik 19:00etara. Igan-de eta jaiegune.tan ll:00eta-tik 13:30etara.

ZINEMA

I Iruñea: Golem-Baiona zinema aretoan Mexikoko zinemaren ziklo bat egingo da datorren astean. Astelehenean, Intimi-dades de un cuarto de baño Jaime Humberto Hermosillo-ren filma eskainiko da, aste-artean Arturo Ripsteinen La mujer del puerto, asteazkene-an Jorge Fonsen Ei callejon de los milagros, eta ostegunean Maria Novaroren Danzon. Film guztiak 20:00etan ema-nen dituzte.

I Zangoza: Datorren asteazkene-an, Udalak antolatutako Uda-ko Zinema zikloan, Bichos animazio filma ikusgai Kar-mengo txokoan, 22:00etan.

BESTELAKOAK

) Zangoza: Cantolagua kirol hiri-ko igerilekuetan, ll:30etatik 13:30etara eta 15:30etatik 19:00etara, jaia haurrentzat, ur puzgarri handiekin.

> Corella: Udaleko kirol zerbi-tzuak uztailerako prestatuta-

ko ekitaldietako azkena izan-go da igandean: bizikletaren herrifesta, ll:15etanhasita, ohiko ibilbidean. Anoaz gain, sariak izanen dira partaide guztientzat.

I Altsasu: Datorren astelehenea-tik asteazkena arte, trikitixa tailerra. Bi taldetan banatu-

ko da: akordeoia jotzen daki-ten pertsonak trikitixan has-teko, eta trikitixa jotzen daki-tenei zuzendur ikoa. Gure Etxea ku l tu r etxean, 12:00etatik 14:00ak arte eta 17:00etatik 19:30etara. Ize-na emateko 948-562161 eta 948-468862 telefonoak.

A r e s t i r e n l i b u r u t e g i a Castelao nos ...„.'.....„.'....„' ;

—Para tocal-a gaita compren maig folgos que para tocal-a guitarra.

Gai ta j o t z e k o , g i tarra j o t z e k o b a l n o p o z g e h i a g o behar d u k .