ESKULTURA ERROMANIKOA

Ezaugarri orokorrak

EZAUGARRI OROKORRAK

• Arkitekturarekin erlazio zuzena

dauka.

• Horror vacui-rako joera.

• Elementu erlijiosoa eskultura

gaiaren eta kontzepzio plastikoaren

oinarria da.

• Funtzio didaktikoa dauka.

San Lázaro. Autun, Frantzia

Eskultura erromanikoa egitura arkitektonikoari egokitzen da, markoaren egokitze legea

jarraituz

San Lazaro,Autun.Frantzia

Ezaugarri orokorrak

● Eskultura erromanikoa kapitelen, zutabeen, arkibolten,... formetara egokitzen da.

• Ez dago kanonik, irudiak okertu eta luzatu egiten dira.

• Honek ezaugarri formal batzuk izatea suposatzen du: hieratikotasuna, zurruntasuna, mugimendu eza …

Tinpanoa. Saint Pierre, Moissac

Markoaren egokitze legea

San Mateo San Juan

Tinpanoa. San Trófimo, Arles.

Markoaren egokitze legea

Gloriaren eliz ataria. Santiago de

Compostela

Markoaren egokitze legea

Ezaugarri orokorrak

• Horror vacui-rako joerak elementu arkitektonikoak irudiz beteta agertzea sortzen du.

• Honek ezaugarri formal bat suposatuko du baita ere: elementu eskultoriko desberdinen antolaketa pisu desberdinetan (erregistroak).

Santa María, Ripoll.

Horror Vacui

Tinpanoa. Santa Magdalena, Vezelay.

Horror Vacui

Santa Fe. Conques

Horror Vacui

Ezaugarri orokorrak

• Arte erromanikoa doktrina katolikoaren oinarriek mugatua agertzen da.

• Honekin erlazionatuta ondoko ezaugarriak agertzen dira:

– Graduazio hierarkikoa gai eta pertsonaietan: pertsonai garrantzitsuenak handitzen dituen perspektiba hierarkikoa jarraituz irudikatzen dira.

– Sinbolismo handia.

– Espresionismoa eta naturalismo eza.

Ezaugarri formalak

• Irudi erromanikoak zurrunak, lauak, frontalak eta oso intelektual itxurakoak dira.

• Estereotipoak dira, transmititzen duten mezua eta balore espresiboak indartzen dira, formaren aurrean.

• Beste batzuetan deformaziora eta itsusitasunera jotzen da. Bizio eta bekatuen irudipenetan gertatzen da, honela nazka lortu nahi delarik.

Autun

Suplizioak.Saint Foy, Conques

Ezaugarri formalak

• Eskema geometrikoetan antolatzen dira: triangeluak, karratuak, erronboak …

• Irudi erromanikoak logika geometriko batetara egokitzen dira: normalean irudi simetrikoak dira, karratu, zirkulu, gurutzeen antzeko figurak osatzen dituzte, forma hauek sortzen duten tailatutako pertsonai edo abereen deformazioari garrantzirik eman gabe.

• Beraz irudi antinatural eta inuzenteak direla esan daiteke.

Ezaugarri formalak: Kokapena

• Tinpanoan Pantokratorra, Tetramorfoa, azken epaia

edo elizako santuaren bizitzako pasarteak kokatzen

dira.

– Garrantzi gutxiagoko lekuan Igokundea, 24 agureak …

• Zutabe eta arkiboltetan apostoluak ager daitezke.

• Kapiteletan irudi geometriko edo landare irudiez

gain, bekatuaren irudikapen alegorikoa edo ongia eta

gaiztakeriaren arteko borroka agertzen zen.

Pantokrator.San Trofimo Arles

Lucas

JuanMateo

Marcos

Pantokrator eta Tetramorfoa.Saint Sernin,

Toulouse.

Funtzioa

• Gaiaren edukia da garrantzitsua. Irudia, eskolagabeko biztanleria baten doktrinamendu gisa erabiltzen da.

• Hala ere, batzuetan esanahia ez da biztanleriarentzat ulerkorra. Eliz gizon adituek bakarrik ezagutzen zituzten sinbolo eta gai esoterikoak agertzen baitira noizbehinka.

• Beste batzuetan, beraien kokapen ikusgaitzak, helburua jainkoa mirestea bakarrik dela pentsarazten du.

• Bestalde, eszena anekdotikoak, arruntagoak, agertzen dira beti bigarren mailako lekuetan kokatuak.

Platerien atea.

Santiago de Compostela

Portikoa.Saint

Madelaine, Vezelay

Gloriaren portikoa. Santiago de Compostela

Gaiak• Edukia erlijiosoa: iturri erabilienak San

Juanen Apokalipsia, Antzinako Testamentua, Ebanjelioak, bestiarioak …

• Kristoren gloriaren manifestazioa eta eroskundearen bidez sortutako salbazioaren ideia.

• Kristoren maiestate irudikapena, Epaile Nagusi gisa, Pantokrator deitutakoa da. Bere tronuan agertzen da eserita, Tetramorfosarekin batera, mandorla izeneko almendra mistiko baten barruan, 24agureek goratua.

Kapitela

Kapitelak

Kapitelak

Barkamenaren atelada (San Isidoro-Leon-en)

XII.mendekoa

Barkamenaren atelada (San Isidoro-Leon-en)

• Gaia: Eraistea (elkar loturiko hiru eszenetan zehar):

-Zentruan: eraistea. Pertsonai bat ageri da guraiza moduko batuekin iltzeak askatzen.Bitartean amabirjina eta san Juan aske duen besoa eusten dute.

Gurutzearen bi alboetan aingeruak ageri dira.

-Eskumako aldean: hutsik ageri den hilobia. Hainbat emakume ageri dira ukenduak eramaten, baina aingeru batek erakusten duen moduan hilobia

hutsik ageri da: Kristo berpiztua

-Ezkerreko aldean: Jesus zerurako bidean. ASCENDO AD PATREM MEVM... (ezkerreko arkiboltan ageri den inskripzioa)

• Eskultura Erromanikoaren ezaugarriak nabariak dira adibide honetan

Zilardegien Atelada

EGILEA: Esteban Maisua eta beste batzukESTILOA: ErromanikoaKRONOLOGÍA: ¿1110-1112?KOKAPENA: Santiago de Compostela Katedraleko transeptuaren hegoaldeko atea.

KOKAPENA

Transeptuaren hegoaldeko atelada

DESKRIBAPEN OROKORRA

Arkitektonikoki bi pisutan antolatzen da:

Goiko pisuaErdi puntuko bi arku leiho lobulatuekin.

Erdialdeko zokaloa

Behealdeko pisuaBi ate ageri ditu tinpano banarekin eta goikaldean erliebeez osaturiko beste friso bat ageri da.

TENTAZIOEN TINPANOA

Kristok jasan zituen tentaldien kontakizuna egiten da basamortuan egon zenean.

PASIOAREN TINPANOA

Tinpano honetan bi alderdi garbi bereizten dira: behekaldean pasioaren eszenak irudikatuz eta goikaldean erregeei edorazioa.

ZILARDEGIEN ATELADA: Ardatz zentrala

12 pertsona irudikatzen dira liburuekin., 4ko taldeetan. Profetak izan daitezke, bakoitza arku baten estalpean.

Aingeruak ageri dira.

Giza irudia eta usoak ageri dira kaliz batetik edaten.

ARDATZ ZENTRALA: zutabearen fustea

Apainduriko fusteak ageri zaizkigu.

INTERPRETAZIO OROKORRA

Pasioaren tinpanoak Kristoren giza kondizioa erakusten du (Pasioa eta Heriotza)

Tentaldien tinpanoak Kristoren semearen izaera dibinoari egiten dio erreferentzia.

Ardatz zentralak Santiago apostoluaren figura goraipatzen du.

Bestelako irudiek beraien esanahi sinbolikoa galduko dute, “Azabacherías” delako portakoak baitira.

Zilardegien Atelada honek, Kristoren giza kondizioa zein kondizio dibinoa ageri du. Era berean, Santiago apostoluaren garrantzia.