Cuidados salud mental euskera · 2017-04-06 · aurkezpena 9 AURKEZPENA Osakidetzaren Plan...

P R A K T I K A R A K O G I D A K

planak

osasun mentalean

erizaintzako zainketa estandarizatuen

DEPARTAMENTO DE SANIDAD

OSASUN SAILA

ERIZAINTZAKO ZAINKETA ESTANDARIZATUEN

PLANAK OSASUN MENTALEAN

PRAKTIKARAKO GIDAK

Argitaraldia: 1.a 2002ko abendua

Ale-Kopurua: 2000©Osakidetza / Euskal osasun zerbitzua

Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa

Internet: www.osakidetza-svs.org <http://www.osakidetza-svs.org>

I.S.B.N.: 84 89342-21-0

D.L.

Argitaratzailea: Osakidetza / Euskal osasun zerbitzua

Araba, 45

01006 VITORIA-GASTEIZ

Jendearentzako prezioa: 6 Euro (BEZ barne)

E r i z a i n t z a k o Z a i n k e t a E s t a n d a r i z a t u e n P l a n a k O s a s u n M e n t a l e a n

aurkibidea5

AURKIBIDEA

1. AURKEZPENA ............................................................................................................................................................................................................................... 5

2. SARRERA ............................................................................................................................................................................................................................ 9

3. ERIZAINTZAKO ZAINKETA EREDU BAT AUKERATZEA

ETA JUSTIFIKATZEA: (Virginia Henderson)................................................................................................................................................... 15

4. ERIZAINTZAKO BALORAZIO-ORRIA ................................................................................................................................................................... 25

5. ERIZAINTZAKO ZAINKETA PROZESU NAGUSIEN GIDA ESTANDARIZATUAK:

...................................................................................................................................................................................................................................................................... 31

5.1. LO-PATROIA ALTERATZEAREN GIDA ESTANDARRA ......................................................................................................................... 33

5.2. INGRESU ASKOKO ETA OSPITALIZAZIO LUZEKODESOREKA MENTAL KRONIKOEN GIDA

ESTANDARRA .............................................................................................................................................................................................................................. 43

5.3. ESKIZOFRENIAREN GIDA ESTANDARRA ........................................................................................................................................................ 57

5.4. DEPRESIO NAGUSIAREN GIDA ESTANDARRA ........ ............................................................................................................................... 63

5.5. JOKAERA MANIAKOEN GIDA ESTANDARRA ......................................................................................................................................... 69

5.6. ABSTINENTZI SINDROMEAREN GIDA ESTANDARRA ...................................................................................................................... 75

5.7. PATOLOGIA PSIKOGERIATRIKOAREN GIDA ESTANDARRA ....................................................................................................... 81

5.8. PATOLOGIA DUALAREN GIDA ESTANDARRA ........................................................................................................................................ 89

6. ZAINKETEN JARRAIPEN-TXOSTENA .............................................................................................................................................................. 109

BIBLIOGRAFIA ......................................................................................................................................................................................................................... 113

ESKERRAK ..................................................................................................................................................................................................................................... 115

1. AURKEZPENA


aurkezpena9

AURKEZPENA

Osakidetzaren Plan Estrategikoak Enpresa-Garapena izeneko 4. helburuan honakoa proposatzen du “Osakidetzako

erakundeetan filosofia eta kudeaketa tresna eraginkorrak, homegeneoak eta gaurkotuak sartzea” eta ekintza planetarako

prozesuen kudeaketa adieraztea funtzionamendurako kultura propio gisa.

Kudeaketa tresnetako bat prozesuen kudeaketa da, eta gure prozesu edo lan fluxuetan parte hartzen duten jarduerak

eta pertsonak egoki antolatu, koordinatu eta kudeatzearen bidez eraginkortasuna lortzea da horren helburua.

Arabako Ospitale Psikiatrikoko erizainek jarduera plan honetan inplikatu izanaren adierazgarrietako bat orain aurkeztu

diren “Erizaintzako zainketa estandarizatuen planak osasun mentalean: Praktikarako gidak” egin izana da.

Ez dute, inolaz ere, jarduteko arau finkoak izaterik nahi. Osasun mentaleko erizaintzarako euskarri – gida izatea da

beren nahia, tresna erabilgarri eta eraginkor honek ikaskuntza sustatzen baitu eta metodologia zientifikoan eta

autoebaluazioan oinarritutako zainketak sistematizatzen baititu.

Lan hau egiten parte hartu duten erizain guztiak eskertu nahi ditut, eta egin duten ahaleginagatik, agertu duten

esperientzia handiagatik eta osasun mentaleko erizaintzako zainketak hobetzeko egin duten ekarpenagatik nire aitorpena

adierazi nahi diet, gure osasun sistemari balio erantsia ematen baitiote beste guztiekin batera.

Jon DARPÓN SIERRA

OSAKIDETZAKO ASISTENTZIA SANITARIOKO ZUZENDARIA

2. SARRERA


sarrera13

SARRERA

“…Osasuna babesteko sistema unibertsala, elkartasunezkoa, zuzena eta kalitatezkoa eskaintzen jarraitu beharra

dauka Administrazioak. Sistema horretan erabiltzaileak ez dira tratatuko paziente bezala bakarrik, baizik eta giza kalitatea eta

kalitate teknikoa duten osasun zerbitzuak erabiltzeko eskubidea duten hiritar bezala. Osasun arloko profesionalak, berriz,

erakunde malgu eta komunikatiboagoan integratuta sentitu behar dira, beren lana eskaintzen dutenen lorpenak aitortzen

dituena eta garapen pertsonala eta profesionala suspertzen duena…”

Orain arte deskribatutakoa gaur egun lor daitekeela ikusten da, eta egungo gizarteak eskatzen duen gutxiengoa da;

hala eta guztiz ere, horiek dira 1993an adierazi ziren helburu nagusiak Eusko Legebiltzarrak Osasuna zainduz: Estrategias de

cambio para la Sanidad Vasca dokumentua onartu zuenean.

Arabako Ospitale Psikiatrikoan arrazoibide hori kontuan dugu, eta hori baino lehen hasi zen erizain kolektiboa zentzu

horretan urratsak ematen, 1990ean hain zuzen.

AURREKARIAK

1987-1988an helburu garrantzitsuenetako bat Arabako Osasun Mentaleko Erizainen (Ospitale Psikiatrikoa eta

Ospitaleaz Kanpoko Osasun Mentala) prestakuntza jarraitua zen, Erizaintzako Arreta-Prozesuan (EAP) autoprestakuntza;

prestakuntzaren arlo hau ez baitzen Erizaintzako Diplomatura ikasketa planetan sartzen, ezta Erizaintza Psikiatrikoko

espezialitatean ere, baina garai hartako ikasketa planetan agertzen hasi zen eta osasun alor orokorrean ere erabiltzen hasita

zeuden, batez ere Ospitale Orokorretan.

Autoprestakuntza hau hamabost egunez behingo mintegietan egiten zen, eta parte hartzen zuten erizainek gaiak

pertsonalki prestatzea izan zen erabili zuten tresna. Lan egiteko eta ikasteko modu horri esker, ezagutza asko eta errazago

berenganatu zituzten, taldean kohesio handia zegoen eta, horrez gain, esperientziak eta zalantzak banatzeko espazioa zen.

Bigarren aldia, 1991tik 1994ra, prestakuntza teoriko – praktikoa gehitu izanak markatu zuen. Osasun Mentalean EAP

aplikatzeari buruzko 20-40 orduko hainbat ikastaro eman zituzten trebatutako profesionalek.

Baina ez zen autoprestakuntza ahaztuta utzi, eta Ospitale Psikiatrikoko Erizain Unitatean kasu praktikoak aztertzen

jarraitu zuten, ondoren kasu horiek hamabost egunean behin egiten ziren mintegietan aurkezten eta gainbegiratzen ziren.

Aldi hori dedikazio handikoa eta lan askokoa izan zen, eta erresistentzia handiei egin behar izan genien aurre EAPk gure lana

egiteko ohiko moduan eragiten zuen aldaketa zela eta.

Trebakuntza jarraituan izandako konstantzia eta jarraipenari esker EAP hobeto ezagutu zen eta gero eta argiago

gelditu zen erizaintzan metodologia zientifikoa eta hizkuntza propioa izateak gure lana ordenatzen laguntzen zuela eta bere

helburua zaintza eskaintzea den eta izango den lanari bere entitatea eta zehaztasun zientifikoa ematen ziola.

Puntu honetan, garrantzitsua da azpimarratzea ikastaro horietan Arabako Osasun Mentaleko erizain guztiek hartu

zutela parte, eta eguneroko praktikan aplikatu zituztela pixkanaka lehen aipatutako aldietan eskuratutako ezagutzak.

– Erizaintzaren balorazioa.

– Diagnostikoak.

– Helburuak eta jarduerak planifikatzea.

– Egin eta erregistratzea.

– Ebaluazioa eta doitzea.


sarrera14

METODOA

Ospitale Psikiatrikoan psikiatriako ohiko prozesuen Zainketa Planen Gidak egitea erabaki da. Daitekeena da aukera haulantzeko denbora gehiago behar izatea, baina ondorengo banakako planak errazago egingo direla uste dugu, eta, batez ere,lanerako irizpideak bateratuko direla, unitate ezberdinetako erizaintzako hainbat talderen artean egin baitira gidak. Gidabakoitza egiterakoan prozesu psikiatriko ohikoenak hartu dira kontuan.

Orain arte egindako gidak honakoak dira:

1. Lo-patroiaren alterazioa.

2. Desoreka mental kronikoak eta Ospitalizazio Luzeko Psikopatologiak.

3. Eskizofrenia.

4. Depresio nagusia.

5. Jokaera maniakoak.

6. Abstinentzia sindromea.

7. Patologia Psikogeriatrikoa.

8. Patologia Duala.

Zainketa Plan Pertsonalizatuak planifikatzeko eta abian jartzeko, Eredu Erreferente izeneko lan sistema erabiltzen da.Mota honetako ereduak Zaineriren filosofia sustatzen du (aplikazio informatiko euskarria), honako helburu hauek banatzenbaitituzte biek:

a) Gaixo dagoen orok bere egoera pertsonalari eta bakarrari dagokion osasun laguntza egokia izateko eta eskatzekoduen eskubidea erabiltzeko erraztasunak ematea.

b) Profesionalak treba daitezen sustatzea eta erizaintzako lanean autoebaluazioa egiteko metodologia erabilgarriaeskuratzeko aukerak ematea.

c) Erakundeei, familiei eta erabiltzaileei osasun arloan lanean ari diren profesionalen lana aitortzen laguntzea.

EMAITZAK

Aipatutako ahalegin guztien ondoren, berehalako emaitza hauek aipa ditzakegu, besteak beste:

a) Adostutako Eredu Zientifiko Teorikoa lortu dugu (Virginia Henderson eredua) Osasun Mentalari eta ArabakoOspitale Psikiatrikoan artatzen ditugunen psikopatologia ezberdinetara egokitua.

b) Osasun Mentalean Zainketa Estandarrak ezartzeari esker, Zainketa Plan Pertsonalizatuak direla adieraz dezakegu.

c) Pazienteen beharrak balioztatzeko orri bat garatu eta ezarri da. Orri hori erizaintzako profesionalek egin dute etaArabako Ospitale Psikiatrikoko gaixoei zuzenduta dago.

ONDORIOAK

Osasun Mentaleko zaintzak estandarizatzearen bidez, lan honen hasierako diskurtsoaren jarduera lerroak betetzensaiatu gara honako helburuak beteta geldi daitezen:

a) Pertsona orok bere egoerari dagozkion osasun zerbitzuak eskatzeko eta izateko duen eskubidea: osasun sistemakozerbitzuak behar dituena gaixo egoten da oro har, eta beraz, desabantaila sozial eta psikikoak izaten ditu.Desabantaila pertsonal eta sozialaren sentsazio hori areagotu egiten da giroa aurkakoa denean; hau da, bere egoeranolakoa den ezagutzen eta ulertzen ez duenean eta gaixotasunak izan ditzakeen ondorioengatik. Horrek guztiakosasun sistemako laguntza kalitatearen kudeaketako bi alderdi kontuan hartzera eraman gaitu:

– Lehenbizikoaren helburua erabiltzaileari giro ezaguna eta lagunartekoa eta pertsona bezala identifikatuko denaeskaintzea da.

– Bigarren alderdia, berriz, gaixoari eman beharreko informazioarekin lotuta dago. Gaixoak nahiko informazio izanbehar du egoera ezagutu eta bere beharrei, sinesteei, printzipioei eta ohiturei hobeto erantzungo dienalternatibak alderatu eta aukeratzeko. Funtsezkoa da gaixoak ulertzea eta profesionalekin batera parte hartzea


sarrera15

bere laguntza eskaria konpontzeko erabaki teknikoak hartzerakoan. Hori da Zainketa Plan Pertsonalizatuenhelburua, hain zuzen.

b) Sistemak zerbitzu eraginkorrak eskaintzeko konpromisoa, kostua-probetxua harremana nagusi izango ez dena(orain arte deskribatutako guztia ahalegin pertsonal eta material handia izan da, noski), baizik eta psikopatologiakronikoak dituzten gaixoen balorazio sozio-sanitarioa barruan hartuko duena.

c) Profesionalak bere lana aitor diezaioten duen eskubidea. Profesionalaren lehia eta autoebaluatzeko eta okerrakzuzentzeko duen gaitasuna oinarrizko faktoreak dira osasun sistemako kalitatearen garantian, baina horrez gain,beharrezkoa da emaitzak ebaluatzeko metodologia uniformea eta homologatua izatea.

Erizaintzako lehia profesionala garatzeko oso lagungarria izan da Arabako Ospitalez kanpoko Osasun Mentalaren etaOspitale Psikiatrikoko Zuzendaritza Taldearen eta Osakidetzako Osasun Laguntzako Zuzendaritzaren babesa izatea.

3.ERIZAINTZAKO ZAINKETAEREDU BAT AUKERATZEAETA JUSTIFIKATZEA(Virginia Henderson)


erizaintzako zainketa eredu bat aukeratzea eta justifikatzea (virginia henderson)19

Gaur egun aldi bereko eta elkarrekiko eraginkorrak diren hainbat faktoreren elkargunetzat hartzen da gizakia. Horidela eta, osasuna orokorrean, eta osasun mentala bereziki, osoan hartuta tratatu behar dira.

Osasun mentaleko erizainak ezin dira gizartearen eboluziotik kanpo gelditu, horregatik erronka berriei egin beharizaten diete aurre:

Ikuspegi holistikotik osoan hartzeko erizainen eredua:

– pertsonei beren osotasunean zuzenduta dago.

– osasun prozesua aztertzen du,

– elkarturiko faktore kausal ezberdinak artatzen ditu,

– osasuna sustatzeko zaintzak eskaintzen ditu,

– gaixoaren/bezeroaren beharrak artatzen ditu,

PERTSONAK OSASUN MAILA EGOKIA lortzeko helburuarekin.

Erizaintzako hainbat ereduren artetik Virginia Hendersonen ereduan zentratu gara. Eredu hori honetan oinarritzen da:“Erizainaren berezko zeregina banako osasuntsua edo gaixoa artatzea da, pertsona horrek osasuna izaten jarrai dezan edosenda dadin jarduerak egitea (edo hiltzeko orduan ezinak saihestea). Jarduera horiek guztiak gaixoak berak egingo lituzkebeharrezko indarra, borondatea edo ezagutzak balitu. Era berean, erizainari dagokio zeregin hori gaixoari ahalik eta azkarrenindependizatzen lagunduko dion moduan egitea.”

V. Hendersonen iritziz, ezinbesteko 14 behar daude, gizaki guztiontzako berdinak dira behar horiek eta bizitzeko edogehieneko osasun maila ziurtatzeko funtsezkoak dira. Honakoak dira behar horiek:

1. Oxigenazioa.

2. Nutrizioa.

3. Kanporatzea.

4. Mugitzea.

5. Loa eta atsedena.

6. Janztea eta txukuntzea.

7. Gorputzeko tenperatura ohiko mugen barruan izatea.

8. Higienea eta azala zaintzea.

9. Segurtasuna eta arriskuak saihestea.

10. Komunikazioa.

11. Erlijio batekoa izatea edo sinesteak edukitzea.

12. Errealizatzea.

13. Denbora-pasako jardueretan parte hartzea.

14. Ikastea.

V. Hendersonentzat ezinbesteko behar horiek guztiak eta bakoitza lortzeko ia erabateko autonomia izatea daindependentzia; behar horietakoren bat betetzeko ezintasunarekin lotuta egongo da, berriz, dependentzia, eta pertsonahorrek laguntza edo osagarriren bat beharko du behar hori betetzeko. Egoera horietan erizaina izango da kasu bakoitzeankomeni diren jarduerak garatu beharko dituena.

V. Hendersonen ustez, une jakin batean ezinbesteko beharrak eta, ondorioz, osasun ona lortzeko helburua ezinezkobihurtzen duten hiru arrazoi edo zailtasun iturri daude: indar, borondate edo ezagutzarik eza.

Pertsonak ezinbesteko beharrak asetzeko zailtasunak dituenean bihurtzen da erizainaren zeregina funtsezkoa, bere



osasuna zaintzeko edo sendatzeko jardueretan lagundu beharko baitio gizabanakoari. Jarduera horiek gizabanakoak berakegingo lituzke beharrezko indarra, borondatea edo ezagutzak balitu. Pertsonari ahalik eta lasterren independizatzen lagundubeharko dio, beraz.

Horregatik guztiagatik, oso garrantzitsua iruditzen zaigu osasun mentaleko erizainok egungo beharretara egokitzenjoatea eta zaindu behar ditugun pertsona guztiei osoko atentzioa eskaintzea.

JUSTIFIKAZIOA

Erizain eredu baten irizpideak jarraituz laguntza-praktika konfiguratzeko beharra zegoen, osasun mentaleko laguntzaarloan eredu hori erizainen ekarpenetarako gida izan zedin. Horregatik planteatu genuen erizain talde batek Arabako OspitalePsikiatrikorako erizaintzako balorazio-orria egiten hastea osasun mentalean.

Laguntza psikiatrikoaren arloan erizaintzak duen ekarpenaren espezifikotasuna garatzen lagunduko zigun, erabilgarriaizango zen eta jarduera alor horretan erizainen lana arinduko zuen osasun mentaleko erizaintzako balorazio orria egiten hasiginen.

Erizaintzako erregistro hori lantzeko prozesua 1994an egin zuten Arabako Ospitale Psikiatrikoan laguntza praktikanzeuden erizaintzako profesionalek (Rocío Roig eta Marixa Larreina) eta Osakidetzako Erizain Eskolan zeuden erizainek (BegoñaRuiz de Alegría eta Encarnación Betolaza) osatutako lan talde baten bidez.

Honen oinarriko ideia zen erizaintza prozesuko hasierako aldia funtsezko unea dela laguntza arlo guztietan praktikaona izateko eta, beraz, baita osasun mentalaren arloan ere, eta balorazioaren une hori oso garrantzitsua dela gaixoarenosasun arazoak identifikatzeko. Izan ere, datuak jaso eta aztertu ondoren identifikatzen ditugu erizaintzan landuko ditugunegiazko diagnostikoak eta izan daitezkeen diagnostikoak.

Osasun mentalerako V. Henderson eredua aukeratu zen hainbat arrazoi zirela eta, batetik osasun mentaleko erizaingehienek ongien ezagutzen zuten eredua zen, hori oinarri hartuta trebatu ginen batez ere eta, beraz, gehien erabiltzengenuena zen; bestetik, Osakidetzak eta Erizain Eskolak ere eredu hori erabiltzea erabaki zuten erizainen lanetarako.

Lana ez zen erraza izan, baizik eta zaila eta gogorra. V. Henderson ereduko 14 beharretako bakoitzean osasunmentaleko arazoren bat izatearen ondorioz gaixoak izan zezakeen ahalik eta dependentzia adierazpen gehienak jasotzea nahibaikenuen.

Balorazio orria amaitu genuenean, orria erabiltzen hasi ginen baliozkotzea lortzeko. Batetik, Erizain Eskolan hasi ziren1995/96 ikasturtean osasun mentaleko unitateetan praktikak egiten zituzten ikasleekin, eta bestetik, Arabako OspitalePsikiatrikoko 3. Unitatean. Bi urteren buruan Ospitale Psikiatrikoko Unitate guztietara hedatu zen oso tresna erabilgarriabaitzen osasun mentalean ziharduten erizainen laguntza-praktiketarako; izan ere, datuak ordenatuta jasotzen zirenez, arazoakazkarrago hautematen ziren eta gaixo bakoitzaren lehentasunak ere azkarrago finkatzen ziren.

Gaur egun Arabako Ospitale Psikiatrikoko Zaineri programa informatikoan sartua dago.

EZINBESTEKO BEHARRAK

Behar bakoitza balioztatzerakoan kontuan izan beharreko alderdi batzuk

1. Oxigenazioa

Behar horrek garrantzi berezia du antsietate handiko egoeran edo beldurrak dauden pertsonengan. Pertsonahorrentzat hainbat egoera mehatxagarriak, estresagarriak edo beldurgarriak dira eta honako sintomak izaten dituondorioz: itomena, arnasa falta, hiperbentilazioa, zorabioa, zentzumena galdu, palpitazioak, itolarria, bihotzaurrekominak edo ondoezak... edo hasperenak, eztul boladak, arnasa hartzeko erritmoan alterazioak, aharrausiak....

Arazo psikotikoak dituzten pertsonen kasuan, hainbat egoera klimatiko direla eta beren burua zaintzeagatik edointeres faltagatik egon daiteke behar hori aldatuta, baita fisikoki mugitzen ez direlako edo inguruarekin erabatdeskonektatuta daudelako ere. Bestetik eldarniozko pertzepzioak eta interpretazioak direla eta, bizipenbeldurgarriak esperimenta ditzake pertsonak, horrek antsietatea eta tentsioa areagotu egiten ditu, eta alerta egoeraeta arnasa hartzerakoan alterazioak eragiten ditu.



Tratamendu psikofarmakologikoak ere sor ditzake behar honetan eragina duten albo-ondorioak.

Balorazioa

– Arnasa hartzeko zailtasunak

– Arnasa falta edo itomena

– Hiperbentilazioa

– Zentzumena galdu

– Takikardiak, palpitazioak

– Itolarria

– Bihotzaurreko minak edo ondoezak

– Hasperen, eztul, zotin edo aharrausi boladak

– Arnasa hartzerakoan alterazioak

– Hipotentsio ortostatikoa

– Arnasbideetako infekzioak

2. Nutrizioa eta Hidratazioa

Antsietate handiko edo beldur egoeran dauden pertsonengan nutrizioa kontrolatu gabe egon daiteke jateko gogorikez dutelako edo konpultsiboki jaten dutelako. Era berean, gernua sarri egin edo/eta digestio hodian espasmoak,goragalea, okadak, diarreak izan ditzakete horiek nutrizioan dakartzaten alterazioekin batera.

Elikagaiei dagokienez ere jokaera erregresiboak ager daitezke, manipulazio infantilak edo elikagaiak gutiziaren araberaaukeratzeak gerta daitezke, eta horien ondorioz behar baino gutxiago jan eta behar baina ekarri energetiko gutxiagoizango dute.

Desoreka eskizofrenikoa duen pertsonak ere elikatzeko beharrean alterazioak izan ditzake: batetik, jateko interesik edomotibaziorik ez duelako edo inhibizio/asaldura psikomotoreagatik, eta, bestetik, pentsamenduan izan ditzakeenalterazioengatik (eldarniozko ideiak, autoerreferentzialak, pertsekuziokoak...), hhaluzinazioengatik (entzumenezkoak,usaimenezkoak, ikusmenezkoak...), horien ondorioz ingurua mehatxagarria edo aurkakoa irudituko zaio eta jokaeraarraroak eta konfiantzarik gabeak izango ditu (janariak pozoituta dagoela uste duelako jan gabe gelditu...).

Kontuan izan behar da tratamendu psikofarmakologikoak behar honetan eragina duten albo-ondorioak sorditzakeela.

Balorazioa

– Nutrizio egoeraren gabezia

– Pisua galdu

– Larru eta mukosa lehorrak

– Deshidratazio aztarnak

– Anorexia

– Elikagai-jokaera konpultsiboa edo/eta desegokia

– Janariaz mesfidatu eta enbasatutakoak bakarrik onartu

– Ez jan nahi edo janari orduak ez elkarbanatzeko ahaleginak egin

3. Kanporatzea

Antsietate handiko edo beldur egoeran dauden pertsonek maskuriaren edo/eta hesteen kontrola gal dezakete,hala nola, kontrolatu gabeko beherakoak, gernu ugari egin, presio mikzionala, asko izerditu; baita digestio hodikoespasmoak ere, goragalea, okadak, gasak, sabeleko mina, sabelusteko zailtasuna...

Bestetik hainbat arrazoi direla eta pertsona hori ez bada egoki hidratatzen eta elikatzen, kanporatzeko ere arazoakizango ditu, idorreria eta diuresi gutxi.

Tratamendu psikofarmakologikoak eragina izan dezake eta listu-jariatzea gehitu, idorreria, gernua egiteandesorekak...

Balorazioa

– Beherakoak

– Gernu ugari egin, txisari ezin eutsi

– Izerditu



– Okadak

– Idorreria

– Diuresi gutxi, gernu-erretentzioa

– Sabeleko mina

– Sabeluste minberatsuak

4. Mugitzea

Behar honen alterazioak harreman zuzena du patologia motarekin. Psikofarmakoen albo-ondorioengatik erealteratu daiteke.

Balorazioa

– Mugimendu deskoordinatuak

– Estereotipiak

– Ezinegona

– Distonia

– Inhibizio psikomotorea

– Asaldura psikomotorea

– Muskulatura zurrunak

– Dardarak

– Tikak

– Akatisia

– Jarduera fisikoa: mugitzeko eta jarrera onean egoteko gai da

5. Loa-atsedena

Behar honen alterazioa balioztatzeko, aurreko lo-patroia ezagutzea garrantzitsua da. Bizipen mehatxagarriek etapertzepzio faltsuek antsietatea gehitzen dute eta jarrera hiperbigilantean egoten dira. Horien ondorioz pertsonahorrek lo egiteko arazoak izaten ditu. Kontuan izan behar dugu farmako batzuek logura ematen dutela eta egoeramaniakoetan lo egiteko eta atseden hartzeko beharra gutxitu egiten da.

Balorazioa

– Lo hartzeko zailtasunak

– Goiz esnatu

– Lo orduak gutxitu

– Lo etena

– Indarberritzailea ez den loa

– Lo egiteko ohituretan aldaketak

6. Janztea

Behar horren alterazioa itxuraz izaten den motibazio eta interes faltarekin lotuta egoten da, eta patologia larriagokokasuetan nortasunaren desegituraketarekin.

Balorazioa– Janzkera ingurura edo/eta egoerara egokitzea (klima, urtaroa, jarduera...)

– Itxura: txukuntasuna, koloreen konbinazioa, oinetako egokiak, etab.

– Janzkera bitxia

– Jokaera arraroa

– Janzteko zailtasunak inhibizio psikomotoreagatik edo mugitzeko beste desoreka batzuengatik

7. Termorregulazioa

Behar hori aldatuta egon daiteke inguruaz duen desinteresa dela eta, eguraldi eta urtaro aldaketak ez baititukontuan izaten. Tratamendu neuroleptikoak ere alterazio termiko larriak eragin ditzake.



Balorazioa

– Ez da hotz edo bero sentsazioak komunikatzeko gai

– Tenperatura

– Izerditu

– Larruaren kolorea

– Antsietate egoeraren edo emozioen eragina

8. Higienea

Autokontzeptuaren eta autoestimuaren ondorioz egon daiteke alteratuta. Bere itxurarenganako desinteresa etaapatia dela eta, itxura zikina izan dezake eta horrek ez kezkatu. Batzuetan mugitzeko inhibizioa edo zailtasunaizaten da ongi txukuntzea galarazten diena.

Balorazioa

– Itxura egokia edo desegokia

– Larruaren ezaugarriak

– Higiene ohiturak (zenbatean behin dutxatzen den…)

9. Segurtasuna

Behar honen alterazioa “segurtasun gabezia handi baten bidez” adierazten da gaixoak dituen eldarnoizkopertzepzioek eta bizipenek bere mesfidantza areagotu egiten baitute gaixotasuna agertzen den lehenbizikoaldietan. Ezinegon eta segurtasun gabezia handiagoa izaten dute, bizipenak ez baititu bereak bezala interpretatzen.Eldarniozko ideiek eta bere buruaren pertzepzioak jokaera oldartsu agresiboetara eraman dezake (auto etaheteroagresiboak).

Segurtasuna gehien alteratzen duten desoreka psikopatologikoak honakoak dira:

• Eldarniozko ideiak: kontrol sentsazioa, mezuak bidaltzen dizkiote, eldarnio somatikoak, mistikoak, deabrututadagoela uste du.

• Haluzinazioak: edukia mehatxagarria bada, antsietatea areagotu egiten da eta ekintza arriskutsuak egin ditzakebeldurraren ondorioz.

Egoera maniakoetan bere segurtasun ekonomikoan eragina duten erosketak egin ditzake eta gehiegizko gastuakizan, arriskua baloratzeko gaitasunik ez duenez, ekintza edo jarduera arriskutsuak ere egin ditzake.

Dementzietan eta beste prozesu psike-organiko batzuetan izaten duten desorientazio espaziala dela eta, ez dutesegurtasun neurririk hartzen.

Balorazioa

– Egoera arriskutsuak identifikatzeko gaitasuna

– Segurtasunik gabe, arraro sentitzen da

– Ekintza arriskutsuak egiteko gai da

– Jokaera agresiboak

– Autoagresio edo heteroagresio arriskua

– Egoera animikoa (tristea, euforikoa, haserregarria, axolagabea, labila….)

– Etorkizuneko itxaropenak

– Ideia autolitikoak, hondamena, sendaezintasuna

10. Komunikazioa

Desoreka antsioso guztietan aldatuko den beharretako bat komunikazioa da, nola hitz egiteari dagokionean(ahotsaren tonua aldatu, hitz egokiak aurkitzeko zailtasuna, toteltasuna...) hala alderdi komunikatiboari etaharremanenei dagokienean, bere beldur eta jokaera konpultsiboek baldintzatzen baitituzte harremanak.

Gaixo eskizofrenikoek zailtasun handiak izaten dituzte besteekin komunikatzeko eta harreman esanguratsuak etaintimoak izateko; funtzio komunikatiborik betetzen ez duen hizkuntza sinbolikoa eta iluna erabil dezakete. Gaixohoriek despertsonalizazio eta desrealizazio bizipenak izan dituztenez, beren buruaren eta inguruaren pertzepziodistortsionatua dute; hori dela eta, gabezia komunikatibo eta harreman-gabezia handia egoten da. Era bereanadierazkortasun gutxi, txepela, sintonizazio gutxi, elkarrizketa aspergarria eta bizirik gabea izan ditzakete.



Hautemate alterazioek (haluzinazioek) pertsona, ingurua, besteak eta bere burua hautemateko moduan duteeragina, eta ezartzen dituen harremanetan ondorioak izaten ditu horrek. Komunikatzeko beharrean eragina izatendute pentsamenduaren edukien alterazioak: eldarniozko ideiak, (jazarpen eldarnioa, ideia autoerreferentzialak,pentsamendua irradiatu, pentsamendua difunditu, pentsamendua insertatu, pentsamendua harrapatu.

Pentsamendua alteratuta baldin badago (disgregazioa, interzeptazioa, blokeoa) edo hitz egitean eta hizkuntzandesorekak baldin baditu (hizkuntza pobrea, mututasuna, sistema logikoaren alterazioa), komunikazio prozesuazaildu egin daiteke.

Egoera afektiboek ere eragina izaten dute komunikazioan, nola depresioan hala manian alterazio garrantzitsuakegoten dira komunikazioan. Egoera depresiboan alterazioa txikiagorakoa izaten da (mututasuna, tonu isila,monosilaboak, erantzuteko denbora asko...) eta ideien edukia depresiboa izaten da. Manian, aldiz, alterazioahandiagorakoa izaten da, hitz-jarioa, ideien-jarioa, hitz jokoak eta eduki fantastiko, irreal eta absurdua duten ideiakizaten baitira.

Balorazioa

– Angustia, beldur, tentsio eta urduritasun adierazpen desproportzionatuak

– Harremanak hasteko eta mantentzeko zailtasuna

– Iritziak, beharrak edo sentimenduak adierazteko zailtasuna

– Bere irizpide pertsonal eta profesionalak adierazteko eta mantentzeko zailtasuna

– Toki irekietan, egoera publikoetan aritzeko ezintasuna

– Harremanak gutxitu objektu fobikoekin topo egiteko beldurragatik

– Pertsonen arteko harreman hondatuak

– Bere beldur edo jokaera konpultsiboen araberako harreman-patroiak

– Bere behar pertsonalen arabera egituratu familia

– Familiako harremanak hondatzen

– Ahotsa modulatzean aldaketak

– Toteltasuna

– Jarrera arraroak, hotzak

– Bakarrizketa

– Motiborik gabe parrez aritzea

– Hizkuntza inkoherentea eta ulertezina

– Jokaerak, egoerak edo gertakizunak forma eldarniozkoan, autoerreferentzialean edo/eta arraro eta logikarikgabe interpretatzea

– Elkarrizketa batean geldituta edo zuri gelditzen da

– Oso baxu edo oso altu hitz egiten du

– Etengabe distraitzen da

– Ez du hitz egiten, ezta galderei erantzun ere, mututasuna

– Hitzezko komunikazioaren eta hitzezkoa ez denaren arteko diskordantzia

– Hitz-jarioa, azkar eta etengabe hitz egiten du

– Inolako harremanik ez duten gai batetik bestera igarotzen dira ideien jarioa dela eta

– Ideien asoziazioa, hitz jokoak

– Eduki depresiboa edo handitasunekoa duten ideiak

11. Erlijio batekoa izatea edo sinesteak edukitzea

Pentsamenduko desorekak direla eta, behar hori aldatuta egon daiteke eta gaixoak bere kulturakoak etaohituretakoak ez diren errituak edo sinesteak izan ditzake. Bi motatako eldarnio mistikoek edo handitasunekoekizan dezakete eragina: misio erlijiosoetarako deituta dagoela uste izanak edo sekta bateko buruzagi dela usteak.Batzuetan konbikzio erlijiosoak izaten dira ideia autolitikoak dituzten gaixoak geldiarazten dituztenak.

Balorazioa

– Bere sinesteei edo baloreei dagozkien aldaketak

– Aurkako jarrera edo jarrera bortitza gai erlijiosoak aipatzean

12. Lana egin-errealizatu



Alderdi deigarrienetako bat edozein jarduera egiteko duten interes edo motibazio falta izaten da. Horrek zailtasunekonomikoak, inguruarekin egokituta ez egotea eta gizartean bakartuta gelditzea ekartzen dizkie. Lanekoaldaketek porrotari dagokion beldur sentsazioak sor ditzakete. Egoera maniakoetan egiten dituzten jarduerakantzuak dira.

Balorazioa

– Eskolako edo laneko jardueretan jarraitzeko zailtasunak

– Errendimendua gutxitu eta ondorioz lana galdu

– Eguneroko lanak (erosketak, sukaldean aritu...) egiteko ezintasuna

– Kontzentratzeko zailtasuna

13. Jarduera ludikoak

Lehen motibatzen zituzten ohitura edo denbora-pasei buruzko interesa gutxitzearekin edo galtzearekin lotutaegoten da behar honen alterazioa. Osasun mentaleko arazoetan pasibotasunerako joera eta disfrutatzekoezintasuna egoten dira oro har.

Balorazioa

– Hobbiak eta denbora libreko zereginak ezagutu

– Denbora-pasako jarduerenganako interesa eta parte hartu

– Elkarrekintzarik behar ez duten jarduera pasiboak egin

– Jarduerarik eza

– Bakartzea

14. Ikastea

Memoriako desoreka kognitiboek eta atentzioak eragindako alterazioa izaten da, eta ikaskuntza prozesu orozailtzen eta oztopatzen dute. Tratamendu farmakologikoak ere areagotu egin ditzake kontzentrazio eta memoriaarazoak.

Balorazioa

– Kultur maila

– Ezagutza berriak hartzeko gaitasuna

– Mantentzen dituen trebeziak

– Memoriako desorekak

4. ERIZAINTZAKOBALORAZIO-ORRIA


erizaintzako balorazio-orria29

Identifikatzeko etiketa

========================================================================================INGRESUAN GAIXOARI EGINDAKO BALORAZIOA

========================================================================================

DATA _____________ ORDUA __________ ZERBITZUA - SENDAGILE ARD. _________________________________________

AURRETIKO DATUAK:

Ingresua ezndik datorren:

Larrialdiak ______ Programatua ______ Beste ospitale bat ______ Beste unitate bat _______ Besterik __________________

Ingresu mota:

Boluntarioa _______ Nahi gabeko Ordinarioa _______ Nahi gabeko Larria _______ Nahi gabeko Judiziala _______________

Ingresuaren zergatia:Sarrerako edo presuntzioko diagnostikoa : ______________________________________________________________________

Txosten medikoa: _____________ Erizaintzako txostena: ______________ Besterik: ___________________________________

Aurreko tratamendu psikiatrikoa: _____________________________________________________________________________

Aurreko tratamendu somatikoa: ______________________________________________________________________________

Automedikazioa: BAI ____ EZ ____ Alergiak: BAI ____ EZ ____

Haurdunaldiak: BAI ____ EZ ____ Asteak: ________________

Mina: BAI ____ EZ ____ Non: ______________

Gaixotasun infekzio-kutsakorra: BAI _____ EZ _____

Drogak: BAI ____ EZ ____ Mota: __________________________________________________

Alkohola: BAI ____ EZ ____ Zenbat: ________________________________________________

Oharrak: _________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________

* Behar izanez gero informatu beharreko pertsona : ______________________________________________________________

Zuzenbidea:______________________________________________________ Tf.:______________________________________

* Ezgaitua: BAI ____ EZ ____ Tutorea: ________________________________________________

BEHARREN BALORAZIOA:

1. OXIGENAZIOA:Arnas aparatua: Arnasketa: Normala ______________ Alteratua ___________

Eztula: BAI ____ EZ ____ Mota: ________________ Expektorazioa: BAI ____ EZ ____ Mota: ____________________________

Oharrak: ____________________________________________________________________________________________

Bihotz eta zirkulazio aparatua: Bihotz erritmoa: Normala ______ Alteratua _____

Presio arteriala: Normala ______ Alteratua _____

Azalaren kolorea: (Zianosia, zurbiltasuna...) ______________________ Mukosak ________________________________

Oharrak: ____________________________________________________________________________________________

Erretzeko ohitura: BAI _____ EZ _____ Zenbat: _________________

2. NUTRIZIOA:Pisua: __________ Taila: __________

Alergiak/Intolerantziak: __________________ Debekatutako janariak: ____________________________________

Dieta mota: _________________________ Mastekatzeko zailtasunak : BAI ___________ EZ ______________

Protesia: BAI _____ EZ _____ Irensteko zailtasuna: BAI ___________ EZ ______________

Mukosa lehorrak: BAI ______ EZ ______ Tolestura seinaleak: BAI ___________ EZ ______________

Laguntza behar du: BAI ____ EZ _____ Erabatekoa ______ Partziala _______

Oharrak: _____________________________________________________________________________________________



3. KANPORATZEA:

Heste-ebakuazioa: Zenbatean behin: _________________ Molestiak: _____________________________________________

Inkontinentzia: BAI ________ EZ _________ Laxanteak: BAI _______ EZ ________

Oharrak: ____________________________________________________________________________________________

Maskuri ebakuazioa: Zenbatean behin: _______________________ Molestiak: __________________________________

Inkontinentzia: BAI ____ EZ ____ Eneuresia: BAI ____ EZ ____

Oharrak: ______________________________________________________________________________________

Izerditzea: Ohikoa ______ Ugaria _______ Edemak: BAI ____ EZ _____

Oharrak: ____________________________________________________________________________________________

4. MUGITZEA:Oreka: Normala ____ Alteratua____ Martxa: Egonkortasuna: BAI ____ EZ _____

Koordinazioa: BAI _____ EZ _____

Urduritasuna: BAI _____ EZ _____ Inhibizioa: BAI _____ EZ _____

Asaldura: BAI _____ EZ _____ Makaldu: BAI _____ EZ _____

Dardarak: BAI _____ EZ _____ Zurruntasuna: BAI _____ EZ _____

Tikak: BAI _____ EZ _____ Konbultsioak: BAI _____ EZ _____

Estereotipiak: BAI _____ EZ _____ Erritualak: BAI _____ EZ _____

Seinale extrapiramidalak: BAI ____ EZ ____ Mota: __________________________________________________

Oharrak: ____________________________________________________________________________________________

Jarduera fisikoa:Mugitzeko eta postura onean irauteko gai da: BAI ____ EZ ____

Eguneroko bizitzako gauzak egiteko gai da (garbitu, ibili, gauzak hartu): BAI ____ EZ ____

Laguntza behar du: BAI ____ EZ ____ Partziala ____ Osoa ____

Laguntza mota: Mekanikoa ____ Giza laguntza _____ Bestelakoa _____

Oharrak: _________________________________________________________________________________________________

5. LOA-ATSEDENA:

Lo egiteko ohiturak (Erritualak): : __________________________________ Ordu kopurua: ______________________________

Lo etena: BAI ____ EZ ____ Goiz esnatu: BAI ____ EZ ____

Insomnioa: BAI ____ EZ ____ Sendagaiak erabiltzen ditu: BAI ____ EZ ____

Oharrak: ____________________________________________________________________________

6. JANZTEA-TXUKUNTZEA:Janzkera egokia (adinari, urtaroari... dagokiona) erabiltzen du: BAI ____ EZ ____

Arropak eta oinetakoak janzteko eta eranzteko gai: BAI ______ Laguntza behar du ______ Partziala ______ Osoa _______

Arropak zenbatean behin aldatzen ditu: _______________________________________________________________________

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

7. TERMORREGULAZIOA:Tenperatura __________________________ Izerditzea: Normala: ________________ Ugaria: __________________________

Azalaren kolorea: Normala ____ Gorritasuna ____ Zurbila _______

Oharrak (Antsietate egoeraren edo emozioen eragina ): ___________________________________________________________

8. HIGIENEA ETA AZALA ZAINTZEA:Itxura egokia: BAI ____ EZ ____ Azalaren ezaugarriak (ultzerak): ____________________________

Higiene ohiturak: Zenbatean behin dutxatu/bainatu:__________________ Lehortu: ___________________________________

Laguntza behar du: BAI ____ EZ ____ Partziala _______ Osoa ________

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

9. SEGURTASUNA/ARRISKUAK SAIHESTEA:Egoera arriskutsuak identifikatzeko gaitasuna: BAI ______ EZ ______

Euste-neurriak behar ditu: BAI ____ EZ ____ Mota: Mekanikoa ___ Giza laguntza ____ Besterik ____________



Gogo-egoera (afektibitatea):Tristea ____ Euforikoa ____ Haserrekorra ____ Labila ____ Anbibalentea ____

Indiferentea____ Hotza ____ Antsietate handikoa ____ Angustiatua ____

Autoestima:Etorkizuneko itxaropenak: Egokiak ______ Ezkorra ______ Desproportzionatuak ______

Ideia autolitikoak ______ Hondamen ideiak ______ Erru ideiak _____ Sendaezintasun ideiak _____

Oharrak: ____________________________________________________________________________________________

Jokaera agresiboak: BAI ____ EZ ____ Arriskua: Autoagresioa ____ Heteroagresioa ____

Ihes egiteko arriskua: BAI ____ EZ ____

Sistema immunologikoa (infekzioak): __________________________________________________________________________

Oharrak: _____________________________________________________________________________________________

10. KOMUNIKAZIOA:Kontzientzia maila: Orientatua BAI ____ EZ ____

Kontzientea BAI ____ EZ ____

Nahasia BAI ____ EZ ____

Obnubilatua BAI ____ EZ ____

Inkontzientea BAI ____ EZ ____

Oharrak: ____________________________________________________________________________________________

Pertzepzioa: Deformatua ________ Objekturik gabea ______________

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

Ahozko espresioa:Ahotsaren tonua: _________________________________ Hiztegia ___________________________________

Hizkuntza: Mantsoa ______ Azkarra _______ Ez du hitz egiten ______ Hitz jarioa ______ Ahopean ____

Inkoherentea _____ Ulertezina ______

Mezuak igortzeko zailtasuna (mutua, hitz egiteko arazoak ) _______________________________________________________

Mezuak jasotzeko zailtasuna (ez du entzuten, desinteresa ): ________________________________________________________

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

Idatzizko adierazpena: Irakurtzen daki ____ Idatzi ____

Ahozkoa ez den adierazpena:Gorputzeko mugimenduak ________________ Aurpegi-espresioa ________________

Keinuak ______________________________ Posturak ______________________

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

Pentsamendua:Edukia: Errealitatea deformatzen duten ideiak: BAI ____ EZ ____

Neurriz kanpoko beldurra: BAI ____ EZ ____

Deabrututa edo kontrolatuta dagoen sentsazioa: BAI ____ EZ ____

Ibilbidea: Bizkorra: BAI ____ EZ ____

Mantsoa: BAI ____ EZ ____

Sakabanatua: BAI ____ EZ ____

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

Errealitatearekin harremana: Egokia _____ Desegokia ____

Gaixotasunaren kontzientzia : BAI ____ EZ ____

Jokaera sexuala: Bikote finkoa : ________ Harreman mota: ________

Oharrak (alterazio azpimarragarriak) ___________________________________________________________________________

Gizarte Sarea : Adiskideekin, familiarekin, auzokoekin harremanak ditu: ____________________________________________

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

Elkarrizketako jarrera:Hurbilerraza ____ Ia hurbil ez daitekeena ____ Hurbilgaitza ____

Kolaboratzailea ____ Urruna ___________ Manipulatzailea ____ Mesfidatia ____

Beldurtuta ____ Heldutasunik gabea ____________ Oldartsua ____ Negatibista ____



Agresiboa _______ Urduria ___________ Oposiziokoa ________ Besterik ______________________________

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

11. ERLIJIO EDO SINESTE BATEKOA DA:Erlijioa (mota): _____________________________________________________________________________________________

Bere erlijioko edo sinesteko arauak, galarazpenak edo mugak: _____________________________________________________

Laguntza erlijiosoa nahi du? BAI ____ EZ ____

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

12. ERREALIZATZEA:Bizi da: Bakarrik ____ Familian ____ Lagunekin ____ Besterik __________________________________

Bere mende dagoen pertsona kopurua : ________________________________________________________________________

Lan egoera: Lanbidea __________________________________________________________________________________

Erantzukizunak: ___________________________________ Lanbidea: ___________________________________________

Gizarteko edo laneko rolean aldaketak duela gutxi : _____________________________________________________________

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

13. DENBORA-PASAKO JARDUERAK:Aisia: Kirola: BAI ____ EZ ____ Irakurketa: BAI ____ EZ ____

Telebista:BAI ____ EZ ____ Irratia: BAI ____ EZ ____

Besterik: ______________________ Inguruko baliabideak erabiltzen ditu: BAI ____ EZ ____

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

14. IKASTEA (ikaskuntzan eragina duten faktoreak):Kultur maila: ___________________________________ Gaitasun intelektuala: ____________________________________

Hauek bereganatzeko gaitasuna: Trebetasunak _________________Ezagutzak _______________________________________

Oroimeneko desorekak : Gogoratzea ________________ Obsesioa ________________________________________________

Oharrak: __________________________________________________________________________________________________

FAMILIAKO DATUAK:Familiako aurrekariak:

GENOGRAMA:

AIPATZEKO BESTE OHAR BATZUK:

Sinadura eta data:

5.ERIZAINTZAKO ZAINKETAPROZESU NAGUSIEN GIDAESTANDARIZATUAK

5.1.- Lo-patroiaren alterazioarengida estandarra

DIAGNOSTIKOA


lo-patroiaren alterazioaren gida estandarra

LO-PATROIAREN ALTERAZIO PROZESUA

XEDE-POPULAZIOA: ARAZO HONENGATIK EDO BESTE BATENGATIK OSPITALEAN INGRESATUTAKO PERTSONAK

B. ATSEDENA

Lo-patroiaren alterazioa.

Lotura (hemendik aurrera L):esna-aldi/loa erritmoanaldaketekin.

Agerpenak (hemendikaurrera AA): lo hartzekozailtasunak, lo etena, goizesnatu.

B. ATSEDENA

L antsietatea.

AA lo hartzeko zailtasunak.

HELBURUAK JARDUERAK

1* Gaixoak bere ohiko lo-patroia izango du 10egunean.

2* Gauezko loarenabantailakkontrastatuko ditugaixoak astebetean.

1* Gaixoak bere ohiko lo-patroia izango duastebetean.

1- Gelakide bateragarria jarri.

1- Behar izanez gero gauetako txirrina erabiltzera sustatu.

1- Tratamendua hartzen duela ziurtatu.

1- Lo dagoen bitartean behar ez diren prozedurak saihestu.

1- Loa galarazten edo mesedetzen duten faktoreakazaldu.

1- Komeni izanez gero, loaren funtzioak eta beharrakazaldu.

1- Komeni izanez gero, lasaitzeko teknikak nola erabiliazaldu.

1- Oheratu aurreko erritualak sustatu (irakurtzea,etab.).

1- Egunezko lo kopurua mugatu.

1- Likidoak mugatu, komunera hainbat aldiz jaikitzenbada.

1- Neurri higienikoak: giro-tenperatura atsegina.Pilotuak.

1- Ohera joan aurretik txisa egin.

1- Behar badu banakako gela eman.

1- Oheko jantzi garbiak, lehorrak eta behar adina.

2- Gauez lo egiteko periodoak kontrolatu.

2- Sentimenduak adieraztea sustatu, entzute aktiboa.

2- Egunez okupatuta egon jardueretan parte hartuta.

2- Positiboki sustatu egunez ohera joateko gogorikadierazten ez badu.

1- Gelakide bateragarria jarri. 1- Behar izanez gero gauetako txirrina erabiltzera sustatu.1- Antsietatea eragiten diotela antzemandako

egoerak eliminatu. 1- Lo dagoen bitartean behar ez diren prozedurak

saihestu. 1- Loa galarazten edo mesedetzen duten faktoreak

azaldu. 1- Komeni izanez gero, loaren funtzioak eta beharrak

azaldu. 1- Komeni izanez gero, lasaitzeko teknikak nola erabili

azaldu.1- Oheratu aurreko erritualak sustatu (irakurtzea,

etab.). 1- Egunezko lo kopurua mugatu. 1- Likidoak mugatu, komunera hainbat aldiz jaikitzen

bada. 1- Neurri higienikoak: giro-tenperatura atsegina.

Pilotuak.


1- Oheko jantzi garbiak, lehorrak eta behar adina.

37

DIAGNOSTIKOA





B. ATSEDENA

L emozio-sufrimendua.


HELBURUAK JARDUERAK

2* Gaixoak oheratzeanantsietatea eragitendioten egoerak 5egunean identifikatukoditu.

1* Gaixoak bi asteanberreskuratuko du berelo-patroia.

2* Gaixoa bere ingurukogauzez interesatzenhasiko da 2 astekoepean.

38

2- Antsietatea eragiten dioten egoerak identifikatzekosustatu.

2- Elkarrekiko antsietatea saihestu.

2- Antsietatea areagotzen deneko seinaleak etasintomak azaldu, komeni bada.

2- Sentimenduak adieraztea mesedetu, entzute aktiboa.

2- Arazoak konpontzeko metodoa erabili.

2- Medikazioaren eraginak balioztatu.

2- Loak zenbat irauten duen balioztatu.


1- Behar izanez gero, gauetako txirrina erabiltzera sustatu.


1- Antsietatea eragiten diotela ikusitako egoerak saihestu.

1- Lo dagoen bitartean behar ez diren prozedurak saihestu.




1- Oheratu aurretik erritualak mesedetu (irakurtzea,etab.).



1- Neurri higienikoak: giro-tenperatura egokia.Pilotuak.


1- Oheko arropa garbiak, lehorrak eta nahikoa.


2- Egunez okupatuta egon jardueretan parte hartuta.

2- Positiboki indarra eman inguruaz interesa agertuizana.








B. ATSEDENA

L hiperaktibitatea.

AA ohean egotekozailtasuna.

DIAGNOSTIKOA HELBURUAK JARDUERAK

1* Gaixoak astebeteanberreskuratuko du bereohiko lo-patroia.

2* Gaixoak ohean bi orduegingo ditu jaiki gabe 3.egunetik aurrera.




1- Antsietatea eragiten diotela ikusitako egoeraksaihestu.

1- Lo dagoen bitartean behar ez diren prozeduraksaihestu.










2- Gauetarako portaerazko jarraibideak ezarri.


2- Ohean egotea positiboki adoretu.


39





B. ATSEDENA

L kaka edo txisakanporatzeko desorekak.

AA lo etena.


1* Gaixoak 4 eguneanberreskuratuko du bereohiko lo-patroia.

– Gelakide bateragarria jarri.

– Behar izanez gero, gauetako txirrina erabiltzera sustatu.

– Tratamendua hartzen duela ziurtatu.

– Lo periodoak kontrolatu gauez.

– Antsietatea eragiten diotela ikusitako egoeraksaihestu.

– Lo dagoen bitartean behar ez diren prozeduraksaihestu.

– Komeni izanez gero, lasaitzeko teknikak nola erabiliazaldu.

– Oheratu aurretik erritualak mesedetu (irakurtzea,etab.).

– Sentimenduak adieraztea mesedetu, entzuteaktiboa.

– Langileen eta gaixoaren arteko komunikazioasustatu.

– Maskuri edo/eta gorotz-entrenamendua etainkontinentzia programa hasi.

– Egunezko lo kopurua mugatu.

– Likidoak mugatu, komunera hainbat aldiz jaikitzenbada.

– Neurri higienikoak: giro-tenperatura egokia.Pilotuak.

– Ohera joan aurretik txisa egin.

– Pilaturiko faktoreak gutxitu edo eliminatu, eginbadaiteke.

– Oheko arropa garbiak, lehorrak eta nahikoa.

– Medikazioaren eraginak balioztatu.

– Faktore kausalak eta konkurrenteak balioztatu.

– Gaixoaren kooperazio gaitasuna balioztatu.

40





B. ATSEDENA

L pentsamenduarenprozesuan desorekak.

AA alterazio kognitiboakditu.


1* Gaixoak gauez oheanegoteko beharraadieraziko du 15egunean.

2* Gaixoak bere ohikopatroia izango du altahartzean.




1- Antsietatea eragiten diotela ikusitako egoeraksaihestu.

1- Lo dagoen bitartean behar ez diren prozeduraksaihestu.









2- Errealitatea eta eldarnioa bereizten lagundu gaixoari.

2- Bere pentsamendua argitzen lagundu gaixoari.

2- Elkarrekiko antsietatea saihestu.


2- Integritate sentsazioa eragingo duen komunikazioasustatu.

2- Gaixoaren segurtasunean oinarritu eta inguruaaldatu.

2- Elkarrizketa irekia eta zintzoa sustatu.

2- Gaixoaren espazio bital pertsonaleko mugakerrespetatu.




2- Antsietatea areagotzen deneko seinaleak etasintomak balioztatu.

41





B. ATSEDENA

Insomnioa.

L prozesuarekin.

AA lo hartzek zailtasunak, loetena, goiz esnatu, nekeaedo energiarik eza egunez.


1* Insomnioaren seinaleaketa sintomak zaindu etaaurreikusi.

– Gelakide bateragarria jarri.

– Behar izanez gero, gauetako txirrina erabiltzera sustatu.

– Tratamendua hartzen duela ziurtatu.

– Antsietatea eragiten diotela ikusitako egoeraksaihestu.

– Lo dagoen bitartean behar ez diren prozeduraksaihestu.

– Loa galarazten edo mesedetzen duten faktoreakazaldu.

– Komeni izanez gero, loaren funtzioak eta beharrakazaldu.

– Komeni bada, lasaitzeko teknikak nola erabili azaldu.

– Oheratu aurretik erritualak mesedetu (irakurtzea,etab.).

– Sentimenduak adieraztea mesedetu, entzute aktiboa.

– Ohiko lo-patroia identifikatu.

– Egunezko lo kopurua mugatu.

– Likidoak mugatu, komunera hainbat aldiz jaikitzenbada.

– Neurri higienikoak: giro-tenperatura egokia.Pilotuak.

– Ohera joan aurretik txisa egin.

– Oheko arropa garbiak, lehorrak eta nahikoa.

– Arazoak konpontzeko metodoa erabili.

– Medikazioaren eraginak balioztatu.

– Lo-patroia balioztatu.

– Hipnotikoen beharra eta eraginkortasuna balioztatu.

42

DIAGNOSTIKOA





B. SEGURTASUNA

Lo dagoela min hartzekoarriskua.

L ezinegon psikomotorea.

B. IKASTEA

Ezagutzarik ez.

L osasun heziketarik ez.

AA lo hartzeko ohituraegokiak ez ezagutzea.

HELBURUAK JARDUERAK

1* Gaixoak gorputz-segurtasuna izango duingresatuta dagoenbitartean.

2* Gaixoak ezinegonpsikomotore txikiagoaizango du ingresatutako3. egunetik aurrera.

1* Gaixoak portaeratrebetasunak adierazikoditu ingresatutako 3.egunetik aurrera.

2* Lo faltagaren ondoriozdituen konplikazioenzerrenda egindo dugaixoak.

1- E.B., Z.N.G. sistemekin mugi daitekeela ziurtatu.

1- Barra behean jarri.

1- Deitzeko txirrina eskueran jarri.

1- Ikuskapen egokia eskaini.

1- Lo dagoen garaian min hartzeko arriskuak gutxitu.

1- Behar izanez gero, barrak edo bestelakoak erabilieusteko.

1-2 Gauetako pilotuak erabili.

2- Ahal bada gelakide bateragarria jarri.

2- Substantzia eta egoera supergarriak saihestu.

2- Behar badu banako gela eman.

2- Giroko estimuluak gutxitu edo kendu.

1- Bainugelara edo kuinara joateko aukera.

1- Giro lasaia.

1- Oheratu aurretik likidoak gutxitu.

1- Ariketak ohiz egiteak duen garrantzia erakutsi.

1- Substantzia sustagarriak saihestu (tea, kafea, kola).

1- Logurea dakarten jarduerak azaldu.

1- Higiene pertsonala.

1- Oheratzeko ordutegi finkoa, higienea eta erritualak.

1- Irakurtzea.

1- Tenperatura egokia izan.

1- Insomnio kasuan jarduera monotonoak egin (ardiakzenbatu)

1- Izara eta arropa garbiak, nahiko manta.

1- Edari beroak hartu oheratu aurretik,kontraindikaziorik ez badago.

1- Almohadak erabili.

1- Tapoiak erabili zaratarik ez entzuteko.

2- Gaixoari/familiari loaren desorekaren zergatiakazaldu.

2- Gaixoari/familiari loaren desoreka saihestekomoduak azaldu.

43

5.2.- Ingresu askoko etaospitalazioa luzeko desorekamental kronikoen gidaestandarra


ingresu askoko eta ospitalazioa luzeko desoreka mental kronikoen gida estandarra

OSPITALIZAZIO LUZEKO DESOREKA MENTAL KRONIKOAK DITUZTEN PERTSONAK

B. KANPORATZEA

Idorreria kronikoa.

L jarduera gutxi,neuroleptikoak etengabeerabili eta elikadura.

AA astean hiru sabelustebaino gutxiago.


1. Sabeluste bat egingo du– ordutik behin

A) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK

1. Hesteen funtzioaren ohiko patroia balioztatu.

2. Sabelusteen kontrola eta erregistroa.

3. Hondakin eta zuntz askoko janariak jaterasustatu (nahien arabera).

4. Hesteen funtzioa mesedetuko duten jarraibideakezarri:

• Likidoa hartzen du, egunean 2000 ml gutxienez.

• Frutak baraurik.

• Ur epela

5. Oraingo eguneroko errutina gainbegiratu etasabeluste ordua idatzi (ahal bada); beti orduberean egiten saiatu, eta kontuan izan erreflexugastrokolikoa gosaldu eta 30 minutu ingururaizaten dela.

B) OSASUN-HEZKUNTZA:

Informatu/azaldu/adierazi:

1. Laxanteak erabiltzeak luzera izan ditzakeeneraginak.

2. Zuntz askoko dietaren, likido asko hartzearen,programatutako ariketen eta hesteak hustekoordutegi erregularra izatearen eraginak.

3. Lor daitezkeen emaitzak azaldu.

C) INGURUNE TERAPEUTIKOA:

1. Deposizioetan intimitatea ziurtatu.

47

DIAGNOSTIKOA




B. ATSEDENA-LOA


L ariketa gutxi, egunez loegin.

AA lo hartzeko zailtasunak,goiz esnatu, lo etena.

HELBURUAK JARDUERAK

1. Ez du egunez lorikegingo.

2. Gauez atseden hartzekoloa egingo du gutxienez__ orduz

A) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK:

1. Lo egiteko eta atseden hartzeko ordutegia jarri

eta errespetatu.

2. Adinaren arabera egoten den lo beharra

kontuan hartu.

3. Oheratu baino 4 ordu lehenagotik estimulatzaileak

hartzea eta hiperaktibitatea ez gomendatu.

4. Egunez lo gehiegi eginez gero (ordubete baino

gehiago) siestak gutxitu eta laburtu.

5. Nekatu eta logurea ematen duten jarduerak egin

egunez.

6. Loa galarazten duen medikamenturik hartzen

duen kontuan izan.

7. Ez esnatu goiz konstanteak hartzeko, dodotisa

aldatzeko, etab. (beharrezkoa ez bada behintzat).

8. Lo hartzeko arazoak izanez gero, neurri egokiak

aholkatu: esne beroa, irakurtzea, musika goxoa,

etab.


Honakoak informatzearen/azaltzearen/erakustearen

egokitasuna balioztatu:

1. Loak duen funtzio erreparatzailea.

2. Estimulatzaileen efektuak.

3. Loa mesedetzen edo galarazten duten faktoreak.


1. Giroko estimulatzaileak mugatu.

2. Loa mesedetzeko erosotasunezko neurriak

eman: tenperatura goxoa, arropa egokia eta

behar adina.

3. Gela egokia eta kide egokiak.

4. Horri buruzko sentimenduak adierazten lagundu

(pertsonei edo tokiei beldurra).

48

DIAGNOSTIKOA




B. JANZTEA

Autozainketarik ez:janztean/apaintzean.

L apatia, bere irudiagatikinteresik ez, trebetasunik ez.

AA zaindu gabeko itxura,janzkera desegokia,gizartean onartzen denitxurari eusteko ezintasuna.

HELBURUAK JARDUERAK

1. Itxura txukuna izangodu egunez.

2. Janzteko eta buruatxukuntzeko aktibokiparte hartzeko gogoaadieraziko du.

3. Egoera bakoitzaridagokion arropa egokiaukeratuko du.


1. Janzteko eta norbere burua txukuntzeko behardiren jardueretarako pertsonaren autonomiamaila zehaztu.

2. Uneari, tenperaturari eta egoerari egokitutakoarropak aukeratzen lagundu, ahalik eta ongienerabiltzen lagundu.

3. Pertsonari eroso sentitzen lagundu, eta deserosotasunaadierazi zikin dagoenean.

4. Behar diren laguntza pertsonal eta instrumentalakeskaini ohiko txukuntasun mailari eusteko: bizarrakendu, kolonia bota, makilatu, etab.

5. Pertsonaren partehartze aktiboa sustatu,zailtasunetan aurrera egin autonomia mailaegokia lortzen duen arte.



• Eguneroko bizitzan janzteak maila fisiko etapsikikoan bakoitzarentzat duen garrantzia.

• Autoestimu pertsonala hazteko txukuntasunaerabili.

• Besteekin dugun elkarbizitzan janzteak/txukuntzeak duen garrantzia.

• Laguntza materiala erabili.

• Ahal bada familia konprometitu ahal denneurrian.


1. Pertsonak bere burua eroso txukuntzeko giroaeskaini: intimitatea, arropa egokiak, ispilua,etab.

2. Lorpenak goraipatu, egindako ahalegina aitortueta eragingarriak izan diren ekintzekin jarraituerrefortzu positiboak emanda.

3. Ahal bada familia inplikatu ahal den neurrian.

49

DIAGNOSTIKOA




HIGIENEA

Autozainketarik ez:bainua-higienea.

L apatia, bere irudiagatikinteresik ez, trebetasunik ez.

AA itxura zikina.

HELBURUAK JARDUERAK

1. Bere burua egunerogarbituko du, laguntzapartzialarekin.

2. Higiene egokiarenonurak esango ditu.

3. Bere txukuntasunerakobehar dituenjardueretan trebetasunaadieraziko du.

4. Higiene-garbiketanpartehartze aktiboaizateko gogoaadieraziko du.

5. Bere burua egunero etaautonomikoki garbitukodu.

50


1. Pertsona egiteko gai den eta laguntza beharduen ekintzak batera zehaztu.

2. Teknika orekatzaile errazenak erakutsi etazailtasuna gehitzen joan pixkanaka. Garbiketa/higiene jarduerak gainbegiratu pertsonabakarrik (edo duen autonomia maila handienaarte) eta ziurtasunez egiteko gai den arte.

3. Jaikitakoan edo oheratzerako egin higiene/garbiketa (gaixoari desordena handiagoasaihesteko) eta aztura batzuetara ohitzen joan.

4. Elementuak hartzeko moduko tokian eta betitoki berean jarri.



• Eguneroko bizitzan janzteak maila fisiko etapsikikoan bakoitzarentzat duen garrantzia.

• Autoestimu pertsonala hazteko txukuntasunaerabili.

• Besteekin dugun elkarbizitzan janzteak/txukuntzeak duen garrantzia.

• Laguntza materiala erabili.

• Familia inplikatu (ahal bada).


1. Ingurua ahalik eta gehien egokitzen saiatu:

• Bainugelarako sarrera.

• Garbitzeko tresnak eman.

• Garbitzeko tresnetan ordena.

2.Ahal den neurrian intimitatea errespetatu.Bainugelako atea itxi, gaixoa ohean badago beharez diren esposizioak saihestu (garbitzen ari ez garengorputzeko atalak estali, gelako atea itxi, etab.).

3. Independentziarako bidean egindako lorpenakgoraipatu, eraginkorrak izan diren ekintzak egitenjarraitzera sustatu: egindako ahalegina aitortu.

4.Familia inplikatu (ahal bada).

DIAGNOSTIKOA




HELBURUAK JARDUERAK

1. Ez du bere burualesionatuko.

2. Ez ditu besteaklesionatu.


1. Indarkeria arriskua adierazten duten jokaerakhauteman, eta agresibitatea haztea saihestekoparte hartu.

2. Bere sentimenduak abian jartzen edoareagotzen dituen egoerak edo gertaerakidentifikatzen lagundu.

3. Harremanaren bidez beldurrak gutxitzenlagundu sentimenduak adieraztea erraztuta.

4. Giroko estimuluak gutxitu.

5. Ahozko agresioei dagokienez, muga zehatz etaargiak ezarri, lasaitasun eta kontrol jarrera izaneta igorri beti. Ez zaiola utziko oso argi utzi.

6. Euspen psikologikoa, entzutea...

7. Espazio pertsonalak ez inbaditu, eskuak askeizan eta agresioa gertatuz gero gelatik irtetekotokia utzi.

8. Kontaktu zuzena behar duten prozedurak argieta modu errazean azaldu, zergatik etazertarako egin behar zaion ere azaldu.

9. Fisikoki eutsi beharra egon denean, asalduragutxitzen ari den heinean pixkanaka murrizketafisikoak kentzen joatea balioztatu eta jokaeraterapeutikoa ezartzen saiatu. Bestela ezin etamekanikoki eutsi beharra baldin badago,protokoloaren arabera egin.

BERE BURUA LESIONATZEKO ARRISKUA:

1. Bere jokaerari begiratu, ahozkoa ez denkomunikazioan asko fijatu.

2. Bere burua lesionatu nahi izateko zein mailatandagoen balioztatu:

• Heriotzan pentsatzen du.

• Bere burua hiltzea pentsatzen du.

• Nola, noiz pentsatuta ditu.

• Saiatu da.

3. Bere burua lesionatzeko “mehatxuei” jaramonegin.

4. Egoera ahalik eta gehien kontrolatu tratamenduaketa egoerak uzten duten mugen barruan.

5. Bera zaintzeari buruzko erabakiak hartzea sustatueta zainketa horretan partehartze aktiboa sustatu.

51

DIAGNOSTIKOA




HELBURUAK JARDUERAK

BERE BURUA EDO BESTEAK LESIONATZEKOARRISKUA DAGOENEAN:

1. Inguru segurua sortu, agresioterako tresna gisaerabil daitezkeen objektu guztiak kendu, neurriguztiak hartu.

A) OSASUN-HEZKUNTZA:


1. Gaixotasunaren eboluzioa bere burua zaintzeko.

2. Agresibitatea/etsaitasuna askatzeko modualternatiboak.

B) INGURUNE TERAPEUTIKOA:

1. Jarrera babesle edo paternalistak saihestu;inpartzial iraun, pertsonaren aldeko balio epairikez eman, onartu ezin dena jokaera dela adieraziez pertsona.

2. Entzule aktiboa izan, ez eztabaidatu bere per-tzepzioei buruz, gure errealitatea azaldu bereaezeztatu gabe, hitz erraz eta argiekin ezarriharremana.

3. Segurtasun pertsonalerako estrategiak emanbere beldurrak gutxitzeko: espazio fisikoari etapertsonei buruzko segurtasuna, modukonstruktiboan kanalizatu bere agresibitatea(gimnasia), gune egokiak eskaini.

4. Bere jokaerari mugak jarri.

5. Kontrola berreskuratzeko egindako ahaleginakestimulatu eta mesedetu: informazio aurkitu,sentimenduak adierazi, bere zainketan partehartu, etab.

52

DIAGNOSTIKOA




KOMUNIKAZIOA

Ahozko komunikazioarennarriadura.

L desoreka mentala,estimulurik ez.

AA pentsamenduak ahozadierazteko zailtasunaedo/eta ahoz desegokiadierazi.

HELBURUAK JARDUERAK

1. Bere beharrak(puntualak) eguneroadieraziko ditu ahoz.

2. Bere adierazpenekerantzuna izango dute.

3. Emaitzak lortu ondorenahoz adieraziko du berepoza edo nahigabea.


1. Ahal duen moduan eta dauden baliabideekinadieraztera sustatu gaixoa: idatziz, marrazkienbidez, zeinuen bidez, etab.

2. Konfiantza eman eta gaixoak komunikazioahobetzeko egindako ahaleginak positibokiindartu.

3. Ahozko komunikaziora jotzen joan (salbuespenetanezik): esaldi laburrak, sinpleak.

4. Mezu okerrak saihestu eta kontuan ibili mezusinbolikoekin.

5. Bere beharrak guri adieraztea garrantzitsua delaadierazi berari.



1. Komunikazioa hobetzeko teknika eta prozeduraegokiak.

2. Besteekin komunikatzearen garrantzia.


1. Mezua igortzeko behar duen denbora eman, ezlarritu, esaldiak amaitzen utzi, presa sentsaziorikez eman.

2. Aldi bakoitzean pertsona batengana mugatukomunikazioa, bere mezua ulertu ez bada ulertuden sentsaziorik ez eman. Ikus-harremana izankomunikazio terapeutikorako teknikak erabilita.

3. Ez hartu gauza pertsonaltzat komunikatzekozailtasunak direla eta pertsonak duen frustrazioaedo haserrrea. Ahozko eta ahozkoa ez denkomunikazioa balioztatu.

4. Giro egokian hasi komunikazioa.

5. Giro terapeutikoa sortu ahozko komunikazioakedo ahozkoa ez denak arrazonamendu positibohobea izango duena.

53

DIAGNOSTIKOA




KOMUNIKAZIOA

Gizarte interakzioarennarriadura.

L trebetasun sozialenik ez,pentsamendu prozesuenalterazioa, afektua kenduta,bakartze fisikoa.

AA sentimenduakadierazteko eta harremanakhasteko ezintasuna, erlaziodisfuntzionala inguruarekin.

HELBURUAK JARDUERAK

1. Familiarekin eta euskarridituen pertsonaesanguratsuekin loturaafektuosoak izangoditu.

2. Bere erreferentzia taldeaidentifikatuko du.

3. Unitateko etxekojardueretan egunerohartuko du parte.

4. Unitateko egunerokotaldeko bileretanpartehartze aktiboaizango du.

5. Ekintza kolektiboetanparte hartuko du.

6. Gizarte egoeretan erosodagoela adieraziko du.


1. Gizartetik bakartzearen zergatia identifikatu.

2. Beste pertsonekin eta familiarekin harremanak

errazteko aukerak sortu.

3. Komunikatzeko oztopoak baldin badaude (arazo

fisikoak) minimizatzen edo kentzen saiatu.

4. Bakartzeak bere bizitzan duen eragina

identifikatzen lagundu.

5. Besteekin duen harremana pixkanaka gehitu.

6. Bere jokaeraren bigarren mailako irabaziak

miatu.



1. Taldearen garrantzia eta onurak.

2. Gizarteko arauak / ohiturak aipatutako mailan.

3. Trebetasun sozialak.


1. Harremana hasi maila indibidualean.

2. Besteek onartua izaten laguntzeko giroa sortu.

3. Atzeraelikadura positiboa ezarri eguneroko

bizitzako jardueretan parte hartzean gaixoari

segurtasun sentimendua emango diona.

4. Taldeari bera sartzea pixkanaka onartzen utzi.

5. Talde erreferente osoak jokabide berdinak izan

beharko ditu.

54

DIAGNOSTIKOA




KOMUNIKAZIOA

Arazo interdependentea:

Alteración de los procesosdel pensamiento.

L desoreka mentala,pixkanakako narriadura.

AA errealitatea gaizkiinterpretatu, denbora etaespazioari dagokiondesorientazioa,desegituratze mentala.

HELBURUAK JARDUERAK

1. Eguneroko bizitzakojarduerak ezarritakoprogramazioarenarabera egingo ditu.

2. Errealitatearekinharreman egokia izangodu, bere egoerarenarabera.

3. Denboran eta espazioanorientazio maila egokiaizango du.

4. T.O.ko jardueretan partehartuko du.


1. Bere buruari edo inguruari buruzko ideiaarraroak balioztatu.

2. Eldarniozko gaiak, erabiltzen dituen komunikazio-patroiak eta adierazteko tonua identifikatu.

3. Gai autoerreferentzialei edo interpretazio okerreiburuzko eztabaidak saihestu.

4. Komunikazioan pentsamenduaren alterazioaantzematen denean, honako komunikazioteknikak erabiltzen saiatu:• Arrazoizko zalantza erabili teknika terapeutiko

gisa: “kosta egiten zait sinestea,” etab.• Argitasunak eskatu, mezua baliozkotu.

5. Pertsonarekin batera planifikatu (ahal bada)eguneroko jarduerak, ordutegiak finkatu(garbitzeko, jateko, paseatzeko, etab.) etaikusteko moduko tokian jarri.

6. Egunean zehar gomutagarriak jarri hainbatjardueren unea adierazteko.

7. Denbora eta espazioko orientazioa izan hauenbidez:• Egutegiak, ordulariak, telebista.• Arropak, gelako atea, bere armairua, etab.

markatu.• Ezarritako errutina errespetatu.• Objektu pertsonalak izan ditzan saiatu.

8. Behar izanez gero identifikazio sistema eramateabalioztatu.

B) OSASUN-HEZKUNTZA:Informatu/azaldu/adierazi:

1. Laguntza teknikak eguneroko bizitzakojardueretan, bere gaixotasunari buruz eta bereeguneroko bizitzan dituen ondorioak.

C) INGURUNE TERAPEUTIKOA:1. Lanak/jarduerak egiteko jarraibide errazak,

laburrak eta zehatzak eman.2. Egin ditzakeen lanak egitera sustatu, egin

ezinekoak ez gogorarazi etengabe .3. Beti gogoan izan ordutegiaren eta eguneroko

errutinaren helburua pertsonaren independentziaeta seguritatea sustatzea dela.

4. Pertsonaren intimitatea errespetatu, baina beresegurtasunak behar duen zaintza edo kontrolazainduta.

5. Errealitatearen pertzepzio egokiak indartu:errealitatean oinarritutako pentsamenduak etaoinarritu gabe daudenak bereizteko gai deneanerrefortzu positiboak eman.

6. Familiari bere sentimenduak eta beldurraadierazteko aukera eman, eta pertsona hori nolatratatu behar den eta zein zaintza behar dituenjakiteko behar diren galderak egiteko aukeraeman.

55

DIAGNOSTIKOA




B. ERREALIZAZIOA

Aurre egite indibidualezeraginkorra.

L eguneroko bizitzakobeharrak konpontzekoezintasuna.

AA eguneroko jarduerakegiteko zailtasuna.

HELBURUAK JARDUERAK

1. Eguneroko bizitzakojarduerak egiteko beharden trebetasunenmailari eutsiko dioedo/eta berreskuratukodu.

2. Jatorduetara orduanzuzen etorriko da.

3. Ezarritako ordutegianjaikiko eta oheratukoda.

4. Programatutakojardueretara joango da

5. Ordutegia beteko du.


1. Gerta dakizkiokeen eguneroko bizitzako egoerak

identifikatzen lagundu eta laguntza beharko ote

duen balioztatu.

2. Bere jokaeraren absurdutasunaz ez eztabaidatu.

3. Errutinak sustatu pixkanaka aldatuta eta behar

izanez gero, etengabeko eskariei mugak jarri

aurretiko estrategiak aurkitzen lagunduta.



1. Bere jokaerari buruz erantzukizunak hartzeak

eta besteengan dituen eraginak onartzearen

ondorioa.


1. Konfiantzan eta errespetuan oinarritutako

harreman pertsonalizatua mantendu.

2. Bere gaitasunekiko onarpen eta konfiantza

jarrera izan egoera ezberdinei aurre egiteko.

3. Bere jokaeran aldaketa prozesua hasi bere

kontrolarentzat areagotutako tentsioa izan

gabe.

4. Ahal den neurrian, pertsonaren autonomia eta

mugitzeko gaitasuna errazteko beharrezkoak

izan daitezkeen aldaketak egin inguruan.

56

DIAGNOSTIKOA




DENBORA-PASAKOJARDUERAK

Denbora-pasakojarduerarik ez.

L estimuluak gutxitu, interes,ezagutza edo trebetasunikez.

AA aspermena, apatia,jarduera antzuak egin,denbora-pasarako tokiak etaegin daitezkeen jarduerak ezezagutu. Alterazio fisikoa(adib. dardara).

HELBURUAK JARDUERAK

1. Ospitalean daudendenbora-pasakojardueren eskaintzaezagutuko du.

2. Bere gustuei edo nahieiburuzko lehentasunakadieraziko ditu.

3. Denbora-pasakojardueraren bateanparte hartuko du.

4. Ongi pasatzekojardueretanpartehartzea haziko du.

5. Egiten dituen ekintzekingustura agertuko da.

6. Programatutakojardueretan partehartzearen onurak etapoza ahoz adierazikoditu


1. Gustuak eta interesatzen zaizkion alorrak bateraidentifikatu (ahal bada), baita eskura daudengiza baliabideak eta baliabide materialak ere.

2. Eguneroko jarduerak planifikatu eta beharizanez gero beste zerbitzuak tartean sartu.

3. Interes berdinak dituzten beste pertsonekinharremanetan jarri.

4. Aukeratutako jardueren egokitasuna etaeskaintzen duten distrakzio eta plazer mailaperiodikoki ebaluatu.


1. Informatu/azaldu/adierazi

• Denbora-pasako jardueren eta denbora libreaokupatuta izatearen beharra eta onurak.

• Familia inplikatu.


1. Dibertimendurako eta aisiarako giro egokiaeskaini: argia, tenperatura, material ludikoa,prentsa, telebista, etab.

2. Dibertimendurako programatutako uneakerrespetatzen saiatu.

3. Aukeratuta jarduerez gozatzera eta esperientziakomentatzera sustatu pertsona.

4. Familia inplikatu.

5. Denbora-pasako jardueretan parte hartzerasustatu eta bultzatu.

57

5.3.- Eskizofreniaren gidaestandarra

DIAGNOSTIKOA


eskizofreniaren gida estandarra

HELBURUAK JARDUERAK

61

PROZESUA: ESKIZOFRENIA

XEDE-POPULAZIOA: AGERRALDI AKUTUKO GAIXOAK

B. LOA-ATSEDENA


L antsietatea edo beldurrasortzen dioten barnekoalterazio sentsorialak.


B. HIGIENEA-JANZTEA

Autozainketarik ez.

L errealitatearekinharremanik ez etamotibaziorik ez.

AA itxura zikina eta itxuraegokiari eusteko ezintasuna.

B. SEGURTASUNA

Indarkeria arrisku handia:

(bere burua-besteaklesionatzea).

L bizipen mehatxatzaileakedo/eta inguruarekinloturarik eza.

B. SEGURTASUNA

Antsietatea.

L mehatxua edo aldaketainguruan.

AA urduritasuna, ezinegona.

1* Atseden hartzeko adinalo egitea lortuko dugauez.

1* Bere higienea moduautonomoan egitekogai izango da.

2* Testuinguruari etaegoerari egokitutakoitxura pertsonala izangodu.

1* Ingresatuta dagoenbitartean egokikontrolatutako ditujokaera inpultsiboak.

1* Zeinuak eta sintomakingresatu eta astebeteragutxituko zaizkio.

– Lo periodoak kontrolatu gauez.

– Medikazio gehiago behar duen balioztatu.

– Egunez ohera joatea saihestu.

– Egunez okupatu programatutako ekintzetan partehartuta.

– Kanpoko estimuluak kendu edo gutxitu (zarata,argiak...).

– Infusioak edo esne beroa eskaini.

1- Bere burua garbitzeko gaitasuna balioztatu.

1- Bere garbitasuna modu autonomoan egiteko gai ezbada, guri laguntza eska diezagukeela adierazi.

1- Txukun eta kanpoko itxura egoki eta zainduarekinegoteko beharraz informatu, adierazi edo azaldu.

2- Bere itxura egunero gainbegiratu.

2- Bere itxura zaindu izana positiboki indartu.

2- Unitateko errutinan parte harrazari.

– Indarkeria arriskua adierazten duten jokaerakbehatu.

– Gune segurua eta euspen psikologikoa eskaini.

– Kalteak saihesteko hartuko ditugun neurriezinformatu.

– Kanpoko estimuluak gutxitu.

– Bere sintomei buruzko eztabaidak saihestu.

– Antsietate seinaleak eta sintomak balioztatu.

– Elementu edo/eta egoera eragileak identifikatu.

– Inguru lasai eta segurua eduki.

– Adaptazioa erraztu bere jardueretan aldaketagehiegi sartu gabe.

– Gaixoarekin hitz egin, antsietatea eragin ziotenarrazoietatik distraitzeko.

– Bere sentimenduak adierazten eta tentsio etabeldur egoerak aitortzen lagundu.

– Denboran eta espazioan berbideratu.

– Unitateko jardueretan bere partehartzea sustatu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

62



B. SEGURTASUNA

Autokontzeptu desoreka(autoestimua).

L Pentsamendu prozesukoalterazioak.

AA bere buruari buruzkoadierazpen ezkorrak etaarazoak ezeztatzea.

B. KOMUNIKAZIOA


L pentsamenduarenprozesuan alterazioak.

AA ahoz desegoki adierazieta bere pentsamenduakadierazteko zailtasun.

B. KOMUNIKAZIOA


L errealitatearen pertzepziookerra.

AA elkarreragindisfuntzionala familiarekin,lagunekin.

1* Tratamendua hartzekoerantzukizuna hartukodu pixkanaka.

2* Zeinuak eta sintomakgutxituko zaizkiopixkanaka: eldarnioak,haluzinazioak.

3* Bere sintomen kritikaegingo du altahartzean.

1* Ingresatatutakoegunetik adieraziko ditubere beharrak.

2* Ingresatuta daramanhirugarren egunetikagindu errazak betekoditu.

1* Harreman positiboakezarriko ditu.

2* Familiarekin harremanaberrezarriko du.

3* Alta hartzean modukontsekuenteaninterpretatuko ditugertaerak.

1- Gerta daitezkeen albo ondorioak behatu etabalioztatu.

1- Tratamendua hartzearen eta horrek dituenonuren berri eman ulertzeko moduan.

1- Medikazioaren albo ondorioen berri eman.

2- Hitz errazak erabiliz hitz egin.

2-3- Bere buruari edo inguruari buruzko ideiaarraroak balioztatu.

2-3- Bere sentimenduak adieraztea erraztekodenbora eta espazioa eskaini egunero.

3- Eztabaidak saihestu.

1- Zuzendutako galdera itxiak egin.

1- Zerbait behar edo nahi al duen galdetu.

2- Berarekin egiten den jarduera guztietan berepartehartzea eskatu agindu erraz baten bidez.

1- Programatutako jarduera terapeutikoen berrieman.

1- Pertzepzio okerrak gutxitzen lagundu.

2-3- Errealitatean orientatu.

1-3- Unitateko jardueretan beste gaixoekin partehartzea sustatu.

1-2- Familiaren ikustaldiak eta irteerak sustatu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

63



B. ERREALIZAZIOA

Familiaren aurre egiteezeraginkorra.

L gaixoaren beharemozionalak eta seguritateaasetzeko ezintasuna.

AA komunikazioprozesuetan zailtasunak etajokaera desproportzionatua(txikiagora edo handiagora)gaixoaren gaitasun edobeharrei dagokienez.

B. IKASTEA

Ezagutzarik ez:gaixotasuna,tratamendua, eboluzioa,baliabideak.

L informazio, ulermenedo/eta informaziorik ez.

AA ulermenik eza etaargibideak behar bezala ezjarraitu.

1* Gaixoaren gaixotasunariburuzko zalantzak etabeldurrak adierazikoditu ingresatuta dagoenbitartean.

1* Alta ematean gaixoak-familiak prozesuaren,tratamenduaren,eboluzioaren,baliabideen informazioaizango dute.

2* Gaixoa-familia altaemandakoan emanzaien informazioaerrepikatzeko gai izangodira.

– Familiari entzun eta gaixoarekin eta horrengaixotasunarekin lotutako beldur eta zalantzakadierazteko aukera eman.

– Galderei argi eta zehatz erantzun.

– Mezu lasaigarriak eman.

Gaixoa

– Gaixotasunaren prozesuari buruzko informazioahitz errazak erabilita eman.

– Tratamenduaren eta betetzearen garrantziarenberri eman.

– Medikazioaren albo ondorioen berri eman.

– Ordutegiei, jatorduei eta loari dagokionean bizitzaegokia eramateak duen garrantziaren berrieman.

– Aisiaren eta lanaren garrantziaren berri eman,gaixotasunaren eboluzioan dituzten onurekin.

– Bere burua txukun eta garbi izatea garrantzitsuadela esan.

– Komunitateko baliabide terapeutikoen berrieman (Osasun Mentaleko Zentroak, EgunekoOspitaleak...), nola erabili adierazi eta horiengankonfiantza izan behar dutela adierazi.

Familia

– Gaixotasunaren berri eman: eboluzioa, seinaleak,sintomak eta aurre egiteko moduak.

– Gaixotasuna areagotzen ari dela adieraztenduten seinale eta sintomen berri eman.

– Jokaera distortsionatuen berri eman.

– Tratamenduaren, horren garrantziaren eta alboondorioen berri eman.

– Bitarteko baliabideen berri eman.

– Gaixo mentalen familiartekoen elkarteak daudelaeta laguntza lana egiten dutela adierazi.

5.4.- Depresio nagusiaren gidaestandarra

DIAGNOSTIKOA


depresio nagusiaren gida estandarra

HELBURUAK JARDUERAK

67

PROZESUA: DEPRESIO NAGUSIA

XEDE-POPULAZIOA: DEPRESIO NAGUSIA FASE AKUTUAN DUTEN GAIXOAK

B. NUTRIZIOA

Nutrizioa txikiagoraalteratzeko arriskua.

L inhibizioa eta ohikojarduerek esanahia galdu.

B. KANPORATZEA

Idorreria.

L aktibitaterik eza, gutxi jan,tratamendu antidepresiboa.

AA astean 3 kanporatzebaino gutxiago.

B. LOA-ATSEDENA


L antsietatea edo/etabeldurra sortzen diotenpertzepzioak,pentsamenduak


1* Pisuari eutsiko dio.

2* Egunean jatordu osobat egingo du.

1* Ez ditu 3 egun bainogehiago igaroko kakaegin gabe.

1* Astebetera atsedenhartzeko loa egingo du.

1- Desnutrizio seinaleak eta sintomak balioztatu.

1- Egunero pisatu.

2- Gustatzen zaizkion eta ez zaizkion janariak identifikatu.

2- Jan tartean jatea saihestu, hori betetzea komenidela adierazi.

2- Jan nahi ez duenean, janarien pauta batprogramatu gaixoarekin batera.

2- Gutxi eta sarri jan egunean jatordu oso bat egitealortu arte.

2- Nahiko janari eman, orekatua, ongi aurkeztuta,tenperatura egokian, etab.

2- Jateko orduan inguru lasaia eta atsegina eskaini.

2- Likido nahiko hartzen duela ziurtatu.

– Kanporatzeko ohiko patroia identifikatu.

– Kanporatzearekin lotutako arazo oro balioztatu.

– Sabelusteen kontrola eta erregistroa - ezaugarriak.

– Kanporatzeko une erregular bat aukeratzeaproposatu.

– Kaka egiteko gogoa ez atzeratu.

– Jarduera fisikoren bat egitera sustatu.

– Likido gehiago hartu.

– Likido beroak eman baraurik edateko.

– Zuntz askoko dieta proposatu.

– Tratamendu farmakologikoak idorreria eragitenduela adierazi, arazoa obsesio bihur ez dadin.


– Lo-patroia alteratzen duten egiazko faktoreakhauteman eta ebaluatu gaixoarekin, arazo horrekeragiten duen antsietatea gutxituz horrela.

– Gela egokian jarri. Ahal bada, gelakideak ez du loegiteko arazorik izango.

– Gauez giro estimuluak mugatu.

– Loa eragiten duten neurriak hartu: edari beroak,egunez ariketak egin...

– Egunez lo egitea galarazi.

– Loaren kopuruaz eta kalitateaz informatu eta hezi.

– Arazo honen ebaluazioa adierazten lagundu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

68



B. HIGIENEA-JANZTEA

Autozainketarik ez:higienea,janzkera/txukuntzepertsonala.

L interesik eza, apatia,inhibizio psikomotorea.

L eguneroko bizitzakojarduerak egitekoezintasuna.

B. SEGURTASUNA

Indarkeria arriskua:autolesioak.

L heriotz ideiak.

1* Ingresatu eta astebeterabere itxura pertsonalazinteresatuko da.

2* Alta hartzerakoan bereiniziatibaz zainduko dubere burua.

1* Ospitalean dagoenbitartean ez du jokaeraautoagresiborik izango.

2* Ingresatuta dagoela ezda autolesionatuko.

1-2-Autozainketa maila balioztatu.

1- Behar izanez gero, laguntza eskaini autozainketan.

1- Autozainketa modu eraginkorrean eta bereekimenez egiten denean positiboko sustatu.

2- Autozainketa jarduerak pixkanaka egiteraestimulatu: arropa aukeratu, garbitzeko tresnakprestatu.

2- Bere burua txukuntzera bultzatu eta sustatu.

1- Bere burua hiltzeko arriskuak mugatu.

1- Esaten duenaren bidez agertzen diren ideiaautolitikoak balioztatu.

1- Arrisku jokaerak balioztatu.

1- Gertu egonda edo lagun eginda arrisku horiekzaindu eta kontrolatu.

1- Aurreko jokaerei buruzko informazioa jaso.

1- Sentimenduak adieraztea eta horietara zerkbultzatzen duen adieraztea erraztu.

1- Bere bizitzako gertakizun garrantzitsuak etabeste alderdi positibo batzuk seinalatu.

1- Jokaera autoagresiboak aurreikusteko erabildaitezkeen irtenbideak ebaluatu gaixoarekinbatera, jokaera positiboagoak eta errealagoakmesedetuta.

1- Gure disponibilitatea eskaini entzuteko etalaguntzeko tresna gisa.

2- Arriskutsuak izan daitezkeen objektuak kontrolatu.

2- Objektu arriskutsuak kendu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

69



B. SEGURTASUNA

Autokontzeptuarenalterazio: estimua,gorputzaren irudia, rola.

L, sentimendu depresiboak.

AA bere buruari buruzkoahozko adierazpen ezkorrak.

B. SEGURTASUNA

Itxaropenik eza.

L gauzaez edo baztertzesentimenduak.

AA ahozko adierazpenak etaemozioak gutxitu.

1* Alta hartzean bereburuari buruzkosentimendu positiboaketa errealak esango dituahoz.

1* Ingresatu eta 4.egunera inguruazinteresa azaldu.

2* Ingresatu eta astebeteraadieraziko ditu berekezkak.

3* Ingresatu eta hurrengoegunean jarduerarenbat planifikatuko du.

– Pertsonaren egiazko limitazioak eta gaixotasunarenondoriozkoak balioztatu.

– Enpatia harremana ezarri.

– Bere sentimenduak ezagutzen ditugula adierazigaixoari.

– Gure abordatzean eta inguruan errefus adierazpenaksaihestu.

– Gaixoak porrot pertsonala adierazten igarotzenduen denborari mugak jarri.

– Balio pertsonalak aurkitzen lagundu, esanguratsuenaketa positiboenak azpimarratu.

– Arrakasta izan dezakeen esperientziak eskaini, beregaitasun eta trebetasun pertsonalak sustatuta.

– Bere irudiari buruzko egiazko pertzepzioak baieztatueta gezurrezkoak benetan kritikatu.

1- Pertzepzio errealistak sustatu-indartu.

1- Oroitzapen onak gogorarazi bere egoera okertzenez badute, itxaropen eza areagotzen badute, berriz,saihestu.

2- Negar egiten utzi lasaitzea errazteko.

2- Arazoak saihestu eta bere errekuperazioari buruzkogezurrezko reforzamendurik ez eman.

2- Sentimenduak adieraztea mesedetu eta egiazkoalternatibak planteatu.

3- Egiazko alternatibak planteatu.

3- Behar izanez gero, eguneroko jarduerak gaixoarekinbatera egin estimulatzeko.

3- Etorkizuneko proiektuak iradoki eta hasi pixkanaka;hurrengo egunean egiteko jarduera batekin hasi.

5.5.- Jokaera maniakoen gidaestandarra

DIAGNOSTIKOA


jokaera maniakoen gida estandarra

HELBURUAK JARDUERAK

73

PROZESUA: JOKAERA MANIAKOAK

XEDE-POPULAZIOA: EGOERA MANIAKOAN DAUDEN GAIXOAK

B. NUTRIZIOA

Nutrizioaren alterazioatxikiagora.

L ezinegon psikomotorea,gastu kalorikoa gehitu.

AA gutxiago jan eta pisuagutxitu.

B. LOA-ATSEDENA


L ezinegon psikomotorea.

AA lo ordu kopurua gutxitueta lo hartzeko zailtasunak.

1* Ez ditu 2 kg bainogehiago galduko etahidratazio ona izangodu lehenbiziko astean.

2* Ingresatuta daraman 2.astetik aurrera, jatordunagusi bakoitzean 15minutu iraungo dueserita.

1* Ingresatu eta astebeteragauez 6 ordu jarraianegingo du lo.

1- Balioztatu:

• Pisua.

• Adina.

• Gorpuzkera.

• Jarduera maila.

• Atsedena.

• Etab.

1- Egunean jaten dituen janariak idatzi.

1- Astero pisatu.

1- Elikadurari, ordutegiari eta elikatzeko patroiei eutsiahal den guztietan.

1- Giro atsegina eta lasaia eskaini.

1- Likido kopuru egokia hartzea sustatu.

2- Denbora laburrez eserita egon beharreko jarduerakantolatu.


– Loa eteten duten egoerak eta zenbatekoa idatzi.

– Egunez kirolen bat edo ibilaldiak egiteko esan.

– Oheratu aurretik sustagarriak hartzea mugatu(txokolatea, kafea, etab.).

– Giro atsegina eskaina, eta loa eragiteko neurrierosoak jarri.

– Agindutako hipnotikoarekin batera edari beroaeman (esnea, kamamila, etab.).

– Ahal denean, etenik gabeko lo aldiak eskaintzekozaintzak antolatu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

74



B. HIGIENEA ETA AZALAZAINTZEA

Higienea eta azalazaintzea. Larruazalekoosotasunaren narriadurapotentziala.

L euspen mekanikoa.

B. SEGURTASUNA

Indarkeria arriskua: bereburua-besteak lesionatu.

L autokontrolatzekoezintasuna.

1* Integritate fisikoarieutsiko dio.

1* Ingresatuta dagoenbitartea gaixoak ez dubere burua lesionatukoeta ezta beste inor ere.

– Segurtasunezko partehartzeak eta dispositiboakidentifikatu gaixoaren segurtasun fisikoa sustatzeko.

– Sujezio mekanikoa gainbegiratu eta zainduezarritako protokoloaren arabera.

– Suminkortasunaren zeinu goiztiarrak hauteman.

– Objektu arriskutsuak kendu (zulatzaileak, ebakitzaileak,jaurti daitezkeenak, sua egin dezaketenak)

– Inguru lasaia eta segurua eskaini.

– Gaixoari jakinarazi kontrolari eusten laguntzekoprest dituela langileak.

– Distantziak zaindu hurbiltzerik ez duela jasatenadierazten duenean.

– Agresibitate krisia badu, lesioak saihesteko beharden adina pertsona joan.

– Ezarritako protokoloaren arabera, mekanikoki eutsiedo bakartu behar denean – Psikiatrari jakinarazi.

– Adierazitako medikazioa hartzen duela ziurtatu.

– Lasai iraun eta jokaeraren mugak gogor ezarri.

– Gaixoak kontrolatzeko egiten dituen ahaleginakpositiboki indartu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

75



B. KOMUNIKAZIOA

Disfuntzio sexuala.

L egoera hipertimikoa.

AA jokaera exhibizionistaketa desinhibizio sexuala.

B. KOMUNIKAZIOA



AA hitz-jarioa, afonia, ideiekihes egin, hiztegi desegokia.

B. KOMUNIKAZIOAGizarte interakzioarennarriadura. L hiperaktibitatea,pentsamendu bizkortua(takipsia).AA harreman desegokiaketa gatazkatsuak izatea.

Arazo interdependentea:Handiagorako autoestimudesoreka. L egoera hipertimikoa. AA adierazpenmegalomaniakoak eta jokaeradesegokiak.

1* Ospitalean ez duharreman sexualikizango.

2* Ospitalean dagoenbitartean ez du jokaeraexhibizionistarik izango.

1* Ingresatu eta bigarrenasterako komunikazioeraginkorra izateko gaiizango da.

1* Ingresatu eta 10egunera harreman mailaegokia eta inolakogatazkarik sortu gabeaizango du.

1* Bere rolaren pertzepzioerrealista adieraziko duahoz alta hartzean.

1- Unitateko arauen berri eman, eta ospitalebarruan harreman sexualak izatea galarazitadagoela adierazi.

1- Ospitalean dagoen bitartean kirol jardueretan partehartzen saiatu.

1- Gaixoarekin sarri hitz egin distraitu dadin.

2- Zaintzerik ez dagoenean bere gelan bakartu, beharizanez gero giltzaz itxi gela.

2- Jarrera exhibizionista baldin badu, gelan bakartutaeduki jantzi arte.

– Harreman hona izan gaixoarekin bere ahozkoadierazpenei eta ahozkoak ez direnei kontu handizjaramon eginez.

– Ahozkoak ez diren komunikabideak balioztatu;gezurrezko baieztapenik ez egin.

– Egia esan, gaixoari ulertzen ez bazaio, beste per-tsona batzuei eskatu laguntzeko.

– Begizko harremana izan, batez ere gaixoaren mailan.

– Entzuteko jarrera lasaia eta presarik gabea izan.

– Hitz egiteko tonu eta erritmo egokia izan.

– Antsietatea gutxitzeko estimuluak gutxitu, gaixoarimakal eta baxu hitz egiteko adierazi.

– Esaldi labur eta zehatzen bidez erantzun zuzenakeman.

– Gaixoari lagundu janztean eta irudi pertsonalean,arropa eta makillaje oso deigarriak saihestu.

– Taldeko ariketak eta lehiak mugatu, beste irtenbidebatzuk eskaini.

– Jokaera inbasiboak zuzenduz, gizarteko joeraegokietan hasi.

– Distantzia terapeutikoari eutsi, gehiegizkofamiliartekotasunak saihestu.

– Errealitatea bideratu eta zentratu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

76



B. KOMUNIKAZIOA

Pentsamendu prozesukoalterazioak.


AA ezin kontzentratu etaerrealitatera egokitu gabekoesamoldeak.

Arazo interdependentea:tratamendupsikofarmakoareneraginez sortutako alboondorioak.

B. IKASTEA

Hauei buruzkoezagutzarik ez: prozesua,tratamendua, alboondorioak, OsasunMentaleko Zentroarenjarraipena.

L informazio, ulermenedo/eta motibaziorik ez.

AA osasunari eusteko edohobetzeko behar direnneurrien berri duenik ez duematen.

1* Ingresatu eta 2.asterako jarduerakonkretu batean arretazentratzeko gai izangoda.

2* Bere pentsamendu etajokaeren kritika egingodu alta hartzean.

1* Tratamendufarmakologikoarenondoriozko seinaleaketa sintomak zaindu.

1* Gaixoak/familiakgaixotasunarenprozesua eta altahartzean tratamenduajarraitzearen beharraulertzen dituztelaadieraziko dute.

1- Programatutako jarduerak pixkanaka egiterasustatu, batetik bestera igarotzen utzi gabe.

1-2-Bere pertzepzioak, logika, ondorioak egokiak aldiren gainbegiratu.

2- Errealistak ez diren helburuak alde batera uztenlagundu.

– Intoxikazio zeinu eta sintomei kasu egin.

– Tratamendu farmakologikoaren albo ondorioeikasu egin.

– Erregimen dietetiko egokia duela ziurtatu, ur etagatz ekarpen egokiarekin.

– Osasun-hezkuntza.

– Trebetasun sozialak.

5.6.- Abstinentzia sindromearengida estandarraOpiazeoak/Alkohola

DIAGNOSTIKOA


abstinentzia sindromearen gida estandarra

HELBURUAK JARDUERAK

79

ABSTINENTZIA SINDROMEAREN GIDA ESTANDARRA: OPIAZEOAK/ALKOHOLA

B. NUTRIZIOA


L drogak kontsumitzearenondorioz gogorik eza.

B. KANPORATZEA

Beherako arriskua.

L dieta desegokia edo/etatoxikoen abstinentzia.

B. MUGITZEA

Mugikortasun fisikoarennarriadura.

L mina, indarrak gutxitu,lasaigarrien albo ondorioaketa afekzioneuromuskularrak.

AA mugimendua makaldu,urrats laburrak, hankak jasogabe ibili.

B. LOA-ATSEDENA


L lo higiene desegokia,antsietatea eta toxikoenfalta.

AA denbora luzez esna, lohartzeko zailtasunak etagoiz esnatu.

1* Dexintoxikaziotratamenduko 10egunetan ez du pisurikgalduko.

1* Ez du beherakorikizango.

1* Tratamendua amaitzeanez du muskuleatakominik izangomugitzean.

1* Dexintoxikazioaamaitzean ohiko lo-patroia berreskuratukodu.

– Gustuen/nahien araberako dieta egin ahal bada.

– Dieta zenbateraino betetzen den kontrolatu.

– Jatea zailtzen duten faktoreak identifikatu.

– Jarraitu beharreko dieta eta zergatia adierazi.

– Janaren eta edanaren garrantziaren berri eman.

– Malnutrizioaren seinaleak eta sintomak balioztatu,pisua, itxura orokorra.

– Dieta egokia jarri.

– Janari solido, suabe eta idorgarriak eman.

– Limonada alkalinoa eman edateko.

– Beherakoaren zergatia azaldu.

– Tratamenduko 1. egunean kanporatze patroiaidentifikatu.

– Medikazioa hartzearen garrantzia azpimarratu.

– Ariketa arinen programa egin gaixoarekin batera.

– Arazo horren zergatia identifikatu gaixoarekin.

– Mugikortasunaren errituala gaixoarekin balioztatu.

– Medikazioaren eraginkortasuna eta albo ondorioakkontrolatu.

– Lo/atseden ordutegia ezarri/errespetatu.

– Oheratu baino ordubete lehenagotik jardueraindartsuak saihestu.

– Loa mesedetzen eta kaltetzen duten faktoreak azaldu.

– Egunez lo egitea galarazi.

– Egunez jardueraren bat egiteko esan.

– Oheratu aurretik sustagarriak hartzea mugatu.

– Musika leuna, irakurketak, masajeak, esnea eskaini.

– Esnatzen bada ariketa leunak egin edo irakurri.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

80


B. TERMORREGULAZIOA

Hipotermia.

L nutrizio txarra eta toxikoenabstinentzia.

AA zurbiltasuna, azalekohotza, hotzikarak eta ileaktente.

B. HIGIENEA-JANZTEA-TXUKUNTZEA

Autozainketarik ez:bainua-higienea,janzkera-norberatxukuntzea.

L motibazio eta interesik ez.

AA txukundu gabe, arropazikinak.

B. SEGURTASUNA

Antsietatea.

L toxikoa falta eta nahi.

AA suminkortasuna,beldurra, urduritasuna,ezinegona, asaldura,intsomnioa.

1* Tratamenduko 4-5.egunerako ez du hotzikizango.

1* Tratamenduko 4.egunerako itxura fisikohobea izango du.

1* Tratamenduko 5.egunerakoantsietatearen seinaleaketa sintomak pixkanakadesagertzen joangozaizkio.

– Sintomatologia horren zergatia adierazi.

– Nutrizio onaren beharra adierazi.

– Toxikoa kanporatzearen beharra adierazi.

– Hezetasuna saihestearen beharra adierazi.

– Arropa egokia erabiltzearen beharra adierazi.

– Ongizateak hotz sentsazioa gutxitzen duela adierazi.

– Abstinentzia denborak hotza gutxitzen duela adierazi.

– Hipotermia seinaleak eta sintomak kontuan izan.

– Gaixoarekin zehaztu autozainketarako jarduerak.

– Indenpendentziarako urratsak goraipatu. Sustatu.

– Garbitasunik ezaren ondorio txarrak azaldu.

– Garbitzea eta bere burua zaintzea sustatu.

– Energia kanalizatzen lagundu gaixoari.

– Antsietatea identifikatzen lagundu gaixoari.

– Okerragotu dezaketen kontaktuak saihestu.

– Familiari egoeraren eta laguntzeko estrategien berrieman.

– Sentimenduak adieraztea mesedetu.

– Ingurune lasaia komeni zaiola adierazi.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

81


B. SEGURTASUNA-IKASTEA

Osasunarenmantenimenduanalterazioa.

L aurre egiteko estrategiadesegokiak. Drogakkontsumitu.

AA aldaketetara moldatzekojokaerarik ez, oinarrizkoosasun-praktikak egitekoerantzukizuna hartzekoezintasuna, osasuna sortzenduten jokaera ezarenhistoria, eusteko sistemapertsonalen narriadura.

B. KOMUNIZAZIOA


L ohiko taldetik kanpoerlazioak izateko zailtasuna,komunikatzeko oztopoak.

AA gizarte elkarrekintzarakojokaera ezeraginkorrak,kideekin, familiarekin edolagunekin elkarrekintzadisfuntzionala.

1* Laguntza behar duenarea bereziakidentifikatuko ditu.

2* Osasuna sortzen dutenjokaerak ikasiko ditu.

3* Bere osasunari eustekobehar direntrebetasunak betekoditu.

4* Hitzartutako planterapeutikoa praktikanjartzeko partehartzeaktiboa izango du.

1* Ohiko kontsumo girotikkanpo daudenpertsonekin harremanakizango ditu.

1- Desintoxikazioko 4. egunetik aurrera laguntzabehar duen alorrak zehaztuko ditu.

1- Dituen baliabide pertsonalak eraginkortasunezerabiltzeko modua identifikatzen lagunduko zaio.

1- Bere zainketetan pertsonaren parte hartzerikhandiena sustatuko da.

2-3-4- Osasun-hezkuntzako programetan partehartzea eta planteamendua aplikatzeko behardiren trebetasunak azaltzea egokia ote denbalioztatu.

2-3-4- Zenbait jokaera edo ohituren eraginkaltegarriak, egokia al den eztabaidatu.

2-3-4- Familia inplikatu.

2-3-4- Pertsona prestatuta sentitzen den arloetanerabakiak hartzea sustatu pixkanaka.

2-3-4- Planteatutako zalantzekin harridurarik ezagertu.

2-3-4- Jarrera irekia eta inpartziala izan.

– Denbora libreko jarduerak identifikatzen lagundu.

– Familiarentzako estrategiak.

– Bere ohiko taldearekin ez egoteko estrategiak.

– Norbere burua aberasteko jarduerak sustatu.

– Familiarekin hitz egin enpatia/tolerantzia adierazteko.

– Laguntza taldeak identifikatzen saiatu.

– Kontsumitzen ez duten taldeetan sartzen saiatu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

82


B. KOMUNIKAZIOA

Familiako prozesuenalterazioa.

L jokaera desegokiakfamilian, familiako kidebaten osasun egoerarenaldaketa, familiako kideenbotere aldaketa.

AA patroi eta erritualenaldaketa, komunikaziopatroien aldaketa, arazoakkonpontzeko partehartzeanaldaketa.

B. IKASTEA-ERREALIZATZEA

Erregimen terapeutikoaez du egoki erabiltzen.

L erabakien gatazkak, horieneraginkortasunarekinkonfiantza gutxi.

AA tratamenduaerabiltzekonahia ahozadierazi, tratamenduaeguneroko bizitzan sartzekobehar diren ekintzak egin ezizana ahoz adierazi, arriskufaktoreak edo egoerakgutxitzeko egin beharrekoekintzak ez ulertu izanaahoz adierazi.

1* Tratamendukoegunetan familiakoerreferente batenjarraipen etengabeaonartuko du espreski.

2* Tratamenduarenhasieran portaeraarauak hitzartuko ditufamiliarekin.

1* Tratamendua ezbetetzearen eraginnegatiboak eguneroesango ditu.

2* Bigarren egunerakotratamendua gaizkierabiltzearen arriskuaketa konplikazioaezagutzen dituelaadieraziko du.

3* Egunero adieraziko duez duela kotsumitzen.

1- Desintoxikazio prozesuaren seinaleak eta sintomakazaldu familiari.

1- Harreman familiar onen garrantzia azaldu.

1- Sentimenduak adieraztea erraztu kontsultan.

1- Familia/gaixoa komunikazioa sustatu.

1- Egoerari aurre egiteko baliabideak familiarekinidentifikatu.

1- Familiako egoerari buruzko entzute aktiboapraktikatu.

2- Familiako ekimenak aitortu eta goraipatu.

1- Gaixoarekin/familiarekin eztabaidatu tratamenduaninplikatzea.

1- Jokaera okerrak eta eragin negatiboak identifikatu.

1- Plan terapeutikoan sartu familia.

1- Familiako bizitza estiloan aldaketak hitzartu.

1- Ingurua desegokia bada, beharretara moldatzensaiatu.

2- Agindutako terapiaren arrazoiak azaldu.

3- Ez duela kontsumitzen adieraziko du eta ahozesango du.

5.7.- PatologiaPsikogeriatrikoaren gidaestandarra

DIAGNOSTIKOA


patologia psikogeriatrikoaren gida estandarra

HELBURUAK JARDUERAK

85

PROZESUA: PATOLOGIA PSIKOGERIATRIKOA

XEDE-POPULAZIOA: PSIKOGERIATRIAN INGRESATUTAKO PERTSONAK

B. OXIGENAZIOA

Arnas infekzio arriskua.

L gabezia motoreak.

B. NUTRIZIOA

Autozainketarik ezelikaduran.

L narriadura kognitibopertzeptuala.

AA behar adina elikagaiarriskurik gabe irenstekoezintasuna.

B. NUTRIZIOA


L prozesua.

1* Arnas infekziokoseinaleak eta sintomakzaindu edo/etaaurreikusi.

1* Gaixoak autozainketabeharra beteta izangodu.

2* Gaixoak bereautozainketankolaboratuko du.

3* Gaixoa bereautozainketanindependentea izangoda.

4* Elikadura enteralekinkonplikazio seinalerik ezdu agertuko gaixoak.

1* Gaixoak bere pisuarieutsiko dio eta ongielikatuta egongo da.

– Likidoa eman.

– Kezkatzeko zeinuen eta sintomen berri eman.

– Arnas infekzioen seinaleak eta sintomakbalioztatu eta zaindu.

1-2-3- Dieta egokia eman.

1- Elikatzeko erabateko laguntza.

2-3- Tresnak gerturatu eta eman.

2- Elikatzeko laguntza partziala.

2-3- Jangelan giro atseginean jarri.

2-3- Dieta tenperatura egokian izan.

2-3- Gaixoaren dependentzia maila balioztatu.

4- Elikadura enteralak giro-tenperaturan eman.

4- Elikadura enteralak pautaren arabera eman.

4- Elikatze enteralean ohe burua 30/45º jarri.

4- Elikadura enteralak emateko fluxua kontrolatu.

4- Elikadura enteraletan airea ematea saihestu.

4- Jan ondoren ohe burua goian eduki 20/30minutuz.

– Behar izanez gero, osagarri proteikoak eman.

– Dieta egokia eman.

– Pixkanakako dieta jarri.

– Gustatzen zaizkion eta ez zaizkion janariakidentifikatu.

– Zenbat jaten duen ikusi/erregistratu.

– 3 hilabetetik behin pisatu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

86



B. NUTRIZIOA

Likido bolumenik ez.

L likido gutxiago hartu.

Mp diuresi gutxiago, azaleta mukosa lehorrak.

B. NUTRIZIOA

Aspirazio arrisku handia.

L narriadura kognitibopertzeptuala.

B. KANPORATZEA

Idorreria kronikoa.

L jarduera gutxi.

AA hesteetako patroianaldaketak.

B. KANPORATZEA

Idorreria.

L likido gutxiago hartu.

AA kaka ezin kanporatu.

B. KANPORATZEATxisa edo/eta kakainkontinentzia.L narriadura kognitiboa.AA defekazioa ezin atzeratu.Inkontinentziaz ez ohartu.

1* Egunean litro bat likidohartuko du gaixoak.

2* Ez du deshidrataziozeinu edo sintomarikizango.

1* Pazienteak ez duaspiraziorik.

1* Sabeluste bat egingo du48 ordutik behin.

1* Ez ditu 3 egun bainogehiago igaroko kakaegin gabe.

1* Gaixoa garbi eta lehoregongo da.

1-2- Aldioro zenbat likido edaten duen erregistratu.

1-2- Galerak baleude, likido gehiago eman.

1- Likidoen gustuak balioztatu.

1-2- Likidoak eman.

2- Diuresia kontrolatu.

2- Azaleko eta mukosen lehortasunaren s/s kontrolatu.

2- Tolesturaren seinaleak kontrolatu.

2- Galerak (okak, beherakoa, tenperatura) balioztatu.

– Dieta leuna edo pasatua eman.

– Kopuru txikiekin hasi.

– Janaria makal eman.

– Jaterakoan norabideak eman.

– Janari arriskutsuak saihestu.

– Gaixoa jatean zentratuta eduki.

– Deposizioetan intimitatea ziurtatu.

– Sabelusteen kontrola eta erregistroa.

– Pauta higieniko dietetikoak ezarri.

– Ordutegiari dagozkion errutinak eta pautak ezarri.

– Zuntz eta hondar askoko dieta sustatu.

– Dieten eta laxanteen ondorio eta onuren berri eman.

– Neuroleptikoen eragin kaltegarria balioztatu.

– Laxanteen beharra/eraginkortasuna balioztatu.

– Egunean 1´5 litro likido eman.

– Kanporatzeko ohiturak ezagutu eta errespetatu.


– Likido beroak eman edateko baraurik.

– Zuntz eta hondar askoko dieta sustatu.

– Laxanteen beharra/eraginkortasuna balioztatu.

– Kremak eman.

– Genitalak egunero eta behar denean garbitu.

– Berreziketa, ohiturak sortu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

87



B. KANPORATZEA

Infekzio arriskua.

L gabezia motoreak.

B. KANPORATZEA

Hesteetako buxadura.

L inmobilizazioa.

B. MUGITZEA

Mugikortasun fisikoarendesorekak.

L narriadura kognitiboaedo/eta neuromuskularraedo/eta muskulu-eskeletikoa.

AA posturarenezegonkortasuna. Gaitasunmotore orokor etafinetarako trebetasunamugatuta.

B. MUGITZEA

Arazo interdependentea:Tronbosi benoso sakona.

L Atrofia muskularra ezmugitzearen ondorioz.

B. MUGITZEA

Arazo interdependentea:Erasan Neurobaskularra.

L dementzia.

1* Hesteetako buxadurarenseinaleak eta sintomakaurreikusi edo/etazaindu.

1* Arazo interdependenteenseinaleak zaindu etabuxaduraren alarmaseinaleak eta sintomakadierazi.

1* Pixkanakako mugitzeprograma egingo dugaixoak.

2* Jarduerari dagokionintolerantzia seinaleriketa sintomarik ez duagertuko gaixoak.

3* Gorputzari ongikokatuta eta alienatutaeutsiko dio gaixoak.

4* Gaixoarentzat mugitzeakduen garrantziaren berriizango du familiak etazainketan parte hartuko du.

5* T.B.S. arazointerdependenteenseinaleak eta sintomakzaindu.

1* T.B.S. seinaleak etasintomak zaindu.

1* Erasanneuromuskularrarenseinaleak eta sintomakzaindu.

– Buxaduraren txisako infekzioaren alarma s/skomunikatu.

– Txisaren ezaugarriak begiratu: usaina, kolorea,kontzentrazioa.

– Txisako infekzioaren s/s balioztatu eta begiratu.

– Buxaduraren alarma seinaleen eta sintomen berrieman.

– Sabeleko buxaduraren s/s begiratu eta erregistratu.

1-2- Inguruko giroa egokitu.

1-2-3- Postura onean jarri.

1-2-4- Mugitze programetan hezi sendia.

1-2-4- Mugitze programa ezarri.

1-2-4- Familiaren jarrera positiboki indartu.

1-2- Ahaleginak eta lorpenak positiboki indartu.

1-2-3- Mina edo hautsirik baduen ikusi.

1-2-3-4-Mugitzeko maila eta mugak balioztatu.

1-2-3- Disnea, zurbiltasuna eta bizi-konstanteenseinaleak eta sintomak balioztatu.

5- Kezkatzeko seinaleen eta sintomen berri eman.

5- T.B.S. seinaleak eta sintomak zaindu eta erregistratu.

– Kezkatzeko seinaleeneta sintomen berri eman.

– T.B.S. seinaleak eta sintomak zaindu etaerregistratu.

– Kezkatzeko seinaleen eta sintomen berri eman.

– Erasan neuromuskularraren seinaleak etasintomak zaindu eta erregistratu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

88



B. ATSEDENA


L loa/bigilia erritmoarenalterazioa, egunez logura.

AA denbora luzez esna.

B. JANZTEA

Autozainketarik ez:janztea eta txukuntzea.

L narriadura kognitiboa.

AA arropak janzteko etaeranzteko gaitasunarennarriadura.

B. HIGIENEA

Autozainketarik ez:bainua eta higienea.


AA gorputza osorik edo zatibatzuk garbitzekoezintasuna.

B. HIGIENEA

Azalaren integritatearieragiteko arriskua.

L mugiezintasuna..

1* Gaixoak 6 ordu egingoditu lo gauero.

1* Gaixoak autozainketabeharra beteta izangodu.

2* Gaixoak bereautozainketan partehartuko du.

3* Janzteko etatxukuntzekoindependentea izangoda.

1* Gaixoak autozainketabeharra beteta izangodu; garbi eta txukunegongo da.

2* Gaixoak bereautozainketan partehartuko du.

1* Gaixoak azala seguruizango du, presio-ultzerarik ez du izango.

– Unitateko lanetan erizaintzako jarduerak egokitu.

– Loa zailtzen duten faktoreak kendu.


– Loa eragiteko neurriak programatu.

– Erosotasunerako neurriak eskaini.

– Hipnotikoen beharra eta eraginkortasunabalioztatu.

1-2-3-Urtaroari egokitu janzkera .

1-2-3-Gizonek egunero kendu bizarra/emakumeakhilean behin depilatu.

1-2-3-Laguntza partziala, txukunketa orokorra.

1-2-3-Laguntza osoa, txukunketa orokorra.

1-2-3-Hilero eta behar duenero ileapaindegira.

1-2- Dependentzia maila balioztatu.

1-2-3-Fatiga eta nahastea zaindu.

2-3- Jarraibide errazak eman/etengabe errepikatu.

2-3- Egin beharrekoa egiteko denbora eman.

2-3- Bere autozainketan autonomia mesedetu.

2-3- Jantziak banaka-banaka sartu.

2-3- Janzterakoan errutina koherentea izan.

2-3- Gaixoak egin dezakeen ezer ere ez egin.

2-3- Arropa prestatu ordena bat jarrai dezan.

1- Higiene orokorra laguntza partzialarekin.

1- Higiene orokorra laguntza osoarekin.


2- Egin beharrekoa egiteko denbora eman.

2- Bere autozainketan autonomia mesedetu.

2- Gaixoak egin dezakeen ezer ere ez egin.

– Presio-ultzerak izateko arriskua identifikatu.

– Kaloriak eta proteinak hartzea sustatu.

– Presio-ultzera izateko arrisku maila balioztatu.

– Presio-ultzera aurreikusteko protokoloa ezarri.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

89



B. HIGIENEA

Komuna erabiltzerakoanautozainketarik ez.


AA Komunera joateko ezina.Komuna erabili ondorenongi garbitzeko ezina.

B. SEGURTASUNA

Lesio arriskua.

L gabezia motoreak.

B. KOMUNIKAZIOA



AA partaide izateaksentsazio atsegina sortzendiola jasotzeko edoigortzeko gaitasunik ezabehatu da.

B. KOMUNIKAZIOA

Pentsamendu prozesukoalterazioak.

L garunarenfuntzionamenduarennarriadura, dementziarenondorioz.

AA inguruaren interpretazioez zehatza.

1* Komuna erabiltzekoindependentziari eutsikodio.

2* Komuna erabiltzekoautozainketankolaboratuko dugaixoak.

1* Ez du lesiorik izango.

1* Zentroak (T.O.) edo/etaunitateakprogramatutakojardueretan partehartuko du edo/etajoango da gaixoa.

2* Hilean behinharremanen bat izan(familiarekin,gertukoekin,boluntarioekin).

1* Gaixoa denboran etaespazioan orientatutaegongo da ahalik etadenbora gehien.

2* Gure galderei modukoherenteanerantzungo die gaixoak.

1-2- Inkontinentzia protokoloa ezarri.

1-2- Errefuertzo positiboak eman.

1-2- Kuinak eta pixontziak erabiltzea saihestu.

1-2- Komun bera erabili beti.


1-2- Arropa erosoak jantzi.

– Ohea behean eta galgatuta eduki.

– Ohean barrak jarri.

– Gaixoaren segurtasun fisikoa sustatu.

– Bainugelarako euskailuak eman.

– Sarreretan barandak jarri.

– Ez labaintzeko zoruak jarri.

– Ohea/aulkia mekanikoki eutsi.

1- Astean behin kafetegira lagundu.

1- Hilean behin dantzara/mostora joan.

1- Jardueren taldean animatu/sartu.

1- Unitateko lanetan parte hartzea sustatu.

1- Protesiak zaindu eta egokitu (betaurrekoak, audifonoak).

2- Bisitak ugaritu edo/eta mantendu.

2- Laguntza taldeekin kontaktatu.

1-2- Urtaroaren arabera dotoretu egongela.

1-2- Entzute aktiboa.

1-2- Kontaktu bakoitzean ahoz estimulatu.

1-2- Bere izenaz deitu gaixoari.

1-2- Eldarnioak ez barregarri utzi eta eztabaidatu.

1-2- Laguntza objektuak eman (ordularia, egutegia...).

1-2- Ahalegin positiboak egin.

1-2- Denboran, espazioan eta pertsonekin berbideratu.

1-2- Objektuetan idazkunak egin (kartel adierazleak).

1-2- Zaintzak errutinizatu.

1-2- Orientazio egoera balioztatu.

1-2- Eldarniozko ideiak balioztatu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

90



B. KOMUNIKAZIOA

Ahozko komunikazioandesorekak.

L dementzia.

AA ulertzeko edo ohikokomunikazio patroiaulertzeko zailtasunak.

B. KOMUNIKAZIOA

Alteraziosentsopertzeziozkoak.

L dementzia.

AA denboran, espazioa edopertsonei dagokienezdesorientazioa.

B. IKASTEA

Alteraziosentsopertzeptiboak.

L dementzia.

AA memoriarik ez edoarazoak. Inguruareninterpretazio ez zehatza.

1* Ahozko komunikazioeraginkorra izango dugaixoak.

2* Gaixoak ahoz edo bestemodu batera adierazikoditu gauzak.

1* Ez du alteraziosentsopertzeptiborikizango.

1* Gaixoak ez du alteraziosentsopertzeptiborikizango.

2* Gaixoak zuzenhautemango dituzaratak, objektuak etaingurua.

1-2- Esaldi laburrak, konstrukzio sinpleak egingoditu.

1-2- Galdera sinple eta itxiak egingo ditu.

1-2- Behar adina aldiz errepikatu.

1-2- Ukimenari dion tolerantzia balioztatu.

– Argiztatzea egokitu orientazioa errazteko.

– Inguruko zaratak identifikatzen lagundu.

– Erreferenteekin eguneroko harremana.

– Gainkarga emozionala kontrolatu.

– Interpretazio faltsuak zuzendu.

– Errealitatea azaldu.

– Gabezia sentsorialak adierazteko esan.

– Inguruko egitura egonkor eduki.

– Haluzinazioak edo/eta ilusioak balioztatu.

1- Argiztatzea egokitu orientazioa errazteko.

1- Inguruko zaratak identifikatzen lagundu.

1- Erreferenteekin eguneroko harremana.

1- Gainkarga emozionala kontrolatu.

1- Gabezia sentsorialak adierazteko esan.

1- Inguruko egitura egonkor eduki.

1- Haluzinazioak eta ilusioak balioztatu.

2- Errealitatea azaldu/interpretazio faltsuak zuzendu.

5.8.- Patologia Dualaren gidaestandarra

DIAGNOSTIKOA


patologia dualaren gida estandarra

HELBURUAK JARDUERAK

93

PROZESUA: PATOLOGIA DUALA

B. NUTRIZIOA

Nutrizioaren alterazioapotentziala handiagora.

L antsietatea eta apetitoagehiegi hazi.

AA antsietatea dela eta jan,jateko patroidisfuntzionalak.

B. NUTRIZIOA

Nutrizioaren alterazioatxikiagora.

L inhibizio psikiko egoeraeta substantzia toxikoenabusua.

AA pisu gutxi eta alterazionutrizionalak.

1. Gaixoak hidratazio etanutrizio ona izango duingresatuta dagoenbitartean, bere beharrenaraberakoa.

2. Jatorduetan jarreraegokia izango dugaixoak.

1. Gaixoak hidratazio etanutrizio ona izango duingresatuta dagoenbitartean, bere beharrenaraberakoa.

2. Alta hartzean berekonstituzioari etaadinari dagokion pisuaberreskuratuta edo/etabere horretan eutsitaizango du.

a) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK

– Elikadura patroia identifikatu (1).

– Pisua, adina, gorpuzkera eta jarduera – atsedenmaila balioztatu (1).

– Astero pisatu (1).

– Elikadurari, ordutegiari eta elikatzeko patroieieutsi (1-2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA


– Elikadura onaren garrantzia (1).

– Osasun-hezkuntza taldean sartu (1-2).

– Familiari irakatsi (1-2).

c) INGURUNE TERAPEUTIKOA

– Jatorduetan giro atsegina eta lasaia eskaini (1-2)

– Izandako lorpenen errefortzu positiboa (1-2)


– Bakoitzaren egoera nutrizionala eta patroidietetikoa balioztatu (1).

– Ospitaleko ingesta kontrolatu eta erregistratu (1-2).

– Astero pisatu (1-2).

– Likidoak eta osagarri dietetikoak eman, beharizanez gero (1-2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA


– Elikadura onaren garrantzia (1).

– Osasun-hezkuntza taldean sartu (1-2).

– Familiari irakatsi (1-2).


– Jatorduetan giro atsegina eta lasaia eskaini (1-2).– Gustuko eta desgustuko elikagaiak identifikatu

(1-2).– Izandako lorpenen errefortzu positiboa (1-2).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

94


B. NUTRIZIOA

Autozainketarik ez:elikatzea.

L inhibizio edo asaldurapsikomotorea, elikadurakzentzua galdu.

AA elikadura-jokaeradesegokiak.

B. KANPORATZEA

Idorreria.

L aktibitaterik eza, nutriziogutxi hartu, peristaltismoagutxitu.

AA astean hiru sabelustebaino gutxiago.

1. Jatorduetan jarraianegongo da eseritagaixoa.

2. Ingresatuta dagoela,jatordu ba osorikegiteko gai izango dagaixoa.

3. Alta hartzean: nutrizioegokia izatearengarrantzia adierazikodu.

1. Gaixoak 48 ordutikbehin egingo du kaka.


– Elikatzeko dependentzia maila zehaztu (2).

– Bere beharrei moldatutako dieta egokia eman(2-3).

– Jarduerarekiko intolerantzia badago, jatorduenaurretik atsedenaldia programatu (1-2).

– Likido eta elikagai kopuru egokia hartzeasustatu, eta behar izanez gero jatorduen arteanjanari osagarriak eman (2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA


– Elikadura onaren garrantzia (1-2-3).

– Osasun-hezkuntza taldean sartu (1-2-3).

– Familiari irakatsi (1-2-3).


– Jatorduetan giro atsegina eta lasaia eskaini (1-2)

– Izandako lorpenen errefortzu positiboa egin (1-2).



– Zuntz askoko elikagaiak hartzea sustatu.

– Likido gehiago hartu.

– Zuntz askoko osagarriak eman, ahal bada.

– Laxanteen beharra edo/eta eraginkortasunabalioztatu.

– Komunera joateko ohitura ezarri.

– Neuroleptikoen eragin kaltegarria balioztatu.

– Jarduera fisikoa sustatu.

b) OSASUN-HEZKUNTZA


– Laxanteen epe luzerako eraginak.

– Zuntz askoko dietaren eragin onuragarriak.

– Jarduera fisikoa egitearen garrantzia.

– Likido asko hartzearen garrantzia.

– Tratamendua jarraitzearen onurak azaldu.


– Sabelusteetan intimitatea ziurtatu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

95


B. MUGITZEA

Jarduerari intolerantzia.

L bulkadak edo energiagutxitu edo asaldatu, apatia,abulia.

AA behar dituen edo nahidituen eguneroko ekintzakjasateko edo amaitzekoezintasuna.

B. LOA-ATSEDENA


L antsietatea edo beldurrasortzen dutenpentsamenduak edopertzepzioak, esna-aldia/loaerritmoan aldaketak,ezinegon psikomotorea,toxikoekiko menpetasuna.

AA lo hartzeko zailtasunak,goiz esnatu, atsedenikgabeko loa.

Ingresatuta dagoela:

1. Unitateko jardueraeskaintzaren berriizango du gaixoak.

2. Unitateko ohikojarduerak egiteko gaiizango da astebetean.

3. Bere gustuei edo nahieiburuzko lehentasunakadieraziko ditu.

4. Denbora-pasakojardueretan partehartuko du.

5. Egiten dituen ekintzekingustura agertuko da.

6. Egunerokojardueretarako beharden energia hazitaizango du altan.

1 Alta hartzean gaixoakatseden hartzeko beharduen ordu kopuruaegingo du lo.

a) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK– Ingresatu aurreko jardueren patroia identifikatu

(1-2-3).– Jarrera ulerkorra izan (2-3-4).– Negatibismoa kontrolatu (2-3-4).– Unitateko jarduera ezberdinetan parte hartzea

sustatu eta bultzatu (1-2-3-4-5-6).– Alta hartzean jarduera plan bat egiteko sustatu

(6).

b) OSASUN-HEZKUNTZAInformatu/azaldu/adierazi:

– Eguneroko bizitzarako jarduerak egitekobeharra (1-2-3-4-5-6).

– Bere autoestimua sustatu (1-2-3-4-5-6).

– Familiari irakatsi (6).

c) INGURUNE TERAPEUTIKOA– Giro egokia eskaini, distraitzeko denbora

errespetatuta (1-2-3-4-5-6).

– Izandako lorpenen errefortzu positiboa egin (1-2-3-4-5-6).

a) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK– Ohiko lo/esna-aldi patroia identifikatu.– Gaueko lo aldiak kontrolatu unitatean ezarritako

protokoloaren arabera. – Egunez okupatuta izan gaixoa programatutako

ekintzetan parte hartuta.– Oheratu baino 4 ordu lehenagotik estimulatzaileak

hartzea eta hiperaktibitatea ez gomendatu.– Ordubetekoa baino siesta handiagorik ez egin.– Tratamendu medikamentosoaren eraginak

balioztatu.– Medikazio hipnotikoa ezarrita balu: administratu

eta eraginkortasuna balioztatu.


– Loak duen funtzio erreparatzailea.

– Estimulanteen ondorioak.

– Loa mesedetzen edo galarazten duten faktoreak.

c) INGURUNE TERAPEUTIKOA– Kanpoko estimuluak mugatu/kendu.– Loa mesedetzeko erosotasunezko neurriak

eman: tenperatura goxoa, arropa egokia etabehar adina.

– Estimulu pertsonalak mugatu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

96


B. JANZTEA-TXUKUNTZEA

Autozainketarik ez:janztea/txukuntzea etahigienea.

L errealitatearekin harremanfalta, apatia, bere irudiagatikinteres falta.

AA zaindu gabeko itxura,janzkera desegokia,gizartean onartzen denitxurari eusteko ezintasuna.

B. HIGIENEA ETA AZALAZAINTZEA

Azaleko osotasunarennarriadura potentziala.

L gelditasuna, euskarrimekanikoak.

AA kanpoko arriskufaktoreak, hala nola,mugiezintasuna, loturamekanikoak.

1. Ingresatuta dagoengaraian egunez txukun,testuinguruari etaegoerari egokitutaibiliko da gaixoa.

2. Ingresatuta dagoelabere kabuz txukundukodu bere burua.

3. Ingresatu eta astebeterabere itxurapertsonalagatik interesaazalduko du gaixoak.

4. Alta hartzean gaixoakbere ekimenez egingodu autozainketa.

1. Euste mekanikoaamaitutakoan gaixoakazaleko osotasunaizaten jarraituko du.

a) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK– Bere burua zaintzeko gaitasuna balioztatu (1-2).– Garbitzeak eta kanpoko itxurak duten garrantzia

azaldu (1-2-3).– Janzteko eta bere burua txukuntzeko behar

dituen jarduerak batera zehaztu (1-2-3-4).– Unerako, tenperaturarako eta egoerarako

arropa egokiena aukeratzen lagundu (1-4).– Bere burua zaintzeko jarduera defizitarioetan

lagundu (1-3).– Zaindutako irudiari eustea positiboki erreforzatu

(1-2-3-4).


– Eguneroko bizitzan janzkeran maila fisiko etapsikikoan duen garrantzia (1-2-3-4).

– Autoestimua gehitzeko erabili txukuntzea (1-2-3-4).

– Besteekin dugun elkarbizitzan janzteak/txukuntzeakduen garrantzia (1-2-3-4).

c) INGURUNE TERAPEUTIKOA– Pertsonak bere burua txukuntzeko giroa eskaini

(1-2-3-4).

– Lorpenak goraipatu, ahalegina aitortu etaerrefortzu positiboa eskaini (1-2-3-4).

– Familia inplikatu (4).

a) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK– Kontentzio mekanikoaren beharra balioztatu eta

protokoloa ezarri.

– Posturaz aldatu protokoloaren arabera.

– Gorputza ongi hidratatu.

– Gaixoaren egoerak uzten badu, sostengatzekoeta eusteko puntuak txandakatu.

b) OSASUN-HEZKUNTZA– Neurri horiek hartu beharra azaldu eta informatu.– Familia informatu.

c) INGURUNE TERAPEUTIKOA– Lotura mekanikoa gaixoarentzat ahalik eta

agresibitate txikienekoa izaten saiatu.– Gaixoa lasaitzen saiatu. – Entzuteko jarrera hartu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

97


B. SEGURTASUNA

Antsietatea

L ospitaleko ingurua ez duezagutzen.

AA urduritasuna, ezinegonaeta izerdia.

B. SEGURTASUNA

Aurre egite indibidualezeraginkorra.

L estresaren faktoreakkonstruktiboki erabiltzekogaitasunaren alterazioa.

AA jokaera desegokiak etadefentsako mekanismoenerabilera desegokia.

1. Gaixoak ez duingresoarekin lotutakoantsietaterik izangounitatera iritsi eta 48ordura.

1- Ingresatuta dagoenbitartean antsietateasortzen dioten faktoreaketa egoerakidentifikatzeko gaiizango da gaixoa.

2- Alta hartzean egoereimodu eraginkorragoanaurre egiteko defentsamekanismoak izangoditu gaixoak.


– Antsietate seinaleak eta sintomak balioztatu.

– Elementu edo/eta egoera eragileak identifikatu.

– Inguru lasai eta barea eduki.

– Harrera protokoloa aplikatu.

– Gaixoari eta familiari unitateko arauen berrieman.

b) OSASUN-HEZKUNTZA

– Lasaitzeko teknikak edo sabelaren bidez arnasahartzekoak erakutsi gaixoari.

– Bere sentimenduak adierazten eta tentsio etabeldur egoerak aitortzen lagundu.


– Tratamendu prozesuari laguntzeko pertsonalespezializatuen presentzia ziurtatu.


– Antsietatea zein egoerak sortzen dion,eguneroko bizitzan horrek zer eragin duen etahoriek gutxitzeko edo konpontzeko dituenbarneko eta kanpoko baliabideak nola erabilizehaztu gaixoarekin batera (1-2).

– Bizitzako itxaropenak eta helburu errealistakezartzen lagundu (1-2).

– Ahalik eta parte hartze handiena eta bereeguneroko bizitzaren kontrola mesedetu (2).

– Behar izanez gero, bere ordez hartu erabakiakedo arazoak konpondu (2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

Informatu, azaldu eta adierazi:

• Estresa maneiatzeko teknika egokitzaileak (2).

• Antsietate maila gehiegi igo dela adieraztenduten seinaleak eta sintomak (1).

• Arazoak konpontzeko metodoa (2).

• Sabelaren bidez arnasa hartzeko eta lasaitzekoteknikak (2).


– Gaixoa seguru sentituko den giroa sortu (1-2).

– Harreman pertsonalizatua izan (1-2).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

98


B. SEGURTASUNA

Indarkeria potentziala:bere burua-besteaklesionatu.

L autokontrolatzekoezintasuna, pentsamendukoalterazioak, gaixoarenezaugarri esanguratsuak(frustrazioari tolerantziagutxi, jokaerapsikopatikoak...), substantziatoxikoen abusua edoabstinentzia.

AA gorputz adierazpententsua, ahozko aurkakoadierazpenak, objektuakapurtu, objektu arriskutsuakeduki, norbere kalterakojokaerak, dosia hazi.

1. Ingresatuta dagoenbitartean gaixoak ez dubere burua eta besteinor erasoko.

2. Ingresatuta dagoenbitartean gaixoak ez duobjekturik apurtuko.

3. Ingresatuta dagoenbitartean bereinpultsoakkontrolatzeko gaiizango da gaixoa.

4. Ingresatuta dagoenbitartean gaixoak ez dusubstantzia toxikorikhartuko.

5. Ingresatu eta astebeteragaixoak bereaurkakotasun seinaleaketa sintomak ezagutukoditu.

6. Ingresatu eta astebeteraagresibitatea askatzekomodu onargarriakidentifikatuko ditugaixoak.


– Toxikoen abstinentziako seinaleak eta sintomakbalioztatu (1-2-3-4).

– Agresibitatea eragiten duten gertaerak edoegoerak identifikatzen lagunduko du (1-2-3-4-5-6).

– Irteera bakoitzaren ondoren toxikoen kontrolaegin (4).

– Bere jokaera bortitzen ondorioak idatziz hitzartugaixoarekin (5-6).

– Beste gaixoekin duen harreman maila eta motabalioztatu (1-3).

– Ahozko agresioen aurrean muga garbiak jarri (1-2).

– Aldi bakoitzean behatu eta erregistratu gaixoakagresibitate seinalerik eta sintomarik duen (1-2-3-5).

– Gaixoaren espazio pertsonala errespetatu (1-2-3).

– Mekanikoki eutsi beharra al dagoen balioztatueta behar izanez gero protokoloa aplikatu (1-2-3).

– Gure disponibilitatea eskaini entzuteko etalaguntzeko tresna gisa (1-2-5-6).

– Gaixoak kontrolatzeko egiten dituen ahaleginakpositiboki errefortzatu (1-2-3-4-5).

– Lasaitasun eta kontrol jarrera izan eta igorri beti(1-3-4).

– Jarrera partenalistak saihestu (1-2-3-4-5-6).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

– Tentsioak botatzeko jarduerak erakutsi etaberarekin adostu (3).

– Bere burua hiltzeko dituen ideiez argi hitz egin,planen bat egin al duen galdetu (1-3-6).


– Tresna agresibo gisa erabil daitezkeen objektuakkendu (1-3-5-6).

– Inguru segurua eta lasaia eskaini beti (1-2-3-5-6).

– Bere gela astero erregistratu (2-4).

– Irteera bakoitzaren ondoren poltsikoak etapoltsak erregistratu (2-4).

– Langile guztiek jarrera berdina izan beharkodute (1-2-3-5-6).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

99


B. SEGURTASUNA

Itxaropenik eza.

L gauzaez edo baztertzesentimenduak, isolamendua.

AA bere egoerari buruzgauza negatiboak esanahoz, jarrera pasiboa,etorkizunari beldurra etaisolamendua unitatean.

B. SEGURTASUNA

Tratamendua bete gabegeldi daiteke.

L gaixo dagoenkontzientziarik ez.

1. 15 eguneko epeangaixoak argi eta moduirekian hitz egingo dubere sentimendueiburuz taldearekinedo/eta familiarekin.

2. Alta hartzean bereetorkizunari buruzkoitxaropen positiboakadieraziko ditu gaixoak.

3. Alta hartzean bereegoeraren etagaitasunen baloraziopositiboa egingo dugaixoak.

4. Alta hartzean bereburuari edo/etainguruari buruz kontrolhandiagoa nabari duelaadieraziko du gaixoak.

1. Unitatean dagoenbitartean tratamendufarmakologikoa hartukodu gaixoak.

2. Psiko-hezkuntza etatrebetasun sozialetakosaioen ondoren,medikazioa hartzearenonurak eta arriskuakezagutuko ditu.

3. Ingresatuta dagoenbitartean,gaixotasunaren sintomanegatiboak gutxitzekoproposatutakojardueretan partehartuko du gaixoak.


– Enpatiaren bidez sentimenduak adierazteaerraztu (1-2-3-4).

– Lasaitzeko negar egiten utzi (1).

– Pertzepzio errealistak sustatu eta indartu (1-2-3-4).

– Oroitzapen atseginak gogorarazi (1).

– Etorkizuneko proiektuak iradoki eta hasipixkanaka (2-3).

– Kontrola daitezkeen eta ezin daitezkeenelementuak eta bere egoeraren aukeraerrealistak identifikatzen lagundu (1-2-3-4).

– Norbere buruaren aurkako jokaerak agertzeakontrolatu (1-2-3-4).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

– Estresa gutxitzeko teknikak erakutsi: lasaitzea (1-2-3-4).


– Galderak egitea sustatu eta bene-benetanerantzun (1-2-3-4).

– Egoera hobetzeko proposamen errealistakpositiboki errefortzatu (1-2-3-4).

– Inguru segurua sortu objektu arriskutsuakkenduta (1).


– Tratamendu farmakologikoa zenbat betetzenduen zaindu (1).

– Medikazioa ez hartzeko zein mekanismoerabiltzen dituen identifikatu (1).

– Behar izanez gero, medikazioa muskulubarnetikhartzen duela ziurtatu (1).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

– Medikazioa hartzearen eta bere gaixotasunarenarteko eboluzioa azaldu (1-2-3).

– Tratamenduari buruz duen informazio mailaebaluatu eta okerrak zuzendu behar den guztian (1-2-3).

– Medikazioaren albo ondorioei buruz argi hitz eginarazoak gutxiagotu gabe (1-2-3).


– Ahal den guztietan familia ere plan terapeutikoansartu (1-2-3).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

100


B. SEGURTASUNA

Osasuna mantentzeanalterazioa.

L bizitza estilo osasuntsuarieusteko zailtasunak.

AA tratamendua utzi,toxikoak hartu.

B. SEGURTASUNA

Gerta daitekeenkonplikazioa (GDK)

Gaixotasunarenkontzientzia ezarenondoriozko ihesa.

1. Alta hartzean ospitaleazkanpokotratamenduarekinjarraitzeko beharraadieraziko du gaixoak.

2. Alta hartzean toxikoakkontsumitzearen alderdinegatiboak ezagutukoditu gaixoak.

3. Toxikoak hartzerabideratzen dutenegoerak ezagutuko ditueta alternatibak landutaizango ditu altahartzean.

1. Ingresatuta dagoenbitartean gaixoak ez duunitatea utzikolangileen baimenikgabe.

a) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK– Ingresatuta dagoela toxikoak hartzeak dituen

ondorioak azaldu eta adostu gaixoarekin (4).– Toxikoak zehaztu eta irteera bakoitzaren

ondoren poltsak eta poltsikoak errebisatu (4).– Ondasunak eta gela astero erregistratu (4).

b) OSASUN-HEZKUNTZA– Osasun-hezkuntzarako programa mailakatua

ezarri (1).– Toxikoak hartzeak bizitza estiloan dituen

ondorioak azaldu (2-3-4).– Oinarrizko alderdiak argitu (abstinentzia,

dependentzia...). (2).– Toxikoei buruzko uste okerrak zuzendu (2-3).– Dexintoxikazio programa ezberdinei buruzko

informazioa eman eta tratamenduarekinjarraitzera sustatu (1).

– Itxaropen faltsuak sortzea saihestu etadexintoxikazio aukerei buruz eta horrek dituenzailtasunei buruz bene-benetan hitz egin (1).

– Gizarteko, laneko eta familiako dinamikantoxikoek duten eragina ezagutzen lagundu (2-3).

– Psiko-hezkuntzan, trebetasun sozialetan etaosasun-hezkuntza taldean sartu (1-2-3).

c) INGURUNE TERAPEUTIKOA– Osasun-hezkuntzan eta -zaintzan inplikatu

familia (1-2-3).– Jarrera ireki eta inpartziala izan, balio epairik ez

eman eta ez kendu garrantzirik planteatutakozalantzei edo galderei (1-2-3).

a) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK– Unitatea uzteari buruzko ahozko edo ahozkoa

ez den adierazpen oro erregistratu.– Segurtasun arauak aplikatu zaintza mailaren

arabera.– Lotura mekanikoko protokoloa ezarri, ahal bada.b) OSASUN-HEZKUNTZA– Informatu/azaldu/adierazi:

• Tratamendua jarraitzearen garrantzia.• Jokaera horrek izan dezakeen eragina.

– Psiko-hezkuntzako taldean sartu gaixotasunarenkontzientzia har dezan.

c) INGURUNE TERAPEUTIKOA– Giro lasaia eta babeslea eskaini.– Sentimenduak adieraztea erraztu.– Tratamendu prozesuari laguntzeko langileen

presentzia ziurtatu.

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

101


B. SEGURTASUNA

(GDK)Tratamendufarmologikoarenondoriozko alboondorioak.

B. SEGURTASUNA

(GDK) Abstinentziasindromea:

– Substantziapsikoestimulatzaileena,

– Substantzia depresoreena,substantzia toxikoak bat-batean uztearen ondorioz.

1. Tratamendufarmakologikoarenondoriozko seinale etasintoma kezkagarriakzaindu ingresatutadagoen bitartean.

2. Gaixoak albo ondorioohikoenak ezagutukoditu.

3. Albo ondorioeneragozpenak gutxitzekoalternatibak etairtenbideak ezagutukoditu alta hartzean.

1. Bizi-arriskuak aurreikusi.

2. Abstinentzia sindromeaagertzen ari denseinaleak eta sintomakhauteman.

3. Abstinentziasindromearen seinaleakedo sintomakhautemanez gero,laguntza profesionalaeskatuko du gaixoak.

a) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK– Intoxikazio farmakologikoaren seinaleak eta

sintomak zaindu eta erregistratu (1). – Medikazioaren albo ondorioen seinaleak eta

sintomak behatu eta erregistratu (1).– Hautemandako ezaugarria sendagile arduradunari

adierazi (1).– Ezaugarria konpontzeko azkar hasi lanean (1).– Litio tratamendua duten gaixoetan nahikoa ur

eta gatza duten erregimen dietetiko egokiakmantentzea ziurtatu (1).

b) OSASUN-HEZKUNTZA– Litioari buruzko informazioa eman (2-3).

– Psikofarmakoen albo ondorioez informatu etahautematen lagundu (2-3).

– Tratamenduari buruzko arazoak konpontzekoteknikak erakutsi (3).

– Albo ondorioak eta irtenbide posibleak irakatsifamiliari (2-3).

c) INGURUNE TERAPEUTIKOA– Alternatiba terapeutikoei buruz informatu eta

erantzun lasaigarria eman (1-2-3).

a) EGUNEROKO BIZITZAKO JARDUERAK– Duen abstinentzia sintomatologia maila balioztatu

(1-2).– Agindutako tratamendua eman (1-2).– Medikazioaren albo ondorioak eta ondorio

terapeutikoak zaindu (1-2).– Antsietate maila objektiboki eta subjektiboki

kontrolatu (1-2).– Bizi-konstanteak (tentsioa, tenperatura, bihotz-

frekuentzia) 8 ordutik behin kontrolatu etaalterazioak baldin badaude sarriago (1-2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA– Substantzia toxikoak gehiegi hartzearen ondorio

negatiboen berri eman (3).– Patologia dualari buruzko psiko-hezkuntzako

taldean sartu (3).– Trebetasun sozialen taldean sartu (3).– Sabelaren bidez arnasa hartzeko eta lasaitzeko

teknikak erakutsi (3).

c) INGURUNE TERAPEUTIKOA– Sentimenduak adieraztea erraztu (3).– Egoera arriskutsuak antzematea erraztu (3).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

102


B. SEGURTASUNA

GDK Alkoholarenabstinentzia sindromea/Delirium Tremens alkoholahartzea bat-batean uztearenondorioz.

1. Ingresatatu dagoenbitartean bizi-arriskuakaurreikusi.

2. Abstinentziasindromearen seinaleeta sintoma goiztiarrakhauteman ingresatutadagoen bitartean.

3. Delirium tremensarenseinaleak eta sintomakhauteman.


– Duen abstinentzia sintomatologia mailabalioztatu (1-2-3).

– Agindutako tratamendua eman (1-2-3).

– Medikazioaren albo ondorioak eta ondorioterapeutikoak zaindu (gehiegizko lasaigarriak,arnas depresioa) (1-2-3).

– Denboran eta espazioan zenbat orientatzen denmaiz balioztatu (2-3).

– Berari zuzentzean bere izenez deitu, orientazioaerrazteko egutegiren bat, ordulariren bat...gertu eduki dezala (2).

– Interpretazio okerrak zuzendu (2).

– Ikus-haluzinazioen ondorioz izan ditzakeenindarkeria arriskuak aurreikusi (1-2-3).

– Orientaziorik eza dela eta egon daitezkeen lesioarriskuak aurreikusi, dardarak, konbultsioak (1-2-3).

– Dardararen intentsitatea eta kokapena etahorrek dakarren ezgaitasun maila balioztatu (2).

– Antsietate objektibo eta subjektiboaren mailakontrolatu (2-3).

– Bizi-konstanteak (tentsioa, tenperatura, bihotz-frekuentzia) 8 ordutik behin kontrolatu etaalterazioak baldin badaude sarriago (1-2-3).

– Ematen zaion ur kopurua kontrolatu, likidorikeza izan dezake hiperizerditzearen, okegitearen... ondorioz (1-2-3).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

– Alkohol gehiegi hartzearen ondorio negatiboenberri eman (4).

– Patologia dualari buruzko psiko-hezkuntzakotaldean sartu (4).

– Trebetasun sozialen taldean sartu (4).


– Gaixoa gela lasai batean jarri, erizaintzakokontroletik gertu, eta estimulu gogorraksaihestu (1-2-3).

– Desorientazio aldietan euskarriak eman (1-2-3).

– 24 orduan argiren bat piztuta utzi (1-2-3).

– Mezu argiak, zehatzak eta egiazkoak igorri (4).

– Sentimenduak adieraztea erraztu eta arriskuegoerak antzeman (4).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

103


B. SEGURTASUNA


L trebetasun sozialik ez,pentsamendu prozesuenalterazioa, sintomatologianegatiboa agertu.

AA gizarte harremanegokiak hasteko, eustekoezintasuna, gizarteegoeretan ezinegona,taldeko jarduerak saihestu.

B. KOMUNIKAZIOA

Pentsamendu prozesuenalterazioa.

L barneko edo kanpokoestimuluen interpretaziookerra, pixkanakakonarriadura.

AA errealitatea gaizkiinterpretatu (haluzinazioak,eldarniozko ideiak),desegituratze mentala.

1. Familiarekin edolaguntzeko pertsonaesanguratsuekin loturaafektiboak izango ditugaixoak alta hartzean.

2. Unitateko egunerokotaldeko bileretanpartehartze aktiboaizango du gaixoak.

3. Gizarteko harremanetaneroso sentitzen delaadieraziko du gaixoak.

Ingresatuta dagoela:

1. Ingresatuta dagoenbitartean eldarniozkoideiak gutxitzen arizaizkiola adieraziko dugaixoak.

2. Bere pentsamenduareneta jokaeren kritikaegingo du gaixoak.

3. Errealitatearekin dituenerreferentzia puntuakhobetuko ditu.


– Gizarteko interakzioaren eraginkortasun ezarenfaktore eragileak identifikatu gaixoarekin batera(1-3).

– Familiakoekin eta lagunekin harremanakerrazteko aukerak eman (1-2-3).

– Beste gaixoekin harremana hazi pixkanaka (1-2-3).– Gaixoarekin bakarkako elkarrizketak izan (3).– Bere jokaeraren ondoriozko irabaziak arakatu

eta mugak jarri (1-2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

– Komunikazio trebetasunetan entrenatu gaixoa(1-2-3).

– Distantzia terapeutikoari eutsi, gehiegizkofamiliartekotasunak saihestu.(2-3).

– Trebetasun sozialerako talde planifikatuetansartu (1-2-3).


– Fisikoki eta emozionalki hurbilerraz egon,harreman indibidualizatua ezarri bere gizartekoharremanak hasteko. (1-2).

– Gaixoarentzako lagungarriak izan daitezkeentaldeak identifikatu elkartean (1).

– Besteek onartua izaten laguntzeko giroa sortu.(1-2).


– Txanda bakoitzean eldarniozko ideiarik duenedo ez eta zein eduki duten balioztatu etaerregistratu (1).

– Txanda bakoitzean alterazio sentsopretzeptiborikduen edo ez (ilusioak edo/eta haluzinazioak)balioztatu eta erregistratu (1).

– Errealitatea distortsionatzen duten elementuakgutxitzen lagunduko duten errutina egituratuaksustatu eguneroko jarduerak batera landuta,ordutegiak finkatuta eta ikus daitezkeentokietan jarrita. (1-3).

– Gaixoak bere sentimenduak adierazteko tokiaeta denbora eskaini egunero (1-2).

– Erlazioan begizko harremana izan, espaziopertsonala errespetatuta (1-2).

– Gai autoerreferentzialei edo interpretazio okerreiburuzko eztabaidak saihestu. Bere eldarniozkoideiak ardaztea saihesteko teknikak erabili etaerrealitatean zentratutako jardueretara kanalizatu.(1-2-3).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

104


– Errealitatea argitzen lagunduko diotenkomunikazio teknikak erabili, hala nola: (1-2-3).

• Termino zuzenak erabili, kontzeptuabstraktuak erabiltzea saihestu.

• Argitasunak eskatu, mezua baliozkotu.

• Arrazoizko zalantza erabili teknika terapeutikogisa.

– Denbora eta espazioko orientazioa izan hauenbidez: (1-2-3)

• Egutegiak, ordulariak.

• Gelako atea, bere armairua markatu.

• Ezarritako errutina errespetatu.

• Objektu pertsonalak izan ditzala proposatu.

– Bere inguruko pertsonen identifikazioari buruzetengabeko erreferentziak egin (1-2-3).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

Informatu/azaldu/erakutsi (1-2-3):

– Bere gaixotasunak bizitza estiloan duen eragina.

– Eguneroko bizitzako jardueretarako laguntzateknikak.

– Familiari irakatsi eta eskaini beharreko laguntzeiburuzko galderak egiteko aukera eman.

– Trebetasun sozialetan sartu.


– Jarduerak egiteko jarraibide errazak, laburraketa zehatzak eman (1).

– Egin ditzakeen lanak egitera sustatu, egin ezinduena etengabe gogoraraztea saihestu (1-2).

– Pertsonaren intimitatea errespetatu, baina beresegurtasunak behar duen zaintza edo kontrolazainduta (1-2).

– Errealitatearen pertzepzio egokiak indartu:errealitatean oinarritutako pentsamenduak etaoinarritu gabe daudenak bereizteko gai deneanerrefortzu positiboak eman (3).

– Beren sentimenduak eta beldurrak adieraztekoaukera eskaini familiari (1-2-3).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

105


B. KOMUNIKAZIOA

Familia prozesuenalterazioa.

L gaixotasuna maneiatzekoezintasuna eta ezagutzakfalta.

AA komunikazioprozesuetan zailtasunak etaestresa areagotu familiakokideetan.

1. Ingresatuta dagoenbitartean gaixoakizango duenerlazio/komunikaziomailari esker,sentimenduakadieraziko ditu etafamiliako kideenbeharrak kontuanizango ditu.

2. Ingresatuta dagoenbitartean familiakprozesu patologikoa,tratamendua etaeboluzioa ezagutzendituela adieraziko du.

3. Alta hartzean gaixoaketa familiak gaixotasunaulertzeko adinaezagutza izango dute.


– Duen dinamika eta erlazio familiarraren mailabalioztatu (1).

– Unitateko arauei buruzko informazioa emanfamiliari (2).

– Ezarritako ikustaldien eta telefono deienerregimena betearazi (1).

– Ikustaldien garaian gaixoaren eta familiarenarteko erlazioa behatu (1-2).

– Arratsaldeetan eta asteburuetan irtetekobaimena izanez gero, dinamika familiarrareneboluzioa balioztatzeko informazioa bildu (1-2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

Gaixoa eta familiari informatu/azaldu/adierazi (2-3):

– Prozesua indartzen ari den seinaleak etasintomak goiz ezagutzeko eta laguntzaprofesionala eskatzeko.

– Familiako, gizarteko eta laneko dinamikantoxikoek edo/eta alkoholak duten eraginaaitortu.

– Alta hartzean gaixotasunari, zaintzei,tratamenduari eta jarraipen terapeutikoariburuzko informazioa eman.

– Patologia dualari buruzko psiko-hezkuntzafamiliarra.


– Familiak agertzen dituen zalantzei erantzun etadisponibilitatea eskaini (2-3).

– Gaixoa-familia elkarrekintza sustatu, komunikaziopatroi ez eraginkorrak identifikatzen lagunduta(1-2).

– Komunikazioa eta inpresio trukaketa erraztuakordio homogeneoak eta elkarren babesalortzeko (1-2).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

106


B. KOMUNIKAZIOA


L pentsamenduakadierazteko zailtasuna.

AA ahoz desegoki adierazi(hitz-jarioa, ideiek ihes egin,hiztegi desegokia).

1. Ingresatuta dagoelakomunikazioeraginkorra izateko gaiizango da gaixoa.

2. Bere behar puntualakahoz edo bestelaadierazteko gai izangoda gaixoa egunero.


– Harreman hona izan gaixoarekin bere ahozkoadierazpenei eta ahozkoak ez direnei kontuhandiz jaramon eginez(1-2).

– Ahozkoak ez diren komunikabideak balioztatu;gezurrezko baieztapenik ez egin (1-2).

– Esaldi laburrak, sinpleak erabili (1-2).

– Komunikazio kodea eta mezuen edukiaerrespetatu eta mantendu (1-2).

– Bere beharrak guri adieraztea garrantzitsua delaadierazi berari (1-2).

– Gaixoaren eskari guztiei erantzun (1-2).

– Gaixoari ulertzen ez bazaio beste pertsonabatzuen laguntza bilatu (1-2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

Informatu/azaldu/erakutsi (1-2):

– Komunikazioa hobetzeko teknika eta prozeduraegokiak.

– Besteekin komunikatzearen garrantzia.


– Mezua bidaltzeko behar duen denbora utzientzuteko jarrera lasaia eta presarik gabeaizanda (1-2).

– Komunikazio teknika terapeutikoak erabili. Aldibakoitzean pertsona batengana mugatukomunikazioa, bere mezua ulertu ez bada ulertuden sentsaziorik ez eman, begizko harremanaizan eta hitzen tonu eta erritmo egokia erabili (1-2).

– Adierazteko zailtasunengatik frustrazio edohaserre adierazpenak egiten baditu, ez hartuzerbait pertsonala bezala (1-2).

– Antsietatea gutxitzeko estimuluak murriztu,gaixoari makal eta baxu hitz egiteko adierazi (1-2).

– Giro terapeutikoa sortu ahozko komunikazioakedo ahozkoa ez denak esfortzu positiboa izangoduena (1-2).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

107


B. KOMUNIKAZIOA

Disfuntzio sexuala.

L egoera hipo/hipertimikoa.

AA desinhibitze sexuala,ezgaitasun funtzionalarenadierazpen sexuala.

1. Ingresatuta dagoenbitartean gaixoak ez dudesinhibitze sexualerakojokaerarik adieraziko.

2. Ingresatuta dagoenbitartean gaixoak ez duharreman sexualikizango unitateaningresatutako bestegaixoekin.

3. Alta hartzeaninpotentzia funtzionalamedikazioaren alboondorioa dela aitortukodu.

4. Alta hartzean beresexualitateari buruzkoitxaropen positiboakadieraziko ditu.


– Jokaera alterazioak behatu eta zaindu (1-2).

– Unitateko arauen berri eman, eta unitateanbeste gaixoekin harreman sexualak izateagalarazita dagoela adierazi (1-2).

– Bere energia kanalizatzeko jarduerak mesedetu(1-2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

IInformatu/azaldu/adierazi:

– Bere jokaera desegokiaren ondorioak etaunitateko beste gaixoengan duen eragina (1-2).

– Gizarteko arauak eta ohiturak (1-2).

– Harreman sozialen trebetasunak (1-2).

– Trebetasun sozialen taldean sartu medikaziomodulua eta sintomen modulua (3-4).


– Bere jokaera exhibizionistei mugak jarrikozaizkie, horiek irauten duten bitartean gelanedukitzen saiatuko gara (1-2).

– Sentimenduak adieraztea erraztu (1-2-4).

– Jokaera masturbatorioak inguru egoki bateandituenean, gaixoaren intimitatea errespetatu (1-2).

– Izandako lorpenak positiboki indartu (1-2-3-4).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

108


B. ERREALIZATZEA

Autoestimuaren desorekatxikiagora.

L animo egoera baxua.

AA bere buruari edogaitasunei buruzkosentimendu negatiboakadierazi.

1. Ingresatuta dagoenbitartean bere buruariburuzko pertzepzioerrealistak adierazikoditu ahoz gaixoak.

2. Ingresatuta dagoenbitartean bere buruariburuzko alderdipositiboakidentifikatuko ditugaixoak.

3. Ingresatuta dagoenbitartean bere buruariburuzkosentimenduetanaldaketa positiboakadieraziko ditu gaixoak.


– Txanda bakoitzean balioztatu eta erregistratuanimo egoera (1).

– Pertzepzio akastunak eta errealistak ez direnitxaropenak identifikatzen lagundu (1-2).

– Balio pertsonalak aurkitzen lagundu esanguratsuakazpimarratuta (1-2).

– Ahozkoa ez den komunikazioaren bdez igortzenduena ahoz esaten lagundu (1-2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

Informatu/azaldu/erakutsi:

– Trebetasun sozialen taldean sartu (1-2-3).

– Sintomak identifikatzen erakutsi (1-2).

– Tratamendua ez uztearen garrantzia (1-2-3).

– Familiari irakatsi (1-2-3).


– Enpatia harremana ezarri pertsonarengaitasunetan konfiantza adierazita (1-2-3).

– Bere gaitasunei buruzko pentsamendupositiboak sustatu (1-2-3).

– Balio epairik eman gabe sentimenduakadieraztea mesedetu (1-2-3).

– Norberaren zailtasunak, okerrak etaerantzukizunak aitortzeari babesa eman (1-2-3).

– Horiek pixkanaka hartzea sustatu irtenbideakplanteatzen saia dadin (1-2-3).

– Arrakasta izan dezakeen esperientziak eskaini,izandako lorpenak indartuta (1-2-3).

– Familiaren eta lagunen ikustaldiak/harremanakmesedetu (1).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

109


B. ERREALIZATZEA

Autoestimu desorekakhandiagora.

L animo egoera altua.

AA asaldura, ideiamegalomaniakoak, euforia.

B. DENBORA-PASAKOJARDUERAK

Denbora-pasakojarduerarik ez.

L interes, ezagutza edotrebetasunik ez, estimuluakgutxitu.

AA aspertzea, apatia,baliabideak ez ezagutu.

Alta hartzean:

1. Gaixoakerrealitatearekin dituenerreferentzia puntuakhobetuko ditu.

2. Bere buruarenpertzepzio errealistaadieraziko du ahozgaixoak.

Ingresatuta dagoenbitartean gaixoak:

1. Unitateko jarduera-eskaintza ezagutuko du.

2. Denbora libreabetetzeko lehentasunaketa gustuak adierazikoditu.

3. Denbora-pasakojardueraren bateanhartuko du parte.

4. Egiten dituenjarduerekin gusturadagoela adieraziko du.

5. Unitateko jardueretanparte hartzearen onurakadieraziko ditu ahoz.

6. Gaixoaren jarduerenplanean hartuko duparte familiak.


– Gaixoak bere sentimenduak adierazi ahalizateko tokia eta denbora eskaini (2).

– Gaixoa errealitatera bideratu eta erakarri (1-2).

– Pertzepzio okerrak eta errealistak ez direnitxaropenak identifikatzen lagundu (1-2).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

– Tratamendua ez uztearen garrantzia azaldu (1-2).

– Sintomak identifikatzen lagundu gaixoari (1-2).

– Familia instruitu (1-2).


– Objektuak pilatzea gutxitu (1-2).

– Enpatia harremana ezarri pertsonarengaitasunetan konfiantza adierazita (1-2).


– Interesatzen zaizkion areak identifikatu (2-3).

– Eskura dauden giza baliabideez eta materialezinformatu (1-2).

– Jarduerak planifikatu (2-3-4).

– Programatatuko jarduerek eskaintzen diendibertimendu eta atsegin maila ebaluatu aldian-aldian das (4-5).

b) OSASUN-HEZKUNTZA

– Denbora librea okupatuta izatearen onurezinformatu (1-2-3).

– Familia instruitu (6).


– Jardueretarako programatutako denboraerrespetatu (3).

– Ingurune egokia eskaini (3).

– Jardueren ondoren lortutako disfruteakomentatzera sustatu (3-4-5).

DIAGNOSTIKOA



HELBURUAK JARDUERAK

110


B. DENBORA-PASAKOJARDUERAK

Gizarte isolamendua.

L apatia, abulia, gizarteegoerei beldurra.

AA gizarte harreman gutxi,ingurura moldatzekozailtasunak, gizarteharremanetan poza gutxitu,gizarte euskarririk ez.

B. IKASTEA

Ezagutzarik ez:gaixotasuna,tratamendua, eboluzioa.

L informazio, ulermenedo/eta motibaziorik ez.

AA ulermenik ez, osasunarieusteko edo hobetzekobehar diren neurriak ez dituezagutzen.

1. Ingresatuta dagoenbitartean bestegaixoekin etalangileekin harremanmaila egokia izango dugaixoak.

1. Alta hartzean beregaixotasuna,tratamendua etabirgaitzea egingo duentokia ezagutzen dituenseinaleak emango ditu.


– Itxura egokia izaten lagundu gaixoari.

– Gizarteko jokaera egokiak zein diren erakutsi.

– Konfiantza eman eta beste pertsonekin harremanakizateko ahaleginak positiboki indartu.

b) OSASUN-HEZKUNTZA

– Gaixotasunaren sintomei buruz informatu.

– Trebetasun sozialen taldeetako egunerokobizitzako jarduerei buruzko informazioa eman.


– Beste pertsonekin erlazioak izateko behar duendenbora eman.


–– Gaixoarekin batera identifikatu sintomakagertzea edo areagotzea.

–– Ordutegia eta eguneroko tratamendua azaldu.

–– Tratamendua ez uztearen garrantzia azaldu.

b) OSASUN-HEZKUNTZA

–– Gaixoaren ezagutza maila balioztatu.

–– Gaixotasunaren prozesua erakutsi.

–– Bizimodu osasuntsua eramatearen garrantziaerakutsi.

–– Gaixotasuna, tratamendua eta eboluzio posibleaerakutsi familiari.


–– Heziketarako giro egokia eskaini etenik gabeeta saio laburrekin.

–– Kasu bakoitzean irakasteko metodo egokienaezarri.

–– Gaixoaren eta familiaren interes areakaprobetxatu motibazioa indartzeko.

–– Izandako lorpenak eta egindako ahaleginaaitortu eta indartu.

6. ZAINKETEN JARRAIPEN-TXOSTENA


zainketen jarraipen-txostena 113

JAUNAREN/ANDREAREN

ZAINKETEN JARRAIPEN TXOSTENA

INGRESOARENZERGATIA:

DIAGNOSTIKOPSIKIATRIKOA:

EGUNGO BALORAZIOA OINARRIZKO BEHARREN ARABERA

Arnasketa /Oxigenazioa:

Elikadura /Hidratazioa:

Kanporatzea:

Mugitzea:

Loa:

Higienea etajanztea:

Termorregulazioa:

Azalaren higieneaeta babesa:

Segurtasuna:

- Egoera animikoa:

- Jokaera auto edoheteroagresiboak:

- Arrisku egoerakidentifikatzea:


zainketen jarraipen-txostena 114

Komunikazioa:

- Komunikatzeko etaerlazionatzeko gaitasuna:

- Pertzepzioarenalterazioa:

- Pentsamenduaren ibilbide edoedukian alterazioa:

- Funtzio kognitiboen beste alterazioak(memoria, orientazioa, etab.):

- Gaixotasunaren kontzientzia: BAI EZ

Erlijioa edosinesteak izatea:

Lana egin etaerrealizatu:

Denbora-pasakojarduerak:

Ezagutzakbereganatzea:

Egungotratamendua:

Erizaintzako diagnostikoa,lantzen jarrai daitekeena:

Elkar-menpekodiagnostikoak:

Beste datu interesgarribatzuk:

Vitoria-Gasteizen, ............................ko (r)en... (e)an

Izpta:


bibliografia115

BIBLIOGRAFIA

El proceso de incorporación de los y las profesionales al campo de la educación de personas adultas, su formación ydesarrollo profesional. Tesis Doctoral U.P.V. Arandia, M.Teresa (1997).

Apuntes del Curso de Postgrado: La Gestión de los Servicios Sanitarios. Escuela de Enfermería de Vitoria-Gasteiz (1998).

Apuntes del Curso de Postgrado: Desarrollo de la función docente de los profesionales sanitarios (1999/2000).

Care Management and Assessment: Managers’ Guide. Department of Health Social Services Inspectorate. Scottish OfficeSocial Work Service Group (1999).

Care management and Assessment: Practitioners’ Guide. Department of Health Social Services Inspectorate. ScottishOffice Social Work Service Group (1999).

Memorias Anuales. Hospital Psiquiátrico de Álava (1987/1998).

Organización Colegial de Enfermería. Consejo General de Colegios de Diplomados de Enfermería (1989).

Estrategias de Cambio para la Sanidad Vasca. Osasuna Zainduz. Osakidetza-Servicio Vasco de Salud. Servicio Central dePublicaciones del Gobierno Vasco. Vitoria-Gasteiz. (1993).

Gestión Clínica. Osasuna Zainduz Osakidetza-Servicio vasco de salud. servicio central de publicaciones del GobiernoVasco Vitoria. (1997).

Comunicación: Formación Continuada: Pieza Clave en el Desarrollo Profesional. Hospital Psiquiátrico de Álava, (1997).

Diagnósticos de Enfermería. Editorial Interamericana. Carpenito, L.J.

Diagnósticos de Enfermería. Editorial Doyma. Luis, Mª T.

Enfermería de Salud Mental y Psiquiátrica. Editorial Salvat. Assumta, R.; Mercedes U.

Enfermería Médico Quirúrgica. Editorial Interamericana. Mc Gaw Hill. Bromer, L.S.; Suddarth, D.S.

Enfermería Psiquiátrica. Planes de Cuidados. Editorial Interamericana. Judith M. Schultz, J.M.; Dark, S.L.

Salud Mental: Enfermería Psiquiátrica. Editorial Síntesis. Julio Bobes.

Enfermería Teórica y Práctica: Volumen 4: Problemas específicos de enfermería. Ediciones científicas. La Prensa MédicaMexicana S.A. Henderson-Nite.

Diagnósticos de Enfermería: Taxonomía NANDA. Editorial Masson, Ugalde, M.; Rigol, S., Barcelona 1995.

Enfermería de Salud Mental y Psiquiátrica. Serie manuales de Enfermería. Editorial Salvat, 1991. Ugalde M.; Rigol S.

Aplicación de Procesos de Enfermería. Guía prática. Editorial Doyma. Barcelona 1986.

Diagnóstico de Enfermería NANDA. Editorial Nursing Doyma.


eskerrak117

ESKERRAK

Aguinaco Aguirre, Estíbaliz

Alonso Durana, Isabel

Alonso Eguileta, Maite

Betolaza López de Gámiz, Soledad

Cabezudo Aguado, Mª Jesús

Canto Equisoaín, Antonio

De La Peña Bernal, MªAntonia

Durand Aragolaza, Ana

Eisenhofer Maiztegui, Mónica

Etxebeste Antón Arantza

Fernández De Troconiz Crespo, Ana Isabel

Fernández De Zañartu Beltrán De Heredia, Ana Rosa

Fernández Tomé, Rosa María

García Aguilar, Ramón

Gastiain Saenz, Fabiola

Goig Martínez, Rocío

Gutiérrez Solana, Beatriz

Hernández León, Silvia

Herrera Arce, Aurora

Jiménez Gorospe, Alfredo

Larreina Cerain, Marixa

Lizalde Ibañez, Belén

López García Madinabeitia, Ana Pía

Llinas Arjona, Eduardo

Martín González, Mª Jesús

Múgica Uranga, Beatriz

Murua Navarro, Flora

Olalde Ortíz, María Olarizu

Ortíz De Murua García De Vicuña, Mª Nieves

Ortíz De Pinedo Sobrón, Elisa

Ortíz De Zárate San Agustín, Amaia

Pérez Marfil, Ana María

Prada Perea, Ana Isabel

Ramírez Gorostiza, Ana Isabel

Ramírez Gorostiza, Nieves

Ramírez Sánchez, Mª José

Ruiz de Alegría Fernández de Retana, Begoña

Santamaría Peña, Mª Teresa

Valencia Ortíz De Urbina, Ana Margarita

Vaquerizo Galván, María

Zurbano Sáenz, Edurne

Osasun mentalean espezializatutako erizainak, Arabako Ospitale Psikiatrikoko eta Ospitalez Kanpoko OsasunMentaleko Sarekoak

Cuidados salud mental euskera · 2017-04-06 · aurkezpena 9 AURKEZPENA Osakidetzaren Plan...

Documents

Transcript of Cuidados salud mental euskera · 2017-04-06 · aurkezpena 9 AURKEZPENA Osakidetzaren Plan...