BO

Berrikuntza Sozial

Enpresarialaren

Bidaia Orria

definitzeko

Metodologia

Kofinantzazioa:

BO: Berrikuntza Sozial Enpresarialaren Bidai Orria

Aurkibidea:

A. TESTUINGURUA ..................................................................................................................... 1

B. BIDAI ORRIAREN EREMUA ETA HELBURUAK ......................................................................... 1

C. METODOLOGIAREN DESKRIBAPENA ..................................................................................... 2

1) Enpresa analisia ................................................................................................................................................................... 3

2) Erronka sozialak .................................................................................................................................................................... 3

3) Ekintzen sorrera .................................................................................................................................................................... 3

4) Ebaluazioa................................................................................................................................................................................ 4

5) Lehenestea .............................................................................................................................................................................. 5

D. NOR DA SINNPLE ................................................................................................................... 6

Dokumentu honen edukia Creative Commons-en lizentziaren menpean

argitaratuta dago: Aitortu- EzKomertziala- PartekatuBerdin 4.0 Internazionala

(informazio gehiago: http://es.creativecommons.org/blog/licencias/)

BO: Berrikuntza Sozial Enpresarialaren Bidai Orria

1

A. TESTUINGURUA

Gizartearekin zein ingurunearekin harremanetan jartzeko moduari dagokionez, enpresak aldaketa

garai batean murgildurik daudela nabarmendu daiteke. Bezeroak eta kontsumitzaileak kontratatzen

dituzten enpresen inpaktuarekin (gizartean eta ingurunean) geroz eta kezkatuagoak daude,

administrazio publikoek inpaktu eta informazio gehiago eskatzen dute, talentu berriek bere

eguneroko lanaren eta bere enpresaren lanaren garrantzia hobeto neurtzen dute, etab.

Hori dela eta, berrikuntza soziala finkatuta dauden enpresentzako lehiakortasun iturri bezala

aurkezten da. Adibidez, produktu edo zerbitzu berrien irteerekin, merkatu berrietan sartzearekin,

prozesu aldaketekin, langileekin harremanetan egoteko moduarekin, bere balio katearekin edo

lurraldearekin enpresak etekinak lortu ditzake, eta aldi berean, ingurunean eta gizartean eragina

izan dezake.

Maila internazionalean ere instituzioen arteko lerrokatze bat dago: ikuspegi hau Europar Batzordeko

2011-2014ko Erantzukizun Sozial Korporatiboko (ESK)1 estrategian bildu zen. Modu berean,

Europako enpresa garrantzitsuenen ESK-ko departamentuek (CSR Europe-n bazkideak direnak) ere

barneratu dute, Enterprise 20202 estrategia sustatuz. Eta garrantzitsuagoa dena, munduan zehar

dauden enpresa txiki eta handi askok, berrikuntza soziala lehiakortasun tresna bezala erabiltzen

hasi dira.

Gaur egun aurrera pauso bat ematea beharrezkoa den momentuan aurkitzen gara. Behin

frogatuta berrikuntza soziala enpresentzako lehiakortasun aukera erreal bat dela, gai izan behar

gara bidai orri bat proposatzeko, non helburua berrikuntza sozialaren eraldatzea litzateke

jasangarritasun hirukoitza lortzeko. Hau guztiagatik, SINNPLE 2011tik aurrera enpresa eta

ekintzaileekin berrikuntza sozialeko aholkularitza lanetan aritzen dela, proiektu3 honekin tresna

berritzaile eta ezartzeko erreza garatzeko helburua du enpresek bidai orri hori diseinatu ahal izateko,

batez ere hauek txikiak edo ertainak diren kasuetan.

B. BIDAI ORRIAREN EREMUA ETA HELBURUAK

BO, Berrikuntza Sozial Enpresarialaren Bidaia Orria definitzeko metodologia, azkarra eta praktikoa

izan nahi duen metodologia da, enpresei beren antolakuntzan aldaketak sustatzen dizkiena, alde

soziala aukera iturri bezala ikusiz enpresa berarentzat.

Behin garatuta, tamaina eta sektore desberdineko 3 enpresatan balioztatu da, non beraien

berrikuntza sozialaren bidaia orriak definitu diren. 3 enpresak hauek izan dira:

• Vicrila. Ostalaritzarako beirazko produktuak saltzen dituen empresa handia.

• NEM Solutions. Zerbitzu sektoreko empresa teknologiko ertaina.

• Emaús Bidasoa. Zerbitzu sektoreko enpresa sozial ertaina.

1 2011-2014-rako EB-k enpresentzako berritutako estrategia Erantzukizun Sozialari buruz. COM (2011) 681 final.

2 http://www.csreurope.org/pages/en/enterprise2020.html

3 Proiektu hau, SINNPLE-k lideratuta, Gipuzkoako Foru Aldundiagatik kofinantzatuta izan da, “Gipuzkoa, Ekiten duen Lurraldea” programaren barruan,

“PERTSONETAN OINARRITUTAKO ERALDATZE EMPRESARIALAREN EREDUA” tituluaren azpian. Innobasque-ren (Berrikuntzaren Euskal Agentzia)eta

GAIA-ren (Euskadiko TEIC klusterra) laguntza izan du.

BO: Berrikuntza Sozial Enpresarialaren Bidai Orria

2

Egindako lana ulertzeko eta BO-ren erabilgarritasuna tresna bezala frogatzeko, hurrengo azalpenak

ematea nahitaezkoa da:

• Bidea zauden puntuan hasten da. BO-k ez du eraldaketa organizazional eredu bakarra

proposatzen, enpresa bakoitzak abiapuntu bat eta eszenatoki bat duelako. Beraz, enpresa bakoitzak

bere bidea aurkitu behar du.

• Eremu guztiak, erronka sozial guztiak. Aldez aurretik, berrikuntza sozialak organizazioaren

edozein puntutan eta edozein erronka sozialetan eragina izan dezake. BO-k era errealista batean,

inpaktu gehien lortu daitekeen unean arreta jartzen du (organizazioaren barrualdean edo

kanpoaldean).

• Enpresa bakoitza bere erritmoan. BO-k enpresen jasangarritasun hirukoitzaren

eraldaketan lagundu nahi du. Hori dela eta, ekintza berritzaileak zein ekintza arruntagoak beharko

dira. Batzuen eta besteen arteko proportzioa ahokadurak adieraziko du enpresaren errealitatearekin.

• Soziala = gizartea eta ingurunea. Metodologiaren azalpena errazteko “sozial” hitza

erabiliko dugu beti, pertsonez zein inguruneaz mintzatzen garela kontuan izanik.

• Metodologia irekia. Metodologiaren erabilera gure laguntzaren menpe egotea ez dugu

nahi, hau da, edozein talderen esku egotea nahi dugu (enpresak, aholkulariak, etab.) nahi den eran

eta unean erabil dezaten. Esperientzia guztietara egokitzea eta esperientzia horiek hobetzea, kasu

hauetan ere, esperientzia horietan sortu den ezaguera partekatuz.

C. METODOLOGIAREN DESKRIBAPENA

Lehenik eta behin, enpresaren analisia egiten da (1). Bere baliabideak identifikatzen dira, bere

testuinguruaren mapa definitzen da eta bere estrategia eta bere balio katea aztertzen dira. Gero (2),

erronka sozialak aztertzen eta sailkatzen dira enpresaren jardueraren arabera. Bi azterketa horien

emaitza bezala, enpresak izango dituen erronka enpresarial eta sozial espezifikoak lortzen dira (3)

eta bien arteko elkargunetan, ekintza berrien ideiak sortzen dira berrikuntza soziala lortzera

lagunduko dutenak. Ideia hauek sailkatzen dira geroago sakonki aztertuak izateko (4). Analisi

honetan, talka soziala eta negozioa aztertzen dira, baita beste baliabideei eta botere berritzaileei

lotutako aldagarriak ere. Lortutako informazioarekin garatuko diren ideiak sailkatzen dira euren

helburuak eta zereginak definituz, eta aldi berean, denbora aldetik beharko dituzten baliabideak, eta

baliabide materialak planifikatuko dira (5).

1 BO-ren grafiko orokor argitzailea

BO: Berrikuntza Sozial Enpresarialaren Bidai Orria

3

1) Enpresa analisia

Hurrengo informazioa aztertzen da:

• Gaur egungo estrategia, hurrengo urteetarako enpresak definitutako erronkak identifikatuz.

• Enpresak berrikuntza sozialeko alor potentzial guztietan dituen baliabideak zehazten dituen

galdeketa (BO4-ren kit-a ikusi).

Gainera, enpresarekin batera ondorengoa definitzen da:

• Testuinguru mapa5. Enpresa baldintzatzen

duten faktoreak definitzen laguntzen du

• Balio katea eta balio katearen eragin handiena

duten puntuen identifikazioa, ez bakarrik

bezeroarentzako balio sorreran, kasu bakoitzean

adierazgarrienak diren arlo sozialetan ere (ingurunea, enpleagarritasuna, etab.).

2) Erronka sozialak

Enpresa batek eragina izan dezakeen erronka sozialen

zerrenda batetik abiatzen da (BO-ren kit-a ikusi), alor

desberdinen erreferentziak ikertu ondoren definitutak

izanda: giza eskubideak, piramidearen oinarria, ingurunea,

enpresa desberdinen ESK-ko estrategiak, etab. Enpresa

bakoitzak erronka hauek berarentzat duen garrantziaren

arabera eta erronka sozial horren barruan duen eragiteko

aukeraren arabera baloratzen ditu.

Parametro biak ertaina eta/edo altua bat egiten duten 4 koadranteak aukeratzen dira (grafikoan

berde iluna), enpresarentzat garrantzi maila altua eta eragiteko aukera altua duten koadrantei

lehentasuna emanez. Garrantzi maila baxua eta eragiteko aukera altua, edo garrantzi maila altua

eta eragiteko aukera baxuarekin baloratutako koadranteak (grafikoan berde argia) berriro aztertzen

dira hurrengo analisian sartzeko interesgarriak diren edo ez ikusteko.

3) Ekintzen sorrera

Erronka sozialen eta enpresarialen arteko

elkargunea

Lehen analisi bat egiten da, non identifikatutako

erronka enpresarialen (1. urratsa) eta

aukeratutako erronka sozialen (2. urratsa)

artean izan litekeen harremana aztertzen den.

Honen helburua honakoa da: azken hauen

arteko harreman maila aztertzea (bai positiboki

4 Helbide honetan deskargatu daiteke: https://www.dropbox.com/sh/bflopmo1hx1neqn/AADiUqgBEw_xp_JPc-qbxjOBa

5 The Grove Consultants International-ek egindako tresna

3 Grafiko: erronka sozialen leheneste

matrizearen adibidea

4 Grafikoa: erronka sozialen eta erronka enpresarialen harreman

matrizearen adibidea

2 Galdeketaren emaitzen irudi grafikoa

BO: Berrikuntza Sozial Enpresarialaren Bidai Orria

4

eta bai negatiboki).

Ekintza potentzialen sorrerarako dinamika

1. eta 2. urratsen informazioarekin eta definitutako dinamika baten bitartez, enpresak aurrera

eraman ditzakeen berrikuntza sozialeko ekintza posibleak sortuko dira. Proposamen estandar

bezala, eta proiektu pilotuan eskuratutako esperientziagatik, 2. urratsean aukeratutako erronka

sozialetatik abiatuz pentsatzea proposatzen da. Gainera, baliabideen, balio katearen eta

testuinguruaren laburpenak idei berrien iturri bezala berrikustea komenigarria da.

Hasteko, garrantzi maila altuko eta eragin aukera altuko erronka sozialekin egingo da lan.

Definitutako dinamika enpresaren eta parte hartzen duten pertsonen ezaugarrien menpe egongo

da, baina kalitatezko idei kopuru handien sortzea izango du helburu. Horretarako, erakundearen

barruan profil desberdinak izatea gomendatzen da.

Lehentasuna emateko dinamika

Behin berrikuntza sozialeko ekintza potentzial multzo bat lortu

dela, lehenengo hautaketa bat egiten da. Horretarako, beste

behin, prozesuaren ezaugarriekin gehien bat datorren dinamika

definituko da, inpaktu sozial handien duten ideien %20a eta

negozioan inpaktu handien duten ideien %20a hautatzea

helburua izango duena.

4) Ebaluazioa

Talde dinamikaren ostean, proiektuaren kanpoko aholkulariak edo barneko liderrak hautatutako

ekintza bakoitzaren ebaluaketa zehatza egingo du 4 irizpide kontuan izanik:

• Inpaktua negozioan

• Inpaktu soziala / ingurune inpaktua

• Berrikuntzako potentziala

• Beharrezkoak diren baliabideen estimazioa

Berrikuntzako potentzialaren kasuan, neurtzeko erabilgarriak diren 4 aldagai posible definitzen dira.

Enpresa bakoitzarentzat, berrikuntzako potentziala kalkulatzeko garaian, aldagai bat edo

gehiagoren erabilera ebaluatuko da6:

• Bateragarritasuna: berrikuntza ohiko jarduerekin eta dauden ohiturekin trinkotzat

hautematen den gradu maila.

• Eskalagarritasuna: beste departamentu eta instituziotan berrikuntza partekatu, eskalatu eta

errepikatu daitekeen gradu maila.

• Eraginkortasuna: berrikuntza arazo orijinalen konpontzaile edo identifikatutako aukeren

indartzaile bezala hautematen den gradu maila.

• Erreputazioa: berrikuntzak, arrakasta baldin badu, enpresaren erreputazioa hobetu

dezakeen gradu maila.

6 Berrikuntza sanitarioaren ebaluaziorako eremu kontzeptuala” InnPACT txostenean azaldutako ezaugarri bideratzaileen artean aukeratutak

5 Irudia: Lehenestearen emaitzaren

adibidea

BO: Berrikuntza Sozial Enpresarialaren Bidai Orria

5

Enpresa bakoitzarentzat, proiektuaren kanpoko aholkulariak edo barneko liderrak aldagai egokienak

zeintzuk diren erabakiko du hauen balorazioa eta neurketa egiteko.

5) Lehenestea

Behin ekintzak baloratuta, taldeko dinamika berri batera joko da

non egindako estimazioak berrikusiko diren, eta lortutako

informazioaren arabera, ekintzen lehenestea egingo da. 4.

urratsean definitzen den bezala, enpresa bakoitzean hautaketa

irizpideak desberdinak izango dira, analisian erabilitako irizpide

garrantzitsuenak konbinatuz.

Leheneste honen ondoren, ekintza bakoitza proiektu batean

irudikatuko da non ondorengoa azalduz:

• Helburuak eta arrakasta adierazleak

• Egin beharreko zereginak

• Beharrezkoak diren giza baliabide eta baliabide

ekonomiko zehaztuak

• Denbora plangintza

6 Ebaluaketa matrizearen adibidea

BO: Berrikuntza Sozial Enpresarialaren Bidai Orria

6

D. NOR DA SINNPLE

Sinnple Berrikuntza Sozial Enpresarialean espezializatutako aholkularitza da, berritzeko beste era

batzuk daudela sinesten duena, eta honek aldaketa iraunkorra dela ulertzean datza, gizatiarra da

gainera eta lehiakor egiten gaitu.

Sinnple-k aholkatzen ditu Erantzukizun Sozial Enpresarial (ESE) estrategietan berritu nahi dituzten

enpresa horiek edota ESE-a gauzatuta ez dutenak, baino alde soziala aukera iturri bezala ikusten

dutenak enpresarentzat nahiz talka soziala positiboa lortzeko gizartean. Gainera, beste alde batetik,

Sinnple-k beste proiektu berri batzuk burutu ditu, RadarISE-Radar de la Innovación Social- adibidez,

Enterprise2020 saria lortu zuena europar praktikorik onenetarikoa bezala ESE-n edo I2S-Indicadores

de Innovación Social-.

Azkenik, Sinnple-k ekintzaile sozialak aholkatzen ditu iraunkortasun ekonomikoa lortzeko

helburuarekin. Nagusiki, modeloen bereizmen negozioen laguntzaren bitartez, non 8

ekintzailek(lurralde eta sektore ezberdinekoak) parte hartu duten.

Informazio gehiago lor daiteke www.sinnple.es web orrian eta sinnple@sinnple.es helbideari idatziz.