BIZKAIKO HITZA - Berria...2018/07/20 · tren geltokia eraldatu egingo du-tela iragarri du Bilboko...

BIZKAIKOHITZA

JUAN CARLOS RUIZ / FOKU

Hainbat azpiegitura eraikiko dituzte Bizkaian datozen urteetan, eta mugikortasunari lotuta daudegehienak b Ingurumenean eragingo duten kalteagatik kezka azaldu dute tokian tokiko herritarrek b 2-5

Bide berriak

lurraldeari

Kaleka29. Nazioarteko KaleAntzerki Jaialdiak 28 ikuskizun

eskainiko ditu Lekeition, etzira arte

12Elkarrizketa Josefina Roco:«Esklabotza berri batean daudeetxeko eta zaintzarako langileak»

6Ostirala

2018ko uztailaren 20aIX. urtea362. zenbakia

[email protected]

2 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20aAstekoad

Bizkaiko azpiegiturakEraikuntza berriak

Ainhoa Larrabe Arnaiz

Tantaka-tantakairitsi dira dato-zen urteetanBizkaian egingodiren azpiegitu-rei buruzko be-

rriak, eta, puzzle baten piezen gi-san, lurraldearen etorkizunekoegitura marrazten du horietakobakoitzak. «Bizkaiko Foru Al-dundiak azken hamarkadetanhartu duen erabakirik garrantzi-tsuena da». Hala aurkeztu zituen

Unai Rementeria ahaldun nagu-siak datozen urteetan diputazio-ak bultzatuko dituen obra nagu-siak. Lurpetik, lur gainetik nahizairetik, zain berriak irekiko diz-kiote Bizkaiari.Zerrenda amaigabea dirudi:

Portugalete eta Getxo artean lur-peko errepidea eraikitzeko egi-tasmoa; Bilbo hegoaldeko saihes-bidea AP-68arekin lotzeko lanak;Bilbotik portura salgaiak garraia-tzeko hegoaldeko tren saihesbideberria eraikitzeko plana; Kukula-rrako lotunean egiteko dauden

obrak; Markina eta Etxebarria ar-teko saihesbidearen bigarren fa-seko lanak; AHTaren eraikuntzaeta Bilboko Abando auzoko trengeltokia gauzatzea; Gueñes-Itsa-so (Gipuzkoa) eta Gatika-Cubne-zais (Frantzia) artean goi tentsio-ko lineak eraikitzeko proiektua;Bilboko Portuan kai mutur berribaten eraikuntza... Aldundiak eta Jaurlaritzak bul-

tzatutako egitasmoak dira denak,eta Espainiako Gobernuarekinadostuta daude Bizkaiko errepidesarean egingo diren azpiegiturak

ez diren guztiak —Espainiako Go-bernuaren esku dago, adibidez,sare elektrikoaren eta BilbokoPortuaren konpetentzia; eta, ho-rregatik, hark finantzatzen ditueremu horietan egiten diren az-piegiturak—. Bateko zein besteko, diru pu-

bliko ugari bideratuko da datozenurteetan Bizkaiko lanetara: Bilbohegoaldeko saihesbidearen luza-pen lanetan, Portugalete eta Ge-txo lotzeko egitasmoan eta Bilbo-ko Abandoko tren geltokian, adi-bidez, 820 milioi euro gastatukodituela aurreikusi du foru aldun-diak. Egitear dauden egitasmo

gehienak mugikortasun eredua-rekin lotuta daude, eta, horrega-tik, mugikortasun ereduari bu-ruzko azterketa integrala egiteabeharrezkoa dela azaldu du mu-gimendu ekologistak behin eta

berriz. Diotenez, errepide edobide berriak egin baino, hobe dadaudenak lehenetsi eta azpiegitu-ra jasangarriagoak egin. Izan ere,ingurumenean eragingo dituenkalteak azpimarratu dituzte az-piegitura guztietan. Bilbo hegoal-deko saihesbidea, adibidez, Bo-lintxuko naturgunearen gainetikigaroko da; Bizkaiko hiriburuakduen azken basoaren gainetik,alegia. Gueñes eta Itsaso (Gipuz-koa) artean egin nahi duten goitentsioko lineak ere Bizkaikohainbat bailara zeharkatuko ditu:Durango eta Arratia zeharkatzendituen Aramotz bailara, Ganeko-gorta mendigunea, Gorbeialdea...eta kezka azaldu dute tokian toki-ko udalek eta herritarrek ere.Oro har, eztabaida dago azpie-

gitura guztien inguruan, eta ikus-teko dago datozen urteetan zeinnorabide hartzen duten.

Datozen urteetan hainbat azpiegitura eraikiko dira Bizkaian:Portugalete eta Getxo arteko bidea, Bilbo hegoaldekosaihesbidearen luzapena, AHTa, salgaiak garraiatzeko trensaihesbidea eta goi tentsioko lineak dira garrantzitsuenak.Horien guztien bilketa egin du ‘Bizkaiko Hitza’-k.

Zain berriakirekiko dizkiote

Lurraldea zeharkatuko duten hainbat azpiegitura eraikiko

dituzte datozen urteetan Bizkaian. JUANAN RUIZ / FOKU

3BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20a Astekoad

Bizkaikoazpiegiturak

Eraikuntza berriak

Gatika

Lemoiz

Jatabe

ITURRIA: RED ELECTRICA ESPAÑOLA, INELFE

GATIKA ETA CUBNEZAIS ARTEKO SARE ELEKTRIKOA

Gatika

Cubnezais

280 km

Itsaspeko loturaKonexioaren luzera

370 km

10 km

Lurpeko/aireko lotura

80 km

Lurpeko/aireko lotura

Azpiestazio elektrikoa

Itsasoan jarriko diren

kableak lurperatu egingo dira

Lau kable

FRANTZIA

EUSKAL HERRIA

Iparra

HEGOALDEKO TRENBIDE SAIHESBIDEA

ITURRIA: EUSKO JAURLARITZA

Trenbidearen ibilbidea lurpetik Trenbide zabala (Renfe)

Trenbidearen ibilbidea lurgainetik

C1 linea

Serantesko tunela

C2 linea

Olabeagakolotura

BukaeraHasiera

Abando

BILBO

BARAKALDO

ERANDIO

GETXO

SESTAOPORTUGALETE

SANTURTZI

BILBOKO PORTUA

TRAPAGARAN

ABANTO

Zorrotza

Olabeaga

Basurtu

Ametzola

Lutxana

Barakaldo

Sestao

Galindo

TrapagaranUrioste

Santurtzi

FamiliaSantua

Ortuella

Gallarta

Tren saihesbidea.Salgaiak portutikBilbora garraiatzekobide berria

A. Larrabe Arnaiz

Bi helbururekin adostu zen Bilbo-

ko tren saihesbidea eraikitzeko

plana, 2001ean: salgaiak portutik

Bilbora mugitzeko trenak gaur

egun sortzen dituen arazoak kon-

pontzeko, batetik; eta lurraldeko

merkataritza bultzatzeko, bestetik.

Gaur egun, Renfeko aldiri trenen

C1 linea erabiltzen dute salgaiak

portutik Bizkaiko hiriburura erama-

teko, eta Santurtzi, Portugalete,

Sestao eta Barakaldoko herriak

zeharkatzen ditu. Batez beste, ho-

gei bidaia egiten ditu egunero:

100.000 edukiontzi eta 800.000

tona salgai garraiatzen dituzte.

Herri erdiguneetatik trena atera-

tzea du xede saihesbideak, eta,

horretarako, eskualdearen hego-

aldera mugitu nahi dute.

Eztabaida ugari sortu ziren Es-

painiako Gobernuak diseinatuta-

ko trenaren ibilbidearen harira: in-

formazio gutxi eman zuen Jaurlari-

tzak hasieratik, eta, Ezkerraldeko

eta Meatzaldeko herrietako ber-

deguneak arriskuan ikusita, hain-

bat protesta egin zituzten eskual-

deetako herritarrek. Herritarrek ez

ezik, ibilbideak izango lituzkeen

eraginen gaineko kezka azaldu

zuen Barakaldoko Udalak ere.

Egoera horretan, ibilbide berria

aurkeztu zuen Jaurlaritzak joan

den ekainean: egitasmo berriaren

arabera, Ortuellatik Bilbora lur az-

pitik igaroko da tren saihesbidea,

Cadagua ibaiaren ibarretik salbu:

300 metro luzeko zubibide bat

eraikiko dute bertan. Ibilbide be-

rriarekin, Espainiako Gobernuak

aurkeztutako ibilbideak Barakal-

doko Errekatxo auzoan sortuko li-

tuzkeen kalteak saihestu nahi di-

tuzte.

461 milioi euroko aurrekontua

du egitasmoak, eta 2020. urtearen

bukaeran hasiko dituzte lanak. Lau

Sare elektrikoa.Energiaren esparruan«batasuna» helburu

A. Larrabe Arnaiz

Europako Batasuneko herrialdeak

energetikoki lotzea du helburu Ga-

tika eta Cubnezais herria (Akitania

Berria, Frantzia) 370 kilometroz ur-

petik lotzeko egitasmoak. Fran-

tziako eta Iberiar penintsulako ar-

gindar sareak goi tentsioko linea

bidez lotuko ditu proiektuak, eta

«estrategikotzat» du EBk azpiegi-

tura: Europako Batasunetik kan-

poko herrialdeekiko mendekota-

suna murriztu nahi du Batasunak,

eta, horretarako, EBko kide dire-

nen artean energia garraiatu nahi

dute. REE Red Electrica Españo-

lak du obra egiteko ardura.

Orotara, 1.750 milioi euroko

kostua izango du obrak, eta, az-

piegitura gauzatu dadin, Batasu-

nak argindar konexioak hobetze-

ko emandako laguntzarik handie-

na emango dio Cubnezais eta

Gatika arteko obrari: 578 milioi

euro. 2021ean hasi nahi dituzte la-

nak, eta 2025ean bukatu.

Bizkaiko sei udalerri hatuko ditu

egitasmoak: Lemoiz, Bakio, Gati-

ka, Laukiz, Maruri-Jatabe eta Mun-

gia: Lemoizko zentral nuklearreko

azpiegitura erabiliko dute Gatika-

tik kostara bitarteko goi tentsioko

linea hedatzeko, eta, Gatikan zein

Cubnezaisen, transformazio esta-

zio bana eraikiko dute, bertatik

iristen den korrontea eraldatzeko.

Herritarren artean eztabaida piz-

tu du egitasmoak: izan ere, ener-

gia gaitasuna handituko den

arren, ez dago eskaera nahikorik,

gaur egun, kontsumitzen dena

baino bi aldiz energia gehiago sor-

tzen baita.

Ingurumenean ekarriko dituen

kalteei buruzko txostenik ez dago

oraindik. Baina frogatuta dago

tentsio handiko lineek osasun kal-

teak eragiten dituztela pertsonen-

gan; tartean, minbizia, migrainak

eta ugalkortasun arazoak.

urteren buruan martxan nahi dute

Ortuellatik Bilboko Olabeaga au-

zora arteko azpiegitura. Lan horiek

bukatuta, Basauriraino luzatuko

duen zatia diseinatuko du Jaurlari-

tzak. Gaur-gaurkoz, 3 milioi euro-

ko aurrekontua du bigarren fase

horrek.

Azpiegitura Espainiako Gober-

nuarena da; hortaz, obra egiteko

ardura Jaurlaritzak hartuko duen

arren, inbertsioa kupo bidez be-

rreskuratuko du.

Ezkerraldeko herrietan sortuta-

ko arazoei aterabidea emateaz

gain, lurraldearen ekonomiari lotu-

tako helburuak ere baditu eraikun-

tzak. Europarekiko «lotura zuze-

na» egingo du tren saihesbideak,

eta horren ondorioz Bilboko Por-

tuaren lehiakortasuna «handiago-

tuko» dela uste du Jaurlaritzak.

AHTarekin lotuko dute tren saihes-

bidea horregatik.

Bilboko Abandoko tren geltokiaren proiektuaren diseinua. EUSKO JAURLARITZA

4 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20aAstekoad

BizkaikoazpiegiturakEraikuntza berriak

ITURRIA: RED ELECTRICA ESPAÑOLA

GUEÑES-ITSASO GOI TENTSIOKO LINEA

BIZKAIA

ARABA

Gueñes

Alonsotegi

Arrigorriaga

Zeberio

Ugao

Galdakao

Bedia

Igorre

Lemoa

Zornotza

Muxika

Iurreta

Garai

Berriz Mallabia

Zaldibar

GIPUZKOAElgeta Bergara

Antzuola

Legazpi

Zumarraga

Gabiria

Ezkio

Itsaso

Okondo

73,5 km Luzera

60 milioi euro Aurrekontua

132Dorreak

2020anMartxan

Goi tentsioko linea.Argindar sarearenairezko autobidea

A. Larrabe Arnaiz

Egitasmo berari erantzuten diote

Gatika-Cubnezais (Frantzia) eta

Gueñes-Itsaso (Gipuzkoa) goi

tentsioko linea bidez lotzeko egi-

tasmoek. Hala baieztatu dute REE

Red Electrica Españolaren txoste-

nek: Europako Batasuneko he-

rrialdeak energetikoki lotzeko hel-

burua dute bi-biek.

Hamarkada bat igaro da

Gueñes-Itsaso arteko goi tentsio-

ko linea eraikitzeko lanak iragarri

zituztela, baina lozorroan egon da

egitasmoa ordutik. Gatikatik Cub-

nezaisera urpetik doan goi ten-

tsioko kable sarea eraikitzeko egi-

tasmoa aurkeztu dutenean azkartu

dute prozesua. Gauzak horrela,

REEk bi agiri besterik ez du behar

Gueñes-Itsaso arteko azpiegitura

eraikitzen hasteko: proiektua

«onura publikoko» izendatzen

duen dekretua eta lanak abiatzeko

baimena. Urtea bukatu baino le-

hen eskuratu nahi ditu biak.

60 milioi euroko kostua izango

du azpiegiturak, eta 2020rako nahi

dute martxan. Bizkaia alde batetik

bestera zeharkatuko du obrak;

48,9 kilometroko ibilbidea egingo

du lurraldearen mutur batetik bes-

tera: Gueñesen hasi, eta Alonsote-

gi, Arrankudiaga, Arrigorriaga,

Ugao-Miraballes, Zeberio, Galda-

go eta Arratia zeharkatzen dituen

Aramotz bailara, Ganekogorta

mendigunea, Gorbeiako inguru-

nea... Herri kaltetuak azpiegitura-

ren kontra azaldu dira, eta platafor-

ma ere sortu dute, elkarlanerako.

kao, Bedia, Igorre, Lemoa, Zorno-

tza, Muxika, Iurreta, Garai, Berriz,

Mallabia eta Zaldibar zeharkatu

ondoren, Gipuzkoako lurretara

sartuko da. 23,51 kilometroko bi-

dea egingo du bertan. Gueñes eta

Itsaso herriak bereizten dituzten

73,5 kilometroetan, 132 dorre jarri-

ko dituzte; kilometro erdiko, bat.

Herriguneetatik kanpo eraiki

nahi dute linea, eta ingurumenean

eragin zuzena izan dezake: Duran-

Abiadura handikotrena. Helburuakatzean utzita

A. Larrabe Arnaiz

Hautsak harrotu ditu Europako

Batasuneko Kontu Auzitegiak

abiadura handiko trenen lineei

buruz osatutako txostenak. «Man-

tsoak, garestiak eta ez-eraginko-

rrak» dira Europako tren lasterren

azpiegiturak, kontu auzitegiaren

arabera; eta, gainetik aztertu

badute ere, ez diote etorkizun

onik aurreikusi euskal Y-ari. Aran-

txa Tapia Eusko Jaurlaritzako Eko-

nomiaren Garapeneko eta Azpie-

gituretako sailburuak, berriz,

iragarri du eraikuntza lanak azkar-

tuko dituela.

2006an hasi zituzten AHTaren

obrak, eta, 2010erako martxan iza-

tea aurreikusten bazuten ere, la-

nen erdiak egiteko daude orain-

dik. Azken aurreikuspenen arabe-

ra, 2023rako izango dute prest.

Eraikitzeko epeetan ez ezik, aurre-

kontuan ere ez dute asmatu: lanak

hasi zituztenean, 4.200 euroko

kostua aurreikusi zuen Espainiako

Gobernuko Azpiegitura idazka-

riak. 3.500 milioi xahutu dira dago-

eneko, eta 2019ra bitartean diru

kopuru hori biderkatu egingo dela

aurreikusten da.

Gauza bera gertatu da azpiegi-

turaren helburuekin ere: Espainia-

ko Gobernuaren arabera, Bilbo eta

Gasteiz arteko bidaia egiteko 43

minutu beharko ditu AHTak —28

minutuko bidaia izango zela zioen

hasierako proiektuak—. Beste hu-

tsegite bat: 2018. urtearen hasie-

ran azaldu zuen Espainiako Go-

bernuak trenak ez zituela salgaiak

garraiatuko. Helburu zein aurrei-

kuspenetatik urrun geratu da, hor-

taz, tren lasterra.

Bizkaian marraztua duen ibilbi-

dearen erdia besterik ez dago

eraikita: Galdakao eta Basauri ar-

tekoa, Zornotza eta Lemoa arte-

koa, eta Abadiño eta Durango ar-

tekoa.

Trena Bizkaiko hiriburura nola

iritsiko den zehaztu gabe zegoen

arren, aurten argitu dute azpiegitu-

ra: lurpetik iritsiko da tren lasterra

Bilbora, eta Abandoko tren gelto-

kian helmugaratuko da. Malmasin

mendiaren azpian sei kilometrotik

gorako tunela eraikiko dute horre-

tarako. Gaur egungo Abandoko

tren geltokia eraldatu egingo du-

tela iragarri du Bilboko Udalak.

Hiru solairuko egitura eraikiko du

lurpean, eta 480 milioi euro behar-

ko dituzte; erdia Espainiako Go-

bernuak ordainduko du, eta Jaur-

laritzak eta Bilboko Udalak beste

erdia.

AHT-A BIZKAIAN

ITURRIA: BERRIA

ElorrioAtxondo

AtxondoAbadiño

AbadiñoDurango

DurangoZornotza

ZornotzaZornotza

Lanak bukatuta

ZornotzaLemoa

LemoaGaldakao

GaldakaoBasauri

Basauri

Bilbo

Bilbo

ArrasateElorrio

ElorrioElorrio

14,87 km

15,08 km

16,5 km

Lanean

Lanak hasi gabe

Elorrietako hiri hondartzaren eta igerilekuen diseinua. BILBOKO UDALA

5BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20a Astekoad

Bizkaikoazpiegiturak

Eraikuntza berriak

AZPIEGITURA BERRIAK

ITURRIA: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA

Iparra

BILBO

PORTUGALETE

TRAPAGARAN

SESTAO

BARAKALDO

BILBO

ERANDIO

LEIOA

Leioako Artatzako

biribilgunea

Portugaleteko

Ballontiko ardatza

Lehen fasea

Tu

ne

la

AREETA

GETXO

BASAURI

Bilboko hegoaldeko saihesbidea

Getxo eta Portugalete itsasadar azpitik lotzeko egitasmoaLuzera

3 kilometroko bi tunel, norabide bakoitzeko bi biderekin.

Luzera

4,2 kilometroko bidea.

Bi solairuko tunelak

Autoak eta kamioiak goiko solairuan eta zehaztu gabeko

garraio publikoa beheko solairuan.Aurrekontua

380 milioi euro.

Aurrekontua

200 milioi euro.

1

1

Bilboko hegoaldeko saihesbidearen luzapena2

2

A-8 Do

nostia

A-8

AP-8

BI-637

N-6

37

AP-68

Arnotegiko

tunela

1.745 m

Bolintxuko

zubibidea

160 m

Seberetxeko

tunela

528 m

Lehen fasea, egin gabe Bigarren fasea Hirugarren fasea

Etorkizuneko Bilbo.Izango denhiriburuaren ardatzak

A. Larrabe Arnaiz

Luzera begira jarrita dago Bilboko

Udala, eta datozen hamarkadeta-

ko hiriburu eredua eraikitzeko egi-

tasmoak finkatuak ditu jada Hiri

Antolaketarako Plan Orokorrean.

Hamarkada bat beharko du aurrei-

kusitako lan guztiak bukatzeko,

baina marraztutako hainbat

proiektu hasita daude jada. Guz-

tien artean, Zorrotzaurreko penin-

tsula irla bilakatzeko egitasmoa da

handiena. 2017ko martxoan hasi

zituzten obrak: irla sortu ahal izate-

ko, Deustuko kanala zabaldu be-

har dute, eta lan horiek abian di-

tuzte jadanik. Kanala egiteko

obrek 20 milioi euroko aurrekon-

tua izango dute, eta 2021erako

amaituta egotea espero dute. Ka-

nalaren bi aldeak lotzeko, Zorro-

tzaurre eta San Ignazio auzoak lo-

tuko dituen zubia eraikitzen hasi

ziren maiatzean. Hamazazpi hila-

bete iraungo dute lanek, eta 10,2

milioi euroko kostua izango dute.

Luzea da Bizkaiko hiriburuak

martxan dituen eraikuntzen ze-

rrenda: Termibus autobus gelto-

kian ere lanean jarraitzen dute

oraindik. 22 milioi euro inguruko

kostua du geltoki berriak, baina

udalak behin baino gehiagotan

azpimarratu du ez duela dirutan

ordainduko geltoki berria.

Geltokiaren kudeaketaren eta

5.000 metro koadroko lurren truke

egingo dituzte lanak enpresek.

Autobus geltokiarekin batera, par-

kinga ere egingo dute lurpean, eta

geltokiaren gainean geratuko den

eremuan, plaza publiko bat eta

gehienez hamalau solairu izango

dituen eraikin pribatu bat egingo

dituzte. Hainbat jarduera pribatu

bilduko ditu eraikinak: zehaztu ga-

be daude oraindik guztiak, baina,

besteak beste, merkataritza gunea

izango duela jakinarazi dute.

Geltoki berria eraiki bitartean,

behin-behinekoa jarri dute alda-

menean; eta, hain zuzen, lurzoru

horretan egingo dute lurraldeko

etxebizitzen etxe orratzik altuena.

2019. urtean hasiko dituzte lanak,

eta 2022an bukatu: 36 solairu eta

198 etxebizitza inguru izango ditu.

Hiriburua eraldatzeko martxan

jarri den prozesuak eztabaidak

eragin ditu hainbat herritar eta era-

gileren artean. Besteak beste, er-

diguneko espazioen eta kanpoal-

deko auzoen arteko ezberdintasu-

nak areagotzea leporatu dio

udalari Bilboko Auzo Elkarteen Fe-

derazioak, eta manifestazioa ere

egin zuten apirilean, Bestelako Bil-

bo posible da. Kalea ez da isilduko

goiburupean.

Errepide sarea. Bide gehiago,lurraldean ibilgailugutxiago egon arren

A. Larrabe Arnaiz

Bizkaiko hiriburuaren inguruan da-

goen errepide sarea «arintzeko»

neurriak hartu ditu Bizkaiko Foru

Aldundiak aurten. «Bizkaiko XXI.

mendeko obrarik garrantzitsue-

nak», Unai Rementeria ahaldun

nagusiaren esanetan. Bi azpiegi-

tura eraikiko dituzte 2027ra bitarte-

an: itsasadarraren azpitik Getxo

eta Portugalete lotzeko egitas-

moa, batetik; eta Supersur ezize-

nez ezaguna den autobidea AP-

68arekin lotzeko luzapena, beste-

tik. 580 milioi euro gastatuko ditu

diputazioak.

Bilbo hegoaldeko saihesbidea

luzatzeko lanak urtea bukatu au-

rretik abiatuko dituzte, eta

2023rako bukatuko dituzte. 4,5 ki-

lometroko errepide zatia egingo

dute, eta Bilboko Peñascal auzora

iristen den saihesbidea Arrigorria-

gako Venta Alta eremuarekin lotu-

ko dute: Bilboko hegoaldeko

saihesbidea eta AP-68a konekta-

tuko ditu obra horrek. 200 milioi

euro beharko dituzte eraikuntzara-

ko. Behin saihesbidearen luzapen

lanak bukatuta abiatuko dituzte

Portugalete eta Getxo arteko itsa-

sadar azpiko errepidearen lanak.

Artazako lotunean eta Arronde-

giko zubian sortzen diren auto ila-

rak saihesteko helburua du Getxo

eta Portugalete arteko azpiegitu-

rak. Bilboko itsasadarreko ezker

eta eskuin muturrak ur azpiko erre-

pide baten bidez lotuko dituzte

horretarako. Noranzko bakoitzeko

tunel bat izango du, bina bidere-

kin. Autoek bai, baina kamioiek

ere izango dute bertatik igarotze-

ko aukera, eta errepideak ez du or-

dainsaririk izango. «Multimodala»

izango da azpiegitura: auto eta ka-

mioientzat ez ezik, trenari, autobus

elektrikoari edo bestelako garraio

publiko mota bati toki egingo dio-

te galerietan. 380 milioiko kostua

izango du.

Bilboko hegoaldeko saihesbi-

dearen bi muturren jarraipena ma-

rrazten dute bi proiektuek. Batetik,

Getxo eta Portugalete bitarteko

hiru kilometroko tunelak Ballonti-

ko ardatzean bat egingo du

saihesbidearekin; eta, bestetik,

Gasteiz eta Logroño aldera doan

AP-68 bidearekin lotuko dute

saihesbidea. Mapa aztertuz gero,

ondoriozta liteke gaur egun Bilbo

hirigunetik doan A-8 errepideko

trafikoa saihesbidera lekualdatze-

ko asmoa duela aldundiak.

Aitziber Laskibar Lizarribar Bilbo

Liburuan bilduta kaleratu duenTrabajadoras no domesticadas

ikerketa lan kolektiboa dela na-barmendu du Josefina Roco San-filippok (Salta, Argentina, 1979).Ikerketaren arduradun aritu da,talde sustatzaileko beste sei ema-kumeekin: Liz Quintana etxekoeta zaintzarako langileen abokatuespezialistarekin, eta Aidee Esco-bar, Lyudmila Montoya, Pili Gil,Silvia Rugamas eta Riosby Fer-nandez etxeko eta zaintzarakolangileekin. Prozesu guztia denenartean egin izanak lanari balioerantsia eman diola dio: «Langi-leek beraiek problematizatu duteegoera». Horrek, egoera iraultzenhasteko oinarri sendoak jartzeaesan nahi duela dio. «Oso emaitzaindartsua lortu dugu, eta berri-tzailea metodologia aldetik». Etxeko eta zaintzarako langile-

en egoerari buruzko ikerketa ar-

gitaratu berri duzue: ‘Trabaja-

doras no domesticadas’. Zein

baldintza dituzte langile horiek?

Sektore horretako langileen bal-dintzak diskriminaziozkoak diraerabat. Adibidez, asteko 60 ordu-ko lanaldiak onartuta dituzte le-gez, orduko bost euroko soldata-rekin. Ez dago halako lanaldiakprezio horretan dituen beste sek-torerik. Bestetik, bertan lo egitenduten langileen gaueko erregi-mena ez dago ez arautua ez legezaitortua. Beraz, esklabotza berribaten baldintzetan lan egiten du-ten emakumeekin egiten dugutopo; gauez lan egiten dute men-pekotasun handia duten pertso-nekin eta ez dute lan aitortzarik.Lan gaixotasunik ere ez dute ai-tortuta. Beraz, oso lanaldi luzeek,atseden denborarik ezak, menpe-kotasun egoeran edo ohean dau-den pertsonak fisikoki mugitu be-harrak eragindako gaisotasun pi-loa ez daude lan gaisotasun gisaaitortuta. Langabezia asegururikere ez dute. Nahiz hogei urtetangizarte segurantzan kotizatu —as-kotan euren poltsikotik—, langa-bezian geratzen badira ez dute gi-zarte segurantzaren babesik.Urraketa asko jasaten dituzte, le-geak berak onartzen dituenak.Langile horiek jasaten dituzten

matxismo eta jazarpen egoerez

ere ohartarazi duzue. Horren

ohikoak dira halako jarrerak?

Zaila da baieztapen orokorrakegitea: emakume horiek ikus-ezintasun egoeran daude, eta, be-raz, zaila da detektatzea. Gainera,emakumeek beraiek naturaliza-tuta dituzte hainbat indarkeriasinboliko, mikromatxismo eta se-xismo. Arrazakeria, klasismo etamatxismo egoera askok zeharka-

«Behar kolektiboa dazaintza, kolektibokikonpondu behar dena»Josefina Roco SanfilippoEtxeko eta zaintzarako langileen egoerari buruzko ikerketa burua

6 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20aBerbetan

Otzandu gabe aritu nahi duten etxeko eta zaintzarako langileen egoera aztertu, etaondorioak zein eraldaketarako proposamenak liburuan batu ditu Rocok. Ikerketaprozesua bera ekintza gisa landuta, dagoeneko fruituak ikusten hasi da.

ARITZ LOIOLA / FOKU

tzen duten enplegua da. Eta etxe

barruetan gertatzen da, gune pri-

batuetan. Langile horiek babes-

gabe egoten dira eta zaurgarriak

dira. Indarkeria asko topatu di-

tzakegu, eta horietako askok ze-

rikusia dute etxeko langilea kon-

tratatzen duen pertsonak haieki-

ko duen propietate ustearekin.

Indarkeria sexual handia ere ja-

saten dute, eta janzkeraren,

orrazkeraren, hizkeraren zein

ideologia eta erlijioaren kontrol

neurrigabea. Indarkeria afektibo-

az ere hitz egin digute langileek.

Pertsona bat zaintzen duzunean

harreman afektiboa sortzen da

eta horrek sentiberago egiten zai-

tu; zure eskubide guztiak urratu

dituzten arren, zaila egiten zaizu

lan hori uztea, zaintzen duzun

pertsona horregatik. Xantaia

emozionala oso ohikoa izaten da.

Sarri askotan laneko espazioa lan-

gile horien bizitza osoa bihurtzen

da, batez ere lo bertan egiten dute-

nentzat eta migranteentzat. Gero

eta gehiago lotzen dira zaintzen

duten pertsonara, eta euren bizi-

tzak alboratuta uzten dituzte.

Azterketak ondorioztatu du lan-

gile horiek euren buruak zain-

tzeari uzten diotela eta norbera

gutxiesten duen zurrunbilo ba-

tean sartzen direla.

Langile horiek euren buruak des-

kuidatzen hasten dira. Emakume

gisa sistema patriarkal batean gi-

zarteratuta gaude, eta horrek era-

gin zuzena du gure identitatea

sortzean: amatasunaren ideal fal-

tsu hori barneratuta dugu jaio au-

rretik; ama, emazte, zaintzaile

ona izateko behar hori. Etxeko eta

zaintzarako langileen kasuan sis-

temak ondo lotu ditu rol horiek.

Eta egoera bitxi bat: isolamen-

duaren zurrunbiloan itxita dau-

den emakumeak topatu ditugu,

autoestimu oso txikia dutenak,

sozializaziorako gune gutxi dituz-

tenak, ez dituztenak euren esku-

bideak ezagutzen eta euren burua

ez dutenak subjektutzat. Baina

gero, antzeko egoeran dauden

etxeko beste langile batzuekin to-

patzen direnean, haustura bat eta

kolektibizazio bat ematen hasten

da. Egoera iraultzen hasten dira

nolabait, ezetz esaten ikasten, eu-

ren nahi eta beharrak lantzen...

Aldaketa konplexua da, eta kon-

traesan asko eragiten dituena, gi-

zarteak eta familiek beraiengatik

espero dituzten rolak haustea

esan nahi baitu. Horrek gatazkak

eragiten ditu, baina erronka ere

bada, eta ezetz esaten ikasten has-

ten direnean indartu egiten dira

emakume bezala eta langile beza-

la, euren eskubideak ezagutzen

dituztelako eta baldintzak kudea-

tzeko gai izaten hasten direlako.

Ikerketa prozesuaren fruitueta-

ko bat da ahalduntze hori?

Bai. Aldaketak ez dira ez automa-

tikoak, ez bapatekoak, ez magi-

koak. Ikerketa hau prozesu ko-

lektibo bat sustatzeari begira egi-

na dago, eta aldaketa txiki bezain

handiak ikusten ari gara lankide-

en artean; lortzen oso zailak diren

aldaketak, baina, behin lortuta, ez

dutenak atzera bueltarik. Guztiok

guztiongandik ikasten dugun

pentsamendutik ari gara elkar-

truke kolektiboan zubiak eraiki-

tzeko lanean, horrela kolektibo

gisa indartzen garelako. Izan ere,

sistema honen helburuetako bat

indibidualizatzea eta emakume

gisa isolatzea da, eta etxeko eta

zaintzarako langileen artean

ederto lortu dute hori. Beste sek-

tore batzuetan langileak lantokie-

tan batzen dira, euren egoerak

partekatzen dituzte, informatzen

dira. Baina etxeko langileak etxe-

etan isolatuta daude. Beraz, euren

arteko zubiak eraikitzea funtsez-

koa da sistema iraultzeko.

Zubi horiek sortzeko prozesua

izan da zuen lanketa?

2014an Mundubatetik Euskal He-

rriko Eskola Feministak egiten

hasi ginenean sumatu genuen

etxeko eta zaintzarako lanei ema-

ten zaien lekua, langileek siste-

maren makinaria horretan duten

lekua eta horren atzean dagoena:

gizartea nola antolatuta dagoen.

Patriarkatua eta kapitalismoa

desberdintasunak eta injustiziak

erreproduzitzeko funtsezko kon-

plizeak dira. Etxeko eta zaintzara-

ko lanek eusten diote gaur egungo

munduaren funtzionamenduari,

eta ikusezintasun eta infrabalora-

zio hori eraginkorra da orain arte

bezala erreproduzitzen jarrai de-

zan. Hausnarketa lan bat egitea

zen proposamena: zein lan erre-

produzitzen ari garen emakume-

ok, eta, emakume gisa, zein ekar-

pen egin ditzakegun aldatu nahi

dugun funtzionamendua eralda-

tzeko. Beraz, ez gara begirada bik-

timizatzaile eta estigmatizatzaile-

an geratuko; geure burua eragite-

ko eta eraldatzeko subjektu akti-

bo gisa hartuko dugu prozesu ho-

netan.

Hortaz, ez gara lan baldintzen in-

guruko borroka batez ari soilik;

gizarte eredu oso bat iraultzeko

borroka bat da?

Bai. Azken finean, lan baldintzak

sintoma bat dira; lan horrek gizar-

tean duen lekuaren erakusgarri.

Garrantzitsua da lan baldintzak

aldatzea, praktikoki neo-

esklabotzan dauden

emakumeekin topo egi-

ten ari baikara, eta hori

ezin baita onartu. Baina

borrokaren ostertza as-

koz sakonagoa da: gizar-

te bezala nola funtziona-

tzen dugun ikusaraztea

eta zaintza behar kolekti-

boa dela ikusaraztea; bi-

zitzaren hainbat momentutan

guztiok behar dugula. Eta, zaintza

behar kolektibo bat baldin bada,

behar horiek asetzeko apustuak

ere kolektiboa eta politikoa izan

beharko du. Zein gizarte dugun

ikusteko modu bat zaintzari nola

heltzen zaion begiratzea da.

Gizartea aldatu behar dugula

ohartarazteko alarma bat da?

Bai, oihu bat. Eta, diagnostiko

parte hartzailearekin batera, ego-

era aldatzeko ekintza plan inte-

grala txertatu dugu. Proposamen

zehatzak dira, baina gai hau eral-

datzeko borondate politiko eta so-

ziala egotea da gakoa. Tira, eta

erresistentziak ere badaude, ara-

zo honi heltzeak esan nahi duela-

ko pertsona askok bere pribile-

gioak uztea. Zapalkuntzez hitz

egiten ari bagara, pribilegioei burz

ere hitz egin behar dugu. Eta ema-

kume askok historikoki horren-

beste zaindu badute, esan nahi du

beste batzuek ez dutela egin behar

zutena egin. Beraz, ohikotzat di-

tugun hainbat pribilegio desegin

beharko dira, eta noski, horrek

erresistentziak eragiten ditu.

Zeintzuk dira proposatzen ditu-

zuen ekintzak?

Ekintza plan integrala proposa-

tzen dugu. Lau dimentsiotan ba-

natu ditugu lanak, eta guzti ho-

riek zeharkatzen dituzten neurri

transbertsalak ere bai. Batetik, in-

formazioa landu behar da: langi-

leek ez dituzte euren eskubideak

ezagutzen, kontratuak egiten di-

tuztenek ere ez, eta ezta horiei la-

guntza eman behar lieketen lan-

gile publikoek ere. Informazio ar-

giak eskuragarri egon behar du

guztientzat. Bestetik, legeak hu-

tsune argiak ditu, eta, beraz, arau-

diaren erreforma egin behar da.

Mugimendu feministari dagokio-

nez, aliantza konplizeak sortzea

garrantzitsua da eta gaia agenda

poliko feministan sartzea. Femi-

nismo antikapitalista, askatzaile,

kritiko eta apurtzaile bati buruz

hitz egin nahi badugu, femenis-

moak gai honi errotik heldu behar

dio. Etxeko langileei dagokienez,

material pedagogikoa lantzen ari

gara, formazio tailerrak, eta anto-

laketa kolektiboari buruzko lan-

keta. Langile horien artean isola-

mendua dago eta Trabajadoras

no domesticadaselkarte gisa sor-

tzeko lanean ari gara, etxeko eta

zaintzarako langileen Euskal He-

rriko sare bat sortu dadin.

Metodologia berritzailea erabili

duzue ikerketarako, ikerketa

hutsa gainditzen duena.

Ekintza parte hartzaileko ikerke-

ta honen metodologia zer den ize-

nak berak erakusten du: tiraderan

geratu nahi ez duen ikerketa da,

ekintza eta hainbat sektoreren

parte hartzea sustatzen dituena.

Zentzu horretan, oso garrantzi-

tsua izan da sortu zen bigarren tal-

dea: jarraipen batzordea. Azter-

keta guztiak talde horrekin kon-

trastatu dira uneoro, eta ekintza

integralerako planerako propo-

samenak ere bi taldeen artean

egin ditugu. Jarraipen batzordea

hainbat alderdi politiko, sindika-

tu eta gizarte eragiletako kideek

eta sektorearekin lotura duten

beste emakume batzuk osatzen

dute. Elkarrekin aritu gara proze-

su osoan, eta ondorioz, arazoare-

kiko duten konpromisoa askoz

handiagoa da. Azterketa honekin

instituzioetara jotzeko

asmoa dugu, eta horietan

dauden talde batzuetako

kideekin aliantza egina

dugu, prozesuaren parte

izan direlako. Hortaz, ja-

soko dugun babes eta in-

darra askoz handiagoa

izango da liburu itxiare-

kin ateak jotzera joango

bagina baino.

Hori ikusita, esan liteke lan hau

inflexio puntu bat izango dela?

Baietz uste dut. Inflexio puntu bat

izango da, eta haustura eta elkar

topatze gune bat. Ikusi dugu ezin

dela horrela jarraitu, eta gainera,

borrokarako gakoak orain arte

ikusi ez genituenak direla kontu-

ratu gara: ez dela nahikoa lan bal-

dintzak eta soldatak borrokatzea,

berdin-berdin jarraituko genuke-

elako emakumeok zaintza lane-

tan. Arazoa sinplifikatu egin be-

har dugu: muina zein den ikusi,

eta horra jo zuzenean. Parekide-

tasun eza guztioi eragiten digun

zerbait da, eta, beraz, etxeko eta

zaintzarako langileei buruz ari ga-

renean, gizarte bezala dugun ara-

zo eta erronka bati buruz ari gara.

Hortaz, aliantza berriak sotu, eta

gaia agenda politikoan sartu be-

har dugu.

7BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20a Berbetan

«Esklabotza berri batenbaldintzetan lan egiten duten emakumeekin topoegiten ari gara»

«Ez da nahikoa lan baldintzaketa soldatak hobetzea, berdin jarraituko genukeelakoemakumeok zaintza lanetan»

«Tiraderan geratu nahi ez duenikerketa da, ekintza etahainbat sektoreren partehartzea sustatzen dituena»

«Elkartea sortzeko lanean ari gara, etxeko etazaintzarako langileen EuskalHerriko sare bat sortu dadin»

RPARAJETIKIgor Elordui Etxebarria

Hizkuntz

euskakizuna

Mezu bat jaso dutWhatsapp bidezmugikorrean: HA-BEren oharra!

2017-2018 ikasturteko ekainekoemaitzak balio gabe geratzen diraaldi baterako, hainbat izan baitirafiltrazioengatik jarritako helegi-teak. Bolo-bolo zabaldu da, non-bait. Euskaltegietako hainbatikasle, asaldaturik, euskaltegieta-ra eta nor bere irakasleari deikahasi dira: ¿Cómo es posible? Yonecesito el B2 para mantener mi

puesto de trabajo. ¿Qué ha pasa-do? El B1 me dá puntos... ¿Ahora

qué hago? Irakasleak zur eta lur,ikasleei lasaitzeko eskatzen, dei-tuko duela euskaltegiko bulega-riari eta, mesedez, euskaraz egi-

teko. Euskaltegiko bulegariak,aho bete hortz, berak ez dakielaezer; inork ez diola horren berrieman eta deituko duela HABEra,ea hori mezua zer den. HABEkoidazkariak, serio demonio, mezuhori ez dela benetakoa, HABEk ezdituela ekaineko emaitzak baliogabe utzi, ez dagoela ez filtrazio-rik, ez helegiterik, ez ezer.Oharra asmakizuna da (psiko-

sia ere bai), baina mezua existituda. Eta nahiz eta lagun gutxi ba-tzuen arteko txantxa izan, egonda larrituta, irakasleari deitu dio-nik. Horrexegatik, merezi duhausnartzea. Hasteko, nola susta-tu duten lan eskaintza publikoaenplegu-politikek (edo politikoenplegatuek), langabeziaren edo-

ta prekaritatearen atzaparretatikbetiko libratuko gaituen lur pro-mestua balitz bezala (a, zer nego-zioa hori ere!). Baita, horren hari-tik, nola lagundu duten hedabi-deek fenomenoaren ikusgarrita-sunean. Gero, nola eragiten duenlan-merkatuan, oro har, eta bere-ziki, osasun edota hezkuntza-la-ko arloetan. Benetan, hori da, ha-lako langintzetan, bidea? Azke-nik, nola ez, nola eragin duten horien baitako hizkuntz-eskaki-zunek, euskararen ezagutzan zein erabileran, euskaltegien jar-dunean...Zuzena eta egokia da euskalte-

giek eta irakasleek mailak egiaz-tatzen eta hizkuntza-eskakizunakonartzen erantzukizun eta ardurahandiagoak hartzea. Alabaina, zeraitorpen du euskara-irakasleenlanak? Hezkuntzako irakasleakkexu dira behar eta merezi haina-ko aitortzarik ez daukatelako; etahala da. Orduan, baina, zer esaneuskaltegi eta euskaltegietako ira-

kasleei buruz? Zer gertatzen dabehin lanpostua eskuratuta eus-karaz egiten ez duen langileare-kin? Zergatik ote horrenbesteitzultzaile eta zuzentzaileren be-harra? Zilegi al da euskaraz egitenduenak (ama hizkuntza duelakoedo dena dalakoagatik) hizkuntz-eskakizuna, demagun B2, ez lor-tzea idatzizko probagatik? Zerga-tik ez egin, mintzamenari baliohandiagoa emango bazaio, ahoz-koa lehendabizi? Galdera sortatxo bat baino ez

da. Luze joko luke hausnarketak(eta eztabaidak). Hezkuntza siste-mak bere kabuz ezin duela ber-matu ikasle guztien elebitasunaesan zuen Cristina Uriarte Jaurla-ritzako Hezkuntza SailburuakLegebiltzarrean, Ebaluazio Diag-nostikoaren azken emaitzen aur-kezpenean. Arrazoia du. Hiz-kuntz euskakizuna egiten diot:Jaurlaritzako opor osteko lehenbilkuran horretaz ohartarazteagainontzeko sailei.

Zer gertatzen dalanpostua eskuratuta

euskaraz egiten ezduen langilearekin?Zergatik horrenbeste

itzultzaile? Zilegi al da euskaraz egiten

duenak hizkuntzeskakizuna ez lortzea

idatzizkoprobagatik?

BIZKAIKO HITZAk irakurleen

eskutitzak plazaratzen ditu. Ez

dituzte 1.400 karaktere baino

gehiago izan behar, tarteak bar-

ne, eta BIZKAIKO HITZAk moz-

teko eskubidea du. Helbide ho-

netara bidali behar dira, izen-

abizenak eta herria adierazita:

Bizkaiko Hitza, Uribitarte kalea

18, 3.C, 48001 Bilbo. Eskutitzak

Internet bidez bidaltzeko, igorri

gutunak helbide honetara:

[email protected].

%

Konstituzionaleanda bonbardaketariburuzko kereila

DURANGO bBizkaiko LurraldeAuzitegiak Durangoko bonbar-daketari buruzko kereila artxiba-tzea erabaki ondoren, babes he-legitea arkeztu du DurangokoUdalak Espainiako AuzitegiKonstituzionalean. 1937an 300hildako baino gehiago eragin zi-tuen bonbardaketa gizateriarenaurkako krimen gisa ikertu dadi-la eskatu du udalak.

Orkonera tunelekosarrerako hormabat eraitsiko dute

BARAKALDO bUdalak jakinaraziduenez, Barakaldoko Orkoneratunelera sartzeko hormetako batbota egingo dute. Iaz gune ilunakatzemateko egindako ibilaldianemakumeek seinalatu zuten le-kuetako bat da, eta, horri kasueginda, segurtasuna hobetzekohartu du erabakia udalak. 10.000euroko kostua izango du.

Irudia b Bilbo

Karpatxo eta Mekanitxin, Aste Nagusiko kide berriakBilboko Aste Nagusiak pertsonaia berriak izango ditu, aurten, txosnetako karpa eta mekanotuboen artean: Karpatxo eta Mekanitxin. Parrandazalea

da Karpatxo, martxa handikoa; Mekanitxin, arduratsu eta langilea. Konpartsen programazioan gero eta indar handiagoa hartzen ari den haurren pro-

gramazioa dinamizatuko dute, biek, patinen gainean. Besteak beste, goitibehera tailerra, Gastro Txikia eta nork bere txosna sortzeko tailerra izango

dituzte aurten haurrek. Hilabete eskas falta da Aste Nagusirako eta, beroketa gisa, bihar izango da Konpartsakide eguna, Areatzan. MARISOL RAMIREZ / FOKU

8 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20aIritzia

Uxue Gutierrez Lorenzo Bilbo

Oinezkoentzako bi bide berri

izango ditu Bilbok datorren urte-

an, Bilboko Udalak eta Bizkaiko

Foru Aldundiak adostutako pla-

naren ondorioz. Santutxu, Miri-

billa eta Bolueta auzoak lotuko

ditu lehenak. Horretarako, Mira-

flores zubian oinezkoentzako bi-

dea egingo dute, eta ibilbidea lau

zatitan banatua egongo da. Biga-

rrena, berriz, Artxanda mendia-

ren eraldaketaren parte da. Izan

ere, errepide zaharrean 5,6 kilo-

metroko pasealeku begiralekua

eraikitzea da asmoa. Guztira, ildo

beretik doazen lau proiektu ira-

garri dituzte. Beste bi eraldaketa

planak Ibarrekolanda auzoko tu-

nelean eta Zabalbide kaleko Uri-

barriko zatian izango dira.

Santutxu eta Miribilla batuko

dituen bidea izango da eraldaketa

planean lehena, eta irailean hasi-

ko dira eraikuntza lanak. Lau za-

titan banatuko da bidea, eta hiru

ibilbide izango ditu: Santutxutik

Miraflores zubira lehena; zubi az-

pitik igarota, Boluetaraino iritsiko

da bigarrena; eta, zubiaren beste

aldetik, Miribilla auzoan dagoen

gasolindegiraino iritsiko da hiru-

garrena. Hiru auzoak eta bideak

batzen dituen zubiaren pasabidea

izango da ibilbidearen laugarren

zatia. Azken hori da, hain zuzen

ere, foru aldundiak kudeatuko

duen bakarra. Horrela, orain arte

ibilgailuentzat soilik irisgarria zen

zubia oinezkoentzako pasealeku

bilakatuko da. Mirafloresko erai-

kuntza plana aurtengo irailean

hasi eta 2019an bukatzea aurrei-

kusten da.

Bigarren bidea, berriz, 5,6 kilo-

metro luzeko pasealeku begirato-

kia izango da, Artxanda mendia

zeharkatuko duena. Hiru biribil-

guneren eraikuntzan oinarrituko

da proiektua, Deustu eta Santo

Domingo lotuz. Nogako, Trueba-

ko eta Santo Domingoko biribil-

guneak egingo dituzte egun bide-

gurutze bidez lotuta dauden

eremuetan. Jende eta auto jario

ugariko eremuak dira, eta gune

horietako segurtasuna areagotu

eta trafikoa arintzea da institu-

zioen asmoa. Imanol Pradales

Ekonomia eta Lurralde Garape-

nerako Sustapen diputatuak

adierazi duenez, bide berriak

«ibilgailuen eta oinezkoen arte-

ko bizikidetza hobea ahalbidetu-

ko du». Era horretan, Asuako

ibarra, Txorierri eta Abraren

bokala ikusteko aukera egongo

da, hiri osoko panoramikarekin

batera.

Udalak eta aldundiak jakinara-

zi dutenez, hiri ibilbide «irisgarri

eta seguruak» eraikitzea da

proiektuaren asmoa, herritarren

hainbat eskaera «historikori»

erantzuna emanez. Guztira, 8,5

kilometro berri egongo dira oi-

nezkoentzat irisgarri, eta inber-

tsioa, orotara, 6,5 milioi eurokoa

izango da.

Ibarrekolanda eta UribarriBeste bi eraldaketa planek Bilbo-

rako bi sarbide nagusitan izango

dute eragina. Alde batetik, oinez-

koen pasabidea egingo dute Uri-

barri auzoan dagoen Zabalbide

etorbidearen 106. eta 112. zenba-

kien arteko tartean. Asmoa da

zenbaki bakoitien aldean espaloia

eta kontrako aldean errepidea za-

baltzea, ibilgailuentzako bi no-

ranzkoak mantenduz. Azkenik,

Ibarrekolandako Carmelo Berna-

olako tunelerako sarbidea ere

eraldatuko dute. Era horretan, tu-

nelaren sarreretako baten eta hu-

ra inguratzen duten biribilgunea-

ren eta errepide sarearen kudea-

keta udalak hartuko du bere gain.

Miraflores zubia oinez zeharkatuahal izango da 2019tik aurreraBilboko Santutxu, Bolueta eta Miribilla auzoak lotuko ditu bideak b Era berean, Artxandanpasealeku begiralekua atonduko dute, mendia zeharkatzen duen errepidean

Miraflores zubiak goitik zeharkatzen du Abusu auzoa. MARISOL RAMIREZ / FOKU

Guztira, 8,5 kilometroberri egongo diraoinezkoentzat irisgarri,6,5 milioi eurokoinbertsioarekin

Mirafloresko eraikuntza planaaurtengo irailean hasieta 2019an bukatzeaaurreikusten da

9BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20a Gaiak

Natalia Salazar Orbe Bilbo

Kalitatezko pilota partidak zaleen

esku: horixe eskainiko dute aur-

ten ere Bizkaiko Torneoko saioek.

Abiatzear da taldeka jokatzen den

torneo bakarra. Gaur ekingo diote

Gizonezkoen VII. Bizkaia Torneo-

ari. Aurten, emakumeak ere ate-

rako dira frontoira. Urrian iritsiko

da azken horien txanda.

Gizonezkoen saioetan, 24 pilo-

tari lehiatuko dira. Launa kidek

osatutako sei taldetan lehiatuko

dira. Buruz buru, lau eta erdian

eta binaka jokatuko dute; hauek

izango dira talde bakoitzeko kapi-

tainak: Altuna III.a, Rezusta, Olai-

zola II.a, Elezkano II.a, Urrutikoe-

txea eta Bengoetxea VI.a .

Aurten ere, kanporaketa zuze-

neko lehiaketa sistema batean oi-

narrituta antolatu dute torneoa.

Lau taldek —Olaizola II.a, Bengoe-

txea VI.a, Altuna III.a eta Rezusta

buru dituztenak— final-laurdene-

tako kanporaketak jokatuko di-

tuzte; bi talde irabazleek finaler-

dietan zain izango dituzte dituzte

Elezkano II.aren eta Urrutikoe-

txearen taldeak. Horko bi talde

irabazleek jokatuko dute finala.

Binakako partidak 22 tantora jo-

katuko dira bikoteka, eta, bana-

kakoak, frontoi osoan eta lau eta

erdian, 18 tantora.

Binakako modalitatean ondo-

ko pilotari hauek ariko dira: Altu-

na-Martija, Elezkano-Zabaleta,

Irribarria-Rezusta, Olaizola-Are-

txabaleta, Urrutikoetxea-Albisu

mailako pilotariek modalitate

horretan jokatuko baitute. Sei ka-

pitainez gain, nabarmentzekoa

da Irribarria ariko dela aurrelari

Rezustarekin.

Finaleko sarrerak eskuratzeko,

bi telefono zenbaki jarri dituzte

zaleen eskura: 688-868 868 eta

661-259 009. Kanporaketetarako

sarrerei dagokienez, partidak

jokatuko diren frontoietako txar-

teldegietan eskuratu ahalko dira.

Emakumeen lehen torneoa

Bizkaiko Torneoan emakumeak

paleta eta eskuzko modalitatee-

tan lehiatuko dira. Urriaren 27an

hasiko da eskuzko lehiaketa, eta

azaroaren 17an jokatuko dute fi-

nala. Paletazko torneoari dago-

kionez, abenduaren 8an abiatuko

dute, eta hil beraren 29an egingo

dute finala. Ez dute jakinarazi

lehiakideen izenik.

Partida guztiek Bizkaia fron-

toia izango dute agertoki. Esku-

huska zein paleta modalitatean,

hiruna bikotez osatutako bi mul-

tzotan banatuta lehiatuko dira, li-

ga sistemara. Eta multzo bakoi-

tzeko irabazlea igaroko da finale-

ra.

Emakumeen pilota jokoa iku-

sarazteaz gain, emakume gazteen

artean kirol horrekiko afizioa piz-

tu nahi du Bizkaia Torneoak, gero

eta emakume pilotari gehiago

egon daitezen. Hala azaldu zuen

Lorea BilbaoEuskara eta Kultura

foru diputatuak aurkezpenean.

Gaur hasiko da Bizkaia torneoa

Taldekako VII. pilota torneoko finala abuztuaren 21ean jokatuko dute bAurten emakumeakere lehiatuko dira, aurreneko aldiz: urritik azarora jokatuko dute torneoa, Bizkaia frontoian

Gizonezkoen saioetan 24 jokalari ariko dira lehian, sei taldetan banatuta. BIZKAIKO FORU ALDUNDIA

Emakumeak eskuz eta paletaz lehiatuko dira. BIZKAIKO FORU ALDUNDIA

Informazio gehiago

nahi izanez gero,

jo webgune honetara:

bizkaiafrontoia.com

@

10BIZKAIKO HITZA

Ostirala, 2018ko uztailaren 20aGaiak

GIZONEZKOEN TORNEOA

TALDEAK BURUZ BURU LAU T’ERDIAN BINAKA

Oiz Bakaikoa Arteaga Olaizola II.a-Aretxabaleta

Sollube Ugalde Retegi Bi Elezkano II.a-Zabaleta

Gorbeia Etxeberria Mendizabal Altuna III.a-Martija

Kolitza Dario Ezkurdia Irribarria-Rezusta

Anboto Erasun Victor Urrutikoetxea-Albisu

Ganekogorta Urretabizkaia Laso Bengoetxea VI.a-Larunbe

eta Bengoetxea-Larunbe. Lau eta

erdikoan, Ezkurdia, Mendizabal,

Retegi Bi, Victor, Laso eta Artega

II.a lehiatuko dira. Azkenik,

Ugalde, Dario, Etxeberria, Era-

sun, Urretabizkaia eta Bakaikoa

ariko dira buruz buru frontoi

osoan.

Zozketa erabili dute taldeak

osatzeko, eta kapitainak rankin-

garen arabera izendatu dituzte.

Bizkaiko sei mendi aukeratu di-

tuzte taldeak izendatzeko: Oiz,

Sollube, Gorbeia, Kolitza, Anboto

eta Ganekogorta. Talde bakoitze-

ko bi pilotari ariko dira bikoteka,

eta bana lau eta erdikoan eta bu-

ruz burukoan.

Gaur eta etzi jokatuko dituzte

final-laurdenetako bi kanporake-

tak. Arrigorriagan ariko dira Oiz

eta Ganekogorta taldeak, gaur,

22:00etan. Igandekoa Barakaldon

jokatuko dute, 18:00etan, Gorbeia

eta Kolitza taldeek.

Etxebarrin jokatuko da Bizkaia

torneoko lehen finalaurrekoa

egun horretan bertan, 18:00etan,

eta bigarrena, hurrengo asteko

igandean, uztailaren 29an, Zea-

nurin, 17:00etan.

Finalerdietan nagusitzen diren

bi taldeek finala jokatuko dute.

Abuztuaren 21erako jarri dute az-

ken jaialdi horretarako eguna.

Agertokia, berriz, Bizkaia frontoia

izango da. 18:00etan emango dio-

te hasiera jaialdiari.

Binakako partidek sortuko du-

te ikusminik handiena, talde ba-

koitzeko kapitainek eta lehen

Eider Mugartegi Markina

Nagusiki hiriburuetan egiten di-ren musika jaialdiak herrietakopublikoari ere hurreratzeko as-moz, Markina-Xemeingo biga-rren Jazzaldia antolatu du Uha-gon kultur elkarteak. Maila han-diko hiru talde gonbidatu dituztejaialdira, gaur hasi eta domekarabitarte. Ingurune paregabeak au-keratu dituzte, gainera, emanal-dietarako: kulturguneko lorate-gia izango dute lehen talde biekagertoki, eta herrigunera era-mango dute, berriz, hirugarrena,Markina-Xemeingo alde zaharre-ra.Dr. Maha’s Miracle Tonic-en

swing, western swing eta rhythmand blues erritmoek zabaldukodute Jazzaldia. «Doinu horiek30eko eta 40ko hamarkadetanmurgiltzen gaituzte. Kalakariengurdiak eta musikari buhame no-maden ikuskizunak ekartzen di-

tuzte gogora», aurreratu dute an-tolatzaileek.2011. urteko udan sortu zene-

tik, Dr Maha’s Miracle Tonic tal-deak ehunka emanaldi eskainiditu, bai eta sari ugari irabazi ere.Sorrera urtean bertan Bilbo HiriaRock Jaialdiko bigarren saria, etaEuskadiko eta Bizkaiko taldeonenaren sariak, Azkena Rocksaria eta Barakaldo Pop Rocksaria pilatu ditu taldeak azkenurteetan.

2016an kaleratu zuten hiruga-rren iraupen luzeko lana, Bank-krobbers, eta 2017ko urtarriletikaurkezpenekin geratu gabe dabil-tza. «Harmonia oso zainduak,doinu dantzagarriak eta banjoa-ren eta biolinaren tinbreak na-

barmentzen ditu taldeak, umoredosi handiagaz». Uda guztia jaialdiz jaialdi

emango dute; HondarribikoBlues jaialditik igaro berri datozMarkina-Xemeinera.

ApartekoaAntolatzaileek azaldu dutenez,hiru emanaldiek daukate «bere-zitasuna, xarma eta aberastasu-na». Hala ere, zapatuko kontzer-tua nabarmendu dute: Charlie

Parker With Strings.«Zalantzarik gabe, galduezinezko kontzertu batda, bai jazz zaleentzat etabaita ez direnentzatere».

Charlie Parker (Kansas City,1920 -New York, 1955) Birdezize-nez ezaguna zen saxofonista etakonpositore estatubatuarra saxo-foi altu jotzaile onenetakotzat jo-tzen da. Jazz kritikarien esanetan,historiako musikaririk garrantzi-

tsuenetakoa da, Louis Arms-trong, John Coltrane eta Miles Da-visekin batera. «Bepop-aren sor-tzaileetako bat izateaz gain, jazze-an bide berri garrantzitsuakzabaldu zituen Parkerrek. Bereametsetako bat soka orkestra ba-tekin grabatzea zen, eta ametshori egia bihurtu zuen: 1949 eta1950. urteetan bi grabazio egin zi-tuen estudioan soka orkestra ba-tekin, Chalie Parker With Stringsizenburupean».Bi grabazio horietan oinarritu-

ta dago zapatuko kontzertua.Apartekoa izango dela azpima-rratu dute, gainera, Parkerren lanhoriek oso gutxitan taularatu bai-tira, besteak beste, proiektuhonen zailtasunagatik. «EuskalHerrian Charlie Parker withStrings taularatzen den bigarrenaldia izango da Markina-Xemeingoa. Lehenengoz,2005eko Donostiako Jazzaldiantaularatu zen, Phil Woodsen

gidaritzapean, Et Incarnatusharizko orkestrak lagunduta».Charlie Parker with Strings

Roberto Pachecoren eskutikdator Markina-Xemeinera.Hamar musikarik interpretatukodituzte Parkerren lanak, RobertoPachecok gidatuta. «Kalitateabermatuta dago; taldekidebatzuk Euskadiko Orkestra Sin-fonikoko eta Musikeneko musi-kariak dira». Maraya Zydeco Trio hirukoteak

emango dio amaiera aurtengoJazzaldiari; Getxoko NazioartekoBlues Jaialdian jota datoz Marki-na-Xemeingo Jazzaldira. Missi-ssipi inguruko doinu biziak eskai-niko ditu taldeak, zydeco etablues erritmoak. «Formazio be-rezia dugu Maraya Zydeco Trio.Gutxitan ikusten da, edo inoiz ez,akordeoia blues doinuak jotzen,instrumentu hori folk edo doinuklasikoekin lotzen baita».Zehaztu dutenez, zydeco dei-

tzen da hirukote horren musikaestiloa. «Zydeco eta cajun musikajotzen duten Espainiako Estatukobanda bakarra dira». Musika es-tilo horiek nondik nora datozenazaltzeko, eskuorri bereziak erebanatuko dituzte. «Musikak,musikaren edertasunaz gozatze-az gain, munduko zein gertukohistoria eta kulturak ezagutzekoaukera ederra ematen digulako».

Jazz doinuak Lea-Artibaieskualdera helduko dira gaurMarkina-Xemeingo II. Jazzaldiak hiru kontzertu eskainiko ditu bCharlie Parker With StringsEuskal Herrian taularatzen den bigarren aldia izango dela aurreratu dute antolatzaileek

Maraya Zydeco Trio-ren kontzertua. Maria Alvarez, akordeoia jotzen. ASTURPACOL FOTOGRAFIA

Kulturguneko lorategia izangodute lehen talde biek agertoki,eta alde zaharrera eramangodute hirugarrena

EGITARAUA

Gaurtik igandera, hiru kontzer-

tuk osatzen dute Markina-Xe-

meingo II. Jazzaldiko egitaraua.

Gaur

20:00.Dr Maha’s Miracle To-

nic. Western swing, rhythm

and blues. Musikariak: Patxi

Lopez Monasterio bateria; Da-

niel Gonzalez kontrabaxua;

David Sanchez Damian gitarra,

bouzouki eta ahotsa; Nerea Al-

berdi biolina eta koroak; eta

Sergio Llanos banjoa eta gita-

rra.

Bihar

20:00.Charlie Parker With

Strings, Roberto Patxekoren

eskutik. Musikariak: Roberto

Patxeko saxofoi altu bakarlaria;

Judith Montero saxofoi sopra-

noa; Izaskun Etxebeste, Irene

Etxebeste eta Maddi Arana bi-

bolinak; Natacha Dupuy biola;

Elena Escalza biolontxeloa;

Kike Arza kontrabaxua; Satxa

Soriazu pianoa; eta Juanma

Urriza bateria.

Etzi

12:30.Maraya Zydeco Trio,

Blues, Zydeco. Musikariak:

Maraya Zydeco acordeoia; Mi-

chael Lee Wolfe gitarra eta

ahotsa; eta Ethan Winogrand

bateria.

11BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20a Gaiak

Natalia Salazar Orbe Lekeitio

Plazaz plaza ari-

tzen ziren kobla-

kariak, Erdi Aro-

ko Europan.

Diru apur baten

edo jatekoaren

truk, ikuskizuna eskaintzen zu-

ten, kalean. Pikaroaren irudiare-

kin ere lotzen zituzten askok.

Ikuskizun landugabeak ziren ba-

tzuk; baina garaiko olerkigintza-

ren transmisio lana ere egin zuten

beste askok. Antzokietako ager-

toki zurrunetatik jaitsi, eta ikus-

entzulearekiko gertutasuna eta

elkarreragina ahalbidetzen du

ikuskizun mota horrek. Erdi Aro-

ko aitzindari haien bideari jarrai-

tzen diote hainbat topaketa eta

jaialdik. Kalitate handiko sormen

lanak eskaintzen dituzte gertu,

eskuragarri. Eako Poesia Egunak

ospatu zituzten asteburuan, bai-

na hainbat eta hainbat dira, hiri

zein herrietan antolatzen dituz-

ten era horretako topaketak. Le-

keition 29. Kaleka egiten ari dira:

Nazioarteko Kale Antzerki Jaial-

dia. Egitarau ofiziala atzo abiatu

zuten, eta igandera bitartean 28

proposamen jarriko dituzte ikus-

entzuleen esku.

Antzerki fisikoak, objektu-an-

tzerkia, maskarak, zirku garaiki-

dea, clownak, ehun sorkuntza,

dantza garaikidea, funanbulis-

moa, aireko dantza zein pirotek-

niarekin lotutako ikuskizunak

eramango dituzte Lea-Artibaiko

kostaldeko herri horretara. Artis-

tak eta konpainiak, bertakoak

zein kanpotik etorritakoak dira:

Herrialde Katalan, Espainia, Her-

behere, Frantzia, Danimarka edo

Portugaldik iritsitako sortzaileak

ariko dira. Formatoak ere, dene-

tarikoak prestatu dituzte: kon-

tzertu pedagogikoa, erakusketa,

performance instalazioa, taile-

rrak eta ikuskizunak eskainiko

dituzte.

Proposamen ikusgarriak ez

eze, mamiz betetako lanak aur-

keztuko dituzte batzuek eta bes-

teek. 1950eko hamarkadako

ehun lantegi bateko bi emakume

beharginen egoera eta istorioa

taularatuko ditu Herrialde Kata-

lanetako Estampades konpai-

niak. Hari eta harilen artean in-

terpretatuko duten aire dantzako

ikuskizuna da: Enfila S. A.Bertan,

Coma i Cros de Salt lantegian lan

egin zuten eta une zailetan be-

raien bizitzaren haria apurtu eta

eten ez zuten andreak omendu

nahi ditu ikuskizunak. Bide ba-

tez, aintzinako lanbideak ere

omentzen ditu.

Datozen hiru egunetan jaialdi-

ko sail nagusian ariko dira, horiez

gain, Lucas Ecobedo, Lekittoko

Deabruak, Karl Stets, Godot, Baa-

kai Katiuska, Bilbobasso, Nue-

veuno konpainia, Ganso y Cia,

Hika Teatroa eta Barsanti.

Kaleka ScratchSail ofizial horrez gain, lanak aur-

kezteko beste formato batzuk

daude aurten ere. Iaz abiatutako

esperientziak izan zuen arrakasta

ikusita, berau sendotzeak merezi

Kaleka Nazioarteko Kale Antzerki Jaialdia abiatu dute Lekeition; 29. edizioa dute aurtengoa. Igandera arte luzatuko da arte eszenikoen aldaera guztiak ikus-entzuleengandik gertu jartzen dituenemanaldia. 28 ikuskizun eskainiko dituzte guztira. Gehienak, leku publikoetan; kalean, plazetan.

Koblakari jantzienen eran

Euskal Herriko, Herrialde Katalanetako, Espainiako, Herbehereetako, Frantziako, Danimarkako eta Portugalgo artistak elkartuko ditu Kaleka jaialdiak. KALEKA

12 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20aProposamena

zoen ikuskizuna eskainiko dute.Gaur izango da emanaldia. Egita-rau ofizialaren barruan jaso duteikuskizun hori ere, sail ofizialean,hain zuzen.

Trebakuntza saioakSormenaren hariek harilkatuta-ko jaialdia da Kaleka. Batean ira-katsi, ikasi eta sortutakoak jen-daurrera aurkezten dituzte gero.Jaialdiak eskaintzen dituen treba-kuntza saioekin gertatzen dahori, besteak beste. Matias Zano-

ttik eskaini duen ikasta-roa gaur bukatuko da.Revestidos izendapena-rekin, antzokietan era-biltzen diren jantziensorkuntzaren inguruko

workshop-a egin du. Tailer ho-rretan sortutako jantziak bihareta etzi ikusi ahalko dira, Eskola-peko aretoko erakusketan.Arte eszenikoen arloko ama-

teur zein profesionalek Rui Pai-xao clownaren esperintzia balia-tuta ikasteko aukera izango dute,etzi. Trebakuntza saio guztietanparte hartzeko nahitaezkoa daizena ematea aurretiaz.

duela jabetu dira. Kaleka Scratchsailean bildu dituzte garapen edosorkuntza prozesuan dauden la-nak. Ikuskizunaren espazioa ba-liatzen dute kultur eragileen, ar-tisten eta ikus-entzuleen artekosormen-harremana trukatzeko.Sail horretan parte hartzeko 30

eskaera iritsi zaizkie aurten. Biaukeratu dituzte. HolandakoEfecto R konpainiak I made yourfavorite soup ikuskizuna taulara-tuko du Uribarren parkean. Nor-bere eta espazioaren eraldaketaditu ardatz. Harremanak, aurrei-kuspenak eta distantziak haus-narketarako aztergai. Trapezistabat eta dantzari bat dira protago-nistak, eta egitura metaliko batekmugatutako espazioan garatukodute lana. Gaur Kalekak eskaini-ko duen lehen ikuskizuna da.Proposamen horrez gain, clownibiltarien inguruko ikuskizunariburuzko iritzia emateko aukeraizan dute ikusleek. Extremadura-ko (Espainia) Asaco Produccio-nes-ek Tanque Gurugu aurkeztuzuen atzo. Artistek ikusleen feed-backhori jaso ahal izan dute, az-ken lana borobildu aldera.

Kalekaz Blai da iaz hasi eta aur-ten finkatuko duten beste espe-rientzia. Urtean zehar jaialdikosormen lanen inguruan herriangauzatzen diren jarduerak susta-tu eta bultzatzea du helburu sailhorrek. Aurten, jaialdia hasi au-rreko egunetan Lekeitioko hez-kuntza zentroekin lanean aritudira Barsanti eta Markeliñe kon-painiak. Trebakuntza izaera dutesaiook.Espazio publikoan eskaintzen

dituen lan guztiez gain, Kalekak

Arropaineko Arragua sorkuntzaespazioan bi ikuskizun eskainiditu. Atzo eta herenegun egin zi-tuzten emanaldiak bertan. Herri osoa kutsatu da kaleko

arte eszenikoen birusaz. Isuntzahondartzako Malekoia tabernakere bat egin du proposamenekin.Bertan, magia eta diskofesta uz-tartuko dituen Winston Koper-land eta Urko NotreDamepaila-

Ikuskizun ikusgarriak ere izaten dira jaialdian, iazko Entre cuatro tiempos, horren eredu. KIÑUKA

Besteak beste, antzerkifisikoak, maskarak, zirkua,ehun sorkuntza, dantza etapiroteknia saioak izango dira

KALEKA JAIALDIA

‘Is it there. Round the corner’

Efecto R konpainia.Eraikitako

espazio baten barruan bi ema-

kumek duten harremanari bu-

ruzko ikuskizuna aurkeztuko du

Holandatik iritsi den Efecto R

konpainiak. Egitura aldatu aha-

la, aldatuz joango da gorputzen

arteko erlazioa ere. Bihar eskai-

niko dute, 21:30ean, Talan. Adin

guztiei zuzendutako 25 minutu-

ko ikuskizuna da.

‘Babo Royal’

Ganso y Cia konpainiaren es-

kutik.Zentzutasuna eta normal-

tasuna debekatuta dauden

erreinu batera gerturatuko ditu

ikus-entzuleak Ganso y Cia kon-

painiak Babo Royal ikuskizuna-

ren bidez. Errege ero bat eta ko-

blakari bitxi bat ditu protagonis-

ta. Igandean eskainiko dute ia

ordubeteko emanaldia,

18:30etik aurrera, plazan.

‘Amor’

Bilbobasso konpainiaren es-

kutik.Senar-emazte batzuen bi-

zitzari buruzko satira txundiga-

rria taularatuko du konpainiak.

Urte askotako elkarbizitza leher-

tu egingo da eta txinpartak ate-

rako dira. Bihar eskainiko dute,

22:30ean, plazan.

‘Atuendos caprichosos’

Matias Zanottiren erakuske-

ta.Plastika eta modaren arteko

mugan sortutako jantzien era-

kusketa ikusgai dago Eskolape

aretoan. 18:30etik 20:30era bisi-

ta daiteke gaur eta bihar, eta,

11:00etatik 14:00etara, bihar.

‘Anabasa’

Lekittoko Deabruak taldea-

ren eskutik.Mundua kaos han-

di batean murgilduta dago. Bri-

gada ilunek txoko guztietara iris-

teko saiakera egingo dute.

Zuzeneko musika eta piroteknia

uztartuta, ikus-entzuleak txin-

parten azpian dantzan jarriko

ditu. Gaur 23:00etan abiatuko

dute saioa plazatik, eta talarako

bidea hartuko dute.

‘Lullaby’

Godot artistaren eskutik. Ikus-

entzuleekiko harremana landu-

ko du Godot pailazoak. Inprobi-

sazioa baliatuko du horretarako.

Performance komiko eta probo-

katzailea taularatuko du bihar,

plazan, 20:00etatik aurrera.

Konplizitatez, emozioz eta irriba-

rrez betetako saioa izango da.

‘Egurra’

Baakai Katiuskaren eskutik.

Euskal Herriko eta Herrialde Ka-

talanetako artistak elkartu dira

eta dantza, zirkua eta musika uz-

tartuta kulturaren gaurkotasuna-

ren aldarrikapena irudikatuko

dute. Bi herrien arteko kultur ele-

mentuak erabiliko dituzte gaur,

20:30etik aurrera, plazan.

‘Los Mañas’

Lucas Escobedo taldearen es-

kutik.Behar den guztia kon-

pontzeko prest iritsiko dira Los

Mañas Lekeitiora, bihar. Azpie-

gituren mantenurako zein ma-

txuren konponketetarako treba-

tu dira bizitza osoan. Talan abia-

tuko du emanaldia, 20:00etan,

Lucas Escobedo taldeak, baina

batetik bestera mugituko dira.

13BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20a Proposamena

MUSIKA

ARRIGORRIAGADisaster Now,

Kaotiko, En Tol Sarmiento eta

Trikizio.

bGaur, 21:30ean, Udaletxe plazan.

ARRIGORRIAGASiroka,

Rat-Zinger eta Beranduegi.

bBihar, 22:00etan, Udaletxe plazan.

ARRIGORRIAGADJ Felsgold.

b Igandean, 22:00etan, Udaletxe

plazan.

BARAKALDO Irantzu Rojo.

bGaur, 18:30ean, Adnariken.

BARAKALDOPomeray.

bGaur, 20:00etan, El Tubon.

BARAKALDOPonyboy Oneman

Trio.

bGaur, 20:00etan, Riojana Rocken.

BARAKALDOPenadas por la Ley.

bGaur, 20:00etan, El Cuervon.

BARAKALDOCovertizo.

bGaur, 20:00etan, La Vieja Bandan.

BARAKALDOEkualizer.

bGaur, 20:00etan, San Antolinen.

BARAKALDOKantarte abesbatza,

Ana Otxoa eta Miriam Cepeda:

Sustraiak.

bGaur, 20:00etan, Clara

Campoamor kultur etxean.

BARAKALDOPatxi ta Konpainia.

bGaur, 20:30ean, Herriko plazan.

BARAKALDOThe Northagirres.

bGaur, 22:00etan, Mendigon.

BARAKALDOSu Ta Gar.

bGaur, 23:00etan, Herriko plazan.

BARAKALDOGora Herria.

bGaur, 00:30ean, Anaien parkean.

BARAKALDOLos Mierda.

bBihar, 18:30ean, El Tubon.

BARAKALDOZigor abesbatza,

eta Inmakuladako Abeslariak.

bBihar, 19:30ean, parrokian.

BARAKALDOEsguince de Frenillo.

bBihar, 20:00etan, El Tubon.

BARAKALDOTurbofuckers.

bBihar, 20:00etan, Riojana Rocken.

BARAKALDORivers Oaks District.

bBihar, 20:00etan, El Cuervon.

BARAKALDOKnock Knock Jokes.

bBihar, 20:00etan, San Antolinen.

BARAKALDOPanics.

bBihar, 22:00etan, Mendigon.

BARAKALDOLas Sexpeares,

Putakaska eta Parabellum.

bBihar, 22:30ean, Anaien parkean.

BARAKALDOMaldita Nerea.

bBihar, 23:30ean, Herriko plazan.

BARAKALDOGuttercats.

b Igandean, 13:30ean, El Tubon.

BARAKALDOThe Longboards.

b Igandean, 20:00etan, El Tubon.

BERANGOLos Charros.

bOstegunean, 21:00etan,

Santa Anan.

BERANGOUrrats.


Santa Anan.

BILBOMatias Kaplun Quartet.

bGaur, 19:30ean, La Riberan.

BILBOAgainst the Inspiration,

Holy Txala eta Uckaia.

bGaur, 20:00etan, Shaken.

BILBO Javier Sun & Band eta

Brand New Sinclairs.

bGaur, 22:00etan, Kafe Antzokian.

BILBOZazkel, Anita Parker eta

Musika Maratoiko talde irabazlea.

bGaur, 22:30ean, Santutxuko

jaietan, Basarrateko txosnetan.

BILBORusty.

bBihar eta etzi, 12:30ean, La Riberan.

BILBOCumbaos Trio.

bBihar, 19:30ean, La Riberan.

BILBOMelange eta Purple Vellocet.

bBihar, 22:00etan, Kafe Antzokian.

BILBORepercusion eta

Bass Herri Sound System.

bBihar, 22:30ean, Santutxuko

jaietan, Basarrateko txosnetan.

BILBOTxuck Turner.

bBihar, 00:00etan, La Riberan.

BILBOGabezin.

bAsteartean, 19:00etan,

San Inazio-Elorrietako jaietan.

BILBOEuskal Herriko Gazte

Orkestra.


Euskalduna jauregian.

BILBODJ Kasta.


San Inazio-Elorrietako jaietan,

Oñatiko Unibertsitatea kalean.

BILBODiana Lagarto, Motorastola

eta Striknina.

bAsteazkenean, 19:00etan,


BILBODonny Benet eta Pablo Rios.


Itsas Museoan.

BILBOAlbert Cavalier eta Medalla.

bOstegunean, 20:30ean, Shaken.

BILBOOrlis Pineda.

bOstegunean, 20:30ean,


BILBODJ Dronky.



BUSTURIAFabio Macera.

bAsteartean, 20:00etan, Axpeko

Andra Mariaren elizan.

BUSTURIAEingo Kanta ta Dantzan.

bAsteartean, 21:30ean, Axpen.

EASiempre 26 jai kubatarra.


Eskolondon.

ELORRIOThe Souljazz Orchestra.

bBihar, 22:30ean, plazan.

ELORRIOUrkotxo y Los Primos

de Riesgo.


Portalekuan.

ERMUARulo y La Contrabanda

eta Orihen.

bBihar, 22:30ean, San Pelaioko

plazan.

ERMUADiamante Show orkestra.

bAsteartean, 23:00etan, Orbe

plazan.

ERMUABeti Txarto: techno jaialdia.


Martxoaren 8a plazan.

ERMUAGolden Apple Quartet.

bAsteazkenean, 22:30ean,

San Pelaioko plazan.

ERMUAVulkano Show orkestra.

bAsteazkenean, 23:00etan, Orbe

plazan.

ERMUAGovernors.



ERMUAAlboka Musika Eskolako

Banda.

bOstegunean, 13:00etan, Orbe

plazan.

ERMUAMontecristo orkestra.


plazan.

ETXEBARRI Josetxu Piperrak and

The Riber Rock Band, Serotonina

Ska Band eta Skandolo GZ.

bBihar, 21:30ean, Udaletxe plazan.

GERNIKA-LUMO Josu Bergara

eta Akorde Txikiak.


Astran.

GETXORapioni.

bGaur, 19:00etan, Ereagako

txiringitoan.

GETXOBette Smith.

bGaur, 20:00etan, Biotz Alai

plazan.

GETXOBarney’s Band.

bGaur, 23:00etan, The Piper’s

Irishen.

GETXOThe Big Flyers.

bBihar, 13:00etan, kirol portuan.

GETXOGranujas a todo ritmo

Street Band.

bBihar, 19:00etan, Algortako

Geltokia plazan, eta 20:00etan,

San Nikolas plazan.

GETXOCoco Montoya.

bBihar, 21:00etan, Biotz Alai plazan.

GETXOMaraya.

bBihar, 23:00etan, The Piper’s

Irishen.

GETXOStill River.

b Igandean, 13:00etan, kirol portuan.

GETXOHuracan Rose.

b Igandean, 13:00etan,

Ereagako txiringitoan.

GORLIZPine Groove Festival:

Micah Shemiah, Earl 16, Watts

Attack, King Burning, Euskal Dub

Etxea eta Weepah.

bAsteartean, 22:30ean, Eleiz plazan.

GORLIZDonna Versus

eta Five Directions.

bAsteartean, 22:30ean, Ibarreta

plazan.

GORLIZBentazaharreko Mutiko

Alaiak.


San Pedro plazan.

GORLIZUrrats.


Eleiz plazan.

GORLIZEonian elektrotxaranga.


herrigunean.

GORLIZCecilia Payne.

bOstegunean, 21:00etan, Xurruten.

GORLIZMariachi Imperial

Elegancia Mexicana.

bOstegunean, 22:30ean, Ibarreta

plazan.

LEKEITIOAneguria.

bOstegunean, 19:30ean, Malekoia

txiringitoan.

MARKINA-XEMEINDr. Maha’s

Miracle Tonic.

bGaur, 20:00etan, Uhagonen.

MARKINA-XEMEINRoberto

Pacheco: Charlie Parker with

Strings.

bBihar, 20:00etan, Uhagonen.

MARKINA-XEMEINMaraya

Zydeco Trio.

b Igandean, 12:30ean, Arkupe

aurrean.

MENDEXAZiribulio Sound.

bGaur, 22:30ean, Karraspio

hondartzan.

Gorliz b Santiago jaiak

Jamaika, Eleiz kaleanReggae doinuek hartuko dute datorren asteartean Gorlizko Eleiz kalea,

Pine Groove jaialdiarekin. Jamaikatik Micah Shemiah —argazkian— eta

Earl 16 kantariak etorriko dira, eta bertako taldeek ere berotuko dute jaia:

Watts Attack, King Burning, Weepah eta Euskal Dub Etxea ere ariko dira

Pine Groove jaialdian. Santiago jaiak giro beroarekin hasiko dira. HITZA

14 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20aAgenda

MENDEXAThe Bilus Moon.


Karraspio hondartzan.

MUNGIADJ Markelin.

bBihar, 22:00etan, Laukarizen.

SANTURTZIRool DJ.

bGaur, 20:00etan, J.J. Mendizabal

plazan.

SANTURTZISerotonina, [sholl]

eta Garilak 26.

bGaur, 22:00etan, pantalanetan.

SANTURTZIDoctor Deseo

eta Seguridad Social.

bGaur, 22:30ean, arrantza portuan.

SANTURTZIPergola.

bBihar, 18:00etan, Parke Nagusian.

SANTURTZISaltoka.

bBihar, 20:00etan, Gernika parkean.

SANTURTZILa Rebelion de las

Gargolas.

bBihar, 20:30ean, Itxasgorrin.

SANTURTZIOrquesta Vulkano.

bBihar, 22:30ean, arrantza portuan.

SANTURTZI Jamaica.


Parke Nagusian.

SANTURTZIDJ Xaibor.


J.J. Mendizabal plazan.

SANTURTZILos Cinco Bilbainos.

b Igandean, 21:00etan, Gernika

parkean.

SOPELA Jonathan Merino.

bGaur, 22:00etan, Sunseten.

TRAPAGARANKresala orkestra.

bGaur, 23:00etan, Arboledan.

TRAPAGARANVoces Navarras.

bBihar, 18:00etan, Arboledan.

TRAPAGARANGarilak 26.

bBihar, 23:00etan, Arboledan.

TRAPAGARANLos Chumberos.

b Igandean, 13:00etan, Arboledan.

TRAPAGARANTrikizio.

b Igandean, 23:00etan, Arboledan.

ZALLAOstabe, Garilak 26

eta DJ Markelin.


Otxarango jaietan.

ZORNOTZA Inun.

bGaur, 22:00etan, Zubiondo plazan.

ZORNOTZAZea Mays eta

Adriana Gaultier DJ.

bGaur, 23:30ean, Ixerbekoan.

ZORNOTZAHesian eta Batek Daki.

bBihar, 23:00etan, Ixerbekoan.

ZORNOTZAZe Esatek.

b Igandean, 23:00etan, Zubiondo

plazan.

ANTZERKIA

ARRIGORRIAGATornado:

Lapurminak.

bGaur, 19:00etan, udaletxe

zaharrean.

ARRIGORRIAGAEidabe: Txapela

buruan eta dantza munduan.

bAstelehenean, 13:00etan, plazan.

ARRIGORRIAGAMysterieuses

Coiffures: Xori-gizonaren elezaharra.

bAstelehenean, 19:00etan, Barua

parkean.

BARAKALDOKantu Kolore:

Far West.

bGaur, 12:00etan, Eskulturen

parkean.

BARAKALDOBordillo Aplastao

konpainiaren La Conquis del fin

del mundo. Edición Bordillos,

eta Levelibular konpainiaren

Portamundos.

bGaur, 19:30ean, Eskulturen

parkean.

BARAKALDOCirk About It:

El Apartamento.

bBihar, 19:30ean, Eskulturen

parkean.

BARAKALDOTeatro de la Ciudad

eta Teatro de La Abadia: La ternura.

bBihar, 20:00etan, Barakaldo

antzokian.

BARAKALDOBirloque

Producciones: Monstruos

de la Universal.

bBihar, 20:30ean, Eskulturen

parkean.

BARAKALDOArimaktore:

El mejor espectáculo del mundo.

b Igandean, 20:00etan, Eskulturen

parkean.

BILBONimu: Ni pies ni cabeza.

bBihar, 13:00etan, Bilbo Zaharreko

plazan, eta ostegunean, 18:00etan,

Basurtuko Geltoki bidean.

BILBOTonbola 0.0.


San Inazio-Elorrietako jaietan,

Levante plazan.

DURANGOTrapu Zaharra: Sefiní.

bBihar, 19:00etan, Aurora Abasolo

parkean.

ELORRIOYllana & Primital Bros:

The Primitals.

bGaur, 22:30ean, plazan.

ELORRIOEl Mono Habitadoren

Benditas, Anodinoren El gato de

Schrodingereta La Farandularen

Tribulaciones de un gigolo.

b Igandean, 19:30ean, Casa Jara

jauregian.

ERMUAEidabe: Txapela buruan

eta dantza munduan.

bAstelehenean, 19:00etan, Orbe

plazan.

ERMUAPatxin eta Potxin:

Hondartzan.


plazan.

Galdakao b Folklore Bizian jaialdia

Osetia eta Ruanda dantzanAtzo eta herenegun Galdakaoko Kurtzean dantzan aritu ziren Ruandako

Inyamibwa eta Osetiako Goretz —argazkian— taldeak, Folklore Bizian

jaialdiaren barne, eta gaur Usansolon dute hitzordua, Unkinako kirolde-

gian, Oinarin dantza taldearekin batera. Bihar, berriz, Arrigorriagako kirol-

degian ariko dira hiru talde horiek, eta, igandean, Areatzako plazan. HITZA

LEKEITIOWiston Coppeland eta

Urko Notredame pailazoak.

bGaur, 19:30ean, Malekoia

txiringitoan.

LEKEITIOEfecto R: I made

your favourite soup.

bGaur, 19:30ean, Uribarren parkean.

LEKEITIOBaakai Katiuska: Egurra.

bGaur, 20:30ean, plazan.

LEKEITIOEstampades: Enfila S.A.

bGaur, 22:00etan, plazan.

LEKEITIOLekittoko Deabruak:

Anabasa.

bGaur, 23:00etan, plazatik talara.

LEKEITIOEfecto R: It is there.

Round the corner.

bBihar, 19:30ean, talan.

LEKEITIOGodot: Lullaby.

bBihar, 20:00etan, plazan.

LEKEITIOLucas Escobedo:

Los Mañas.

bBihar, 20:00etan, plazatik talara.

LEKEITIOKarl Stets: Cuerdo.

bBihar, 21:00etan, plazan.

LEKEITIOMatias Zanotti:

Escaparate vivo.

bBihar, 21:00etan, Ikusgarri aretoan.

LEKEITIOBilbobasso: Amor.


LEKEITIOCompañía Nueveuno:

Sinergia 3.0.


LEKEITIOGanso&Cia: Babo Royal.

b Igandean, 18:30ean, plazan.

LEKEITIOBarsanti: Kale gorrian.

b Igandean, 19:30etan, kultur

etxean.

LEKEITIOGotzon Arrien.

bAsteartean, 19:30ean, Malekoia

txiringitoan.

MENDEXAEduren bakarrizketa.

bBihar, 19:30ean, Karraspioko

Laperri txiringitoan.

SANTURTZIKantu Kolore:

Far West.

bBihar, 19:00etan, J.J. Mendizabal

plazan.

DANTZA

AREATZAGoretz, Inyamibwa

eta Oinarin.

b Igandean, 20:30etan, plazan.

ARRIGORRIAGAGoretz,

Inyamibwa eta Oinarin.

bBihar, 20:00etan, kiroldegian.

BARAKALDODuende eta Embru-

jo dantza taldeak, Zambra abesba-

tza eta Sueños koadro flamenkoa.

bBihar, 19:00etan, Clara

Campoamor kultur etxean.

BERRIZSan Lorentzo eta

Causananunchic dantza taldeak.

bAstelehenean, 19:00etan,

komentuan.

BUSTURIA Irrintzi Alai taldea.

bAsteazkenean, 13:00etan, Axpen.

ERMUATxindurri eta Gurrea de

Gallegoko taldea.

bBihar, 19:00etan, Orbe plazan.

ERMUAChanthaburi eta Ogonki.

b Igandean, 19:00etan, Orbe plazan.

ERMUALarraindaintza.

bAsteazkenean eta ostegunean,

20:00etan, Orbe plazan.

ERMUAMaduixa: Mulier.


San Pelaioko plazan.

GALDAKAOGoretz, Inyamibwa

eta Oinarin.

bGaur, 20:00etan, Usansoloko

kiroldegian.

GETXOAfrican Tumbas.

b Igandean, 21:00etan, Biotz Alain.

GETXOOgonki.

bAsteartean, 21:00etan, Biotz Alain.

GORLIZAratz taldea.

bAsteazkenean, 12:40an,

Eleiz plazan.

LEKEITIOHika & Oinkari: Sagartu.

b Igandean, 13:00etan, plazan.

PORTUGALETENazioarteko

Folklore Jaialdia.

bBihartik asteazkenera, 21:30ean,

La Canilla ibiltokian.

SOPELAOhorezko aurreskua

Fernando Ansoleagaren omenez.

bGaur, 11:30ean, Santa Marinan.

BERTSOLARITZA

ARRIGORRIAGABertso bazkaria:

Agin Laburu eta Jone Uria.

bGaur, 15:00etan, Juan XXIII.a

plazan.

BARAKALDOAsier Alcedo,

Amets Arzallus, Andoni Egaña

eta Onintza Enbeita.

bGaur, 19:30ean, Anaien parkean.

BESTELAKOAK

ERMUA Jon Zabal magoa.

b Igandean, 22:30ean,


15BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko uztailaren 20a Agenda

Uxue Gutierrez Lorenzo Bilbo

Eskailerak. Eskailerak

eta aldapak. Gora,

behetik gora, metro-

poli handia atzean

utzita. Eta han, men-

diko luxuzko baserri itxura duten

etxeek mende oso baten historia

ezkutatzen dute; Bilbo zaharra-

ren ondarea. Kaosean eraiki zu-

ten auzoa, baldintzarik zailene-

tan. Lurzoru malkartsuan, men-

diaren magalean, bisitariak nekez

aurkituko du kale zuzen, zabal

eta laua.

Egun, Uribarri barrutiko auzoa

da Zurbaran, beranduago eraiki-

tako Zurbaranbarri, Matiko eta

Arabellarekin batera. Baina ez da

beti horrela izan. Begoñako eliza-

tea 1925. urtean bihurtu zen hiri-

bilduaren parte, elizatetik barru-

tira, independentziatik hirigune-

ra. Garai zaharretakoa da auzoko

lehen etxea, 1910eko hamarka-

dan eraikitako oin hirukiduna.

Bisitariak metrotik atera eta bere-

hala egingo du topo eraikinare-

kin; etxe orratz berrien hiri ere-

dutik urrun, antzinako burdin

hesiak eta egitura mantentzen

ditu eraikinak.

Zurbaranen barneratzen hasi-

ta, auzoa taldetxotan antolatzen

da, hainbat arkitektok han eta he-

men eraikitako etxe blokeetan.

Espazioaren egokitasun zalantza-

garria gorabehera, Bilbo grisak

etxebizitzak behar zituen fabri-

ketako langileentzat, Industria

Iraultzarekin batera hazi egin bai-

tzen. Orduan, porlanak hartu

zien tokia txakolindegi gisa erabi-

litako baserri zaharrei. Praktiko-

tasuna hizpide, auzoa etxe taldee-

tan antolatu zen, Etxebarria fa-

brikatik oso hurbil.

Pedro Ispizua arkitekto berme-

otarrak Larrazabal baserriaren

izenpean diseinatu zituen Larra-

zabal etxe multzoa osatzen duten

bost blokeak, Etxebarriako langi-

leentzako eskuragarri. Antzeko

bidea hartu zuen Patillas txako-

lindegia zenak, Zurbaran mul-

tzoa bihurtuta.

‘Etxe merkeak’Horiekin kontrajartzen dira lehen

begiradan luxuzko txaletak diru-

ditenak, auzoaren erdian koka-

tuak. Etxe merkeak izena jarri zi-

tzaien, merke izatetik oso urrun

baldin badaude ere. 1911n aurkez-

tutako Etxe Merkeen legeen on-

dorioz eraikitako etxebizitzak

dira; paperean behintzat, fabrike-

tako langileei etxebizitza duinak

bermatzeko lege sorta.

Errealitatea, baina, oso bestela-

koa izan zen. Legeok martxan jar-

tzeko lehen baldintzak langile

xumeek batu ezin zezaketen ka-

pitala eskatzen zuen, ezinbeste-

koa prozesua martxan jartzeko.

Gauzak horrela, estatus altua zu-

ten ingeniarien, udaletxeko lan-

gileen edota bulegarien esku ge-

ratu ziren etxe merkeak. Tomas

Bilbao arkitektoak diseinatu zi-

tuen, euskal tradizioari jarraikiz.

Botxokomendigunean hondora-

tuta, isiltasuna da nagusi, azpiko

kaosa kanpotik behatuz.

Lezamako trenbide zaharraGunea erdibitzen duen Lezamako

Trenbide Zaharreko Bideak ere

historia motz bezain lazgarria du,

bertakoen memorian iltzatua ge-

ratu dena. 1895eko maiatzaren

30ean inauguratu zen Bilbo eta

Asuako harana batzeko trenbi-

dea, baina inork espero baino gu-

txiago iraun zuen. Hilabetera, Bil-

botik abiatu berri, trena bidetik

atera zen, aldapa bortitzari eutsi

ezinik. 13 hildako eta 18 zauritu

izan ziren istripuan, eta hor buka-

tu ziren Bilbo eta Lezama arteko

bidaiak. Segurtasun falta zela eta,

ibilbidea bertan behera geratu

zen, eta berria egin zuten Leza-

mako bide zaharraren ordez. Au-

zoa erdibitzen duen kalearen ize-

na da ibilbide hartatik geratzen

den zantzu bakarra.

Heldu dira igogailuak, metroa

eta autobusak sarbide neketsua

duen auzora, fabriketako Bilbo

zaharretik modernitatearen hiri-

ra. Zenbait etxetara oraindik ere

oinez bakarrik irits daiteke, baina

nabaria da auzoko bizilagunen

bizitza kalitatearen hobekuntza.

Antzinako Zurbaranetik ezer gu-

txi geratzen da; izena eman zion

dorretxea ere argazkietan baino

ezin daiteke ikus. Zurbaran fami-

lia XV. mendean heldu zen Bilbo-

ra, eta 1970eko hamarkadan ken-

du zituzten dorretxearen azken

harriak. Gorde ere egin zituzten,

baina 1983an Bilbo astindu zuten

uholdeek berekin eraman zuten

Zurbarandarren azken arnasa.

Auzoa bertatik bertara ezagu-

tzeko, udalak bisita gidatuak an-

tolatu ditu Bilbao Izan egitasmo-

an, hilaren 28ra bitartean.

Artxandaren magalean, langileen izerdiz blaitutako aldapek eratzen dute Zurbaranauzoa. Luxuzko arkitektura ezkutatzen du behinola Begoñako elizatea izandakoak.

Maldan gora eraikitako auzoa

Begoñaldeko auzo gehienak bezala, txakolindegi ugari zituen auzoa izan zen Zurbaran. BILBOKO UDALA

BIZKAIKO HITZAOSTIRALA, 2018ko uztailaren 20a

Zuzendaria: Aitziber Laskibar Lizarribar. Argitaratzailea: Bizkaiko Hedabideak SM.Lege gordailua: SS-1515-2010 ISSN: 2173-1721

www.bizkaia.hitza.eus [email protected]

sBIZKAIA MAITE

‘Etxe merke’ gisa aurkeztu zituzten txaletetako bat. JUNE PRIETO / FOKU

1983ko uholdeetandesagertu ziren auzoari izena eman zionZurbaran dorretxearenazken harriak

BIZKAIKO HITZA - Berria...2018/07/20 · tren geltokia eraldatu egingo du-tela iragarri du Bilboko...

Documents

Transcript of BIZKAIKO HITZA - Berria...2018/07/20 · tren geltokia eraldatu egingo du-tela iragarri du Bilboko...