Herri Urrats · Berrikuntzak guneetan Herri Urratseko antolatzaileek zenbait aldaketa iragarri...

8
zapiain.eus GURE HIZKUNTZAREN ALDE! Herri Urrats Elkarrizketa b 3 Paxkal Indo: «Hizkuntza politika berria behar dugu» Egitaraua b 4-5 Kontzertuen eskaintza erakargarriago egiteko ahalegina egin dute Erreportajea b 6-7 Bernat Etxeparek beste jauzi bat emango du Lanbide Heziketarekin BOB EDME Aro berrirako, jaia eta aldarria Euskal Elkargoaren sorrerarekin, bestelako hizkuntza politika bat eskatuko dute bihar milaka euskaltzalek, Senpereko aintziraren bueltan, jai giro ederrean. Testuak: Gorka Berasategi Otamendi 2017ko maiatzaren 13a

Transcript of Herri Urrats · Berrikuntzak guneetan Herri Urratseko antolatzaileek zenbait aldaketa iragarri...

Page 1: Herri Urrats · Berrikuntzak guneetan Herri Urratseko antolatzaileek zenbait aldaketa iragarri dituzte Senpereko aintziraren bueltako ohiko guneetarako. Hala, Xibe-roa gunean, aintzirako

zapiain.eus

GURE

HIZKUNTZ

AREN

ALDE!

Herri UrratsElkarrizketa b 3

Paxkal Indo:«Hizkuntza politikaberria behar dugu»

Egitaraua b 4-5

Kontzertuen eskaintzaerakargarriago egitekoahalegina egin dute

Erreportajea b 6-7

Bernat Etxeparek bestejauzi bat emango duLanbide Heziketarekin

BO

B E

DM

E

Aroberrirako,

jaia eta aldarria

Euskal Elkargoaren sorrerarekin,bestelako hizkuntza politika bat

eskatuko dute bihar milakaeuskaltzalek, Senpereko

aintziraren bueltan, jai giro ederrean.

Testuak: Gorka Berasategi Otamendi

2017ko maiatzaren 13a

Page 2: Herri Urrats · Berrikuntzak guneetan Herri Urratseko antolatzaileek zenbait aldaketa iragarri dituzte Senpereko aintziraren bueltako ohiko guneetarako. Hala, Xibe-roa gunean, aintzirako

Etengabe hazten ja-rraitzen du Seaskak,aurkako baldintzaguztien gainetik. Az-ken txanpan sartua

den ikasturtean, 3.500 ikasle bai-no gehiago ditu Lapurdiko, Nafa-rroa Behereko eta Zuberoakoikastolen elkarteak; aurreko ikas-turtean baino 114 ikasle gehiago.Ikastoletako izen emateen gora-kadak euskarazko hezkuntzarengarapena islatzen du. Ikasle ko-puruaren hazkundea datu arebaikorragoa da kontuan hartuta

Ipar Euskal Herrian murrizten aridela lehen hezkuntzako izenemate kopurua, sortze tasarenbeherakada dela eta. Euskarazkoirakaskuntzaren sendotze bideanaurrera egiteko, baina, herrita-rren bultzada eta ekarpena ezin-bestekoa dutela ohartarazi du Se-askak. «Herri Urratsek jendeasko biltzen du, baina beharrakere handituz doaz garatuz goazenheinean», azaldu zuen PaxkalIndo Seaskako presidenteak,ikasturtearen aurkezpen ekital-dian.

Eskariaren hazkundeak beharhandiagoak sortzen ditu, eta ho-riei erantzuna ematea da Seaskaketorkizun hurbilean duen erron-ka nagusia. «Azken urteetan le-hen mailan izan dugun garape-nak ondorioak ditu orain biga-rren mailako hezkuntzan»,nabarmendu du Indok.

Horrenbestez, aurtengo HerriUrratsen bilduko den diru lagun-tza Baionako Bernat Etxepare li-zeorako erabiliko du ikastolen el-karteak, bigarren urtez jarraian.Lizeoak eraikin berria izango du,eta ikasketa sail profesionala es-kainiko du, aurretik eskaintzenzituenez gain. Beraz, Lanbide He-ziketako ikasketak euskaraz egi-teko aukera izango da estreina-koz Ipar Euskal Herrian.

Eraikitze lanetan da BernatEtxepare lizeo berria. Ikastetxeaeta jangela izango ditu, baita bar-netegia ere, kanpotik joandakoikasleentzat. Lizeoaren eraikinzaharrean, berriz, kolegioa ireki-ko du hurrengo ikasturterako.

Bigarren hezkuntzan Seaskakduen ikasle kopuruaren goraka-dak txiki utzi du Larzabalgo (Na-farroa Beherea) Manex Erdozintzi

kolegioa ere, eta hurrengo ikas-turterako eraikina handitzeko la-netan ari dira. Indarrean denikasturtean, Nafarroa Beherekoeta Zuberoako 24 ikasle gehiagohartu ditu kolegioak. 25 ikaslegehiago hartu ditu Bernat Etxe-pare lizeoak.

Ahaleginak lehen hezkuntzaindartzeko ere jarri ditu Seaskakikasturte honetan, eta ikastolatxikien aldeko apustuari heltzen

jarraituko duela nabarmendu.Hala adierazi zuen Indok ikastur-te hasierako aurkezpenean, Alo-zeko (Zuberoa) ikastola berrituan.«Eskolak dira herri baten arnasa,iaz Azkaraten (Nafarroa Beherea)ikastola irekitzean agertu zen gi-

san. Alozeko ikastolak herrianikasi, bizi eta lan egiteko nahiaadierazten du».

Alde horretatik, Seaskak esandu Frantziako Gobernuak ez due-la aintzat hartzen Ipar Euskal He-rri barnealdeko eskualdeen erre-alitatea, eta salatu du akademiaikuskariak kalkulu matematikohutsak egiten dituela ikastetxebakoitzari zenbat irakasle postudagozkion erabakitzeko.

Orain arte, ikastolek behar di-tuzten irakasle postuak osatzeko,bere gain hartu du Seaskak zen-bait irakasleren soldaten ordain-keta; baina neurria ez da luzaroaneramangarria izango, ikastolenelkarteak ohartarazi duenez.Hain zuzen, ikastolei dagokienirakasle kopurua handitzea daSeaskak ikasturte berrirako di-tuen helburuetako bat.

Bestalde, euskarazko hezkun-tzaren garapenerako oztopo daoraindik baxoaren azterketa.Proba frantsesez egitera behartu-ta daude ikasle guztiak, baita ikas-ketak euskaraz egin dituztenakere. Salbuespen bakarra dira His-toria-Geografia eta Matematikaazterketak. Azken urteetan ez daaurrerapenik izan baxoa euska-raz egin ahal izateko aldarrikape-nari dagokionez. Hur GorostiagaSeaskako zuzendariaren iritziz,heldu da beste urrats bat egitekogaraia. «Borondate ona badugu,itxoiten badakigu, baina lau urteezer ere egin gabe, uste dut askidela. Ez dago arrazoirik ez aurre-ratzeko».

‘(H)aizu!’, aldarrirako leloaAurtengo Herri Urratsek (H)aizu!aukeratu du lelo gisa. Leloak ertzbat baino gehiago ditu, Seaskakoarduradunek azaldu dutenez.Horietako bat baxoaren aldarria-rekin dago lotuta. «Haizudiogu,gure ikasleentzat baxoa pasatzeaez delako haizu; egunero euska-raz bizitzea haizu izan dadin»,esana du Maialen Etxemendi He-rri Urratseko antolatzaileak.

Euskarazko hezkuntzaren zile-gitasuna aldarrikatzeaz gain, deiegiteko leloa ere bada. «Haute-tsiei egiten diegun interpelazioada Aizu!. Lege bat eskatzea beha-rrezkoa bada ere, Euskal Elkargo-an erabakiak beren esku izanendirelako», argitu du Etxemendik.Euskal Elkargoaren sorrera aldiberri bat hasteko baliatu behar daSeaskaren ustez, eta euskarazkohezkuntzaren aldeko helburu be-rriak finkatzeko garaia dela deri-tzo.

Horrez gain, herritarrentzakoleloa ere bada, euskararen defen-tsan haren ofizialtasunaren aldemobiliza daitezen.

Geroz eta haur gutxiagok ikasten du lehen hezkuntzan Ipar Euskal Herrian, sortzetasaren beherakada dela eta. Seaskaren ikastoletan, aldiz, kontrakoa da joera.

Arrakastari erantzun beharra

Biriatuko (Lapurdi) ikastolako lehen hezkuntzako ikasleak, irakaslearen azalpenak entzuten, ikasturte hasierako egunean. ISABELLE MIQUELESTORENA / IPARLA

Seaskak lehenhezkuntzan izan duenurteetako gorakadakondorioak ditu orainbigarren hezkuntzan

‘(H)aizu!’ izango daaurtengo Herri Urratsenleloa: euskararenzilegitasun aldarria etaharen babeserako deia

BERRIA

Larunbata, 2017ko maiatzaren 13a2 b Herri Urrats

Page 3: Herri Urrats · Berrikuntzak guneetan Herri Urratseko antolatzaileek zenbait aldaketa iragarri dituzte Senpereko aintziraren bueltako ohiko guneetarako. Hala, Xibe-roa gunean, aintzirako

Herri Urratserako azken presta-keta lanetan ari dela hitz egin duHur Gorostiaga Seaskako zuzen-dariak (Hiriburu, Lapurdi, 1972)BERRIArekin. Nabarmendu duikastolen aldeko jaialdia festa egu-na baino askoz ere gehiago dela.Adierazi duenez, euskararen ofi-zialtasunaren alde mobilizatzekoegun garrantzitsua da.

Aurtengo Herri Urrats garai be-rezian datorrela adierazi du, gai-nera. «Aro berri» baten hasieradela deritzo. Izan ere, Euskal El-kargoko ordezkaritza izango dalehenengoz Senperen (Lapurdi),Ipar Euskal Herrirako erakundebereizia sortu eta hilabete gutxira.Horrez gain, Emmanuel MacronFrantziako Estatuko presidenteaukeratu ondorengo igandean os-patuko da aurtengo Herri Urrats.

Hurrengo urterako Seaskak di-tuen proiektuak azaldu ditu, etaFrantziako Estatuak euskarazkohezkuntzari ezartzen dizkion tra-bak salatu.(H)aizu aukeratu duzue lelotzat,

mezu bikoitza zabaltzeko. Zein

da mezu hori?

Euskarak ofizialtasuna behar due-la, euskara haizu izan dadin, ba-xoa euskaraz egitea haizu izan da-din, euskaraz bizitzea haizu izandadin. Horregatik, herriari dei egi-ten diogu, «aizu!» esaten diogu,

hori lortzeko mugi dadin. Gaine-ra, jakinik aurtengo Herri Urratsmemento berezian helduko dela,Frantziako hauteskundeak pasa-tu eta lehen igandea izango dela,agintari berriari ere «aizu!» esa-ten diogu. Euskara haizu da, etabada garaia gure hizkuntzari zorzaion ezagutza emateko.Euskal Elkargoa sortu ondoren-

go lehen Herri Urrats izango da

biharkoa. Zein ekarpen egin die-

zaioke elkargoak euskarari?

Bada borondatea Ipar Euskal He-rriko hautetsiengandik. Aho batezonartu zuten hizkuntzaren esku-mena hartzea, eta aurrekontuen

aldetik ere azkarki handitu duteparte hartzea Euskararen Erakun-de Publikoan. Orain, hizkuntzapolitika berria jarri behar dugumartxan, elkarlanean, euskarakpresentzia osoa ukan dezan. Az-ken finean, Frantziak ofizialtasu-na aitortzen ez badigu ere, IparEuskal Herriak eman diezaionpraktikan ofizialtasuna bere hiz-kuntzari.Zein aukera ikusten duzu horre-

tarako?

Egiten diren lege guztiak Parisenegiten dira. Muga horiek jakinikere, Frantziako Konstituzioakematen du aukera bat: esperimen-taziorako aukera. Horrek hainbatate ireki ditzake. Parisi eskatzendioguna da Ipar Euskal Herria hiz-kuntza politikarako esperimenta-zio lurralde izendatu dezala, hiz-kuntza politika berri bat ezartze-ko. Ez badira ausartzen lege bategiten hizkuntzak onartzeko, ezditzatela trabatu hemen egingodiren urratsak.Herri Urratsen bildutakoa Ber-

nat Etxepare lizeorako erabiliko

da. Zenbateko garrantzia du li-

zeoak lehenengoz lan-

bide heziketako ikaske-

tak eskaintzeak?

Guretzat, oso urrats ga-rrantzitsua da, zabaltzenbaitu gure eskaintza. Ko-

legioko hirugarren urtean lanbi-de heziketa hautatzen zutenekfrantsesez egin behar izaten zu-ten, eta gazte horiei aukera emannahi diegu euskaraz ikasteko ba-xo profesionala lortu arte. Inber-tsio ikaragarria egin da. Hamarmilioi euroko proiektua da. Jada-nik ikasturte hasierarako ikustenari gara ereindakoaren uzta jaso-ko dugula.Seaskaren hazkundeak ez du

etenik, Ipar Euskal Herrian ge-

roz eta ikasle gutxiago matriku-

latzen diren arren. Arrakastaren

adierazle da?

Bai, eta heldu den ikasturtean be-rriz ere hazkundea izango dugu.Aurten 3.500 ikasle genituen, etaheldu den ikasturtean 3.700dikgoiti espero ditugu. Arrakasta bai,baina horrek sortzen dituen bu-ruhausteak ere ikaragarriak dira,beharrak handiagoak direlako.Herri Urrats bakarra da, eta Fran-tziako Estatuak XIX. mendeko le-geak aplikatzen dizkigu oraindik.Beti gabiltza horren mehatxupe-an.Bokalen (Lapurdi) ikastola be-

rria jarriko duzue. Euskaraz eta

okzitanieraz irakasteko helbu-

rua ezarri zenuten. Zertan da?

Bokale bidegurutze bat da. EuskalHerriko azken herria, eta Okzita-niako lehena. Calandretekin [Okzitaniako ikastola] aspaldida-nik ari gara lanean. Gune bereaneuskara eta okzitaniera lantzea dahelburua. Maluruski, okzitanierahain dago kolpatua gune horretanFrantziaren hizkuntzen kontrakopolitikarengatik, heldu den iraile-rako ez baitugu ikaslerik topatuokzitanieraz ikasteko. Beraz, irai-lean ikastola bat irekiko dugu ca-landreta izan gabe. Esperantza ezdugu galtzen. Azken finean, hiz-kuntza baten galera beste guztien

«Hizkuntza politikaberria jarri behar dugumartxan, elkarlanean»

Hur Gorostiaga b Seaskako zuzendaria

Herri Urratsera joateko deia egin du Gorostiagak, Euskal Elkargoasortu ondorengo «aro berria» ahalik eta hoberen hasteko. Garrantziaeman dio agintarien aurrean euskararen aldeko aldarri sendoa egiteari.

ISABELLE MIQUELESTORENA

Herri Urrats b 3BERRIA

Larunbata, 2017ko maiatzaren 13a

«[Parisen] ez badira ausartzenlege bat egiten hizkuntzakonartzeko, ez ditzatela trabatuhemen egingo diren urratsak»

galera baita. Nahiko genuke, Bo-kalen ez bada, beste nonbait ca-landreta bat bultzatu.Seaskari dagozkion irakasle

postuak zehazterakoan, nego-

ziazio gogorrak iragarri zenituz-

ten estatuarekin. Hala izan dira?

Behar diren bilkura guztiak eginditugu, Baionan, Bordelen eta Pa-risen; baina, gezurra badirudi ere,otsailetik eskola pribatu eta pu-blikoek badakite zenbat irakasleizango dituzten, eta guk ez duguinongo berririk. Egoera bereziada. Guk geroz eta ikasle gehiagoditugu, geroz eta irakasle gehiagobehar ditugu, eta, parean, edoikasle kopuru berari eusten dioteedo galtzen ari dira, eta, orduan,ez dute batere gustuko guri ira-kasleak ematea. Datorren urtean,beharko genituzke 25 irakaslegehiago eskuratu.Zenbateraino da garrantzitsua

Herri Urrats Seaskarentzat?

Herri Urrats festa bat da, bainafesta bat baino askoz ere gehiagoda. Bihar da momentua gure hiz-kuntzari sostengua emateko. IparEuskal Herrian denen bultzadabehar dugu aro berria urratsikhoberenean hasteko, eta mezuargia bota diezaiegun Ipar EuskalHerriko agintariei, baina baita go-bernatzen gaituzten Pau, Bordeleeta Parisko agintariei ere.

Page 4: Herri Urrats · Berrikuntzak guneetan Herri Urratseko antolatzaileek zenbait aldaketa iragarri dituzte Senpereko aintziraren bueltako ohiko guneetarako. Hala, Xibe-roa gunean, aintzirako

Euskaltzaleen bul-tzada jasotzea es-pero du bestebehin ere Seas-kak, bihar Senpe-ren (Lapurdi) os-

patuko den Herri Urrats Ipar Eus-kal Herriko ikastolen festan.«Indar herrikoiak bultzatzen gai-tu ditugun ahalen mugak gaindi-tzera; haur, guraso eta euskaltza-leen behar eta itxaropenari eran-tzutera».

Bultzada horrek geroz eta be-har handiagoak sortzen dizkioSeaskari, erronka berriak. Ikaslekopuruaren gorakadak sarea he-datzen jarraitzera behartzen du,bai Lehen Hezkuntzan, bai Biga-rren Hezkuntzan. Hurrengo ikas-turtean, ikastola berria jarrikodute Bokalen (Lapurdi); egun,Baionako Bernat Etxepare lizeoa-rentzako eraikin berria altxatzenamaitzen ari dira, irailean estrei-natu ahal izateko, eta lizeoareneraikin zaharrean Seaskaren lau-garren kolegioa irekiko dute.Amaitzen ari den ikasturteanegindakoari erreparatu eta hu-rrengorako indarrak hartzekobaliatu nahi dute.

Baionako Bernat Etxepare lize-oaren eraikin berriaren kostuariaurre egin ahal izateko erabilikodute bihar Herri Urratsen biltzenden dirua. Seaskak nabarmenduduenez, ikastolen elkarteak seku-la abiatu duen proiekturik han-

diena da Bernat Etxepareko erai-kin berriarena —hamar milioi eu-roko inbertsioa da, eta Seaskakhorietatik, 2,8 milioi euro ordain-du beharko ditu—. Hari esker,lanbide heziketa euskaraz egitekoaukera izango da lehen aldiz IparEuskal Herrian. «Burasoen pro-fesionaltasun eta kemenari esker,Baionako lizeoaren paretak altxa-tu ditugu. Euskal Herri osoko biz-tanleak deitzen ditugu ikastolengarapenerako bidean guri lagun-tzen segitzera».

Aurtengo Herri Urratsen egita-raua osatzeko «ahalegin bere-zia» egin dutela adierazi dute Se-askako arduradunek, ahalik etajende gehien erakartze aldera.

Egitarauan biltzen diren zenbaitmusika talde ezagunen izenekhala islatzen dute: besteak beste,kontzertuak emango dituzte KenZazpik, Anje Duhaldek, Zea May-sek eta Huntzak.

Berrikuntzak guneetanHerri Urratseko antolatzaileekzenbait aldaketa iragarri dituzteSenpereko aintziraren bueltakoohiko guneetarako. Hala, Xibe-roa gunean, aintzirako hondar-tzan, haurrentzako eta gaztetxo-entzako animazioa izango da.Aurreko urteetan, dantza ikuski-zuna izaten zen hondartzakoagertokian, baina bihar pailazoeta magoak izango dira oholtza

gainean. Agertokitik hurbil,Haurren Xokoa izango da, IrrienLagunak taldearen eskutik, txi-kienentzako puzgarri, ikastaroeta jokoekin.

Inguru bertsuan, Baxe Nafa-rroa gunean, berriz, gazteentzakoErronka lehiaketa antolatuko da,11:00etatik 13:00etara. Erronkan,Euskal Herriko zazpi lurraldeeta-ko ikastoletako ikasleek partehartzen dute, talde jolasetan.«Ikastolak eta ikasleak protago-nista bilakatzen dira; hala, herriezberdinetako ikasleek, elkarre-kin, egun paregabe batean partehartzen dute, eta ikastolen jairadatorrenari ikuskizun ederra es-kaintzen zaio», azaldu du Seas-kak. 13 eta 18 urte bitarteko gazte-ek slack line, bumper ball, arraunsurf eta pedalontzi probak egingodituzte.

Dantza ikuskizunak Gipuzkoagunean izango dira. Polliki, Izar-txo, Ereintza eta Tio Teronen se-meak taldearen emanaldiez gain,bertsolariekin gozatzeko aukeraizango da; baita Pantxix Bidart etaAlexis Therain, eta Pauline eta Ju-lliette taldeen musikarekin giro-tzekoa ere.

BERRIA

Larunbata, 2017ko maiatzaren 13a4 b Herri Urrats

Seaskako arduradunek adierazi dutenez, ahaleginberezia egin dute aurtengo Herri Urrats jairakoegitaraua osatzeko. Ken Zazpi, Anje Duhalde, Zea Mayseta Huntzaren kontzertuak izango dira, besteak beste.

Euskara ospatueta hauspotzeko

Iazko Herri Urrats

jaialdiko

kontzertuetako

bat. BOB EDME

Dantzak, kontzertuak,pailazo eta magoikuskizunak, haurrentxokoa eta jatekoaizango dira ibilbidean

Bihar bilduko den diruaBernat Etxeparelizeoaren eraikin berriaordaintzen laguntzekoerabiliko dute

Page 5: Herri Urrats · Berrikuntzak guneetan Herri Urratseko antolatzaileek zenbait aldaketa iragarri dituzte Senpereko aintziraren bueltako ohiko guneetarako. Hala, Xibe-roa gunean, aintzirako

Jateko paradarik ere ez da falta-

ko. Lapurdi gunean, zikiro errea

prestatuko dute. Ogitartekoan

edo menuan eskatzeko modua

izango da. Zikiroaren ordez txule-

ta nahiago duenak, sagardo me-

nua izango da, txotx egiteko ku-

pel eta guzti.

Dantza eta musika ikuskizu-

nek alaituko dute giroa Araba gu-

nean. Besteak beste, Aldapan

gora abestiarekin bogan den

Huntza taldeak eta Xabaltxek

joko dituzte kontzertuak.

Abenturan murgiltzeko irrikaz

dabilenak adrenalina askatzeko

modua izango du Bizkaia gunean.

Tirolina eta abentura parkeaz go-

zatzeko aukera izango da bertan.

Azkenik, musika kontzertuek

hartuko dute Nafarroa gunea.

Aurtengo Herri Urratsen kanta-

ren egile Ken Zazpik egingo du

emanaldia, eta haren ondoren

joko dute Anje Duhaldek, Zea

Maysek eta Ekintzak, 13:45etik

aurrera. Aurretik, berriz, Muda

eta Zoo taldeek joko dute.

Egitarau zabala prestatu dute

beste urte batez Herri Urratseko

antolatzaileek, Ipar Euskal Herri-

ko ikastolen sostengurako festan

parte hartzera animatuko dire-

nen gozagarri. Seaskak egun ede-

rra igarotzeko gonbita egin dio

euskaltzale orori. «Senpereko

aintziran hitzordua ematen di-

zuegu; eguraldia ederra, grisa edo

euritsua izanik ere, animazio gu-

ziak segurtatuak izanen zaizki-

zue».

Autobus zerbitzuak

Urtero bezala, Herri Urratsek au-

tobus zerbitzua antolatuko du La-

purdiko, Nafarroa Behereko eta

Zuberoako hainbat herritatik,

Senpereko aintzirara joateko.

Hala, Baiona, Hazparne, Hendaia,

Bardoze eta Mugerretik izango

dira autobusak Lapurdin; Doni-

bane Garazitik, Donapaleutik eta

Heletatik Nafarroa Beherean; eta

Mauletik Zuberoan. Txartelak

bost euroko prezioa izango du.

Bestalde, Senpereko herrigunea

eta aintzira lotzeko autobus zer-

bitzua izango da egun osoan. Zer-

bitzu hori doakoa izango da.

Herri Urrats b 5BERRIA

Larunbata, 2017ko maiatzaren 13a

Senpere

1

2

3

1 2 3

A

A

Otxalde

Hu Kantuz

Mutxikoak

DJE Baleti

Huntza

Xabaltx

Holako Deluxe

Araba

10:00

11:15

12:30

14:00

15:30

17:00

18:30

G

G

Polliki

Bertsolariak

Izartxo

“Metamorfosia”.

Pantxix Bidart

eta Alexis Therain

Tio Teronen Semeak

Pauline eta Juliette

Ereintza

Gipuzkoa

11:00

11:30

12:30

13:15

14:15

15:15

16:00

Z

Z

NBNB

NB

L

B

N

Hodei magoa

Irrikula Makula ikusgarria

Ane eta Piratekin

Zuberoa

10:30

12:30

16:30

L

Artxeroak

Asteazkenekoak

Kontrabanda

Lapurdi

12:00

12:00

14:00

N

Aldiz

Muda

Zoo

Ken Zazpi

Anje Duhalde

Zea Mays

Ekintza

Erronka

Nafarroa

Nafarroa Beherea B

Tirolina eta abentura ibilbidea

BizkaiaHaurren Xokoa

10:00

11:15

12:30

13:45

15:30

17:00

18:45

ITURRIA: SEASKA

EGITARAUA

D918

Kanbo

Ziburu

Zikiroa erretzen, aurreko urteko Herri Urrats jaialdian. Aurten ere izango da zikiroa dastatzeko aukera. BOB EDME

Haur eta gurasoak, txikienentzako Haurren Txokoan. AURORE LUCAS

Page 6: Herri Urrats · Berrikuntzak guneetan Herri Urratseko antolatzaileek zenbait aldaketa iragarri dituzte Senpereko aintziraren bueltako ohiko guneetarako. Hala, Xibe-roa gunean, aintzirako

Seaskak beste jau-

zi bat emango du

hurrengo ikas-

turtean: lanbide

heziketako ikas-

ketak euskaraz

egiteko aukera emango du, lehen

aldiz Ipar Euskal Herrian. Bernat

Etxepare lizeoaren eraikin berria-

ri esker handituko du eskaintza

Lapurdi, Nafarroa Behere eta Zu-

beroako ikastola elkarteak. Lanak

aurreikusitako epeen barruan ari

dira garatzen, eta irailean prest

izango da baxo orokorreko, baxo

teknologikoko eta baxo profesio-

naleko ikasleak hartzeko. Eraikin

zaharrean, kolegioa irekiko dute.

Lanbide heziketako ikasketak

egiteko aukera ematearen ga-

rrantzia nabarmendu du Bernat

Etxepareko zuzendari Helene Xa-

rritonek. «Seaskarentzat biziki

garrantzitsua da lanbide hezike-

ta. Gure eskaintza askotarikoa bi-

lakatu da, eta ez ditugu gehiago

ikasleak galtzen arrazoi horren-

gatik». Hain zuzen, kolegiotik li-

zeorako jauzian galtzen du Seas-

kak ikasle gehien, eta euskarazko

prestakuntza integrala eskaintze-

ko ahalegin berezia egin nahi du

ikastolen elkarteak.

Azken urteetako joerari eutsiko

dio Bernat Etxeparek, eta hurren-

go ikasturtean ere ikasle kopu-

ruak gora egingo du. Espero dute

300 ikasle hartzea, aurtengo ikas-

turtean baino 30 ikasle gehiago.

«Horietan gehienek hautatuko

dute baxo profesionala, bi arlo

desberdinetan: bata, merkatari-

tzari dagokiona, eta bestea, hur-

bileko zerbitzuei eta laguntzari

lotutakoa».

Lizeoak hautatu egin behar

izan du zein baxo profesional es-

kaini. Lanbide heziketaren ba-

rruko 100 baxo profesionalen ar-

tetik egokienak zein zitzaizkion

aztertu du. Lan horretarako ba-

tzordea eratu du Seaskak. «Deitu

genituen bai gurasoak, bai adi-

tuak eta bai enpresa munduan ari

direnak, hausnartzeko euskaraz

zein aukera irekitzen ahal zen

premiazkoa, jakinik hautua ez

zela erraza izanen», azaldu du

Xarritonek.

Inbertsio handiak eskatzen zi-

tuzten baxoak alboratu dituzte le-

henik, epe luzeko plangintza edo

gaitasun ekonomiko handiegia

eskatzen dituztelako. Beraz, labo-

rantza eta industria esparruko

ikasketak utzi dituzte aukera po-

sibleetatik kanpo.

Bestalde, euskaraz erabilga-

rrien izango diren ikasketen alde

egitea erabaki dute. Ildo horretan,

laborantza iruditu zaie aukerarik

logikoena, baina Ipar Euskal He-

rrian sektore horretara bideratu-

tako eskolak badirenez, eta inber-

tsio handia egiteko zailtasunak

direla eta, beste aukera bati hel-

tzea erabaki du lizeoak. «Labo-

rantza ez bazen posible, pentsatu

genuen laborantzak ekoizten

duena saltzen ikastea. Horregatik

merkataritzaren aldeko hautua.

Bertako produktuak eta tokiko

ekonomia sustatzeko baliatu nahi

dugu».

Horrez gain, orain arteko ikas-

ketei eutsiko die Bernat Etxepa-

rek. Baxo orokorreko hiru arloak

eskainiko dira —zientifikoa, alor

sozial eta ekonomikoa, eta litera-

tura—, baita aurreko ikasturtetik

abian den baxo teknologikoa ere.

Lizeoak orain arte erabili duen

egoitza Seaskaren laugarren ko-

legioa irekitzeko erabiliko da. 60-

80 ikasle hartuko ditu. Berrikun-

tza garrantzitsua izango duela na-

barmendu du Seaskak, kolegioko

azken urterako hirugarren profe-

sionala eskainiko baita. Hau da,

lanbide heziketara bideratu nahi

duten ikasleen prestakuntzarako

urtea.

Xarritonek azaldu duenez, ko-

legiotik lizeorako saltoan euska-

raz ikasten jarraitzeko aukera

egiten dute ikasleen %60 ingu-

ruk, baina, eskaintza berriarekin,

Seaskan jarraituko duten ikasle-

ak %80 izatea espero dute.

Baxoa, urteroko oztopoEuskarazko hezkuntzaren auke-

rak zabaltzen ari diren arren,

ikasleek oztopo bera aurkitzen

dute urtez urte: baxoaren azken

proba frantsesez egin behar dute.

Historia eta Geografia, eta Mate-

matika azterketak egin ditzakete

soilik euskaraz. Ikasleek urtero

aldarrikapen eta mobilizazioak

egiten dituzten arren, badira lau

ikasturte Frantziako Estatuak

inolako urratsik egin ez duela. Al-

daketa bakarra hurrengo ikastur-

tean iritsiko da. Historia eta Geo-

grafia, eta Matematika azterkete-

tan, euskaraz erantzun ahal izate-

az gain, galderak ere euskaraz

egin ahalko dira.

Zailtasunak zailtasun, Bernat

Etxepareko ikasleek emaitza

onak lortu dituzte baxoan azken

urteetan. Frantziako emaitzarik

onenak dituzten ikastetxeen ze-

rrendan izan ohi da Baionako li-

zeoa. Orain bi urte, estatuko

emaitzarik onenak lortu zituen.

Baxoa gainditu ondorengo ego-

era ere ez da samurra euskaraz

ikasteko hautua egiten dutenen-

tzat. Unibertsitate ikasketak eus-

karaz egiteko aukera bakarra

dute Ipar Euskal Herrian: Baiona-

ko Unibertsitateak eskaintzen di-

tuen Euskal Ikasketak. Hegoalde-

ko unibertsitateren batera jotzen

dutenek, berriz, atzerriko ikasle-

en tratu bera jasotzen dute, eta

horrek nabarmen murrizten diz-

kie aukerak.

Lanak, epeen barruanHurrengo ikasturterako prest

izango da Bernat Etxepare lizeoa-

ren eraikin berria. Lanak epeen

barruan ari dira garatzen, eta irai-

Aurtengo Herri Urratsen bilduko den dirua BernatEtxepare lizeorako erabiliko dute, bigarren urtez jarraian.Eraikin berria altxatzen ari da, eta lanbide heziketaeskainiko du euskaraz, estreinakoz Ipar Euskal Herrian.

Oskola aldatu,hazten jarraitzeko

Bernat Etxepare lizeoko ikasleak,

aurreko ikasturteko lehen egunean,

jantokian. I. MIQUELESTORENA / IPARLA

«Gure eskaintzaaskotarikoa bilakatu da,eta ez ditugu gehiagoikasleak galtzen arrazoi horrengatik»

«Beti bada norbaitbultzatzeko; beti egitendu aurrera lanak, etahori ni nagoen tokitikbizitzea harrigarria da»Helene XarritonBernat Etxepare lizeoko zuzendaria

BERRIA

Larunbata, 2017ko maiatzaren 13a6 b Herri Urrats

Page 7: Herri Urrats · Berrikuntzak guneetan Herri Urratseko antolatzaileek zenbait aldaketa iragarri dituzte Senpereko aintziraren bueltako ohiko guneetarako. Hala, Xibe-roa gunean, aintzirako

lean lizeoa zerbitzu guztiekin

martxan izatea aurreikusten dute

arduradunek. «2016ko uztaila-

ren 7an hasi ziren lanak, eta uztai-

laren bukaerarako egongo dira

amaituta. Baionako festetarako

gure gakoak izanen ditugu», au-

rreratu du Xarritonek. Orotara,

hamar milioi euroko kostua izan-

go dute lanek. Horietatik, 7,2 mi-

lioi Akitaniako kontseiluak jarri-

ko ditu, eta gainontzekoak lizeo-

ak hartuko ditu bere gain.

Eraikin berriak jantokia eta

barnetegia ere izango ditu. 120

ikasle inguru hartzeko lekua

izango du barnetegiak. Ikasleen

herenek pasatu ohi dute astea

bertan. Baionatik kanpoko ikasle

askok euskaraz ikasteko egiten

duten ahaleginaren adierazle da.

Hala ere, ikasleek gustura hartzen

duten aukera bat dela ziurtatu du

lizeoko zuzendariak. «Gehienak

Zuberoatik eta Nafarroa Behere-

tik heldu dira. Haientzat indarra

da bertan egotea. Era berean, pre-

ziatzen dute izatea bizi hori.

Egiazko barnetegia da murgiltze-

an. Nahi bada osoki euskaraz bizi,

Iparraldean ez da beste lekurik

adin horretako gazteentzat».

Iaz, Herri Urratsen bildutako

dirua eraikitze lanak finantzatze-

ko jarri zuten, eta hala egingo

dute aurtengo Herri Urratsen bil-

duko denarekin ere. Horrez gain,

lizeoa hornitzeko 300.000 euro-

ko inbertsioa egin behar izan

dute. Gastu horiei aurre egin ahal

izateko, Hazten dugu, hazten

gaitu kanpaina abiatu zuten iaz.

Sagarrondoak saldu dituzte, eta

nork bere lurretan landatu edo

Bernat Etxepare lizeoaren esku

uzteko aukera erraztu dute.

Orain arte, behar dutenaren erdia

bildu dute. Kanpainak abian ja-

rraitzen du.

Xarritonek jakinarazi duenez,

abenduan Baionan landatuko di-

tuzte herritarren ekarpenari es-

ker beren esku dituzten saga-

rrondoak. «Baionako Herriko

Etxea lur bat prestatzen ari da

gure sagarrondoak landatzeko.

Hektarea bateko lurra izango da.

Laborari batek du ongi artatuko,

eta beretzat izango dira sagarrak,

baina guretzat sagardoa».

Beste diru iturri bat izateko la-

nean ari da lizeoa hurrengo urtera

begira. Iaz baxo teknologikoa

martxan jarri zuenez, aprendizgo

tasa delakoaren bidez ekarpena

egin diezaiekete inguruko enpre-

sek. Uztail erdialdean jakingo

dute zenbat enpresak bideratu

duten aprendizgo tasa Bernat

Etxeparera.

Hilabete honetan amaituko da

lizeo zaharraren azken ikastur-

tea, eta berria abian jartzeko

erronkaren azken txanpari heldu

beharko diote bete-betean.

«Lankide berriak izango ditugu,

eta antolaketa ari gara pentsa-

tzen. Horretan nahi ditugu ikas-

leak ere inplikatu. Eremuen era-

bilera adostu nahi dugu».

Proiektua gauzatzeko inplika-

tua den jende guztiaren ekarpena

hunkigarria zaio Xarritoni. Eske-

rrak eman dizkie orain arteko la-

netan lagundu dutenei eta udan

egin beharko direnetan parte

hartuko dutenei. «Beti bada nor-

bait bultzatzeko; beti egiten du

aurrera lanak, eta hori ni nagoen

tokitik bizitzea harrigarria da».

Lizeoak eraikin berriaren ar-

gazkiak jarriko ditu ikusgai,

bihar, Herri Urratsen, Lizeoa eza-

gutzera emateko. Xarritonek

gonbita egin die euskaltzale guz-

tiei irailean egingo dituzten bisi-

tetara ere joateko. «Pixka bat ha-

rro gara gure lizeoaz, eta, denen

gauza denez, nahi genuke jende

guztiarekin partekatu».

Bernat Etxepare lizeoak hurrengo ikasturtean erabiliko duen eraikina. BERRIA

Herri Urrats b 7BERRIA

Larunbata, 2017ko maiatzaren 13a

Page 8: Herri Urrats · Berrikuntzak guneetan Herri Urratseko antolatzaileek zenbait aldaketa iragarri dituzte Senpereko aintziraren bueltako ohiko guneetarako. Hala, Xibe-roa gunean, aintzirako

Euskal Herriko histo-ria ulertzeko, ezin-bestekoa da atal hauaintzat hartzea:«Hizkuntza baka-

rrean bizitza osoa eman eta ho-rregatik lotsarazia, iraindua etagaitzetsia izan den jende bat izanda». Amets Arzallus bertsolariakeuskaldun horien egoeraz min-tzatzea erabaki zuen Seaskak pro-posamena egin zionean HerriUrratserako kantaren hitzak egi-teko. Hitzak musikaz jantzi dituKen Zazpik, eta kantaren bideoaegin dute Gaizka Izagirrek etaLander Garrok.

Euskaldun izateagatik hiztunhaiek jasan zuten bazterketarentamaina nabarmendu du Arza-llusek. «Elbarritasun horren

kontzientzia sarrarazi diete, etakasik eraman dute isil-isilik az-ken hatseraino. Ziur asko, berensentsazio gutxitu eta zauritu ho-rrekin hil dira. Hainbesteraino,zeren askok ez dute transmititunahi izan hizkuntza hori hurren-

da, bere lotsaren lastre hori ez za-matzeko besteen gainean». Eraberean, euskarara hurbiltzen denjendeak, ikastoletan ikasten du-ten haurrak, euskaltegietan eus-kara bere egiten hasten diren hel-duak, euskara sortzen ari dira, Ar-zallusen esanetan. «Hori da guredrama eta gure itxaropena».

Galtze eta sortze horretan, eus-kararen balantzea zein den argi-tzeko, euskararen egoerari bu-ruzko erradiografia zintzo eta zo-rrotza galdegin du. «Instintuakesaten dit ez garela ari aplikatzenegoeraren larritasunaren arabe-rako mekanismoak». Seaskak«hil edo biziko desafio horretan»egiten duen lana goraipatu du Ar-zallusek.

Kantaren gaiak eta Arzallusenhitzek duten sakontasunarenneurriko doinua sortu du KenZazpik. Gitarra elektrikoek etasoinu efektuek girotzen duteabestia, pasarte batzuetan barru-ra biltzeko gonbita eginez, etabeste batzuetan indarrez leher-tuz.

Kanta eskuragarri dago sarean,bideoklip eta guzti. Gaizka Izagi-rrek eta Lander Garrok osatu dutebideoa. Zuri-beltzeko irudietan,egileek metaforaren bidez lortudute euskaldun elebakarraren«arrarotasuna» islatzea. Hala,emakume iletsu eta bizardun ba-tek adierazten du gizarte arautikkanpo denaren egoera. Euskal-dun izateagatik baztertua izan etamin hori isilean gorde duen ema-kume baten bizia kontatzen dubideoak. «Munstro txiki itxurakopertsonaia hori sortu genuen Ipa-rraldeko euskaldunaren figuragorpuzteko», azaldu du Garrok.

go belaunaldietara, lotsaren lastrehori ez uztearren ondorengoengainean».

Arzallusen iritziz, apenas aipa-tzen diren euskaldun elebakarrenbizipen horiek, nahiz eta IparEuskal Herrian «bart arratseraarte» izan diren beste hizkuntza-rik ez zekiten euskaldunak. Ho-rren adibide, hitzak idazteko or-duan gogoan izan duen emaku-mearen bizitza. «Kontatuzidaten, duela bizpahiru urte Zu-beroan izan genuen saio batean,Santa Engrazin [Zuberoa] sortueta Eskiulan [Zuberoa] hil berrizela amatxi bat 90 urtetik gora-koa, kasik-kasik elebakarra zena,eta bizitza osoa euskaraz zehar-katu zuena». Emakume harenirudiak lagundu dio Arzallusi sor-men prozesua garatzen.

Belaunaldi arteko hizkuntza-ren transmisioan oraindik eregainditu gabe dauden gabeziekeuskararen egoera atakan dutelaohartarazi du bertsolariak. «Bizigara egunero euskara Iparraldeannola hiltzen den ikusiz. Euskarahiltzen da erreproduzitu gabe.Alegia, beren ondorengoei euska-ra erakutsi gabeko jendea hiltzen

Herri Urratsen

aurtengo kantako

bideoklipeko irudia.

8 b Herri UrratsBERRIA

Larunbata, 2017ko maiatzaren 13a

Ondorengoei euskaraerakutsi gabeko jendeahiltzen da, bere lotsarenlastre hori ez zamatzekobesteen gainean»Amets ArzallusHerri Urratsen kantaren hitzen egilea

«Munstro txiki itxurakopertsonaia hori sortugenuen Iparraldekoeuskaldunaren figuragorpuzteko»

Lander GarroHerri Urratsen bideokliparen egilea

‘‘

Ken Zazpik egin du Herri Urratseko ‘Haizu’ kantaren musika.Hitzak Amets Arzallusenak dira. Euskaldun elebakarrek entzunzituzten irainei eta ezkutatu zituzten zauriei erreparatu die.

Baztertuaren mingordea kantatu dute