LLAAUURRAA MMIINNTTEEGGII

PPOOLLIITTIIKKAA EEGGIITTEEKKOO BBEESSTTEE MM

OODDUU BBAATT 2012ko abenduaren 21 / 1.359 zenbakia/ 2,50 euro

BEGIRADA

ArgitaratzaileaEHU

EditoreaM. AmillategiM.Arrieta

J.Mutuberria

ErredakzioaM. AmillategiM.Arrieta

J.Mutuberria

DiseinuaM. AmillategiM.Arrieta

J.Mutuberria

EgoitzaLa casilla(Bilbo)

15 -5

e.posta:begi@rada.net

tlf: 968 526 9891

BBEEGGIIRRAADDAA

AArrggiittaarraattzzaaiilleeaaEHU

EEddiittoorreeaaM. AmillategiM.Arrieta

J.Mutuberria

EErrrreeddaakkzziiooaaM. AmillategiM.Arrieta

J.Mutuberria

DDiisseeiinnuuaaM. AmillategiM.Arrieta

J.Mutuberria

EgoitzaLa casilla(Bilbo)

15 -5

e.posta:bbeeggii@@rraaddaa..nneett

tlf: 996688 552266 998899

BBAARRRRUUAANN......ZZEERR?? NNOORR??

BBOOTTAAZZAANNKKJulio Soto

PPOOLLIITTIIKKAAUxue Barkos

AASSTTEEKKOOAAKKLaura MintegiGreba orokorra

KKIIRROOLLAABehobia-DonostiaEguzkiñe Peña

TTEEKKNNOOLLOOGGIIAA

FFOOTTOOAALLBBIISSTTEEAA

BBEERRTTSSOOLLAARRIITTZZAAIpar Euskal Herrikobertso finalaAmets Arzallus

LLIIBBUURRUUTTEEGGIIAA

KKUULLTTUURRAAHarkaitz Cano

JJOOLLAASS DDEEZZAAGGUUNN

HHOORROOSSKKOOPPOOAA

2

Botazank!

Julio Soto-Malkoak-

Doinua: Haurtxo polit bat.

1.Jaio berri den ume txiki batbeso artean, goxoen...

Lehendabiziko aldiz hasi danegarrez, ohikoa omen...Gelan aditu dira LazkaoTxikiren hitzak ondoren:“Negarrez nola hasi zeradebizitzen hasi baino lehen?”

2.“Piruleta bat, piruleta bat!”Lau urteko neskatoak.

Aitak: “Ez, beste egun ba-tean”

Zilipurdiak, saltoak...Neskari irten zaizkio atzoirtendakoen kalkoak,

oinazearen forma daukatengezurretako malkoak

3.Bertsolari bat final batean,oholtza gainean, serio...

Buruz-buruko bat jokatu du,frontoia bertso jario,

txapela jantzi diote, txalo,oihu pila datorkio...

Malkorik ez du isuri bainabegiak busti zaizkio.

4.Aitona joan zaion bilobaloreak heltzen bi esku,

pauso laburrez hilerrirainoazal-zuri, barru-estu...Badaki pasa behar zuela(adinak bueltarik ez du).Alferrik ari dela negarrez...Baina ezin du saihestu.

5Maiteminduta dagoen mutilbatek, neskari aitortza.

Neskak: “Orain ez, agian noiz-bait”.

Puntadun erantzun motzapasatu dira hilabeteak,iritsi da negu hotza,

lehortu dira malkoak bainaodoletan du bihotza.

6.Malko gazia, malko gozoamin hartzea, poz hartzea…Egin behar ez dena: malkoa,

itxurakeriaz sartzea,baizik lotsari ateak itxiz,beldurrari oldartzea,datorrenean ateratzekooztoporik ez jartzea.

3

“Gure munduan, zorionez,ez dugu heriotza

begiratzeko momentuasko”

Sufrimendu eta negar malko sakonez betetako etapa baten ondoren,berriro ere eszenatoki politikora itzuli da Nafarroako eskuinarenalternatiba miretsia. Urrunean jada ezagutu dut. Zapirik gabe

dator, baina oso pauso tinkoekin, eta dirdira berezi batekin. Igaro da,pasa da, pasatzen ari da diotsu bere irudiak, jasandako gaixotasun

latzari erreparatuz noski. Iritsi da unea.

Joonn MMuuttuubbeerrrriiaa AAllkkoorrttaa

Goizeko zortziak dira. Azaroak 9 da,eta nahiz eta ni istorio honetako par-taide naizen, protagonistanagusia emakume bat da. Esan be-zala,goizeko zortziak dira, eta irat-zargailuak lehen txirriña jo du jada.–Hori pereza!- eta bost minutuluzatu dut. Horrela hiru aldiz, azke-nean denbora gabe geratuko nintzelapentsatu dudan arte. Esnatzea kostazaidan arren eguna indartsuhasi dut, eta amari pare bat muxueman eta bere animoak jaso ondo-ren, etxetik irten, autoan sartu eta bi-delagun izango dudan lagunaren bilajoan naiz. Bera ere emakumea da,gaztea, ederra eta laguna dut.

Hala nahi izan du bizitzak etazer egingo diogu ba! 9etan bere bilapasako nintzela aipatu nion, eta 9:00-ak puntuan dira, Euskadi Gazteak jodu 9etako pi pi pi-a eta jadabere etxe azpian naiz. Ez da arrunta

hori niregan,normalean ni izaten bai-naiz azkenetakoa iristen, baina gaur-koan ezberdina da.

Egin izan ditut elkarrizketa ugari, baiezagunak ditudanei, baina baita eze-zagunak ditudanei ere, eta gaurkoaazken multzoan sartu beharreannaiz, pertsonalki ez baitut ezagutzen.Horrek urduritasuna areagotzen du,ez dut zalantzarik,baina lan on bat egiteko gogoa etapertsona horri bere ingurua landuduzula helarazteko grina ere area-gotzen du. Elkarrizketa hau ez dabi eguneko kontua izan, galdera ego-kien bila ibili bainaiz egunak joan etaegunak etorri.

Olatzen etxe azpian naiz eta berehalajaitsi da. Lehenago ordea bere anaiajaitsi da, zapela buruanbabarrunak biltzeko ideiarekin. Hotzegiten du, baina ez aurreko egunetan

izan dugun hotz hori, gaurkoan epe-lagoa da eta ziur naizIruñera joan ahala epeltzen joangodela. Baina Olatzek hala ere negukoberokia darama. Kotxean sartu, etaLeitzan atzean utziz Iruñearantzabiatu gara.

Udazkena da, eta nabari da. Paisaiakbere koloreak aldatzen ditu: orain-goan okrez, gorrixkaz,urrezkoz, laranjaz…jantzi dira ba-soak. Eta gure ingurunean benetannabaria da. Txunditurik geratugara paisaiaz, aspaldian ez baituguIruñeara jo. Guk astero burutzendugu Bilborantzko bidaia, baina huraezin da honekin alderatu. Hau bestegauza bat da. Honek duen xarma ezdu hark. Natura bere hitzik goreneanduzue hau.

Aurrera goazen heinean, urdurita-suna gugan gailentzendoa, ez baikaude oso ziur Iruñako

Politika

4

Gaztelu plazara iristeko zein irteerahartu behar dugun. Iruñara joatekosarbidean sartu, eta bigarrenaukeraketa bat egin beharrean gara.Tentsio une txiki baten ostean, auke-raketa txarra egin dugu, eta ospitale-tan azaldu gara. Ez dakit nola,baina lortu dugu gaztelu plazako par-kingeko sarrerara heltzea.

9:45 dira eta Iruñera heldu gara. Iru-ñeko kaleetanzertxobait galdu ondoren iritsi garaaparkalekura. Nire kotxe beltza 505zenbakidun aparkalekuan utzi,ondomemorizatu zenbakia badaezpada(egun batean ibili bainitzen ordu erdibueltaka nire autoaren bila), eta Gaz-telu Plazara iristeko jarraitu beha-rreko bideari ekin diogu.

Bagoaz aurrera, baina denbora dugu,10terdietan geratu baikara Uxuere-kin. Café Iruñan da hitzordua. 10:10dira eta jada eseri gara libre zegoenmahietako batean. Kafe bat eta urbotila bat eskatu ditut, bat niretzateta bestea Olatzentzat. Ur botilakopa batez lagundurik luzatu diguzerbitzariak, baina Olatzek aukerabaztertu eta botila soilik hartu du.Kamera toki egokian kokatu, guztiaederki ateratzeko premisarekin, etagaderak egiteko modu egokia pent-satzeariekin diot. Azken uneko aldaketa bat-zuk egin eta unea helduko zain egongara.

Oraindik ez dizuet aipatu nor den el-karrizketatuko dudan emakumea.Bera Nafarra da, Iruñeakoa, eta ka-zetaria, nahiz eta gaur egun politikanmurgildurik dagoen. Geroa Baikobozeramailea da Madrileko diputa-tuen kongresuan eta atzo argitaratuzenaren arabera, Espaniakopolitikaririk baloratuena. Nahikopista baduzue jada, baina bonbillaoraindik piztu ez zaionari, argituegingo diot sortu nahi izan dudanmisterio txiki hau: Uxue Barkos dutgaur elkarrizketagai.

Ez dut ukatuko, urduri nago. 10:30puntu puntuan dira.

Badator.Jasandako gaixotasunarenondorioak nabariak dira, baina pausotinkoa dakarki. Irrifar ederra luzatudit. Iritsi da Nafarroako eskuinarenalternatiba miretsia.Askotan, gaixotasun zitalez, edo hil-kortasun tasa handia duten gaixota-sunen inguruan pentsatzenhasi eta guztioi hurrengo hauxe da-

torkigu burura: minbizia. Uxue Bar-kos, gaixotasuna pasa duen emaku-mea da. “Ulertzen dut minbizi batjasan duten pertsona guztien antzeraeraman dudala” esan du irribarrez,ez uste, baina agerikoa da sufrimen-dua eragin diola.Tratamendu gogorra, momentu zai-lak, baina laguntza asko jaso du baifamilia eta bai lagunen eskutik eta“gainera notiziarik txarrenaalbisterik onenarekin batera eman zi-daten, hau da, minbizia neukala,baina hura gainditzeko aukerahandiak nituela”. Nahiz eta abisatuzioten tratamendua gogorra zela, au-rrera egiteko aukera itzelak zituela

“Lehentasunak aldatzenikasten duzu eta lehentasu-nei denbora ematen”

5

ere aipatu zioten, eta horrieutsi omen dio denbora guzti hone-tan.

-Gaur egun osaturik ikusten zaitut.-Bai, hala da bai- esan du irrifar zabalbaten artean.

Pentsatzen jarri naiz zer nolakoa izanbehar duen honelako gaixotasun ba-tetik irtetea. Sufrimendu ikaragarriaeragin dizun tratamendu bati aurreegitea. “Bai. Lehentasunak aldatzenikasten duzu” aipatu du Uxuek “etalehentasunei denbora ematen. Le-hentasunak jakin badakigu zeintzukdiren, baino askotan lanari prefe-rentzia ematen diogu, eta askotangaizki jokatuz, baina hala gertatzenda” harro harro eta bere altxorrikkuttunenari erreferentzi eginez, “le-henengo gauza, lehenengo gauza”dela gaineratu du.

“Argi eta garbi bi aukera nituen: pu-bliko egin, peluka batekin edo zapia-rekin normaltasun osoz agertu, edourtebete nire etxera joan” dio Uxuek.“Zure lana publikoa ez denean, horaukerak daude gauzak zure ingurua-rekin besterik ez konpartitzeko.

Baina lana publikoa denean, eta gai-nera minbizia diagnostikatu bainolehenhauteskunde foral eta orokorretaraaurkeztuko nintzela publikatu os-tean, publiko egitea erabakinuen. Baina bai familian eta bai lan-taldean sakon aztertu genuen, geroranik hartu banuen ere erabakia”. Gai-xotasuna gauza normaltasunez hart-zea erabaki zuen emakume honeketa “oso harro” dago hartutako era-bakiaz.

Nik duela urte batzuk ezagutu nuenminbizia jasan zuen pertsona bat.Oso gaztea zen, oso. Baina bueltakeman ostean, mundu hau utzibehar izan zuen. Istorio tristeak dirahauek, gaixotasunaren alderdirik ilu-nenak, baina alde onik ere baduhonek, Uxuek hala dio behintzat:

“Txarrak baina gutxiago. Gauza askoerakutsi dizkit. Gure munduan,nahiz eta krisialdiak hainbat arazoekarri dizkigun. Gure mundua osoaberatsa da, ez daukagu zorionez he-riotza begiratzeko momentu asko.Nik beti gogoratzen dut: hemenminbizia da, Afrikan gripea.

Horrek gauza asko erakusten du.Erreflexionatzeko eta hausnarketaegiteko momentu asko eta ederrakizan ditut. Nahiz eta ez dudan halakomomentuak bizitzeko desiorik in-orentzat”. Hedabide askok jarri duteazken hilabeteotan gure mundua osoaberatsa da, ez daukagu zorionez he-riotza begiratzeko momentu asko.Nik beti gogoratzen dut: hemenminbizia da, Afrikan gripea orratzaminbizian.

Guztia negozio balitz? Nik askotanpentsatu izan dut, eta azken eguno-tan gehiago, inguruko batek aipatubaitzidan alternatibarik bazela. Haupentsatzen nuelarik, gogora etorrizait Uxue kazetaria dela. Ni ere ka-zetari izateko, edo kazetari gisa for-matzeko prozesu horretanmurgildurik nago, nahiz eta askotangaldetzen diodan neure buruari eamerezi ote duen. Uxuek Eitbn emanzituen kazetaritza munduan pausorikgorenak, “oso momentu bereziakizan ziren Eitbn eman nituen lehenurteak, bai profesionalki eta baitapertsonalki ere. Eitbren inguruangogoratu urteak eman nituela Iurre-tako gunean, bai albistegiak egiten,

6

bai zuzentzen, eta gero baita ere Ma-drilen korrespontsal gisara”. Guztiokoroitzen dugu Uxue Madrildik.

Uxue, gaur egun politikan miretsiaden Uxuek, kazetaritzan ere benetanmiretsia izatea lortu zuen bere ahotsleun, baina seguru eta indartsuarekin.Guztiok sinesten genion esaten zuenoro. Eitbk ordea lagun asko ereeman dizkio eta hori du garai har-tako nostalgia gune, “agian Eitbkeman didan gauzarik ederrena lagu-nak dira, eta gero azkenean nire lan-bidea da, nire profesioa da, eta betiizango naiz kazetari. Eitb nire etxeada.Nahiz eta gaur egun politikanmurgildurik egon, kazetaritzat dutneure burua”.

Arro dago kazetari izateaz. Gauregun lanbiderik zailenetakoa izanarren, kazetari da. Kazetaritzak his-toriako momenturik ilunenak ditubere gain. “Gaizki. Oso gaizki” ai-patzen du kezka nabariarekin kaze-taritzaren egoerari erreferentziaeginez. Halako krisi batek beti ema-ten omen du ikuspegi merkantilistabat, “besterik ez” diotsu Uxuek.“Jendea zenbakiak egitera, eta jendeaenpresa hau defizitarioa da hala ez dadefizitarioa esatera esertzen da”.

Egia da, guztia dirua da gizarte ho-netan eta gurean are gehiago. Gehie-nek beren printzipioen aurka edoberen printzipioen estalketa modukobat gauzatzen dute hilabete amaierasoldata miserable baten truke. Gauregun, hori da kazetariaren bizia, gai-nontzean kalera. Asko dira kazeta-ritza zerbitzu denaren inguruanjarduten dutenak, baina gaur egungoipuin honetan, non Edurnezurik ira-bazi beharrean, amona zaharrak ira-bazten duen, guztia murrizketa da,

larrosa bati petaloak kentzen joateabezala, eta gutxira larrosari ez zaiopetalo bakar bat bera ere geratuko.“Kazetaritzak ematen duena zer-bitzu bat da. Informazio on batduen gizartea ez da gizarte pluralbat, ez da demokratikoa.Osasunedo hezkuntza on bat ez duen gi-zarte bat ez da demokratikoa. Egunarazo larri bat dago ekonomikoki,enpresa merkantilistak bihurtu bai-tira hedabideak” dio Uxuek. Hordago koska.

Baina politikariak eta kazetariak,batzuen onerako eta askoren kalte-rako, estuki loturik daude. Hala ere,berak politikan murgiltzea erabakizuen; eta politikan gainera urte bat-zuk eman ditu jada “nahiz eta lauurterako sartu nintzen”. “Begira,gogoratzen dut nola 2003ko aben-duan, Madrilen nengoelarik diputa-tuen kongresuan kazetari lanetanEitb-rako, teletipoa jaso nuen. Iru-ñean gertatutakoaren teletipoa etabertan hurrengo hauxe azaltzenzen: Aralar, EAJ eta EAk bat egindute, eta Nafarroa Bai izenekoproiektua sortu dute”. Teletipo horiizan zen Uxuerentzat bere karrerapolitikoaren abiagune. “Poza han-dia hartu nuen, nire ustez hori be-harrezko tresna bat baitzen gauzaknormaltasunera eramateko, hau daaukera ezkertiar sendo bat lortzeko,UPN-ren gobernuari aurre egitekoeta abertzaleon errealitate politikoainstituzioen lehen mailara erama-teko aukera. Etaproiektu hura iku-siaz eta hiru alderdi hauek, geroBatzarre etorri zen, beraz lau al-derdi hauen lana eta ahalegina iku-sita, aukera eman zidatenean politazela pentsatu nuen, ederra zela nirebizitzako lau urtez beraiekin lanegitea, gerora urte batzuk gehiagoizan badira ere”. Harro dago egin-dako lanaz…

Denok edukitzen dugu zer edo ze-rren atzetik gabiltzanean, hura lortuondoren, gure helburuak bete ditu-

“Egun arazo larri bat dagoekonomikoki, enpresa

merkantilistak bihurtu bai-tira

hedabideak”

7

gunaren satisfazioa. Normala da,eta Uxue ez da gutxiagorako. Lehe-nik NafarroaBain eta gerora, des-adostasunak desadostasun, GeroaBain. Nahiz eta gorabeherak izanNafarroa Bain, momentu onez gal-detzean, badirudi nostalgia une batzabaldu zaigula. Bertan 7 urte emanondoren, nahi edo ez, orain bereaurkari, edo gutxienez parean ditu,eta bakoitzak bere ideiak defenditunahi izango ditu. Baina oroitzape-nak hor geratzen dira. Askok pent-satuk dute kantu honek zioena:

“oroitzen naiz batera geundenean,hain zoriontsu ginen garaietan,nirekin haserratzen zinenean,zenbat oroitzapen on bapatean,lehenengo maitasun historietan,eta igotako mendi magaletan

zenbat irri ta negar txikitatik,oraindik jarraitzen dute bizirik.Faltan botatzen zaitut ilunetan,

barruan ezkutatzen dut gehienetan”

Aipatu Ken Zazpi taldearen kantubat dela, ea orain copyright eta ant-zeko istorioetan sartu beharreangaren. Agian askok botako dute fal-tan, batez ere Espainiako politika-ririk baloratuena delako CISagentziaren arabera, eta hori gauregun ez da makala. Sari ona da, horiuste du Uxuek, baina inkestarenalde zikoitza ere argi utzi du irri ar-tean, “baloratuena bai, nahiz eta%80ak ez nauen ezagutzen”. Azke-nean inkestak tendentzia bat diraeta tendentzia horretan informa-zioa hartu behar. “Informazioaederra da, eta nahiz eta askok eza-gutu ez Geroa Baiko diputatuaedo bozeramailea, ezagutzen nau-tenen artean gure lana ona izan de-naren irudipena dute, eta hori baidela saririk hoberena, dudarikgabe”.

Baina Nafarroa Baiz ari ginen, etabertako istorioez. “Istorio pila batditut, niretzako ederrak asko. Nire

ustez gauza asko egin genituen ongi,eta beste batzuetan ez hainbeste.Baina orokorrean, nik uste egindakolanaren balantzea ona dela” dioUxuek. Momenturik ederrena auke-ratzea ordea kosta egiten zaio. Bainasegundu hutsal batzuen ondoren argieta barrendik irtenda dio “NafarroaBain martxoaren 14ean lortutakoeserlekua, gau elektoral hura. Madri-lera joateko Nafarroan azken urteo-tan lortutako eserleku abertzalea.Horrek poz handia eman zigun as-kori. Gau elektoral hura zoragarriaizan zen, eta azken hau ere halaxeizan da, kasu honetan Geroa Baire-kin, baina benetan ederrak biak”. Ezda aukeratzeko gai bien artean. Bi-hotza bitan du politikari Nafarrak.“Nik uste proiektuak berdina izatenduela jarraitzen. Kontua izan zenAralarrek izena erabiltzea debekatuzigula” dio Uxuek, eta azaleratu dapolitikoki bere bihotza mila zatitanapurtzea eragin zion koalizioa.Printze eta printzesen munduanmurgil gintezkeen, baina kontua ha-ratago doa “propietate juridikoa Ara-larrena da, eta halaxe erabaki zuen”.

Bihotza oraindik guztiz osatugabeadu, denbora gutxi igaro baita, etaguztiok dakigun bezala desenkantuamodiotsuak ez dira berehalakoankonpontzen. “ Pena bat, baina azke-nean herritarrek, 42.000 nafar herri-tarrek, ezkertiar, abertzalek, erabakizuten Geroa Bai zela nolabait Nafa-rroa Bairen jarraipena.

Baina edozein kasutan jarraitzaileden edo gaur egun ez den berdinzait. Askotan esaten da viuda y suce-sores...” dio algara artean Uxuek.Bixente Serrano Izkok berriki honelaidatzi zuen Argian: “Itxuroso jaiozen. Denek batera hilarazi eta berezhil zen. Erran beharko?” Na-Baiz ari zen. Uxuek ordea argi du “ezdut uste NaBai hil egin denik. Bainahauteskundeetara doan gareneanerantzuna zoragarria izan da, eta az-kenean herritarren erantzuna da ba-

8

lioa duen bakarra, politikan behint-zat, eta herritarrek baietz esan zigu-ten”.

Nafarroa ordea, handikiro Nafarro-ako erreinua esaten dena, ez da bereunerik onenean. Geroa Baiko dipu-tatuak zenbakiak berrikustera gonbi-datu nau: “azken urte honetanNafarroaren enplegu ezaren indizeakastakeri bat igo dira.Eta enplegu eza etorri zaigu arlo in-dustrialean”.UPN alderdiaren ges-tioa benetan txarra izan dela uste duUxuek, eta Nafarroako kutxakoauzia gogorarazi digu. Azken urtehonetan bankuen inguruan, edo ho-beto esanda bertan izan diren lapuraskoren inguruan asko hitz eginda.Uxuek ere hori du buruan “ Nafa-rroako kutxa pribatizatzeak Nafa-rroarentzako diru galera handiakekarri ditu. Orain 4-5 urte CAN-enkapitala 1.300 milioi eurokoa zen;egun 300 milioikoa. 5 urte hauetan1000 milioi galdu dira.Norbaitek azaldu beharko du nondauden”.

Argi utzi du Barcinak eta bere go-bernuak ez duela ia ezer egin, etaegin duen horrek eman duen emaitzaoso eskasa izan dela. “Beraz UPN-rena da erantzukizuna eta Nafarroakegun duen egoera oso larria da”. Kri-sia honetan ere. Besterik ez da ent-zuten hedabideetan, eta ez dagutxiagorako. Milaka familia pobre-zian daude, jatekorik ez dutelarik;milaka familia 400 euroko langabe-zia ordainsariarekin bizi dira; askok

etxea galdu dute; familia asko apurtuegin dira kanpora joan behar izandutelako lan bila… eta horrela mi-laka adibide.

Eta krisiak azken hilabeteotan inde-pendentziaren aldeko ahotsak erenabarmendu ditu. “Euskal Herriabatuta ikustea abertzaleon ametsa da,nahia, asmo sakona politikoki. Inde-pendentzia baita ere. Baina niri kez-katzen nauen gauza bakarra, XIX.mendean independentismoaren ildo-tik sortutako proiektuei aukera edoerantzun berriak eman ez izana da”.

Uxueren ustetan egun aukerak askodira independentismoa bizitzekobaina benetan mugen eztabaida gain-dituz. “ Niri asko gustatzen zaitmomentu honetan Salmond-ek Es-kozian egin eta egiten ari den lana,eta nik uste hor benetan lan politikoederra egin dutela eskoziarrek etahor badaukagula non ikasi”.

Baina bada gehiago, “gauza batesango dizut, krisialdia ez da inde-pendentziarako argudioa. Asmo po-litikoa izan behar du” dio Uxuek.Momentu ekonomikoa aprobetxatuzaskok altxatu dute independentzia-ren aldeko ahotsa, baina bere esane-tan asmoak “politikoa” izan behardu. “Eman diezaiogun buelta argu-dioari. Demagun Espainiari ekono-mikoki ongi dioakioala.

Gu ze izango gara espainolak? Ez.Asmo politikoak soilik du arrazoiosoa, arrazoi politikoa oinarritzen da

pertsonaren borondatean, horretanda sagrau”.

Solasaldi interesgarria, baina berahain zoriontsu ikusteak galdera berribat ekarri nau burura, baina horrenaurretik nire lagun batengaldera luzatu beharrean naiz. Nirelaguna, ez da Uxuek dituen ideia po-litikoekin bat datorren pertsona, etabazekien zein izango zen galderahonen erantzuna, ziur nago.

Galdera hurrengo hauxe zen: “Noladefinitzen duzu zure burua?”. “Ka-zetaria, abertzalea eta ama (irri). Etahori benetan oso sakona da eta osobarruan daukat. Ama zaharra izannintzen, baino ama. Bikote, eta alaba.Azken bi urte hauek gogorrak izandira eta benetan familiako pilare sen-titu naiz”.

Azken urteak gogorrak izan dituUxuek baina etorkizunari irribarrebatekin begiratzen dio. “Etorkizunaederra (irri), bizitzan, hemen; eta po-litikoki anbiziosoa naiz, Nafarroarenaldaketa ikusi nahi dut, eta ahal denneurrian Euskal Herri solidario batgustatuko litzaidake lehen-bailen”.

Udazkena iritsi dela aipatu dizuet ha-sieran. Honetan, haizeak hosto ederbat eraman du, baina haize boladabatek agian, gainontzean dei bat eginbeharko, berriro elkar egoteko au-kera eskeiniko digu etorkizunean. Bi-zitzan. Hemen.

9

Kanpaina amaitu den arren, dituenardura guztietara ezin iritsi dabilLaura Mintegi (Lizarra, 1955). Zer-gatik den badakiela dioen arren, ezinduela saihestu ziurtatzen du: «Gau-zak ondo egitea gustatzen zait, etahartutako konpromisoak betetzenditut. Ezin dut inor bazterrean utzi».Bihar du urteguna: 57 urte betekoditu.

Hauteskunde emaitzen baloraziogazi-gozoa egin du EH Bilduk.Zer du gozotik eta zer gazitik?

Nik gozoagoa egiten dut gazia baino.Inoiz ez dira egon subiranistak etaezkertiarrak horrenbesteko present-ziarekin Legebiltzarrean. Egia da in-kesta batzuek emaitza hobea ematenzigutela, baina egiazko datua 21ekoada. Neronek alde ona ikusten diot,batez ere aukera ikaragarri ona ema-ten digulako lan egiteko hurrengo le-gealdian. Beste alde batetik,zenbakiak nola geratu diren ikusita,oso dinamikoa izango dela dirudi.Ez dago ezer itxita. Ez dago 38 sort-

zerik bakarrik bi indarrekin, eta ho-rrek esan nahi du dinamikotasunhori lehenengo momentutik egongodela. Hori positiboa dela uste dut.

Bi indarrekin ezin dela gehien-goa sortu esanda, EAJ eta EHBilduren arteko akordioa baztert-zen ari zara?

Ez, nik ez dut ezer baztertzen. Gai-nera, orain ez dagokit niri iniziatibahartzea. Esan nahi dut ezkerreko etaeskuineko alderdien batuketakeginda, batek ere ez duela lortzen 38hori. Eta, oro har, ona iruditzen zaithain zabalik geratu izana.

Zer aukera ematen ditu?

Elkarrizketarako eta akordioetarakoaukera. Denekin hitz egin behar delaesan dugu hasieratik. Orain, zenba-kiek ere bultzatu egiten gaituzte ho-rretara. Jadanik ez da jarrera politikobat soilik. Estrategiaren ikuspuntutikere ezinbestekoa izango da.

“Alde ona ikusten diotemaitzei, batez ere aukeraikaragarri ona ematen digu-telako lan egiteko hurrengolegealdian”

Esan duzu murrizketak eskubi-deetan ez, baizik eta pribilegioe-tan. Zehazki zer da hori?

Momentu honetan gutxiago ordaint-zen dute gehiago daukatenek. En-presen zerga beherantz doa, eta joerahori eten egin behar da; ez dagoonartzerik soldatapeko edozein lan-gilek %23 ordaintzea eta enpresekgutxiago ordaintzea. Eta, esate bate-rako, legebiltzarrean bertan, or-daindu egiten dira legebiltzarkideendietak, gastu hori egin edo ez. Parla-mentari askok soldataz gain bestebederatzi mila euro dituzte dietetan,gastatu gabeko dietetan. Parlamenta-riek beste edozein langileren esku-bide eta beharrizan berberak izanbehar dituzte

LAURA MINTEGI

“Badago politika egitekobeste modu bat”

Enbidia pixka batekin begiratzen du Iparraldera: «Ezke-rretik eskuinera bildu dira, eta batera doaz Parisera». Ba-rrutik sortutako mugimendua izatea gustuko du, eta ez

du dudarik: «Hori da bidea»

Oihana Elduaien GasteizBERRIA

Asteko pertsonaia

10

Zer ekarriko du gehiengo abert-zalea duen Legebiltzar honek,zure ustez?

Zenbaki bat argi geratu bada, da hi-rutik bi abertzaleak garela. Ñabar-dura ezberdinekin, hori ere egia da.Baina orain ikusiko da egiatan zeinden EAJren barruan gailentzen denjoera. Betidanik egon dira bi joera,autonomikoa eta independentista.Hilaren 21ean Urkulluren zaleek «in-dependentzia» oihukatu zuten, etanik ez dakit hori gau bateko euforiaden bakarrik edo egiatan sentimendubaten adierazpena. Pentsatu nahinuke legealdi honetan aurrerapausoikaragarri handiak emango direlabide horretan, inondik inora deskui-datu gabe arlo ekonomikoa. Horrilehentasuna eman behar diogu.Edozein modutan, EAJk beste esta-tus politiko baten beharra aldarrikat-zean, autogobernuan aurrera egiteajarri du lehentasun gisa.

Autogobernua mugatua da. Osotarte txikia dauka Madrildik inposat-zen diren neurrien aurrean. Orduan,

halabeharrez, egiatan eman nahi ba-dizkio soluzioak arazo ekonomiko-ari, gobernua beharturik egongo dasubiranotasunaren ildoan sakontzen.Jadanik ez da horrenbeste izangokontu ideologikoa, kontu praktikoabaizik, hau da, krisi ekonomikoarierantzunak eman ahal izateko. Bes-tela, esku-loturik egongo da zenbaitneurriren aurrean.

Independentziaren biderantz tiraegiteko asmoa du EH Bilduk?

Independentistak gara.

EAJ bide horretara eramatensaiatuko da?

Bai, baina berriz ere azpimarratunahi dut: lehentasuna momentu ho-netan egoera ekonomikoa da. Ezgara tematuko lehenengo egunetikenergia guztia ipintzen kontu identi-tarioan, jendearen arazo nagusia hi-lero hipoteka ezin ordaindu ibiltzeadenean.

Arlo ekonomikoari heldu beharhorretan, ezkerra ez da gehien-goa Legebiltzarrean. EAJk, PPketa UPDk gehiengoa osa deza-kete, edo, bestela, EH Bilduk,PSEk eta UPDk. Zer aukera ikus-ten dituzu?

UPDri entzun diodana gai fiskalarenedo justizia sozialaren inguruan osobat dator guk esaten dugunarekin.Beraz, eusten badio esandakoari, el-karguneren bat egongo da. Alderdisozialistak esandakoa ere ez dagooso urrun guk esaten dugun horre-tatik, zenbait arlotan, guk ezarrikogenukeen politika ekonomikoa askozausartagoa eta ezkertiarragoa izanarren. Gainera, hiru urtean egon dagobernuan eta ez du ezkerreko poli-tika egin. Edozein modutan, gukindar guztiak ipiniko ditugu ezke-rreko politika egiteko.

“Autogobernua mugatuada. Oso tarte txikia daukaMadrildik inposatzen diren

neurrien aurrean”

11

Urkulluk esan du akordio orokoreta egonkorrak nahi dituela hirugai nagusien inguruan. Posibleizango da EH Bilduk horrelakoakordio bat egitea EAJrekin?

Edukia zein den jakin gabe ezin duterantzun. Edukiaren arabera izangoda posible edo ez. Edozein modu-tan, indar guztiok argi dugu akor-dioak ezinbestekoak direla, etahorretan bat baldin bagatoz, bidea-ren erdia egin dugu. Duko dira EHBilduren jarreretara, gure ardatz na-gusia pertsonen aldeko politika egi-tea delako. Politika neoliberala egitenbadute, esaten duten guztia sinistenbadute, lehenago edo beranduagohurbilduko dira.

Hitz egin duzu Urkullurekin?

Igandean bertan zoriondu nuen, etabiharamunean erantzun zidanmezua, esanez berak ere aintzat hart-zen zituela gure emaitzak eta lasterdeituko zidala bilera baterako.

Datorren asterako?

Hori prentsaren bidez dakit.

Dena den, akordioak iristeko ja-rrera ona ikusi diozu?

Bere aldetik eta gure aldetik; bien al-

detik ikusten dut jarrera ona akor-dioetarako.

Eta gai sozialei dagokienez?

Gai sozialei dagokienez ere, guztie-kin aritu behar dugu. Egoeraren la-rritasuna ikusita, kapaz izan behardugu erantzunak emateko jendeari.Pertsonak ipintzea politikaren erdi-gunean ez da izan behar lelo elekto-ralista bat. Eta arlo ekonomikoariburuz esaten duten guztia sinistenbadute, lehenago edo beranduagohurbilduko dira EH Bilduren jarre-retara, gure ardatz nagusia pertsonenaldeko politika egitea delako. Politikaneoliberala egiten badute, oso urrunegongo dira. Baina pertsonen aldekopolitika egin nahi badute, beraiekuste duten baino hurbilago egongodira gugandik.

“Gure ardatz nagusia pert-sonen aldeko politika egiteada. EAJ politika neoliberalaegiten badute, oso urrunegongo dira. Baina pertso-nen aldeko politika eginnahi badute, beraiek usteduten baino hurbilagoegongo dira gugandik”

Bakegintzari dagokionez, Urku-llu babesteko aukera ikusten

duzu?

Ikusi behar da zer proposatzen duen,baina Aieten elkarrekin egon gineneta abiapuntu ona izan zen. Uste dutbide horretan sakonduko dugunguztia aldekoa izango dela eta orainhan egon ez zirenak eremu horretarahurbiltzea lortu behar dugula.Hauteskunde emaitzei begira-tuta, esan daiteke olatua gelditudela?

Ez, ez. Nik uste dut hausnarketa eginbehar dela, noski; baloratu ondoemaitza guztiak, Arabako eta Biz-kaiko emaitza onak, Gipuzkoakodatu ez hain onak, eta beste alder-diek egin dutena. Balorazioa eginbehar da modu globalean. Baina guresabaia ez dugu ukitu, batez ere biarrazoirengatik: batetik, ikusten du-gulako ia 60.000 boto joan direla ez-kerrera, baina alferrik galdu direlazatiketengatik. Eta abstentzioarenaoso datu garrantzitsua da. Hainbatjende politikarekin desengainatua da-goela erakusten du. Guk esan dugueta demostratuko dugu badagoelapolitika egiteko beste modu bat.Lortzen badugu ilusionatzea etsitu-rik dagoen jendea, hazteko eremuzabala dugu.

Zer gertatu da Gipuzkoan?Gipuzkoan bi gauza pasatu dira: alde

12

batetik, oposizioan egon diren al-derdi guztien proba eremua izandela, ikusteko nola egin daitekeenkontrako politika aldekoa baino. Po-litika negatiboa egin da zentzu poli-semikoenean. Onartu egin behar daautokritika ere bai. Uste dut pedago-gia falta egon dela. Uste dut, agian,urtebetean oso politika aurrerazaleaketa herritarren inplikazioa behar du-tenak ezartzeko, partaidetzaren arloahobeto zaindu behar zela. Oso ondoazaldu behar zen. Ondo azaldu denlekuetan ez da arazorik egon, etaemaitza positiboa izan da. Horrekerakusten digu bidea: politika aurre-razale bat ezarri nahi duzun bakoit-zean, lehenengo eta behin ondoazaldu behar da, eta, batez ere, jen-dearen aldetik esfortzu pertsonalaeskatzen duenean. Baina horrek ezdu esan nahi politika txarra denik,eta ez du esan nahi egin behar ezdenik. Beste faktore batzuk ere ba-daude, baina azterketa pausatuagoaegin nahiko nuke. Laster egingodugu balorazio zehatzagoa, eta na-hiago dut horri itxaron.

Politika egiteko beste modu batezarri nahi duzula kanpainan.Nola egiteko asmoa duzu?

Oso oposizio eraikitzailea eginda.Gure helburua ez da ezezkoaren ere-muan kokatzea, gauden lekuan gurepolitika egitea baizik. Edozein poli-tikak gu kontuan hartu beharkogaitu, eta dugun indarrari esker, inzi-ditzeko aukera daukagu. Kanpainanadierazi dugun guztia aurrera erama-tea da nire helburua, eta, horreta-

MMOOTTZZEEAANN

• LLeehheennddaakkaarrii iizzaatteenn bbaazzaarraa,,AAjjuurriiaa EEnneerraa jjooaannggoo zzaarraa bbiizziitt--zzeerraa?? Ez. Hortzetako orea etapijama utziko ditut, noiz edobehin han gelditu behar badut.

• LLeehheennddaakkaarrii iizzaatteenn eezz bbaazzaarraa,,ooppoossiizziiookkoo bbuurruu iizzaannggoo zzaarraa,,eettaa lleeggeebbiillttzzaarrrreeaann jjaarrrraaiittuukkoo

dduuzzuu?? Noski.

• KKaannppaaiinnaakkoo ggaauuzzaarriikk oonneennaa::Jendearekiko hurbiltasuna.

• TTxxaarrrreennaa:: Denbora falta eki-taldi bakoitza ondo prestat-

zeko.

• OOrraaiinn aarrtteekkoo lleehheennddaakkaarrii bbaattaauukkeerraattzzeekkoottaann?? Agirre.

• KKiirrooll bbaatt:: Parte hartzailea etaemakumeen eta gizonen kirolamaila berean ipintzen duena.

Hau da, batere ez.

• LLiibbuurruu bbaatt:: Idazteko dauka-dana.

• FFiillmmee bbaatt:: Haizeak eramanzuena. Gone with The Wind

• HHeerrrrii bbaatt:: Amaiur eta baitaegun bizi naizen Algorta bera

ere

• AAbbeessttii bbaatt:: Itoitz taldearenedozein

rako, ahalik eta modu zabalenean jo-katuko dut. Uneren batean bat etort-zen banaiz PPrekin, UPDrekin,PSErekin edo EAJrekin, enpatxurikez dut izango akordioak egiteko hel-buru sozialak edo politikoak lort-zeko. Politika baldintzatu etakonponbideak emateko aukera ika-ragarri ona dugu. Gure jarrera guz-tiz eraikitzailea da: egitekoa.Gobernatzen egongo bagina beza-lako jarrerekin jardungo dugu.

Inbestidura saioan Urkulluri ba-besa emateko aukera ikustenduzu?

Erabakia hartu gabe dago, baina,edozein modutan, guk ez dugu oz-topatuko bera gobernuan egoteaeta bera lehendakaria izatea.

Zeure burua aurkeztuko duzulehendakaritzarako?

Hori erabakitzeko dago.

Nola uste duzu osatuko delaJaurlaritza?

Kolore bakarreko gobernua ikustendut. Ez dut uste EAJk beste alder-dirik sartuko duela gobernuan.Ahaleginduko da egiten akordioorokor bat hiru arloetan, baina kos-tatuko zaio lortzea, eta azkeneanakordio partzialak egin beharkoditu. Eta uste dut zenbait karta di-tuela ezkutatuta. Akordio ez ageri-koak, esan dezagun.

.

13

Urtea hasi denetik bigarrenezdeitu dute greba orokorra egi-tera Hego Euskal Herrian. Etabigarrenez «enpresak hustu etakaleak bete» dituzte, AinhoaEtxaide LABeko idazkari nagu-siaren esanetan. Mobilizaziougari izan ziren atzo herrizherri, baina garrantzitsuenaklau hiriburuetakoak izan ziren,denak ere jendetsuak. ELA,LAB, ESK, CNT, CGT,EILAS, Hiru eta EHNE sindi-katuek eta eragile sozialek dei-

tutako lau mobilizazio nagusie-tan, denetara 110.000 lagun in-guru bildu ziren, haien arabera.«Balio handia dauka gaur egindugunak», esan du AdolfoMuñoz ELAko ordezkariak,murrizketei aurre egiteko deial-dia izan baitzen atzokoa. «Ka-pitalak bake soziala eskatzendu, guda egiten duen bitartean.Bada, gure aldetik ez dute ezerlortuko». Eta kaleek hori be-rretsi zuten atzo.

Bilbokoa izan zen manifesta-ziorik jendetsuena, eta han izanziren sindikatu eta eragile so-zialetako ordezkari nagusiak.Hiriko auzoetatik lau zutabeabiatu ziren goizean, eta, ondo-ren, denak plaza eliptikoan el-kartu ziren. Handik milakapertsonak Jesusen Bihotzarenplazara arteko bidea egin zuten,Euskal Herrian murrizketarikez. Por los derechos laborales ysociales (eskubide sozialen etalan eskubideen alde) zioen pan-

Deia euskal erakundeei:“Desobeditzea da bidea”

Hego Euskal Herriko erakundeei «eskubide sozialen eta lan es-kubideen alde» lan egiteko eskatu diete sindikatuek eta eragilesozialek. Deitzaileek ohartarazi dute greba orokorra «behar den

guztietan» antolatuko dutelaLander Muñagorri Garmendia Bilbo

BERRIA

Asteko gaia

14

karta baten atzetik. Mobilizaziojendetsua izan zen; horren le-kuko, manifestazio burua hel-mugara iritsi zenean jendeaoraindik abiapuntuan zegoela.Hori ikusita, deitzaileak pozikagertu ziren atzo arratsaldean.

Atzoko greba orokorrarekin,murrizketen aurkako aldarrika-pena egiteaz gain, agintariei ereeskaera zuzena egin diete sindi-katu eta eragile sozialetako or-dezkariek: desobeditzeko;Espainiako Gobernuak egitendituen murrizketak hemen ezezartzeko, hain zuzen ere. «Al-ternatiba sozial eta politiko batibide emateko beste biderik ezda geratzen», Muñozen esane-tan. Horregatik, Hego EuskalHerriko parlamentuei «esku-bide sozialen eta lan eskubi-deen alde» borrokatzekoeskaera zuzena egin die. Horiegin ezean, urriaren 21eanegingo diren Eusko Legebiltza-rreko hauteskundeetan «Raxoikerabakitzen dituen murrizketakezarriko dituen lehendakaria

aukeratuko dugu, eta guk ezdugu hori nahi».

Murrizketen bide orriak, gai-nera, aurrera jarraituko duelaaurreratu du Etxaidek. Gaur,Espainiako aurrekontuak aur-keztuko dituzte, eta horrek«pentsio, diru laguntza eta zer-bitzu publikoetan murrizketagehiago egiteko bidea zabal-duko du». Hori ikusita, botereekonomikoaren diktadura erre-formaz erreforma «gero eta na-bariagoa» dela azpimarratu du:«Merkatuek agindu, eta gober-nuek gizartea mendan hartu».

Egoera horretan, Muñoz kez-katuta agertu da, orain arteegindako politikek ekonomiaerreala «banpirizatu eta hondo-ratu» egin dutelako. Eta horrekmurrizketa gehiago ekarriko di-tuela ziur agertu da. Baita Et-xaide bera ere. «Egoera hauamaituko bada, guk gelditu be-harko dugu. Izan ere, inork ustebadu kapitalak ahal duen guztialortzeari muzin egingo diola,

tentel hutsa da; gobernuek ustebadute espekulatzaileek unerenbatean nahikoa dutela esangodiotela, tentelak dira». Horrega-tik, egoera mobilizazioen bidezbakarrik aldatuko da, harenustez.«Langileen duintasuna»

Krisia hasi zenetik ELAk,LABek eta beste talde batzuekantolatutako bosgarren grebaorokorra zen atzokoa. «Gehie-gizkoa ez ote den galdetu di-gute behin eta berriro; justiziasozialaren alde kalera ateratzeaez da sekula gehiegizkoaizango», esan du Etxaidek. EtaLABeko ordezkariak ez du baz-tertu etorkizunean mobilizaziogehiago egitea egoerak okerreraegiten jarraitzen badu: «Behardenean antolatuko dugu». Etanola jakin noiz den beharrezkogreba orokorra egitera deitzea?Mugak zapaltzen direnean.«Eraso horiei erantzun han-diena eman beharko zaio, etahori beti izango da greba oro-korra». Eta atzoko mobiliza-zioaren zergatia arrazoitzeko,muga guztiak gainditu direlaesan du Etxaidek. «Greba ho-netara deitzea ez da gehiegike-ria, langileen duintasunabaizik», aldarrikatu du.

Mobilizazioen bide horri eus-teko jarrera erakutsi du, baitaMuñozek ere. Haren esanetan,«kentzen ari diren eskubide ho-riek urteetako borrokarenemaitza dira, borrokarik gabepolitikak ez baitio kontu sozia-lei garrantzirik eman beharrik».Horregatik, alternatiba eraikit-

15

zen jarraituko dute aurrerant-zean atzoko grebara deituzuten eragile eta sindikatuek.Izan ere, «garrantzitsua da neo-liberalismo politiko eta ekono-mikoari inongo babesik ezematea gizartea pobretzekobere asmoetan; ez dugu nahiburokrazia eroso egon dadin».Hori dela eta, erantzun sozialakeskatzen diren guztietan bidehorri ekingo diotela aurreratudu berak ere.

Sindikatu eta eragile sozialakegiten ari diren mobilizazioenbidean, ordea, sindikatu eta era-gile sozial deitzaileek izan di-tuzten aurkako jarrerak salatudute ELA eta LABeko ordez-kariek. «Primerako bozeramai-lea dauka patronalak, [Unai]

Sordok bete duen lanarekinbatez ere». Euskadiko CCO-Oko idazkari nagusiak atzokogreba orokorraren aurka «ge-hien esan eta egin» duena izandela salatu du Etxaidek. «Lotsa-garria ez, patetikoa da».Miguel Angel Lujua Confebas-keko presidenteak esandakoaere gogora ekarri dute. Harenhitzetan, mobilizazio eta grebaorokorrak jai egunetan egin be-harko liratekeela, lan egunik ezgaltzeko. «Ez daukagu inongoasmorik eurei ongien datorkienegunean mobilizatzeko: gureagenda propioa daukagu», esandu Etxaidek. «Igandeetan mo-bilizatzeko eta prozesioan joa-teko esan digu, baina ez du esanmeza aurretik ala ondoren eginbehar diren», esan du ELAko

buruak. «Patronalari eman die-zaiokegun onena onarpena da».Beraz, grebak eurek, sindika-tuek irizten diotenean egiten ja-rraituko dutela aurreratu du.

Sabino Cuadra diputatuakolpatua

Sabino Cuadra AmaiurrekoNafarroako diputatuak salatuduenez, Espainiako Poliziak bialdiz kolpatu du Iruñeko ElCorte Ingles inguruan izandakoistiluetan.

Diputatu txartela erakutsi etapoliziari identifikatzeko eskatuzionean, hark korrika egin zuenalde, Cuadrak berak Info7 irra-tian kontatu zuenez.

16

“Adi, Prest, Ekin”Kirola

Behobia- Donostia 20 km-ko lasterketa herrikoia da. Behobian (Irun)hasi eta Donostiako Boulevardean bukatzen da. Aurtengo edizioan,

hau da 48. edizioan, 25.000 korrikalarik hartu dute parteBehobia- Donostia 20 km-ko las-terketa herrikoia da. Behobian(Irun) hasi eta DonostiakoBoulevardean bukatzen da.Aurtengo edizioan, hau da 48. edi-zioan, 25.000 korrikalarik hartudute parte, eta bertan denetarikikusteko aukera izan dugu.Hala ere, Behobia-Donostiaren his-toria hiru garaitan banatzen da.Lehenengo garaiak 7 edizio izanzituen, 1919. urtetik, 1926.urtera.Bigarrena berriz 1936. urtean hasizen, baina Gerra Zibilaren ondo-rioz 1941. urtera arte eten bat egonzen. Hirugarren edizioak 1963anhasi eta orain arte iraun du.1919ko Martxoaren 30ean ospatuzen lehen Behobia- Donostia las-terketa eta Juan Mugerza korrikala-ri elgoibartar ospetsuak irabazizuen, 1h 17m 50s denbora eginez.Lehen edizio honen arrakastarenondoren lasterketaren beste zazpiedizio jokatu ziren jarraian.

Bigarren edizioan, 1920ko lasterke-tan Errealak utzitako Atotxako fut-bol zelaian bukatu zen. HenriDalière frantsesak irabazi zuen.Hirugarren urtean ere helmugaAtotxan egon zen. Eta Dalièrefrantsesak irabazi zuen berriz ere.Laugarren Behobia-Donostia egu-raldi zoragarriarekin ospatu zen etahonela Raffles izeneko korrikalarifrantses batek irabazi zuen.

Bosgarren edizioan, 1923an,Serafín Uleciak irabazi zuen. Ediziohonetan mugaz bestaldeko sei las-terkarik parte hartu zuten, hiruBiarritz Olimpique elkartekoak etabeste hiru Aviron Bayonnais-ekoak.

daitezen. Juan Manuel Azpiroz,Añorga K.E.ko Aiarrak irabaztendu erraztasunezelkarteak, bere egoitzatik pasatzenzen lehenari saria -eskumuturrekoerlojua- ematen zion. Hurrengourtean Federazioak ibilbideanzehar saria bereziak eskaintzeadebekatu zuen.Lasterketaren lehen garai honeta-ko azkena 1926ko martxoaren28an ospatu zen. Zortzigarren edi-zioa zen, eta antolatzaileek, kanpo-ko korrikalariak ekarri zituzten,haien artean Maratoiko figura han-dia Dionisio Carreras, 1924koParisko Joko Olimpikoetan bede-ratzigarren izan zena. Helmugaberriz ere Atotxan izan zen.Garaipen harekin modu bikaineanbukatzen da Behobiaren lehengaraia.1936ko martxoaren 29an Behobia-Donostia berpiztu egiten da bestemodalitate batean: lau korrikalarikosatutako taldeetan, bakoitzakbost kilometro egin behar dituela-rik. Errelebokako lehen edizio hauZarautzeko "Euzko-Gaztedi" tal-deak irabazi zuen, eta ordubete 7minutu eta 29 segundotan denboraegin zuten.

Zoritxarreko gerrate zibilak (1936-1939) lasterketaren jarraipenamoztu zuen 1941eko apirilak 13arte. Urte hartan Errealaren talde-ak irabazi zuen, 1h 09m28s denbo-ra eginez.

Hurrengo urtean ere Errealak ira-bazten du apirilaren 5ean, 1h 10m07s denborarekin.

rurteurrenean, ez da Behobia-Donostia ospatzen. Lasterketa har-tan C.A. Jaizkibel talde militarrakgaraipen handia lortu eta ,errekorraezarri zuen: 1h 01m 26s1919ko martxoaren 30ean, JuanMugerzak Behobia-Donostiangaraipena lortu zuen, denborarekinproba hau Fortunak antolatu-takoen artean garrantzitsuena izan-go zen eta distantzia honetakoEuropako garrantzitsuenetako.

Baina bada urte bat Fortuna K.E.-ren historia hurbila eta lasterketa-rena markatu duena, 1979. urteaizan zen.

Urte hartan, Pancho Gomez, atletabeteranoa, bazkidea eta Fortunakozuzendaritzako kide ohiak, RemigioTelleriak gertutik lagunduta, memo-rian ia galdutako lasterketa batberreskuratzea proposatzen dioElkarteko Zuzendaritza berriari.

IKZ

17

1995an Maria Luisa Irizar, lasterka-ri andoaindarraren parte-hartzeabikaina bukatu zen, zazpi garaipenbaititu bere baitan 1980tik..

1997 eta 1998 urteetan Boulevard-aberreraikitze lanengatik itxita zego-en eta Behobiaren helmugaArgentinar ErrepublikakoPasealekuan kokatua egon zen,

2002an denborak neurtzeko siste-ma ziur bat izatea lortu zen txipenbidezko Championchip denboraneurketa sistemari esker.

Ordutik hona lasterketaren irteeraasko hobetu zen irteera leku on batlortzeko tentsio eta bultzakadakAzken urteetako etengabeko partai-de hazkuntzarekin eta hobekunt-zekin, Behobia-Donostia atletismoherrikoiaren erreferente bat bilaka-tu da, bere inguruan beste lasterke-tak sortu direlarik eta korrika egite-ko zaletasunaren pizgarri izan da.

2002an hamaika mila parte-hartzaile heldu ziren mugara,lehengo aldiz izen-emateak guztizbete zirelarik eta ehunkakorrikalari parte hartu gabe geratuzirelarik. Ibilbidea, giro ona

1979ko lasterketak mila parte-hart-zaile eskas izan zituen, bainamomentu horretan arrakasta handibezain ezustekoa izan zen.Lasterketak helmuga Igentea kalea-ren ondoan izan zuen, Boulevard-aren bukaeran Udaletxe atzean.Bertan ezarri zen oholtza xume batsariak banatzeko. Epaileek lanakizan zituzten eskuz korrikalariendenbora guztiak hartu ahal izateko.

Urte gutxi batzuk beranduago,parte-hartzearen handitzea zela etahelmuga Boulevardera mugitu zeneta denbora guztiak eskuz hartuahal izateko sistema berri bat asma-tu behar izan zen. Hesien bitartezkale sistema bat ezarriz, kale hauenalde batean denborak hartzen zireneta bukaeran dortsal zenbakiak.Dena, baita sailkapena ere, eskuzegiten zen, laurogeiko hamarkada-ren erdialdera informatikarengaraiak iritsi arte. Urte hauetan,Alfonso Alvarez Valera madrildarraizan zen nagusi, bost garaipenlortuz 1981 eta 1987 artean.

Urte gutxi beranduago iritsi zirendenon oroitzapenean dagoenDiego García azkoitiarra, 1992 eta1994an garaile izan zena.

.ikuslego jakitunaren berotasuna etaantolakuntza ona dira, zalantzarikgabe, urtero lasterketa honen arra-kastaren zergatiak.

DATA:

2012ko azaroak 11

EDIZIOA:

48.edizioa

LUZEERA:

20km

PARTE HARTZEA:

25000

IRTEERA ORDUA:

10:00- Gurpil aulkidunak10:10- Patinatzaileak10:30- Korrikalariak

IRTEERA LEKUA:

Behobia (irun)

HELMUGA KOKAPENA:

Donostia (Boulevard)

IZEN EMATEA:

35euro

ANTOLATZAILEA:

Club deportivo Fortuna

BABESLEA:

Adidas

18

Behobia-Donostia 2012, iruditan

25.000 korrikalarik hartuko dute parte, eta Donostiako Boulevarderaino 20 kilometro egin beharko dituzte.

Jaume Leiva kataluniarrak eta Oihana Kortazar elgetarrak irabazi zuten atzo Behobia-Donostia, euripean egi-niko lasterketa gogor batean.

25.000 pertsona ibili ziren korrika, eta horietatik21.470k lortu zuten amaieraraino heltzea. Zaparradamardulak jasan zituzten korrikalariek tarteka, etalarrialdi zerbitzuek ez zuten iazko lan eskerga izan.

Halaber, haize ufada batek helmugako arkua botazuen. Berehala jarri zuten arkua bere lekuan, baina unebatez kostata pasa ziren korrikalariak haren azpitik.Gainera, gizonezko bat erietxera eraman behar izanzuten, arkuak buruan kolpatuta.

21.472 lagunek bukatu dute Behobia-DonostiaJaume Leiva kataluniarrak eta Oihana Kortazar elgeta-rrak irabazi zuten atzo Behobia-Donostia, euripeaneginiko lasterketa gogor batean.

Ordu eta minutu pasatxo behar izan zuen LeivakBehobiaratik Donostiarako hogei kilometroak osatze-ko, eta bakarrik helmugaratu zen. Kortazar izan zenemakumezkoen artean iristen lehena, ordu bat etahamalau minutuan.Atzokoa 48. lasterketa zen, eta jen-detsuena ere izan zen.

19

“Futbola maite dut, nahiz etazailtasun asko topatu bidean”

Oviedo, 2011ko urria. Euria ari duetengabe, futbol zelaiak igerileku batenitxura du. Partidua berdinduta dago,amaitzeko hamabost minutu eskas faltadira. Urduritasuna nabaria da taldekide-en artean.

Beroketa lanak burutzen ari naiz, entre-natzaileak 2 minutu barru prest egotekoesaten dit. jokatzeko gogo handiarekinnago. Badira jada partida batzuk ezdudala jokatu. Futbol zelaira sartu ordu-ko “mela mela” eginda nago. Ez da iaezer ikusten eta baloia kontrolatzea iaezinezkoa da.

Eguzkiñe PeñaErrealeko Jokalaria

Minutuak aurrera doazela taldekidebatek baloia pasatzen dit, eta ezustean,baloia kontrolatzea lortzen dut. Baloiastun hori nire indar osoarekin jo etasareetara doala ikusten dut.

Taldekideak ni zoriontzera datoz.Urrutira nire familia ikusten dut, etajendea txaloka ari da.

Nire lehen gola, hau da poza! Momentuzoragarria, ez dut sekula ahaztuko!

Honakoa izan da EguzkiñePeñak, errealean bizi izan duen

momenturik onenetarikoa.Ez soilik, bere lehen gola izan zela-ko, baizik eta, “pertsonalki garaizailak bizitzen ari nintzen, entrenat-zaileak ez zuen eta nirekin askokontatzen”, aitortu du.

Eguzkiñe Peña Bereziartua 20urte-ko Azpeitiarra da. Aurrelaria dabera, tamainaz nahiko txikia denarren, indar handiko jokalaria da.“Tiroak botatzen” abila dela ereaitortu du. “Berekoiak” diren joka-lariak ez ditu gustuko, nahiago du“talde lana”.

Miren Arrieta

20

Jada bi urte daramatza maila gore-nean jokatzen. Hirugarrena izangoda aurtengoa. Orain arte bizitakoesperientziarekin gustura dagoenarren, urte hauetan guztia ez daizan kolore arrosakoa. Pertsonalki,une zailak bizi izan ditu lesioekin.Hala ere, berarentzat gogorrena,“beroketa lanak burutzea eta ezjokatzea” dela azpimarratu du.

Talde moduan ere bizi izan ditu unetxarrak. “Españolen aurka 7-0 galt-zea izugarrizko zartada izan zenguretzat, ez genuen horrelakorikmerezi”. Hala ere, pozik agertu dataldeak izan duen erreakzioarekin.“Orain askoz ere indartsuagoakgara, garai txarren aurrean ez garakikilduko”.

Elkarrizketa erdian emakume batekbat-batean Peñarengana hurbildu etahonakoa galdetzen dio:

Zemouz zaude? Lesiyuezmz?

Ondo esanberko, egiye esan hilebete bat eoeonberkot

Animoba neska!!

Bai, eskerrik asko!!

Elkarrizketa honen ondoren, pent-sakor geratu da azpeitiarra.“Lesioak gogorrak dira, nik futbo-lean jokatzea nahi dut ”.

Azkenaldian lesio asko jasaten arida aurrelaria. Honen arrazoia, egi-ten ari den “kirol moduluan” dago-ela adierazi du azpeitiarrak.Goizeko 8etatik arratsaldeko 2akarte izaten ditu klaseak. “Moduluhonetan kirol mota guztiak prakti-katzen ditut” eta “leher eginda”amaitzen duela azpimarratu du.

Hala ere, aurrerapauso batzukeman dituztela onartzen du Peñak.Maila gorenean jokatzen dute etaberaz, ala tratatu behar dituztelauste du.”Orain behintzat badugubabesle ofizial bat” azpimarratu dujokalariak.

Inuzente inuzente honako galderaegiten diot; futboletik bizitzerikbai? “Errealean ez behintzat”,erantzun dit barre ironiko batekin.Eta Espainiako ligan? ”Ez dut uste,bizitzekotan jokalari bat biziko da,Veronica Boquete”. Gaur egun,ordea, estatu batuetan ari da jokat-zen. Jokalari bikaina dela dio aurre-lariak; “2010-2011 denboraldian 39gol sartu zituen 26 partidatan”.Azpeitiarrak dio: “Asko jarraitzendut Boquete, nire erreferentzia da”.

Telefonoa, nor izangooteda?

Errealetik deitzen dizut, udaran probabatzuk egiteko.

Benetan?

Sinetsi ezinik nago.

Lehenengo gurasoei deitzen diet, amaerrealekoek deitu didatela! Ondoren,lokalera joan eta lagunei kontatzen diet.

Guztiek zoriontzen naute. Poza, pozahorixe da da sentitzen dudana!Txikitako ametsa beteko dut!

Proba horiek ez ziren uste bezainondo atera, “Urduri” nengoen, eznintzen ari futbolaz “gozatzen”.Berak uste zuen ez zutela hartuko,“baina nigan konfiantza izan zuteneta hori eskertzekoa da”. Ordutikerrealeko jokalaria da Peña.

Zubietara ere egunero joaten da.Arratsaldeko 6tatik 9tara izaten dituentrenamenduak. “Hurrengo egu-nean kanpoan jokatzen badugu,ostiraletan ez dugu entrenamendu-rik izaten”. Peñak aitortzen du:”Denboraldia hasi zenetik, ez dutentrenamendu bat bere ere,%100an egin ”.

Hala ere, aurten ez da bueltaka ibilt-zen. Izan ere, azkeneko bi urteetanAzpeitia- Donostia egiten zuenegunero. “Aspalditik ari ginen erre-alari pisu eske eta azkenean emandigute”. 6 pertsona bizi dira 4egongela dituen pisuan. Jokalariakritiko azaldu da: “Hozkailu txikibat dugu 6 pertsonentzat, besteaeskatu eta ez digute ematen”.7

Aldiz, etorkizun handirik ez dutenmutilei “edozer gauza” ematen dio-tela jakinarazi du. Berdintasunalortu nahi bada, taldeek lan “han-diagoa” egin beharko dutela uste duaurrelariak.

“Denboraldia hasi zenetik,ez dut entrenamendu batbera ere, %100an egin”

EGUZKIÑE PEÑA, ERREALEKOJOKALARIA

.Azpeitiarrak onartzen du neska etamutilen futbola konparatzea “ton-tokeria hutsa” dela.

Mutilen futbolean diro asko mugit-zen da eta fisikoki, “neskak etamutilak oso desberdinak gara”.

Beraz, taldeek mutilen futboleaninbertsio handiagoak egiten dituzte.Neskenetan, ordea, oso gutxi.Berdintasuna lortzea ia ezinezkoaizango da.

21

22

Txikitatik gustatu izan zaio futbola,jarraitu ere txikitatik jarraitu izandu.

Ikasberrin hasi zuen bere ibilbidea,ekolarteko mailan. Ondoren,Azpeitiko Lagun Onak taldeanjokatu zuen 7 urtez.

“Nesken futbolak etorki-zun zaila du, talde zeinfederazioek lan gehiagoegin beharko lukete”

EGUZKIÑE PEÑA, ERREALEKOJOKALARIA

“Esperientzia bikaina izan zen,asko ikasi nuen ”. Lagun asko eginzituen urte horietan, “Ez ditut askoikusten, baina elkartzen gareneanederki pasatzen dugu”.

20 urte ditu eta bere ametsa betetadu azpeitiarrak. Oraindik 2 urtekokontratua du, eta hori amaitzeanjarraitzeko asmoa du. “Kontratuaberritzen badidate jarraituko dut, ezdut zalantzarik”. Kirol moduluaaurten amaitzen du Peñak.

Ikasten segitzeko asmorik bai?“Fisioterapia mundua asko gustat-zen zait eta honekin lotutako zer-bait egingo dut”.

Nesken futbolaren etorkizunaz gal-deturik, nahiko ezkor agertu daaurrelaria. “Etorkizun zaila du,talde zein federazioek lan gehiagoegin beharko lukete ”. Prentsak erebadu egitekoa gai honetan, “ez duteinformazio asko ematen neskenfutbolaren inguruan”. Alde batetik,logikoa dela aitortzen du jokalariak,

Eguzkiñe Peña Bereziartua (Azpeitia, 1992ko martxoak 5), errealeko jokala-ria da. Indar handiko aurrelaria da bera. Lagunen laguna, jatorra eta alaitzatjotzen du bere burua.

Futbol zelaian oso ahaltsua da, irabaztea besterik ez du nahi izaten Peñak.“Partidaren bat galtzen badugu hurrengo egunetan jasanezina naiz”. Izaera horiedukitzeak jendeari inpresio bat sortaraztea eragin dio: “Askok uste dute ahalt-sua naizela, baina ez da horrela”. Pertsona askok esaten diote ezagutzerakoan“onerako” harritu direla.

Futbol zale amorratua, garaipeana duena buruan eta galtzaile hitza ez duenaerabiltzen da Eguzkiñe Peña.

izan ere, azkenean jendeari intere-satzen zaiona mutilen futbola da,eta ez nesken futbola”.Azpeitiar honek, txikitako ametsabete du. Errealeko jokalaria da, fut-bolaz ari da gozatzen. “Futbolamaite dut, nahiz eta zailtasun askotopatu bidean”.

Baloia hanketan, futbola bihotzeaneta burua errealean du azpeitiargazte honek.Eta momentuz, honela jarraitzekoasmoa du.

23

Teknologia

Irudi bereizmen handiagoaizango du Appleren iPad

berriakTabletaren hirugarren bertsioak prozesadorea, pantaila,kone-xioa, bideoa eta kamerak hobetu ditu

AEBetan astearte handia herene-gun izan bazen ere, mundu osokoteknologia zaleentzat atzokoa zenasteko egunik garrantzitsuena, aste-azkena. Apple etxeak tabletarenhirugarren bertsioa aurkeztu zuenSan Frantziskoko Yerba Buenaegoitzan: iPad berria.

Steve Jobs zenak sortutako konpai-niak gailu berri bat aurkeztu bezpe-ran gertatu ohi den legez, atzo ereiPad tableta berriari buruzko zurru-murruek betetzen zuten konpainia-ren isiltasuna.

Teknologia etxeko zuzendari nagusiTim Cookek aurkeztu zituen gailuberriaren berrikuntzak, ordu bat-zuk lehenago zurrumurruak beste-rik ez zirenak. Bost hobekuntzanabarmen ditu iPad berriak aurrekobertsioarekin alderatuz.

Lehenengoa pantailari eta bereiz-menari dagokie. Retina Display sis-temarekin, 2048x1558 pixel bereiz-menarekin ikusi ahal izango da, 246pixel hazbeteko. Telebista handibatek baino bereizmen handiagoaizango du, beraz, gailu berriak.Kolorearen saturazioa %44 hobetu-ko du.Prozesadorea ere hobetudute Appleko ingeniariek.

Irudien kudeaketarako lau nukleoizango ditu. Aurreko bertsioarenprozesadorearen gaitasunarenhalako bi dituela ziurtatu dute aur-kezpenean iPad2ko kamerak kriti-katuak izan ziren oso, eta, askokespero bezala, kamerak hobetudituzte bertsio gaurkotuan.

5 megapixeleko bi kamera txertatudizkiote tableta berriari. Halaber,aurpegiak ezagutzeko gai izangodira.Bideoari ere hobekuntzakegin dizkiote. Bereizmen handiangrabatu ahal izango du tabletak,1080 pixeletan. Merkatuan aurkidaitezkeen bideo kameren gaita-sun berdina izango du iPadberriak. Ahotsa ezagutzeko gaiizango da asmakuntza berria.Horrela, testuak diktatu ahal izan-go dizkio erabiltzaileak.

Oraingoz, soilik hiru hizkuntzatanezarri dute testu diktatzailea: inge-lesez, frantsesez eta japonieraz.Horrez gain, konexio aldetik 3G-tik 4G-ra egingo du jauzi

Appleren tabletak. 21, 42 edo 73Mb segundoko jasotzeko gai izan-go da kalean, nahiz eta telefonooperadore gutxi egon horretarakogaitasun nahikoarekin.

iPhonearekin bezala, tableta berria-rekin ere beste bost gailuentzakowifi sare bat sortzea posible izangoda.

Aurreko iPad-aren antzera, hamarordu irauten du bateriak.

Bertsio gaurkotuak funtzio eta gai-tasun gehiago izanik, hobekuntzanabarmena da bateriarena.

Sofwareari dagokionean ere, berri-kuntzak aurkeztu dituzte. Ipadberriak sistema eragile hobea erabi-li hala izango du, iOS 5.1 deituri-koa.Tamaina aldetik iPad 2-a bainozertxobait lodiagoa eta pisutsuagoada. 9,4 mm lodiera eta 1,4 librapisatuko izango ditu Appleren hiru-garren belaunaldiko tabletak.

Martxoaren 16an jarriko dute salgaiAEBetan, eta jada gailu bat gordet-zeko erreserbak egin daitezke.Euskal Herrian hilaren 23an hasikodira saltzen.

Cooken ustez,tabletek ordenagailupertsonalenamaiera bultzadezakete

AAddrriiaann GGaarrcciiaaBBEERRRRIIAA

24

Apple etxeak tableten hirugarrenbelaunaldia kaleratu berri duenean,mundu osoko teknologia adituekgaldera berbera darabilteburuan: noiz izango da orde-nagailu pertsonalen amaiera?

Aurki ordenagailu baino tabletagehiago salduko direla iragarri duTim Cook Apple etxeko zuzendarinagusiak. Dagoeneko, Ipaden sal-mentek Appleren etekinen %20dira.

Badira urteak tableta kontzeptuasortu zutenetik, baina lehenengoiPada kaleratu arte ez zen produktubereziki ezaguna bilakatu.

Cooken ustez, tabletek ordenagailupertsonalen amaiera bultza dezakete

Ohiko prezioak mantenduko ditugailuak: 499, 599 y 699 dolar balio-ko dute wifidun 16, 32 y 64 Gb-komodeloek, hurrenez hurren. 4G eta3G konexioko modeloek, aldiz,629, 729 y 829 dolarretan merkatu-ratuko dira. Ipad 2-aren prezioakjaistea ekarriko du iPad berriarenmerkaturatzeak. 100 dolar gutxia-goren truke erosi ahalko da.Irudiaren kalitatean eginiko hobe-kuntzak aprobetxatu, eta bi aplika-zio aurkeztu zituzten. LehenengoaAutodesk, orain arte ordenagailue-tan soilik egon den programa. Bigarrena, iPhoto, argazki eta iru-diak kudeatu eta eraldatzeko pro-grama. 4,99 dolar balioko ditu azke-nak, eta iPad 2-rako erabili ahalizango da. Iragan urrian Steve Jobsetxearen sortzaileetakoa zenduzenetik aurkezpen garrantzitsuenazen atzokoa. Jobsek produktuaren garapeneanparte hartze zuzena izan zuela usteden arren, iPad berria TimCookentzat suzko proba izangodela pentsatzen dute askok.

Steve Jobsen asmakizunak hautsakharrotu zituen informatika pertso-nalaren alorrean, eta jada besteetxeek ekoitzitako tabletak ikus dai-tezke merkatuan.

2011. urtean saldu ziren ordenagai-lu guztien %15 tabletak ziren, etadatozen urteetan zifrak gora egiteaespero dute.

Denbora kontua, askoren ustez,Tim Cookek egindako iragarpenabete dadin.

25

"Twitterren gabiltzan euskal-dunon lorpena izan da"

Lander Arbelaitzek lagundu du Twitterren tresnak euskarara itzultzen, eta abuztua-ren 6a ezkero erabil daiteke Twitter euskaraz. Emaitzarekin "oso pozik" dagoelaonartu digu. Azkenean sarean da zuen lanaren emaitza. Gustura? Bai, ni poziknago. Nabarmenduko nuke euskaldunon komunitateak lortu dugun zerbait dela,

eta oso pozik nagoela lan horretan parte hartu dudalako.

LLeeiirree KKoorrttaabbaarrrriiaaGGooiieennaa

Zorion-mezu asko jaso dituzueTwitter bidez eta jendea badabilkomentatzen zer duen gustuko,zer ez…Bai. Itzulpen baten, termino batmodu askotara itzul daiteke; itzul-pen literala egin daiteke, edo tuit,adibidez, txio itzuli. Beti egongo da gustatzen ez zaionnorbait. Baina, azkenean, horrelaatera da, eta kasuren batean, bozke-ta eta guzti egin behar izan genuenerabakia hartzeko. Ni oso pozikgeratu naiz emaitzarekin.

Beti egongo dira akatsak eta zerhobetu. Baina adibidez, katalaneraitzuli zutenean, blog baten kritikahau irakurri nuen: oso itzulpensosoa zela, literal-literala… eta gurekasua ez da hori. Batzuek maitasunhandiz egin dute, ahalegin handiaizan da eta, nire ustez, oso ondogeratu da.

Zalantza handiak izan dituzue?Tuit eta txio aukeren artean izangenuen zalantza handiena. Izan ere,bakoitzak bide batera edo bestebatera behartzen zaitu: tuit-ek retuiteskatzen du.

Baina Sustatu.com-en bozketa eginzenean, txio-k irabazi zuen aldehandiarekin,eta ni pozten naiz.Euskarazko bertsioak bere ukituadauka, bai.

Berba egiteko moduan igarrikodela uste duzu? Trending topicesaten dugu, adibidez…Oraindik kostatuko da. Nik ustedut, azkenerako, bere garaian a bil-dua izena erabiltzen hasi zeneanmoduan gertatuko dela Sartzenbada, jendeak erabiliko du hitza, etaez bada erabiltzen, formalismomoduan geratuko da eta listo.

Baina garrantzitsuena da tresnaguztiak euskaraz daudela etaTwitterren lehenengo 34 hizkunt-zetan euskaraz egotea lorpen batdela.

Gainera, aurrerantzean datozenguztiondako, txio eta halakoak nor-malak izango dira, gure belaunaldi-koondako marrazki bizidunak eus-karaz izatea normal-normala zenmoduan.

Lankideekin partekatu dituzulehen inpresioak?

Oporretan nago eta ez dut eurekinhitz egin, baina imajinatzen dut jen-dea pozik dagoela.Nik ere izuga-rrizko poza hartu nuen euskarazzegoela jakinarazi zutenean.Bestegauza asko itzuli dira, Facebook etabeste batzuk… Baina Twitterrenkasuan, kanpaina egon da tarteko,eta jendeak eta jendeak hartu duberari eragingo balio moduan.

Azkenean Twitterren euskarazgabiltzan guztiok ados geunden,jendeak pozik hartu duela uste dut

Beste ezer gaineratu nahi…Jendea animatu nahiko nuke.Euskaldun guztiok, behintzat, eus-karaz izan beharko genuke Twitter,sekulako lana izan da eta...Bestalde, oso ondo dagoTwitterreko tresna guztia euskarazizatea, baina azken-azken helburua,ezin dena garrantzian konparatu, daeuskaraz idaztea.

Tresna izan dezakegu euskaraz,baina ez bada euskaraz tuiteatzenez da ezer lortu, bakarrik kanporabegira mapan puntu bat jartzea;baina askoz garrantzitsuagoa dapuntu horretan bizi den jendeakeuskaraz hitz egitea.

Itzulpen honek buruari eragitekobalio du beharbada: hizkuntzamodernoa eta dinamikoa dugula etatresna berrietan dagoena. Bainaezin gara mugatu tresna soilik eus-karaz izatera.

26

MMeeggaauupplloouudd iittzzuullii ddaa

Kim Dotcom Megauploaden sortzaileak urteamaiera baino lehen martxan jarriko duen proiek-tu berri baten xehetasunak iragarri ditu. Wiredaldizkariari eskainitako elkarrizketa batean,Megauploaden sortzaileak artxiboak partekatze-ko plataforma ez ixteko modu legala topatu duelairagarri du.

Horrela, Mega proiektu berriaren etaMegaupload plataformaren berdintasun bakarraSarean artxibo handiak eskuratzeko, igotzeko etapartekatzeko plataformak izango direla da.Orain, desberdintasuna erabiltzaileek kodetutakoeta Megara igotako artxibo bakoitza izango da.Erabiltzaileak artxibo horiek berriz deskodetzekopasa-hitz bat jasoko du.

Albiste Laburrak

Microsoftek ez du tabletari buruzko informazioaskorik eman, baina ezaugarri nagusienei buruzhitz egiten hasi dira Interneten. Steve BallmerMicrosofteko bozeramaileetako batek adieraziduen gauza bakarra gailuak "300 eta 800 dolarbitarteko prezioa" izango duela da. Orain, gainera,Microsoftek tabletari buruzko lehen iragarkia argi-taratu du.

Surface RT tabletak 9,3 milimetroko lodiera eta676 gramoko pisua izango ditu. Gainera, 10,6 haz-beteko pantaila izango du, 16:9 formatukoa.Microsoftek bi bertsio kaleratuko ditu, 32 eta 64GBkoa. Surfacen bi bertsio kaleratuko dituMicrosoftek: Windows8 sistema eta x86 Intel pla-taforma izango duen bat eta, ARM diseinua etaWindows RT sistema eragilea izango duen bestebat.Konexio fisikoei dagokienez, Surface RT table-tak mikro SD, USB 2.0 eta Mikro HD portuakizango ditu. Horrez gain, Mini Jack audio portu bateta bi HD kamera ere izango ditu.

Googlek Chromebook ordenagailu berria kalera-tu du. Ordenagailu eramangarri berriak ChromeOS sistema eragilearekin funtzionatzen du,Samsung etxekoa da eta 249 dolar (190,9 euro)balio ditu.Konpainiak blogean azaldu duenez,ordenagailuak bi zentimetroko lodiera eta ARMprozesadorea ditu, 1,1 kilo pisatzen du, hamarsegundotan pizten da eta bateria 6,5 orduko irau-pena du.

2011an aurkeztu zuen ordenagailuarekin aldera-tuta (hura handiagoa, garestiagoa eta Intel txipazuen), Chromebook berriak Interneteko WiFibidezko konexiaorekin bakarrik funtzionatzendu. Chromebook berria Googleren Gmail,Google Plus eta YouTube zerbitzuak erabiltzekosortu dute eta Google Driven 100 gigabyte gor-detzeko aukera eskaintzen dio konpainiak erabilt-zaileari.

MMiiccrroossoofftteekk bbeerree lleehheennttaabblleettaa aauurrkkeezzttuu dduu

GGoooogglleekk CChhrroommeebbooookk bbeerrrriiaakkaalleerraattuu dduu

MMaarrttxxaann ddaa CCoommmmaa,,ccoommmmuunniittyy mmaannaaggeemmeennttiikkaassttaarrooaarreenn 44.. eeddiizziiooaa

Googlek Chromebook ordenagailu berria kaleratudu. Ordenagailu eramangarri berriak Chrome OSsistema eragilearekin funtzionatzen du, Samsungetxekoa da eta 249 dolar (190,9 euro) balio ditu.Konpainiak blogean azaldu duenez, ordenagailuakbi zentimetroko lodiera eta ARM prozesadoreaditu, 1,1 kilo pisatzen du, hamar segundotan piz-ten da eta bateria 6,5 orduko iraupena du.

2011an aurkeztu zuen ordenagailuarekin alderatu-ta (hura handiagoa, garestiagoa eta Intel txipazuen), Chromebook berriak Interneteko WiFibidezko konexiaorekin bakarrik funtzionatzen du.Chromebook berria Googleren Gmail, GooglePlus eta YouTube zerbitzuak erabiltzeko sortudute eta Google Driven 100 gigabyte gordetzekoaukera eskaintzen dio konpainiak erabiltzaileari.

27

Aplikazioak Polarize (Iphone) Egoitz Gonzalez

Nostalgikoentzako aplikazio ederra. Garai batean Polaroid kamerek ospe han-dia hartu zuten, argazkia atera ondoren automatikoki eta berehala errebelatzenzelako. Gainera, argazki horiek bereziak ziren, berezko marko zuriak xarmazuen.Kamera digitalen agerpenak alde batera utzi zuen Polaroida, baina apli-kazio honen laguntzaz berreskuratuko dugu. Gure iPhonearekin argazki batatera eta Polaroid argazkiek zuten itxura lor dezakegu. Argazki guztiak eznituzke aplikazio honetatik pasako, baina bereziak diren horiek zalantzarikgabe bai.

Windguru (Android, Iphone) Egoitz Gonzalez

Euskal Herriko surflari eta arraunlarien artean oso ezaguna da itsasoa-ren egoeraren berri ematen duen www.windguru.cz gunea: olatuentamaina, haizearen abiadura eta norabidea, tenperatura... Orain, infor-mazio hori guztia aplikazio batean bilduta izango duzu. Sareko atarianerabiltzaile berri bat aktibatzen baduzu, eta leku gogokoenak aukerat-zen badituzu, hauek ere aplikazioan agertuko zaizkizu.

Call Meter 3G (Android) Egoitz Gonzalez

Aplikazio honi esker, gure telefonoarekin egiten ditugun gastu guztiakkontrolpean izango ditugu. Deiak eta SMSak bezala, datu transferentziaere zenbatekoa den jakingo dugu. Hau oso garrantzitsua da batez ere guredatu transferentziak muga bat baldin badu. Dena zehatz-mehatz konfigu-ratuz gero, hileko faktura zenbatekoa den argi eta gogoan izango dugumomentu oro, hilabete bukaeran ez daitezen ezustekoak iritsi.

Sherpa (Android) Egoitz Gonzalez

Gure smartphonean laguntzailea edukitzeko aukera polita. SMSakbidali, deiak egin, gure agendan idatzi... denetarik egin ahal izangoduzu soilik ahotsa erabilita. Gainera, adibidez, zein eguraldi egingoduen galdetu diezaiokegu aplikazioari, edo zein emaitza izan duenzure saskibaloi taldeak azken partidan. Sherpa Play Storean doan lordezakezu. Oraindik Beta bertsioan da, baina garatzaileak lan handiaeta eguneraketa asko egiten ari dira topatzen dituzten akatsak kon-pontzeko.

28

FotoalbisteaBaionako karrikek gainezka

egin dute presoen eskubideenalde

Hamabost mila lagunek bat egin dute Herrira-ren deialdiarekin;kolore orotako alderdi, sindikatu eta eragileak bildu dira

Manifestaldiaren burua San Andres plazan zen azken manifesta-riak abiatu zirelarik

Euria barra-barra egin arren,Baionako karrikak euskal preso etaiheslari politikoen eskubideen alde-ko uholde bihurtu ziren atzo.Eguraldiak ebatsi zuen giroa jende-ak eraiki zuen, presoen aldeko eten-gabeko oihuekin. Historiko hitzakzentzu lausoa ukan dezake, bainaIpar Euskal Herrian presoen etaiheslarien alde sekula izan denmanifestaziorik handiena izan zenatzokoa. Ipar Euskal Herriko bert-so finala izanik, manifestazioa teno-rez abiatu zen EuskaldunenPlazatik. Tenorez abiatu eta mani-festazioaren burua 16:30 alderaheldu zelarik San Andresplazara, doi-doi ziren abiaturik

manifestariak EuskaldunenPlazatik. Paulmy etorbidean goraabiatu ziren manifestariak15:30ean, aitzinean zirelarik presoeta iheslarien senideak. Eskuetanpresoen argazkiak, eta, erdian,haien ikur den esku argia. Berehala,haien gibelean, euskal iheslari poli-tikoen banderola. Euskal Herrian libre zioen, hamar-kada luzetan baliatu duten aldarriaeskuetan hartuz. Iheslarien kolekti-boak segitu behar zuen, baina jendeugari sartu zen banderola horrengibelean. Banderola ofiziala, mani-festazioa hasi behar zuena, gibeleanzen, eta, bien artean, milaka etamilaka pertsona.

Presoak kalera, amnistia osoa etaAmnistiarik gabe bakerik ez oihuakbehin eta berriz entzun ziren.Gizaeskubide guztiak. Euskal presoakEuskal Herrira zioen Herrira-kmanifestaziorako hautatu zuen lelo-ak. Hautetsiek eta gizarte eragileekatxiki zuten, Paxkal Indo Seaskakopresidenteak, Erregina DolossorCFDTko kideak, AliceLeizeagezahar Akitaniako kontsei-lari berdeak, Laura Mintegi EHBilduko kideak. Baita, JeanFrancois Leffort Batasuneko kide-ak, Peio Etxeberri Aintzart ABkokideak, Angela Mejias argazkila-riak, Kotte Ezenarro kontseilari

15.000 pertsonek egin dute bat Baionan preso eta iheslari politikoen aldeko manifestazioan.Argazkia; Bob EDME/ARGAZKI PRESS

AAiittoorr RReenntteerriiaaBBEERRRRIIAA

29

15.000 pertsonek hartu dute parte Herria mugimenduak deitutako mani-festazioan. Argazkia; Bob EDME/ARGAZKI PRESS

Azken asteetan, «ezohiko» argaz-kiak metatzen ari dira Ipar EuskalHerrian, eta atzo ezin salbuespenikgertatu. Manifestazioa heldu zelarikSan Andres plazara, unibertsitatera-ko aldapetan eta eskaileretan jarriziren presoen senideak, presoenargazkiak eskutan. Ondoan, iheslaripolitikoak, eta erdian, banderolazeramaten hautetsiak. Hego EuskalHerrian, ohikoak bihurtu badiragatazkak eta Poliziaren oldarraldiakpresoen argazkiak eramateagatikedo haien ondoan egoteagatik; atzoez zen horrelakorik gertatuBaionan. Hautetsi sozialistek berentokia atxiki zuten. Aurore Martineuroagindua baliatuz bidali zutenMadrilera, Frantzian delitua ez denbaina Espainian delitua den agerral-di publiko bat egiteagatik. Argizuten han egoteak ez zuela adierazinahi ETA sostengatzen dutenikedo borroka armatua sostengatzendutenik. Baina guztiek bat egin duteAieteko Adierazpenean ebatzi zenildoarekin.

.Jende uholdea izan zen, eta hutsu-nerik aipatzekotan, Frantziakoeskuin eta zentroko alderdietakoordezkarien falta nabarmendu zen.Atzo ez ziren egon Baionan MaxBrisson UMPko burua eta JeanJacques Lasserre senatari zentrista.

Manifestazioa hasi aurretik adierazpenak egin ditu Laura Mintegik kaze-tarien aurrean. Argazkia; Bob EDME/ARGAZKI PRESS

Iheslariak Euskal Herrian libre bizitzearen aldeko pankarta. Argazkia; Bob EDME/ARGAZKI PRESS

30

Joaldunek ireki dute preso eta iheslarien aldeko martxa. Argazkia; Bob EDME/ARGAZKI PRESS

Preso eta iheslarien aldeko manifestazioa ireki duen pankarta. Argazkia; Bob EDME/ARGAZKI PRESS

nagusi sozialistak, FrederiqueEspagnac senatari sozialistak,Sylviane Alaux diputatu sozialistaketa Alain Hiriart hautetsi abertzale-ak.Manifestazioak gutxitan abiatzedira tenorez Ipar Euskal Herrian,edo sekula ez. Manifestazio abia-tu baino ordu erdi aitzin, presenteziren Euskaldunen Plazako inguru-

etan hautetsi nagusiak, adierazpe-nak egiteko zain. Azken asteotan Euskal Herrianizan-dako gertakariek, ETAko kide-en atxi. loketak, Manuel VallsFrantziako Barne ministroareneskutik, lurralde Elkargoaren pro-posamenak pairatu duen mes-pretxuak.

Aurore Martinen atxiloketa etaEspainiaratzeak bazterrak oroinarrosi ditu Ipar Euskal Herrian.

Sozialistek, nagusiki, beren jarreraberretsi eta indartsu agertzeko irri-ka zuten. Laura Mintegi EHBilduko lehendakarigaiak ere ber-tan egin zituen adierazpenak.

31

Euskara

Euskaltzainik osoenaEuskara batuaren aitzindari eta hizkuntzalari nekaezina izateazgain, herriari euskararen garrantziaren kontzientzia politikoahartzen lagundu zion Txillardegik, bizitza osoko lan oparo eta

etengabean.

IIññaakkii PPeettxxaarrrroommaannBBEERRRRIIAA

Merezimendu asko ditu Jose LuisAlvarez Enparantza Txillardegi-khizkuntzaren eta euskararen alorre-an. Baina bat aipatzekotan, dudarikgabe, euskara batuaren alde eginda-ko lana da. Hura izan zen, frankis-moaren garaiko urte ilun eta tes-tuinguru politiko zailean, euskarabatua sortzeko eta Euskaltzaindiazeregin horretaz jabetzeko langehientsuen egin zuen euskaltzalea.

Ez zegoen bakarrik, jakina, bainagazte belaunaldi berri baten buruTxillardegi izan zen. Gazte belau-naldi horrek Koldo Mitxelenarenbabesa lortu zuenean sortu zuenEuskaltzaindiak, 1968koArantzazuko batzar sonatuan, eus-kara batua.

Ez zen lan erraza izan. Etsai askozituen euskara batuak orduan, etaez preseski frankismoaren erregi-menean bakarrik. Euskaltzaindianbertan ere asko ziren euskara batuasortzearen aurkakoak.

Hala aitortu zuen KoldoMitxelenak berak, 1959an,Txillardegik euskara batuaren beha-rraz egindako hitzaldi baten harian:«Gutxi gora behera bat gatoz. Eztutuste, ordea, gaur batasunik eginditekeanik».

Bi ziren euskara batua egitekokorronte nagusiak: FedericoKrutwigena bat, eta Txillardegi etaMitxelenarena bestea. Krutwig get-xotarra zen, baina gurasoak alema-nak zituen, eta haren eredua germa-niarra zen. Funtsean hauxe propo-satu zuen euskara batua egiteko:alemanek Luteroren biblia hartuzuten bezalaxe, euskaldunekLizarragarena hartzea eta eredumoduan erabiltzea. Ez zuten ereduhori ontzat jotzen Txillardegik-eta.«Euskara hura oso bitxia zen guret-zat: ikusi nuen beharrean, ikusneban erabiltzen zuen, eta esanzion: erran ziotzon. Oso hizkuntzaartifiziala zen hori, eta gu horrenkontra geunden».

Mitxelenak zioen euskara batuainork erabili eta osatuko bazuenBizkai-gipuzkoetako gazte euskal-dunek egingo zutela eta haientzakoerabilgarri izango zen hizkuntzaerabili behar zela baturako.Txillardegik-eta ez zuten egokienikusten bizkaiera, eta, Oiartzun,Sara zein Elizondo arteko euskal-kien nahasketa bat proposatu zuteneuskara batuarentzat. Funtseaneredu hori onartu zen, bizkaierabaztertuta.1964an jarri zituzteneredu horren oinarriak EuskalIdazkaritza Elkarteak Baionan eginzuen bileran.

Bilkura hartan ziren Jose AngelIrigarai, Benito del Valle, JulenMadariaga, Piarres Laffite, JeanLouis Davant eta beste hainbestelagun, Mixel Labegerie abeslari etadiputatua lehendakari zutela.Elkarte horren proposamena —Txillardegik idatzia eta 1958koBatasunerako bidea txostenarifidelki jarraitzen ziona— izan zeneuskara batuaren hazia. Besteakbeste, eredu berriaren idazkera,deklinabidea, aditza eta h-aren era-bilera zehaztu zituzten.Argi zuen Txillardegik zertarakobehar zen euskara batua: sortzen ariziren ikastoletan, gau eskoletan,hedabideetan, bizitzaren alor guz-tietan erabiltzeko. Hala, euskarabatuak erabilgarria izan behar zuen,euskaldun guztiok elkar ulertzekobide eman behar zuen.

32

Honela azaldu zuen ideia horiZeruko Argia-n 1970ean idatzitakoEuskalkietatik euskerara artikuluan.«Zer idatzi behar du zerbait esannahi duenak: ekarri dabela, ekarriduela, ekarri duala, ekai doala, ekha-rri diala, ala ekharri dila? Ez esan,gero, gauza hauek txikikeriak dire-nik: gauza hauetxek dira-ta, aitzitik,gure hizkuntzaren patois-keria etahondamena. Gazteleraz ezin ditekeidatz: hemos ido, hamos ido edoamoz io, idazlearen gogara. Ez. Ezfrantsesez edo errusieraz ere.Zergatik bai euskaraz?Aberastasuna esan ohi den saltsa-nahaspila hori ez ote da, ordea,beste akats sakonago baten oihart-zuna? Alegia: gure leinukeria, guretribalismoa, eta Kondaira-Aurretikezin irtetzea».Ez zen zeregin horretan geldirikegon Txillardegi. Sustrai bila libu-rua idatzi zuen 1970ean, eta Oinarribila 1977an, euskara berriaren ingu-ruko zalantzak eta dudak uxatzekoadibideak emateko. Euskara batuazertan den liburuan Arantzazukobatzarretik 1974ra arteEuskaltzaindiak garatutako guztiabildu zuen. Euskal gramatika(1978) liburuan euskara batuarenlehen gramatika osoa bildu zuen.Eta, azkenik, Euskal Aditz Batualiburua idatzi zuen, adizkiak modupedagogikoan zabaltzeko.

Azken urteotan bereziki kezkatutaagertu da fonetikaren alorrarekin,hor ikusi izan dituelako joera kezka-garri batzuk: «Izkribuzko euskarabatzen eta finkatzen ari bada ere,ahozko euskara inoiz baino okerra-go dago gaur: erdal interferentziakazkartu eta ugaldu-ala, euskal senaahuldu eta suntsitu baita euskaldu-nik gehienengan», idatzi zuenEuskal Fonologia liburuan.Euskara, zerbaitetarako bazen, era-biltzeko zen. Eta hori garbi zuenTxillardegik.

«Estatu batekin, agian, euskara ezda salbatuko; baina estaturik gabe,ziur ezetz». Izan ere, arriskuan ikus-ten zuen euskara frankismoarenurte ilunetan, eta arriskuan ikustenzuen gaur egun ere: «Arriskuangaudela ez dugu sinesten. Baina,nire ustez, ikusita dago: ez badabeharrezkoa bere lurraldean, hiz-kuntza batek jai du.

Eta hemen oso ondo bizi liteke eus-karaz fitsik ulertu gabe».Ezkerabertzalearekin eta ETArekin izan-dako harremanaren ondorioz,Euskaltzaindiak uko egin zionTxillardegiri euskaltzain osoarenkargua emateari. Hiru aldiz ukatuzion akademiak merezimendu horiTxillardegiri: 1980an, 1987an eta1988an. 1995ean ere proposatuzuten Maria Labaienen postua hart-zeko, baina orduan Txillardegikberak egin zion uko izendapenari.

Hala, euskara batuaren alde lanmardulenetakoa egin zuenaEuskaltzain oso izendatu gabe joanda. Minik gabe, ordea.

Hala aitortu zion iaz BERRIA-riegindako elkarrizketan. «Niretzatgarai batean mingarria izan zen,baina gaur egun jada ez».

Karguak baino, egindako lanek era-kusten dute merezimendurikbazuen edo ez. Haren ibilbideak ezdu zalantza handirik utzi horretaz.

Eta gogor kritikatu zituen euskararimaitasunezko hitzak bota bai bainaegunerokoan erabiltzen ez zutenpolitikari eta eragileak.

Egoera horri aurre egiteko sortuzuen, beste hainbat lagunekin bate-ra, Euskal Herrian Euskaraz elkar-tea 1981ean. «Euskara beti bigarrenmailan geratzen zela ikustengenuen, eta horri gogor aurre eginbehar zitzaiolako sortu genuen».

Hasieratik lotuta ikusi zituen bikontzeptu hauek: aberria eta hiz-kuntza. Euskara beti bigarren mai-lan ikusteak sortu zion, gazte-gazte-tan, harekiko interesa. Etxean,gurasoak euskaldunak izan arren, ezzioten inoiz euskaraz egin: «Egoeradiglosiko garbia zen, eta gauzaserioetarako espainola erabiltzenzen.

Jende arruntarekin, baserritarrekin-eta, euskaraz egiten zen. Diglosiazegoen, eta, gainera, zentzurik txa-rrenean». Etxetik at ikasi zuen,beraz, euskara.

Eta, egoera horri aurre egiteko, kul-turaren munduan ez ezik, politika-ren alorrean ere lan egin zuenTxillardegik.

Garbi zuen benetako normalizaziopolitikoa lortzeko euskarak estatubat behar duela, haren normaliza-zioa babestuko duena:

33

34

Hirugarren aldizAmetsentzat txapela

Saio ederra izan da. Amets Arzallus eta Odei Barrosok jokatu duteburuz burukoa eta Amets Arzallusek batu ditu puntu gehien. Ja-rraian, hurrenez-hurren, Odei Barroso, Sustrai Colina, Maddi Sa-rasua, Eneritz Zabaleta eta Xumai Murua geratu dira.

Emile Larre euskaltzain, apaiz, idazle eta Herria-ko ohorezko zu-zendariak jarri dio Ametsi xapela. Hunkigarria izan da.

Lehenengo bostek izango dute datorren urtean Euskal HerrikoBertsolari Txapelketa Nagusian parte hartzeko aukera.

Puntuazioa:Amets Arzallus………784Odei Barroso………761,5Sustrai Colina………448,5Maddi Sarasua………414Eneritz Zabaleta……405,5Xumai Murua………387,5

Txapeldunaren agurra:Hitza da gure joko partzela; edo uste dut lehen hola zela;

Orain zonbaiti hitz egitea; bihurtu zaio kartzela;Beharrik gure bertso eskoletan; berrehun haur bazeretela;

Jar ezazue txapela; Eta erakutsi ez dakitener; hitza jostatzeko dela.

1900 bertsozaletik gora elkartu gara gaur BaionakoLauga gelan Xiberoa, Lapurdi eta Baxenabarreko bertsu-

lari xapelketaren finalaz gozatzera.AAdduurr LLaarrrreeaaXXiillaabbaa..nneett

35

dena ongi ateratzea oso zaila izatendela edozein egunetan, eta nire lana

askietsita atera nintzen. Bertsotanhasi ginenetik hona badago bide bat,

esperientzia hori pilatzen duzu,saiatzen zara egunero-egunero zer-bait berria ikasten eta hobetzen, eta

saioa ez dakit nola aterako zen,baina ni aurrera bidean zerbait be-

rria hartzen ari naizen sentsazioare-kin banoa. Jakina, gero eta gauza

txikiagoak dira, gero eta sotilagoakdira, eta orduan eta zailagoak agert-zen, baina ez naiz duela bi urte

Hirugarrenean ere txapela jantzizuen Amets Arzallusek (Hendaia,1983) Zuberoa, Lapurdi eta Nafa-rroa Behereko txapelketaren fina-lean, joan zen larunbatean,Baionako Lauga aretoan. Biharamu-naren «nahas-mahasa» pasatuta, la-saiago zen atzo: «Beste sosegubatekin hitz egiteko moduan».

Txapela irabazteko arrisku han-diarekin hasi zenuen txapelketa?

Ez diozunean zuzenean horri begi-ratzen eta hartzen duzunean hel-buru hori bakar-bakarrik ere zurebaitan dagoen onen energia puntubat gisa, ez zaitu gehiegi itsutzen,kezkatzen eta ez dizu burukominhandirik sortzen, baina hartzenduzu zure baitako energia kanporat-zeko puntu gisa. este zerbaitetan ge-hiago nintzen zentratua, bainakontziente nintzen guztiz aukeraerreala zela.

Zeure burua aurreko finalekomaila berean ala hobean ikusiduzu?

Ez, ez dut ikusi. Egun hori hartuta,maila hobean ez dut ikusi duela biurtekoa baino. Nik uste dut bani-tuela hobeto egin nitzakeen gauzak,

«Askatasun handiagoa emandiot neure buruari txapelketan»Txapelketa hala hartuta, poza ikuspegi kolektibotik jaso zuenAmets Arzallusek, Zuberoa, Lapurdi eta Nafarro Behereko Bert-solari Txapelketako hirugarren txapela ere lortuta. Bertsolaritza-ren mugimendutik txapelketa beste «pausutxo bat» izan dela dio.

Bertsolaritza

“Uste dut gehiago dela nire bertso bizitzaren kasua pix-kanaka-pixkanaka zeure burua ohartuzjoaten zareneko bide baten gisa”

Amets Arzallus

BBeeññaatt ZZaammaallllooaa AAkkiizzuu HHeennddaaiiaaBBEERRRRIIAA

36

baino ahulago sentitzen.

Gustura agertu zara txapelketanegindako saioekin, eta sentipenaizan da ez dela Arzallusik onenaentzun, beste aldi batzuekin al-deratuta; gehiegi exijitzen zai-zula uste duzu?

Ez. Nik uste dut exijitzen dena non-bait egon dela ere, eta aparte erre-konozimendua dela exijentziabakoitza. Nik nahi nuke egunero, al-diro, nire bizitzako saioa egin, bainabadakit ez dela beti ateratzen, etafaktore pilo bat daude horretan era-giten dutenak. Zure bilaketak etazure lorpenak izan behar du horrengainetik aldiro zorroztasun mailahorretan egotea, baina kosta egitenzait lortzen. Balorazio baikor batekez du esan nahi ez ditudala min bat-zuk gordetzen. Pentsatzen dut txa-

pelketa bukatzen dudan lekuanbukaturik ezin dudala hasi nire penaguztiak kontatzen.

Zein lanketaren eta zein erabaki-ren bidean hartu duzu txapel-keta?

Ez dut uste dagoenik momentu batnon erabaki potolo bat hartzendudan eta neure buruari bide bere-ziki jakin bat ala aldaketa bat mar-katzen diodan. Uste dut gehiagodela nire bertso bizitzaren kasua pix-kanaka-pixkanaka zeure burua ohar-tuz joaten zareneko bide baten gisa.Kasu honetan, saiatu naiz egin izandudan horretan eta ongi samar aterazaidan horretan gehiegi ez abusat-zen. Adibidez, doinuen aukeraketanekidin dut doinu luzeetara jotzea,batez ere finalean: sei puntukoak

ziren neuzkan luzeenak. Ez naizbete-betea gelditzen egin nuenare-kin, baina bai esploratzeko neureburuari eman nion bideagatik. Nire

erabakia gehiago izan da askatasunhandiagoa ematea neure buruari.

Maddi Sarasuarentzat izan ezik,gainontzekoentzat hirugarren fi-nala izateak txapelketa ezagut-zean ziurtasuna eman zizuen?

Ez da lehenengo Iparraldeko txa-pelketaren final bat, ez da denok ilu-sio izugarria baina tentsio puntu batduguna ea zer gertatzen den nolagelditzen. Heltzen ari den txapelketabat da, eta heltzen ari den final batda. Ematen du lasaitasuna, eta Ipa-rraldeko txapelketari ematen dio

bere ibilbidea.Txapelketak berak erebeste buelta batzuk merezi dituela,eta kuantitatiboki bezala kualitati-boki saiatu behar dugula harago jo-

aten eta aberasten.

Bertso eskoletan dabiltzan 200haur horiei zein aukera ikustendiezu Iparraldean euskaraz bizit-zeko?

Ni naiz horietako bat, adibidez. Niknire herrian euskaraz bizitzekomuga nabarmenak ditut. Bertso es-koletan orain dabiltzan gazte horiekere muga handiak aurkituko dituzteeuskaraz bizitzeko euren herrietan.Herrian herrika desberdina da. Bila-tuko dituzte mugak, eta horiekizango dira funtsezkoak.

“Saiatu naiz egin izandudan horretan eta ongisamar atera zaidan horre-tan gehiegi ez abusatzen”

Amets Arzallus

37

Bilboko San Frantzisko auzoan bizi den Toure afrikarra da liburuko pert-sonaia nagusia. Igarle lanetan hasiko da lehendabizi baina, bezeroak topatunahian dabilela, hainbat proposamen jasoko ditu eta espero gabeko ego-eratan katramilatuko da. Nobela beltz hau Bilbon kokatu izanak fresko-tasuna eta gertutasuna eman dio kontakizunari, nahiz eta hurbiltasunhorregatik sinesgarritasuna ere jokoan egon zenbait unetan. Umorerik,gordintasunik eta saltsarik ez zaio falta liburuari.

LLIIBBUURRUUAAKK

Jonek, parrandatik bueltan datorrela, bost lagun ikusi ditu droga saltzaile batjipoitzen. Haietako bat bere anaia nagusia, Txefe, dela otu zaio. Bostek aldeegindakoan, Jon droga saltzailearengana gerturatu eta, hilda dagoela kontu-ratzean, larrialdietara deitu du. Droga saltzaileak emango digu Preciado fa-miliako hiru anaien berri: Txefe auto mekanikariarena, Jon unibertsitatekoikaslearena eta Hodei autistarena. Kontatzeko moduak du indar gehien; erre-alitatea eta fikzioa bereizteko zailtasunak irakurlea nahas zein lilura dezake.

Josu protagonistak aita amiantoaz gaixotuta hil zelako susmoa du as-palditik, eta bere kabuz ikertzeari ekingo dio. Aitak lan egiten zuen en-presari buruzko informazioa biltzen hasiko da, erabiltzen zituzten etaez zituzten babes neurriez… Eta antzeko kasuak ere aztertuko ditu.Hala, eleberri poliziako, hein bateanklasikoaren antza hartuko du obrak,baina ziur irakurlea zur eta lur gera-tuko dela kontakizuna amaitzeardela. Heldu bitartean, irakurri behar!

EtxekalteHarkaitz Zubiri

HodeienadoreaYoseba Peña

19 kamera Jon Arretxe

“Euskaraz bizi nahi dut” dinamikaren baitako ekimenen artean dago li-buruaren argitalpena. 25 idazlek eta hogeita sei ilustratzailek hartu duteparte, eta proiektu berezi, eder eta goxoa osatu dute. Mikrokontakizunakdira, euskaraz idatziak eta euskarari buruz denak, ilustrazio banak lagun-durik. Guztiek helburu bat dute:keinu bat egitea; ez hizkuntzari,hiztunei baizik.

Hizkuntzaren keinua

38

Jose Mari Pastor (BERRIA)Euskal mendizaleak lehenengo aldiz Everesteraigo zirenean, munduko mendi altuenaren konkis-tari buruzko liburua idatzi zuen Felipe Uriartek,espedizio hartako kideak. Liburuaren jatorrizkobertsioa espainolez sortua zen, baina mendizaleekJoxean Artzerekin hitz egin zuten lana euskaratueta Euskal Herriko berezko hizkuntzan kalerat-zeko lehendabizi. Esan eta egin. Artzeren itzul-pena Buru ilhun lurruntsua: euskaldunak Everestmendian izenaz heldu zen liburu-dendetara, 1981.urtean. Euskaraz. Espainolezko bertsioa handikhiru hilabetera edo argitaratu zuten. EuskaldunokHimalaian bizitako epopeiaren berri izan nahizuen jendea irakurtzeko irrikaz zegoen, eta libu-rua erosi zuen. Euskaraz ozta-ozta moldatzenzenik ere izan zen erosle horien artean. Ezin hiruhilabete itxaron erdaraz irakurtzeko.

Mendizaleen adibidea aipatu dit lagun batek Ar-naldo Otegirekin egindako elkarrizketa liburua-ren harira. El tiempo de las luces liburuaostiralean, hilak 28, kaleratuko da. Euskarazkobertsioa azaroan argitaratuko dute. Bata, hautes-kundeen aurretik; bestea, Durangoko Azokarenbezperan. Kasualitatea ote? Mendizaleek erabakiirmoa hartu zuten euskararen alde egiteko duela31 urte. Modu eredugarrian jokatu zuten. Hiruhamarkada geroago gure politikariek badute nor-engandik ikasi.

Gipuzkoako herri euskaldun bateko Eroski Cen-terrera erostera joaten naizenean bozgorailuakerrealitatearen berri ematen dit astero: «Señoresclientes, aprovechen la oportunidad: hoy, com-prando una botella de aceite de oliva, pueden lle-varse otra a mitad de precio». Jarraian mezu beraeuskaraz entzuten dudanean hauxe galdetzen diotneure buruari: zergatik ez dute lehenago euska-raz esaten eta gero erdaraz? Zergatik euskaldunokbigarren lekuan beti, atzean? Berdin sentitu dutOtegiren liburuaren inguruan. Pena, amorrua.Gero besteak dira —espainolak edo frantsesak—euskara baztertzen dutenak. Gero kexatu egingogara euskara ez dakit non ofiziala ez delako. Bes-teei eskatu, bai, guk geuk betetzen ez duguna. Jakina da kartzelan egoteak ez duela errazten ha-lako liburu bat ateratzea. Egoera zail horrek ara-zoak baino ez ditu ekartzen, baina horrek ez du

justifikatzen lana erdaraz kaleratzea. Beste arlobatzuetan hainbestetan aipatzen den benetakoborondate politikoa euskararen arloan ere izanbalitz, modua bilatuko zuten liburu hori euskarazargitaratzeko lehenik. Edo, besterik ez bada ere,bi (edo hiru) hizkuntzatan, leku, egun eta orduberean. Harrigarria da 2012an, Euskal Herrianilusio politikoa hedatzen ari den aroan, ezkerabertzaleak kasu honetan hizkuntza praxi politi-

koaren ardatzeanjarri ez izana. Zer-tarako bultzatugero Zatoz euskal-tegira bezalakokanpainak, prakti-kan bigarren mai-lako komunikaziotresnatzat jotzenbadugu euskara?Euskara «ohikoeta lehentasu-nezko hizkuntza»izatea du helburuEH Bildu koali-zioak, baina ezkerabertzaleak, Ote-giren liburuaren

kasuan, ez dio lehentasunik eman euskarari.

Ezker abertzaleak jakingo du zergatik behartunahi gaituen Otegiren iritziak interesgarritzat jot-zen ditugun euskaldunok erdaraz irakurtzera,zergatik jo gaituen bigarren mailako herritartzat.Euskaldunok bi hilabete pasatu beharko dituguOtegiren hitzak euskaraz irakurtzeko ala orainerosi beharko dugu liburua, bizitzen ari garenmomentu politikoaren gakoak erdaraz ulertzeko?Durangon ere erosi beharko dugu liburua, euska-raren aldeko militantziaren izenean? Ezker abert-zaleak jakingo du zergatik argitaratuko duenliburua erdaraz; Otegik jakingo du, espetxekoegoerak ezertan ere laguntzen ez duela aitortutaere, zergatik onartu duen hori hala izatea. Eltiempo de las luces liburuak datorren astean iku-siko du argia. Argien garaia, baina, oraindik ezzaio iritsi euskarari. Euskarak ilunpetan segitzendu. Hura maite eta urteetan lan eskerga egin du-tenek halako kasuetan bazterrean uzten badute,zer espero dezakegu besteengandik?

EL TIEMPO DE LAS LUCES

39

Lokatzean sartu zara Twist idazteko. Ez zenerraza izango...

Unibertsitate garaitik nuen Lasa eta Zabalarenakontatzeko gogoa. 90eko hamarkadan Zuzenbi-dea ikasten nuen garaitik. Baina konplikatua iru-ditzen zitzaidan. Ez nekien nobela-erreportaje bategin, errealismotik gertu, edo fikziozko zerbait.

Baina nola fikzionatu horrelako istorio bat? Mina-ren territorioan zabiltzanean kontuz ibili beharduzu, zer zapaltzen duzun, eta non. Horregatik,urteak behar izan nituen formula topatzeko. For-mula izan da fikziozko pertsonaiak eta benetakoenoso antzeko gertaerak erabiltzea.

Lehen kapitulua sukarraldi batean idatzi ze-nuen. Ondoren liburuak beste tonu bat hart-zen du. Nola gertatu zen aldaketa hura?Bilaturikoa izan zen?

Orrialde horiek zaharrenak dira. Duela lauzpabosturte idatzi nituen. Orduan ez nekien liburua zerizango zen. Molde horretako kontaketa ez dakitjasangarria izango zen 432 orrialdeko liburu ba-tean. Kapitulu hori jendeari gustatzen zaio, dau-kan luzera daukalako. Gero hasten da nobelakonbentzional bat. Jende batek pasatu beharrekoprobatzat hartu du kapitulua, eta beste irakurlemota batek bereziki estimatu du kapitulu hori,

baina gero konturatu da liburua arruntagoa dela.Lehendabiziko kapitulu hori gehiegikeria estilobatean dago kontatua, kontatzen dena gehiegike-ria ere badelako. Horrek ahalmentzen du kontat-zeko modu lisergiko hori.

Literaturak minetik abiatu behar dueladiozu. Niretzat, hori ezinbestekoa da. Literatura zauriada, eta batzuetan hurbildu behar duzu zauri ho-rretara, eta beste batzuetan urrundu. Bizkarraeman behar zaio beste batzuetan. Baina hor da-goenik ezin duzu ukatu. Niri interesatzen zaidanliteratura sortzen da min batetik, eta min horre-kiko hartzen duzun jarreratik.

Twist-en errealitateak itzal handia du...

Kasu batzuetan, horrek irakurketa zaildu du. Fik-

“Literatura zauria da”Twist-ekin, Euskadi sariaz gain, beste sari batzuk ere jaso di-tuelako sentipena du Harkaitz Canok. «Bidean ezagutu

dudan jendea sari handia izan da. Eta aipatu nahi ditut bere-ziki Rosario Lasa eta Pili Zabala», nabarmendu du idazleak,sariak aurkezteko Blanca Urgell Kultura sailburuarekin batera

Bilbon eginiko agerraldian.

IIrruunnee BBeerrrroo UUrrrriizzeellkkii BBEERRRRIIAA

“Minaren territorioan zabiltzaneankontuz ibili behar duzu, zer zapaltzen duzun, eta non”

Harkaitz Cano

Kultura

40

zio gisa irakurria izatea eragotzi die hainbat ira-kurleri. Zenbait pertsonaia fikziozkoak zirela si-nestea kostatu egin zaie. Bat-batean, errealitateaintruso baten moduan sartzen da fikzio horretan,estridenteki.

Irakurleek errealitatea horren ondo ezagutzeazama izan da fikzioa egiteko unean?

Abantaila izan da. Irakurle txokoetan jendea saiat-zen da pertsonaiei izen-abizenak jartzen, eta ge-hienetan ez da posible. Gehienetan eraikiakbaitaude, Frankenstein moduan. Kasurik jakinenaFontecharena da. Politikari baten fisikoa emandiot, beste baten ibilbidea, eta beste baten kargua.

Orduan jendeak dio: «baina hau nor da?». Bainahorrek ez du balio hemen, Fontecha Fontecha da,gogoan ditugun askoren antza eduki arren.

Orain hainbeste aipatzen duten kontakizu-nean garrantzitsua den parte bat gogoraraz-teko asmoz idatzi zenuen Twist?

Kontakizun txiki asko kontatu behar direla ustedut. Hau da bat, baina milaka daude. Eta istoriohau bera kontatu beharko da berriro, beste era ba-tera. Istorio honek ez du ukatzen beste bat. Mo-saiko handi baten zati txiki bat da liburu hau.

Literaturak fijazio funtzioa betetzen du. Bainaahots asko daude, eta denek eduki behar dute beretokia kontakizun handi horretan.

Espainieraz argitaratuko du Seix BarralekTwist otsailean. Euskadi sariak liburuari he-

mendik kanpora bide bat egiten lagun die-zaioke?

Inoiz ez dakizu nondik iritsiko diren aukerak. It-zulpenena zail dago. Publikatu izan ditut liburuakargitaletxe txiki, ertain, lokal, Madrilekoetan... Nikhemen baditut irakurleak, baina hemendik kanpoez. Gure begiak baldintzatuak daude, onerako etatxarrerako. Ez dakit Cuencan edo Coruñan nolakoirakurketa egingo duten... Erreparoa eta kuriosita-tea dauzkat, biak.

“Istorio honek ez du ukatzen beste bat”Harkaitz Cano

“Nik hemen baditut irakurleak,baina hemendik kanpo ez”

Harkaitz Cano

41

TTOOPP44Zazpi kantaz osatutako lan hau iritsi da GAZTEZULOra. Haxotz2007an sortutako taldea dugu eta gaur egun sei lagunek osatzendute: gitarretan Markel Fernandez, Iñaki Del Olmo eta Jon Txi-rapozu; baxuan Ander Gezuraga; baterian Unai Castañeda; etaahotsean Jokin Erkoreka. Abestiak entzun eta YouTuben TheBlair Witch Project (1999) beldurrezko filmetik ateratakoak di-ruditen bideoak ikusi ondoren, lagun artean eta lagunentzategindako proiektua dela uler daiteke.

"Bide Ertzean"Haxotz

Legazpiko taldearen aurkezpen lana da honakoa; txukuna eta mu-sikalki ondo jorratua. Punk ukitudun rocka oinarri hartuta, haizeinstrumentuekin osatu dute koktela. Hitzei dagokionez, konpro-miso sozial eta politikodun letrak dira nagusi, umorearentzat etaamodioarentzat tokirik baden arren. Oro har, debut ona soinu al-detik eta musikalki dantzagarria, nahiz eta akaso ez dakarten be-rrikuntza handiegirik antzeko ildoko taldeek azken aldianeskainitakoarekiko. Ikusi egin behar nolako bidea jarraitzenduten, estreinaldia ez zaie gaizki joan eta.

"Zazpiak bat"D-Pintxos

Rock&rolla maitatu egiten da, eta maitemindurik dagoen musi-karia talderik gabe geratzen denean, hutsune hori beteko dionzerbait bilatu behar izaten du. Sexty Sexers eta The Hot Dogstaldeen errautsetatik sortua, Mutürbeltz musikarekiko amodioharreman horren adibide da. Amildegia maite honetan pasioaantzematen da, eta ondorioz, berezkoa dirudien erraztasunadoinu klasiko hauetan murgiltzeko. Zu ere eramango zaitu ko-rronte atseginak, eta momentu ederrak biziaraziko dizkizu.

"Amildegia maite"MutÜrbeltz

Sei urtez estudioko lan berririk atera gabe pasatu eta gero, Iru-ñeko taldeak 15 abestiz osatutako disko mardula kaleratu du.Euren ohiko bidean, NOFX eta Bad Religionen ildoko Kalifor-niako hardcore melodikoaren topiko guztiak betetzen dituztenabestiak ekarri dizkigute. Beste erritmo batzuekin ere egin dutejolas, eta hortaz, diskoa ez da errepikakorra egiten. Hitz gehienakgaur egun amorrarazten gaituzten gaien inguruan landu dituztenarren, umoreari eta bizipenei ere egin diete tartea. Taldearen es-perientziari eta Iker Piedrafitaren lanari esker, soinu aldetik kali-tate bikaina lortu dute, berritasun aldetik azaleko umearenharridura aurpegia nekez jarriko dugun arren.

"Harold" Leihotikan

Euskal Herrikomusikarik onenanon, Begiradahan!

42

DDiirruu mmoorrddooaa iirraabbaazzii nnaahhiissaarriittaann?? Begirada aldizkariak

emango dizu aukera!

Bidali BEGIRADA 8848-ra,eta saski eder honen zozketan hartuko duzu parte!

Zozketa Abendua-ren 22an ospatuko da. Web gunean jakingo

duzu saritua izanzaren ala ez!

Zorte on!

43

EEzz ggaalldduu!!

AAuurrkkii iittzzaazzuu zzaazzppii ssaasskkiibbaallooii jjookkaallaarrii hhaauueenn iizzeennaakk:: WWaaddee,,GGaassooll,, CCaallddeerroonn,, MMccGGrraaddyy,, NNaasshh,, YYaaoo MMiinngg,, GGaarrnneettttee

JJoollaass ddeezzaagguunn!!

44

GGooaazzeenn aarrddii bbiillllaa!!

EEmmaann eegguurrrraa bbuurruuaarrii!!

BBiillaattuu ggiizzoonn mmiisstteerriioottssuuaa::Jolas dezagun!!

45

HoroskopoaHainbat urtetan noraezean ibili bazara, edo iparra galdurik

baduzu, hurrengo lerroak dira zureak. Etorkizuna hizki artean.

Kirola egitea oso lagungarria da, baina neurrian, beti ere. Lasai hartu, ez zaitez gehiegi nekatu.

Zure amonari bisita egingo diozu. Oso zaharra da, baina etxeko txirrina jotzerakoan, mutil batek parrandan dagoela esango dizu.

Hotz handia dago egun hauetan, eta hobe duzu bufanda jartzea. Lasai,hala ere: laster udaberria helduko da.

Oraingoan, amarekin arazoak edukiko dituzu. Zure gela garbitzeko esango dizu, eta zuk huts egingo duzu. Beste kontuetan oso ondo ibiliko zara.

Kalera atera eta… maisuarekin topo egingo duzu, eta etxera eramango zaitu, ea etxeko lanak egin dituzun. A ze zorte txarra daukazun!

Madrilera joango zara autobusez, kotxe bat erostera. Hala ere, denda itxitaegongo da. Eta ez duzu edukiko autobus txartelik bueltatzeko...

Aries (martxoak 21 apirilak 20)

Taurus (apirilak 21 maiatzak 21)

Geminis (maiatzak 22 ekainak 22)

Cancer (ekainak 23 uztailak 22)

leo (uztailak 23 abuztuak 23)

Virgo (abuztuak 24 irailak 23)

Libra (irailak 24 urriak 23) Ahalegin handia egiten ari zara ikasketekin. Segi horrela, lanak emaitzaekartzen baitu beti.

Escorpius (apirilak 21 maiatzak 21) Zenbaki gorritan zaude, baina primitiba boleto bat aurkituko

duzu, eta baita tokatu ere. Eta horretaz ez ohartzeagatik, zenbaki gorritan jarraituko duzu.

Sagitarius (azaroak 23 abenduak 22) Zure urtebetetzean opari bat egingo dizute, eta ez zaizu gustatuko. Azkenean,zure anaia txikiak oparia txikituko du.

Capricornius (abenduak 23 urtarrilak 22) Koadrilako lagunek asko maite zaituzte, zuk batzuetan kontrakoa

pentsatu arren. Lagun onak dituzu benetan.

Aquarius (urtarrilak 21 otsailak 19) Bartzelonara joango zara, zine pelikula ospetsu bat ikustera -Harry Potterenazken filma-. Zinea itxita egongo denez, bidaiako dirua galduko duzu.

Piscis (otsailak 20 martxoak 20) Itsasoko ura maite duzu, baina hotz honekin, ez dago uretara

sartzerik. Zoaz igerilekura, han ederki ibiliko zara eta!

46

BETIKOAZ NAZKATUTA?

PPAASSAA ZZAAIITTEEZZ UURRRREERRAA EETTAA

BBIIHHUURRTTUU SSEENNTTSSUUAALL

GGUUZZTTIIEEKK NNAAHHIIKKOO ZZAAIITTUUZZTTEE!!

Eguberri hauetan

erdi prezioan!

%%5500!!

47