Baserritarrak babes eskean - barren.eus - barren.eus · IRITZIA 3 Kalebarren plaza, 2 - 20870...

ELG

OIB

AR

- 110

3. z

enb.

XXV

I urt

ea -

2019

-01-

25

Baserritarrakbabes eskean

1103 azala:Maquetación 1 24/01/19 11:04 Página 1

IRITZIA 3

Kalebarren plaza, 2 - 20870 ELGOIBAR943 744 112

Publizitatea: 943 743 704 [email protected]

[email protected]

BARRENek bere gain hartzen du espazio arazoengatik ira-garkiak lekuz aldatzeko eskubidea. BARRENek ez du beregain hartzen Iritzia, Hitz eta klik eta eskutitzak ataletan adie-razitakoen erantzukizunik. KOORDINATZAILEA Ainhoa Ando-negi KAZETARIAK Ainhoa Andonegi, Asier Orbea, AinaraArgoitia HIZKUNTZA ARDURADUNA Ainara Argoitia PUBLIZITATEALeire Rubio MAKETATZAILEA Zaloa Arnaiz ATARI DIGITALEKO ARLOTEKNIKOAREN ARDURADUNA Aitor Lauzirika ADMINISTRARIAKAmaia Arrizabalaga, Nerea Osoro KOLABORATZAILEAK IbonSerrano, Ana Alberdi, Eire Vila, Manu Sanchez, Iosu Juaristi,Ainhoa Lendinez, Iñigo Lamelas, Jose Luis Azpillaga, JulenAnsola, Edurne Izagirre, Alain Ulazia, Paula Heras, EnetzEzenarro, Ander Soraluze, Ane Astiazaran, Arantza Etxebe-rria, Irati Agirreazaldegi, Jone Olaizola INPRIMATEGIA GertuKoop.E. TIRADA 4.885 ale LEGE GORDAILUA SS-1.038/92ISSN 1138-1855

ARGITARATZAILEA:

LAGUNTZAILEAK:

(Hezkuntza Politikarako Sailburuordetzak) diruz lagundua

BABESLEA:

Harri eta Irri

1103 alea:Maquetación 1 24/01/19 10:44 Página 3

GUTUNAK

BARRENek ez du bere gain hartzen IRITZIA eta ESKUTITZAK ataletan adierazitakoen erantzukizunik. Eskutitzak ondo identifikatuta egon

behar dute. Ez ahaztu izen-abizenak, NANa eta telefonoa jartzea. Bidali helbide honetara: [email protected]

u HIZKUNTZAKAurtengo Gabonetan badirudi hiz-

kuntzak garrantzi handia izan duelagurean. Erregeak, eskutitzak... Eskuti-tzen harira, ez zen lan erraza izan gu-tunak lortzea, gaztelaniaz zirelako ezzituztelako saltzen. Hala nola, lortu ni-tuen pare bat gutun, eta egia esan, ezdakit euskaraz, gazteleraz edo txine-raz zeuden, ez bainion horri garrantzi-rik eman. Helburua beste bat zen:ilobek zituzten ilusioak bertan idaztea,besterik gabe.

Eta erregeei dagokienean, adosnago txikiek euskaraz egiteko eskubi-dea dutela esatean, baina guzti horiaurrerago eztabaidatu beharko litzate-keela iruditzen zait, hau da, normalta-

sun egoera batetara heltzear gare-nean. Hortaz, momentu hau ez zaitona iruditzen.

Iosu Zubiarre Jauregi

ESKUTITZEI BURUZKO ARAUDIA

BARRENen edozein gutun argitaratu ahal izateko, honako baldintza hauekbete beharko ditu nahitaez:

1. Eskutitz guztiek identifikatuak egon behar dute: izen-abizenak,telefono zenbakia eta NAN zenbakia derrigorrezkoak dira.2. 1.500 karaktere izan behar ditu gehienez eskutitzak.3.Eskutitzak izen-abizenen inizialekin edota izen-abizenekin argitaratukodira. Ezizenarekin ezingo dira sinatu gutunak. Onartu egingo dituguidentifikagarriak diren taldeak: “Ikastolako irakasleak”, esaterako.Bestalde, sinatzailearekin batera beste lagun batzuk ere daudenean,hauek ere identifikatuta egon behar dute.4. Pertsona eta erakundeek gutun-egilearen izen-abizenak jakitekoeskubidea izango dute gutun horretan euren izena aipatu edoerreferentziaren bat egiten bada eta gutuna inizialekin sinatuta badago.5. Ez dira onartuko: biraoak, gutun iraingarriak eta errespetu faltazidatzitakoak, buzoneatzeko edo kale banaketa egiteko idatzitakoidazkiak, pertsona eta erakundeei zuzenduriko mehatxuak…6. Ez dugu gazteleraz datorren eskutitzik argitaratuko.

4

Isolina Lucas Santos2019ko urtarrilaren 16an hil zen, 81 urte zituela.Sendiak bihotzez eskertzen ditu jasotako doluminak

bai eta hileta elizkizunetara agertu izana ere.

Etxekoek ez zaitugu inoiz ahaztuko.

Francisco Sota Allende

2019ko urtarrilaren 17an hil zen, 88 urte zituela.Sendiak bihotzez eskertzen ditu jasotako doluminak,


Mendian gora haritzaahuntzak haitzean dabiltza

itsasoaren arimak dakarur gainean bitsa.


I. URTEURRENA

Mari Tere Unzueta Etxaniz

2018ko urtarrilaren 29an hil zen, 91 urte zituela. Haren oroimenez I. urteurreneko meza izango da,

zapatuan, urtarrilaren 26an, 19:00etan, Elgoibarko Bartolome Deunaren eliz-parrokian.

Joango zaretenoi aldez aurretik eskerrak.

Zure irribarre goxoa eta maitasunabetirako izango dira gure artean.

III. URTEURRENA

Garbiñe del Hoyo Murua2016ko urtarrilaren 28an hil zen, 48 urte zituela.

Haren oroimenez III. urteurreneko meza izango da, zapatuan,urtarrilaren 26an, 19:00etan, Elgoibarko Bartolome Deunaren Eliz-parrokian. Joango zaretenoi aldez aurretik eskerrak.

Zeruko izarren artean aurkitu duzu tokia,lurrean utzi dituzun izarrei emateko argia.

Zure indarrak emango digu benetako bizia,egunsentiarekin batera jarraitzeko bidia.

Zure familia

Julio Mauleon Martinez

2019ko urtarrilaren 22an hil zen, 89 urte zituela.Sendiak bihotzez eskertzen ditu jasotako doluminak,


Senar, aita eta aitonazoragarria izan zara.

Gure ondotik joan arren,beti bihotzean eramangozaituen familia utzi duzu.


MOTZEAN6

Urazandi eta Aizkorri arteko bidea berritzeko lanak hasi ditu Udalak

Debabe Udal Euskaltegiak jakinarazi du otsai-laren 8ra arte dagoela martxan dauden taldeetansartzeko izena emateko aukera. Interesatuek UdalEuskaltegira bertara jo dezakete (Kalebarrenplaza 2), edo bestela, ondorengo telefonora deitudezakete: 943 742 731

Joan den asteburuko kinielan futbol ligako jardu-naldian jokatu diren partida guztietako emaitzak as-matu ditu mendaroar batek. Morroskilo dendanzigilatu zuen dokumentua mendaroar horrek. Ez daizan, baina, hamabostekoa asmatu duen bakarrabeste 254 lagunek ere halaxe egin baitute. Sariadenen artean banatu behar dutenez, beste batzuetanbaino sari txikiagoa jasoko dute asmatzaileek; 8.621euroko saria, hain zuzen ere.

Minigarbiguneak ipini dituzte garbiguneetan utzi behar diren materialak gaika biltzeko

Piriniotako burdinaren bideari buruzko erakusketa astelehenetik aurrera ikusgai

Elgoibarko Udalak joan zen astean hasi zituen Urazandi eta Aizkorri ar-tean dagoen oinezkoen bidea konpontzeko lanak. Lan horien bitartez, bidehori berrurbanizatu, egokitu eta bere onera ekarriko dute. 44.600 euro in-guruko aurrekontua dauka obrak, eta ondo bidean, lau hilabeteko epeanamaitzea aurreikusten dute arduradunek.

Lan horiek aprobetxatuz, Gipuzkoako Urak enpresak ur sarerako hodiberriak sartuko ditu, Santa Klara eta Urazandi auzoetan kalitatezko ur hor-nidura zerbitzua bermatzeko.

Egokitzapen lan hauek 2018ko aurrekontu parte-hartzaileen prozesuarenbaitan egingo dira. Udalak zortzi proiektu aurkeztu zituen herritarrek lehen-tasunak zehazteko. 16 urtetik gorako 374 herritarrek hartu zuten parte, etahau izan zen boto gehien lortu zuen bigarrena, 1.926 botorekin.

Garbiguneetan egiten den gaikako bilketa herritarrei gerturatzeko ha-mabi minigarbigune jarri ditu Debabarreneko Mankomunitateak bailarakozortzi herritan. Horietako bi Elgoibarren jarri dituzte (Trenbide kaleko 10.zenbakian eta Deba kaleko aparkalekuan, Guass dantzalekua egon zenlekuan), eta bat, Mendaron, Mendarozabal auzoan.

Minigarbigune bakoitzak zortzi tiradera txiki dauzka honako elementuhauek uzteko: sakeleko telefonoak, CDak eta DVDak, bonbillak, aerosolak,bateria txikiak, pilak, telefono-kargagailuak eta erradiografiak. Gainera, ta-maina handiagoko 6 kubo dauzka, 80 litrotik 120 litrora bitartekoak, ho-nako elementu hauek lagatzeko: kable elektrikoak eta txatarra bolumentxikia, etxetresna elektriko txikiak (plantxak,txigorgailuak...) ordenagailu era-mangarriak, bideo-kontsolak eta bideo-jokoak, 10 litro baino gutxiagokoedukiera duten pintura-potoak eta inprimagailuetako kartutxoak. Guztiak ma-terial birziklagarriak dira, bide publikoan kokatutako edukiontzietan utzi ezindirenak eta, gaur egun, garbigune bateraino eraman beharrekoak.

Erreminta Makinaren Museoak Piriniotako burdinaeta siderurgiari buruzko erakusketa ibiltaria antolatu du,eta astelehenetik aurrera egongo da ikusgai, ErremintaMakinaren Museoan bertan. 8:00etatik 13:00etaraeta 14:30etik 17:30era bisitatu ahal izango da era-kusketa. Horrez gain, bi bisita gidatu antolatu dituzteurtarrilaren 31rako,, bata euskaraz eta bestea gazte-laniaz. Euskarazkoa goizez izango da, 10:30ean etabestea, arratsaldez, 16:00etan. Ordubetekoakizango dira bi saioak, doan, eta gehienez 20 lagu-nentzako lekua egongo da. Arduradunek aurrez izenaemateko eskatu dute 943 748 456 telefonora deitutaedo [email protected] helbide elektronikora ida-tzita.

Bestalde, otsailaren 27rako ekitaldi berezia anto-latu dute Makina Erremintaren Museoko arduradunek.20 urte bete ditu museoak, eta ospakizun ekitaldiaegingo dute IMHn.

Kinielan hamabostekoa asmatu dute Mendaron

Matrikulazio epea zabalik, Udal Euskaltegian


Iban Urizar Amo-rante musikari elgoi-bartarrak ZumaiakoSan Telmo ermita eza-gunean eman zuenkontzertu bat 2018kohamabi kontzertu one-nen artean sartu duMusikatzen atariak.Musikatzen webgu-neak diskoei buruzkoiritziak, kontzertuenkronikak eta musikare-kin zerikusia duten gertakariak eta bestelakoak argitaratzen ditu. 2018ko kontzertuonenen zerrenda osatzeko nazioarteko taldeen edo abeslarien kontzertuak (Lorde,Pearl Jam edo Eels), eta baita Euskal Herriko taldeenak ere (Belako, Berri Txarrakedo Grises) jaso dituzte.

MOTZEAN 7

Udarako lekualdatuko dute Eguneko Zentroa Uparitzaga kalera

Euskal Herriko mus txapelketa bihar, Lanbroa tabernan

Euskal Herriko mus txapelketa abianda, eta, bihar jokatuko dute Elgoibarkokanporaketa Lanbroa tabernan. Partehartu nahi dutenek hara azaldu beharkodute. 16:00etan hasiko da partida. Bi-kote bakoitzak 20 euro ordaindu be-harko ditu izena ematerakoan. Partehartzaile guztiek ardo botila bat jasokodute saritzat. Bikote irabazleak lau lagu-nentzako bazkaria irabaziko du (Lan-broan), eta bigarren sailkatuak bilagunentzako afaria.

UEUren ikastaroetarakodiru-laguntzak

Udako Euskal Unibertsitateak (UEU)prestatu dituen ikastaroetan parte har-tzeko diru-laguntzak emango ditu Elgoi-barko Udalak. 23 ikastaro izango diraguztira. Eskola presentzialak Eibarren etaIruñean eskainiko dituzte, eta beste ikas-taro batzuk on-line egitekoak izango dira.Ikastaroei buruzko informazioawww.ueu.eus webgunean aurkitukoduzue. Era berean, diru-laguntzei buruzkoinformazioa Elgoibarko Udaleko EuskaraSailean eskuratu daiteke (943 744 366).

Dolmenen ibilbideari buruzko hitzaldia, gaur

Dolmenen Ibilbideari buruzko hitzal-dia izango da gaur, Debegesak eta Uda-lak antolatuta. Aranzadi Elkarteko JesusTapia eta EHUko Fernando Bazetaizango dira hizlariak. Batetik, dolmenenibilbidea zer den azalduko dute, eta bes-tetik, pasa den udazkenean egindakolanen berri emango dute. Amaieran,mahai-ingurua egongo da. Kultur Etxekohitzaldi gelan izango da ekitaldia,18:00etatik aurrera.

‘Amorantek’ Zumaiako San Telmo ermitan emandako kontzertua, urteko onenetarikoa

Elgoibarko Udalak Eguneko Zentro berria egingo du Uparitzaga kaleko 16.zenbakian, Babes Ofizialeko etxe berrien azpiko lokalean, hain zuzen ere.2019ko udal aurrekontuetan aurreikusita dago gastu hori, eta guztira,

200.000 euro erabiliko dituzte. Gaur egun hogei lagunek erabiltzen dute EgunekoZentroak eskaintzen duen zerbitzua, eta Udaleko arduradunek esandakoaren ara-bera, ez dago itxaron zerrendarik. Dena dela, lokal berria egokitzen dutenean30 lagunentzako lekua egongo da. Eguneko Zentro berria kaleko zoruaren mailaberean egongo da, eta alde horretatik gaur egungoak baino irisgarritasun hobeaizango du. Gainera, handiagoa izango da, 350 metro koadro izango ditu, etakomun gehiago edukiko ditu. Ondo bidean, udarako bukatuko dituzte obrak.


ERREPORTAJEA 9

Elkarbizitza gatazkatsuaOtsoaren uluak beste aztoratzen ditu gure baserritarrak basurdearen kurrinkak. Eta otsoak baino otsoago zaizkie sarri artaldeetara solte ingu-ratzen zaizkien txakurrak, bai eta abere hilen edo ahulen usainean hegaldatzen diren putreak ere. Auzo hurbilak dira denak, eta elkarren ondoanbizitzera kondenatuta daude. Nork bere funtzioa betetzen du gainera. Beti izan da hala, eta gorabeherak gorabehera, beti konpondu dira, bainaazkenaldian dezente zaildu da elkarbizitza. Babesa eta euren lanari balioa emateko eskatu diete baserritarrek administrazioari, eta errespetuhandiagoa, aisialdian mendira ingururatzen diren guztiei.

Guk egiten dugunak ez dauka baliorik. Alferrik dira hemennegarrak. Galdutakoa galdu, eta kitto!”. Elgoibarko Go-enaga baserriko Enrike Barrenetxearen berbak dira,

baina bere egiten dituzte elkarrizketatutako gainerako baserrita-rrek. Tailerrean erretiroa hartu zuen, baina etxean egindako ardi-gazta saltzera jaisten da merkatu plazara, eta bera da guregaurko lehen protagonista. Urriaren azkenera, Atxolin baino El-goibar alderago larrean zuen artaldetik zortzi bat ardi galdu zi-tzaizkion, txakur batek aurrean hartuta [Haietako bi ardi hildatopatu zituen gero]. Ez zen kanpora lar zabaldu, baina antzeko-tasunik bazuen beste kasu batek makina bat albistegi zabaldu zi-tuen sasoi beretsuan. Debagoienean gertatu zen, Eskoriatzakolurretan. Solte zebiltzan bi txakurrek 70 batardi hil zituzten eskualdean, eta ibar horre-tako artzainek prentsaurrekoa eman zuten,Hego Euskal Herriko lau lurraldeetako ar-tzainek lagunduta. Prentsaurrekoa eman zu-tenen artean zegoen aste batzuk lehenagoGorbean elurteak harrapatuta hil ziren ar-dien jabea ere, Belen Etxebarria. Harkazaldu zuen txakur batzuengandik ihesi ze-bilela gelditu zela artaldea elurretan preso

eta hilda atera zituztela batzuk. Haserrea eta inpotentzia agertuzuten artzainek eta salatu zuten arazoa zabala eta orokorra dela,beste bailara eta lurraldeetan ere sufritzen zutela. Eta luze gabejakin genuen Eskoriatzan kalteak eragindako txakurren jabeak [ba-serritarra bera] txakurrak hiltzeko baimena eman zuela.

Hautsak harrotu zituen albiste hark hurrengo egunetan sare so-zialetan eta abarretan. Eta berba asko egin zen. Berba egin zutenartzainek, berba egin zuten basozainek, eta entzun edo irakurrigenituen baita ere txakur jabeen ahotsak –txakur jabe beste ahots,bide batez esanda–, baina komunikabideek gertakari hark albisteizateari laga behar ziola erabaki zutenean, amaitu zen itxurazarazoa bera ere. “Itxuraz bakarrik. Hurrengo beste handi bat ger-

tatu arte edo hurrengo berriro telebistanagertu arte”, dio Barrenetxeak. Txakurjabe bat baino gehiagorekin izan ditu go-rabeherak eta ez ditu denak zaku berekoegin nahi, baina errespetua eskatu die.“Mendian, abereak solte dabiltzan le-kuan, txakurra lotuta eraman beharko litza-teke beti, eta kalean ere ez lukete ametitubehar solte erabiltzerik. [Gipuzkoako ForuAldundiaren Mendi Foru Arauaren seiga-

- AINARA ARGOITIA -

Urrian, Atxolin baino

Elgoibar alderago zortzi bat

ardi galdu zitzaizkien

Goenaga baserrikoei,

txakur batek aurrean hartuta

Iñaki Ansola ‘Mausitxa’, baserri ondoko larrean, artaldea atzean duela.


ERREPORTAJEA10

rren artikuluan espreski jasota dagotxakurrak lotuta eraman behar direlaabereak larrean dauden mendietan.Txakurren kontrolaren ardura, baina,tokian tokiko udalena dela zehaztudute Aldunditik]. “Txakurrei erreparoabehar zaie, nire antzera beti txakurartean ibilitakoa izanda ere, inork ezdakielako zer egitera heldu daitez-keen. ‘Gureak ez du haginka egiten’,entzuten diet batzuei. Ez, ez du egi-ten, behin egiten duen arte, bainaumeren bati kolpe egiten dionean al-ferrik da gero negar egitea. Aseguruak badaude, baina asegu-ruak ez du ume berririk egiten!”. Etxeko txakurren bat edo besteere ikusi ditu ardiei segika, eta okerrak ere egin zizkion behinbatek. “Askok ez dute txakurren berri. Txakurra eta otsoa, biakdatoz urrutiko arbaso beretik”. Batetik, ikusten du hori, txakurrazer egitera iritsi daitekeen esaterik ez dagoela abere artean, etabestetik, ikusten du kaletar askok “ezer gutxi” dakitela ardiaz.

“Ba al dakite ardia segituan izutzen dela eta pendizean be-hera bere burua botatzeko kapaz dela, txakurra ondorik ikusizgero?. Hor dago arazoa”. Errespetua eskatu die txakur-jabeei.“Zer den ere ez dakite gaur batzuek”. Azkue auzoan du baserriaeta mendizale eta ibiltari asko pasatzen dira egunero bere etxeondotik, Berazetara bidean; “gero eta gehiago, txakurrekin”.Behin, Azkue auzoko zentral parean larrean zebiltzan ardiak zain-tzen zegoela, han ikusi zuen polizia txakur bat urreratzen, eta,atzetik, jabea. Eta kargu hartu zion. Txakurra lotzeko eskatu zion,eta hori esateaz bat artaldera sartu ei zen txakurra eta ardi denakdantzan jarri. “Pentsatu ere egin gabe jaurti nion eskuan neukanmakila eta danba muturrean jo. Blaust jausi zen txakurra eta moz-korren antzera balantzaka jaiki zen gero, ahotik odola zeriola.‘Esto te va a salir caro’ bota zidan jabeak, baina isildu zen segi-tuan, ez zeukan arrazoirik-eta. Neuk aurrez abisua eman, kalteaberak egin eta bera hartzekoekin?. Lotsagabetuta dabil jendea”.Zentzuz jokatzeko eskatzen die txakur jabeei, nahiz uste duen ba-tzuekin alferrik dela, zentzuna galduta ikusten dituelako. Karakategainean gertatutakoa ekarri du gogora. Ardiak larrean lagata be-hera zetorrela, gizonezko bat ikusi zuen, polizia txakur bat ondorikzuela; Eta eskatu zion txakurra lotzeko, ardiak larrean solte lagazituela ohartarazita. “Eta badakizu zer erantzun zidan? Aurrekoastean igo zela bera eta ezin izan zuela umeekin joan, bideaardi kakaz beteta zegoelako. Zer esango diozu halakoari? Ezerez, alferrik da”.

Barre egin du Iñaki Ansola Mausitxak, baina ez barre egitekokontua iruditzen zaiolako. “Mendia denona da, bai, nirea bestezurea, baina zaindu beharko dugu ba mendia zaindu eta handikerrendimendu ekonomiko bat ateratzen duena ere, ala?”, botadu. Ez da debekuen aldeko, eta horrenbestez ez dio inori men-

dian txakurra beti lotuta erabiltzea eskatuko, baina abereak da-biltzan lekuan txakurra katera lotzeko eskatzea ez du gehiegizkoaikusten. “Domeka goizean Izarraitzera doan horri pena emangodio zatiren batean txakurra lotuta eramateak, neuri ere emango li-dakelako, baina niri beste gauza batzuk ere ematen didate pena.Enpatia izatea eskatzen dut, badakidalako debekuak ez lukeelaekarriko gure arteko haserrea besterik”.

Arazoa, baina, sakonagoa dela uste du Ansolak: “Ardiak ezdauka baliorik. Txakurrak, otsoak, putreak eta gainerakoek, bai;horiek estimatzen dira, baina ardiak ez”. Gopegin (Araba) gerta-tutakoa jarri du horren adibidetzat. Gopegiko bizilagun batek au-zorik hurbilena duen artzaina salatu du txakurra tiroz hiltzeagatik.Artzaina bera da txakurrari tiro egin diona, etxeko ardiak itotzenikusi ostean. Salaketa hori tarteko, urtebeteko inhabilitazioa eta6.000 euro arteko isuna eskatzen dute orain artzainarentzat. “Zerda orduan? Txakur bakar batek dozenaka ardik baino balio han-diagoa al du?”. Horrek dauka etsita. Izan ditu berak ere gorabe-herak txakur jabeekin, bereziki ehiztariekin, eta gogoan daukazelan behin perdigoi tiroz josi zioten ardiak solte zebiltzala ohar-taraziz mendian jarri zuen kartela. ‘Mesedez zaindu txakurrak,ardiak solte dabiltza’ zioen kartel hark, eta jarri eta gutxira, erabatzulatuta topatu zuten. Hala ere, txakurrenak baino kezkatuagodauka aspaldian beste gai batek Ansola: otsoa espezie mehatxa-tuen EAEko katalogoan sartzea aztertzeko prozedura abiatzeaonartu izana Jaurlaritzak. [Gaur egun Europako Batasuneko zu-zentarau batek ezarrita dauka otsoa babesteko agindua, bainababes hori bermatzeko neurriak hartzea lekuan lekuko administra-zioei dagokie. Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiko kasuan, Eusko Jaur-laritzari]. Txakurrarena baino urrutiagoko arazoa iruditu arrenaskori, oso gertu sentitzen du berak eta larritasunean ezin konpa-ratu daitekeela dio, gainera.

EUSKADIKO OTSOA TALDEAREN ESKARIA

Urriaren azkenera eman zuen berria Jaularitzarako IngurumenSailak. Otsoa espezie mehatxatuen katalogoan sartzeko eskatuazion Euskadiko Otsoa Taldeak 2015. urtetik, . Funtsean hiru arra-zoi eman zituzten horretarako: otsoa bertako espeziea dela, gi-

Enrike Barrenetxea Goenaga ba-serrikoa, artaldearekin.


ERREPORTAJEA 11

zakien presio handia jasaten duela etaeuren ustez galtzeko zorian dagoela.EAEko katalogo horretan lau multzotansailkatzen dira espezie mehatxatuak: in-teres berezikoak, bakanak, kalteberaketa galtzeko arriskuan daudenak, etaEuskadiko Otsoa Taldeak azkeneko horretan sartzeko eskatuazuen, arrisku mailarik altueneko sailean alegia. Hala ere, Jaurlari-tzak erantzuten ez ziola ikusita, Euskadiko Otsoa Taldeak kexajarri zuen Arartekoan, eta 2017ko azaroan, auziari buruz ahaliketa azkarren ebazteko eskatu zion Arartekoak Jaurlaritzari. Eta iaurtebete geroago, jakinarazi zuen Ingurumen Sailak otsoa espeziemehatxatuen katalogoan sartzeko prozedura hasia zuela. Orain,beraz, erabaki beharko dute katalogo horretan sartu ala ez, etasartzekotan, zein kategoriatan sartu.

“Espero dezagun dagoenetan lagatzea kontua, bestela gu-reak egin du. Otsoa galtzeko arriskuan dagoen espezie izenda-tzen badute, administrazioak sartu egingo ditu, eta gero, gainera,ezingo da sekula ehizatu. Eta horrek gure lurralde honetan, ar-tzaintzaren azkena ekarriko luke, behintzat gure artzaintza ere-duaren azkena, gure mendiak oso txikiak direlako”. Beste lurraldebatzuetan gertatutako erasoen zerrenda egin du. Erasoak saihes-teko Mastin txakurrak erabiltzen dituzte artzain askok edo zelatanematen dituzte gauak bestela, baina horrek ere badu bere zera,batetik, otsoaz babesten ibili beharrak are gogorragoa egitenduelako lanbidea bera, eta bestetik, txakurrekin arazoak ere sordaitezkeelako. “Mendia josten duzu mastinez eta altan dagoelaheltzen dio mendizaleren bati, eta zer? Akabo orduan!”.

Otsoen erasoak sufritzen dituzten artzain eta abeltzainei diruzlaguntzearen alde agertu da Euska-diko Otsoa Taldea, beti ere preben-tzio neurriak hartzen dituztenabeltzainen kasuan, hau da abereakgauez mendian eta “inolako babesikgabe” lagatzen ez dituztenen ka-suan, baina diru-laguntzen sistemaez du begi onez ikusten Mausitxak.“Hori tranpa da. Guk ez dugu horinahi. Laguntasunak ematen hastendiren momentuan galduta daukaguguk borroka. Lehen ere, zer? Diru-la-guntzak ematen hasi ziren eta lehe-nengoetan sekulako poza, bainaorain? Hasieran 10 euroan saltzenzena, gero 7an saldu behar, etaorain, hogeita hamar urtean, prezioberean gabiltza”.

Kezkatuta dago, eta bistakoadu. “Hemen ez dago erdibiderik.Guk ez dugu nahi ardiak kortan eta

kanpotik ekarritako soja transgenikoaemanda hazterik. Abeltzaintza klase hori ezdute nahiko ba animalien alde ari direnhauek, ezta? Orduan zertarako nahi duteotsoa?”. Mezuren bat edo beste ere jaso duotsoaren kontra agertzeagatik. ‘Si no quereís

al lobo no queremos vuestro queso’ jaso zuten azkena. “Eta eran-tzun nien: Si se mete el lobo, no tendreís queso. Eta esango niengehiago ere. Hemengo gazta erosten duenak, gurea zein bestebatena, kalitatezko produktua erosteaz gain, ingurumena eta aisiaere erosten dituelako”. Otsoak artaldeetan egiten duen kalteazenbaezina dela dio Mauxitxak, kaltea ez delako zenbat ardi itodituen zenbatzera mugatzen. “Batu horri estresagatiko abortuaketa beste kalte denak”. Garbi dauka basa animalia denek bete-tzen dutela beren funtzioa ekosisteman, baina iruditzen zaio haienpopulazioaren kontrola zorrotz eraman behar dela, eta galtzekozorian dauden espezieen zerrendan sartuz gero, ez dagoela ha-lakorik. Gogoeta luzea egin du gero: “Gertatzen dena da admi-nistrazioan kargua duten guztiak direla era batekoak,baserri-mundua ondo ezagutzen ez dutenak. Hor daukagu gukarazoa, eta egia da erru guztia administrazioari bota ordez au-tokritika ere egin beharko genukeela, Elgoibarren bertan ere inorkez duelako nahi izaten Nekazaritza Saileko zinegotzi izan. Bote-reguneetan muturra sartzea ere badago gure esku”. Somiedon(Asturias, Espainia) gertatutako adibide bat ekarri du hausnarketahori janzteko. Azkeneko elurtean erabat inkomunikatuta geldituziren inguru hartako baserritarrak, arbolek bideak itxi zizkietelako.Bizi osoan ebagi izan dituzte errepide ondoko arbolak, bainaorain, debekatuta dute. “Hango batek idatzitako artikulua irakurri

“Gertatzen dena da kargua

duten guztiak direla era

batekoak, baserri mundua

ezagutzen ez dutenak.

Hor daukagu guk arazoa”

Nerea Garitagoitia, Basueta barriko alaba, etxe ondoko ortuan.

- IÑAKI ANSOLA -


ERREPORTAJEA12

nuen eta izugarri ona iruditu zi-tzaidan. Hala zioen, gutxi gora-behera: ‘Azkenean Oviedon bizidenak agintzen du hemen, arbo-lak eta animaliak liburuetatik eza-gutzen dituenak, eta hemen bizigarenok ezin dugu bizi eureknahi duten bezala’”.

Otsoekin ez, baina putreekinedo sai arreekin izan dituzte go-rabeherak gure bueltako baserri-tarrek. “Izugarri ugaritu dira”, dioMausitxak. Sai arrea espezie ba-bestua da gurean eta “ezin da kontrolatu”, Iñigo Mendiola Basa-nimalien eta Landareen Gipuzkoako zerbitzuburuak zehaztuduenez: “Asko ugaritu da, bai, baina kontuan izan behar da,baita ere, Gipuzkoa lurralde txikia izanda, zaila dela jakitea ikus-ten ditugun guztiak gure lurraldean jaioak diren, ibili luzeak egitendituztelako”. Espezie nekrofagoa da putrea. Jateko premia larriaduenean baino ez die eraso egiten hiltzear edo ahul dauden ani-maliei, baina putrearen populazioa gora doan heinean eta men-dietan jana topatzeko zailtasunak handitzen doazen heinean,ganaduari ere sarriago erasotzen diete, baita bizirik dauden abe-reei ere. Udaberrian gertatu zitzaien Mausitxan. Txahala eginberri zen behiari eraso zion putre talde batek. Erditzean egindakoindarragatik atzeko hanketako nerbioak atrofiatuta gelditu zitzaiz-kion behiari eta egoera hori probestu zuten putreek eraso egiteko.“Goiza zen behiak txahala egin zuenean, eta eguraldi ona egitenzuen. Pentsatu genuen bertan lagatzea behia bere onera etortzeneta gero etxera jaistea. Pare bat orduko kontua izaten da. Aitakputreak ikusi zituenean berehala joan ginen hara, baina atzekoalde dena janda zioten ordurako. Peritua etorri zenerako odolus-tuta hil zen behia”. Ez dute kasu bakarra izan. Burua txarrantxankateatuta gelditu zen ardi bati ere jan zioten atzea beste behin,eta Sallobenteko Basueta baserrikoek ere ozta-ozta atera zutenbizirik putreen erasoa jasan zuen behi bat duela hiruzpalau urte.“Sekulako ebakuntza egin behar izan genion, umetokia, matrizaeta denak kanpoan zituelako”.

Sallobente auzoan dago Basueta, Karakate magalean, etahantxe, kortako lanetan ari da Nerea Garitagoitia, ganaduarijaten ematen eta azpiak egiten. Dozenaka ganadu-buru dituzte,eta Sallobente auzoko larre-sail gehientsuenak erabiltzen dituzte.Baserritik bizi dira. Ikuilu ondoan dute ortua ere, bideaz gainekoaldera, eta huraxe erakustera eraman du kazetaria, basurdeekegindako lorratzak ikustera. “Horra sartuko balira, akabo!”. Iga-rri-igarrikoak dira basurdearen markak. Etxe azpiko saila behinbaino gehiagotan harrotu diete basurdeek, eta gaur ere, haladago eskuin hegal osoa, hasi behean eta goraino. “Iluntzeaz ba-tera hasten dira agertzen eta sekulako txikizioak egiten dituzte,baina inori ez dio ardura. Lurra harrotzen dute eta hor ez da be-

larrik hazten gero. Egon naiz basozainarekin, dozenaka biderdeitu dut Enbara, hamar bat parte zabalik dauzkat, baina alfe-rrik”. Baserriz baserriko jiran behin baino gehiagotan entzundugun beste arazo bat mahai gaineratu du Nereak: basurdeena.Basurdeak narrastutako sailak erakusten dituzte baserritarrek han-hemen, eta haserrea eta etsipena irakurri daitezke haien aurpe-gietan. Basurdearen gaiak elkarrengandik urrundu ditu elkarrenondoan edo elkarrekin lan egitera ohituta zeudenak ere. Basozai-nak nahiago du goragokoen esku laga erantzuna eta basurdeenpopulazioa kontrolatzeaz arduratzen diren ehiztariak hitzak neur-tuta ari dira. Gai arantzatsua da, bistan da.

BASURDE KOPURUA GORAKA

Gipuzkoako Foru Aldundiak onartu du basurdeen populazioa

Basueta baserriko larrea basur-deek harrotuta.

Jokin Zelaia eta Unai Larrañaga ehiztariak.


ERREPORTAJEA 13

esponentzialki ari dela hazten Euskal He-rrian eta Europan oro har. 2015-2016.denboraldian 1.505 basurde ehizatu zi-tuzten Gipuzkoan, eta iaz, 1.932. Ikusi-takoak gehiago izan ziren, hala ere:2017-2018. denboraldian, 4.324,Iñigo Mendiolak emandako datuen arabera. Datu beharrik ezdute, baina, baserritarrek. “Ugaritu direla ageri-agerikoa da”, dioXabier Iraola ENBA Euskal Nekazarien Batasuna sindikatuko ki-deak. Hala ere, Mendiolak emandako datuak errepikatu ditu, “ba-surdeak sufritzen ez dituenak kontu egin dezan”. “Gehiagoehizatu dituzte, eta ez da, preseski, ehiztariek punteria zorroztudutelako!”. Baso eta ingurune sastrakatsuak maite ditu basurdeak,eta nekazaritza lurrak gero eta utziagoak daudenez, habitata han-ditu egin zaio eta horrek ekarri du hein handi batean ugaritzea.Eta asko daudenez, “triskantzak” ere handiagoak dira.

Ehiza da gaur egun basurdeen populazioa kontrolatzeko era-biltzen den neurria. Gipuzkoako Foru Aldundiak hitzarmena sina-tua du Ehiza Federazioarekin eta basurdetan ibiltzen direnkuadrillak dira kontrol hori egiten dutenak. Basurde populazioakontrolatze aldera, ehiza denboraldia ere luzatu zuen Aldundiakmartxoaren bukaerara arte, eta eguenetan ehizatzea baimenduzuen (lehen, barixaku, asteburu eta jaiegunetan ehiza zitekeen).Basurdetara irteteko, gutxienez hamar laguneko taldea osatubehar izaten dute ehiztariek, eta kuadrilla bakoitzak bere inguruaizaten du ehizarako. Iazko denboraldian, 31 kuadrilla osatu zirenGipuzkoan. Noiz irten araututa dute, esan bezala: normalean,irailera hasieratik martxoa bukaera alderainokoa izaten da EuskalHerrian basurde denboraldia eta ehiztariak astean lau egunezirten daitezke orain ehizara. Uxaldi guzti horiez gain [1.612 iaz],denboraldiz kanpoko uxaldiak ere baimendu izan dituzte, basur-deek nekazaritza lurretan kalteak eragin izan dituztenetan. Horre-tarako, kalteen abisuak jaso eta espedientea zabaldu ahalizateko, aplikazio bat jarri du martxan Aldundiak. Mendiolarenesanetan, aplikazioan sartu diren abisu guztiak jaso dituzte, etatramitatzeko daude. Kalteak asko dira, baina, eta tramitazioakegiteko modurik egokienak aztertzen ari dira orain, “kalte-ordainakbideratzeko eta prebentzio neurriak ezartzeko”. Prebentzio neu-rrien artean honako bi hauek ari dira bultzatzen Aldunditik: ehiz-

tariak basurdeek kaltetutako lurretara bidalieta artzain elektrikoak jarri, basurdeak lurhorietan berriro sar ez daitezen. Nolanahiere, Mendiolak dio ezin esan daitekeelabasurdeen populazioa kontrolez kanpohazi denik, “urtero Gipuzkoan basurde

asko ehizatzen direlako”.

“DENA DA GUTXI”Ehizarako egun gehiago izan arren, dena gutxitxo dela uste

dute baserritarrek, ordea. Basurdeen kontrola Ehiza Federazioarenesku egotea bera ere ez dute denek begi onez ikusten. Zenbaitekuste dute ehiztariak afizioz irteten direla basurdetara eta Ehiza Fe-derazioari berari komeni zaiola basurde kopuru dezenteko bategotea, zeri tira egin izateko. Ez daude konforme Iñaki Basurtoeta Jokin Zelaia Elgoibar eta Mendaro bueltan ehizan jardutendiren bi kuadrilletako presidenteak. “Ehizarako konpromiso han-diko lekua ez bada -autobide inguruak edo jende-paso handikolekuak- deitutako guztietan ere joaten gara gu. Afizioa obligazioere bihurtzen ari zaigu eta baserritarren haserreak ere entzunbehar izaten ditugu, kulpa handirik gabe, nire ustez”, dio Zelaiak.“Ez dute fede txarrez esango, baina entzun dugu nahi ez dugu-lako ez ditugula botatzen ere! Errazegi jarduten da jendea sarri.Kontua da, soluzio zaila duela honek”, gehitu du Basurtok. ENBAsindikatutik egindako kritikari erantzunez onartu dute, hala ere,basurdetan aritzen den gazte gutxi daudela eta beharbada egondaitekeela ehiztari premia. “Basurdetan txakurrarekin dabilenakasko ibili behar du mendian, paraje sastrakatsuetan gainera, etasasoiko egotea komeni da, baina egia da, bai, kuadrilla gehie-netan gazte gutxi daudela. Baina horren kontra zer egin deza-kegu guk?”, esan du Zelaiak.

Urtebetean ehundik gorana basurde ari dira botatzen bi kua-drillok. Zelaiaren kuadrillakoek, esate baterako, 106 bota zi-tuzten iaz, eta aurten, 79 daramatzate dagoeneko. Jateko askodute eta erraz ugaritzen dira, baina. “Behin baino gehiagotantokatu zaigu basurde eme baten barruan bost-sei umeki topa-tzea. Lehen, bat edo bi izaten zituzten, eta orain, bost ere bai.Ondo elikatzen den animaliak gehiago obulatzen du eta horibasurdeetan agerikoa da”, zehaztu du Zelaiak.

2015-2016. ehiza sasoian

1.505 basude ehizatu

zituzten Gipuzkoan, eta

iaz, 1.622. Esponentzialki

ari da hazten populazioa

IZURRI AFRIKARRA

Basurdeak ugaritu izanak baino kezkatuago ditu, nolanahi ere, basurdeetan zabaltzen ari den izurri afrikarra delakoak. Belgikanatzeman zuten gaitza estrainekoz eta nahi baino azkarrago ari da zabaltzen (Frantziaraino iritsi da). Hiru bide hauen bidez za-baltzen da gaitza: animalia kutsatu batekin kontaktuan egonda, kaparraren bitartez edo txerrikia janda, baldin eta janari kutsatua-rekin elaboratu bada. “Eta ikusita gaitza zein azkar hedatzen ari den eta Iberiar penintsulara iristeko dagoen arriskua, Pirineomendikate inguruko erkidegoetan estrategia komun bat lantzen ari dira, prebentzio neurriak hartzeko, eta kasuren bat agertukobalitz, lehenbailehen hartu ahal izateko behar diren neurri guztiak”, azaldu du Mendiolak. Izan ere, gaitzak kalte handia eragindezake, batez ere txerri haztegietan, oso kutsakorra delako eta heriotza eragiten duelako. “Horrek, bai, ekarriko lukeela azkena”.


14 K ilibarren

“Egitura minimoa izango du lanean Zientzia, Teknologia eta Ikerketa Partzuergoak Mendaron”

Euskadiko Zientzia, Teknologia eta Ikerketa Partzuergoak egoitza Mendaron izango duen albisteak ez du inor oharkabean utzi. Miguel delos Toyos Eibarko alkateak harrotu zituen hautsak sare sozialetan, eta bolo-bolo ibili da gaia kalean. Partzuergoaren egitekoaz eta ezau-garriez jakiteko eta egoitza Mendaron kokatzeak herriari onuraren bat ekarriko dion galdetzeko, Eusko Jaurlaritzara jo dugu. Hona EstibalizHernaez Jaurlaritzako Teknologia, Berrikuntza eta Lehiakortasun sailburuordeak idatziz eman dizkigun argibideak.

w Eusko Jaurlaritzak, SPRI-k, Foru Al-dundiek, zentro teknologikoek etaikerketa kooperatiboko zentroek par-tzuergoa eratzeko hitzarmena sinatuberri dute. Zein beharri erantzuteko?

BRTA (Basque Research & Techno-

logy Alliance) Euskal Zientzia eta Tek-nologia Partzuergoa Euskadik dituenerronka teknologiko eta industrialeierantzuteko eta Euskadik arlo honetannazioartean duen lekua hobetzeko sor-tuko dugu.

w Zer nolako tokia betetzen dugu gaurnazioartean? Zergatik eta zein garran-tzitsua da herrialde marka bat sortzeaeta garatzea, Ekonomiaren Garapene-rako Sailarentzat?

Gaur egun, berrikuntza-maila handiko

Estibaliz HernaezTEKNOLOGIA, BERRIKUNTZA ETA LEHIAKORTASUN SAILBURUORDEA

- AINARA ARGOITIA -


KILIBARREN 15

eskualdeen taldean kokatuta gaude Euro-pako Batasunean, baina oraindik gure po-sizioa hobetu dezakegu. Horretarako osogarrantzitsua da eskala txikiko arazoakgainditzea, gure ahalmen eta indarrak bil-tzea, eta marka bakar eta indartsu batekinordezkatzea gure sistema teknologikoamunduan zehar. w Zeintzuk izango ditu egiteko nagu-siak Partzuergoak? Badago inguruanera honetako beste egiturarik?

BRTA Partzuergoaren funtzio nagu-siak honako hauek izango dira: Par-tzuergoari atxikiko zaizkion agenteteknologikoen koordinazioa sustatzea,haien jarduerak uztartzea eta batera-garri egitea, ezagutza sortzeko etaenpresei helarazteko baldintzak sendo-tzea, eta eremu teknologikoan nazioar-teko proiekzioa izango duen markapropio bat bultzatzea. BRTA Partzuer-goa Ikerketa Agenda bat eta Transfe-rentzia eta Merkatu Agenda batadosteaz arduratuko da, Partzuergoaosatzen duten agenteen unitateekin ko-ordinatuta. Europan zentro teknologi-koen sistemak publikoak direnez,badaude korporazio ezagunak lan hauegiteko (Fraunhofer, TNO, VTT, RISE,SINTEF, etab.), baina gure inguruan ezdago horrelakorik.w Zeintzuk ezaugarri ditu Partzuer-goak? Nortzuk osatzen duten bada-kigu, baina lan funtzionamendua zeinizango du? Zein antolamendu edo egi-tura izango du? Zer aurrekontu? Noizeratuko da edo noiz hasiko da la-nean?

Gobernu-organoak Batzar Nagusibatez osatuta egongo dira, presidente-tzarekin eta presidenteordetzarekin. Ku-deaketa- eta zuzendaritza-organoakBatzorde Teknikoak eta ZuzendaritzaNagusiak osatuko dituzte, eta biaholku-organo egongo dira, BatzordeZientifiko-Teknologikoaz eta IndustriaBatzordeaz osatuak. Batzar NagusiaPartzuergoaren gobernu-organo go-rena izango da, eta agente guztiakegongo dira ordezkatuta bertan. Or-

dezkaritza Partzuergoa finantzatzekoegindako urteko ekarpenaren propor-tziozkoa izango da.

Aurreikusitakoaren arabera, BRTAPartzuergoa urteko lehen hiruhilekoaneratuko da, eta Mendaroko Kurutz-Gain Industrialdean izango du egoitza.Hasierako aurrekontuari dagokionez,Administrazio Orokorrak 500.000 eu-roko ekarpena egingo du, SPRIk100.000 euroko ekarpena, eta agenteteknologikoek 400.000 euroko ekar-pena.

w Partzuergoan atxikitutako entitateenartean bada Elgoibarko bat: Ideko.Egiteko bereziren bat izango du Ide-kok? Nolakoa izango da bere parte-hartzea?

Idekok, beste zentroek bezala, Zu-zendaritza batzordean parte hartukodu. Horretan, zentro teknologiko guz-tiek pisu bera edukiko dute, beraz Ide-kok ez du parte-hartze desberdinikizango beste zentroen aldean. Bainazentroen artean, euren espezialitatea-ren arabera, arlo desberdinetako koor-dinazio lanak banatu beharko dituzte. w Partzuergoak sistema optimiza-tzeko balioko duela esan duzue. Zein-tzuk hutsune edo hobetu beharrekodaude identifikatuta?

Euskadin mota askotako zentroakditugu, ahalmen zientifiko-teknologikooso altuekin, baina gehienak tamaina

txikikoak. Gure sisteman, agente guz-tien arteko konektibitatea, hau da, el-karlana, kolaborazioa, kooperazioa,koordinazioa… hobetzekoa da etahori indartu nahi du Partzuergoak.w Zenbakitara eramanda, zer da Par-tzuergo hori? Atxikitutako entitate guz-tiak kontuan hartuta, zenbatprofesional ari dira gaur zientzia etaikerketaren aterkipe horretan? Zenba-teko fakturazioaz ari gara? Espeziali-zazioetan zeintzuk dira nagusienakerrenkadan?

Hamabi zentro teknologikoz eta lauCIC-z osatuko da Partzuergoa. Gauregun, 3.540 enplegu ematen dituztedenen artean, eta 283 milioi eurokofakturazioa dute. Emaitzak ere besteherrialde europar batzuen antzekoak(esaterako Norvegia edo Suediakoak):ia 100 patente edo 1.000 argitalpenzientifiko dituzte, gehien bat gure arlonagusietan: fabrikazio aurreratua, ener-gia eta biozientziak.w Zein dimentsiotako egoitza izangoda Mendarokoa? Zeintzuk ezauga-

rritakoa? Zenbat lagunentzako lanasortuko du, eta zer da handik zuzen-duko dena?

Kontuan izan behar dugu Partzuer-goak egitura minimoa izango duela la-nean, beraz egoitzaz hitz egitendenean 250-300 metro koadroko bu-lego batez hitz egiten ari gara. Sprilu-rrek eskainitako espazioa egokitukoda, batez ere batzar-gelekin koordina-zio lana egiteko agente guztien artean.w Eztabaida piztu du Eibarko alkateakgure eskualdean. Zergaitik kokatudute egoitza Mendaron? Bulego horiMendaron zabaltzeak zeintzuk onuraekarriko dizkio herriari?

Euskadiko zentro zientifiko-teknolo-giko guztietatik bildu behar diren per-tsonei mugikortasuna erraztea izan zenegoitza Mendaron kokatzeko irizpidenagusia. Toki desberdinak aztertu zireninguruan, Sprilurren industrialdeetan,baina egokiena, arrazoi logistikoenga-tik, Mendarokoa zela ebatzi genuen.

“3.540 profesionalek lan egiten dute

Partzuergoa osatukoduten entitateetan eta 283 milioi

euroko fakturazioa dute”


ELKARRIZKETA

w MICE. Nondik dator izena eta nolaahoskatu behar dugu?

Maiz ahoskatzen da. Izenak, berez,ez dauka transfondo handirik. Belarrirapolita egiten zaidan hitz bat da. Euskarazesanahi bat dauka eta beste hizkuntzabatzuetan beste batzuk. Unea iritsi ze-nean izen bat aukeratu behar nuen eta ho-nekin geratu nintzen. w Napoka Iriari agur esan ondorenbeste hainbat musika talderekin arituzinen kolaboratzen. Noiz eta nola iritsizitzaizun bakarka aritzeko unea?

Pausoz pauso etorri zen aldaketa. Na-poka Irian etenaldi bat egin genuen lehe-nengo, eta tarte horretan bai Ander etabai ni beste musika proiektu batzuetanparte hartzen hasi ginen. Besteak beste,Joseba B. Lenoir Gang, Perlak eta Drum-kopters taldeetan jardun nuen, eta Na-poka Iriaren amaiera iritsi zenean sentitunuen nire aldetik, bakarka, zerbait eginbehar nuela. Bakarkako lan bat sortzekogogoa neukan, eta kantak prestatzen hasinintzen. Horrela sortu nuen MICE. Udaz-kenean urtebete pasatu zen diskoa kale-ratu nuenetik.

w Napoka Iriari agur esatea zaila izanzen?

Ander eta bion gogoeta eta senti-mendu batzuen ondorioa izan zen Napo-karen amaiera. Ez zen izan egun batetikbestera hartutako erabakia, baina nahikoargi ikusi genuen Napoka amaitzekounea iritsi zela. Ez zen erraza izan, bainalasai gaude biok, sentitzen genuenarierantzuna eman geniolako. Eta amaierahorrek beste gauza batzuek egiteko au-kera eman digu; azken batean, ate ba-tzuk itxi egin behar dira beste batzukzabaltzeko. w MICE izan da zabaldu den ate berrihorietako bat. Zuk zeuk sortutako zortzi

abestirekin osatu duzu diskoa. Zeriabestu diozu?

Nire barrura begiratzen dut asko kan-tak idazteko orduan, eta oraingoan erehalaxe izan da. Sentimenduei kantatu dietasko, egoera iragankorrei, norberak bizi-tzen dituen egoerei... Hazteko emanbehar diren pausoetaz ere hitz egin dut,beldurretaz... Baina nire helburua da dis-koa entzuten duena ahalduntzea. Onar-tzea aurrera egiteko oztopoak dituguladenok, baina egin ahal dugula. Norbe-rak bereari eutsi behar dio, egiten duenhorretan sinetsiz eta prozesu horretanhaziz. Nire barrutik sortutako kantak dira,baina beti saiatzen naiz, baita ere, ikus-

“Elgoibarko lagunei kontzertu on bat

eskaintzeko asmoz nator”

Napoka Iria desegin ostean hainbat musikaproiektutan aritu izan da Miren Narbaiza(Eibar, 1986), eta 2017ko udazkenean ba-karkako estreinako lana kaleratu zuen.MICE izenarekin aurkeztu du bere burua ba-karkako lan honetan. Abestiak berak idatzieta sortu ditu, eta ekoizpen lanetan JosebaBaleztena izan du lagun. Sinüosek antola-tuta, gaur gauean aurkeztuko du bere ba-karkako lana Kultur Etxeko sotoan, bainaez da bakarrik etorriko. Bandaren babeseanjardungo du, Ilargi Agirre, Ibai Gogortza etaJoseba Baleztenarekin, hain zuzen ere.23:00etan hasiko da emanaldia.

- AINHOA ANDONEGI -

u MIRENNARBAIZAMICE

16


ELKARRIZKETA

pegi globalago bat transmititzen, entzu-leak abesti horiekin identifikatu eta beresentitu ditzan. w Pop-rock ukitua dauka diskoak, bainaabesti bakoitzak soinu desberdinadauka. Zein estilotako diskoa delaesango zenuke?

Ez nuke jakingo esaten. Rock-a daukaoinarrian, baina musika estilo askotakoukituak ditu. Abestiak grabatu ostean askoukitu genituen estudioan, asko jolastu ge-nuen abestiekin. Abesti lasaiak daude,pop-rock kanta arruntak... Denetik dago.Abestiek badute euren artean hari modukobat, baina oso desberdinak dira denak.Disko honek ez dauka estilo bakar bat. w Bakarkako lana izan da hau, bainaez zara bakarrik egon.

Bai, Joseba Baleztena egon da hasie-ratik ekoizpenean. Lan asko egin genuenabestiekin estudiora sartu aurretik ere, etaberak eman dio forma disko osoari. Beraizan da diskoaren ekoizlea %100ean.Horrez gain, joten ere aritu da. Berak gra-batu ditu gitarrak, teklatua, baxua, perku-

sioak... Oso pozik geratu naiz emaitzare-kin. w Adituek ere kritika oso onak egin diz-kiote zure bakarkako lan honi. Nolahartu duzu hori guztia?

Pozik nago. Eskertzen da jendeak nor-bere lana errekonozitzea; segurtasun mo-duko bat ematen dizu horrek. w Oholtzan taldearen babesa izatetikbakarka jardutera pasatu zara. Nola-koa izan da aldaketa hori?

Batzuetan gogorra izaten da. Norbe-raren egoeraren araberakoa izaten dahori. Indartsu zaudenean gogor irtetenzara, baina beste batzuetan oso-oso txikiasentitzen zara jendearen aurrean. Bakarrikzaude, eta bakarrik defenditu behar duzulan guztia. Praktika eta lan handia eska-tzen du horrek. Dena dela, ez naiz betibakarrik irteten. Diskoa atera aurretik ba-karrik jotzen nituen kantak, baina diskoakaleratu ondoren taldea osatu genuen zu-zenekoetarako. Hortaz, kontzertu gehie-nak taldean eskaini ditugu, eta moduakustikoan joaten naizenean, Joseba Ba-

leztena etortzen da nirekin. Taldean joatengara Ilargi Agirre Perlak taldeko bateriajolea, Ibai Gogortza Borrokan taldeko gi-tarra jolea, Joseba Baleztena eta ni neu.Gaurko kontzertua ere bandarekin eskai-niko dut. w Gaur sotoan arituko zara. Zer supo-satzen du zuretzat Elgoibarren joteak?

Elgoibar niretzako oso herri bereziada. Ordu eta egun asko pasatu ditut El-goibarren Anderrekin, eta bertako bestehainbat lagunekin. Sotoa bera oso lekugoxoa eta berezia da niretzat, eta oroi-tzapen berezi asko ekartzen dizkit. Ilusiohandiz nago kontzerturako. Elgoibarko la-gunei kontzertu on bat eskaintzeko gogoznago. w Emakumea, kulturgilea, sortzailea...Beste emakume askoren eredu zara.Horrek presiorik sortzen al du zugan?

Presioa nik neuk egiten diot neure bu-ruari, baina ez naiz jartzen horrelako gau-zetan pentsatzen, horrelakopentsamenduek ez didatelako onik egiten.Baina nik beste batzuk eredu izan ditudanmoduan, ni beste batzuen eredu izateaohore bat da. Norbaitek esaten didaneannik inspiratu dudalako hartu duela gitarraedo sortu duela kanta bat, asko poztennaiz. Nik neuk ere asko izan ditut eredu,bai emakumezkoak eta baita gizonez-koak ere. w Aurrera begira, zein proiektu dituzueskuartean?

Momentuz kontzertuak ematen jarrai-tuko dut, diskoa aurkezteko. Eta pixka-naka hurrengo lanaren hezurduraprestatzen hasiko naiz, baina presarikgabe. Ez daukat argi hau guztia ametsbat izan ote den niretzat. Argi daukadanada honekin gozatzen dudala gehien. Mo-mentuz pozik nabil honetan, eta esperodut urte askoan irautea.

“Momentuz poziknabil honetan, etaespero dut urte askoan irautea”

17


KULTURA18

Bihar itxiko dute zigilu erakusketa

Altzolatarren Dorretxea Filatelia Elkarteko kideek San Anton eguneanbertan zabaldu zuten zigilu erakusketa, eta bihar itxiko dute. Aur-tengo edizioa Mufomi fosil eta mineralen museoaren 25. urteurre-

nari eskaini diote. Urtero bezala, Euskal Herriko eta Espainiako hainbatlekutako bildumagileen lanak jarri dituzte ikusgai, eta biharko itxiera eki-taldia baliatuko dute horiei guztiei eskerrak emateko. Filatelia elkarteko ki-deekin batera, Udaleko arduradunek ere parte hartuko dute biharkoekitaldian, eta bildumagileei eta baita Mufomi museoko kideei ere oroi-garriak emango dizkiete. 13:00etan izango da ekitaldia. Aurretik,11:00etan, Filatelia Elkarteen Euskal Federazioak batzarra egingo du Kul-tur Etxean.

San Anton eta Anttoni Egunaospatu dituzte elgoibartarrek

Jai-giro handirik gabe joan zen San Anton Eguna. Tarteka euri zapa-rradak ere bota zituen urtarrilaren 17an, eta jende gutxi ibili zen kalean.Umeentzako puzgarriak Ikastolako frontoian jarri zituzten eguraldiagatik,eta erraldoien kalejira ere oihkoa baino motzagoa izan zen. Herriko An-tzokian iragarrita zegoen kontzertua, baina, bere horretan mantendu zen.Zapatuan, bestalde, Anttoni Eguna ospatu zuten elgoibartarrek. Hasieraniragarritakoa baino egitarau murritzagoa izan zuen egunak, baina anto-latzaileek esan dutenez, jendeak “ondo” erantzun zuen. Hasieran jendegutxi egongo zela ematen zuen arren, kontzertuan Maala bete egin zelaadierazi dute.

‘El Caserío’ zartzuela gaur, Herriko Antzokian

Sasibil elkarte lirikoak El Caserío zartzuela taula-ratuko du gaur iluntzean, Herriko Antzokian. Arrigorriizeneko fikziozko herrian kokatzen da istorioa. Ame-riketatik dirua eginda itzultzen den gizonezko batenbizimodua kontatzen du. Bere baserriko munduarisegida eman asmoz, bere bi ilobak ezkondu nahikoditu. 20:30ean hasiko da ikuskizuna.

Mendaroko santa eskean parte hartzeko deia

Otsailaren 2an irtengo dira santa eskean Men-daron, eta antolatzaileek herritarrei egin diete korue-tan parte hartzeko deia. 8:30ean elkartuko diraudaletxe azpian, eta hiru taldetan banatuta kopla-tuko dituzte Mendaroko kale eta baserriak. AmaiaAgirre eta Asier Lazarobaster Agarre izango dira Sa-hatzumendiko koplariak, Aitzol Urain eta BeñatUgartetxea Garagartzakoak eta Beñat Lizaso etaIñigo Zubiaurre Beitxi Mendarozabalekoak. Batzenduten dirua Ameikutz Musika Eskolarentzat eta SendiAnaitasunarentzat izango da.

Santa eskeko Etxegiña taldekoen entseguak

Etxegiña taldeko kideak otsailaren 2an irtengodira santa eskean Elgoibarren kalez kale. Horreta-rako bi entsegu egingo dituzte datorren astean: mar-titzenean eta eguenean bilduko dira 20:00etan,Kultur Etxeko sotoan. Parte hartu nahi dutenek bertaraagertu beharko dute. Aurten, bestalde, berrikuntzakizango ditu Etxegiñakoen santa eskeak, izan ere,Ikastolako ikasleek prestatutako 18 kopla abestukodituzte, eta Ikastolako ikasleek eurek ere hartuko duteparte kalejiran. Arduradunek esan dute aurrerantzeanHerri Eskolarekin ere hasi nahi dutela elkarlanean.


KIROLA 19

Kalamua-Barinaga Jaitsiera jokatu zuten aurreko zapatuan, hirugarrengoz, eta au-rreko bi ekitaldietan gertatu zen moduan, Joseba Plaza markina-xemeindarra eta MayiMujika elgoibartarra gailendu ziren. Mujikak, gainera, iaz ezarritako errekorra onduzuen. Hamahiru minutu eta 37 segundoan osatu zuen jaitsiera, iaz baino 17 segundogutxiagoan. Oñatiko Ainara Uribarri Martinezek (00.14.43) egin zuen bigarren eta Bi-dane Baskaran Etxeberria markina-xemeindarrak (00.15.13) hirugarren. GizonezkoetanJoseba Plaza Rabanete izan zen azkarrena (00.11:52). Juanan Martin Leiva elgoibar-tarra bederatzigarren postuan sailkatu zen (00.13.24).

Labaka eta Telletxea gailendu dira San Anton Pilota Txapelketan

Ikastolako frontoia ia beteta zela jokatu zituzten, urtarrilaren 18an, San Anton Pilota Txapelketako finalak. Promesa mailako finala jokatuzuten lehenik, eta Unai Alberdik eta Antton Apezetxeak 22 eta 18 irabazi zieten De La Fuentek eta Olidenek osatutako bikoteari.Jarraian lortzen duten bigarren garaipena da Alberdirentzat eta Apezetxearentzat, iaz ere eurek jantzi baitzuten txapela. Iaz moduan,

gainera, Umore Ona taldeko Antton Apezetxea goizuetarra aukeratu zuten finaleko pilotaririk onena. Nagusien mailan Albizturgo bi pi-lotari gailendu ziren: Eneko Labaka eta Xabi Telletxea. Finalean, 22 eta 13 irabazi zieten Salaberriari eta Bikuñari. Eneko Labaka au-rrelaria aukeratu zuten finaleko pilotaririk onena. Sari banaketa ekitaldian Inaxio Errandonea pilotari ohiaren laguntza izan zuten ElgoibarkoUdaleko eta Lagunak Pilota Eskolako ordezkariek.

Garaipena eta errekorra lortu zituen Mayi Mujikak Kalamua-Barinaga jaitsieran

Moru gaineko ondarea ezagutzeko irteera

Mendizaletasuna eta ondarea uztartu zituen Morkaiko mendi taldeak ikas-tetxeekin elkarlanean antolatutako azken mendi irteerak. Moru gainera igo zirenaurreko domekan. Lagun gutxik hartu zuten parte, eguraldiagatik eta Goazenantzezlanaren emanaldia parean tokatu zitzaielako, Morkakotik jakinarazi du-tenez. "Euria emanda zegoen arren, ateri eutsi zion ia ibilbide guztian eta Morugainean brontzezko herrixkari buruzko azalpenak entzun genituen", azaldudute. Hurrengo mendi irteera Arno mendira izango da otsailaren 17an.


MERKATU TXIKIA20

LANA........................................EskaerakUmeak zein nagusiak zaintzeko prestnago. Ospitalean ere bai.( 631 822 545 -----------------------------------------------------------------------------------------Baserri lanetan edo eraikuntzan jardu-teko prest nago. Esperientzia handiadaukat. ( 644 849 206 -----------------------------------------------------------------------------------------Garbiketa lanak egiteko edo etxeko lan-gile moduan jarduteko prest nago. Titu-lazioa daukat. ( 626 407 923 -----------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak zaindu edo beste edozeinlan egiteko prest nago. ( 651 195 167 -----------------------------------------------------------------------------------------

Adinekoak zaintzeko eta garbiketalanak egiteko prest nago. Orduka. ( 655 094 780 -----------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak zaintzeko edo beste edozeinlan egiteko prest nago. ( 688 718 853 -----------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak zainduko nituzke, asteburue-tan. ( 648 039 187 -----------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak zainduko nituzke, ordukaedo etxeko langile moduan. Erreferen-tzia onak ditut. ( 612 232 312 -----------------------------------------------------------------------------------------Etxeko langile moduan egingo nuke lan.Berehala hasteko prest nago. Erreferen-tzia onak ditut. ( 631 975 260 -----------------------------------------------------------------------------------------

Ume zein nagusiak zaintzeko eta garbi-keta lanak egiteko prest nago. Ordukaedo etxeko langile moduan. ( 653 667 975 -----------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak edo umeak zaintzeko etagarbiketa lanak egiteko prest nago.Malgutasun osoa. ( 612 463 096 -----------------------------------------------------------------------------------------Nagusiak zaintzen egingo nuke lan, or-duka eta asteburuetan. ( 631 558 243 -----------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak edo umeak zainduko ni-tuzke. ( 632 412 561 -----------------------------------------------------------------------------------------EskaintzaMalape tabernarako zerbitzaria beharda. ( 673 481 976

PARTIKULARRAK.......................LH eta DBHko klase partikularrak ematenditugu. [email protected]( 630 055 077/ 666 667 183

BESTELAKOAK...........................Konporta Elkarteak jendea behar du di-tuen plaza libreak betetzeko. Sartzekoerraztasunak emango dituzte. ( 943 740 518

Etxaldeen Administraziorako-Gradu ikasketen ardu-

raduna Alcala de Henareseko Unibertsitatean, eta Gi-

puzkoa, Bizkai eta Arabako, Errioxako eta

Kantabriako ikastetxeetan. Zuzenbidean lizentzia-

tua. Kolegiatu zenbakia: 749

660 969 679 [email protected]

Gure etxepeko lehenengo pisuaren kanpo aldeko burdin-ertza babesten duen harriaren zati bat erori da. Harri pus-ketak behean aparkatuta zeuden auto batzuen gainera eroridira, kalteak eraginez. Auto-jabeek komunitateari eskatudiete konponketaren dirua, baina guk esan diegu lehenengopisuko bizilagunari eskatu behar diotela. Jakin nahi nukekalte-ordain hori nork ordaindu behar duen.

Erori den harri pusketa hori fatxadaren parte denez, izaera ko-muna dauka eta mantenu lanak komunitateari dagozkio. Mantenulanak ez egin izana, beraz, komunitatearen ardura da. Hortaz, ko-munitateak egin behar dio aurre kalte-ordain horri, eta ez lehe-nengo pisuko etxe-jabeak.

AHOLKUA: Egoera honetan garrantzitsuena ez da kaltemateriala, baizik eta horrelako egoeretan sortzen den arris-kua. Eroritako harriek behetik pasatzen den edozein oinezkoharrapatu dezakete, eta horrek ondorio larriak eragingo liz-kioke komunitateari, izan ere, erruaren dimentsioa eragin-dako kalteen arabera neurtzen da. Gertatu dena ikusita,berriz gertatu daitekeen ez dakigunez, komeni da fatxada-ren egoera aztertzea, horrelako egoerak ez daitezen errepi-katu.

ROSA Mª PINTADO


ZORIONAK 21

Z o r i o n a k ,Oihan, gaur 2urte egin dituzu-lako. Etxekoenpartez, muxu bat.

Zorionak, Ga-razi, zapatuan 8urte beteko dituzu-lako. Muxu potolobat etxeko guztionpartez.

Zorionak etxekofutbolariar i!10urte! Eta, hamarmila muxu zure-tzat. Etxeko guz-tion partez.

Zorionak etxekoprintzesari urtarri-laren 23an 6 urtebete zituelako.Muxu pila batetxeko guztionpartez.

Handittu jakuetxeko txikixa! Zo-rionak, Egoi, do-mekan 8 urtebeteko dittuzu-lako. Ondo pasaeta patxo bat etxe-kuen partez.

Zorionak, Ian,asteartean 8 urtebeteko dituzulako.Primeran ospatuzure eguna! Muxuerraldoi batanaien eta lehen-gusuen partez.

Argazkiak eguazten eguerdia (12:00ak) baino lehen ekarri behar dira BARRENeko bulegora, edo [email protected] e-postara bidali.


AGENDA22

25 BARIXAKUA20:30 Zartzuela: El Caserío, Sasibil.He-rriko Antzokian.23:00 Kontzertua: MICE. Sinüosek anto-latuta, Kultur Etxeko sotoan.

26 ZAPATUA11:00 Filatelia elkarteetako euskal fede-razioen batzarra. Kultur Etxeko hitzaldigelan.13:00 Fosil eta mineralen Mufomi muse-oaren 25. urteurrenari eskainitako zigiluerakusketaren itxiera. Parte hartzaileei etalaguntzaileei eskerrak emateko ekitaldiaegingo dute. Kultur Etxean. 16:00 Euskal Herriko mus txapelketa,Lanbroa tabernan.

27 DOMEKA16:30 Zine emanaldia: Campeones.Mendaroko San Agustin aretoan

28 ASTELEHENA8:00-13:00 /14:30-17:30 Pirinio-tako burdinaren bideari buruzko erakus-keta. Otsailaren 10era arte egongo daikusgai, Makina Erremintaren Museoan.19:00 Epeletan Literatura tailerra: GaraziArrularen Gu orduko hauek liburua lan-duko dute. Udal Liburutegian.

29 MARTITZENA18:00 Literatura tailerra: Arturo Perez Re-verteren Falco liburua landuko dute Con-suelo Carrererekin. Haizeak antolatuta,Udal Liburutegian.

31 EGUENA18:00 Irakurketa tailerra: Irakurri aurretik,irakurri. Bularretik Mintzora egitasmoarensortzaile den Itziar Zubizarretak eskainikodu.

Urte guztian, gauez: 22:00-09:00La Fuente - Sostoa kalea,10 (Eibar)

943 254 410

* Fernandez: Herriko enparantza 4, Garagartza (Mendaro)

943 756 142

* Ibañez:Rekalde, 1 (Soraluze)

943 751 638

* Oruesagasti: Kalebarren, 9 (Soraluze)

943 751 384

25 BARIXAKUA 26 ZAPATUA 27 DOMEKA 28 ASTELEHENA 29 MARTITZENA 30 EGUAZTENA 31 EGUENA 1 BARIXAKUA

Egunez Garitaonandia

EgunezEtxeberria

Egunez Etxeberria

Egunez

*FernandezEgunezYudego

Egunez

*OruesagastiEgunez

BarrenetxeaEgunez

*Ibañez

Iluntzean Garitaonandia

IluntzeanEtxeberria

IluntzeanEtxeberria

Iluntzean Garitaonandia

IluntzeanYudego

IluntzeanEtxeberria

Iluntzean Barrenetxea

IluntzeanEtxeberria

Botika ordutegiak 09:00 - 13:00 / 16:00 - 20:00GUARDIAK Egunez: 09:00-20:00 Iluntzean: 20:00-22:00 Larunbatak: 9:00-14:00 (*)

Zinea (Herriko Antzokian)

‘Mi amor perdido’26 zapatua: 19:00 / 22:15 VOS

27 domeka: 19:00 28 astelehena: 21:30

‘Stubby, un héroe muy especial’

27 domeka: 16:30

‘Entre dos aguas’(Ongarri zinekluba)

31 eguena: 21:30

Braulio Sahagun Sanchez2019ko urtarrilaren 9an hil zen, 89 urte zituela.

Sendiak bihotzez eskertzen ditu jasotako doluminak, bai eta hileta elizkizunetara agertu izana ere.


Baserritarrak babes eskean - barren.eus - barren.eus · IRITZIA 3 Kalebarren plaza, 2 - 20870...

Documents

Transcript of Baserritarrak babes eskean - barren.eus - barren.eus · IRITZIA 3 Kalebarren plaza, 2 - 20870...