Amerikaren aurkikuntza eta XVI-XVII. mendeko Ekonomia

1. Amerikaren konkista eta antolaketa

2. Ekonomiako eta gizarteko aldaketak (XV-XVI)

3. Ekonomiako aldaketak (XVII)

1. Amerikaren konkista eta antolaketa

Amerikaren konkista eta antolaketa

• Konkistatzaileak Amerika aurkitu ondoren, konkistatzen hasi ziren.

Amerikaren konkista eta antolaketa

• Hernan Cortesek Mexiko konkistatu zuen 1519-1521 urte bitartean.• Francisco Pizarrok Peru 1532-1533 urteetan.• Beste herrialde batzuk konkistatu ziren gerraren bidez, oztopo batzuk izanda ere (Tenochtitlan, Gau tristea eta

Andeak zeharkatu).• 1524an, Indien kontseilua sortu zen, lur berrien administrazioa antolatzeko. Erregeordegietan Entzutegiak eta

Gobernazioak sortu zituzten eta kontratazio etxea (merkataritzaren ardura) Sevillan.• Amerikaren ustiapen nagusia meatzaritzan izan zen (urre-zilarrarekin).• Nekazaritza eta abeltzaintzan ere ustiapenak egon ziren, baina guzti hau Indiarrek egiten zituzten.

Konkistatzaileek “enkomienda” erabili zuten indiarren lana antolatzeko; trukean fede katolikoa erakutsi zietenlurrak lantzeagatik.

Amerikaren konkista eta antolaketaa. Konkistatzaile handiak

Konkistatzaile handiak

Aurkikuntzaren ondoren

MexikoHernan Cortes

Azteken lurraldeaTenochtitlan

1521Moctezuma

erregea atxilotu

PeruFrancisco Pizarro

Konkista Gau tristea (Espainiar armadaren Porrota)

Inken krisia aprobetxatuta

Andeak nekez pasa ondoren

Cajamarca (1532)Cuzco (1533)

Besteak

Txile, Argentina, Colombia, Venezuela...

Almagro, Orellana, Valdivia, Coronado, Cabeza de Vaca

Konkista

b. ”indiarren” antolaketa

Lur berrien administrazioa

Erakundeak

INDIEN KONTSEILUA (1524)

Antolaketarako

Erregeordegiak sortu

Gobernazioak

Mugen inguruan

Entzutegiak

Justizia auzitegiak

Kontratazio Etxeak

Sevilla

Amerikako merkataritzaren ardura

c. Ustiapen ekonomikoa

USTIAPENA

Amerikan

Nekazaritza eta Abeltzaintza

Konkistatzaileak lurrez jabetu Lurrak batu

Encomienda

Indigenek lana Konkistatzaileek

“babestu” eta fede katolikoa erakutsi

Meatzaritza

Uree- zilarra

“Mita sistema”

Indiarrek lana

Potosí

Bolivia

Zacatecas

Méxiko

2. Ekonomiako eta gizarteko aldaketak (XV-XVI)

Ekonomiako eta gizarteko aldaketak (XV-XVI)

Ekonomiako eta gizarteko aldaketak (XV-XVI)

• XVI. Mendean nekazaritza jarduera nagusia zen, baina Amerika konkistatzean, merkataritza eta artisautza indartu ziren.

• Hasierako kapitalismoaren garaian ordainketa eta kreditu motak indartu ziren.

• Aurkikuntza geografikoak eta kapitalismoaren gorakadak eragin handia izan zuen gizartean aldaketa batzuk eraginez.

• XVI. mendean jarduera nagusia nekazaritza zen. Amerika konkistatu ondoren meatzaritzak eta merkataritzak gora egin zuten. Ozeanoz bestaldeko bidaiak Asia, Afrika, Amerika eta Europara egin ziren, Merkatu zabal honetan sal-erosten ziren gaiak artisauak ekoiztutakoak ziren: oihalgintza, e. a.

• Merkataritza mota honen ondorioz, hasierako kapitalismoa sortu zen. Ordurako ezagunak ziren ordainketa eta kreditu motak (kanbio-letra) erabili ziren. Trena berriak ere sortu ziren merkataritzarako: sozietate komandatarioak. Hau da, merkatari multzo batek kapitalak eta bankuak elkartzen zituzten elkarrekin itsas bidaiak antolatzeko. Honekin batera, estatuek kredituak eskatzen hasi ziren ejertzitoak ordaintzeko.

• Amerika aurkitzeak eta kapitalismoaren gorakadak gizartean aldaketak eragin zituen: herri xehako talde zen burgesiak lurrak eta tituluak erosi eta noble bihurtu nahi zuen, dirutza eta protagonismo politikoa lortu nahiz. Noblezian baliabide ekonomiko desberdinak zeuden. Batetik, Ingalaterra nobleak enpresari gizon bihurtu ziren; ordea, Frantzia eta Espainian merkataritza gaitzetsi zuten. Azkenik, nekazarien bizi-baldintzak okertu eta altxamenduak egin zituzten (XVII).

EKONOMIAKO ETA GIZARTEKO ALDAKETAK (XVI-XVII)

Aldaketa ekonomikoakAurretik

XVI.m

Nekazaritza

Jarduera

nagusia

Hirietatik kanpo

OndorenMundu Berria

Artisautza

zura meatzaritza

oihalgintza

Merkataritza hedatu

•Mediterraneo itsasoa gunea.Metal preziatuakEspezieak

•Ozeanoz bestaldekoa ereIbilbide nagusiak

Asia Afrika Amerika

Hasierako kapitalismoa

Lehenengo kapitalak

Ordaindutakoa

Dataren konpromisoa

Zorra onartu

Kreditu motak

Kanbio-letra

Idatzizko promesa

- Dirua

- Datajakina

- beste herri batean

ondorioz

Aldaketak

Sozietate komanditarioak

kredituak

Estatuak eskatu

Ejertzitoak ordaintzeko

merkatariek- kapitalak- bankuakELKARTU

zertarako?

itsas bidaiak egiteko

Gizarteko aldaketakzergatik

- Aurkikuntza geografikoak

- kapitalismoa ondorioz

Burgesia

- protagonismoa

- dirutza

Noble bihurtunola?

- Lurrak eta tituluak erosten.- ezkontzeko loturak

Noblezia

Baliabide ekonomiko desberdinakIngalaterra,

Errusia.

Nobleak Enpresari gizon

Italia, Frantzia, Espainia

Merkataritza (eskulana) gaitzetsi

Nekazariak

Bizi baldintzak okertu

Altxamenduak

Ekonomiaren aldaketak (XVII)

3. Amerikaren aurkikuntza: XVI. eta XVII. mendeko ekonomia

Ekonomiaren aldaketak (XVII)

Ekonomiaren aldaketak (XVII)

• XVI.mendean itsasoko nabigazioa asko garatu zen. Eta merkatuak gora egin zuen.

• Kapitalismo komertziala 1602an sortu zen konpainia handiei esker. Merkataritzak gora egin zuen, zergatiak:

a) Merkataritzan teknika berriak agertu ziren (maileguak).b) Finantza-erakundeak zabaltzea (bankuak).

• Merkantilismoa (XVI.mendea), 2 helburu:a) Bullionismoa (metal preziatuak biltzea).b) Proteksionismo ekonomikoa 3 helburu: (asko produzitu, gutxien erosi eta herria bere burua hornitzeko gauza izatea.

Ekonomiaren aldaketak (XVII)-- Itsasoko nabigazioa asko garatu zen aurrerakuntza teknikoei esker.

-- Merkatura esklaboak, alkohola eta artisau produktuak eraman ziren. Kapitalismo komertziala (edo hasierako kapitalismoa) XVI-XVII. mendeetan sortu zen konpainia handiei esker.

Merkataritzaren gorakada, merkataritzan teknika berriak sortu zirelako gertatu zen. Adb: maileguak eta finantza-erakundeak.

-- Merkantilismoa XVII. mendean sortu zen eta 2 helburu nagusi zituen:

a- Bullionismoa (metal preziatuak biltzea).

b-Protekzionismo ekonomikoa (asko produzitu, gutxien erosi eta herria bere burua hornitzeko gauza izatea.

Ekonomiaren aldaketakmerkantilismoa

Merkataritzaren garapena

Itsasoko nabigazioa asko garatu

zergatiak

Aurrerakuntza teknikoei esker

(Itsasontzi luzeagoak)

Zer eraman merkatura

Produktu preziatuak (perlak, esmeraldak)

Alkohola

Nora?

Asia Amerika

Esklabuen trafikoa

Nondik?

Afrika Amerika

Kapitalismo komertziala (hasierako kapitalismoa)

Sorrera (1602)

Nola?

Konpainia handiei esker

Merkataritzaren gorakada

ondorioak

Merkataritzaren teknika berriak

Finantza-erakundeak zabaltzea

Adb: Burtsak eta Bankuak

Adb: Maileguak

Merkantilismoa Politika ekonomiko berria

2 era

Bullionismoa (metal preziatuak biltzea)

Protekzionismo ekonomikoa

3 helburu

Asko produzitu Gutxien

erostea

Herria bere burua hornitzeko gauza izatea

Egilea:Asier Zubillaga 4.A