1. HARREMAN SOZIALAK ETA EKONOMIA DBHO 1 EKONOMIA 1go UNITATEA Maite Goi

2. 1.1 GIZARTE BARRUKO HARREMANEN EDUKI EKONOMIKOA(1)

KONTZEPTUAK: autokontsumoa, lana banatzea, trukea, soldata

HASIERAN: autokontsumoko ekonomia

AURRERAPENA(3):

• Espezializatzea eta lana banatzea

• Lankidetza

• Produktuen soberakinak > Trukeak

3. 1.1 GIZARTE BARRUKO HARREMANEN EDUKI EKONOMIKOA(2)

GAUR(5):

• SOLDATA (soberakinen trukerik ez)

• LANAREN BANAKETA TEKNIKOA > produktibitatea eta elkarmenpekotasun ekonomikoa hazi> erlazio sozio-ekonomiko gero eta konplexuagoak

• ESPEZIALIZATURIKO ERAKUNDEAK AGERTU

• EKONOMIA DISZIPLINA BEREZIA(G.Z. barruan jada ez)

• GIZARTE-BIZITZAREN ARLO GUZTIEK EZ DUTE IZAERA EKONOMIKORIK (adiskidetasuna, erlijioa) baina ERAGINA bai

4. 1.2 EKONOMIA ZIENTZIAK DITUEN JATORRIAK(1)

AUTOREAK(6):

• Adam Smith (1723-1790):Nazioen aberastasunaren ezaugarriak eta eragileak(1776)

• David Ricardo (1772-1823):Ekonomiarako gida praktikoa

• John Stuart Mill (1806-1873)

• Alfred Marshall (1842-1924)

• Karl Marx (1818-1883)

• John Maynard Keynes (1883-1946):Lanaren, interesaren eta diruaren teoria orokorra(1936)

5. 1.2 EKONOMIA ZIENTZIAK DITUEN JATORRIAK(2)

ZIENTZIA:

• Ekonomia metodo zientifikoz aztertua:

• • Fenomeno ekonomikoak aztertu

• • Ekonomiaren bilakaera aurreikusi

• • Jokabide ekonomikoen etorkizuneko aldaketetan eragina

ERLAZIOAK:(gizarteko beste diziplina batzuekin)

• Historia, Soziologia, Zuzenbidea

• Adibidea : Espainiako gerra zibila(1936-1939)

6. 1.3 EKONOMIAREN IKERKETAREN HELBURUA(1)

• HELBURUA : baliabide erabilgarriekinbeharrizanak nola betejakitea(beharrizan kopuru ahalik eta handiena betetzen laguntzea).

1.3.1. BEHARRIZANAK(3):

• Zer dira?

• • Historian zehar aldatu

• • Erlatiboak

• • Ondasunenetazerbitzuenkontsumoarenbitartez asetzen

• Motak :

• • Ondasunak: ondasun naturalak (ura, basoak... ) eta gizakiak sortutako ondasunak (ibilgailua, erlojua...)

• • Zerbitzuak: eskariren bat betetzeko egiten diren jarduera ez-materialak (ekitazio-ikastaroa, trenez ibiltzea...)

• Bereizgarria :beharrizanakmugagabeakdira

7. 1.3 EKONOMIAREN IKERKETAREN HELBURUA(2)

1.3.2. BALIABIDEAK:

• Arazo ekonomikoa(gizarte guztiena) : beharrizan mugagabeak asetzeko une bakoitzean dauden baliabideen urritasuna > baliabide alternatiboak

• Baliabide naturalak (airea, ura): gizakiok sortu ez, baina erabili bai ( beharrizanak asetzeko )

• • Baliabideok narriatu eta kutsadura sortu

8. 1.3 EKONOMIAREN IKERKETAREN HELBURUA(3)

AUKERATU BEHARRA:gizabanakoek, enpresek eta Estatuak aukeren artean hautatu beharra.

• Gizabanakoak :zerbitzuak aukeratu ( arropa, astia erabiltzeko alternatibak) > eragina gizarteak sortu beharreko ondasun eta zerbitzuetan( nola eta norentzat ) >prezioak gora edo behera

• Enpresak (3) : zersortu,nolaetanorentzat

• Estatuak :

• • Garraioa, osasuna, hezkuntza, herri-segurtasuna, justizia, errepideetan egindako inbertsioa, urtegiak

• • Soldatak eta kapital-ondasunen kostuak

• • Arazoak dituzten gizabanakoekin zer (langabetu, gaixo, zahar )

• • Zerga eta gizarte prestazio > produkzioaren onura nork

• Nola aukeratu : (b eharrizanak asetzeko baliabide nahikorik eduki ezean)

• • Zentzuzko hautaketa

• • Beharrizanak asetzeko baliabide kantitate ahalik eta txikiena erabiliz

• • Gizabanakoek beharrizanak asetzeko modua aukeratuz

9. 1.4 GIZARTEAREN OINARRIZKO ARAZO EKONOMIKOAK

ARAZO EKONOMIKOAK KONPONTZEKO : ( baliabide gutxi, behar izan asko )SISTEMA EKONOMIKOAsortu.

3 GALDERA:

• ZER SORTU:gizarte batzuek nahiago zerbitzu bat , besteek beste bat ( osasun-zerbitzuak edo errepide hobeak )

• NOLA SORTU:Ondasunak eta zerbitzuak sortzeko zer baliabide erabili (energia > gizaki edo animalien indarra, egurra, ikatza, petrolioa, ura )

• NORENTZAT SORTUetanola banatu: banaketarako mekanismoak (gizarte oso edo gutxi batzuen esku, ume eta zaharrekin zer )

10. 1.5 EKONOMIAREN DEFINIZIOA, ERAGILEAK ETA FAKTOREAK(1)

Eragile ekonomikoak (3): familia, enpresa eta estatua

Faktore ekonomikoak (3): lurra, lana eta kapitala

Definizioak :

• Ekonomiak eragile ekonomikoek ondasunak eta zerbitzuak sortzeko dituzten baliabide urriak erabiltzeko modua aztertzen du.

• Baliabide urriak administratzeko zientzia da.

• Aberastasuna eta hori sortzeko nahiz banatzeko legeak aztertzen dituen zientzia da.

11. 1.5 EKONOMIAREN DEFINIZIOA, ERAGILEAK ETA FAKTOREAK(2)

• 1.5.1. MAKROEKONOMIA / MIKROEKONOMIA:

• • Definizioa : (biak jokabide ekonomikoen azterketa zehatza)

• • • Mikroekonomia: familia edo kontsumitzaile eta enpresen jokabidea ikertzen duen adarra (erosteko/saltzeko merkatuak eta erosleen/saltzaileen arteko harremana ere bai)

• • • Makroekonomia :ekonomiaren jokabide orokorra ikertzen duen adarra.

• • Adibideak :

• • • Produktu zehatz batzuen (ibilgailuak) prezioen beherakada/igoera (mikroekonomia)

• • • Produkzioaren, inbertsioaren nahiz lanpostuen jokabidea, bilakaera (makroekonomia)

12. 1.5 EKONOMIAREN DEFINIZIOA, ERAGILEAK ETA FAKTOREAK(3)

• 1.5.2. Ekonomia positiboa eta arautzailea:

• • Positiboa :iraganeko, oraingo eta etorkizuneko errealitatea azaltzeko aukera ematen du, ondorioak aurreikusi

• • Arautzailea:aldaketak proposatzen ditu, izan behar duenaren zientzia ekonomikoa (jubilatuek pentsio handiagoak jaso..)

13. 1.6 EKONOMIA, ZIENTZIA ETA METODO ZIENTIFIKOA(1)

1.6.1. METODO ZIENTIFIKOA ETA EKONOMIA : zientzia guztiekmetodo zientifikoaerabiltzen dute ( ekonomia ere bai )

• 1.6.1.1. Metodo induktiboa (3):

• • Fenomeno zehatzen behaketan oinarrituz, teoriak edo legeak sortzeko hipotesiak eman

• • Partikularretik orokorrera

• • Adibidea : inkesta batean oinarrituz ondorio orokorra

• 1.6.1.2. Metodo deduktiboa (3):

• • Fenomeno orokorren behaketan oinarrituz, jokabide ekonomikoaren hipotesiak, legeak egin

• • Orokorretik partikularrera

• • Adibidea : produktuen prezioak gora > eskaria murriztu azukrea)

14. 1.6 EKONOMIA, ZIENTZIA ETA METODO ZIENTIFIKOA(2)

1.6.2. INFORMAZIO ITURRIAK:

• Iturriak : zuzenak(ikertutako erakundeetatik zuzenean jaso datuak estatistika moduan lantzeko) edozeharkakoak(landuak, beste ikerketa batzuetatik, liburuetatik )

• Teoriaedo hipotesi kontrastatua izateko, gertaerak edo jokabideak betetzen dituela egiaztatu behar da.

• Informazioak :gertaeren neurketa kualitatiboak edo kuantitatiboak eskaintzen ditu (bi iturri motetatik)

• Iritziak :egileak azterturiko jokabide ekonomikoei buruzko interpretazioa (kontrastatu gabekoak ez dirazientifikoak)