Aditzak E B

1. ADITZAK VERBA ARRASATE BHI LINGUAE LATINAE DEPARTAMENTUM Ramon Osinaga

2. VERBA

Aditzekin hasi baino lehenago, gauza batzuk gogoratu behar ditugu:

Kategoriak-etiketak

Aditz-jokuakedoKonjugabideak

Enunziazioa

Erroak

3. CATEGORIAE

Latindaraditzan etagaztelaniakoaditzan erabiltzen ditugunkategoriak berberakdira.

Dena den batzukberriak, bi edo hiru , dira.

4. VOCES

Latinean, gaztelanian bezalabi ahotsdaude:

AKTIBA

PASIBA

5. MODI

Bi mota daude:

Pertsonalak : Pertsonaren arabera aldatzen direnak:Indikatiboa, Subjuntiboa, Agintera .

Ezpertsonalak : BesteakInfinitiboa, Partizipioa, Gerundioa,Genudiboa, eta Supinoa , azken bi hauek berriak dira guretzat .

6. TEMPORA

Bi mota daude:

orainaldikoakgaztelaniako tiempos simples direlakoen baliokideak:oraina, lehenaldi inperfektoa eta geroaldi inperfektoadira.

Lehenaldikoak : gaztelaniako tiempos compuestos direlakoen baliokideak:lehenaldi perfektoa, pluskuanperfektoa eta geroaldi perfektoa .

7. PERSONALES DESINENTIAE

Euskarak baditu elementu batzuk zeintzuk sujetoa zein denadierazten diguten:

T EDONOLA SUJETOA

ZU /K/ N ADIERAZTEN DIGUTE

Gaztelaniak ere:

Latinak ere, aktibarako... :

- O / M

...eta pasibarako:

11. PERSONALES DESINENTIAE - TUR - NT - n - te 3. Plur. - MINI - TIS - is - zue 2. Plur. - MUR - MUS - mos - gu 1. Plur. - TUR - T 3. Sing. - RIS - S - s - zu,-k, n 2. Sing. -(O)R - O / M -o - t 1. Sing. PASIBA AKTIBA GAZTEL EUSKARA LATINA LATINA 12. PERSONALES DESINENTIAE

Desinentzi pertsonal haueksubjetuari buruzko informazioa emango digute:lehen, bigarren, hirugarren pertsonakoaetasingularra edo pluraladen.

Etaaditza aktiba edo pasibaahotsean dagoen.

13. CONIUGATIONES

Euskaraz aditz bat konjugatzeko jakin behar dugu aditza zein motakoa den:nor, nork, nor-nori, nork-nori-zer... ,

Gatelanian nahiko daukagu infinitiboaren bukaerarekin:

-AR lehenengo konjugabidea

-ER bigarren konjugabidea

- IR hirugarren konjugabidea

14. CONIUGATIONES

LatinakBOSTditu.Infinitiboaren bukaeraren medioz ezberdintzen dira.

1. > ARE

2. > ERE

3. > ERE

4. > IRE

5. > ERE

15. CONIUGATIONES

Nola ezberdindu aditz-jokuak/konjugabideak? INFINITIBOaren buakera ez da nahikoa, 3 -ERE daude eta.

Horregatik beste forma batzuk behar ditugu.

Zeintzuk?.....

16. CONIUGATIONES

Eman behar ditugun beste formak:

1. Indikatiboaren Orainaldiko 1. P. Sing.

2. Indikatiboaren Orainaldiko 2. P. Sing.

3. Infinitiboa

4. Indikatiboaren Lehen Perfektuko 1. P. Sing.

5. Supinoa

17. CONIUGATIONES

Zertarako BOST forma hauek ... ?

Aditzarenkonjugazioajakin ahal izateko.

Aditz bakoitzarenerro ezberdinakjakin ahal izateko.

18. ENUNTIATIO

Aditz bat aipatuko5 formak ematea aditzaren enunziazioada.

Enunziazioa = aipatuko bost forma hauek ematea .

Nola esaten daIKUSIgaztelaniazVEReta ingelerazTO LOOK , ba latinaz....

19. ENUNTIATIO

VIDEO, VIDES, VIDERE, VIDI, VISUM

In. Or. 1 S In. Or. 2 SInfinitiboIn.Lh. 1 SSupino

20. ENUNTIATIO

Eta horrela aditz guztiekin:

volo, volas, volare, volavi, volatum

habeo, habes, habere, habui, habitum

gero, geris, gerere, gessi, gestum

venio, venis, venire, veni, ventum

facio, facis, facere, feci, factum

21. ENUNTIATIO

do, das, dare, dedi, datum

veto, vetas, vetare, vetui, vetitum

seco, secas, secare, secui, sectum

sto, stas, stare, steti, statum

moveo, moves, movere, movi, motum

video, vides, videre, vidi, visum

22. ENUNTIATIO

iubeo, iubes, iubere, iussi, iussum

maneo, manes, manere, mansi, mansum

suadeo, suades, suadere, suasi, suasum

deleo, deles, delere, delevi, deletum

moneo, mones, monere, monui, monitum

taceo, taces, tacere, tacui, tacitum

teneo, tenes, tenere, tenui, tentum

23. ENUNTIATIO

pateo, pates, patere

lateo, lates, latere, latui

iaceo, iaces, iacere, iacui

bibo, bibis, bibere

cado, cadis, cadere, cecidi, casum

caedo, caedis, caedere, caedi, caesum

curro, curris, currere, cucurri, cursum

24. ENUNTIATIO

Horrela askoz errezagoa da aditzjokua finkatzea eta jakitea.

Gainerabost forma hauekinaditz bakoitzarenhiru erroak jakin ditzakegu.

25. RADICES

Latindar aditz batekhiru erroditu:

A) lehenengoaedoOrainaldikoa

B) bigarrena edoLehenaldikoa

C) hirugarrena edoSupinokoa

26. RADICES

Lehena edoOrainaldikoaorainaldiko denborakegiteko.

Bigarrena edoLehenaldikoa lehenaldiko denborakegiteko.

Hirugarrena edoSupinokoa Supinoko denborak*egiteko.

27. RADICES

OrainaldikoerroarekinOrainak, Lehenaldi Inperfektoak eta Geroaldi Inperfektoaegingo ditugu .

LehenaldikoerroarekinPerfektoak, Pluskuanperfektuak eta Geroaldi Perfektuaegingo ditugu .

SupinokoerroarekinInfinitibo Geroaldia, Partizipio Geroaldia etaPASIBAKO LEHENALDIKO DENBORAKegingo ditugu .

28. RADICES

Nola jakin erroak? Oso erraz:

Orainaldikoa = Infinifiboa RE

Lehenaldikoa = Indik. Lehenaldiko 1. S.- I

Supinokoa = Supinoa - UM

29. RADICES

Beste era batetan esanda enunziaziotik hartuta:

Orainaldikoa = 3. forma RE

Lehenaldikoa = 4. forma I

Supinokoa = 5. forma - UM

30. RADICES Sup UM 5. UMSupinoko aldiak egiteko Supinokoa 3. I.L.P I 4.I Lehenaldiko aldiak egiteko Lehenaldikoa 2. INF - RE 3.- RE Orainaldiko aldiak egiteko. Orainaldikoa 1. FORMULA ZERTARAKO IZENA ERR 31. RADICES

Ariketa bezala, finkatu hurrengo aditzetatikHIRU ERROAK :

volo, volas,vola re,volav i,volat um

habeo, habes,habe re,habu i,habit um

gero, geris,gere re,gess i,gest um

venio, venis,veni re,ven i,vent um

facio, facis,face re,fec i,fact um

32. RADICES

do, das, dare, dedi, datum

veto, vetas, vetare, vetui, vetitum

seco, secas, secare, secui, sectum

sto, stas, stare, steti, statum

moveo, moves, movere, movi, motum

video, vides, videre, vidi, visum

33. RADICES

iubeo, iubes, iubere, iussi, iussum

maneo, manes, manere, mansi, mansum

suadeo, suades, suadere, suasi, suasum

deleo, dele, delere, delevi, deletum

moneo, mones, monere, monui, monitum

taceo, taces, tacere, tacui, tacitum

teneo, tenes, tenere, tenui, tentum

34. RADICES

pateo, pates, patere

lateo, lates, latere, latui

iaceo, iaces, iacere, iacui

bibo, bibis, bibere

cado, cadis, cadere, cecidi, casum

caedo, caedis, caedere, caedi, caesum

curro, curris, currere, cucurri, cursum

35. ADITZ FORMA BATEN EGITURA

Latineko aditz forma bateanhiru osagai topa ditzakegu:

DEMBORA-MODUZKO EZAUGARRIA

DESINENTZIA

36. ADITZ FORMA BATEN EGITURA

Hona hemen bakoitzak ematen digun informazioa:

ERROA: Esanahia eta ahotsa edo aldiaren mota.

DENBORA-MODUZKO EZAUGARRIA: Formaren denbora eta modua.

DESINENTZIA: Subjetua zein den.

37. ADITZAK

Orain arte berikusi ditugun ezagupenakpraktikanipiniko ditugu eta nola konkretatzen diren ikusikodugu.

LehenengoSUM, ES, ESSE, FUIaditza ikusiko dugu.

Gero aditzak nola konjugatzen direnaktiban , ikusiko dugu.

38. SUM, ES, ESSE, FUI ES SE NT SI NT E RU NT E RA NT SU NT 3.p. ES SE TIS SI TIS E RI TIS E RA TIS ES TIS 2.p. ES SE MUS SI MUS E RI MUS E RA MUS SU MUS 1.p ES SE T SI T E RI T E RA T ES T 3.s. ES SE S SI S E RI S E RA S E S 2.s. ES SE M SI M E R O E RA M SU M 1.s. S. Inperf. S. Orai I. G.Per. I. Inperf. I.Oraina 39. SUM, ES, ESSE, FUI FU ISSE NT FU ERI NT FU ERI NT FU ERA NT FU ERUNT 3.p. FU ISSE TIS FU ERI TIS FU ERI TIS FU ERA TIS FU ISTIS 2.p. FU ISSE MUS FU ERI MUS FU ERI MUS FU ERA MUS FU IMUS 1.p FU ISSE T FU ERI T FU ERI T FU ERA T FU IT 3.s. FU ISSE S FU ERI S FU ERI S FU ERA S FU ISTI 2.s. FU ISSE M FU ERI M FU ER O FU ERA M FU I 1.s. S. Plusk. S.Lehen. I.G. Inp. I. Plusk. I.Lehen. 40. SUM, ES, ESSE, FUI SUN TO AGINTERA GEROALDIA 2. P. ES TOTE AGINTERA GEROALDIA 2. P. ES TO AGINTERA GEROALDIA 3.S. ES TO AGINTERA GEROALDIA 2. S. ES TE AGINTERA ORAINA 2. P. ES AGINTERA ORAINA 2. S. 41. SUM, ES, ESSE, FUI FUT UR UM, AM, UMESSE FU TU R OS, AS, AESSE INFINITIBO GEROALDIA FU ISSE INFINITIBOLEHENA ES SE INFINITIBOORAINA 42. SUM, ES, ESSE, FUI FUT UR US,A, UMPARTIZIPIO GEROALDIA EZ DAGO PARTIZIPIOLEHENA EZ DAGO PARTIZIPIOORAINA 43. INDIKATIBO ORAINA AUDIU NT REGU NT VIDE NT AMA NT 3. P. AUDI TIS REGI TIS VIDE TIS AM ATIS 2. P. AUDI MUS REGI MUS VIDE MUS AM AMUS 1. P. AUDI T REGI T VIDE T AMA T 3. S. AUDI S REGI S VIDE S AMA S 2. S. AUDI O REG O VIDE O AM O 1. S. 4. 3. 2. 1goa P. Z. 44. INDIKATIBOKO LEHEN INPERFEKTOA AUDIE BA NT REGE BA NT VIDE BA NT AMA BA NT 3. P. AUDIE BA TIS REGE BA TIS VIDE BA TIS AMA BA TIS 2. P. AUDIE BA MUS REGE BA MUS VIDE BA MUS AMA BA MUS 1. P. AUDIE BA T REGE BA T VIDE BA T AMA BA T 3. S. AUDIE BA S REGE BA S VIDE BA S AMA BA S 2. S. AUDIE BA M REGE BA M VIDE BA M AMA BA M 1. S. 4. 3. 2. 1goa P. Z. 45. INDIKATIBOKO GEROALDI INPERFEKTOA AUDI E NT REG E NT VIDE BU NT AMA BU NT 3. P. AUDI E TIS REG E TIS VIDE BI TIS AMABI TIS 2. P. AUDI E MUS REGE MUS VIDE BI MUS AMA BI MUS 1. P. AUDI E T REG E T VIDE BI T AMA BI T 3. S. AUDI E S REG E S VIDE BI S AMA BI S 2. S. AUDI A M REGA M VIDEB O AMA B O 1. S. 4. 3. 2. 1goa P. Z. 46. SUBJUNTIBOKO ORAINA AUDI A NT REG A NT VIDE A NT AM E NT 3. P. AUDI A TIS REG A TIS VIDE A TIS AM E TIS 2. P. AUDI A MUS REG A MUS VIDE A MUS AM E MUS 1. P. AUDI A T REG A T VIDE A T AM E T 3. S. AUDI A S REG A S VIDE A S AM E S 2. S. AUDI A M REG A M VIDE A M AM E M 1. S. 4. 3. 2. 1goa P. Z. 47. SUBJUNTIBOKO LEHEN. INPERFEKTOA AUDI RE NT REGE RE NT VIDE RE NT AMA RE NT 3. P. AUDI RE TIS REGE RE TIS VIDE RE TIS AMA RE TIS 2. P. AUDI RE MUS REGE RE MUS VIDE RE MUS AMA RE MUS 1. P. AUDI RE T REGE RE T VIDE RE T AMA RE T 3. S. AUDI RE S REGE RE S VIDE RE S AMA RE S 2. S. AUDI RE M REGE RE M VIDE RE M AMA RE M 1. S. 4. 3. 2. 1goa P. Z. 48. INFINITIBO ORAINA AUDI RI AUDI RE 4. REG I REGE RE 3. VIDE RI VIDE RE 2. AMA RI AMA RE 1. PASIBA AKTIBA KON. 49. INFINITIBO GEROALDIA *AUDIT UR UM,-AM,-UMESSE *AUDIT UR OS,-AS,-A ESSE 4. *RECT UR UM,-AM,-UM ESSE *RECT UR OS,-AS,-A ESSE 3. *VIS UR UM,-AM,-UM ESSE *VIS UR OS, -AS, -A ESSE 2. *AMAT UR UM,-AM,-UM ESSE*AMAT UR OS, -AS,-A ESSE 1. * SUBJETUA = AKUSATIBO KON. 50. INFINITIBO LEHENALDIA AUDIV ISSE 4. REX ISSE 3. VID ISSE 2. AMAV ISSE 1. 51. INFINITIBO GEROALDIA SUBJEKTUA = AKUSATIBO * *AUDIT UR UM, AM, UMESSE *AUDIT UR OS, AS, AESSE 4. *RECT UR UM, AM, UMESSE *RECT UR OS, AS, AESSE 3. *VIS UR UM, AM, UMESSE *VIS UR OS, AS, A ESSE 2. *AMAT UR UM, AM, UMESSE *AMAT UR OS, AS, AESSE 1. 52. PARTIZIPIO ORAINA AUDIE N S , AUDIENT IS*3. Dek. 4. REGE N S , REGE NT IS*3. Dek. 3. VIDE N S , VIDE NT IS*3. Dek. 2. AMA N S , AMA NT IS3. Dek. 1. PARTIZIPIO ORAINA KON. 53. PARTIZIPIO GEROALDIA AUDIT UR US, A, UM 4. RECT UR US, A, UM 3. VIS UR US, A, UM 2. AMAT UR US, A, UM 1. PARTIZIPIO GEROALDIA KON. 54. GERUNDIOA AUDIE ND O AUDIE ND O AUDIE ND I AUDIE ND UM 4. REGE ND O REGE ND O REGE ND I REGE ND UM 3. VIDE ND O VIDE ND O VIDE ND I VIDE ND UM 2. AMA ND O AMA ND O AMA ND I AMA ND UM 1. ABL. DAT. GEN. AKUS. K. 55. AGINTERA ORAINA AUDI TE AUDI 4. REGI TE REGE 3. VIDE TE VIDE 2. AMA TE AMA 1. 2. Plural 2. Singular K. 56. AGINTERA GEROALDIA AUDI UNTO REGU NTO MONE NTO AMA NTO 3. P. P. AUDI TOTE REGI TOTE MONE TOTE AMA TOTE 2. P. P. AUDI TE REGI TO MONE TO AMA TO 3. P. S. AUDI TE REGI TO MONE TO AMA TO 2. P. S. 4. 3. 2. 1. 57. SUPINO AUDIT UM 4. RECT UM 3. VIS UM 2. AMAT UM 1. 58. PASIBA

Orain,pasibari dagokio.....

Hasteko errezena : Orainaldiko denborak pasiban konjugatzeko aditz forma bakotzari bakarrikdesinentzi pertsonala aldatubehar diogu, hau da aktibakoa kendu eta pasibakoa ipini.

59. PASIBA ORAINALDIKOAK

Orainaldiko denborak :Desinentzia aldatu

Aktibakoak kendu eta ipinipasibakoak :

NTUR MINI MUR TUR RIS (O)R NT TIS MUS T S 0 60. PASIBAKO ORAINALDIKOAK

Oso erraza denez, aribide batzuk ipiniko ditugu:

Amaba m> amaba r

Moneb o> moneb or

Regu nt> regu ntur

Vide nt> vide ntur

Am o> am or

Amabi mus> amabi mur

Capie s> capie ris

Time nt> time ntur

61. PASIBAKO INFINITIBO ORAINA

Oso erraza da:

AUDI RI AUDI RE 4. RE GI REGE RE 3. VIDE RI VIDE RE 2. AMA RI AMA RE 1. PASIBA AKTIBA 62. PASIBAKO LEHENALDIKOAK

Denbora hauek azaltzeko gaztelaniari eskatu behar diogu laguntza.

Pasiba egiteko gaztelanian SER + PARTICIPIO PASADO erabiltzen ditugu.

Amar >SER AMADO

Comer >SER COMIDO

Partir>SER PARTIDO

63. PASIBAKO LEHENALDIKOAK

Denbora hauek egiteko egitura bera erabiliko dugu, baina ordena aldaturik:

PARTIZIPIO LEHENA + SUM

Partizipio lehenaldia, gaztelanian:

am ar> am ado

com er> com ido

part ir> part ido

......

Latineraz oso erreza da, formula bat erabiliko dugu:

SUPINO UM+US, A, UM

AMATUM >AMAT >AMAT US , AMAT A , AMAT UM

VISUM >VIS >VIS US , VIS A , VIS UM

RECTUM >RECT >RECT US , RECT A , RECT UM

AUDITUM> AUDIT >AUDIT US , AUDIT A , AUDIT UM

Zergatik-US, -A, -UM ?subjektua Maskuli-noa, Femeninoa edota Neutroa izan daiteke-elako, gaztelanian bezala:

Amar > ama d o , ama d a , ama d os , ama d as

Ver > v ist o , v ist a , v ist os , v ist as

Dormir > dormi d o , dormi d a , dormi d os , dormi d as

Latinak gauza bera egingo du:singularrean

MASK. S.,FEM. S.,NEU. S..

Ama t us ,ama t a ,ama t um

V is us ,vis a ,v is um

Re ct us ,re ct a ,re ct um

Audi t us ,audi t a ,audi t um

Latinak gauza bera egingo du:pluralean

MASK. P.,FEM. P.,NEU. P..

Ama t i ,ama t ae ,ama t a

V is i ,vis ae ,v is a

Re ct i ,re ct ae ,re ct a

Audi t i ,audi t ae ,audi t a

Subjetoaren arabera(Maskulino Singular; Maskulino Plural; Fememenino Singular, Neutro Singular edo Neutro Plurala) bukaerak desberdinduko ditugu:

-US, -A,-UM-I,-AE,-A

m.s.f.s.n.s.m.p.f.p.n.p.

Eta azkenean SUM aditza gehituko dizkiegu:

amat us , amat a , amat um +sum, es, est

amat i , amat ae , amat a +sumus, estis, sunt

vis us , vis a , vis um +sum, es, est

vis i , vis ae , vis a +sumus, estis, sunt

rect us , rect a , rect um +sum, es, est

rect i , rect ae , rect a +sumus, estis, sunt

audit us , audit a , audit um +sum, es, est

audit i , audit ae , audit a +sumus, estis, sunt

71. PASIBAKO LEHENALDIKOAK ERINT ERANT SUNT Amat i,ae,arect i,ae,aVis i,ae,aaudit i,ae,a 3.p. ERITIS ERATIS ESTIS Amat i,ae,arect i,ae,aVis i,ae,aaudit i,ae,a 2.p. ERIMUS ERAMUS SUMUS Amat i,ae,arect i,ae,aVis i,ae,aaudit i,ae,a 1.p ERIT ERAT EST Amat us,a,umrect us,a,umVis us,a,um audit us,a,um 3.s. ERIS ERAS ES Amat us,a,umrect us,a,umVis us,a,um audit us,a,um 2.s. ERO ERAM SUM Amat us,a,umrect us,a,umVis us,a,um audit us,a,um 1.s. GER. PERF. PLUSKUAN. PERFEK. MS , FS, NS ( US, A, UM ) MP, FP,NP (I, AE, A ) KATIBOA INDIPart. Lehen. 72. PASIBAKO LEHENALDIKOAK ES SE NT S I NT Amat i,ae,arect i,ae,aVis i,ae,aaudit i,ae,a 3.p. ES SE TIS S I TIS Amat i,ae,arect i,ae,aVis i,ae,aaudit i,ae,a 2.p. ES SE MUS S I MUS Amat i,ae,arect i,ae,aVis i,ae,aaudit i,ae,a 1.p ES SE T S I T Amat us,a,umrect us,a,umVis us,a,um audit us,a,um 3.s. ES SE S S I S Amat us,a,umrect us,a,umVis us,a,um audit us,a,um 2.s. ES SE M S I M Amat us,a,umrect us,a,umVis us,a,um audit us,a,um 1.s. PLUSKUAN. PERFEK. MS , FS, NS ( US, A, UM) MP, FP,NP ( I, AE, A) TIBOA SUBJUN Part. Lehen. 73. INFINITIBO PASIBA -UM, IRI GEROALDIA (5.-um +..... -UM, -AM, -UMESSE -OS, -AS, -AESSE LEHENALDIA (4.-i +..... -ARI, -ERI, -I, -IRI ORAINA (3.-re +..... 1., 2., 3. eta4. INFINITIBO 74. INFINITIBO PASIBA AUDITUMIRI audit um , audit am , audit am esse audit os , audit as , audit a esse AUDIR I 4. RECTUMIRI rect um , rect am , rect um esse rect os , rect as , rect aesse REG I 3. VISUMIRI vis um , vis am , vis um esse vis os , vis as , vis a esse VIDER I 2. AMATUMIRI amat um , amat am , amat um esse amat os , amat as , amat aesse AMAR I 1. GEROALDIA LEHENALDIA ORAINA 75. PARTIZIPIO PASIBA - ND US,-A,-UM - US, -A, -UM EZ DAGO 4. - ND US,-A,-UM - US, -A, -UM EZ DAGO 3. - ND US,-A,-UM - US, -A, -UM EZ DAGO 2. - ND US,-A,-UM -US, -A, -UM EZ DAGO 1. GEROALDIA edo GERUNDIVOA (3.-re + ... LEHENALDIA (4.-um +... ORAINA 76. PARTIZIPIO PASIBA AUDIE ND US,-A,-UM AUDIT US, -A, -UM 4. REGE ND US,-A,-UM RECT US, -A, -UM 3. VIDE ND US,-A,-UM VIS US, -A, -UM 2. AMA ND US,-A,-UM AMAT US, -A, -UM 1. GEROALDIA LEHENALDIA K. 77. GERUNDIOABETI AKTIBA AUDIE ND O AUDIE ND O AUDIE ND I AUDIE ND UM 4. REGE ND O REGE ND O REGE ND I REGE ND UM 3. VIDE ND O VIDE ND O VIDE ND I VIDE ND UM 2. AMA ND O AMA ND O AMA ND I AMA ND UM 1. ABL. DAT. GEN. AKUS. K. 78. SUPINOA AUDIT U AUDIT UM 4. RECT U RECT UM 3. VIS U VIS UM 2. AMAT U AMAT UM 1. PASIBA AKTIBA KON. 79. ADITZ-GAKOAK

Aditzforma guztiek informazio ezberdin batzuk(sujetoa, denbora, modua, ahotsa...) ematen dizkigute, informazio hau adierazte-ko, forma bakoitzakbere osagarriakditu.

Ezaugarri garrantzitsuenak hauexek dira:

80. ADITZ-GAKOAK

Desinentzi pertsonalak eta Moduzko-denborazko ezaugarriak:

o (m), s, t, mus, tis, ntAKT. SUJETOA

(o)r, ris, tur, mur, mini, nturPAS. SUJETO PAZ.

Indik. Oraina:desinentziak zuzenean erroari itsatsiak

Indik. Imperfektoa: - BA -

Indik. Ger. Inp.: (1. / 2.)- BO -, - BI -, - BU - (3. / 4.) A -, - E

Subj. Oraina: 1. E -; 2. A -; 3. /4 .A

Subj.Inperfektua:- RE -

81. ADITZ-GAKOAK

Ind. Perfektua:desinentzi bereziak: i,isti, it, imus,istis, erunt / ere eta zuzenean itsatsiak

Ind. Pluskuanperfektua: - ERA -

Ind. Ger. Perfektua: - ER(I) -

Subj. Perfektua: - ERI -

Subj. Pluskuanperfektua: - ISSE -

Inf. Oraina Aktiba: - RE

Inf. Oraina Pasiba: - (R)I

82. ADITZ-GAKOAK

Infinitibo perfektua aktiba: - ISSE

Infinitibo perfektua pasiba: - UM, AM, UM ESSE

- OS,AS,A ESSE

Infinitibo geroaldia aktiba:- UR -UM, AM, UM ESSE

-UR - OS,AS,AESSE

Infinitibo geroaldia pasiba:- UMIRI

Partizipio oraina: - NS , - NT -+ 3. Dek. bukaerak

Partizipio perfektua :US, A, UM BUKAERAK

83. ADITZ-GAKOAK

Partizipio geroaldia aktiba:- UR - US, A, UM

Partizipio geroaldia pasiba:- ND - US, A, UM

Gerundioa:- ND - UM, I, O, O

Gerundiboa:- ND - UM, I, O, O

Supino aktiba:- UM

Supino pasiba:- U

Agintera oraina :Erroasin ms / - TE

Agintera geroaldia:- T -

84. ITZULPENAK

Itzulpenak egiteko IKUSI aditza hartuko dugu eredu, gero euskarako konbinaketa guztiak ( nor, nork, nori, zer, pluralgilea ...) ondo itzultzeko kontuan izan behar ditugu.

Subjuntiboamenpeko esaldietan erabiltzen denez, sarritan edota askotan aditza nominalizatuarekin itzul dezakegu:-TEKO,

-TZEKO, -TEA, -TZEA

85. ITZULPENAK

Ind. Oraina:ikusten dut, ikusten ari naiz, dakusat

Ind. Inperf.:ikusten nuen, ikusten ari nintzen, nenkusan

Ind. Ger. Inp.:ikusiko dut, ikusi arituko dut

Ind. Perfek.:ikusi dut, ikusi nuen, ikusi izan nuen

Ind. Plusk.:ikusia nuen, ikusi izan nuen

86. ITZULPENAK

Ind. Gero. Perf.:ikusia izango dut

Subjuntibo oraina:ikus dezadan

Subjuntibo inperfektua:ikus nezan

Agintera: ikus ezazu

Infinitibo oraina: ikustea, - (e)la

Infinitibo perfektua:ikusi izatea, - (e)la

87. ITZULPENAK

Infinitibo geroaldia:ikusiko duda-la

Partizipio oraina:ikusten duena, ikusle, ikusiz

Partizipio perfektua:ikusi duena, ikusirik, ikusitako

Partizipio geroaldia:ikusiko duena

Gerundioa:ikustera, ikusteko, ikustearen, ikusteari

Gerundiboa:ikusgarria izateko

88. ITZULPENAK

Supino aktiba:ikustera

Supino pasiba:ikusgarri

OHARRA:

Itzulpen hauetan aldaketak egon daitezke, gida orokor bat bezala agertzen dira.

89. TOP-ADITZ

Modu, denbora, pertsona ... Bat edo bestea garrantzitsuagoa dela ezin daiteke esan.

Baina estadistikokiTOP-ADITZbat egin dezakegu, batez ere erabiltzen ditugun testuak kontuan izanda.

Hau dela-etaTOP-ADITZ bat egitera ausartu gara.

90. TOP-ADITZ

Generalitateak:

3. Pertsona Pluralada gehien agertzen dena.

Lehenaldiko denborakgehiago agertzen dira.

Aktiba hasieran asko agertzen da, baina autore ezberdinentestuetan pasiba gehiago.

Formaezpertsonalak asko agertzen dira .

91. TOP-ADITZ

Indik. Oraina: ******** 8

Indik. Inperf.: ********* 9

Indik. Ger. Inp.:** 2

Indik. Ger. Perfk.: ** 2

Subj. Oraina: ** 2

Subj. Inperf.: ******* 7

92. TOP-ADITZ

Indik. Perfk.:********** 10

Indik. Plusk.:********* 9

Indik. Ger. Perf.: ** 2

Subj. Perf.: **2

Subj. Plusk.: ******* 7

Inf. Oraina: ****** 6

Inf. Perfek.: ******* 7

93. TOP-ADITZ

Partizipio oraina: ***** 5

Partizipio perfektua:********** 10

Partizipio geroaldia: ***** 5

Gerundioa: **** 4

Gerundiboa: *** 3

Supinoa: ** 2

Agintera: * 1

94. CURIOSITATES

Adituek LatinakXXX MILIA aditzdituela esaten dute.

Aditz guztien barruanbostpasei irregular daude.

Beste aditz batzuk SUM osakinak dira, hau da,SUM aditzarekin osatuakdaude.

Lehenaldiko denborak guztiek era berean egiten dituzte.

95. CURIOSITATES

Ezregularrak aditzak:

Volo, vis, velle, voluinahi izan

Nolo, nonvis /non vis, nolle, noluinahi ez izan

Malo, malis, malle, maluinahiago izan

Eo, is, ire, ivi / ii, itumjoan

Fero, fers, ferre, tuli, latumeraman

Feror, ferris, ferri, latus sumeramana izan

Fio, fis, fieri, factus sumegina izan

96. CURIOSITATES

Dauzkaten irregularitateak hauxek dira, noski laburtuz:

Erroakirregularrak dira.

Normalean bakarrikIndikatibo Orainandauzkaten irregulartasunak.

3. Aditz-jokutikkonjugatzen dira.

97. SUM OSAKINAK

Aditz batzuk SUM aditzarekin osaturik daude, horrexegatik SUM bezala konjugatzen dira.

Ab-sum, ab-es, ab-esse, a-fui ez egon, hurrun egon, -tik gon

Ad-sum, ad-es, ad-esse, ad-fui egon, agirian egon

De-sum, de-es, d-esse, de-fui falta izan

In-sum, in-es, in-esse, in-fui -(e)n egon

Inter-sum, inter-es, inter-esse, inter-fui tartekatu

ob-sum, ob-es, ob-esse, ob-fui oztopatu

Pos-sum, pot-es, po-sse, po-tui ahalizan

98. SUM OSAKINAK

Prae-sum, prae-es, pra-esse, prae-fui aurrean egon, presiditu

Pro-sum, prod-es, prod-esse, pro-fui probetxugarri izan

Sub-sum, sub-es, sub-esse behean egon

Super-sum,super-es, super-esse, super-fui soberan egon

99. VALE !!!

Documenta, quae in hac presentationevisa sunt, vobis delectandaet nimis gravia non sint, vos saluto!!!

In proxima occasione mutuo videamur sperans...

Linguae Latinae magister, multas et magnas gratias dans,os salutat!!!

IN DRAGONIS MONTE.....

Aditzak E B

Business

Transcript of Aditzak E B