ADITZ SINTETIKOA

E U S K A L T Z A I N D I A R E N B I L E R A B E R E Z I A

D o n o s t i a k o D i p u t a z i o a r e n j a u r e g i a n b i l d u r i k 1 9 7 7 - g a r r e n e k o

a b u z t u a r e n 2 6 - a n A i t a V i l l a s a n t e e u s k a l t z a i n b u r u a , H a r i t s c h e l h a r

b u r u o r d e a , Dav an t, L a f i t t e , Larre, Ir a t z e d e r , M i t x e l e n a , Kn or r,

S a t r u s t e g i , I r i g o y e n eta San M a r t i n e u s k a l t z a i n jau n a k eta Be-

r ri a t u a , Kin t a n a , I n t x a u s t i eta T x i l l a r d e g i l a g u n t z a i l e eta

a d^ tz b a t z o r d e k o jaunak, eta, ba i t a L e t a m e n d i a , M u x i k a , Z e a r r e t a

eta L i z u n d i a l a g u n t z a i l e jau n a k ere^ p r e s t a t u den eta e s k u a r t e a n

du te n a d i t z s i n t e t i k o a r e n b i l d u m a r i E u s k a l t z a i n d i a r e n b a i e t z a

e m a t e a z eta be r e a b e z a l a a i t o r t z e a z i h a r d u t e k o , a z k e n o h a r r a k

eg in o n d o a n b o t o e t a r a j o t z e a e r a b a k i da.

J ea n H i r i a r t U r r u t y - k H a r i t s c h e l h a r r i e m a n dio b o t e r e a eta

P. L a r z a b a l - e k ere bai.

H o n e l a a t e r a da: 13 b oto b a i e t z eta 0 e z e t z . O n t z a t h a r t u a

g e l d i t u da.

7 89

EGON

nago nagoke nagoen banago (nagoen)hago hagoke hagoen bahago hagodago dagoke dagoen badago begogaude gaudeke gauden bagaude (gauden)zaude zaudeke zauden bazaude zaudezaudete zaudekete zaudeten bazaudete zaudetedaude (1) daudeke(1) dauden badaude beude

nengoen nengoke nengokeen banengohengoen hengoke hengokeen bahengozegoen legoke zegokeen balegogeunden geundeke geundekeen bageundezeunden zeundeke zeundekeen bazeundezeundeten zeundekete zeundeketen bazeundetezeuden (2) leudeke zeudekeen baleude

I. 2nagokik/-kinnagokio

nagokiake/-kinakenagokioke

nagokian/-kinannagokion

banagokik/-kinbanagokio

nagokizunagokizuenagokie

nagokizukenagokizuekenagokieke

nagokizunnagokizuennagokien

banagokizubatíagokizuebanagokie

hagokit hagokidake hagokidan bahagokit

hagokiohagokigu

hagokiokehagokiguke

hagokionhagokigun

bahagokiobahagokigu

hagokie hagokieke hagokien bahagokie

dagokitdagokik/-kindagokiodagokigudagokizudagokizuedagokie

dagokidakedagokiake/-kinakedagokiokedagokigukedagokizukedagokizuekedagokieke

dagokidandagokian/-kinandagokiondagokigundagokizundagokizuendagokien

badagokitbadagokik/-kinbadagokiobadagokigubadagokizubadagokizuebadagokie

(1) aagoz-, zagoz- -te, dagoz- datiboa hartzen dutenerako soilik onhartzen dira: hots, gagozkio, zagozkit, za.gozk.iote, dagozkizu eta abarretarako.

(2) gengoz-, zengoz-, zengoz- -te, zegoz- azkenburuan -{e)n dutelarik, noski, datiboa h a r tzen dutenerako soilik onhartzen dira: hots, zengozkion, zengozkidan, zengozkieten, zegoz- kian eta abarretarako.

790 EUSKERA - XXII (2. aldia)

gagozkik/-kingagozkio

gagozkizugagozkizuegagozkie

zagozkit

zagozkiozagozkigu

zagozkie

zagozkidate

zagozkiotezagozkigute

zagozkiete

dagozkitdagozkik/-kindagozkiodagozkigudagozkizudagozkizuedagozkie

I. 3 hagokit

hagokiohagokigu

hagokie

begokitbegokik/-kinbegokiobegokigubegokizubegokizuebegokie

zagozkit

zagozkiozagozkigu

gagozkiake/-kinakegagozkioke

gagozkizukegagozkizuekegagozkieke

zagozkidake

zagozkiokezagozkiguke

zagozkieke

zagozkidakete

zagozkioketezagozkigukete

zagozkiekete

dagozkidakedagozkiake/-kinakedagozkiokedagozkigukedagozkizukedagozkizuekedagozkieke

gagozkianAkinangagozkion

gagozkizungagozkizuengagozkien

zagozkidan

zagozkionzagozkigun

zagozkien

zagozkidaten

zagozkiotenzagozkiguten

zagozkieten

dagozkidandagozkian/-kinandagozkiondagozkigundagozkizundagozkizuendagozkien

bagagozkik/-kinbagagozkio

bagagozkizubagagozkizuebagagozkie

bazagozkit

bazagozkiobazagozkigu

bazagozkie

bazagozkidate

bazagozkiotebazagozkigute

bazagozkiete

badagozkitbadagozkikAkinbadagozkiobadagozkigubadagozkizubadagozkizuebadagozkie

zagozkie

791

zagozkidate

zagozkiotezagozkigute

zagozkiete

begozkitbegozkik/-kinbegozkiobegozkigubegozkizubegozkizuebegozkie

I. 4nengokian/-kinannengokion

nengokizunnengokizuennengokien

nengokiake/-kinakenengokioke

nengokizukenengokizuekenengokieke

nengokiakeen/-kinakeennengokiokeen

nengokizukeennengokizuekeennengokiekeen

banengokik/-kinbanengokio

banengokizubanengokizuebanengokie

hengokidan

hengokionhengokigun

hengokien

hengokidake

hengokiokehengokiguke

hengokieke

hengokidakeen

hengokiokeenhengokigukeen

hengokiekeen

bahengokit

bahengokio

bahengokie

zegokidanzegokian/-kinanzegokionzegokigunzegokizunzegokizuenzegokien

legokidakelegokiake/-kinakelegokiokelegokigukelegokizukelegokizuekelegokieke

zegokidakeenzegokiakeen/-kinakeenzegokiokeenzegokigukeenzegokizukeenzegokizuekeenzegokiekeen

balegokitbalegokik/-kinbalegokiobalegokigubalegokizubalegokizuebalegokie

gengozkian-kinangengozkion

gengozkizungengozkizuengengozkien

gengozkiake-kinake gengozkiakeen/-kinakeen bagengozkik/-kin gengozkioke gengozkiokeen bagengozkio

gengozkizuke gengozkizukeen bagengozkizugengozkizueke gengozkizuekeen bagengozkizuegengozkieke gengozkiekeen bagengozkie

zengozkidan

zengozkionzengozkigun

zengozkidake

zengozkiokezengozkiguke

zengozkidakeen

zengozkiokeenzengozkigukeen

bazengozkit

bazengozkiobazengozkigu

zengozkien zengozkieke zengozkiekeen bazengozkie

EUSKERA - XXII (2. aldia)

zengozkidaten zengozkidakete

zengozkiotenzengozkiguten

zengozkioketezengozkigukete

zengozkieten

zegozkidanzegozkian/kinanzegozkionzegozkigunzegozkizunzegozkizuenzegozkien

zengozkiekete

legozkidakelegozkiake/-kinakelegozkiokelegozkigukelegozkizukelegozkizuekelegozkieke

zengozkidaketen bazengozkidate

zengozkioketen bazengozkiotezengozkiguketen bazengozkigukete

zengozkieketen bazengozkiete

zegozkidakeen balegozkitzegozkiakeen/kinakeen balegozkik/-kinzegozkiokeen balegozkiozegozkigukeen balegozkiguzegozkizukeen balegozkizuzegozkizuekeen balegozkizuezegozkiekeen balegozkie

793

JOAN

noahoadoagoazzoazzoaztedoaz

noakehoakedoakegoazkezoazkezoazketedoazke

noanhoandoangoazenzoazenzoaztendoazen

banoabahoabadoabagoazbazoazbazoaztebadoaz

(noan)hoabihoa(goazen)zoazzoaztebihoaz

nindoanhindoanzihoan'gindoazenzindoazenzindoaztenzihoazen

nindoakehindoakelihoakegindoazkezindoazkezindoazketelihoazke

nindoakeen banindoa hindoakeen bahindoa zihoakeen balihoa gindoazkeen bagindoaz zindoazkeen bazindoaz zindoazketen bazindoazte zihoazkeen balihoaz

noakik/-kinnoakio

noakiake/kinakenoakioke

noakian/-kinannoakion

banoakik/-kinbanoakio

noakizunoakizuenoakie

noakizukenoakizuekenoakieke

noakizunnoakizuennoakien

banoakizubanoakizuebanoakie

hoakit hoakidake hoakidan bahoakit

hoakiohoakigu

hoakiokehoakiguke

hoakionhoakigun

bahoakiobahoakigu

hoakie hoakieke hoakien bahoakie

dihoakit dihoakik/-kin dihoakio dihoakigu dihoakizu

i dihoakizue 1 dihoakie

dihoakidakedihoakiake/-kinakedihoakiokedihoakigukedihoakizukedihoakizuekedihoakieke

dihoakidandihoakian/k inandihoakiondihoakigundihoakizundihoakizuendihoakien

badihoakitbadihoakik/-kinbadihoakiobadihoakigubadihoakizubadihoakizuebadihoakie

| doakit doakik/-kin doakio doakigu doakizu doakizue doakie (3)

doakidakedoakiake/-kinakedoakiokedoakigukedoakizukedoakizuekedoakieke

doakidandoakiaiV-kinandoakiondoakigundoakizundoakizuendoakien

badoakitbadoakik/-kinbadoakiobadoakigubadoakizubadoakizuebadoakie

794 EUSKERA - XXII (2. aldia)

goazkik/-kingoazkio

goazkiake/-kinakegoazkioke

goazkian/-kinangoazkion

bagoazkik/-kinbagoazkio

goazkizugoazkizuegoazkie

goazkizukegoazkizuekegoazkieke

goazkizungoazkizuengoazkien

bagoazkizubagoazkizuebagoazkie

zoazkit zoazkidake zoazkidan bazoazkit

zoazkiozoazkigu

zoazkiokezoazkiguke

zoazkionzoazkigun

bazoazkiobazoazkigu

zoazkie zoazkieke zoazkien bazoazkie

zoazkidate zoazkidakete zoazkidaten bazoazkidate

zoazkiotezoazkigute

zoazkioketezoazkigukete

zoazkiotenzoazkiguten

bazoazkiotebazoazkigute

zoazkiete zoazkiekete zoazkieten bazoazkiete

dihoazkitdihoazkik/-kindihoazkiodihoa?kigudihoazkizudihoazkizuedihoazkie

dihoazkidakedihoazkiake/-kinakedihoazkiokedihoazkigukedihoazkizukedihoazkizuekedihoazkieke

dihoazkidandihoazkian/-kinandihoazkiondihoazkigundihoazkizundihoazkizuendihoazkien

badihoazkitbadihoazkikAkinbadihoazkiobadihoazkigubadihoazkizubadihoazkizuebadihoazkie

doazkitdoazkik/-kindoazkiodoazkigudoazkizudoazkizuedoazkie (3)

doazkidakedoazkiake/-kinakedoazkiokedoazkigukedoazkizukedoazkizuekedoazkieke

doazkidandoazkian/-kinandoazkiondoazkigundoazkizundoazkizuendoazkien

badoazkitbadoazkik/-kinbadoazkiobadoazkigubadoazkizubadoazkizuebadoazkie

II. 3 hoakit

hoakiohoakigu

hoakie

bihoakitbihoakik/-kinbihoakiobihoakigubihoakizubihoakizuebihoakie

(3) Beraz, hirugarren pertsonetarako, bai dihoakit eta dihoazkit, bai doakit eta doazkit gisakoak ere ontzat ematen dira.

795

zoazkit

zoazkiozoazkigu

zoazkie

zoazkidate

zoazkiotezoazkigute

zoazkiete

bihoazkitbihoazkik/-kinbihoazkiobihoazkigubihoazkizubihoazkizuebihoazkie

II. 4nindoakian/-kinannindoakion

nindoakizunnindoakizuennindoakien

nindoakiake/-kinakenindoakioke

nindoakizukenindoakizuekenindoakieke

nindoakiakeen/-kmakeennindoakiokeen

nindoakizukeennindoakizuekeennindoakiekeen

banindoakik/-kinbanindoakio

banindoakizubanindoakizuebanindoakie

hindoakidan

hindoakionhindoakigun

hindoakien

hindoakidake

hindoakiokehindoakiguke

hindoakieke

hindoakidakeen

hindoakiokeenhindoakigukeen

hindoakiekeen

bahindoakit

bahindoakiobahindoakigu

bahindoakie

zihoakidanzihoakian/-kinanzihoakionzihoakigunzihoakizunzihoakizuenzihoakien

lihoakidakelihoakiake/-kinakelihoakiokelihoakigukelihoakizukelihoakizuekelihoakieke

zihoakidakeenzihoakiakeen/kinakeenzihoakiokeenzihoakigukeenzihoakizukeenzihoakizuekeenzihoakiekeen

balihoakitbalihoakik/-kinbalihoakiobalihoakigubalihoakizubalihoakizuebalihoakie

gmdoazkiakeen/-kinakeengindoazkiokeen

gindoazkian/-kinangindoazkion

gindoazkizungindoazkizuengindoazkien

gindoazkiake/-kinakegindoazkioke

gindoazkizukegindoazkizuekegindoazkieke

gindoazkizukeengindoazkizuekeengindoazkiekeen

bagindoazkik/-kinbagindoazkio

bagindoazkizubagindoazkizuebagindoazkie

796 EUSKERA - XXII (2. aldia)

zindoazkidan

zindoazkionzindoazkigun

zindoazkien

zindoazkidaten

zindoazkiotenzindoazkiguten

zindoazkieten

zindoazkidake

zindoazkiokezindoazkiguke

zindoazkieke

zindozkidakete

zindoazkioketezindoazkigukete

zindoazkiekete

zindoazkidakeen

zindoazkiokeenzindoazkigukeen

zindoazkiekeen

zindoazkidaketen

zindoazkioketenzindoazkiguketen

zindoazkieketen

bazindoazkit

bazindoazkiobazindoazkigu

bazindoazkie

bazindoazkidate

bazindoazkiotebazindoazkigute

bazindoazkiete

zihoazkidanzihoazkian/-kinanzihoazkionzihoazkigunzihoazkizunzihoazkizuenzihoazkien

lihoazkidakelihoazkiake/-kinakelihoazkiokelihoazkigukelihoazkizukelihoazkizuekelihoazkieke

zihoazkidakeenzihoazkiakeen/-kinakeenzihoazkiokeenzihoazkigukeenzihoazkizukeenzihoazkizuekeenzihoazkiekeen

balihoazkitbalihoazkik/-kinbalihoazkiobalihoazkigubalihoazkizubalihoazkizuebalihoazkie

797

III.

III. 2

ETORRI

nator natorke natorren banator (natorren)hator hatorke hatorren bahator hatordator datorke datorren badator betorgatoz gatozke gatozen bagatoz (gatozen)zatoz zatozke zatozen bazatoz zatozzatozte zatozkete zatozten bazatozte zatoztedatoz datozke datozen badatoz betoz

nentorren nentorke nentorkeen banentorhentorren hentorke hentorkeen bahentorzetorren letorke zetorkeen baletorgentozen gentozke gentozkeen bagentozzentozen zentozke zentozkeen bazentozzentozten zentozkete zentozketen bazentoztezetozen letozke zetozkeen baletoz

natorkik/-kinnatorkio

natorkizunatorkizuenatorkie

hatorkit

hatorkiohatorkigu

hatorkie

datorkitdatorkik/-kindatorkiodatorkigudatorkizudatorkizuedatorkie

natorkiake/-kinakenatorkioke

natorkizukenatorkizuekenatorkieke

hatorkidake

hatorkiokehatorkiguke

hatorkieke

datorkidakedatorkiake/-kinakedatorkiokedatorkigukedatorkizukedatorkizuekedatorkieke

natorkian/-kinannatorkion

natorkizunnatorkizuennatorkien

hatorkidan

hatorkionhatorkigun

hatorkien

datorkidandatorkiaiV-kinandatorkiondatorkigundatorkizundatorkizuendatorkien

banatorkik/-kinbanatorkio

banatorkizubanatorkizuebanatorkie

bahatorkit

bahatorkiobahatorkigu

bahatorkie

badatorkitbadatorkik/-kinbadatorkiobadatorkigubadatorkizubadatorkizuebadatorkie

gatozkik/-kingatozkio

gatozkizugatozkizuegatozkie

gatozkiake/-kinakegatozkioke

gatozkizukegatozkizuekegatozkieke

gatozkian/-kinangatozkion

gatozkizungatozkizuengatozkien

bagatozkik/-kinbagatozkio

bagatozkizubagatozkizuebagatozkie

798 EUSKERA - XXII (2. aldia)

zatozkit zatozkidake

zatozkiozatozkigu

zatozkiokezatozkiguke

zatozkie zatozkieke

zatozkidan bazatozkit

zatozkionzatozkigun

bazatozkiobazatozkigu

zatozkien bazatozkie

zatozkidate

zatozkiotezatozkigute

zatozkiete

zatozkidakete

zatozkioketezatozkigukete

zatozkiekete

zatozkidaten

zatozkiotenzatozkiguten

zatozkieten

bazatozkidate

bazatozkiotebazatozkigute

bazatozkiete

datozkitdatozkik/-kindatozkiodatozkigudatozkizudatozkizuedatozkie

datozkidake datozkiake/-kinake datozkioke datozkiguke datozkizuke datozkizueke datozkieke

datozkidandatozkian/-kinandatozkiondatozkigundatozkizundatozkizuendatozkien

badatozkitbadatozkik/-kinbadatozkiobadatozkigubadatozkizubadatozkizuebadatozkie

III. 3 hatorkit

hatorkiohatorkigu

hatorkie

betorkitbetorkik/-kinbetorkiobetorkigubetorkizubetorkizuebetorkie

zatozkit

zatozkiozatozkigu

zatozkie

zatozkidate

zatozkiotezatozkigute

zatozkiete

799

betozkitbetozkik/-kinbetozkiobetozkigubetozkizubetozkizuebetozkie

III. 4nentorkian/-kinannentorkion

nentorkiake/-kinakenentorkioke

nentorkiakeen/-kinakeennentorkiokeen

banentorkik/-kinbanentorkio

nentorkizunnentorkizuennentorkien

nentorkizukenentorkizuekenentorkieke

nentorkizukeennentorkizuekeennentorkiekeen

banentorkizubanentorkizuebanentorkie

hentorkidan

hentorkionhentorkigun

hentorkien

hentorkidake

hentorkiokehentorkiguke

hentorkieke

hentorkidakeen

hentorkiokeenhentorkigukeen

hentorkiekeen

bahentorkit

bahentorkiobahentorkigu

bahentorkie

zetorkidanzetorkian/-kinanzetorkionzetorkigunzetorkizunzetorkizuenzetorkien

letorkidakeletorkiake/-kinakeletorkiokeletorkigukeletorkizukeletorkizuekeletorkieke

zetorkidakeenzetorkiakeen/-kinakeenzetorkiokeenzetorkigukeenzetorkizukeenzetorkizuekeenzetorkiekeen

baletorkitbaletorkik/-kinbaletorkiobaletorkigubaletorkizubaletorkizuebaletorkie

gentozkian/-kinangentozkion

gentozkizun gentozkizuen gentozkien '

zentozkidan

zentozkionzentozkigun

zentozkien

gentozkiake/-kinakegentozkioke

gentozkizukegentozkizuekegentozkieke

zentozkidake

zentozkiokezentozkiguke

zentozkieke

gentozkiakeen/-kiiiakeengentozkiokeen

gentozkizukeengentozkizuekeengentozkiekeen

zentozkidakeen

zentozkiokeenzentozkigukeen

zentozkiekeen

bagentozkik/-kinbagentozkio

bagentozkizubagentozkizuebagentozkie

bazentozkit

bazentozkiobazentozkigu

bazentozkie

zentozkidaten

zentozkiotenzentozkiguten

zentozkidakete

zentozkioketezentozkigukete

zentozkidaketen

zentozkioketenzentozkiguketen

bazentozkidate

bazentozkiotebazentozkigute

zentozkieten zentozkiekete zentozkieketen bazentozkiete

800 EUSKERA - XXII (2. aldia)

zetozkidanzetozkian/-kinanzetozkionzetozkigunzetozkizunzetozkizuenzetozkien

letozkidakeletozkiake/-kinakeletozkiokeletozkigukeletozkizukeletozkizuekeletozkieke

zetozkidakeenzetozkiakeen/-kinakeenzetozkiokeenzetozkigukeenzetozkizukeenzetozkizuekeenzetozkiekeen

baletozkitbaletozkik/-kinbaletozkiobáletozkigubaletozkizubaletozkizuebaletozkie

801

IBILI

nabil nabilke nabilen banabil (nabilen)hábil habilke habilen bahabil hábildabil dabilke dabilen badabil bebilgabiltza gabilzke gabiltzan bagabiltza (gabiltzan)zabiltza zabilzke zabiltzan bazabiltza zabiltzazabiltzate zabilzkete zabiltzaten bazabiltzate zabiltzatedabiltza dabilzke dabiltzan badabiltza bebiltza

nenbilen nenbilke nenbilkeen banenbilhenbilen henbilke henbilkeen bahenbilzebilen lebilke zebilkeen balebilgenbiltzan genbilzke genbilzkeen bagenbiltzazenbiltzan zenbilzke zenbilzkeen bazenbiltzazenbiltzaten zenbilzkete zenbilzketen bazenbiltzatezebiltzan lebilzke zebilzkeen balebil tza

nabilkik/-kinnabilkio

nabilkiake/-kinakenabilkioke

nabilkian/-kinannabilkion

banabilkik/-kinbanabilkio

nabilkizunabilkizuenabilkie

nabilkizukenabilkizuekenabilkieke

nabilkizunnabilkizuennabilkien

banabilkizubanabilkizuebanabilkie

habilkit habilkidake habilkidan bahabilkit

habilkiohabilkigu

habilkiokehabilkiguke

habilkionhabilkigun

bahabilkiobahabilkigu

habilkie habilkieke habilkien bahabilkie

dabilkitdabilkik/-kindabilkiodabilkigudabilkizudabilkizuedabilkie

dabilkidakedabilkiake/-kinakedabilkiokedabilkigukedabilkizukedabilkizuekedabilkieke

dabilkidandabilkian/-kinandabilkiondabilkigundabilkizundabilkizuendabilkien

badabilkitbadabilkik/-kinbadabilkiobadabilkigubadabilkizubadabilkizuebadabilkie

gabilzkik/-kingabilzkio

gabilzkiake/-kinakegabilzkioke

gabilzkian/-kinangabilzkion

bagabilzkik/-kinbagabilzkio

gabilzkizugabilzkizuegabilzkie

gabilzkizukegabilzkizuekegabilzkieke

gabilzkizungabilzkizuengabilzkien

bagabilzkizubagabilzkizuebagabilzkie

802 EUSKERA - XXII (2. aldia)

zabilzkit zabilzkidake

zabilzkiozabilzkigu

zabilzkiokezabilzkiguke

zabilzkie zabilzkieke

zabilzkidan bazabilzkit

zabilzkionzabilzkigun

bazabilzkiobazabilzkigu

zabilzkien bazabilzkie

zabilzkidate

zabilzkiote zabilzkigu te

zabilzkiete

zabilzkidakete

zabilzkioketezabilzkigukete

zabilzkiekete

zabilzkidaten

zabilzkiotenzabilzkiguten

zabilzkieten

bazabilzkidate

bazabilzkiotebazabilzkigute

bazabilzkiete

dabilzkitdabilzkik/-kindabilzkiodabilzk.igudabilzkizudabilzkizuedabilzkie

dabilzkidake dabilzkiake/-kinake dabilzkioke dabilzkiguke dabilzkizuke dabilzkizueke dabilzkieke

dabilzkidan dabilzkianAkinan dabilzkion dabilzkigun dabilzkizun dabilzkizuen dabilzkien

badabilzkitbadabilzkik/-kinbadabilzkiobadabilzkigubadabilzkizubadabilzkizuebadabilzkie

IV. 3 habilkit

habilkiohabilkigu

habilkie.

bebilkitbebilkik/-kinbebilkiobebilkigubebilkizubebilkizuebebilkie

zabilzkit

zabilzkiozabilzkigu

zabilzkie

zabilzkidate

zabilzkiote zabilzkigu te

zabilzkiete

803

bebilzkitbebilzkik/-kinbebilzkiobebilzkigubebilzkizubebilzkizuebebilzkie

IV. 4nenbilkian/-kinannenbilkion

nenbilkizunnenbilkizuennenbilkien

nenbilkiake/-kinakenenbilkioke

nenbilkizukenenbilkizuekenenbilkieke

nenbilkiakeen/-kinakeennenbilkiokeen

nenbilkizukeennenbilkizuekeennenbilkiekeen

banenbilkik/-kinbanenbilkio

banenbilkizubanenbilkizuebanenbilkie

henbilkidan

henbilkionhenbilkigun

henbilkien

henbilkidake

henbilkiokehenbilkiguke

henbilkieke

henbilkidakeen

henbilkiokeenhenbilkigukeen

henbilkiekeen

bahenbilkit

bahenbilkiobahenbilkigu

bahenbilkie

zebilkidanzebilkian/-kinanzebilkionzebilkigunzebilkizunzebilkizuenzebilkien

lebilkidakelebilkiake/-kinakelebilkiokelebilkigukelebilkizukelebilkizuekelebilkieke

zebilkidakeenzebilkiakeen/-kinakeenzebilkiokeenzebilkigukeenzebilkizukeenzebilkizuekeenzebilkiekeen

balebilkitbalebilkik/-kinbalebilkiobalebilkigubalebilkizubalebilkizuebalebilkie

genbilzkian/-kinangenbilzkion

genbilzkizungenbilzkizuengenbilzkien

genbilzkiake/-kinake genbilzkiakeen/-kinakeen bagenbilzkik/-kingenbilzkioke genbilzkiokeen bagenbilzkio

genbilzkizukegenbilzkizuekegenbilzkieke

genbilzkizukeengenbilzkizuekeengenbilzkiekeen

bagenbilzkizubagenbilzkizuebagenbilzkie

zenbilzkidan

zenbilzkionzenbilzkigun

zenbilzkien

zenbilzkidake

zenbilzkiokezenbilzkiguke

zenbilzkieke

zenbilzkidakeen

zenbilzkiokeenzenbilzkigukeen

zenbilzkiekeen

bazenbilzkit

bazenbilzkiobazenbilzkigu

bazenbilzkie

zenbilzkidaten

zenbilzkiotenzenbilzkiguten

zenbilzkidakete

zenbilzkioketezenbilzkigukete

zenbilzkidaketen

zenbilzkioketenzenbilzkigukete

bazenbilzkidate

bazenbilzkiotebazenbilzkigute

zenbilzkieten zenbilzkiekete zenbilzkieketen bazenbilzkiete

804 EUSKERA - XXII (2. aldia)

zebilzkidanzebilzkian/-kinanzebilzkionzebilzkigunzebilzkizunzebilzkizuenzebilzkien

lebilzkidakelebilzkiake/-kinakelebilzkiokelebilzkigukelebilzkizukelebilzkizuekelebilzkieke

zebilzkidakeenzebilzkiakeen/-kinakeenzebilzkiokeenzebilzkigukeenzebilzkizukeenzebilzkizuekeenzebilzkiekeen

balebilzkitbalebilzkik/-kinbalebilzkiobalebilzkigubalebilzkizubalebilzkizuebalebilzkie

ATXEKI / (ETXEK1)

hatxekitdatxekit

zatxezkitzatxezkidatedatxezkit

hentxekidanzetxekidan

zentxezkidanzentxezkidatenzetxezkidan

hentxekidakeletxekidake

zentxezkidakezentxezkidaketeletxezkidake

natxekik/-kin

datxekik/-kingatxezkik/-kin

nentxekian/-kinan

zetxekiaiV-kinangentxezkian/-kinan

nentxekiake/-kinake

letxekiake/-kinakegentxezkiake/-kinake

datxezkik/-kin zetxezkian/-kinan letxezkiake/-kinake

natxekiohatxekiodatxekiogatxezkiozatxezkiozatxezkiotedatxezkio

nentxekionhentxekionzetxekiongentxezkionzentxezkionzentxezkiotenzetxezkion

nentxekiokehentxekiokeletxekiokegentxezkiokezentxezkiokezentxezkioketeletxezkioke

hatxekigudatxekigu

zatxezkiguzatxezkigutedatxezkigu

natxekizu

datxekizugatxezkizu

datxezkizu

hentxekigunzetxekigun

zentxezkigunzentxezkigutenzetxezkigun

nentxekizun

zetxekizungentxezkizun

zetxezkizun

hentxekigukeletxekiguke

zentxezkigukezentxezkiguketeletxezkiguke

nentxekizuke

letxekizukegentxezkizuke

letxezkizuke

natxekizue nentxekizuen nentxekizueke

datxekizuegatxezkizue

zetxekizuengentxezkizuen

letxekizuekegentxezkizueke

betxekit

betxezkit

betxekik/-kin

betxezkik/-kin

betxekio

betxezkio

betxekigu.

betxezkigu

betxekizu

betxezkizu

betxekizue

datxezkizue zetxezkizuen letxezkizueke betxezkizue

806 EUSKERA - XXII (2. aldia)

natxekiehatxekiedatxekiegatxezkiezatxezkiezatxezkietedatxezkie

nentxekienhentxekienzetxekiengentxezkienzentxezkienzentxezkietenzetxezkien

nentxekiekehentxekiekeletxekiekegentxezkiekezentxezkiekezentxezkieketeletxezkieke

betxekie

betxezkie

807

harra itdarra it

zarraizkitzarraizkidatedarraizkit

narraik/-in

darraik/-ingarrraizkik/-in

darraizkik/-kin

narraioharraiodarraiogarraizkiozarraizkiozarraizkiotedarraizkio

harraigudarraigu

zarraizkiguzarraizkigutedarraizkigu

narraizu

darraizugarraizkizu

darraizkizu

narraizue

darraizuegarraizkizue

darraizkizue

JARRAIKI / JARRAITU

hinderraidanzerraidan

zinderraizkidanzinderraizkidatenzerraizkidan

hinderraidakelerraidake

zinderraizkidakezinderraizkidaketelerraizkidake

berra it

berraizkit

ninderraian/-ainan

zerraian/-ainangmderraizkian/-aizkinan

zerraizkian/-aizkinan

ninderraiake/-ainake

lerraiake/-ainakeginderraizkiake/-aizkinake

lerraizkiake/-aizkinake

berraik/-in

berraizkik/-kin

ninderraionhinderraionzerraionginderraizkionzinderraizkionzinderraizkiotenzerraizkion

ninderraiokehinderraiokelerraiokeginderraizkiokezinderraizkiokezinderraizkioketelerraizkioke

berraio

berraizkio

hinderraigunzerraigun

zinderraizkigunzinderraizkigutenzerraizkigun

hinderraigukelerraiguke

zmderraizkigukezinderraizkiguketelerraizkiguke

berraigu

berraizkigu

ninderraizun

zerraizunginderraizkizun

zerraizkizun

ninderraizuke

lerraizukeginderraizkizuke

lerraizkizuke

berraizu

berraizkizu

ninderraizuen

zerraizuenginderraizkizuen

nm derraizueke

lerraizuekeginderraizkizueke

berraizue

zerraizkizuen lerraizkizueke berraizkizue

808 EUSKERA - XXII (2. aldia)

narraieharraiedarraiezarraizkiezarraizkietedarraizkie

ninderraienhinderraienzerraienginderraizkienzinderraizkietenzerraizkien

ninderraiekehinderraiekelerraiekeginderraizkiekezinderraizkieketelerraizkieke

berraie

berraizkie

809

EKIN

nakio nenkion nenkiokehakio henkion henkiokedakio zekion lekiokegakizkio genkizkion genkizkiokezakizkio zenkizkion zenkizkiokezakizkiote zenkizkioten zenkizkioketedakizkio zekizkion lekizkioke

nakie nenkien nenkiekehakie henkien henkiekedakie zekien lekiekegakizkie genkizkien genkizkiekezakizkie zenkizkien zenkizkiekezakizkiete zenkizkieten zenkizkieketedakizkie zekizkien lekizkieke

(nakion)hakiobekio(gakizkion)zakizkiozakizkiotebekizkio

(nakien)hakiebekie(gakizkien)zakizkiezakizkietebekizkie

810 EUSKERA - XXII (2. aldia)

JARIO / JARI(N) / JARIATU

darit zeridan leridake beritdarik/-n zerian/-inan leriake/-nake berik/-ndario zerion lerioke beriodarigu zerigun leriguke berigudarizu zerizun lerizuke berizudarizue zerizuen lerizueke berizuedarie zerien lerieke berie

darizkit zerizkidan lerizkidake berizkitdarizkik/-kin zerizkian/-kinan lerizkiake/-kinake berizkik/-kindarizkio zerizkion lerizkioke berizkiodarizkigu zerizkigun lerizkiguke berizkigudarizkizu zerizkizun lerizkizuke berizkizudarizkizue zerizkizuen lerizkizueke berizkizuedarizkie zerizkien lerizkieke berizkie

ETZAN

natzahatzadatzagautzazautzazautzatedautza

nentzanhentzanzetzangeuntzanzeuntzanzeuntzatenzeutzan

nentzakehentzakeletzakegeuntzakezeuntzakezeuntzaketeleutzake

(natzan)hatzabetza(gautza]zautzazautzatebeutza

812 EUSKERA - XXII (2. aldia)

EKARRI

nakark/nakarna (4) nindekarran/-karnannakar nindekarren

nakarzu nindekarzunnakarzue nindekarzuennakarte nindekarten

hakart hindekardan

hakar hindekarrenhakargu hindekargun

hakarte hindekarten

dakart nekarrendakark/dakarna (4) hekarren ekark/ekarnadakar zekarren bekardakargu genekarrendakarzu zenekarren ekarzudakarzue zenekarten ekarzuedakarte zekarten bekarte

gakartzak/-tzan gindekartzaan/-tzanangakartza gindekartzan

gakartzazu gindekartzazungakartzazue gindekartzazuengakartzate gindekartzaten

zakartzat zindekartzadan

zakartza zindekartzanzakartzagu zindekartzagun

zakartzate zindekartzaten

zakarztet zindekarztedan

zakarzte zindekarztenzakarztegu zindekarztegun

zakarzte(te) zindekarzte(te)n

(4) nakark/nakarna, dakark/dakama: erlatiboaren -(e)n hartzean, nakarran/nakarnan eta dakarran/dakarnan bilakatzen dirá.

813

dakartzatdakartzak/-tzandakartzadakartzazudakartzazudakartzazuedakartzate

dakarkiat/-kinatdakarkiot

dakarkizut dakarkizuet dakarkiet (6)

nekartzanhekartzanzekartzangenekartzanzenekartzanzenekartzatenzekartzaten

nekarkian/-kinannekarkion

nekarkizunnekarkizuennekarkien

ekar itzak/itzan (5) bekartza

ekar itzazu ekar itzazue bekartzate

dakarkidak/-kidan

dakarkiok/-iondakarkiguk/-kigun

hekarkidan

hekarkionhekarkigun

ekardak/-dan

ekarriok/-rrionekargukZ-gun

dakarkiek/-kien

dakarkitdakarkik/-kindakarkiodakarkigudakarkizudakarkizuedakarkie

hekarkien

zekarkidanzekarkian/-kinanzekarkionzekarkigunzekarkizunzekarkizuenzekarkien

ekarriek/-rrien

bekarkitbekarkik/-kinbekarkiobekarkigubekarkizubekarkizuebekarkie

dakarkiagu/-kinagudakarkiogu

dakarkizugudakarkizuegudakarkiegu

dakarkidazu

dakarkiozudakarkiguzu

dakarkiezu

dakarkidazue

dakarkiozuedakarkiguzue

dakarkiezue

genekarkian/-kinangenekarkion

genekarkizungenekarkizuengenekarkien

zenekarkidan

zenekarkionzenekarkigun

zenekarkien

zenekarkidaten

zenekarkiotenzenekarkiguten

zenekarkieten

ekardazu

ekarriozuekarguzu

ekarriezu

ekardazue

ekarriozueekarguzue

ekarriezue

(5) Dakusazunez, hirugarren pertsonakoak bakarrak dira benetan sintetiko.

(6) Objeto delakoa, ÑOR nahiz ZER, plurala denean, ipin iezaiezu -Z- soila erroaren ondoren -ki- dutenei eta -ZKI- -ki- ez dutenei; esaterako: dakarkiot/'dakarzkiot, ekardazu/ekarzki- dazu. Begira, ordea, honakook: ekarzkiok/ekarzkion, ekarzkiekjekarzkien, ekarzkiozu, ekarzkiezu, ekarzkiozue, ekarzkiezue.

814 EUSKERA - XXII (2. aldia)

dakarkidatedakarkiate/-kinatedakarkiotedakarkigutedakarkizutedakarkizuetedakarkiete

zekarkidatenzekarkiaten/-kinatenzekarkiotenzekarkigutenzekarkizutenzekarkizuetenzekarkieten

bekarkidatebekarkiate/-kinatebekarkiotsbekarkigutebekarkizutebekarkizuetebekarkiete

815

ERAMAN

naram ak/-m annaram a

naram azunaram azuenaram ate

ninderam aan/-m ananninderam an

ninderam azunninderam azuenninderam aten

haram at

har ama haram agu

haram ate

hinderam adan

hinderam anhinderam agun

hinderam aten

daram atdaramakAmandaram adaram agudaram azudaram azuedaram ate

neram anheram anzeram angeneram anzeneram anzeneram atenzeram aten

garam atzak/-tzangaram atza

garam atzazugaram atzazuegaram atzate

ginderam atzaan/-tzananginderam atzan

ginderam atzazunginderamatzazuenginderam atzaten

zaram atzat

zaram atzazaram atzagu

zaram atzate

zinderam atzadan

zinderam atzanzinderam atzagun

zinderam atzaten

zaram aztet zinderam aztedan

zaram aztezaramaztegu

zinderam aztenzinderam aztegun

eram ak/eram anberam a

eram azueram azueberam ate

zaramazte(te) zinderamazte(te)n

816 EUSKERA - XXII (2. aldia)

daram atzatdaram atzak/-tzandaram atzadaram atzagudaram atzazudaram atzazuedaram atzate

daram akiat/-kinatdaram akiot

daram akizut daram akizuet daram akiet (8)

neram atzanheram atzanzeram atzangeneram atzanzeneram atzanzeneram atzatenzeram atzaten

neram akian/-kinan neram akion

eram aitzak/-tzan (7) beram atza

eramaitzazueram aitzazueberam atzate

neram akizunneram akizuenneram akien

daram akidak/-kidan

daramakiok/-kiondaramakiguk/-kigun

heram akidan

heram akionheram akigun

eram adak/-dan

eramaiok/-ioneramaguk/-gun

d aram akiek/-kien heram akien eramaiek/-ien

daram akitdaramakik/-kindaram akiodaram akigudaram akizudaramakizuedaram akie

zeram akidanzeramakian/-kinanzeramakionzeramakigunzeramakizunzeramakizuenzeramakien

beram akitberamakik/-kinberamakioberamakiguberamakizuberamakizueberamakie

daram akiagu/-kinagudaramakiogu

daramakizugudaram akizuegudaram akiegu

generamakianZ-kinangeneramakion

generamakizungeneramakizuengeneramakien

daram akidazu

daramakiozudaramakiguzu

daramakiezu

zeneram akidan

zeneramakionzeneram akigun

zeneram akien

eram adazu

eramaiozueramaguzu

eramaiezu

daram akidazue zeneram akidaten eram adazue

daramakiozuedaramakiguzue

zeneramakiotenzeneram akiguten

eramaiozueeramaguzue

daram akiezue zeneram akieten eramaiezue

(7) Partizipioak -n galtzen duenez gero, sintetikotzak hartu ditugu eta elkarturik idatzi.(8) Objeto delakoa, ÑOR nahiz ZER, plurala denean, ezariezaiezu -Z- soila erroaren ondo

ren -ki- dutenei eta -ZKI- -ki- ez dutenei. Begira, ordea, honakook: eramazkiok/’eramazkion, eramazkiek/eramazkien, etab.

817

daram akidatedaram akiate/-kinatedaram akiotedaram akigutedaram akizutedaram akizuetedaram akiete

zeram akidatenzeram akiaten/-kinatenzeramakiotenzeramakigutenzeramakizutenzeramakizuetenzeramakieten

beram akidateb eram akiate /k inateberam akioteberam akiguteberam akizuteberam akizueteberam akiete

818 EUSKERA - XXII (2. aldia)

ERABILI

narabilk/-bilna (9) ninderabilan/-bilnannarabil ninderabilen

narabilzu ninderabilzunnarabilzue ninderabilzuennarabilte ninderabilten

harabilt hinderabildan

harabil hinderabilenharabilgu hinderabilgun

harabilte hinderabilten

darabilt nerabilendarabilk/-bilna herabilen erabilk/-bilnadarabil zerabilen berabildarabilgu generabilendarabilzu zenerabilen erabilzudarabilzue zenerabilten erabilzuedarabilte zerabilten berabilte

garabiltzak/-tzan ginderabiltzaan/-tzanangarabiltza ginderabiltzan

garabiltzazu ginderabiltzazungarabiltzazue ginderabiltzazuengarabiltzate ginderabiltzaten

zarabiltzat zinderabiltzadan

zarabiltza zinderabiltzanzarabiltzagu zinderabiltzagun

zarabiltzate zinderabiltzaten

zarabilztet zinderabilztedan

zarabilzte zinderabilztenzarabilztegu zinderabilztegun

zarabilzte(te) zinderabilzte(te)n

(9) Erlatiboa hartzean, narabilan eta narabilnan, noski.

819

darabiltzatdarabiltzak/-tzandarabiltzadarabiltzagudarabiltzazudarabiltzazuedarabiltzate

nerabiltzanherabiltzanzerabiltzangenerabiltzanzenerabiltzanzenerabiltzatenzerabiltzaten

erabil itzak/itzan (10) berabiltza

erabil itzazu erabil itzazue berabiltzate

darabilkiat/-kinatdarabilkiot

darabilkizut darabilkizuet darabilkiet (11)

darabilkidak/-kidan

darabilkiok/-kiondarabilkiguk/-kigun

nerabilkian/-kinannerabilkion

nerabilkizunnerabilkizuennerabilkien

herabilkidan

herabilkionherabilkigun

erabildak/-n

erabiliok/-ionerabilguk/-n

darabilkiek/-kien

darabilkitdarabilkik/-kindarabilkiodarabilkigudarabilkizudarabilkizuedarabilkie

herabilkien

zerabilkidanzerabilkian/-kinanzerabilkionzerabilkigunzerabilkizunzerabilkizuenzerabilkien

erabiliek/-ien

berabilkitberabilkik/-kinberabilkioberabilkiguberabilkizuberabilkizueberabilkie

darabilkiagu/-kinagudarabilkiogu

darabilkizugudarabilkizuegudarabilkiegu

darabilkidazu

darabilkiozudarabilkiguzu

darabilkiezu

darabilkidazue

darabilkiozuedarabilkiguzue

generabilkian/-kinangenerabilkion

generabilkizungenerabilkizuengenerabilkien

zenerabilkidan

zenerabilkionzenerabilkigun

zenerabilkien

zenerabilkidaten

zenerabilkiotenzenerabilkiguten

erabildazu

erabiliozuerabilguzu

erabiliezu

erabildazue

erabiliozueerabilguzue

darabilkiezue zenerabilkieten erabiliezue

(10) Hemen ere hirugarrenak bakarrak dira sintetiko.

(11) Objeto delakoa, ÑOR nahiz ZER, plurala denean, ipin iezaiezu -Z- soila erroaren ondoren -ki dutenei eta -ZKI- ez dutenei. Begira, ordea: erabilzkiok/erabilzkiok/erabilzkion, erabilzkiek/erabilzkien, etab.

820 EUSKERA - XXII (2. aldia)

darabilkidatedarabilkiate/-kinatedarabilkiotedarabilkigutedarabilkizutedarabilkizuetedarabilkiete

zerabilkidatenzerabilkiaten/-kinatenzerabilkiotenzerabilkigutenzerabilkizutenzerabilkizuetenzerabilkieten

berabilkidateberabilkiate/-kinateberabilkioteberabilkiguteberabilkizuteberabilkizueteberabilkiete

EDUKI

naukak/-kannauka.

nindukaan/-kanannindukan

naukazunaukazuenaukate

nindukazunnindukazuennindukaten

haukat hindukadan

haukahaukagu

hindukanhindukagun

haukate hindukaten

daukatdaukak/-ndaukadaukagudaukazudaukazuedaukate

neukanheukanzeukangeneukanzeneukanzeneukatenzeukaten

gauzkak/-ngauzka

gauzkazugauzkazuegauzkate

zauzkat

zauzkazauzkagu

zauzkate

zauzkatet

zauzkatezauzkategu

zauzkate(te)

dauzkatdauzkakZ-ndauzkadauzkagudauzkazudauzkazuedauzkate

ginduzkaan/-kananginduzkani ......ginduzkazunginduzkazuenginduzkaten

zinduzkadan

zinduzkanzinduzkagun

zinduzkaten

zinduzkatedan

zinduzkatenzinduzkategun

zinduzkate(te]n

neuzkanheuzkanzeuzkangeneuzkanzeneuzkanzeneuzkatenzeuzkaten

eukak/-nbeuka

eukazueukazuebeukate

euzkakZ-nbeuzka

euzkazueuzkazuebeuzkate

822 EUSKERA - XXII (2. aldia)

banindukak/-nbaninduka

banindukazubanindukazuebanindukate

bahindukat

bahindukabahindukagu

nindukakek/-nnindukake

nindukakezunindukakezuenindukakete

hindukaket

hindukakehindukakegu

bahindukate

baneukabaheukabaleukabageneukabazeneukabazeneukatebaleukate

hindukakete

neukakeheukakeleukakegeneukakezeneukakezeneukaketeleukakete

baginduzkak/-nbaginduzka

baginduzkazubaginduzkazuebaginduzkate

ginduzkakek/-nginduzkake

ginduzkakezuginduzkakezueginduzkakete

bazinduzkat

bazinduzkabazinduzkagu

bazinduzkate

zinduzkaket

zinduzkakezinduzkakegu

zinduzkakete

bazinduzkatet zinduzkaketet

bazinduzkatebazinduzkategu

zinduzkaketezinduzkaketegu

bazinduzkate(te) zinduzkakete(te)

baneuzkabaheuzkabaleuzkabageneuzkabazeneuzkabazeneuzkatebaleuzkate

neuzkakeheuzkakeleuzkakegeneuzkakezeneuzkakezeneuzkaketeleuzkakete

823

ERITZI

deriztak/-nderizt

heriztanzeriztan

baheriztbalerizt

heriztakeleriztake

eriztak/-nberizt

deriztazuderiztazuederiztate

zeneriztanzeneriztatenzeriztaten

bazeneriztbazeneriztatebaleriztate

zeneriztakezeneriztaketeleriztakete

eriztazueriztazueberiztate

deriz(n)at neriz(n)an banerizk/-zna neriz(n)ake

derizk/-znaderiz(n)agu

zeriz(n)angeneriz(n)an

balerizk/-znabagenerizk/-zna

leriz(n)akegeneriz(n)ake

berizkZ-zna

deriz(n)ate zeriz(n)aten baleriz(n)ate leriz(n)akete beriz(n)ate

deritzat (1)deritzak/-nderitzaderitzaguderitzazuderitzazuederitzate

neritzan (1)heritzanzeritzangeneritzanzeneritzanzeneritzatenzeritzaten

baneritza (1)baheritzabaleritzabageneritzabazeneritzabazeneritzatebaleritzate

neritzake (1)heritzakeleritzakegeneritzakezeneritzakezeneritzaketeleritzakete

(deritzadan)eritziok/-nberitza(deritzagun)eritziozueritziozueberitzate

derizkuk/-nderizku

herizkunzerizkun

baherizkubalerizku

herizkukelerizkuke

erizkuk/-nberizku

derizkuzuderizkuzuederizkute

zenerizkunzenerizkutenzerizkuten

bazenerizkubazenerizkutebalerizkute

zenerizkukezenerizkuketelerizkukete

erizkuzuerizkuzueberizkute

deritzut neritzun baneritzu neritzuke

deritzuderitzugu

zeritzungeneritzun

baleritzubageneritzu

leritzukegeneritzuke

beritzu

deritzute zeritzuten baleritzute leritzukete beritzute

deritzuet neritzuen baneritzue neritzueke

deritzuederitzuegu

zeritzuengeneritzuen

baleritzuebageneritzue

leritzuekegeneritzueke

beritzue

deritzuete zeritzueten baleritzuete leritzuekete beritzuete

deritzet (1)deritzek/-nderitzederitzeguderitzezuderitzezue

neritzen (1)heritzenzeritzengeneritzenzeneritzenzeneritzeten

baneritze (1)baheritzebaleritzebageneritzebazeneritzebaleritzete

neritzeke (1)heritzekeleritzekegeneritzekezeneritzekeleritzekete

(deritze dan)eritziek/-nberitze(deritzegun)eritziezuberitzete

(1) Forma biak deritzat eta deritzot onhartzen dira. Datibo pluralean, halaber, deritzet erarekin batera, deriztet ere onhartua da. Beraz, nork bere gogora deritza- zein deritzo- eta deritze- zein derizte- erabil dezake, denbora guztietan.

82 4 EUSKERA - XXII (2. aldia)

ESAN / ERRAN / (-10)

d io t(1)diok/-ndio (2)diogudiozudiozuediote

nioen (1)hioenzioengenioenzenioenzeniotenzioten

banerra nerrake baherra herrake balerra lerrake bagenerra generrake bazenerra zenerrake bazenerratb zenerrakete balerrate lerrakete

esak/-nbio

esazuesazuebiote

(derradan)errak/-nberra(derragun)errazuerrazueberrate

diostak/-ndiost

hiostanziostan biosk/-sna

diostazudiostazuediostate

zeniostanzeniostatenziostaten bios(n)ate

dios(n)at

diosk/-nadios(n)agu

dios(n)ate

nios(n)an

zios(n)angenios(n)an

zios(n)aten

esaiok/-nbiotso

esaiozuesaiozuebiotsote

d io tsot(3)diotsok/-ndiotsodiotsogudiotsozudiotsozuediotsote

nio tson(3)hiotsonziotsongeniotsonzeniotsonzeniotsotenziotsoten

esaguk/-nbiosku

esaguzuesaguzuebioskute

dioskuk/-ndiosku

hioskunzioskun biotsu

dioskuzudioskuzuedioskute

zenioskunzenioskútenzioskuten biotsute

(1) ESAN aditzaren singularrezko erek Bizkaian plurala ere ba dutela kontutan harturik (nik egiak dinodaz, holako gauzak dinotsuguz, zertzuk dinoz horrek baina?, etab.), zilegitzat uzten da hemen jarritakoei pluralez -z gehitzea: dio/dioz, diot/diodaz, diote/diotez, diost/diostaz, diotsugu/diotsuguz, niotsun/niotsuzen, etab.

(2) Kontutan h ar bedi, dio flexioari -en edo -ela eransten zaioenean, dioen eta dioela gelditzen déla.

(3) Era berean hartzen dira ontzat, noski, diotsat, niotsan, diotsagu, ziotsaten e ta gisa honetakoak ere.

825

diotsut motsun

diotsudiotsugu

diotsute

ziotsungeniotsun

ziotsuten

diotsuet

diotsuediotsuegu

diotsuete

motsuen

ziotsuengeniotsuen

ziotsueten

diotsetdiotsek/-ndiotsediotsegudiotsezudiotsezuediotsete

niotsenhiotsenziotsengeniotsenzeniotsenzeniotsetenziotseten

biotsue

biotsuete

esaiek/-nbiotse

esaiezuesaiezuebiotsete

esadak/-nbiost

esadazuesadazuebiostate

Euskal idazle zaharrek erabili izan dute, noski, aditz honen zenbait datiboko forma. H ara ñola Axularrek, besteek beste, diaduko, diadukozu, dadukaio (dadukeol, ziadukon. Egungo egunean ®re entzun daitezke bizkaieraz deukotsa, neukotsan eta abar, Refranes y Sentencias-en agertzen den deukok-en antzeko. Hain usuko ez direlako, ez ditugu halaz ere hemen paradigm a osoak ipini nahi izan, uiork erabili nahi izatekotan, bitarakoak lirateke ereduak: daukakíot edota daukiot, neukakion edota neukion...

826 EUSKERA - XXII (2. aldia)

EUTSI

Azkuek honakoak aipatzen ditu, besteak beste: Nótsake, otsake, lotsake, gontsake, zontsake, zontsakie, lotsakie, notsuke... (Morfología, 735), Baita beutso ere (Ibiden, 701) eta esaldi hau: "Giltza- ri dautsala ikusi dot" (Ibidem, 605, 701). Sever Altubek, berriz, "Abade etxea elixiari dautsala" (Observaciones a la Morfología, 116).

Guk ere erakusgarri gisa bakar batzu ipini nahi izan ditugu:

deutso beutso zeutson (-an) baleutso leutsoke

....... beutse zeutsen baleutse leutsekedeutse

deutsote beutsote zeutsoten (-a-) baleutsote leutsokete

deutsete beutsete zeutseten baleutsete leutsekete

eustak/eustaneustazueustazue

eutsiok/eutsioneutsiozueutsiozue

euskuk/euskuneuskuzueuskuzüe

eutsiek/eutsieneutsiezueutsiezue

Aditz honetan eta orobat -si, -tsi, -tzi partizipio azkenean dutenetan (erosi, erakutsi, irakatsi, utzi, eta abar) eutsiokl-n, eta -í-dun formen aldam enean í-gabeak ere ontzat ha r daitezke, adibidez eutsokl-n, etc.

827

EZAGUTU

nazaguk/-nnazagu

nindezaguan/-gunannindezaguen

banindezaguk/-gunbanindezagu

nindezagukek/-nnindezaguke

nazaguzunazaguzuenazagute

nindezaguzunnindezaguzuennindezaguten

banindezaguzubanindezaguzuebanindezagute

nindezagukezunindezagukezuenindezagukete

hazagut hindezagudan bahindezagut hindezaguket

hazaguhazagugu

hindezaguenhindezagugun

bahindezagubahindezagugu

hindezagukehindezagukegu

hazagute hindezaguten bahindezagute hindezagukete

dazagutdazaguk/-ndazagudazagugudazaguzudazaguzuedazagute

nezaguenhezaguenzezaguengenezaguenzenezagüenzenezagutenzezaguten

banezagubahezagubalezagubagenezagubazenezagubazenezagutebalezagute

nezagukehezagukelezagukegenezagukezenezagukezenez aguketelezagukete

gazaguzkik/-ngazaguzki

gindezaguzkian/-kinangindezaguzkien

bagindezaguzkik/-kinbagindezaguzki

gindezaguzkek/-ngindezaguzke

gazaguzkizu gazaguzkizue gazaguzki te

gindezaguzkizungindezaguzkizutengindezaguzkiten

bagindezaguzkizubagindezaguzkizuebagindezaguzkite

gindezaguzkezugindezaguzkezuegindezaguzkete

zazaguzkit zindezaguzkidan bazindezaguzkit zindezaguzket

zazaguzkizazaguzkigu

zindezaguzkienzindezaguzkigun

bazindezaguzkibazindezaguzkigu

zindezaguzkezindezaguzkegu

zazaguzkite zindezaguzkiten bazindezaguzkite zindezaguzkete

zazaguztet zindezaguztedan1 bazindezaguztet zindezaguzketetzazaguztezazaguztegu

zindezaguztenzindezaguztegun

bazindezaguztebazindezaguztegu

zindezaguzketezindezaguzketegu

zazaguzte(te)n zindezaguzte(te)n bazindezaguzte! te) zindezaguzkete(te)

EUSKERA - XXII (2. aldia)

dazaguzkitdazaguzkik/'-ndazaguzkidazaguzkigudazaguzkizudazaguzkizuedazaguzkite

828

ezaguk/-nbezagu

ezaguzuezaguzuebezagute

ezaguitzak/-nbezaguzki

ezaguitzazuezaguitzazuebezaguzkite

nezaguzkienhezaguzkienzezaguzkiengenezaguzkienzenezaguzkienzenezaguzkitenzezaguzkiten

banezaguzkibahezaguzkibalezaguzkibagenezaguzkibazenezaguzkibazenezaguzkitebalezaguzkite

nezaguzkehezaguzkelezaguzkegenezaguzkezenezaguzkezenezaguzketelezaguzkete

Oharra.— Orain guti erabiliak direnez gero, era klasikoetara jo dugu. Horrek ez du esan nahi, nos- id, -g- gabeko erak, dazaugu eta abar, zilegi ez direnik. Ikus nolakoak agertzen diren aintzinako zenbait idazlerengan: Leizarraga: nazaguk, dazagut, dazagugu, dazaguzue, dazaguzki... Mogel, Perú Abarka: "Abade askok nazaude" (103); ''A rrotzak eta gu ez gazauezanak" (205); "Inok etzazauz onetan" (117); "Adiskidea, etzazaudaz zeure izenez" (55); "Lagun bat dakar, nik eztazaudana" (153). A ñ ib a r ro , Kurutze: "Dazaugu" (97).

Aditz honen erroa ezagut da: Jendeak ezagut dezan, etc. Partizipio zaharra, ezagun, orain izen- lagun bezala bakarrik erabiltzen da: ezagun du "bistan daram a", ezagun da ez déla hemengoa, etc. Hala ere, ezagun eratik sortuak dira bai sintetikoak eta bai inperatiboko zenbait laburdura ere.

829

EGIN

Ikus "Adausi degidala, baña ausik enezala '' (Oihenart, Atsotitzak, 538). “On degizula". Eta bizkaierazko egin laguntzailearen forma guztiak: hona hemen zenbait adizkera: naian, haian, daian, gaizan, daizan, zaizan, naike, haike, daike, gaikez, zaikez, daikez, nindeike, hindeike, leike, gindeikez, zindeikez, leikez, banei, bahei, balei, bagengi, bazengi, bazengie, baleie, baleiez, deidan, deian, deinan, deion, deigun, deizun, deizuen, deioen.

Hona beraz eredu gisa:

dagit negien banegi negikedagikZ-n hegien bahegi hegike eginZ-ndagi zegien balegi legike begidagigu genegien bagenegi genegikedagizu zenegien bazenegi zenegike egizudagizue zenegiten bazenegite zenegikete egizuedagite zegiten balegite legikete begite

dagitzat negitzan banegitza negizkedagitzakZ-n hegitzan bahegitza hegizke egitzakZ-ndagitza zegitzan balegitza legizke begitzadagitzagu genegitzan bagenegitza genegizkedagitzazu zenegitzan bazenegitza zenegizke egitzazudagitzazue zenegitzaten bazenegitzate zenegizkete egitzazuedagitzate zegitzaten balegitzate legizkete begitzate

degidaanZ-nan degizkidaanZ-danan egidakZ-n egizkidakZ-rdegidan degizkidan begit begizkit

degidazundegidazuendegidaten

degizkidazundegizkidazuendegizkidaten

egidazuegidazuebegidate

egizkidazuegizkidazuebegizkidate

degiadan/-nadan

degian/-nandegiagun/-nagun

degiatenZ-naten

degizkiadanZ-nadan

degizkian/-nandegizkiagun/-nagun

degizkiaten/-naten

begik/-n

begiate/-nate

begizkik/-n

begizkiate/-nate

degiodandegioanZ-nandegiondegiogundegiozundegiozuendegioten

degizkiodandegizkioanZ-nandegizkiondegizkiogundegizkiozuendegizkiozuendegizkioten

egiok/-nbegio

egiozuegiozuebegiote

begizkiok/-nbegizkio

egizkiozuegizkiozuebegizkiote

830 EUSKERA - XXII (2. aldia)

degiguan/-gunandegigun

degiguzundegiguzuendegiguten

degizkiguan/-nandegizkigun

degizkiguzundegizkiguzuendegizkiguten

egiguk/-nbegigu

egiguzuegiguzuebegigute

egizkiguk/-nbegizkigu

egizkiguzuegizkiguzuebegizkigute

degizudan

degizundegizugun

degizkizudan

degizkizundegizkizugun

begizu begizkizu

degizuten degizkizuten begizute begizkizute

degizuedan

degizuendegizuegun

degizkizuedan

degizkizuendegizkizuegun

begizue begizkizue

degizueten degizkizueten begizuete begizkizuete

degiedandegiean/-nandegiendegiegundegiezundegiezuendegieten

degizkiedandegizkiean/-nandegizkiendegizkiegundegizkiezundegizkiezuendegizkieten

egiek/-nbegie

egiezuegiezuebegiete

egizkiek/-nbegizkie

egizkiezuegizkiezuebegizkiete

degidak/-n degizkidak/-n hegidan hegizkidandegit degizkit zegidan zegizkidan

degidazu degizkidazu zenegidan zenegizkidandegidazue degizkidazue zenegidaten zenegizkidatendegidate degizkidate zegidaten zegizkidaten

degiat/-nat degizkiat/-kinat negian/-nan negizkian/-kinan

degik/-n degizkik/-n zegian/-nan zegizkian/-kinandegiagu/-nagu degizkiagu/-kinagu genegian/-nan genegizkian/kinan

degiate/-nate degizkiate/-kinate zegiaten/-naten zegizkiaten/-kinaten

degiot degizkiot negion negizkiondegiok/-n degizkiok/-n hegion hegizkiondegio degizkio zegion zegizkiondegiogu degizkiogu genegion genegizkiondegiozu degizkiozu zenegion zenegizkiondegiozue degizkiozue zenegioten zenegizkiotendegiote degizkiote zegioten zegizkioten

831

degiguk/-ndegigu

degiguzudegiguzuedegigute

degizkiguk/-ndegizkigu

degizkiguzudegizkiguzuedegizkigute

degizut

degizudegizugu

degizute

degizuet

degizuedegizuegu

degizkizut

degizkizudegizkizugu

degizkizute

degizkizuet

degizkizuedegizkizuegu

degizuete degizkizuete

degietdegiek/-ndegiedegiegudegiezudegiezúedegiete

degizkietdegizkiek/-ndegizkiedegizkiegudegizkiezudegizkiezuedegizkiete

hegigunzegigun

zenegigunzenegigutenzegiguten

hegizkigunzegizkigun

zenegizkigunzenegizkigutenzegizkiguten

negizun

zegizungenegizun

negizkizun

zegizkizungenegizkizun

zegizuten

negizuen

zegizuengenegizuen

zegizueten

zegizkizuten

negizkizuen

zegizkizuengenegizkizuen

zegizkizueten

negienhegienzegiengenegienzenegieH.zefiegietenzegieten

negizkienhegizkienzegizkiengenegizkienzenegizkienzenegizkiétenzegizkieten

bahegitbalegit

bazenegitbazenegidatebalegidate

bahegizkitbalegizkit

bazenegizkitbazenegizkidatebalegizkidate

banegik/-n

balegik/-nbagenegik/-n

banegizkik/-n

balegizkik/-nbagenegizkik/-n

balegiate/-nate balegizkiate/-kinate

nanegiobahegiobalegiobagenegiobazenegiobazenegiotebalegiote

banegizkiobahegizkiobalegizkiobagenegizkiobazenegizkiobazenegizkiotebalegizkiote

hegidakelegidake

zenegidakezenegidaketelegidakete

hegizkidakelegizkidake

zenegizkidakezenegizkidaketelegizkidakete

negiake/-nake

legiake/-nakegenegiake/-nake

negizkiake/-kinake

legizkiake/-kinakegenegizkiake/-kinake

legiakete/-nakete legizkiakete/-kinakete

negiokehegiokelegiokegenegiokezenegiokezenegioketelegiokete

negizkiokehegizkiokelegizkiokegenegizkiokezenegizkiokezenegizkioketelegizkiokete

* Oharra,— Bere forma hutsez landa, egin honelako multzoetan ere erabil daiteke: hitz egin, barre egin, otoitz egin, lo egin, dei egin... hitz egizu, barre dagigun, otoitz dagigun, lo egizue, dei egiozu...

832 EUSKERA - XXII (2. aldia)

bahegigubalegigu

bahegizkigubalegizkigu

hegigukelegiguke

hegizkigukelegizkiguke

bazenegigubazenegigutebalegigute

bazenegizkigubazenegizkigutebalegizkigute

zenegigukezenegiguketelegigukete

zenegizkigukezenegizkigukelegizkigukete

banegizu banegizkizu negizuke negizkizuke

balegizubagenegizu

balegizkizubagenegizkizu

legizukegenegizuke

legizkizukegenegizkizuke

balegizute balegizkizute legizukete legizkizukete

banegizue banegizkizue negizueke negizkizueke

balegizuebagenegizue

balegizkizuebagenegizkizue

legizuekegenegizueke

legizkizuekegenegizkizueki

balegizuete balegizkizuete legizuekete legizkizuekete

banegiebahegiebalegiebagenegiebazenegiebazenegietebalegiete

banegizkiebahegizkiebalegizkiebagenegizkiebazenegizkiebazenegizkietebalegizkiete

negiekehegiekelegiekegenegiekezenegiekezenegieketelegiekete

negizkiekehegizkiekelegizkiekegenegizkiekezenegizkiekezenegizkieketelegizkiekete

833

IKUSI

dakusat (*) nekusan banekusa nekuskedakusak/-n hekusan bahekusa hekuske ikusak/-ndakusa zekusan balekusa lekuske bekusadakusagu genekusan bagenekusa genekuskedakusazu zenekusan bazenekusa zenekuske ikusazudakusazue zenekusaten bazenekusate zenekuskete ikusazuedakusate zekusaten balekusate lekuskete bekusate

dakuskit nekuskien banekuski nekusazkedakuskik/-n hekuskien bahekuski hekusazke ikus itzakZ-ndakuski zekuskien balekuski lekusazke bekuskidakuskigu genekuskien bagenekuski genekusazkedakuskizu zenekuskien bazenekuski zenekusazke ikus itzazudakuskizue zenekuskiten bazenekuskite zenekusazkete ikus itzazuedakuskite zekuskiten balekuskite lekusazkete bekuskite

* Oharra.—Datibozko form etarako, dekus- erroa erabiltzea komeniko litzateke: niri gorbata dekust, zuri txapela dekutsut, haiek guri banderak dekuskigute etab.

834 EUSKERA - XXII (2. aldia)

JAKIN

dakit (*)dakik/-ndakidakigudakizudakizuedakite

dakizkitdakizkikZ-ndakizkidakizkigudakizkizudakizkizuedakizkite

nekien baneki nekikehekien baheki hekike jakik/-nzekien baleki lekike bekigenekien bageneki genekikezenekien bazeneki zenekike jakizuzenekiten bazenekite zenekikete jakizuezekiten balekite lekikete bekite

nekizkien banekizki nekizkehekizkien bahekizki hekizke jakitzak/-nzekizkien balekizki lekizke bekizkigenekizkien bagenekizki genekizkezenekizkien bazenekizki zenekizke jakitzazuzenekizkiten bazenekizkite zenekizkete jakitzazuezekizkiten balekizkite lekizkete bekizkite

Oharra.-Jakin aditzak datibozko flexioak ere onhartzen ditu; Iré auçoac eztequian gacha ona da (RS, 431); ez badiakit (Ochoa de Arin), horregatik, nahasterik ez sortzeko, erabiltzekotan, hobe litzateke datiboz beti deki- (dekit, dekizu, dekio,...) gisakoak erabiltzea.

835

ENTZUN (12)

dantzut nentzuen banentzu nentzukedantzuk/-n hentzuen bahentzu hentzuke entzuk/-ndantzu zentzuen balentzu lentzuke bentzudantzugu genentzuen bagenentzu genentzukedantzuzu zenentzuen bazenentzu zenentzuke entzuzudantzuzue zenentzuten bazenentzute zenentzukete entzuzuedantzute zentzuten balentzute lentzukete bentzute

dantzuzkit nentzuzkien banentzuzki nentzuzkedantzuzkik/-n hentzuzkien bahentzuzki hentzuzke entzuitzak/-ndantzuzki zentzuzkien balentzuzki lentzuzke bentzuzkidantzuzkigu genentzuzkien bagenentzuzki genentzuzkedantzuzkizu zenentzuzkien bazenentzuzki zenentzuzke entzuitzazudantzuzkizue zenentzuzkiten bazenentzuzkite zenentzuzkete entzuitzazuedantzuzkite zentzuzkiten balentzuzkite lentzuzkete bentzuzkite

entzudak/-nbentzukit

entzudazuentzudazuebentzukidate

bentzukik/-n

bentzukiate/-kinate

entzuiok/-nbentzukio

entzuiozuentzuiozuebentzukiote

entzuzkidak/-nbentzuzkit

entzuzkidazuentzuzkidazuebentzuzkidate

bentzuzkik/-n

bentzuzkiate/-kinate

entzuzkiok/-nbentzuzkio

entzuzkiozuentzuzkiozuebentzuzkiote

entzuguk/-nbentzukigu

entzuzkiguk/-nbentzuzkigu

entzuguzuentzuguzuebentzukigute

entzuzkiguzu entzuzkiguzue bentzuzkigu te

(12) H irugarren pertsonekiko form ak ipini d ira hemen soilik eta horrenbestez aski adierazia utzi entzun zaitut eta entzun dizut gauza ezberdinak direla.

836 EUSKERA - XXII (2. aldia)

bentzukizu

bentzukizute

bentzukizue

bentzukizuete

entzuiek/-nbentzukie

entzuiezuentzuiezuebentzukiete

bentzuzkizu

bentzuzkizute

bentzuzkizue

bentzuzkizuete

entzuzkiek/-nbentzuzkie

entzuzkiezuentzuzkiezuebentzuzkiete

837

IRAKATSI

irakatsak/-n (*) irakats itzak/-n (*)

irakatsazuirakatsazue

irakastak/-n

irakats itzazu irakats itzazue

irakatsazkidak/-n

irakastazu irakatsazkidazuirakastazue irakatsazkidazue

irakatsiok/-n irakatsazkiok/-n

irakatsiozu irakatsazkiozuirakatsiozue irakatsazkiozue

irakaskuk/-n irakatsazkiguk/-n

irakaskuzu irakatsazkiguzuirakaskuzue irakatsazkiguzue

irakatsiek/-n irakatsazkiek/-n

irakatsiezu irakatsazkiezuirakatsiezue irakatsazkiezue

darakutsatdarakutsak/-ndarakutsadarakutsagudarakutsazudarakutzazuedarakutsate

nerakutsanherakutsanzerakutsangenerakutsanzenerakutsanzenerakutsatenzerakutsaten

banerakutsabaherakutsabalerakutsabagenerakutsabazenerakutsabazenerakutsatebalerakutsate

nerakuskeherakuskelerakuskegenerakuskezenerakuskezenerakusketelerakuskete

erakutsak/-nberakutsa

erakutsazuerakutsazueberakutsate

(*) Aditz honetan eta -si, -tsi, -tzi partizipioa azkenean dutenetan (erakutsi, ihardetsi, erosi, utzi eta abar), nominatibo pluraleko form a laburragoak ere ontzat har daitezke inperatiboan. Adibidez, irakas- Kiaazu, erakuskiguzu, ihardeskiozu, eroskidazu, uzkiezu.

838 EUSKERA - XXII (2. aldia)

darakuskitdarakuskik/-ndarakuskidarakuskigudarakuskizudarakuskizuedarakuskite

nerakuskienherakuskienzerakuskiengenerakuskienzenerakuskienzenerakuskitenzerakuskiten

banerakuskibaherakuskibalerakuskibagenerakuskibazenerakuskibazenerakuskitebalerakuskite

nerakutsazkeherakutsazkelerakutsazkegenerakutsazkezenerakutsazkezenerakutsazketelerakutsazkete

erakustak/-n erakutsazkidak/-n

erakustazuerakustazue

erakutsazkidazuerakutsazkidazue

erakutsiokZ-n erakutsazkiok/-n

erakutsiozuerakutsiozue

erakutsazkiozuerakutsazkiozue

erakuskuk/-n erakutsazkiguk/-n

erakuskuzuerakuskuzue

erakutsazkiguzuerakutsazkiguzue

erakutsiek/-n erakutsazkiek/-n

erakutsiezuerakutsiezue

erakutsazkiezuerakutsazkiezue

erakuts itzak/-n berakuski

erakuts itzazu erakuts itzazue berakuskite

Ikus Leizarragaren erakutsak, erakutsazue, erakustazue... Eta Oihenarten “Begira etzak jai egunak, Elizak derakuskunak" (183).

839

ERAUNTSI

Ikus Leizarragaren “Hegoak drauntsanean" (Lk 12, 55), "Bere bu lharrari zerauntson" (Lk 18, 13), "Bere buruari harriz zerauntsala (Mk 5, 5), "Zihor ukaldiz zerauntsaten" (Jn 19, 3), "A irean banerauntsa bezala" (1 Kor 9, 26). E ta Axularren "Ateak ateari darauntsanean" (29), "H arri bati kolpeka darauntsanak..." (198).

Eta Oihenarten "Zeinuak derauntsano, zintzarrotsak jo ralterano": Atsotitzak, 433).Hona, beraz, eredu gisa:

darauntso zerauntson balerauntso lerauntsoke berauntso (1)

darauntse zerauntsen balerauntse lerauntseke berauntse

derauntsote zerauntsoten balerauntsote lerauntsokete berauntsote

derauntsete zerauntseten balerauntsete lerauntsekete berauntsete

(1) Form a biak ontzat em aten dira: darauntso/-a, derauntsote/derauntsate.

840 EUSKERA - XXII (2. aldia)

EROAN

daroat neroan neroakedaroak/-n heroan heroake eroak/-ndaroa zeroan leroake beroadaroagu generoan generoakedaroazu zeneroan zeneroake eroazudaroazue zeneroaten zeneroakete eroazuedaroate zeroaten leroakete beroate

daroatzat neroatzan neroazkedaroatzak/-n heroatzan heroazke eroaitzak/-ndaroatza zeroatzan leroazke beroatzadaroatzagu generoatzan generoazkedaroatzazu zeneroatzan zeneroazke eroaitzazudaroatzazue zeneroatzaten zeneroazkete eroaitzazuedaroatzate zeroatzaten leroazkete beroatzate

("Egin daroa") e ta horien antzekoak "egin ohi da” adierazteko, bizkaitarrek diotenez esatekc batipat.

841

IHARDUN

dihardutdiharduk/-ndihardudihardugudiharduzudiharduzuedihardute

niharduenhiharduenziharduengeniharduenzeniharduenzenihardutenziharduten

banihardubahihardubalihardubagenihardubazenihardubazenihardutebalihardute

nihardukehihardukelihardukegenihardukezenihardukezeniharduketelihardukete

IHARDUKI

dihardukatdihardukak/-ndihardukadihardukagudihardukazudihardukazuedihardukate

nihardukanhihardukanzihardukangenihardukanzenihardukanzenihardukatenzihardukaten

banihardukabahihardukabalihardukabagenihardukabazenihardukabazenihardukatebalihardukate

nihardukakehihardukakelihardukakegenihardukakezenihardukakezenihardukaketelihardukakete

IRAUN

dirautdirauk/-ndiraudiraugudirauzudirauzuediraute

m rauenhirauenzirauengenirauenzenirauenzenirautenzirauten

baniraubahiraubaliraubageniraubazeniraubazenirautebaliraute

niraukehiraukeliraukegeniraukezeniraukezenirauketeliraukete

IRUDI

diruditdirudik/-ndirudidirudigudirudizudirudizuedirudite

nirudienhirudienzirudiengenirudienzenirudienzeniruditenziruditen

banirudibahirudibalirudibagenirudibazenirudibazeniruditebalirudite

nirudikehirudikelirudikegenirudikezenirudikezenirudiketelirudikete

4

ihardukZ-nbihardu

iharduzuiharduzuebihardute

ihardukak/-nbiharduka

ihardukazuihardukazuebihardukate

irauk/-nbirau

irauzuirauzuebiraute

irudik/-nbirudi

irudizuirudizuebirudite

842 EUSKERA - XXII (2. aldia)

EMAN

dem adanemak/-nbemademagunemazuemazuebemate

dem atzadanemaitzak/-nbematzadematzagunemaitzazuemaitzazuebematzate

emadak/-nbemakit

emadazuemadazuebemakidate

bemakik/-n

bemakiate/-kinate

emaiok/-nbemakio

emaiozuemaiozuebemakiote

emazkidak/-nbemazkit

emazkidazuemazkidazuebemazkidate

bemazkik/-n

bemazkiate/-kinate

emazkiok/-nbemazkio

emazkiozuemazkiozuebemazkiote

emaguk/-nbemakigu

emaguzuemaguzuebemakigute

emazkiguk/-nbemazkigu

emazkiguzuemazkiguzuebemazkigute

bemakizu bemazkizu

bemakizute bemazkizute

bemakizue bemazkizue

bemakizuete bemazkizuete

emaiek/-nbemakie

emaiezuemaiezuebemakiete

emazkiek/-nbemazkie

emazkiezuemazkiezuebemazkiete

844 EUSKERA - XXII (2. aldia)

ihardetsak/-n

ihardetsazuihardetsazue

ihardestak/-n

ihardestazuihardestazue

ihardetsiok/-n

ihardetsiozuihardetsiozue

ihardeskuk/-n

ihardeskuzuihardeskuzue

ihardetsiek/-n

ihardetsiezuihardetsiezue

IHARDETSI

ihardets itzak/-n

ihardets itzazu ihardets itzazue

ihardetsazkidak/-n

ihardetsazkidazu ihardets azkidazue

ihardetsazkiok/-n

ihardetsazkiozuihardetsazkiozue

ihardetsazkiguk/-n

ihardetsazkiguzuihardetsazkiguzue

ihardetsazkiek/-n

ihardetsazkiezuihardetsazkiezue

EROSI

erosak/-n

erosazuerosazue

erostak/-n

erostazuerostazue

erosiok/-n

erosiozuerosiozue

eroskuk/-n

eroskuzueroskuzue

erosiek-n

erosiezuerosiezue

eros itzak/-n

eros itzazu eros itzazue

erosazkidak/-n

erosazkidazuerosazkidazue

erosazkiok/-n

erosazkiozuerosazkiozue

erosazkiguk/-n

erosazkiguzuerosazkiguzue

erosazkiek/-n

erosazkiezuerosazkiezue

IGORRI

igork/-na igor itzak/-n

igorzu igor itzazuigorzue igor itzazue

igordak/-n igorzkidak/-n

igordazu igorzkidazuigordazue igorzkidazue

igorriok/-n igorzkiok/-n

igorriozu igorzkiozuigorriozue igorzkiozue

igorguk/-n igorzkiguk/-n

igorguzu igorzkiguzuigorguzue igorzkiguzue

igorriek/-n igorzkiek/-n

igorriezu igorzkiezuigorriezue igorzkiezue

846 EUSKERA - XXII (2. aldia)

UTZI

utzak/-n

utzazuutzazue

uztak/-n

uztazuuztazue

utziok/-n

utziozuutziozue

uzkuk/-n

uzkuzuuzkuzue

utziek/-n

utziezuutziezue

utz itzak/-n

utz itzazu utz itzazue

utzazkidak/-n

utzazkidazuutzazkidazue

utzazkiok/-n

utzazkiozuutzazkiozue

utzazkiguk/-n

utzazkiguzuutzazkiguzue

utzazkiek/-n

utzazkiezuutzazkiezue

848 EUSKERA - XXII (2. aldia)

dirotdirok/-ndirodirogudirozudirozuedirote

-IRQ

niro mroenhiro hiroenliro ziroengeniro geniroenzeniro zeniroenzenirote zenirotenlirote ziroten

849

BESTE ZENBAIT ADITZ

E uskal literaturan zehar beste zenbait aditz ere agertzen da form a sintetiko duenik. Aski ez-ezagunak direlako, ordea, eta beren form ak oso gutxi agertzen direlako, ez ditugu paradigm ak osatu izan, hau E uskaltzaindiaren egitekoa ez baizik gehienez ere gram atikalarien eta euskal id azleen a déla iruditzen zaigulako.

H alaz ere, zenbaiten form ak, literaturan agertzen direnak, hem en ip intzea erabaki dugu, idazleak nahiz ikasleak jakin dezan ñola erabili behar diren.

IZEKI: Beti zizekan sua (Lardizabal, T estam enta Zarreko eta Berriko Kondaira, 327-20).

ERAGON: Daragoiot, daragoiok, daragoion, daragoio, daragoiogu, daragoiozu, daragoiozue, daragoioe (Azkue, Morfología, 699). Edurrari badaragoio (Azkue, Hiztegia). Lanen bateri badaragoiozu (Añibarro, Esku- liburua, 46).

ERASI (EDASI): Zer ere zugati, nigati bailedaske izterbegiak (Oihenart, N eurtitzak, 156). D adasa, dadasate, zad asaten (Leizarraga). Gurdi kargatuak badarasa (Axular, Gero, 278).

JAIKI: Horeki datzana daika kukusoeki (Oihenart, Atsotitzak, 882). Haik (Axular, Gero).

ERORI: Thu etxatua zeruan gora, begithartera derora (Oihenart, Atsotitzak, 673) Esteiari izan denari bethi ere, on derorkona hanitz zaio, apur badere (Oihenart, Atsotitzak, 692).

JAITSI: Hiri gaitza eztuk net gaitza, hire auzoaren beharrira ezpa- daitsa (Oihenart, Atsotitzak, 239). Buru ederreko adatsa, laxurik badera- tza, ba daitso gerrirano, urhe izpiz aberatsa (Oihenart, N eurtitzak, 137). Haitsa (Leizarraga).

IHARDETSI: Herenak zihardetsan (Oihenart, N eurtitzak, 248). Ihar- destazue (Leizarraga).

ERAUTSI: D iraustazu, d irautsut (Perú Abarka, 68). Ao batez diraus- kue (Añibarro, Eskuliburua, 6. Zirautsela (Astarloa, Urteko dom ekak, 11).

IGORRI: Hark nigorra, hunen zuri erraitera (Oihenart, Neurtitzak,191).