การใช้ทรัพยากรน้้าบาดาลและ...

รายงานนเปนสวนหนงของรายวชาสมมนา (01217597) ปการศกษา 2560

โครงการวศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

การใชทรพยากรนาบาดาลและการทรดตวของ

แผนดนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

การใชทรพยากรน าบาดาลและการทรดตวของแผนดนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

คานา ก

ค ำน ำ

เนองในวนเสารท 2 กนยายน พ.ศ. 2560 รายวชาสมมนา (01217597) ของโครงการวศวกรรม

โครงสรางพ นฐานและการบรหาร ปการศกษา 2560 ไดมการจดสมมนาเรองการใชทรพยากรน าบาดาลและ

การทรดตวของแผนดนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล โดย ดร.ทศนย เนตรทศน และ คณอนรทธ ลดา

วด จากกรมทรพยากรน าบาดาล ทางนสตกลมท 4 ของโครงการฯ จงไดรบมอบหมายใหจดทารายงานใน

หวขอการสมมนาดงกลาว เพอวเคราะห สรปเน อหาตางๆ และจดทาสอนาเสนอการเรยนรผานทางเวบไซด

ใหกบผทสนใจไดศกษาและเปนแนวทางในการเรยนรสบไป

การดาเนนการจดทารายงานและสอการเรยนรดงกลาวน นสาเรจลลวงไดตองขอขอบคณความ

อนเคราะหทางดานขอมลจากผบรรยาย และ พ.ท.ดร.สรวศ สภเวชย อาจารยประจารายวชาสมมนาของ

โครงการฯ รวมถงความรวมมอจากเจาหนาทโครงการฯ และนสตPE 13 , PE14 ททาใหการสมมนาคร งน เตม

ไปดวยความร มมมองทหลากหลาย และสาเรจตามวตถประสงคของรายวชา

หากรายงานเลมน มขอผดพลาดประการใด ทางคณะผจดทาขออภยมา ณ ทน และจะนามาปรบปรง

เพอใหรายงานดยงๆข นไป

คณะผจดทา

นสตกลมท 4 ปการศกษา 2560


สารบญ ข

สารบญ

หนา

ค ำน ำ ก

บทท 1 น ำบำดำลและน ำใตดน 1

ชนดของหนใหน า 1

ประเภทของช นหนทกกเกบน า 5

ประเภทของช นน าบาดาล 6

การไหลของน าบาดาล 8

ปรมาณน าบาดาลในประเทศไทย 10

หลกการประเมนสมดลของน าบาดาล 16

ศกยภาพน าบาดาลของประเทศไทย 18

บทท 2 สถำนกำรณน ำบำดำลและแผนดนทรดในเขตกรงเทพฯและปรมณฑล 24

ลกษณะภมประเทศในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล 24

ลกษณะอทกธรณวทยาในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล 25

การพฒนาบอบาดาลในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล 27

ลกษณะของดนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล 31

การทรดตวของแผนดนในบรเวณกรงเทพมหานครและปรมณฑล 34

การตดต งอปกรณเฝาระวงแผนดนทรดตว 40

ประวตวทยำกร ค

บรรยำกำศกำรสมมนำ ฉ

การใชทรพยากรน าบาดาลและการทรดตวของแผนดนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล บทท 1 น าบาดาลและน าใตดน 1

บทท 1 น าบาดาลและน าใตดน

นำเปนทรพยำกรธรรมชำตทจำเปนตอกำรดำรงชวตของสงมชวต หำกขำดนำแลวนนสงมชวตไม

สำมำรถดำรงชวตอยได ดงนนปญหำในกำรจดกำรนำในปจจบนจงมควำมสำคญเปนอยำงมำกเนองดวยปจจย

ดำนตำงๆ ไมวำจะเปนทำงดำนคณภำพในกำรดำรงชวตของมนษย และยงเปนปจจยพนฐำนทำงดำนเศรษฐกจ

อกดวย จำกกำรเพมขนของประชำกรและควำมเจรญเตบโตทำงเศรษฐกจในทกพนทบนโลก สงผลใหควำม

ตองกำรใชนำเพมมำกขนอยำงรวดเรวและไมเพยงพอตอควำมตองกำร ทำใหเกดปญหำกำรขำดแคลนนำ

ตำมมำ ดวยเหตฉะนกำรบรหำรกำรจดกำรนำเปนเรองทสำคญและมควำมจำเปน ในกำรรกษำทรพยำกรนำให

คงอยกบกำรดำเนนชวตตอไป ดงนนจงมกำรจดหำทำงเลอกในกำรหำแหลงนำเพอกำรใชประโยชน อำทเชน

กำรเปลยนนำทะเลมำเปนนำจด (Desalination) หรอแมแตกระทงกำรหำแหลงนำทดแทน เชนนำบำดำล ซง

เปนอกแนวทำงเลอกหนงในทรพยำกรทดแทนทมศกยภำพทงในดำนเชงคณภำพทดและเชงปรมำณทมปรมำณ

มำก

การพฒนาน าภายในประเทศ

กำรใชนำบำดำลในประเทศไทยนนรเรมตงแตเมอใดนนยงไมมหลกฐำนอยำงแนชดเนองจำกในอดต

กำรตงถนฐำนของคนไทยมกจะตงอยในบรเวณทรำบลมและใกลแหลงนำผวดน เชน แมนำ หวย หนอง บง อน

เปนแหลงกกเกบตำมธรรมชำตประกอบกบประชำกรยงมปรมำณไมมำกนกจงมแหลงนำผวดนเพยงพอสำหรบ

อปโภคบรโภค แตยงมบำงสวนทไมไดตงอยใกลแหลงนำผวดนจงมกำรขดบอบำดำลโดยอำศยแรงคน โดยเปน

บอขดใชชวครำวรปสเหลยม มกำรกรรอบบอดวยไมกระดำนหรอนำกอนหนมำเรยงบรเวณขอบบอเพอกนกำร

พงของบอ ควำมลกของบอนนขนอยกบวำระดบนำบำดำลในบรเวณนนอยทระดบลกเทำใด กำรพฒนำนำ

บำดำลของประชำชนคนไทยในเบองตนจงเปนกำรพฒนำนำบำดำลระดบตนๆเทำนน ตอมำประเทศไทยได

พฒนำประเทศดำนสำธำรณสขสำหรบประชำชนใหดขน จงเรมมกำรขดเจำะบอนำบำดำลระดบลกในประเทศ

ไทย เรมเมอป พ.ศ.2450 และจะเหนไดวำประเทศไทยนนใหควำมสำคญตอกำรจดหำแหลงทรพยำกรนำ

บำดำลเพอแกไขกำรขำดแคลนนำกนนำใชดงเชนปรำกฏอยในแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมสงคมแหงชำต

ตงแตแผนฉบบท 1 และปรำกฏชดเจนขนในชวงแผนพฒนำฯ ฉบบท 5 โดยไดรบกำรบรรจใหอยในแผนพฒนำ

ชนบทตงแตป พ.ศ. 2526 เปนตนมำและเปนแผนงำนหลกแผนงำนหนงในกำรพฒนำชนบทจนถงปจจบน


1.1 ชนดของหนใหน า (water bearing rocks)

หนหรอดนทมกำรจดเรยงตวเปนชนๆใตดนนนเปรยบเสมอนกบแมนำและลำนำทเปนเสมอนทอ

ลำเลยงนำของนำทอยผวดน เชนเดยวนำชนหนและดนใตดนนนกทำหนำทเปนแหลงกกเกบของนำทอยใตดน

ซงอำศยชองวำงรพรนภำยในเมดดน ตำมรอยแตกแยกของหน จนกระทงตะกอน หรอหนดงกลำวมนำแทรก

อยเตมไปดวยนำ ซงนำทถกกกเกบไวในชนหนนแหละทเรำเรยกกนวำ “นำบำดำล” (Groundwater) นนเอง

และชนดของหนทกกเกบนำบำดำลจะสำมำรถแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆไดดงน

1.1.1.หนรวน (Unconsolidated Rocks) ตวอยำงเชน กรวด(Gravel) ทรำย(Sand) ทรำยแปง(Silt)

ดนเหนยว(Clays) และลกรง(Laterite Soil) (รปท 1.1.1)

รปท 1.1. 1 ตวอยำงของดนรวน

ปจจยควำมสำมำรถในกำรกกเกบของนำบำดำล เชน ควำมพรน หมำยถงชองวำงภำยในหน

หำกมปรมำณควำมพรนสงควำมสำมำรถในกำรกกเกบกมำกตำมไปดวย , กำรคดขนำดทดหำกขนำด

ของเมดดนหรอหนมกำรคดขนำดลกษณะเดยวจะสงผลตอกำรเกดชองวำงทสงตำมไปดวย, กำรอดตว

หรอกำรบดอดของหน, ควำมกลมมนของเมดหนทดบงบอกถงควำมสำมำรถในกำรกกเกบนำบำดำลท

ดเนองจำกมมชองวำงเกดขนไดมำกกวำ เมดหนทมควำมกลมมนตำมมมแหลมสง (รปท 1.1.2) โดย

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiVi_30x47WAhUEYo8KHW5UClIQjRwIBw&url=http://www.thaiengineering.com/2015/index.php/technology/itemlist/category/28-sport?start%3D42&psig=AFQjCNH_YSQXxi25Z29qp0REznGB2NYpow&ust=1504718621499016

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjaroGyyI7WAhVMwI8KHRJUDIkQjRwIBw&url=http://oss101.ldd.go.th/web_AboutSoils/AboutSoilProperty57.htm&psig=AFQjCNGTb63vHOnOsKheoJew5i9INw0Lbg&ust=1504718771341028


ลกษณะกำรไหลของนำบำดำลในหนรวนจะเปนกำรไหลไปตำมชวงวำงของตะกอน (Intergranular)

(รปท 1.1.3)

รปท 1.1. 2 ลกษณะกำรไหลของหนทเกบกกนำไดด

รปท 1.1. 3 กำรไหลของนำบำดำลในชองวำงตะกอน (Intergranular)

ความพรนตา ความพรน ง

การคดขนาด มด การคดขนาดด

การอดตวแนน การอดตวหลวม

ความกลมมนตา ความกลมมนด


1.1.2 หนแขง (Consolidated Rocks) ยกตวอยำงเชน หนอคน (Igneous Rocks), หนชน

หรอหนตะกอน (Sedimentary Rocks), หนแปร (Metamorphic Rocks) (รปท 1.1.4)

ปรมำณกำรกกเกบนำบำดำลของหนประเภท (Consolidated Rocks) จะขนอยกบจำนวน

และปรมำณของรอยแตกภำยในชนหน ทเปนชองวำงในกำรกกเกบของปรมำณนำ และกำรไหลของ

นำบำดำลจะเปนลกษณะกำรไหลผำนรอยแตกทเรยกวำ “Fractureds” (รปท 1.1.5)

รปท 1.1. 5 กำรไหลผำนรอยแตกทเรยกวำ “Fractureds”

รปท 1.1. 4 ตวอยำงหนแขง

https://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjSteeAzI7WAhWEu48KHXvsCk0QjRwIBw&url=https://sites.google.com/site/nawasripong/home/unit2?tmpl%3D/system/app/templates/print/%26showPrintDialog%3D1&psig=AFQjCNHgKHU-w7CB5hC0byT9MElxsVCVZg&ust=1504719720594384

https://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjs6KXKy47WAhVEso8KHfPlDbIQjRwIBw&url=https://en.wikipedia.org/wiki/Rock_(geology)&psig=AFQjCNHqab2aJad2U3dHvtRitvOwolLNcw&ust=1504719617883455

https://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiP0qj1zY7WAhVLvY8KHd2-CRYQjRwIBw&url=https://www.youtube.com/watch?v%3DZ2HQY5A3o-s&psig=AFQjCNHHL0FY6P_e3bVRU3nF_TJfCzKN5w&ust=1504720184462095


1.2 ประเภทของช นหนทกกเกบน า

ตำมทไดกลำวมำแลวในขนตนวำ ชนดนและหนจะมชองวำงทสำมำรถกกเกบนำไดในทำงธรณวทยำ

แลว หนเหลำนจะเรยกรวมๆกนวำ หนกกเกบนำ (water bearing rocks) แตหนกกเกบนำเหลำนอำจจะจำย

นำไดไมเพยงพอ ในกำรสบนำมำใชสอย ขนอยกบลกษณะธรณวทยำพนฐำน ซงไดแก ควำมพรน (porosity)

และควำมซมได (permeability) ของหนเหลำนนเปนสำคญ ชนหนทสำมำรถจำยนำบำดำลใหไดเปนปรมำณ

มำกและพยงพอตอกำรสบนำขนมำใชสอยเรยกวำ ชนหนอมนำ(Aquifer) ดงนน ชนหนทกประเภททประกอบ

เปนเปลอกโลกจงอำจจะเปนไดทงชนหนอมนำทดและเลว ขนอยกบคณสมบตทำงธรณวทยำของชนหนนนๆ

นนเอง ชนหนอมนำสำมำรถแบงออกไดเปน 3 ชนดใหญๆ ดวยกน (รปท 1.2.1)

1.2.1 ชนหนใหนำ (Aquifer) คอชนหน ชนดน หรอชนของตะกอนทมคณสมบตและควำมสำมำรถยอมให

นำไหลซมผำนไดด ควำมสำมำรถในกำรซมผำน (permeability) ถอเปนคณสมบตทสำคญสำหรบชน

หนประเภทน และอกหนงลกษณะทสำคญของชนหนประเภทนทจะขำดเสยไปไมไดคอกำรชนหนหรอ

ตะกอนจะตองเชอมตอตดถงกนเพรำะถงแมวำจะสำมำรถกกเกบนำไดในปรมำณมำกแตถำหำกไม

สำมำรถไหลตอเนองถงกนกจะไมสำมำรถสบหรอนำมำใชประโยชนไดอยำงเกดประสทธภำพสงสด

เปรยบเสมอนนำทกกขงอยในแองลำธำร ซงนำไมไหลในฤดแลง นำในแองในแองเหลำเมอถกใชไปชว

ระยะเวลำหนงกจะหมดไป ไมเหมอนนำในลำธำรทมนำไหลตลอดปมโอกำสทจะสบหรอตกไปใชได

ตลอดเวลำ โดยทวไปแลวปรมำณนำทไดจำกชนหนดงกลำวเพยงพอตอกำรสรำงเปนบอผลตนำ

บำดำล เชน ชนกรวด ทรำย ชนหนแขงเนอหนำแนนทมถำเปนโพรง และรอยแตกมำกมำย รอยแตกม

ขนำดใหญและมควำมตอเนองกน

1.2.2 ชนหนตำนนำ (Aquitard) หมำยถง ชนดนหรอหนทมคณสมบตกำรยอมใหนำซมผำนได แตไมสงมำก

นก ทำใหสำมำรถสงผำนนำทกกเกบอยในชองวำงหรอรพรนไดตำ ภำยใตสภำวะควำมลำดเชงชล

ศำสตรตำมธรรมชำต ซงปรมำณนำทไดมกไมเพยงพอตอกำรสรำงเปนบอผลตนำบำดำล และม

ลกษณะของรอยแตกไมเชอมถงกน ตวอยำงเชน ชนดนเหนยว หนดนดำน หนทมผลกแนน (dense

crystalline rocks)

1.2.3 ชนหนกนนำ (Aquiclude) หรอ ชนหนซบนำ หมำยถง ชนดนหรอหนทอมตวไปดวยนำทไมม

ควำมสำมำรถในกำรสงผำนนำทกกเกบอยในชองวำง หรอรพรนภำยใตสภำวะควำมลำดเชงชลศำสตร

ตำมธรรมชำตได แตสำมำรถดดซบนำเขำสชนดนหรอหนไดอยำงชำๆ และไมสำมำรถสรำงเปนบอ

ผลตนำบำดำลได เชน ชนหนโคลน


รปท 1.2. 1 ชนหนอมนำ

1.3 ประเภทของช นน าบาดาล

หลงจำกทแบงประเภทของชนหนกกเกบนำไปแลวตำมลกษณะและคณสมบตของชนหนแตละ

ประเภทไปแลวนน เรำสำมำรถแบงประเภทของชนหนกกเกบนำแยกยอยลงไปไดอก ตำมสภำพและลกษณะ

ทำงธรณวทยำและแรงกดดน (Pressure) ทมอยภำยในนำบำดำลและชนหนอมนำนนเอง (รปท 1.3.1)

รปท 1.3. 1 ประเภทของชนหนกกเกบนำ ตำมสภำพและลกษณะทำงธรณวทยำและแรงกดดน

https://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwi9lbrv7ZDWAhWBnpQKHZsTAs0QjRwIBw&url=https://www.quora.com/What-are-the-differences-between-aquifer-aquiclude-aquitard-aquifuge&psig=AFQjCNEt2nIEUd6I8QKhj0i5Kc3zGjq2ig&ust=1504797045094963


1.3.1 ชนหนอมนำเปดหรอชนหนอมนำแบบไรแรงดน (unconfined aquifer) เปนชนหนอมนำทนำไมม

แรงดน หรอไมมชนทบนำ (confining layer) ปดทบอยดำนบน ทำใหระดบนำใตดน (water table)

เทำกบหรอตำกวำชนหนอมนำ ลกษณะของรปแบบกำรไหลของขนหนอมนำไรแรงดนมกจะเปนไป

ตำมกฎแรงโนมถวงของโลกหรอไหลจำกทสงไปทตำ โดยระดบนำใตดน water table จะขนลงตำม

ฤดกำล และเนองจำกชนหนอมนำประเภทนเปนแบบเปดสมผสกบบรรยำกำศดงนนคณภำพของ

แหลงนำจะถกปนเปอนไดงำย (รปท 1.3.2)

1.3.2 ชนหนอมนำปดหรอชนหนอมนำแบบมแรงดน (confined aquifer) เปนชนหนอมนำทมแรงดนของ

นำ หรอมชนทบนำปดทบอยดำนบนและดำนลำงของชนหนอมนำ ทำใหระดบนำใตดนสงกวำชนหน

อมนำ ซงถำมระดบสงกวำพนดน (ground surface) จะเกดเปนนำพ (artesian flowing well) (รป

ท 1.3.3)

รปท 1.3. 2 ชนหนอมนำเปดหรอชนหนอมนำแบบไรแรงดน

รปท 1.3. 3 ชนหนอมนำปดหรอชนหนอมนำแบบมแรงดน

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjoiqSY8pDWAhWCW7wKHR1vD6oQjRwIBw&url=http://www.rmutphysics.com/charud/naturemystery/sci3/geology/8/index_ch_8-2.htm&psig=AFQjCNH-wJDficeZBPK-Bq7chFrvLkbIKA&ust=1504798651906159


1.3.3 ชนนำบำดำลรว (Leaky aquifers) เปนชนนำทนำสำมำรถรวไหลออกหรอรวเขำไดเนองจำกชนหนให

นำไมไดถกรองรบหรอถกปดทบดวยชนหนทบนำแตเปนชนหนตำนนำ (รปท 1.3.4)

1.3.4 ชนหนอมนำกงเปด (semi-unconfined aquifer) เปนชนหนอมนำทไมมแรงดนของนำ หรอไมมชน

ทบนำปดทบอยดำนบน ระดบนำใตดนมกจะอยตำกวำหรอเทำกบชนหนอมนำ

1.3.5 ชนหนอมนำกงปด (semi-confined aquifer) เปนชนหนอมนำทมแรงดนของนำ หรอมชนทบนำปด

ทบเปนบำงสวนอยดำนบน ทำใหระดบนำใตดนอำจจะอยสงกวำชนหนอมนำในบำงบรเวณ

1.3.6 ชนหนอมนำกระเปำะ (perched aquifer) เปนชนหนอมนำทมขนำดไมกวำงมำกนก และแทรกอย

ตำมชนหนอมนำเปด โดยอำจมชนทบนำปดทบอยดำนบนเปนบำงสวน ทำใหระดบนำใตดนอำจจะอย

สงหรอตำกวำชนหนอมนำได เชน กระเปำะทรำย หรอกรวด

1.4 การ หลของน าบาดาล

ชนหนอมนำมคณสมบตทำงชลศำสตรอยหลำยพำรำมเตอรทสำคญ เชน สมประสทธกำรยอมใหนำซมผำน

สมประสทธกำรจำยนำ สมประสทธกำรกกเกบ เปนตน และกลำวในรำยละเอยดได ดงน

1.4.1 สมประสทธกำรยอมใหนำซมผำน (hydraulic conductivity, K) คอ อตรำกำรไหลของนำผำนวตถตวกลำงทมรพรน (porous media) และผำนพนทหนำตดทตงฉำกกบกำรไหลของนำหนงหนวยพนท ภำยใตสภำวะควำมลำดชนเชงชลศำสตร (hydraulic gradient) 1 หนวย คำพำรำมเตอรตวนเปนคำคงทเฉพำะสำหรบวตถตวกลำงนนๆ ขนอยกบขนำดและจำนวนชองวำงในดนหรอหนอมนำ เปนตวแปรตวหนงทควบคมลกษณะกำรไหลของนำใตดน

1.4.2 สมประสทธกำรจำยนำ (transmissivity, T) คอ อตรำกำรไหลของนำผำนตลอดควำมหนำของชนหนอมนำ ภำยใตสภำวะควำมลำดชนเชงชลศำสตร 1 หนวย (รปท 1.4.1)

รปท 1.3. 4 ชนนำบำดำลรว

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwj2rJTK-JDWAhWFs48KHd_BDgUQjRwIBw&url=http://www.interpore.org/ref-mat_pub/mgfc-course/mgfcclas.html&psig=AFQjCNEhv9MzeHIesLpAbUucCW0pTOXeNw&ust=1504800379639729


รปท 1.4. 1 สมประสทธกำรจำยนำ

1.4.3 คำสมประสทธกำรยอมใหนำซมผำนและสมประสทธกำรจำยนำจะใกลเคยงกน แตคำ สมประสทธกำรกำรยอมใหนำซมผำนจะพจำรณำตอหนงหนวยควำมหนำของชนหนใหนำ ในขณะท สมประสทธกำรจำยนำจะพจำรณำตลอดควำมหนำของชนหนใหนำ ทงสองเทอมนจะสมพนธกนดงสมกำรท 1.4.1

T = Kb …………………………1.4.1

เมอ b เปนควำมหนำของชนหนใหนำ

1.4.4 คำสมประสทธกำรกกเกบนำ (storativity, S) หมำยถง ปรมำณนำทกกเกบอยภำยในชองวำงของชน

หนอมนำทอมตวไปดวยนำ (saturated aquifer) ซงสำมำรถจำยออกมำหรอรบเขำไป กกเกบไวใน

ชองวำงของชนหนอมนำตอพนทหนำตด 1 หนวย และตอกำรเปลยนแปลงของเฮดชลศำสตร 1

หนวย บำงครงเรยก Storage coefficient และใชกบชนหนอมนำแบบมแรงดน (confined aquifer)

1.4.5 สมประสทธกำรกกเกบของชนหนอมนำแบบไรแรงดน (specific yield, Sy) หมำยถง ปรมำตรของนำ

ทสำมำรถปลดปลอยออกมำจำกชนหนอมนำแบบไมมแรงดน (unconfined aquifer) ภำยใตสภำวะ

แรงดงดดของโลกตอหนงหนวยควำมหนำ


รปท 1.4. 2 สมประสทธกำรกกเกบของชนหนอมนำแบบไรแรงดน

กำรคำนวณหำคณสมบตชนนำ จำเปนตองเลอกวธกำรคำนวณทเหมำะสมกบประเภทชนนำอมนำ

บำดำล ซงมทงชนหนอมนำมแรงดน ชนหนอมนำไรแรงดน (Unconfined aquifer) หรอชนหนอมนำกงม

แรงดน (Semi-confined or semi-unconfined aquifer)

1.5 ปรมาณน าบาดาลในประเทศ ทย

ประเทศไทยมแหลงนำใตดน หรอนำบำดำล ซงเปนแหลงนำตำมธรรมชำตอกแหลงหนงทสำมำรถ

นำมำใชเสรมหรอทดแทนนำผวดน และมปรมำณกำรใหนำทสง (รปท 1.5.1) ซงในบำงพนทไมสำมำรถเขำถง

แหลงนำผวดนหรอไมมนำประปำเขำถงจงไดม กำรนำเอำนำบำดำลขนมำใชในกำรอปโภคบรโภครวมทงกำร

ผลตในภำคธรกจอตสำหกรรมและภำคเกษตรกรรม กรมทรพยำกรนำบำดำลซงกำกบดแลและควบคมกำรใช

นำบำดำลในประเทศตำมกฎกระทรวงทกำหนดใหผใชนำบำดำลทระดบควำมลกตงแต 30 เมตร ลงไปตองขน

ทะเบยนผใชนำบำดำลซงพบวำตวเลขกำรใชนำบำดำลทวประเทศ เฉลยปละ 18 ,000 ลำนลกบำศกเมตรจำก

ศกยภำพนำบำดำลทใชไดรำว 1 แสนลำนลำนลกบำศกเมตรตอป


รปท 1.5. 1 ปรมำณกำรใหนำของนำบำดำลในประเทศไทย

นอกจำกนปรมำณกำรใชนำบำดำลยงสมพนธกบปรมำณฝนท ตกลงมำเตมชนนำใตดนตำมธรรมชำต

คอ ปรมำณนำบำดำลจำกขอมลอตรำกำรไหลซมของนำฝนลงสนำบำดำลของกรมทรพยำกรธรณทวเครำะห

จำแนกตำมชนหนประเภทตำงๆและพนท ของชนหนแตละชนดรองรบทงประเทศเฉลยตอปประมำณ 38 ,000

ลำน ลกบำศกเมตร หรอรอยละ 4.7 ของปรมำณนำฝนทงประเทศโดยแองนำบำดำลในพนทลมนำภำคเหนอ

จะมปรมำณ นำฝนท ไหลซมลงสแหลงนำบำดำลตอปมำกทสดมประมำณ 11 ,000 ลำนลกบำศกเมตร แต

ขณะนพบแนวโนมภำคเกษตรกรรม บรเวณพนท ภำคเหนอตอนลำงตอภำคกลำงโดยเฉพำะ แถบลม

เจำพระยำตอนบนครอบคลมพนทจงหวดพษณโลก กำแพงเพชร พจตร สโขทย ชยนำท สงหบรม 4 อตรำกำร

ใชนำบำดำลสงถง 7,800 ลำนลกบำศกเมตรตอวน หรอคดเปน 40-50 เปอรเซนตของกำรใชนำ เนองจำกม

กำรทำนำเฉลยปละ 3 ครง ทำใหเกดกำรใชนำบำดำลท เกนสมดลถงปละ 820 ลำนลกบำศกเมตร หำก

เกษตรกร ยงขดใชนำบำดำลในระดบทลกกวำ 30 เมตร จะทำใหสมเสยงท จะทำใหชนนำบำดำลขำดสมดล ท

สำคญนำบำดำลในระดบควำมลก 30 เมตร จะขดยำกขน ตองขดลกลงไปเรอย ๆ ปรมำณกำรใชนำบำดำลท

เกนสมดล ยอมสงผลใหระดบนำบำดำลลดลงอยำงรวดเรว 10-30 เซนตเมตรตอปจนทำใหระดบควำมลกของ

นำบำดำล จำกผวดนเพมควำมลกจำกในอดตทเคยอยประมำณ 5-10 เมตร เพมไปอยทระดบ 10-25 เมตร

ขณะเดยวกน สงสำคญททำใหเกดปญหำคอ ไมเฉพำะภำคเกษตรกรรมเทำนนทมกำรใชนำบำดำลในปรมำณ


คอนขำงมำก แตภำครำชกำรและเอกชน กมกำรใชน ำบำดำลในปรมำณมหำศำลเชนกน ใน สวน

ภำคอตสำหกรรมพบวำใน พ.ศ. 2538 ในเขตพนทกรงเทพมหำนครและปรมณฑลมปรมำณกำร ใชนำบำดำล

1.6 ลำนลกบำศกเมตรตอวน และเพมขนสงสดเปน 2.5 ลำนลกบำศกเมตรตอวนใน พ.ศ. 2544 เฉพำะในสวน

ของภำคอตสำหกรรมในเขตกรงเทพมหำนครและปรมณฑล มปรมำณกำรใชนำบำดำล 1.4 ลำน ลกบำศก

เมตรตอวนใน พ.ศ. 2540 และใน พ.ศ. 2541 - 2550 ภำคอตสำหกรรมใช นำผวดนเพมขนในทกลมนำรอยละ

3.04 ตอปแหลงนำใตดนหรอนำบำดำลสวนใหญถกนำมำใชเสรมหรอทดแทนนำ ผวดนในพนททไมสำมำรถ

เขำถงระบบประปำไดและภำคอตสำหกรรมบำงกลมมควำมจำเปนตองใชนำบำดำล ในกระบวนกำรผลต เชน

อตสำหกรรมกลมสงทอและกลมอำหำร เปนตน ดงตำรำงท 1.5.1

ตำรำงท 1.5.1 สดสวนกำรใชนำบำดำลและนำประปำ

กรมทรพยำกรนำบำดำล รวมกบสถำบนเทคโนโลยพระจอมเกลำเจำ คณทหำรลำดกระบง และ

สถำบนนำเพอควำมยงยน สภำอตสำหกรรมแหงประเทศไทย เสนอผลกำรศกษำวจย กำรใชนำบำดำลและ

แนวทำงกำรบรหำรจดกำรกำรใชนำบำดำลในภำคอตสำหกรรม 4 กลม ไดแก อตสำหกรรมสงทอ เคมโลหะ

และอตสำหกรรมอำหำรและเครองนงหม โดยใหผเชยวชำญจำกสถำบน เทคโนโลยพระจอมเกลำฯ ให


คำแนะนำเกยวกบระบบกำรกรองนำประปำและกำรนำนำบำดำลกลบมำใชใหม อยำงมประสทธภำพ เพอ

ทดแทนกำรใชนำดำลในภำคอตสำหกรรมทใชนำบำดำล รวมถงกำรนำนำกลบมำใช ใหมอยำงมประสทธภำพ

ผลกำรศกษำพบวำภำคอตสำหกรรมนำนำกลบมำใชใหมเพมขนประมำณรอยละ 10 -20 และในอนำคตจะ

ผลกดนใหนำ นำกลบมำใชใหมรอยละ 30 โครงกำรดงกลำวจดทำขนเพอรองรบ กำรเปดประชำคมอำเซยนใน

พ.ศ. 2558 ทจะมกำรขยำยตวของภำคอตสำหกรรม และตองมกำรใชนำเพมขนหลำยเทำตว

ขอมลปรมำณกำรใชนำบำดำลเปนขอมลสำคญ และมควำมละเอยดออนสง ในกำรศกษำครงนจงไดม

กำรศกษำวธกำรประเมนปรมำณกำรใชนำจำกกำร ศกษำทผำนมำ และพจำรณำขอมลปรมำณกำรใชนำ

บำดำลจำกโครงกำรสำรวจสถำนภำพบอนำบำดำล ศกษำกำหนดเครอขำยบอสงเกตกำรณและประเมนกำรใช

นำบำดำลเพอกำรบรหำร จดกำรทรพยำกรนำบำดำลของประเทศ 2553 ทจดทำขนเพอปรบปรงและแกไข

ฐำนขอมลบอสบใชนำบำดำลของสำนกควบ คมกจกำรนำบำดำล กรมทรพยำกรนำบำดำล ซงไดมกำรประเมน

ปรมำณกำรใชนำเพอกำรอตสำหกรรม อปโภคบรโภคและเพอกำรเกษตร ซงเปนกำรประเมนกำรใชนำบำดำล

จำกขอมลทมอยจรงในปจจบน ทมควำมถกตองและนำเชอถอมำกทสด โดยสรปปรมำณกำรใชนำทใชใน

กำรศกษำครงนดงตำรำงท 1.5.2 – 1.5.3

ตารางท 1.5.2 การใชน าบาดาลของ กรงเทพ และปรมณฑล

http://mis.dgr.go.th/webdev/images/prov.png


ตารางท 1.5.3 การใชน าบาดาลของจงหวดตาง

ปพ.ศ. 2559 มกำรขอใบอนญำตใชนำบำดำลเปนปรมำณรวมทงสน 3,485,424.40 ลกบำศกเมตรตอวน แตมปรมำณกำรใชนำจรงเทำกบ 1,761,917.49 ลกบำศกเมตรตอวน คดเปนรอยละ 50.55 ของปรมำณนำตำมใบอนญำต สถำนกำรณนำบำดำลในประเทศไทย พ.ศ. 2559 ภำครฐมกำรตดตำมเฝำระวงคณภำพนำบำดำลในพนทเสยงทมกำรปนเปอน เชน พนททำกจกรรมเหมองซงเสยงตอกำรปนเปอนโลหะหนก (เลย พจตร และเพชรบรณ) พนทแหลงฝงกลบขยะและรบกำจดขยะอตสำหกรรมซงเสยงตอกำรปนเปอนของโลหะหนกและสำรอนทรยระเหยงำย (จงหวดพระนครศรอยธยำ ลพบร นครปฐม สระบร สมทรปรำกำร ปทมธำน และรำชบร) และพนททมปญหำกำรรกลำของนำเคมแนวแมนำเจำพระยำ (สมทรสำคร สมทรปรำกำร นครปฐม นนทบร ปทมธำน พระนครศรอยธยำ และกรงเทพมหำนคร) ชำยฝงอำวไทย (นครศรธรรมรำชและสงขลำ)

ปจจบนพบวำ ระดบนำบำดำลในชนนำบำดำลระดบตน (ลกไมเกน 50 เมตร) บรเวณพนทลม

เจำพระยำ ตงแต จงหวดสโขทย พษณโลก พจตร สำหรบในเขตวกฤตกำรณนำบำดำลมกำรขอใบอนญำตใชนำ

บำดำลเปนปรมำณ 811,212.00 ลกบำศกเมตรตอวน ปรมำณนำทใชจรงเทำกบ 192,105.00 ลกบำศกเมตร

ตอวน คดเปนรอยละ 23.68 ของปรมำณนำตำมใบอนญำต โดยมปรมำณลดลงจำก พ.ศ. 2552 ซงมปรมำณ

กำรใชนำบำดำล 246,073 ลกบำศกเมตรตอวน จำนวน 53,968.00 ลกบำศกเมตรตอวนดงตำรำง 1.5.4

http://mis.dgr.go.th/webdev/images/prov_all.png


ตำรำงท 1.5.4 ปรมำณกำรใชนำในประเทศไทย

และกำแพงเพชร มแนวโนมของระดบนำบำดำลลดลงนบตงแต พ.ศ. 2554 จนถงปจจบนลดลงในอตรำเฉลย 4-7 เมตร ทำใหระดบนำลดลงจำกระดบปกตท 4-6 เมตร ลดลงไปอยทระดบ 10-12 เมตรจำกผวดน โดยระดบนำลดลงสงสดคอ 20 เมตร ซงเสยงตอกำรเสยสมดลตำมธรรมชำต ซงสถำนกำรณนำบำดำลในประเทศไทยมกำรกระจำยทวทกภมภำค ดงรปท 1.5.2 ซงแสดงคณภำพนำบำลดำลทวประเทศ

รปท 1.5. 2 สถำนกำรณนำบำดำลในประเทศไทยปพ.ศ. 2559


1.6 หลกการประเมน มดลของน าบาดาล กำรทเรำนำเอำนำใตดนทมอตรำกำรระเหยนำมำกๆ มำใชงำนทผวดนซงมอตรำกำรระเหยมำก

ทำใหธรรมชำตขำดสมดล เนองจำกเรำเอำนำมำใชเรวกวำทธรรมชำตจะเตมเตมนำลงใตดน อำจจะกอใหเกดปญหำในระยะยำว ทำใหระดบนำใตดนตำลงเรอยๆ เรำตองใชกำลงสบมำกขน ขดบอใหลกขน ในขณะทตนไมแยลงเนองจำกระดบนำใตดนทเคยเปนแหลงนำของตนไมใหญถกแยงไปใชงำน ดงนนในพนททแหงแลงมำกๆ จงควรหลกเลยงกำรขดสระ แตใหใชวธกำรดกนำ Run off ในชวงหนำฝนใหไดมำกทสด และนำนำลงไปเกบใตดนใหไดเรวทสด เพอไมใหสญเสยนำออกไปนอกพนท ในหนำแลงจงใชวธสบนำใตดนจำกบอกลบมำใชงำน หวใจสำคญของกำรใชนำใตดนอยำงยงยนคอเรำจะตองชวยธรรมชำตในกำรเตมเตมนำลงใตดนในชวงฤดฝน เพอใหสมดลกบกำรนำนำใตดนมำใชงำนของเรำในหนำแลง กำรคำนวณสมดลนำจะตองคำนงถง

1. ปรมำณนำไหลเขำสแองนำ (Qin) 2. ปรมำณนำไหลออกจำกแองนำ (Qout) 3. ปรมำณนำสำรองในแอง (s)

จะไดสมกำรของสมดลนำ ดงนสมกำรท 1.6.1

………………………………(1.6.1) 1. วธการคานวณ มดลน า

1.1 ปรมาณน า หลเขา แองน า (Qin) กำรคำนวณปรมำณนำไหลเขำสแองนำ คำนวณจำกสมกำร Qin = Qs + Rnet โดยท

- อตราการเตมน าจากน าฝน (Rnet) หลกการคานวณ

ใชขอมลคณสมบตดน ลกษณะธรณสณฐำน และปรมำณนำฝนเฉลย 30 ป (0- 130 mm/yr) 3-10% ของปรมำณนำฝนในบรเวณขอบแองไมมกำรเตมนำบรเวณทปกคลมดวยดนเหนยวกรงเทพ คำนวณจำกสมกำรท 1.6.2

………………………………(1.6.2) โดยท

R = อตรำกำรเตมนำจำกนำฝนสทธ (Net Recharge) (มม./ป) Pnet = ปรมำณนำฝนเฉลย 30 ป (มม./ป) – อตรำกำรระเหยเฉลย 30 ป (มม./ป) r = อตรำสดสวนกำรซมผำนของนำฝน (%) ซงสำมำรถ ประเมนได จำกขอมลกำรยอมให

นำซมผำนของชดดน และจำกสมกำรท 1.6.3


………………………………(1.6.3) โดยท

r = อตรำสดสวนกำรซมผำนของนำฝน (%) i = คำกำรยอมใหนำซมผำนของดน (cm/hr) - อตราการเตมน าจากแองขางเคยง ในกำรศกษำครงนไดยดขอบเขตชนนำตำมแนวหนแขงของกำรศกษำของ JICA จงไมมกำรไหล

ของนำจำกแองขำงเคยง - อตราการเตมน าจากแมน า Qs

หลกการคานวณ 1. มกำรเตมนำจำกแมนำเฉพำะพนทบรเวณขอบแอง 2.ไมมกำรเตมนำจำกแมนำในบรเวณพนททปกคลมดวยดนเหนยว

เนองจำกพนทกรงเทพฯและปรมณฑลสวนใหญถกปกคลมดวยชนดนเหนยว หนำเฉลยประมำณ 15 เมตร จงไมมกำรเตมนำจำกแหลงนำผวดน แตในสวนตอนบนของพนทศกษำ จะมชนดนเหนยวทมควำมหนำนอยกวำ เชน ในบรเวณจงหวดชยนำท จงอำจจะมกำรเตมนำมำจำกแมนำได ดงสมกำร 1.6.4

………………………………(1.6.4) กำรเตมจำกแมนำสำยหลกในพนท Recharge จะสำมำรถประเมนไดจำกสมกำรของ Darcy

ดงน โดยท

Hriv = ระดบน าในแมน า (ม.) Haq = ระดบแรงดนน าบาดาล(ม.) และ สมกำรท 1.6.5

………………………………(1.6.5) โดยท

K = คำสมประสทธกำรซมของตะกอนทองนำ (ม./วน) L = ควำมยำวของสำยนำ (ม.) W = ควำมกวำงของสำยนำ (ม.)


M = ควำมหนำของตะกอนทองนำ (ม.) (อำงอง: USGS Modular Groundwater Model Report, 2000)

1.2 ปรมาณน า หลออกจากแองน า (Qout) ปรมำณนำไหลออกจำกแองโดยทวไปพจำรณำจำกกำรสบใชนำเพอกำรอปโภคบรโภค

เกษตรกรรม และอตสำหกรรม (Qp) - อตราการ บน าใชน า (Qp) หลกการคานวณ 1. ขอมลกำรใชนำบำดำลจำกกรมทรพยำกรนำบำดำล และหนวยงำนรำชกำรอนๆ 2. เปรยบเทยบกบวธกำรประเมนควำมตองกำรใชนำจำกกำรศกษำอนๆ

1.7 ศกยภาพน าบาดาลของประเทศ ทย

ศกยภำพของแหลงนำบำดำลเปนขอมลทตองแสดงอยำงชดเจนในกำรจดทำแผนทอทกธรณวทยำหรอ

แผนทนำบำดำลขน รำยละเอยด มำตรำสวน 1:50,000 โดยขอมลทผใชแผนทตองกำรทรำบโดยทวไป ไดแก

พนทบรเวณใดของพนทศกษำทสำมำรถใหปรมำณนำไดมำกและบรเวณใดหรอพนทสวนใดทสำมำรถให

ปรมำณนำไดนอยและเปนปรมำณเทำใด รวมทง คณภำพนำโดยรวมทไดเปนอยำงไร โดยขอมลและแผนท

สำมำรถนำไปใชในกำรวำงแผนพฒนำแหลงนำบำดำลและกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรนำบำดำลสำหรวตถ

ประสงคตำง ๆ ไดแก กำรจดหำแหลงนำสำหรบชมชนและกำรเกษตรและกำรพฒนำนำบำดำลเพอใชในกำร

อตสำหกรรม โดยเนอหำเปนกำรดำเนนกำรวเครำะห แปลควำมหมำยและประมวลผล ประกอบดวย

1) ศกยภำพแหลงนำบำดำลเชงปรมำณนำ

2) ศกยภำพแหลงนำบำดำลเชงคณภำพนำ

3) ศกยภำพแหลงนำบำดำลทสำมำรถพฒนำได

4) พนททเสยงตอกำรขำดแคลนนำ โดยรำยละเอยดในกำรดำเนนกำรในแตละขนตอนมดงตอไปน

1.7.1. ศกยภาพแหลงน าบาดาลเชงปรมาณน า

กำรดำเนนกำรวเครำะห แปลควำมหมำยและประมวลผลขอมลเกยวกบกำรประเมนและกำหนดขอบเขตศกยภำพแหลงนำบำดำลเชงปรมำณนำ ไดกำหนดแนวทำงและ/หรอหลกเกณฑและวธกำรในกำรวเครำะห แปลควำมหมำยและประมวลผลขอมลเพมเตมทประกอบดวยขนตอนยอย 4 ขนตอนดงน

1) คำนวณหำคำอตรำกำรใหนำสงสดทสำมำรถพฒนำได (Permissible Maximum Yield) ของบอนำบำดำลตำง ๆ ทเจำะและพฒนำในชนหนใหนำบำดำลแตละชนของพนทศกษำ (ทงบอนำ


บำดำลเดมของกรมทรพยำกรนำบำดำลและบอนำบำดำลจำกกำรเจำะสำรวจใหม) ทไดทำกำรจำแนกกลมบอนำบำดำลออกตำมชนหนใหนำบำดำลแตละชนทชดเจนแลว

2) นำขอมลผลกำรคำนวณหำคำอตรำกำรใหนำสงสดของบอนำบำดำลแตละบอของพนทศกษำมำวเครำะหเชงพนทดวยวธประมำณคำในชวงดวยเทคนคดำน GIS เพอหำอตรำกำรใหนำสงสดของพนทศกษำ (บนพนฐำนของคำ YP และ Max Y) เพมเตมในบรเวณทมขอมลบอนำบำดำลนอยหรอไมมขอมลบอนำบำดำลเลย โดยแสดงผลลพธในรปของเฉดสทมระดบควำมเขมของสตำมคำอตรำกำรใหนำบำดำลสงสดในบรเวณตำง ๆ ของพนทศกษำทกำหนดขนตำมควำมเหมำะสมในเบองตนสำหรบกำรวเครำะหขอมล

3) ทำกำรกำหนดชวงคำอตรำกำรใหนำสงสดของพนทศกษำพรอมเฉดสตำง ๆ ขำงตนขนใหมอกครงหนงตำมเกณฑมำตรฐำนทว ไปของกำรจดทำแผนทนำบำดำลรำยจงหวด มำตรำสวน1:100,000 ของกรมทรพยำกรนำบำดำล (พ.ศ. 2544) ทไดแบงชวงคำอตรำกำรใหนำสงสดของพนทศกษำไวเปน 5 ระดบชวงคำดงน

3.1) ระดบชวงคำท 1 มคำอตรำกำรใหนำสงสดนอยกวำ 2 ลกบำศกเมตรตอชวโมง 3.2) ระดบชวงคำท 2 มคำอตรำกำรใหนำสงสดระหวำง 2 - 10 ลกบำศกเมตรตอชวโมง 3.3) ระดบชวงคำท 3 มคำอตรำกำรใหนำสงสดระหวำง 10 - 20 ลกบำศกเมตรตอชวโมง 3.4) ระดบชวงคำท 4 มคำอตรำกำรใหนำสงสดระหวำง 20 - 30 ลกบำศกเมตรตอชวโมง 3.5X ระดบชวงคำท 5 มคำอตรำกำรใหนำสงสดมำกกวำ 30 ลกบำศกเมตรตอชวโมง

4) จำกกำรดำเนนกำรตำมขน ตอนตำง ๆ ในหวขอ 1) ถง 3) ขำงตน ทำใหไดรบผลลพธเปนแผนทแสดงขอบเขตศกยภำพแหลงนำบำดำลในเชงปรมำณนำในภำพรวมในรปของปรมำณนำทสำมำรถพฒนำได (Permissible Yield) ของพนทศกษำสำหรบชนหนใหนำบำดำลหนวยตำง ๆ

1.7.2. ศกยภาพแหลงน าบาดาลเชงคณภาพน า

กำรดำเนนกำรไดแบงกำรประเมนและกำหนดขอบเขตศกยภำพแหลงนำบำดำลเชงคณภำพนำโดยรวม โดยประเมนและกำหนดขอบเขตศกยภำพแหลงนำบำดำลเชงคณภำพนำทเปนองคประกอบยอย

สวนท 1 กำรประเมนและกำหนดขอบเขตศกยภำพแหลงนำบำดำลเชงคณภำพนำโดยรวมในกำรดำเนนกำรวเครำะห แปลควำมหมำยและประมวลผลขอมลเพอประเมนและกำหนดขอบเขตศกยภำพแหลงนำบำดำลเชงปรมำณนำโดยรวมไดกำหนดหลกเกณฑและวธวเครำะห แปลควำมหมำยและประมวลผลขอมลดงน

1) นำขอมลผลกำรตรวจวเครำะหคณภำพทำงเคมของนำบำดำล ในรปของคำปรมำณมวลสำรทง หมดทละลำยไดในนำ (Total Dissolved Solids, TDS) ของบอนำบำดำลในพนทศกษำทไดจำแนกกลมบอนำบำดำลออกตำมชนหนใหนำบำดำลแตละชนทชดเจนแลว มำวเครำะหเชงพนทดวยวธประมำณคำในชวง (Interpolation) ดวยเทคนคดำน GIS เพอหำคำ TDS ในบรเวณทมขอมลบอ


นำบำดำลอยนอยหรอไมมขอมลบอนำบำดำลอยเลย โดยแสดงผลลพธในรปของเฉดสทมระดบควำมเขมของสตำมคำ TDS ของบรเวณตำง ๆ ของพนทศกษำทกำหนดขนตำมควำมเหมำะสมในเบองตนสำหรบกำรวเครำะหขอมล

2) ทำกำรกำหนดชวงคำ TDS ของพนทศกษำ (พรอมเฉดส) ขนใหมอกครงหนงตำมเกณฑมำตรฐำนทวไปของกำรจดทำแผนทนำบำดำลรำยจงหวด มำตรำสวน 1:100,000 ของกรมทรพยำกรนำบำดำล (พ.ศ. 2544) ทไดแบงชวงคำปรมำณมวลสำรทง หมดทละลำยไดในนำของพนทศกษำไวเปน 3 ระดบชวงคำดงน 2.1) ระดบชวงคำท 1 มคำปรมำณมวลสำรทง หมดทละลำยไดในนำนอยกวำ 500 มลลกรมตอลตร 2.2) ระดบชวงคำท 2 มคำปรมำณมวลสำรทงหมดทละลำยไดในนำระหวำง 500-1,500 มลลกรมตอลตร 2.3) ระดบชวงคำท 3 มคำปรมำณมวลสำรทงหมดทละลำยไดในนำมำกกวำ 1,500 มลลกรมตอลตร

3) กำรดำเนนกำรตำมขน ตอนในหวขอ 1) และ 2) จะทำใหไดรบผลลพธเปนแผนทแสดงขอบเขตศกยภำพแหลงนำบำดำลเชงคณภำพนำโดยภำพรวมของชนหนใหนำบำดำลทงในหนแขงและในหนรวนหนวยตำง ๆ ทวทงพนทศกษำ วนท 2 กำรประเมนและกำหนดขอบเขตศกยภำพแหลงนำบำดำลเชงคณภำพนำทเปนองคประกอบ

ยอยกำรดำเนนกำรวเครำะห แปลควำมหมำยและประมวลผลขอมลเพอประเมนและกำหนดขอบเขตศกยภำพแหลงนบำดำลเชงคณภำพนำทเปนองคประกอบยอยเปนกำรศกษำคณภำพนำบำดำลทว ทงพนทศกษำในรปของปรมำณเหลก (Fe) ควำมกระดำง (Total Hardness as Calcium Carbonate, CaCO3) และคลอไรด (Chloride, Cl) ในกำรดำเนนกำรไดแบงกำรศกษำวเครำะหออกเปน 3 สวนยอย ไดแก

1) ขอบเขตกำรแผกระจำยและปรมำณเหลก 2) ขอบเขตกำรแผกระจำยและปรมำณควำมกระดำง 3) ขอบเขตกำรแผกระจำยและปรมำณคลอไรด

1.7.3. ศกยภาพแหลงน าบาดาลท ามารถพฒนา ด ในกำรดำเนนกำรวเครำะหเกยวกบกำรประเมนและกำหนดขอบเขตศกยภำพแหลงนำบำดำลท

สำมำรถพฒนำไดมกำรกำหนดแนวทำงและวธกำรในกำรวเครำะหโดยนำขอมลขอบเขตศกยภำพแหลงนำบำดำลเชงปรมำณนำและเชงคณภำพนำโดยรวมทประเมนไดขำงตนมำวเครำะหรวมกนดวยเทคนคกำรซอนทบขอมลGIS โดยแสดงผลลพธในรปของเฉดสทมระดบควำมเขมของสตำมคำดชนปรมำณนำบำดำทสำมำรถพฒนำได (Groundwater Availability Index) ดงตวอยำงรปท 1.7.1 แผนทแสดงปรมำณนำทคำดวำจะสำมำรถพฒนำได


รปท 1.7. 1 พนทสงนำบำดำลเจำพระยำตอนบน


1.7.4.พ นทเ ยงตอการขาดแคลนน า กำรประเมนและกำหนดขอบเขตพนทเสยงตอกำรขำดแคลนนำสำมำรถกำหนดไดโดยกำรนำขอมลคำ

อตรำกำรซมหรอเพมเตมของนำลงสแหลงนำบำดำลหกออกจำกคำปรมำณกำรใชนำบำดำลจำกทกกจกรรมในพนทศกษำ โดยผลลพธทไดจะอยในรปแบบของแผนทเฉดสแสดงระดบควำมเสยงของกำรขำดแคลนนำ โดยพจำรณำจำกโซนหรอพนททมปรมำณกำรใชนำบำดำลมำกกวำคำอตรำกำรซมของนำลงสแหลงนำบำดำล ดงมควำมหมำยเทำกบพนทบรเวณนนเปนพนททมควำมเสยงตอกำรขำดแคลนนำ แตไมไดหมำยควำมวำโซนหรอบรเวณพนททมควำมเสยงตอกำรขำดแคลนนำนนเปนบรเวณทไมมศกยภำพนำบำดำลหรอไมสำมำรถพฒนำนำบำดำลขนมำใชไดเพรำะกำรกำหนดขอบเขตพนทเสยงตอกำรขำดแคลนนำในครง นไมไดนำขอมลดำนศกยภำพนำบำดำลในเชงปรมำณมำวเครำะหรวมดวย (รปท 1.7.2-1.7.3)

รปท 1.7. 2 ตวอยำงรปแบบของแผนทเฉดสแสดงระดบควำมเสยงของกำรขำดแคลนนำ


รปท 1.7. 3 แผนทแสดงพนทเสยงตอกำรขำดนำของพนทสงนำเจำพระยำตอนบน


บทท 2 สถานการณน าบาดาลและแผนดนทรดในเขตกรงเทพฯและปรมณฑล 24

บทท 2 สถานการณน าบาดาลและแผนดนทรดในเขตกรงเทพฯและปรมณฑล

กรงเทพมหานคร และปรมณฑล จดวามชนนาบาดาลทมศกยภาพสงทสดของประเทศ ทาใหม การ

พฒนานาบาดาลมาใชตงแตป พ.ศ. 2496 และมการใชนาบาลดาลกนอยางมากทงในดานการอปโภคบรโภค

และดานอตสาหกรรม ซงการใชนาบาดาลในปรมาณมากและเปนระยะเวลาทยาวนานสงผลใหเกดปญหาตางๆ

ตามมา เชน แรงดนของระดบนาบาดาลลดลงอยางรวดเรวโดยไมมการคนตว การรกลาของนาเคมเขามาใน

บรเวณแผนดนสงขน ระดบและคณภาพนาทลดลงทาใหภาคเอกชนเจาะบอบาดาลลกลงไปอก แผนดนบรเวณ

ทมการใชนาบาดาลทรดตวลง เปนตน การทรดตวลงของแผนดนยงสงผลใหเกดนาทวมขงทอระบายนา พน

ถนนและทางเดนแตกราว ทอประปาเสยหาย สงตางๆเหลานทาใหเกดการสญเสยสภาพทางเศรษฐกจ และ

คณภาพชวตของประชาชนอกดวย

2.1 ลกษณะภมประเทศในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

พนทศกษาอยในบรเวณดานทศใตของพนทราบเจาพระยาตอนลาง ระดบพนดนโดยเฉลยอยในชวง

0-4 เมตร รทก. ดานทศเหนอของพนท ซงอยในเขตจงหวดอางทอง สงหบร และชยนาท มระดบความสงเฉลย

อยในชวง 5-20 เมตร รกท. สภาพธรณสณฐานของพนทศกษาจดเปนทราบลม (Floodplain) ถดออกไป

ทางดานตะวนออกและตะวนตก สภาพธรณสณฐานจดอยในประเภทลาดลอนคลนตะพกตา(Low terraces)

หรอบรเวณทมระดบความสงระหวาง 5 -45 เมตร รกท. และภมประเทศลาดลอนคลนตะพกสง (High

terrace) หรอบรเวณทมระดบความสงระหวาง 45-150 เมตร รกท. สวนพนททมระดบความสงมากกวา 150

เมตร รกท. เปนภเขาหนแขง (Hard rocks) (รปท 2.1.1 - 2.1.2) ซงครอบคลมพนท 22 จงหวด ประมาณ

43,000 ตารางกโลเมตร และเฉพาะพนทวกฤตการณนาบาดาล ประมาณ 10,200 ตารางกโลเมตร



รปท 2.1. 1 พนทศกษาในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

รปท 2.1. 2 ระดบความสง (เมตร) ของพนทศกษาในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

2.2 ลกษณะอทกธรณวทยาในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

เนองจากลกษณะโครงสรางธรณวทยาทมการยกตวและยบตว ทาใหบรเวณแมนาเจาพระยาและอาว

ไทยมลกษณะเปนแองกระทะ มมมลาดไปทางทศใต และสงผลตอแนวการไหลของแมนาสายโบราณในพนท

ภาคกลาง ซงเรยกวา ระบบแมนาซนดา (Sunda River System) และเปนทรจกในปจจบน ไดแก แมนา



เจาพระยา และแมนาทาจน เปนตน ขบวนการตกตะกอนของดนบรเวณนเกดขนตงแตสมย Pleistocene

Epoch ในสภาวะแวดลอมบนบก (Paralic-Terrestrial Environments) ในชวงเวลาตงแตสมยPleistocene

Epoch ถงสมย Holocene Epoch (0.01 ลานป) ระบบแมนาสายโบราณไดพดพาตะกอนจากภเขาทางทศ

ตะวนตกและทศเหนอ มาทบถมบนชนหนฐานบรเวณทราบลมแมนาเจาพระยา รวมทงบรเวณอาวไทยใน

ปจจบนและเกดเปนดนดอนสามเหลยมปากแมนา การกระจายตวของดนตะกอนบรเวณทราบลมแมนา

เจาพระยาตอนลางซงเกดใน Quaternary Period และภาพสามมตของชนดนและชนหนฐานบรเวณทราบลม

แมนาเจาพระยาตอนลาง (รปท 2.2.1 - 2.2.2)

ตามลกษณะภมประเทศและธรณสณฐานวทยาสามารถจาแนกทราบลมภาคกลางตอนลางซงเปน

แหลงสะสมตะกอนรวนควอเทอรนาร ภายใตสภาพแวดลอมทางนาพาและสภาพแวดลอมชายฝง (Fluvial

and marine sediments) สามารถอธบายไดดงน

1. ภเขาและเนน (Mountains and low relief surface)

2. ตะกอนเชงเขา (Pleistocene surface)

3. ตะกอนเนนรปพด (Alluvial fan)

4. ตะกอนรปพดใหม (Young Alluvial Fan)

5. ทราบนาทวมถง (Flood plain)

6. หาดดนดอนสามเหลยม (Deltaic plain)

7. หาดและทราบสนดอน (Deltaic tidal plain and Tidal plain)

8. ตะกอนของคนดนธรรมชาต (Natural Levee)

ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล ชนดนสวนใหญเปนชนตะกอนดนทรายสลบกบชนดนเหนยว

หลายๆชน มชนนาบาดาลทระดบไมเกน 600 เมตร แบงเปน 8 ชน ไดแก ชนนากรงเทพ (ความลกประมาณ

50 เมตร) ชนนาพระประแดง (ความลกประมาณ 100 เมตร) ชนนานครหลวง (ความลกประมาณ 150 เมตร)

ชนนานนทบร (ความลกประมาณ 200 เมตร) ชนนาสามโคก (ความลกประมาณ 300 เมตร) ชนนาพญาไท

(ความลกประมาณ 350 เมตร) ชนนาธนบร (ความลกประมาณ 450 เมตร) ชนนาปากนา (ความลกประมาณ

550 เมตร)



รปท 2.2. 2 ชนนาบาดาลในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

2.3 การพฒนาบอบาดาลในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

ในปจจบนนมการเจาะนาบาลดาลใชอยางแพรหลายโดยเฉพาะอยางยงในภาคเอกชน (รปท 2.3.1 -

2.3.2) มการเจาะบอบาดาลลกถง 600 เมตร โดยใชนาบาดาลจากชนนาสามโคก พญาไท ธนบร และปากนา

Le

รปท 2.2. 1 ชนตะกอนดนทรายสลบดนเหนยว ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล



รปท2.3. 1 การกระจายตวของบอนาบาดาลภาคเอกชน

รปท2.3. 2 ภาพสามมตการกระจายตวและความลกของบอบาดาล

และมแนวโนมวาจะมการใชนาบาดาลเพมขน เจาะบอบาดาลลกลงไปอกในอนาคต ปพ.ศ. 2546 จงมประกาศ

เขตวกฤตนาบาดาลทง 7 จงหวด (รปท 2.3.3-2.3.4)

อนดบท 1 (> 10 ซม/ป) ระดบนาลดลงอยางรวดเรว อนดบท 2 (5- 10 ซม/ป) ระดบนาลดลงมาก อนดบท 3 (< 5 ซม/ป) ระดบนาลดลงไมมาก

รปท2.3. 3 ระดบนาบาดาลในป พ.ศ. 2526



ทางกรมทรพยากรนาบาดาลจงไดจดทาบอบาดาล สงเกตการณ ทมความลกเฉลยอยในชวง 100-200 เมตร

(รปท 2.3.5-2.3.8) เพอสรางฐานขอมลในการเฝาระวงและสงเกตการใชนา ใหมความปลอดภย ไมเสยหาย

รนแรงไปมากกวาเดม

รปท2.3. 5 สถานบอสงเกตการณนาบาดาลในเขคกรงเทพมหานครและปรมณฑล

อนดบท 1 (> 3 ซม/ป) ระดบนาลดลง > 3 ม. /ป อนดบท 2 (1- 3 ซม/ป) ระดบนาลดลง 2-3 ม. /ป อนดบท 3 (< 3 ซม/ป) ระดบนาลดลง < 2 ม. /ป

รปท2.3. 4 ระดบนาบาดาลในป พ.ศ. 2538



รปท2.3. 6 บอนาบาดาลในชนนากรงเทพ ชนนาพระประแดง ชนนานครหลวง และชนนานนทบร

Page 109

ช นน ากรงเทพ ช นน าพระประแดง

ช นน านครหลวง ช นน านนทบร

บอสงเกตการณ บอเอกชนและบอหนวยงานราชการ บอสงเกตการณ บอเอกชนและบอหนวยงานราชการ

บอสงเกตการณ บอหนวยงานราชการ บอเอกชน

รปท2.3. 7 บอนาบาดาลในชนนาสามโคก ชนนาพญาไท ชนนาธนบร และชนนาปากนา

ช นน าสาม คก ช นน าพ า ท

ช นน าธนบร ช นน าปากน า

บอสงเกตการณ บอเอกชนและบอหนวยงานราชการ บอสงเกตการณ บอเอกชนและบอหนวยงานราชการ

บอสงเกตการณ บอหนวยงานราชการ บอเอกชน



2.4 ลกษณะของดนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

ดนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลเปนดนเหนยว จะทรดตวไดงาย มการจาแนกชนดนเหนยว

โดยใชคณสมบตเบองตนทางวศวกรรมของดนเหนยวออนเปนเกณฑในการแบงโซน ชนดนสวนทเปนดนเหนยว

ออนทวางตวอยบนสดของดนตะกอนในพนทราบลมภาคกลางตอนลางวา “Bangkok Clay” (รปท 2.4.1)

ตาม IsopachMap ของลกษณะชนดนเหนยวน (รปท 2.4.2) ซงมลกษณะคลายแองกระทะคอนซกทอง

ของแองคอนมาทางปากอาวไทยความหนาของชนดนสวนใหญประมาณ 10 - 18 ม. ยกเวนพนทบางสวน

ของสมทรปราการจะมดนเหนยวหนามาก พนททางตอนเหนอตงแตจงหวดปทมธาน ขนไปจนสดทบรเวณ

รปท2.3. 8 บอบาดาลทกรมทรพยากรนาบาลดาลตดตงเพอสงเกตการณระดบนาบาดาล

รปท 2.4. 1 ลกษณะดนเหนยวในเขตกรงเพทมหานครและปรมณฑล (Bangkok Clay)



จงหวดพระนครศรอยธยาทความหนาคอยๆ ลดลงจาก 10 ม. ไปเปน 0 ม. ทปลายดานบนสด สาหรบ

ขอบแองดานตะวนออกและตะวนตกมความชนและความหนาลดลงรวดเรวมากกวาดานทศเหนอ

รปท 2.4. 2 IsopachMap ของลกษณะชนดนเหนยว

ตวอยางชนดนทบรเวณสะพานพทธยอดฟา (รปท 2.4.3) มชนดนออนหนาประมาณ 10 เมตร วางตวอยตอน

บนสดถดลงไปเปนชนดนเหนยวแขงหนาประมาณ 10-15 เมตร เชนกนใตชนดนเหนยวแขงเปนประมาณชน

ทรายชนท 1 ทหนาประมาณ 10-15 เมตร แลวจงเปนชนดนเหนยวแขงถงแขงมากทหนาไมแนนอน ม

ลกษณะของลอนคลน ใตชนดนเหนยวแขง แขงมากเปนชนทรายชนท 2 ทมความหนาไมแนนอน มเลนซของ

ดนเหนยวแขงปนดนแปงแทรกอยประปรายวางตวอยบนชนดนบางๆ ของดนเหนยวทแขงมาก แลวจงเปนชน

ทรายชนท 3 เปนทรายหยาบทมความแนนมาก ผวบนของทรายชนนอยทระดบความลกประมาณ 50 เมตร

การทรดตวในกทม และใกลเคยงp98-155

รปท 2.4. 3ตวอยางชนดนทบรเวณสะพานพทธยอดฟา



ซงชนดนเหนยวในแตละพนทของเขตกรงทเพมหานครและปรมณฑลมความเปนลอนคลน หนาตดชนตดแตละ

ทจงมความแตกตางกนออกไป ตามตวอยาง หนาตดชนดนเขตดอนเมอง เขตบางเขน เขตคนนายาว เขตบงกม

เขตพระโขนง เปนตน (รปท2.4.4 - 2.4.6)

รปท 2.4. 4 หนาตดชนดน เขตดอนเมอง เขตบางเขน เขตคนนายาว เขตบงกม เขตพระโขนง

รปท 2.4. 5 หนาตดชนดน เขตบางขนเทยน



รปท 2.4. 6 หนาตดชนดน เขตบางหลกส เขตสายไหม

2.5 การทรดตวของแผนดนในบรเวณกรงเทพมหานครและปรมณฑล

การพฒนาบอนาบาดาลมสงขนสงผลกระทบสาคญทตามมาคอ การทรดตวของแผนดน และลกษณะ

พเศษของดนในพนทนคอเปนดนตะกอนททบถมมาเปนเวลานาน เกดเปนชนดนเหนยว สลบชนดนทราย ทา

ใหเกดการทรดตวของแผนดนอยางรวดเรวและไมมการคนตว ในปพ.ศ. 2512 ไดพบวามการทรดตวเกดขน

เนองจากม รอยแตกราว และทรดขาดจากตวตกของบนใดขนตกสง บรเวณทตงบอนาบาดาลบางแหง ฐานจะ

ลอยสงขนทกป (รปท 2.5.1 – 2.5.3)

รปท 2.5. 1 พนใตบนไดทรดตวลง



รปท 2.5. 2 อตราการทรดตวของแผนดนในบรเวณกรงเทพฯและปรมณฑลระหวางป พ.ศ. 2521 – 2524

รปท 2.5. 3 รปการทรดตวของแผนดนบรเวณออนนช ไดมการทรดตวประมาณ 1.25 เมตรระหวางป 2523-2546



ตวอยางการทรดตวของแผนดนบรเวณมหาวทยาลยรามคาแหง (รปท 2.5.4) ซงเปนบรเวณทมการ

ทรดตวมากทสดในบรเวณเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล จากการตดตามรงวดระดบโดยกรมแผนททหาร

ในชวงระยะเวลาระหวางป 2521-2524 มอตราการทรดตวของแผนดนมากกวา 10 เซนตเมตรตอป ทาใหเกด

การทรดตวของบนได และตกตาง ๆ ในบรเวณมหาวทยาลยตามทพบเหนอย และทาใหพนทบรเวณนเปน

บรเวณทมระดบพนดนตาสด โดยมระดบตากวาระดบนาทะเลประมาณ19 เซนตเมตร เปนผลใหมหาวทยาลย

รามคาแหงกลายเปนแองหรอกะทะ เมอมฝนตกลงมาเปนปรมาณมากเกดนาทวมขงเปนระยะเวลานาน ทาให

เกดความเสยหายทงดานเศรษฐกจและสขภาพจตขอประชาชนเปนอยางมาก

ทาใหมการตดตามการทรดตวของแผนดนในบรเวณกรงเทพมหานครและบรเวณโดยรอบอยางใลกชด ซงไดม

การปกหมดสาหรบการเฝาระวงสงเกตการณอยางครอบคลม (รปท 2.5.5)

รปท 2.5. 4ตวอยางการทรดตวชองแผนดนในบรวเณมหาวทยาลยรามคาแหง

บรเวณมหาวทยาลยรามคาแหง2521-24

สถานวทยการบนบางปลา การทรดตวประมาณ . เมตร สมทรปราการ2510 - 56



รปท 2.5. 5 หมดวดการทรดตวทระดบความลก 1 เมตร ตงแตป พ.ศ. 2521 – 2548 บรเวณกรงเทพมหานครและปรมณฑล

นอกจากนยงไดมการประกาศพนทวกฤตอก 7 จงหวด และออกมาตรการการควบคมการใชนาบาดาล ทาให

ภายหลงทมมาตรการในป พ.ศ. 2526 เกดการเปลยนแปลงดงน

- ระหวางป 2531 - 2532 ดานตะวนออกทรดปละ 3 - 5 ซม. ใจกลาง กทม. ทรดปละ 2 - 3 ซม.

- ระหวางป 2532 - 2533 ดานตะวนออกทรดปละ 2 - 3 ซม. ใจกลาง กทม. ทรดปละ 1 - 2 ซม.

- ระหวางป 2521 - 2530 บรวเณททรดมากทสดคอประมาณ 70 ซม. ในป 2540 อตราการทรดตว

บรเวณในกลาง-ชานเมองทรดปละ 1 - 2 ซม. บรเวณรอบนอกอตราการทรดตวเพมขนปละ 4 - 6

ซม.

- ระหวางป 2531 - 2535 ระดบนาในบรเวณใจกลาง กทม. ยงสงขน ยานชานเมองดานตะวนออก

ลดลงประมาณปละ 1 เมตร ระดบนาในทกชนนาจะลดลงอยางรวดเรว โดยเฉพาะ ในเขตยานชาน

เมองรอบนอก เชน ลาดกระบง มนบร บางพล และสมทรสาคร อตราการลดลงของระดบนาใน

บรเวณน ถงปละ 3 เมตร ระดบตาสดอยท 65 เมตร

- ระหวางป 2536 - 2540 ระดบนาในทกชนนาลดลงทกบรเวณโดยเฉพาะชานเมองกรงเทพ บางพล

บางบอ สมทรปราการ และยานอตสาหกรรม จงหวดสมทรสาคร ระดบนาตาสดอยทระดบ 65 เมตร

ลาดกระบง บางพล อยทระดบ 40 เมตร และ 50 เมตร สมทรสาครระดบตาสดอยท 75 เมตร

- ระหวางป 2541-2545 ระดบนาในทกบรเวณจะสงขนเกอบทกพนท ในเขตวกฤต 1 (2-3 เมตร/ป)



ไดมการตรวจวดคาระดบแรงดนนาบาดาลในชนนานครหลวง (รปท 2.5.6 - 2.5.7) จะเหนไดจากรปแผนท

ระดบนาวาทางฝงตะวนออกรปกรวยนาลด จะหายไป เพราะมการคนตวของระดบนาบาดาล และระดบนา

ทางตะวนตกของพน ทยงไมมการคนตว ไดแกจงหวดนครปฐม กบ สมทรสาคร การใชนาบาดาลใน

ภาคอตสาหกรรมกยงมการใชนาทสงอย ระดบนาบาดาลมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง สาเหตคาดวามการม

ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการขยายตวของชมชนเมอง จงตองมการตดตามเฝาระวงเปนพเศษ

รปท 2.5. 7 ภาคตดขวางชนนานครหลวงในคาชวงป พ.ศ. 2540 – 2559

รปท 2.5. 6 ระดบแรงดนนาบาดาลในชนนานครหลวง ป พ.ศ. 2540 - 2559

ระดบแรงดนน าบาดาลในช นน านครหลวง

พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2559

พ.ศ. 2540 พ.ศ. 2545



กรงเทพมหานครเปนเมองหลวงของประเทศไทย มการเตบโตทางเศรษฐกจอยางรวดเรวทงดานเกษตร อตสาหกรรม การทองเทยว ดวยการขยายตวอยางรวดเรว ในพนททจากด ทาใหมการเตบโตของตกสงจานวนมาก การกอสรางตกสงตองตอกเสาเขมลงไปใตดนทชนดนแขงเพอใหตกความความมนคงแขงแรง ซงเมอเกดการทรดตวของผวดน จะสงผลตอตกเหลานทงดานสถาปตยกรรม และการใชงาน (รปท 2.5.8-2.5.9)

รปท 2.5. 8 ความลกของโครงสรางใตดนในบรเวณกรงเทพมหานคร

รปท 2.5. 9 ภาพสามมตความลกเสาเขมของอาคารสง

อาคาร 4-7 ช น

อาคารประมาณ 20 ช น อาคาร 20 – เกนกวา 40 ช น

อาคาร 1-2 ช น

รถ ใตดน MRT

ช นน ากรงเทพ

ช นน าพระประแดง

ช นน านครหลวง

ช นน านนทบร

ช นน าสาม คก

ช นน าพ า ท

ช นน าธนบร

ช นน าปากน า

รถ า BTS

เสาเข มตอกล ก 20-30 เมตร

เสาเข มเ าะล ก 30-45 เมตร เสาเข มเ าะล ก 45-60 เมตร

ช นดนเหนยวออนและแข งอ มงคล กประมาณ 20 เมตร

บอสงเกตการณน าบาดาล

บอราชการ

บอทมใบอน าต

0 เมตร

600 เมตร

สถานตรว วดการทรดตวและแรงดนน าใตดน



2.6 การตดต งอปกรณเฝ าระวงแผนดนทรดตว

การตดตงและตรวจวด ประกอบดวย

2.6.1 อปกรณวดการทรดตวของผวดน (Surface Settlement Point) เปนการตดตงหมดหลกฐาน

อางองระดบผวดนในแนวดงและพกดราบมความลกประมาณ 1 เมตรจากผวดน เพอตรวจสอบกบผวดนเดม

หรอขอมลเดม และดลกษณะการปรบตวของผวหนาดนในภายหลง (รปท2.6.1-1 – 2..6.1-3)

รปท 2.6.1- 1 การกระจายตวของหมดหลกฐานวดการทรดตวของผวดน

รปท 2.6.1- 2 ความลกของหมดหลกฐานวดการทรดตวของผวดน



รปท 2.6.1- 3 อปกรณวดการทรดตวของผวดน (Surface Settlement Point)

2.6.2 อปกรณวดแรงดนนา (Vibrating Wire Piezometer) เปนเครองมอสาหรบวดความดนนาใน

มวลดน หรอหน ชนดแบบไฟฟา เพอดระดบนาบาดาลทลดลงในพนททศกษาซงถาหากมแรงดนมาก ระดบ

บาดาลกจะลดลงอยางรวดเรว (รปท 2.6.2-1 – 2.6.2-2)

รปท 2.6.2- 1 อปกรณวดแรงดนนา (Vibrating Wire Piezometer)



2.6.3 อปกรณวดการอดตวของชนดน (Magnetic Extensometer) เปนเครองมอวดการเคลอนตว

ในแนวราบ เพอดการอดตวของเมดดนเมอมการลดลงนาในชองวางเมดดน (รปท 2.6.3-1)

รปท 2.6.2- 2 ผลการแปรคาแรงดนนาใตดนตามความลกทหลมเจาะสารวจ สวนจตจกร (BH-1 ถง BH-6)

Piezometric Pressure (kPa)

0 100 200 300 400 500 600 700 800

Hydrostatic Line

Representative Line

Hydrostatic Line

Representative Line

Ele

vation (

mM

SL)

-80

-70

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0 CLAY FILL

Soft CLAY

1st SAND

Hard CLAY

2nd SAND

Hard CLAY

3rd SAND

Hard CLAY

4th SAND

BH-1-6

Stiff CLAY

Last Reading BH-1 29 6 Last Reading BH-2 29 6

Last Reading BH- 29 6 Last Reading BH-4 29 6

Last Reading BH-5 . 29 6 Last Reading BH-6 . 29 6

Representative Line

Hydrostatic Line

Elev

ation

(mMS

L)

Piezometric Pressure (kPa)

2nd SAND

Hard CLAY

Hard CLAY

4th SAND

Soft CLAY

Stiff CLAY

1st SAND

3rd SAND

Hard CLAY

CLAY FILL

รปท 2.6.3- 1 อปกรณวดการอดตวของชนดน (Magnetic Extensometer)



ตวอยางอการตดตงอกปรณสาหรบเฝาระวงการทรดตวของแผน ทประกอบดวย อปกรณอปกรณวดแรงดนนา (Piezometer) อปกรณวดการอดตวของชนดน (Magnetic Extensometer) และ อปกรณวดการทรดตวของผวดน (Surface Settlement Point) (รปท 2.6.3)

รปท 2.6.3 ตวอยางเรอนอปกรณและผงการตดตงอปกรณ

เร อนอปกรณและผงการตดต งอปกรณ Instrument Hut

SP P

P P

S SE

3.00

1.00 1.00 0.500.50

3.00

1.00

1.00

0.50

0.50

P = Piezometer

S = Surface Settlement Plate

E = Extensometer

Piezometer

Piezometer

Piezometer

Extensometer 8

SP1/1

SP1/2

SP1/3


ประวตวทยากร ค

ประวตวทยากร

ประวตการศกษา

วท.บ. ธรณวทยา B.Sc. (Geology) มหาวทยาลยเชยงใหม

วท.ม. เทคโลโลยธรณ M.Sc. (Geotechnology) มหาวทยาลยขอนแกน

Diploma จาก Hebrew University of Jerusalem, Rehovot ประเทศอสราเอล

ปรญญาเอก วศวกรรมโยธา (Ph.D. in Civil Engineering) University of Waterloo ประเทศแคนาดา

ประสบการณในการทางาน

- ผอานวยการวทยาลยน าบาดาลประชารกษ

- ผอานวยการโครงการศกษาผลกระทบตอแหลงน าบาดาลในพ นทวกฤตการณน าบาดาลและแองเจาพระยาตอนลาง

- ผอานวยการศนยประสานงานดานน าบาดาลเพอสนบสนนโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร

- ผอานวยการสวนวจยและพฒนาศกยภาพแหลงน าบาดาล สานกประเมนศกยภาพและดลยภาพน าบาดาล

- ผอานวยการโครงการประเมนศกยภาพแหลงน าบาดาลเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน

- นกธรณวทยาปฏบตงานดานการประเมนศกยภาพแหลงน าบาดาล การจาลองทางคณตศาสตรน าบาดาล

- นกธรณวทยาปฏบตงานดานสารวจธรณฟสกส จดทาแผนทอทกธรณวทยาและแผนทน าบาดาลใน

ดร.ทศนย เนตรทศน

ปจจบนดารงตาแหนง ผอานวยการวทยาลยน า

บาดาลประชารกษ กรมทรพยากรน าบาดาล


ประวตวทยากร ง

พ นทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนตก

- นกธรณวทยาปฏบตงานดานการปรบปรงฐานรากเขอนแมกวง จ.เชยงใหม

ประสบการณการอบรม

- Groundwater Tracing Techniques ประเทศออสเตรย - Groundwater Exploration, Exploitation and Management of Groundwater Resources

อสราเอล - Groundwater Flow and Mass Transport Modeling ประเทศแคนาดา - Groundwater Management ในประเทศตางๆ เชน สหรฐอเมรกา เนเธอรแลน ด ฝร ง เศส

ออสเตรเลย ญปน จน อสราเอล เปนตน

งานวจย

- Groundwater Modeling (Flow, Mass Transport and Optimization) - Groundwater Exploration and Assessment - Groundwater Monitoring - Groundwater Management


ประวตวทยากร จ

ประวตวทยากร

ผลงาน

- การใชเทคโนโลยไอโซโทปและรปแบบเคมศกษาน าบาดาลในแองน าบาดาลพ นทแองเจาพระยาตอนบน

- การศกษาการรกล าของน าเคมเขาสช นน าบาดาลในพ นทกรงเทพมหานครและปรมณฑล - ขอเสนอแนวคดการตดต งระบบตดตามสถานณน าบาดาล และการรกล าน าเคมดวยระบบควบคม

ระยะไกลในบรเวณกรงเทพมหานครและปรมณฑล

คณอนรทธ ลดาวด

นกธรณวทยาชานาญการ

สานกอนรกษและฟนฟทรพยากรน าบาดาล


บรรยายกาศการสมมนา ฉ

บรรยากาศระหวางการสมมนา


บรรยายกาศการสมมนา ช


บรรยายกาศการสมมนา ซ

คณะผจดท ำ

นายกตตพงษ ภญโญวนชยกล

5914551129

นายไกรสทธ หวานเสรจ

5914551137

นายชนนทร รยะปา

5914551153

นางสาวดลพร ศรคงรกษ

6014552189

นายณฐวฒ ข าเจรญ

6014552171

นายธนโชต เอยมสนธ

6014552197

การใช้ทรัพยากรน้้าบาดาลและ...

Documents

Transcript of การใช้ทรัพยากรน้้าบาดาลและ...