ku262. zenbakia / 2014ko abenduaren 2a

[publizitatea]

Non zer

10 Mikel Montes Rodriguez

30 Estela Barnes de Carlotto

11 Joseba Aranguren “Morotxo”

4. PLAZA. Uribe Kostako Koordinakunde feminista / Arrate Illaro

5. IRUDIA. Erletxea Leioan.6. FACEGUK. Plentziako geltokia itxita, ordezko zerbitzuaz zer iritzi?7. LEHEN ETA ORAIN. Portu Zaharra.8. URIBITAKORA. Galder Bilbao Martinez “Txapi”.

9. TALAIA. Beste begirada bat eskualdeari.10. MUNDUKATUAK. Mikel Montes Rodriguez.

11. ERRETRATUA. Joseba Aranguren “Morotxo”.

12. HERRIZ HERRI. Getxo 12. Leioa 16. Erandio 18. Sopela 20.

Berango 22. Gainontzeko herriak 23.

25. AGENDA.

SAKONEAN26. ALBUMA. Kabaret Chihuahua ikuskizuna, Sopelan.28. ARGAZKIA. Rilos merkantzia-ontzia Ereagan hondartu zenekoa.

30. BERBETAN. Estela Barnes de Carlotto, Amamen presidentea.

34. FOTOGRAFIA. Ibai Egurrola San Andres / Airetikan.com.

40. SAKONEAN. Gorlizko sanatorioak 100 urte.

KULTURA ETA AISIA42. ZINEMA. Luzetu barik film laburren lehiaketa.

43. MUSIKA. Ahotsenea.44. LIBURUAK. Bernardo Atxaga Sopelan.45. KIROLAK. Eneko Nieto Irureta.46. JENTILKOBA. Itsaslaminen olerkiak.

47. EUSKARAetaERAKUNDEAK. Euskararen sustapena eskualdean.

AMAITZEKO49. PINTXOTAN. Ravioli faltsua: txerri hankaz beteriko kalabazina.50. HOROSKOPOA.51. KOMIKIA. Laurita Siles.52. DENBORAPASA ETA LEHIAKETA.53. FLASH BACK. Sopeloztarrak kaxarranka dantzan, 1985.54. AITORMENAK. Roberto Tananta Awanari.

Azala: Ibai Egurrola San Andres / Airetikan

UK3

BerbetanMaiatzeko Plazako Amamak elkar te -ko presidentearen aho-bihotzetik Ar -gen tinako jazoera latzetan sartu gara

ERAKUNDE LAGUNTZAILEAK

www.ukaldizkaria.biz

Erandioko Udala

Plentziako Udala

Urdulizko Udala

TRATU TXARRENBIKTIMAK ARTATZEKOEUSKO JAURLARITZARENTELEFONO ZENBAKIA: 900 940 111

UK URIBE KOSTAKO ALDIZKARIA

ARGITARATZAILEA: Boluntzarreta Elkartea

HELBIDEA: Martikoena 16, 2. solairua 48992 GETXO e-mail: uk@aldizkaria.biz / Posta Kutxa 171 / Tf. 944 911 337

ZUZENDARIA: Irantzu Sagarminaga

ERREDAKZIOA: Zuberoa Iturburu, Julen Nafarrate,Iker Rincon, Irantzu Sagarminaga

FOTOGRAFIA: Asier Mentxaka

TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega

KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, ArmandoLlamosas, K.Olate, Amaia Arriaga, Aritza Bergara, Algortako BertsoEskola eta Bizarra Lepoan Euskara Elkartea

MARRAZKILARIA: Laurita Siles

PUBLIZITATEA eta SUSTAPENA: Erika Martinez (944 911 337)

FILMAZIOA: Parima Digital S.L. / INPRIMATEGIA: GESTINGRAF

LEGE GORDAILUA: BI-1878-00

ISSN: 1576-6799

© Boluntzarreta

Sopelako Udala

[plaza]

IritziaUribe Kostako koordinakunde Feministaren izenean Uxune Iriondo Urbistazu, LurMoragues Saitua, Aiala Hernaiz Rodriguez, Batirtze Lertxundi Perea, Ane ArnalMusategi eta Odei Arziniega Pikazarrik

Indarkeria matxistaren mila aurpegi sala tzerairtengo gara eskualdean datozen egunotan, azaro-aren 25ean emakumeen kontrako indarkeriarenaurkako nazioarteko egunaren harira. Hitzaldiak,ekitaldiak, manifestazioak, elkarretaratzeak, aretoeta kaleetan.Bereziki kezkatzen gaituen arazo bat azaldu nahidi zu e gu lerroon bidez. Izan ere, erraza da gutarrak

ez di ren, urrun edo ezezagunzaizki gu nen portaerak sa latzeaeta horien kontra sutsu jardu-tea, hitzez zein ekintzaz, bainazer gertatzen da gure gertuko-ren bat, familian, lagun-talde-an, antolatuta gau den erakun-

de edo taldeetan, "gure" sindikatu, alderdi politi-koan denean tratu txarrak egiten dituen pertsonadenean?

Orduan hasten dira komeriak. Ez dugu ikusiedo sinetsi nahi izaten. Beste alde batera begira -tzen dugu sarri, justifikazioak, arrazoiak, aitzakiakeraikitzen laguntzen dugu, errazagoa baita horierabaki ausartagoak hartzea baino.

Oraingoan ez (omen) da indarkeria matxista,

"gureak" pertsona inplikatuak, militanteak, ere-dugarriak dira eta pentsaezina zaigu horrelakoe-tan ibiltzea. Berehala ahoratzen zaizkigu "salaketafaltsuak" bezalako argudio lotsagarriak. Beti beza-la, indarkeriaren existentzia za lantzan jartzen.

Ez da larria, adibidez, auzi politikopean dau-den herritarren defentsan aritzen diren abokatuezkertiarrek indarkeria matxistaren di men tsiopolitikoari muzin egitea?

Izan ere, zailagoa da portaera horiei plantoegitea, aurre egitea, salatzea eta biktimaren aldeegiteak ekar liezazkigukeen ondorio guztiakonartzea (lagun zenituenak etsai bihurtuko zaizki-zu, beti berdin zabiltzala eta gauzak neurritik ate-ratzen dituzula aurpegiratuko dizute, mamuakikusten dituzula). Baina guk, Uribe KostakoKoordinadora Feministan batu garen emakume-ok erabaki irmoa hartu dugu:

Ez dugu beste alde batera inola ere begi ra -tuko, eta salatuko ditugu "gureek" egiten di -tuzten gaiztakeria matxistak. Ez diegu gu reartean patxadan egoten utziko. In dar ke ria pai-ratzen dutenen ondoan egongo gara beti.

Emakumeoi dei egiten dizuegu BELDU-RRARI ETA LOTSARI aurre egitera, laguntzaeskatzera, eta ELKARREKIN erantzutera: auto-defentsa feminista praktikatzera.

Eta pertsona guztioi eskatzen dizuegu ez begi-ratzeko beste alde batera, begiratu zuen barreneraeta hartu behingoz indarkeria ma txista gure artetikerauzteko erabakia. Ez ahaztu otso-txanogorritxu-ehiztariak barruan haziak eta heziak izan garela.

Emakumeak etxean, kalean, militantzian,lan tokian, Euskal Herrian eta mundu osoanLIBRE izan eta ibil daitezen. Beldurrak eta lotsakez dute emakumeen bidelagun izan behar.

EMAKUME ASKERIK GABE GANO-RAZKO HERRIRIK EZ!

Uribe Kostako Koordinakunde Feminista

«Beldurrarieta lotsarielkarrekinerantzun!»

“Gutarrak” ere bai,zoritxarrez. Eta gukonplize?

Leihatila> Arrate Illaro Etxebarria

4UK

Dazokat!Hilabete barru kiroldegian

emango dugu askok izena, ba -tzuek erretzeari utziko diote,eta baten batek uko egingodio urte be rrian asmo berriakizateari. Erraz egiten dituguplanak ur ta rri laren 1ean.

Baina hilabete lehe na go ra -ko plana proposatu nahidizuet. Abenduaren 5etik 8ra,Du ran go ko Azokan lagunekinzein fa mi li a rekin gozatzekoehunka aukera izango ditugu.

Duela urte batzuk,Landako erakustazokan bueltabat eman, liburu eta diskopare bat erosi, eta tabernaraedo etxera joaten ginenzuzenean. Baina asko al da tuda azoka. Idazleekin so la se anaritu gaitezke Ahotsenean,teknologia berrienak ezagutuditzakegu Kabi@n, filmak ikusiIrudienean, kontzertuak Pla te -ru e nan, antzerkiakSzenatokian, go goetak AretoNagusian…, Etxe ko gazteenekere zer ikasia izango duteSaguganbaran, eta Azoka TBizango da guztiaren etagehiagoren lekuko. Au ke ra tuzuen plana!

Bide batez, 2015erako as -mo polita du Durangoko Azo -kak: 50 urte betetzea.

gu geu

Azken-aurreko UK da hau. Bagoaz.Nora? Zergatik?Laster.Betiko? Azken-azkena?Bai, hurrengoa.Zer ba? Diru-kontuak?Hurrengo UKn... Betor datorrena...

UK-ko lan-taldea

Prest? Bi, bat...

Erletxea... /

Ark

itek

tura

bitxia da

uka Le

ioak

o et

xe h

onek

, erlau

ntza

tan

kera

har

tu d

io g

ure ar

gazk

ilariak

. Ald

apab

arre

na k

alea

n da

go era

ikin

a et

a Bab

esO

fizialeko

Etx

ebizitza

-blo

kea da

. Bar

ra-b

arra

era

ikitze

n da

biltz

a in

guru

hor

reta

n, h

ain

zuze

n er

e, O

ndiz auz

ora bi

dean

. Leioa

ko b

este

gun

e ba

tzue

tan

ere ar

i dira et

xe-

mul

tzoa

k altx

atze

n, b

erba

rako

, uda

letx

etik

gor

a, S

arrien

a au

zora

ko b

idea

n et

a Artat

za ald

ean.

Bat

zuk

hand

iak

oso,

bes

te b

atzu

k tx

ikiago

ak, b

loke

z be

tetzen

dab

iltza

Leio

ako

bazter

rak;

dat

ozen

urteo

tan,

ber

az, l

eioa

ztar

bar

ri ask

o so

rtuk

o di

ra. Erletxe

asko

izan

go d

ira gu

ztiak

sartze

ko. m

/ Argazkia: Asier Mentxaka

LE

IOA

, 2014K

O A

ZA

RO

A

UK5

[irudia]

UK7

Iraganez doa denbora* beti / PORTU ZAHARRA* Denbora: gauzak gertatzen eta izakiak aldatzen diren bitarte mugagabea.

[lehen]

[orain]

ASIER M

ENTX

AKA

GET

XOKO U

DAL LIBURUTE

GIA

6UK

[faceGUK] Auzokideen iritzia jakin gura duzu?Herrietan pil-pilean dauden gaiak, galderaumoretsuak, eztabaida sor ditzaketenak...

Idatzi galdera gure facebook-eneta zeure partez luzatuko dugu!

Plentziako geltokia itxita duten bitarteanjarriko den zerbitzuari egoki deritzozu?

Gogaikarria izango da, baina mo -men turen batean edo bestean egin be -har zituzten Urdulizko obrak. Autobus-zer bitzua jarriko dute, eta azkenean, na -hiz eta metroa bezain erosoa ez izan,fun tzio bera izango dugu alde batetikbestera mugitzeko.

Amaia Sarria

Uste dut sinadurak biltzen ari direlaPlen tziatik Larrabasterraraino zuzeneanjoan go den autobus bat lortzeko. Jarrina hi duten autobus-zerbitzua geltokizgel toki joango omen da, eta arinago mu -gi tzeko, zuzeneko bat nahi dutela ustedut. Badirudi autobusak denbora gehia-go behar duela ibilbide hori egiteko.

Ibone Alonso

Autobusen joan-etorri asko egongoda, nahaspila handia. Gaur egun auto-bus gehiegi daude metro geltoki ondo-an, beraz, metroa ixten dutenean oke-rragoa izango da. Tokia oso txikia da ho -riek guztiak hartzeko. Gainera, hemen-dik Urdulizerako errepidea ez da oso e -go k ia autobusez joateko.

Pilar Vega

Metroa kentzea nahaspila i zan go da,bai na ez dago beste aukerarik. Be ha -rrez koa ikusten dut Urdulizko tren bidealur peratzea. Bizkaian gelditzen den pa -so nibel bakarra da. Horren ordainetanja rriko duten zerbitzuari ondo de ri tzot,bai na geltokiaren ondoan busak gel di -tze a ez da egokia, ez dago lekurik.

Jon Larrauri

Nire ustez beharrezkoa da Urdulizkopasonibela lurperatzea, bertan egongobaita ospitalea. Obra horien ondorioz,me tro geltokia itxiko dute eta autobusakjarriko dituzte. Ni institutuko ikaslea naiz,eta zerbitzu hori nahiko eskasa izangodela uste dut.

Mikel Ceballos

Ikasleontzat txakurkeria izango da.Leku batetik bestera mugitzeko denboragehiago emango dugu, autobusa me -troa baino motelagoa delako. Hortaz, le -he nago joan beharko dugu autobusahar tzera. Hala ere, Urdulizko obrak be -ha rrezkoak dira, etorkizunean hobeaizango da-eta.

Gorka Santolaria

> ikaslea > irakaslea > gerokultorea

> igeltseroa > ikaslea > ikaslea

Plentzia Armintza Plentzia

Plentzia Sopela Sopela

6UK

[talaia]

uribitakora > udazkeneko haizeak

Testua: Galder Bilbao Martinez “Txapi” / Argazkia: Asier Mentxaka* Doinua: Lide Txikia Hodei Handia

Barrika, 2014ko azaroa

Uribitakoran parte hartu gura duzu? Bidal egiguzu atal honetan agertzea gura zenukeen argazkia eta bertan ikusiko duzu, bertso eta guzti: uk@aldizkaria.biz

Horrelakoak izaten diraBarrika aldeko paisaiak;haizea fuerte ibiltzen da tazuhaitzentzat masajeak.Itsasoan ere badirudi lanegin duela guraizeak,mahai ta ahulkia eskerrak daudentinko, bestela trantzeak;poltsikoetan harriak sartuez eroateko haizeak!!!

Hilabete hontan haizea datorhegotik ta ez da makala,eguzkiarekin bat ta horregaitikbeltza daukagu azala.Nahiz ta azaro-abenduan egonberotan dugu magala.Zeozer txarto egiten gabilzta aspaldi dela hala;gero ta gehio honek dirudiEuskal Herri Tropikala!!!

Gure gizarte honek badituzirrikitu ta meritu;Pantoja berak bibotearekinkartzelara eroan gaitu,bankero eta politikarizorrak ordaindu behar ditu.Alba-ko Etxeak Nafarroa odolztuzuela behar da oroitu;pozik egongo ginen haizeakdenak eroango balitu!!!

8UK

Abenduaren 13an, Ondarroan

Emakume Abertzaleon VI. TopaketaFe minista abenduaren 13an egingo daOn darroan. Azaldu dutenez, “Euskal He -rriko Bilgune Feminista sortu zenetik 12ur te igaro dira. Urte hauetan zehar, orduandefinitu genuen plan estrategikoa ar datziza nik, egin dugu bidea. Baina Eus kal He -rria aldatu da, feminismoak aldatu dira,pa triarkatuak forma berriak hartu di tu”.Jostorratzak dantzan ditugu! Euskal He -

rri aren burujabetza fe mi nis tarantz! dugoi buru topaketak, eta hel bu ru, besteakbeste, hau: Euskal He rrian burujabetza fe -mi nis ta bateranzko ibilbidearen edotatran tsi zioaren oinarriak zehazteko ezta bai -da ematea. “Jostunek” aldez au rretik izenaeman beharko dute (15 euro). m

Info+: (bloga) 2014topaketafeministak.netwww.bilgunefeminista.orgehbfeminista@gmail.com

hitzordua > VI. Topaketa Feminista

Lanak bidaltzeko epea zabalik apiril arte

Elhuyarrek eta Donostia InternationalPhysics Centerrek (DIPC) On Zientziabideo-lehiaketa antolatu dute bosga rre -nez. Teknopolis telebista-saioaren ba rru anegingo da ekimena, eta parte-har tzai le ekzientzia eta teknologiaren ingurukobideoak bidali beharko dituzte, horiizango dute gaia. Aurten, Gazte saria ka -te goria berria sortu da, 18 urtetik be he ra -ko entzat. Bideorik onenak Teknopolis

sai o an ikusiko dira, eta gainera, sari na gu -si hauek banatuko dituzte: Dibul ga zi oz kobideo onenarentzat 3.000 euro, Eus -karazko bideo onenarentzat saria 2.000euro, eta Gazte saria 1.000 €. La nak aur -kezteko denbora nahikotxo dago orain -dino, izan ere, 2015eko api ri la ren 29raarte bidal daitezke bideoak; halare, hasipentsatzen... m

Info+: www.onzientzia.tv

bideo-lehiaketa > on zientzia

karena.eu/proiektua/xaloa-telebista-irunerrian

Euskarazko Xaloa Telebista Baztan-Bertizarana-Malerrekan hasi zen emiti -tzen 1997an. “Sorreratik helburu nagusibatek bultzatu du gure jarduna: euskarazkotelebista zerbitzu hurbila emateko helburuaeta gogoa” diote, “Nafarroako Go bernuak2013an LTD kanalen esleipena egin zuene-an, gure proiektua garatu eta eus kararennormalizazioan laguntzeko jau zi kualitati-boa egiteko aukera ikusi ge nu en. Le hi a ke ta -

ra aurkeztu eta eskuratu egin genuen Iru ñe -rri an emititzeko lizen tzia; pozgarria izanda, baina baita kezka ere: telebista medioga restia da, eta mar txan jartzeko inbertsiohandia eskatzen du”. Azpiegitura tekniko-ak martxan jar tzeko 50.000 euroko in ber -tsi oa egin be har dute eta diru-bilketa an -to latu dute ho ri lortzeko KARENA plata-forman; hi labete amaiera arte egin daitekeekarpena (eskuman duzuen helbidean). m

diru-bilketa > Xaloa Telebista Iruñerrian

[talaia]

UK9

[mundukatuak]

Mikel Montes Rodriguez > Berlin (Alemania)

“Harrigarria: Euskal Herriabaino merkeagoa da Berlin”Lanera joan zen Berlinera MikelMontes Rodriguez algortarra.Oporretan ezagutu zuen hiriaeta izuragarria iruditu zitzaion.Sukaldari da eta Dos palillosjatetxean lan egiten du: lauhilabeterako kontratua sinatuzuen, baina ez du baztertzendenbora gehiago lotzea.Jatetxea asiarra da, Bartzelonanbadaukate beste lokal bat etaAlbert Raurich sukaldariospetsuak zuzentzen ditu.Berak El Bulli jatetxean lan eginzuen 11 urtez (horietatik zazpisukalde-buru). Raurichenesperientziaz baliatutabenetako janari asiarra emotenahalegintzen ei dira.

Euskal Herritik urteteko gogoa zeukanMontesek eta Berlinera joateko aukerasor tu zitzaionean, ez zuen birritan pentsa-tu. Hiriari buruz ondokoa kontatu digu:

Zer jan eta edanBerlinen janari azkarra da nagusi bai -

na ondo bilatuz kalitatezkoa aurki ge ne -zake. Janari internazionala da nagusi, etaedo non aurkituko dugu non jan. Ale ma -niako plater tipikoak dira: patata-en tsa -lada, currywurst delako platera (sal txi txakketchupagaz eta kurriagaz), eta ukon doerrea. Dena okela, harrigarria da arran de -girik ia ez dagoela eta oso zaila de la arrai-na eskura tzea; gure jatetxean, adibidez,he gazkinez ekartzen digute.

Zer bisitatuBerlinen gero eta kanpotar gehiago

dago, izugarri handitzen ari da biztanle-riari dagokionez, eta kultura arloan ere

hi ri handienetakoa da, seguruenez. Honaeto rriz gero ezinbestekoa da bisitatzeaBran denburgo atea, museoen irla eta Ale -xanderplatz. Berlingo harresiaren zati batgelditzen da eta bertan badaude graffitiikusgarriak. Gomendatuko nuke, Kreuz -berg aldean buelta bat egitea ere. Bes -talde, esatea edozer gauza egin ahal izate-ko (kontu korrontea ireki, etxebizitzaalokatu, e.a.) paper ugari eskuratu behardela, eta alemanieraz ez badakizu zailta-sun ugari izan ditzakezula.

Harritzeko modukoaNiretzat harrigarria zera da: Berlin

hiri oso merkea de la, Euskal herria bainomer keagoa. Harrigarria da Berlineko ga -rraio publikoetan ez dagoela harresirik.Bestalde, botilak birziklatzeagatik diruaematen dute, beraz diru beharra dutenekbotilak pilatzen dituzte sos batzuk lortze-ko; birziklatzeko teknika bikaina. m

10UK

NongoaAlgortakoa

Adina26

Zertan dabilLanean

IkasketakSukaldaritza

Noiz arte AlemanianAldaketarik ezean, otsaileraarte behintzat han jarraitzekoasmoa dauka eta horrenostean itzuliko da Algortara,herrira

Nor da

LurraldeaAlemaniako ErrepublikaFederala (357.021 kilometrokoadro)

HiriaBerlin (Alemaniako hiriburua,herrialdearen ipar-ekialdean)

Biztanleria3,4 milioi

HizkuntzakAlemaniera; sorabiera onartuada Kottbus eta Bautzen hiri-barrutietan; danierak, frisierak(12.000) eta romani hizkuntzakere badute ezagutza ofiziala,eta babestuta daude

DiruaEuroa

Non dago

[erretratua]

Joseba Aranguren “Morotxo” > kirolaren erreferenteEz du aurkezpen beharrik. Bere izena entzun eta, gehienok ez genuke jakingo nor den, baina ezizenagaz ez du azalpenik behar:Joseba Aranguren Onaindia, “Morotxo” bezala ezagunagoa, kirolaren erreferentea da Getxon eta eskualde osoan. Algortar peto-petoaden arren, Venezuelan jaiotakoa da: ““Handik 11 urtegaz etorri nintzen. Bikiei han “morochos” esaten zaie, eta nik berba hori hemenerabiltzen nuenez… ezizen hori jarri zidaten”. Kirolzale amorratu sutsua, Hirea Kirolak denda zabaldu zuen 26 urtegaz: “Ilusio han -diko garaia zen”. Gerora, 20 urte bete barri dituen Kantxa Kirol Moda zabaldu zuen, Torrene kalean bertan. Baina aitortzen duenez,gaurkoa ez da sasoirik onena eurentzat: “Inoiz baino gehiago sufritzen ari gara. Mer katal-gune handiek kalte itzela egin digute eta apar -kaleku-faltak ere ez digu mesederik egiten”. Hala ere, Kantxa ez da ohiko denda: “Jende asko etortzen da hona kirol-probetaz infor ma -tzera bakarrik”. Izan ere, Morotxok beti izan du lotura oso estua herriagaz: “Gure filosofía beti izan da ez esatea ezetz inori eta probaguztietan laguntzea, baina batzuetan ezin izan dugu nahi beste lagundu”. Astialdian, noski, ez du kirola alde batera uzten: “Aste bururobospasei partida ikusten ditut!. Hala jarraituko dut, etxetik kanporatu arte, kar-kar!”. m Argazkia: Asier Mentxaka / Testua: Julen Nafarrate

“Gure filosofía beti izan da ez esatea ezetz inori eta kirol-proba guztietan laguntzea”

UK11

[getxo]

Piztu dituzte argiak kaleetan,opari-iragarkiz gainezka dagotelebista... sumatzen daGabonak gertu daudela.Horregatik, egun horietarakoantolatu direnen barri emoteragatoz, ez da-eta gauza gitxi:Romoko kultur etxeansorkuntza-programa egingo dahil akabuan, Andres Isasimusika-eskolan ikuskizun bieta Areetako Geltokia plazanGetxolandia umeentzakoparkea. Eta zelan ez,Olentzerok ez du kale egingohilaren 24an.

Romoko kultur etxeak programa bereziaprestatu du abenduaren 22, 23, 26, 29 eta30erako, eta urtarrilaren 2rako. Goizez,Sor tu zure ametsak Gabonetan delako eki-mena zuzenduko dute Myriam Rodeteketa Guabek, 3 eta 12 urte bitarteko ume -en tzat (11:00etatik 13:00etara). Arrastiz,ba rriz, Tu ingenio y la cretividad añadiendolas nue vas tecnologias programa gidatukodu Peo pleing-ek (5-12 urtekoentzat,17:00 etatik 19:00etara). Biak ala biak doa-koak izango dira.

Ekimen bi horietarako adina nahikomugatuta dago, ikusi denez. Halere, umenagusiagoek edo nerabeek (baita anima -tzen diren nagusiek ere) izango dute nongo zatu eta dibertitu, hain zuzen ere: Ge -txolandian. Gabonetako jolas-parkea Are -etako Geltokia plazan kokatuko dute, ur -tero legez, eta zabalik egongo da abendua-ren 20tik urtarrilaren 5era (abenduaren25 ean eta urtarrilaren 1ean itxita egongo

Gabonak direla-eta ekitaldiak antolatu dituzte han-hemen:antzerkiak, kultur etxean tailerrak eta Getxolandia umeentzakoparkea; Olentzerok bere egitaraua dakar auzoz auzo

Idatzi diozu Olentzerori?

da). Sarrerak 3,5 euroan salduko dituzteeta bakoitzagaz 5 bidaia egin daitezke tio-biboetan. Ordutegia ondokoa da: 11:00 -etatik 14:00etara eta 17:00etatik 21:00 -etara, salbu eta abenduaren 24an eta 31n,eta urtarrilaren 5ean; egun horietan ordu-

bete lehenago itxiko dute Getxolandia.Azkenik, Andres Isasi musika-eskolan

ikuskizun bi eskainiko dituzte opor-egu-netan. Abenduaren 28an, Olen tze ro etaza ku magikoa antzeztuko du Ka lika talde-ak; eta 29an, Sun Magoaren sa ioa izangoda (biak 18:00etan eta 5 euroren truke). m

Info+: www.getxo.net

“Getxolandia Gabonetakohaur-parkea abenduaren

20tik urtarrilren 5erazabalduko dute”

Ume batzuk Getxolandiako tiobiboetan

12UK

Olentzero• Neguri-Gobela:

-Kalejira (Gernika parketik; hilak 20, 18:00)

• Algorta:-Umeen bertso-saioa (San Nikolas; hilak 23, 19:00)-Jolasak (San Nikolas; hilak 24, 12:00)-Kalejira (Benantziotik; hilak 24, 17:00)

• Areeta:-Antzerkia (Eskoletako plaza; hilak 23, 18:30)-Erromeria, bertsoak, dantza erakustaldia (hilak 24, 11:00)-Kalejira (hilak 24; 18:30)

• Andra Mari (Malakate):-Txitxiburduntzia (hilak 23; 18:00)-Kalejira (hilak 24; 17:00)

• Romo:-Gutunak jasotzea (Elizako arkupeak; hilak 23, 18:00)-Kalejira (hilak 24; 17:00)

UK13

[getxo]

Koldo Iturbe Gazteria zinegotzia, ikerketaren ondorioak aurkezten

BAPIRUKE GABONETAKOKOLONIAK, IZEN-EMOTEAAbenduaren 22tik urtarrilaren 5era izangodira Bapiruke Gabonetako koloniak, etaizena emon daiteke abenduaren 9tik 11ra(egunero 10:00etatik 14:00etara, etaabenduaren 10ean 16:30etik 18:00etaraere). Horretarako, ingresoaren ziurtagiriaeta Osakidetzaren txartelaren kopia eroanbehar dira Bizarra Lepoan elkartearenbulegora (Martikoena 16, 2. solairua).Zalantzetarako: info@bizarralepoan.org.

Info+: www.bizarralepoan.org

IKASTETXEETAN HAINBATPROGRAMA ABIANErtzaintza eta Udaltzaingoa prebentzio-zerbitzua egiten ari dira herriko DBH edotaLHko bederatzi ikastetxeetako inguruetan,“droga salmenta txikiak, eta drogekintrafikatzea eta larderiazko lapurreta txikiak(dirua eta sakelako telefonoak) armazuriekin egiten dituzten pertsonenpresentzia saihesteko” helburuagaz.Bestalde, eta ikastetxeetan ere, “sexu etaafektibitate heziketa programa” DBHkobigarren mailako ikasleei ere eskainiko dieUdalak, ikasturtean zehar.

Info+: www.getxo.net

USTEKABE EGOERETANBABESBAKOEI OSTATUHainbat arrazoirengatik, eta ustekabeangertatutako egoeren aurrean,babesgabetasun egoeran dauden pertsoneiemon beharreko arreta jaso du Udalak agiribatean. Horrenbestez, aurreikusitakojarduerak aurrera eroango dituzte GizarteZerbitzuek eta Udaltzaingoak: “Biek bateraegin beharreko zeregina da, berehalakoerantzuna emoteko, batez ere ostatua”. Hainzuzen, ostatua emotearen komenigarritasunahurrengo irizpideek zehaztuko dute:senideen edo lagunen laguntzarik ez izatea,gastu horri aurre egiteko dirurik ez izatea, etabeste baliabide edo erakundeen estaldurarikez izatea. Kasu horretan, gaua ostatu bateanpasatzea eskainiko litzaioke babesbakopertsona horri.

Info+: www. getxo.net

Getxoko Udalak gazte lonjetan esku-hartzeko programa martxan jarri du, “fe -no meno horrek udalerrian sortzen dituenhainbat eskaerari eta beharrei erantzunaeman ahal izateko”. Programak, lan egite-ko barne-protokoloa, lonjen erabiltzailee-kin heziketa alorreko esku-hartze ekintzaketa herritarrak artatzeko zerbitzua jartzeaezartzen ditu.

Udalak jakinarazi duenez, une hone-tan, programa barne-mailako lan-fase ba -tean dago: herritar, lonja-erabiltzaile, gaz -teei lonja bat alokatu gura dieten eta aba -rrengandik sor litezkeen eskaerei eran tzuneraginkorra eman ahal izateko adostugura dute jokabide-protokoloa.

Fase hori amaitu ostean, esku-hartzezer bitzua ipiniko dute herritarren eskura,lonjetan bertan. Horiek ireki tzeko eta era-

biltzeko gomendioak barne hartuko dituzerbitzuak: orientazioa, aholkularitza etalagun tza eskainiko ditu eta, beharrezkoabalitz, gatazketan bitartekaritza-lana, he zi -tzaile baten bitartez. Zerbitzua datorrenur te hasieran abiatzea aurreikusi dute.

Gaur egun, Getxoko 1.600 bat gaztekera biltzen ditu aipatu lokalak, “Getxokolon jen ego erari buruzko diagnostikoan” ja -so tzen de nez. Diagnostiko horren arabe-ra, Algor ta eta Romo auzoetan daudelon ja gehienak, eta era biltzailearen profi-la ondokoa da: 20 eta 30 urte bitartekogizonezkoa, bertokoa eta euskalduna.Gai nera, lonjetako era biltzaile gehienekharremanak ei dauzkate bizilagunakazeta, haien iritziz, ha rre manak “onak edooso onak dira” euren artean. m

Info+: www.getxo.net

Lonjetarako protokolo batamaitzen dabil Udala, zelan jokatu zehazteko

UK13

—Lau lagunek bultzatu duzue taldea?—Talde bat gaude horren atzean. Lau ha - si ginen, Goio, Manu, Juan eta laurok;eta gero deitu genion Josu Landetari, zu -zendari tekniko lana egiten du. Joan denbarikuan egin genuen lehen entsegua eta27 lagun elkartu ginen, hasieratik ekimenirekia da-eta.—Danak getxoztarrak?—Ingurukoak, bai. Hori da-eta asmoa,An dra Marin eta inguruan kanturako za -letasuna apur bat sus ta tzea.—Eta zergatik sortu duzue abesbatza?

—Kontuz, argi utzi gura dugu ez garelaabesbatza, baizik eta kanta-taldea. Hauguztiz irekia da. Jende askok esaten diguez dakiela abesten, eta ez da beharrezkoa.Hemen bakarrik behar dituzu kan tatzekozaletasuna eta jai-giroan ondo pasatzekogogoa, baita euskal kulturaren inguruanlanketatxoa egitea ere. Helburu nagusie-takoa da zabala izatea, etor dadila guraduena. Zertarako? Kantuzaleak ba tzeko,kantuen bitartez ingurukoak alai tzeko etaeuskal kultura sustatzeko. Izan ere, gauzaez da bakarrik kantatzea: entseatzen ditu-

Taldeko argazkia, entseguetako batean

Kantu-taldea sortu dute Itxas-Argia kultur elkartean. Talde irekia da,edonork parte har dezake, kantatzen jakin edo ez. Hilean bitanelkartuko dira elkartearen egoitzan, entsegua egiteko, 19:00etan; etahilean behin, Getxon eta Algortan erakutsiko dute entseguen emaitza,tabernaz taberna. Lau lagunek bultzatu dute ekimena, horien arteandago Patxi Lasa Etxezarreta. Elkarrizketa egin genuen lehen entsegutikegun batzuetara eta badirudi indartsu hasi direla, izan ere, 27 lagunelkartu ziren. Zuzendari lanak egiten ditu Josu Landeta Egurrolak.

gun kantuen inguruan lantzen duguberen sorrera, egiletza, jatorria edotaletren esanahia. Jai-giroan, ondo pasatueta euskal kulturaren inguruan aurrera-pausotxo bat emotea, inolako handitasu-nik barik, baina bide horretan goaz.

—Zelan sortu zitzaizuen talderako ideia?—Itxas-Argia elkartean hainbat ekintzaegi ten dira, eta iaz, batzuk komentatzenibi li ginen kantu-talde bat egiteaz eta pen -tsatu genuen hurrengo ikasturtean hasteabultzatzen; eta horrela izan da. PlentziakoKantagune taldeagaz harremanetan ipiniginen, ibilbide luzea daukate-eta. Apurbat kopiatzen ari gara, behintzat gauza as -ko ikasten ari gara, asko laguntzen digute.—Eurak alde zaharrean aritzen dira kan-tari, an tzeko asmoa daukazue?—Bai, Algortan eta Andra Marin kantu-poteoa izango dugu hilean behin, ta -bernaz taberna. Entsegu bi dauzkagu hi -lero, eta bigarrenaren ostean aterako garakalera abestera. —Euskal kantak dira errepertoriokoak?—Batez ere, baina ez gaude itxita bestenazioetako kantak egiteko. Gainera, gurekan tutegia egiteko as moa daukagu. Ber -tan sartu gura ditugu Uribe Kostako kan-tuak ere, horren ezagunak ez direnak, jen-deari aditzera emoteko; eta aipatu legez,kan ten historia ere ezagutarazteko. Zo rio -nez, herri honetan kantarako zaletasunhandia dago. —Musikariak ere badauzkazue?—Josu Landetak soinu txikia daroa etaas moa da apurka-apurka joatea: hurbil -tzen direnen artean baten batek tresnarenbat jotzen badu, hurrengoan ekar beza. m

«Guztiz irekia da, bakarrikbehar dira zaletasuna etaondo pasatzeko gogoa»

Patxi Lasa Etxezarreta > Itxas-Argia kantari kanta

“Kantu-taldea sortu dugu kantuzaleak batu,ingurukoak alaitu eta gure kultura sustatzeko”

14UK

[getxo] [getxo]

Bizkaiko beste lau udalerri bisitatu ditu erakusketak

JCB INSTITUTUAN EREEUSKARAGAZ BATEuskararen eguna dela-eta hainbat ekimenegiten ari dira Julio Caro Baroja institutuan.Idazle bigaz solasaldia izan da: batetik,Unai Elorriagak hitz egin du, SPrako tranbiaeleberriari buruz; bestetik, Aitor Aranagakberba egin zuen Hildakoen eremuanliburuari buruz. Abenduaren 3rako,Euskararen Egunerako, erromeria eta herri-kirolak antolatu dituzte. Hilaren 4rako, JonArretxe idazleak berbaldia emongo duHutsaren itzalak liburuari buruz eta segidanEuskaraokea izango da. Amaitzeko,abenduaren 5ean, barikuagaz, DurangokoAzokara joango dira ikasleak.

Info+: www.iesjcbarojabhi.hezkuntza.net

AHOBIEN GALA ETAARGIA EREITEN SARIAALBE Algortako Bertso Eskolak Ahobisariak banatuko ditu, beste behin ere,Ahobi Galaren baitan. Abenduaren 13anegingo da ekitaldia, 18:00etatik aurrera,Algortako kultur etxean. Besteak beste,bertso-eskolako gazteen antzezpen-ikuskizuna eta ALBErtso-saioa egingo diraekitaldiaren barruan. Gainera, askaria ereprestatuko du ALBEk. Bestalde, urterolegez, Getxoko Udalak Argia Ereiteneuskara saria emongo du abenduaren 2an.Fadura kiroldegiko areto nagusian izangoda ekitaldia, 20:00etan.

Info+: www.getxo.net

GAIZKA BASALDUARENHITZALDIA HILAREN 18ANUrte honetako azken hitzaldia egingo duBolivartiar Ikaskuntza Elkarteak, noiz etaabenduaren 18an. 2014a amaitzeko, GaizkaBasaldua gonbidatu du berbaldia emotekoeta ondoko gaiari buruz jardungo da: Lasociedad en marcha, Navarra como clavede movilización. Ohi legez, Algortako kulturetxean izango da solasaldia, Villamonten.Arrastiko 19:00etan hasiko da. Elkarteagazharremanetan ipini gura baduzu idatzimezua: bolibarikastaroa@gmail.com.

Info+: www.bolibar.org

Alberto Albor, Iranzu Antona eta KepaGarraza artisten lanak erakutsi ditu aur-ten Bosteko erakusketa ibiltariak. Bizkai -ko Foru Aldundiak antolatzen du eta bostudalerritan egin ohi da. Edizio hau Ge -txon amaituko da, Leioa, Basauri, Zor no -tza eta Arrigorriaga bisitatu ostean. Hiruartisten lanak Algortako Torrene are toanegon go dira ikusgai, abenduaren 10etik28 ra bitartean.

Daborduko Bosteko egitasmoaren ha -mazazpi edizio antolatu dira eta, bere bai-tan, berrogeita hamar artista baino gehia-goren obrak aurkeztu dira. Kasu honetan,Alberto Albor eta Kepa Garraza pintoreak

dira, biak figuratiboak, baina estiloakapur bat desberdinak. Iranzu Antona, ba -rriz, arlo transbertsalago batean mugi tzenda: “Argazkilaritza, eskultura eta bideoauz tartuz paisaiari behatzeko begirada inte-resgarria egiten du”. Hiruren lanak batuzsor tu dute Sormena, berregitea eta kopiaize neko erakusketa kolektiboa.

Antolatzaileek diotenez, asmoa daikus le guztientzako erakusketa ulerterrazaeta didaktikoa izatea eta, helburu nagusia,erakusketa aurkezten den Bizkaiko udale-rrietan euskal artista plastiko aintzatetsienobra ezagutzera emotea eta hedatzea. m

Info+: www.getxo.net

Bosteko, azkena GetxonErakusketa ibiltariak Torrene aretoanamaituko du bidea, hilaren 10etik 28ra

UK15

[leioa]

Nik Mashup proiektua garatzendabil Geuz Gatazka EraldatzekoUnibertsitate Zentroa Leioan.Euskal identitateari eta bereezaugarri nagusiei buruzkohausnarketa egitea helburu,gazteakaz lan egin dute. LuciaGorbeña Etxebarria duguGEUZeko koordinatzaile.

—Zertan datza Nik Mashup?—Ikus-entzunezko proiektua da, parte-hartzailea. Ardatza dira gazteak eta tekno-logiaren belaunaldi honen mezuak zabal -tzeko bideak. Hori dena herri mailan etaharremanetan ondokoakaz: bakea, biziki-detza, herritartasuna, e.a. Zehazki, euskalnor tasunak gatazka politikoagaz daukanharremanean kokatuta dago, Euskadin az -ken 30-40 urteotan bizi izan dugun indar-keria egoeragaz. Horregaz zelako harre ma -na daukan, baita hortik aurrera ere, biziki-detza berreraikitzeagaz. Gazteek par tehartu dute sorkuntza-laborategian, bai nagero kalera urten dira herritarrei galderakegitera, bideoz grabatuz. Galderak ai patuildoan kokatu dira: nortasuna, gatazka etabizikidetza.—Zergatik gai hori?—Helburua da gaiari buruz hitz egitekoeta iritzia emoteko aukera kaleratzea. Ga -

rrantzitsua da normalizazio-prozesuari la -guntzea herri mailan, elkarrizketa etahaus nar keta bultzatzea, gure nortasunaribu ruzko ideiak berreraikitzea ahalbidetu-ko du ten mezuak zabal tzea, hainbeste ur -teko beldurrez, konfiantza ezaz edota me -ha txuz mindutako ehun-soziala be rre -raiki tzen laguntzeko.—Denek ez dute uste gatazka amaitudenik, zelan bideratuko duzue?—Gatazka amaitu edo ez, une aproposa

Info+: www.geuz.es

“Garrantzitsua da normalizazio-prozesuari lagun -tzea herri mailan, elkarrizketa bultzatzea”

Lucia Gorbeña Etxebarria > GEUZ zentroko koordinatzailea

da elkarrizketarako; indarkeria estruktura-la ez, baina badirudi nahitasun politikoa-gaz egindako indarkeria zuzena hori bai,amaitu dela. Horrek ahalbidetzen ditubes telako ekimenak, duela urte batzukagian ezinezkoak zirenak.—Emaitza bideo bat izango da?—Lekukotza-mosaikoa osatuko du guwebgunean, erantzuteko eta iruzkinakegi teko aukera emonez. Gainera, prozesuosoa jasoko dugu bideo batean. m

16UK

[leioa]

Txapeldun ikuskizunataularatuko da Kultur Leioan hilaren 12an,Organik eta Kepa Junkeraren sormena da

Ikuskizuna Durangoko Azokan estreinatuko da, abenduaren 8an

Hamar urteko ibilbidearen ostean, Or ga -nik taldea Txapeldun dantza-saioa aur -kez tera dator: mugimendua ardatz, harengainean eraikiko da istorioa, propio sor-tutako musikagaz, eta testu bitxi etaumoretsuakaz.

Oraingoan, Organik getxoztar talde-ak bidelagun izan ditu: antzerkigintzan,Valentziako El Pont Flo tant taldea etaKe pa Junkera mu sikaria, “eus kal sustraienazterketan sa kon tzen du en lan honi fresko-tasun dosi gehigarria emon diote”.Kontzeptua definitu du te Natalia Mon -gek (Organik) eta Ene ko Ba lerdik, zuzen-dari artistikoa da Mon ge eta an tzez leaEne ko Balerdi, dramaturgiaz ar duratu daEl Pont Flotant taldea, eta mu sika sor tu

du Kepa Junkerak. Emai tza da 50 mi nu -tuko ikuskizuna.

Eneko Balerdi interpreteak eta KepaJunkera konpositoreak sortutako musi-kak, hain zuzen ere, txa peldun batenhainbat bizipen erakusten ditu. Garaipenuneez hitz egiten du lanak, baina baitabakardadeaz, presioaz, beldurraz eta haus-kortasunaz ere.

Aben du aren 12 an ikusi ahalko duguKul tur Le ioan, 20:30ean. Sarreren pre-zioa 12 eurokoa da. Gainera, esan daitekeia estreinaldia izango dela, ikuskizuna le -henengoz taularatuko dute-eta hilaren8an, Duran go ko Azokako Szena to kia gu - nean (San Agus tin kulturgunean). m

Info+: www.organikdantza.com

METALEZKO ANIMALIAK,HORI IKUSGARRIA!Jose Azul eskultorearen lanak ikusi ahalkodira Kultur Leioako erakustaretoanabenduaren 11tik urtarrilaren 25erabitartean. Eskultura bereziak dira, izan ere,metalezko animaliak egin ditu Azulek.Batzuk oso errealak, abstraktoagoakbesteak, eta askotan beste materialbatzuekaz nahastu du metala. Eskulturagustuko baduzu, horiekaz gozatzekoaukera paregabea daukazu asteotan.

Info+: www.joseazul.com

GABONETAN UMEAKAZANTZERKIRA, ZATOZ!Oraindino apur bat falta bada ere, Gabonkutsua nabarmentzen hasi da eta KulturLeioan umeentzako eskaintza prestdaukate: Gabonetan antzerkira programa.Ondoko lanak antzeztuko dituzte:abenduaren 26an, Hiru txerritxoak etaotsoa (Glu Glu); hilaren 27an, Codigo postal00 (Engruna Teatre); abenduaren 28an,Gretel & Hansel (Zum Zum Teatre); eta29an, Mobil (La Guasa Circo Teatro).Guztiak 18:00etan hasiko dira, eta sarrerenprezioa 5 eurokoa da. Bestalde, egunbatzuk lehenago, Gabonetako kontzertuakeskainiko dituzte Leioako Gazte Orkestrak(20an), eta Orpheo Ganbera Abesbatzaketa Leioako Musika Bandak (21ean); biak20:00etan.

Info+: www.kulturleioa.com

MERKATARIEK ETXEZETXE BANATUKO DUTELeioako 29 saltoki erosketak etxez etxebanatzeko doako zerbitzua eskaintzen hasizaizkie bezeroei; Merkatarien Elkarteak etaBehargintzak abiatu dute ekimena.Saltokiek Leioa bidean ipintzen duen ikurradaukate, identifikatu ahal izateko.Ekimenaren ardatza da “merkataritzahurbila, enplegua eta jasangarritasunasustatzea”. Gainera, asmoa da “bizi-kalitatea hobetzea eta dendak indartzea”;500 saltokitik gora dauzka Leioak.

Info+: www.leioa.net

UK17

[erandio]

Lasa eta Zabala filman parte hartudu Aitor Coteron Oleagagoiherritarrak. Telebistan hasi zen,Goenkale telesailean eta hauxeizan du bere bigarren filma, izanere, duela hiru urte egin zuenprotagonistarena Bi anai pelikulan.

—Zelan sortu zen filmerako aukera?—Antzezpen munduan telebistan hasinin tzen, aktore moduan, baina azken ur -teotan ekoizpen lanean nabil buru-belarri.Ha lere, beti izan dut antzezpenerako go -goa, oso gustuko dudalako. Binahi agen -tzi a ren bitartez Bi anai filmarako aukerasor tu zitzaidan, probetarako deitu zidateneta azkenean hartu ninduten, protagonis-tetako baten papera egiteko. Eta piloa dis-frutatu nuen. Lasa eta Zabala filmagazantzeko prozesua izan zen. Uste dut papernahiko inportantea izan dela, historia ho -rretan interesgarria esan gura dut. —Gustura lotu zara lanagaz, eroso senti-tu zara barriro ere film batean?—Bai, izan ere, gauzak ondo kontatzea dapelikularen gogoa. Zuzen da ri ak argi edukidu ez zuela joko inongo ideologiaren bi -detik, baizik eta dokumentu ofizialetanda goena kontatuko zuela. Hori oinarri,gus tura ibili naiz, hasieratik jakin dut-etaegia den historia baten parte naizela; aldehorretatik oso eroso, baita taldeagaz ere.

—Horrelako gitxi egin da, pelikulagarran tzitsua iruditzen zaizu?—Bai, familiagaz zuzenean ez naiz egon,bai, ordea, aktore protagonistak, zuzenda-ria... eta jarraipena emon diote hasieratik.Eurengan pentsatuta, ondo itxi bako zau-ria zen. Gaur egun, egoera dagoen mo -duan, ikusten da kapitulu hori ez dela on -do itxi, zauria zabalik dagoela. Beraz, ezda gauza erraza familiarentzat.—Ekoizpenean buru-belarri, aktore mo -duan proiekturik badaukazu begi bistan?

Julen Elgorriaga, gobernadore zibil ohiaren papera egin du Coteronek Lasa eta Zabala filman

“Hasieratik jakin dut egia den historia baten partenaizela eta gustura ibili naiz”

Aitor Coteron Oleaga > aktorea eta ekoizlea

—Oraintxe puntuan ez. Agentzia bategaznabil eta eurak dira dei tzen didatenakaukerarik sor tuz gero. Aktore moduan lanegiteko horren atzetik ibili beharra da go:aukerak topaten, probak egiten, pro -duktorakaz edo antzerki-taldeakaz ha -rremanetan... martxan ibili behar da. Niekoizpen beharretan nabil mur gildutagau eta egun, eta ez daukat denborarikho rretarako. Baina agentzia pozik dago,an tza, emon dudan emaitza ondo dagoeta aukera dagoenean animatzen naiz. m

18UK

[erandio]

Zutaz harro egoteko! Erandio garbiagoa eta osasungarriagoalortzeko kanpaina abiatu du Udalak

Joseba Goikouria Zarraga alkatea, kanpainaren txartelak ipintzen

Animalia-jabeak sentsibilizatzeko Zu -taz harro kanpaina abiatu dute Eran diokoUdalak eta Luberri Basolanak en presak,hain zuzen ere, etxeko maskoten gorotzakbil tzea bultza tzeko.

Horretarako, animalia-jabe bakoitzakbere mas ko ta ren gorozkiak biltzeak da -kar tzan onurak az pimarratuko dituzte:“Ka leak, umeen guneak eta bazter guztiakgarbi eta osasungarri mantenduz gero, ez dainfekzio-puntu arriskutsurik sortzen, etagai xotasunak kutsatzeko arrazoi nagusieta-koa ekidin daiteke”.

Udaletik azaldu dutenez, gainera, “go -goan izan behar da pertsona nagusiek, ezin-

duek eta umeek izaten dutela arriskurikhandiena erortzeko, eta gorozkiek horrela-koak ere eragiten dituzte”.

Esatea dendari-elkarteek ere lagundudutela kanpaina bideratzen, beren bazki-deen bitartez: Altzagako 96 eta Astra bu -du ko 104 dendarik, horrela, kanpainarenkartelak eta eranskailuak dendetan ipini,eta flyer edo informazio-orriak banatu diz-kiete bezeroei.

Kanpainaren baitan kokatzen diraondoko neurriak ere: Eran dio Busetanerans kailuak eta herriko berdeguneetankar telak ipintzea, horien bitartez mezuahe rritar guztiei helarazi ahal izateko. m

UDALAK 43 LANGABETUKONTRATATU DITUErandioko 43 langabetu kontratatu dituUdalak, “herritar askok egoerasozioekonomiko zaila bizi duela aintzathartuta”. Hori lortzeko zenbait ekintzabideratu du, aipatu kontratazioak tarteko,830.000 euro baino gehiago inbertituz.Gainera, beste programa bi abiatu dituudan. Horietako batean lanean ari dira 17peoi, administrari laguntzaile bat etaekonomia sustapeneko teknikari bat.Bestean, 12 peoi, 6 etxeko laguntzaile etabegirale bi. Azkenik, beste proiektu bikudeatzen ari da Udala: batetik, Enpleguaeta Ahalmen Urritasuna, Erandio 2014programa; bestetik, lantegietan praktikakegiteko programa bat.

MUSIKA ENTZUNALDIAKABENDU OSOANMusika-eskolako ikasleen entzunaldiakizango dira hil osoan zehar, urte akabulegez. Abenduaren 5ean, piano-ikasleenaizango da (19:00etan), eta 10ean, haize-tresnen ikasleena (18:00etan); biak ala biakAstrabuduko kultur etxean izango dira.Hilaren 16an, barriz, Erandiogoikoako SanJose Egoitzara hurbilduko dira musikariaketa, azkenik, Gabonetako kontzertuakegingo dituzte abenduaren 17, 18 eta19an: Astrabuduko kultur etxean,19:30ean; azken egunekoan Udal MusikaBandak ere parte hartuko du.

UHOLDEEN KALTEAKSAIHESTEKO LANAKTartanga inguruan lanak egiten ari dira,uholdeek eragin ditzaketen kalteakekiditeko. Zehazki, euri-uren kolektoreakegingo dituzte hiru tartetan, ur beltzakaz eznahasteko. Izan ere, batzuetan, euri-urakhondakin uren kolektorera eta hondakin-urak euri-uren kolektorera sartu eta nahasiegin izan dira: “Bakoitza bere bidetikisurketak hobeto joango dira, uriolenarazoa gitxitu eta urak hartzen dituenherriko tokien mapatik puntu beltzetako batezabatuko da”, Udalak dioenez.

UK19

[sopela]

Urte akabua hurbildu ahala kulturetxeek egitarau berezia prestatu ohi dute,batez ere Gabonei begira. Kur tzion ereantolatu dute zer edo zer, eta ez bakarrikGabonetarako; hil osoan egon go da zerikusi eta entzun, askotariko gaiei buruz.

Genero-ikuspegiagaz lo tu ta, ekitaldibi izango dira asteotan: a benduaren 11n,genero-ikuspegiko zi ne ma sa ioaren bai-tan proiektatuko dute Las bru jas deZugarramurdi; hilaren 12 rako, barriz,berbaldia antolatu du Me ñakoz elkarte-ak, genero-bortizkeriari bu ruz.

Bestalde, dantzari ere leku egingo

Sutondoan lana antzeztuko dute abenduaren 29an

Gabonetan bonbon!Abendurako egitarau oparoa dago kulturetxean, oporretakoa berezia umeentzat

diote: abenduaren 13an, Argh! ikuskizu-na taularatuko dute; hilaren 14an, RoyalAcademy Estudio Lorealderen emanal-dia izango da; eta 30ean, Nikolayevaerru siar balletak dantzatuko du.

Azkenik, Gabo ne ta ko ekitaldiak ba -tez ere ume ei zuzenduta daude: hilaren23 an, Olentzero eta zaku magikoa antzez-tuko da; eta 29an, Sutondoan. Ohi legez,abenduaren 24an izan go da Olentze ro -ren kalejira (17:30 ean abiatuko da Ur gi -txie ta plazatik). Gai nera, Gabo netakopar kea ipiniko dute 26tik 28ra Urko ki -roldegian; eta doakoa izango da! m

20UK

BERTSO-JIRA EGAÑAGAZETA BARROSOGAZBizkaiko txapelketa gorenera iristekotandabilen honetan, oraindino ere lehiatikkanpora goza daiteke bertsoez. Berbarako,abendu erdialderako proposamen politadago Sopelan: bertso-jira musikatua.Txapelketako finalaren bezperan izango da:hilaren 19an, 20:00etatik aurrera. Kantatukodute Andoni Egañak eta Odei Barrosok, etamusikagaz lagunduko die Oxabi taldeak.Pilotalekutik urten eta tabernaz tabernaibiliko dira: topatuko ahal dituzu!

Info+: www.sopelaudala.org

BIDEGORRI ZATI BARRIAATXABIRIBILERAKOAtxabiribil etorbideak bidegorria, espaloizabalak eta azpiegitura hobeak izango ditu,Udalak iragarri duenez: “Etorbidearenerabilerak berrantolatuko dira hurrengohiletan: Itsasalde kaleko biribilgunetikAtxabiribil hondartzara eta Sopelmar auzoradoan errepidean izango dira hobekuntzak”.Horrela, bertara “bizikletaz, oinez, autoz edoautobusez joatea egongo da, segurtasunosoz”. Zehazki, errepidearen eskuin aldean(hondartzara jaisten) sortuko dute bidegorriaegingo dituzte lanak zein hobakuntzak.Aurrekontua 520.000 eurokoa da.

Info+: www.sopelaudala.org

BIRZIKLATZE-TASAK EZDU GORA EGINUdalaren datuen arabera, Sopelako“birziklatze-tasa ez da %17-tik igo, 5.edukiontzia izan arren”. Horregatik, SopelakoHondakinen Kontseiluak hausnarketa sakonabultzatuko du gai horren inguruan, “2020.urtean %50-eko tasara heltzeko asmoz,Europako Kontseilu eta Parlamentuko98/2008 arauak zehaztutako kopurura, hainzuzen ere”. 2012an hondakinen %16,48birziklatu zen eta 2013an, bosgarrenedukiontziagaz, %16,85.

Info+: www.sopelaudala.org

Antzerki-tailerra emoten dabil JonUrra za Intxausti helduentzat eta bere as -moen barri emon digu; sei aktore ama-teurrek osatzen dute taldea.

—Azaroan abiatu duzue tailerra, ezta?—Bai, aurretik ere eskaini izan dute ho -rrelako tailerrik Sopelan, baina azken ur -teotan ez ei du arrakasta handirik izan.Udan Algortako neska batzuek proposa-tu zidaten ikastaro edo antzeko bat emo-tea. Sopelako Udalagaz berba egin nu enaurten tailerra aterako zen galde tzeko,nik ikasle batzuk eroango nituela esannien eta kopurua osatuta tailerra abiatudugu; domeketan elkartzen gara.—Zer asmo daukazu tailerrerako?—Antzerkia egiteko gogoa daukaten la -gunez osatuta dago, zaletasun moduanprak tikatzeko eta ikasteko. Asmoa dapro zesu horretan gozatzea, seriotasun ba -tegaz eta helburu artistiko batzuekaz,bai na sufritu barik.—Obraren bat prestatuko duzue hasie-

Domekero elkartzen dira antzerki-tailerra egiteko, Kurtzio kultur etxean

ratik edo zertan zabiltzate?—Eskoletan saiatzen naiz uz tartzen ikas-ten dena eta taularatuko dena. Kontuada, askotan, antzerki-tailerretan zera ikusidudala: irizpiderik ga be, ariketak handikhe mendik hartzen direla, eta ikasturteama ierako fun tziorako aurretik landuta-koa al boratzen dela, me morizazioa etaaho tsa altu proiekta tzea bakarrik bilatuz,baina landu den guztia ahaztuz. Nik guradut eskoletan landutakoa baliatzea baliz-ko funtzio horretan; beraz, interpretazioa

eta sormena uztartzen ditut. Bilatzen duttaula gainean benetako gizakiak egotea,sinesgarriak, eta eurak natural sentitzeaeta gozatzea. Eskolak osagarri ona dira,izan ere, astero daukazu harre ma na lana-ren esentziagaz. Ikasteko eta hobetzekoera ikaragarria da; Sopelan talde oso poli-ta sortu da, oso pozik nago. m

Jon Urraza Intxausti > aktorea eta zuzendaria

“Antzerki-eskolak ikasteko eta hobetzekoera ikaragarria dira; talde polita sortu da”

UK21

«Asmoa da ikas-prozesuangozatzea, seriotasunez

baina sufritu barik»

[sopela]

[berango]

Otxandategi abestaldeak Abby Potxoladis koa argitaratu du, Abby izenekoSenegalgo neskatxo baten historia kon-tatzeko. Neskatxoak giltzurruneko gaitzazu en, eta Euskadira bidaiatuko zuen tra-tamendua jasotzeko asmoz; baina, zori -txa rrez, gurera etorri baino lehenagozen du zen. Albuma euskaraz grabatu du -te, eta horretan Njobak, Abby ren aitak,par te hartu du. Berangoko abes taldeakJa mmu talde se ne gal da rra gaz egindakokul tur trukeko bi daia batean ezagutu zu -en Abby. Nes ka txoa gil tzu rruneko gai tzasendatzeko tratamendu baten zain egon

Diskoa Bilboko Campos Eliseos antzokian aurkeztu zuten

Abbyren omenezko diskoaLanagaz lortutako irabazien zati batSenegalera bideratuko dute

zen denbora luzez. Ha la, abestaldekozuzendariak nes ka txoa Euskadira e kar - tzeko iza pideak ha si zituen, baina, gu reraetortzeko bi dai a baino aste bi le he nagozendu zen, 17 hi labete zituela. Ho rrenaurrean, be ran goz ta rrek Abby ren ome -nez ko proi e ktua a biaraztea era baki zu -ten, eta Euskal He rri ko eta A fri kako doi-nuak tar te ka tuz, 13 abestiz o sa tutako la -na ar gi taratu du te. Dis koa no be dadeaizan go da Du ran go ko Euskal Li buru etaDisko A zo kan, eta saldutako ko pia ba -koi tzeko 1 eu ro bideratuko dute Jammutaldeko familientzat. m

22UK

TXAKURREI ERASOEGITEKO JANARI ZATIAKHainbat herritarrek Berangoko Udalarijakinarazi diotenez, Lantzarteko landan iltzezbeteriko janari zatiak aurkitu dituzte, ustez,txakurrei kalte egiteko helburuagaz. Momentuzkasu bakarra jakinarazi zaio Udalari; hala ere,mota honetako erasoek sor ditzaketen kalteenkontziente, Udalak txakurren jabeak ohartarazinahi ditu, erne egon daitezen.

Info+: www.berango.net

MERCADONA URIBEKOSTARA HELDUKO DA Basaurin, Barakaldon, Bilbon eta ondorenBerangon. Mercadona kateak super mer ka tuairekiko du El Molino garagardotegiaren on do -an, Landaida Bidea eta Arana Bidea kaleenartean, hain zuzen ere. Aurreikusi dutenez,irekiera 2017an izango da, eta 40 lanpostusortuko ditu. Bestalde, Decathlon bat ereinguruan eraikiko dutela jakinarazi duteUdaletik.

BIGARREN ESKUKOAZOKA ABENDUAREN 7ANBigarren eskuko produktuen maitaleek galduezineko hitzordua izango dute abenduaren7an Berangon. Izan ere, egun ho rretan, Be -ran goko bigarren eskuko 4. mer ka tua izangoda tokiko udal pilotalekuan. In te resatuak11:00etatik 15:00era arte ber ta ra tu ahal izan -go dira. Bertan salduko diren ar ti ku luen pre -zioak libreak izango dira, hau da, sal tzaileenesku geldituko dira, eta ezin go dute ez ja na -ri rik, ez edaririk ezta ani mal i a rik ere sal du.

uk zure publizitatea hemen !

944 911 337 - publiuk@aldizkaria.biz

[urduliz]

UK23

Beste urte batez, Pedro Elorduik ka -la baza erraldoi bat landatu du gaixota-sun arraroak dituzten Urdulizeko bi u -me ri laguntzeko asmoz. Aurtengo kala-bazak 100 kilo inguru pisatzen ditu, etaabendura arte egongo da ikusgai Ur du -lizeko Ayoberri sagardotegian. Itsu la pi -ko ak egongo dira bertan, eta nahi due-nak umeei laguntzeko dirua sar dezakeho rietan. Horren truke, Elorduik kala-baza zatiak banatuko ditu.

—Laugarren urtez kalabaza erraldoi batlandatu duzu Alluitz Arana eta Aimardel Pozo umeentzako dirua lor tzekohel buruagaz. Zelan otu zitzaizun inizia-tiba hau?—Kalabazagaz zerbait gehiago egin be -har zela pentsatu nuen. Lehenengoagazes posizio bat egin nuen, eta jendea zeinte lebistakoak hona etortzen ziren huraikus tera, eta bigarren urtean pauso batha rago joatea otu zitzaidan. Ume hauekUr dulizekoak dira, eta horientzako di ru abiltzeko itsulapiko batzuk jarriko ni tu ela

komentatu nien euren gurasoei. A dosagertu ziren, eta jendeak laguntza han -dia eskaini zuenez, urtero lagun ba tekSuitzatik ekarritako kalabaza haziak lan -datzen hasi nintzen ume horiei la gun -tzeko asmoz.—Dirua uzten dutenen artean kalaba-za zatiak banatuko dituzu...—Bai, baina ez dut kalabaza erraldoi

hau zatituko, txikiago batzuk zatitu etajen dearen artean ba na tuko ditut. Ho na -ko hau abendura ar te utziko dut, hur-biltzen den jendeak i kus dezan. On do -ren, iaz bezala, itsulapikoak urtarrilaren6an zabalduko ditut. Ha la, egun horre-tara arte dohaina eman a hal izango daA yo berri Sagardotegian. E dozein etordai teke eta nahi duen di ru kopurua utzi,ber din dio euro bat, bost euro edo 50zen timo izatea; nik zati bat emango dietho rren truke. m

«Iaz 1.900 euro ingurubildu genituen

iniziatiba honegaz»

Azaroaren 22an eman zioten hasiera iniziatibari Indarra taldeagaz egindako bazkari bategaz

Pedro Elordui > Kalabaza erraldoi solidarioa

“Kalabaza erraldoiagaz zerbait eginbehar nuela uste nuen”

Uribe Kostakoaldizkariaren

ekoizpena

KopiakSALGAIUK aldizkariaren bulegoan

UK25

[agenda]

Abe. 1 - Abe. 22Zuon ekitaldiak iragartzeko • Posta elektronikoa: agendauk@aldizkaria.biz • Tf. 944 911 337

ZINEMA

GETXO4Las aventuras de Peabody ySherman. Abenduak 14, 17:00etan.Musika-eskolan. 2,10 euro.4Una noche en Mexico. Abenduak19, 21:00etan. Andres Isasi musika-eskolan. 2,90 euro.4Los tres chiflados. Abenduak 21,17:00etan. Musika-eskolan. 2,90 euro.

SOPELA4Las brujas de Zugarramurdi.Abenduak 11, 18:00etan. Kurtzion.

BERANGO4Free birds, vaya payasos.Abenduak 14, 18:00etan. Antzokian.4Olentzero, Gabonetako ipuina.Abenduak 21, 18:00etan. Antzokian.

ERAKUSKETAK

BERANGO4ArgIHIzkiak. Abenduaren 9tik 19ra.Berangoeta kultur etxean.

GETXO4Sexu-esplotazioa, genero-indarkeriazko beste era bat. Hilaren19ra arte. Algortako kultur etxean.4Bosteko. Abenduaren 10etik 28ra.Algortako Torrene-aretoan. Doan.

PLENTZIA4Emakume Begiekin. Abenduaren15era arte. Goñi Portalen.

ANTZERKIA

SOPELA4Lingua Navajorum. Abenduak 5,20:00etan. Kultur etxean. 3 euro.4Argh! (dantza). Abenduak 13,20:00etan. Kultur etxean. Doan.

BERANGO4Txipli txapla. Abenduak 6,18:00etan. Antzokian. 3 euro.4Patxin eta Potxin. Abenduak 22,18:00etan. Antzokian. Doan.

LEIOA4Txapeldun. Abenduak 12, 20:30ean.Kultur Leioan. 12 euro.

GORLIZ4Ipuin-kontaketa. Abenduak 20,18:30ean. Sertutxenan.

Baserriko produktuak eta abereak, LeioanBaserritik Leioara, produktuak dastatu eta erosi ahalko diraabenduaren 14an, Leioako nekaza ri tza eta abeltzaintza azokan:barazki, txarriki, gozo, gazta, ezti, ardo, e.a. Bule ba rren, eta JoseRamon Aketxe eta Erre kalde plazetan egingo da, goizez. Gainera,abereak ere erakutsiko dituzte: behiak, idiak, zaldiak, ahuntzak edotahegaztiak. Bestalde, lehiaketak eta bestelako ekimenak ere prestatudituzte: dantza-erakustaldia, dastatzeak, herri-kirolak, e.a. Esatea14:00 etan banatuko dituztela ondoko lehiaketetako sariak: Idiaza balGazta Jatorrizko Izen dapena ren Biz kai tar Ekoizleentzako XVI. Lehia -ke ta, eta salmenta postuak atontzeko eta giro tzeko le hiaketa.

• Non: Erdigunean • Noiz: Abenduaren 14an, goizez

MUSIKA

GETXO4Ruta 637. Abenduak 11,20:00etan. Algortako Jolasaurretabernan.4La Traviata (kontzertuantzeztua). Abenduak 13, 19:30ean.Andres Isasi musika-eskolan. 8 euro.4Xabier Lijo eta Jorge Mengoiti.Abenduak 20, 19:30ean. AndresIsasi musika-eskolan. 8 euro.

PLENTZIA4Kantagune: Gabon kantak.Abenduak 19, 19:00etan. Ibilbidea:portutik erriberara.

SOPELA4Bertso-jira musikatua. Abenduak19, 20:00etan. Pilotalekutik.

LEIOA4Solis String Quartet. Abenduak19, 21:00etan. Kultur Leioan. 15euro.4Leioako Gazte Orkestra.Abenduak 20, 20:00etan. KulturLeioan. 4 euro.4Orpheo abesbatza + musikabanda. Abenduak 21, 20:00etan.Kultur Leioan. 4 euro.

BESTEAK

GETXO4Argia Ereiten Euskara Saria.Abenduak 2, 20:00etan. Fadurakiroldegiko areto nagusian.4Ahobien gala. Abenduak 13,18:00etan. Algortako kultur etxean.

PLENTZIA4Plentzia Telebistaren urteakabuko kanpaikaden grabaketa.Abenduak 6, 20:00etan. Ontziolaplazan.

GORLIZ4Azoka. Abenduak 8, 10:00etatik15:00etara. Elizako plazan.

SOPELA4Hitzaldia genero-bortizkeriariburuz. Abenduak 12, 19:00etan.Kultur Etxean.4Bizkaiko pala-txapelketakofinalak. Abenduak 19, 19:00etan.Pilotalekuan.

BARRIKA4Postal tailerra. Abenduak 22,17:30ean. Liburutegian.

Arrakasta handia dauka Leioako Azokak eta jende ugari batzen da

4Azoka

Plentzia

Metro Bilbaok Plentziako geltokia itxinahi duela salatu dute sindikatuek

[herriak]

AURREKONTU PARTEHARTZAILEAK LEMOIZENLe moizko Udalak jakinarazi duenez, a ben du a -ren 31rako ez dute zorrik izango. Hori de la-eta, epe ertain edo luzean garatu ahal izan godi ren inbertsio berriak planteatzen has teko au -kera izango dute. Hala, in kesta bat za bal dudu te auzotarrek egokien jotzen duten in ber tsi -o en gainean dauzkaten iriz pi deakjakinarazteko. Eran tzunak anonimoak izan godi ra eta pres tatu dituzten buzoietan sartu be -har ko dira.

EKITALDIZ LEPO DATORPLENTZIA URTE AKABUANPlentziako agenda gainezka dator o rain goan:Plentzia Telebistak urte za har-gaue an eman goduen saioa grabatuko du aben du a ren 6anAstillero plazan, 20:00 e tan; aben du a ren 15eraarte Araldi ren X. Ar gazki Le hia ke t a ko erakus -ke ta dago Go ñi Por ta le n; IV. Gabon-pos talenumeentzako lehiaketa antolatu du te eta lanaka benduaren 12ra ar te aurkez daitezke; etaazkenik, ur ta rri le an hasiko diren ikas ta ro e tanizena eman aha lko da a ben du aren 24ra arte.

GABONAK BADATOZ URIBEKOSTARA!Kaleko gabon argiek jakinarazten dute ga bo -nak heltzear daudela. Horregaz batera, hain -bat ekimen antolatu dituzte eskualdean, ha lanola, Barrikako eta Plentziako Olen tze ro renjaitsierak eta Barrikako umeentzako elurre takobolen tailerra abenduaren 29an.

24UK

Metro Bilbaoko langileek kontzentrazioa burutu zuten azaroaren 11n Plentziako geltokian

2015eko apirilean, Aste Santuagaz,ha siko dituzte Urdulizeko trenbide pasa-gunea lurperatzeko lanak. Horien ondo-rioz, “bi urtez edo”, Plentziako eta Ur du -liz eko bidaiariek autobusez egin beharkodi tuzte Sopelako geltokirainoko joan-e -to rriak. ELA, CIM, CCOO, UGT, LABeta ESK sindikatuek azaldu dutenez,“gel toki horien erabiltzaileentzat nahikoaera gozpen sortuko ditu”. Horrez gainera,Me tro Bilbaoko zuzendaritzak negukohi labeteetan Plentziako geltokitik langi-leak kendu nahi dituela salatu dute: “ho -rren ondorioz, ez da informaziorik, beze-ro-arretarik, ezta txartelak erosteko la gun -tzarik ere emango 16 hilabetez, gutxi go -rabehera”. Plentzia inguruko foru errepi-deak eta geltokirako sarbideetan ere zir-kulazio-segurtasun handirik ez dagoelaere go gor salatu dute. Hala, errealitatehori gel tokian langilerik ez egoteari gehi-tuta, “Plen tziako geltokia inolako zerbi -tzurik gabeko geraleku bihurtuko da bi

negu luzez”, adierazi du Metro Bilbaokoen pre sa-batzordeak. Egun, hiru langileegoten dira Plentziako geltokian txanda-ka, eta hori itxita dagoen bitartean, tokizal dat uko dituzte. Sindikatuen arabera,arazoa ez da langileak kaleratuko dituzte-la, bai zik eta zerbitzuaren kalitatea eta

bezeroenganako arreta kaltetuko dutela:“Plentziako geltokiak eta bizilagunek gel-tokiko langileak behar dituzte zerbitzu e -go kia jasotzeko, bai zerbitzua normaleana ri denean, baita are gehiago, trenen or -dez ko autobus-zerbitzu luze hori bezalakoe go era degradatuan ere”. Hori guztia dela-eta, sin dikatuek Plentziako geltokia “urteosoan zehar” zabalik egotera konprometi -tzea eskatu diote Metro Bilbaoko zuzen-daritzari m

«Arazoa ez da langileakkaleratuko dituztela,zerbitzuaren kalitatea

kaltetuko dutela baino»

UKBER

RI.N

ET

UK2726UK

[albuma]

26UK UK27

Gora Mexiko, carajo!

Argazkiak: Asier Mentxaka

Aktoreak prest? Ondo makillatu eta jantzi, eta taulara! Ileordeakerritmoari eutsiko ahal dio! Kabaret Chihuahua iritsi da SopelaraPabellon 6 eta Teatro Mutanteren eskutik: has dadila ikuskizuna! GoraMexiko, carajo!, iragartzen du kartelak. Goazen gozatzera, ahazditzagun arazoak! Musikal hau barre, kantu eta dantza piper-opila da,festa! Ospa dezagun bizirik gaudela; eta gora Mexiko, kabroiak!

[UKirudia][argazkia]

28UK UK29

MIKEL MARTINEZ DE TRESPUENTESEK UTZITAKO ARGAZKIA

Rilos ontziahondoa jota1999ko abenduan Europamendebaldea gogor jipoitu zuenLothar ekatzaildiak haize bortitzaketa egun euritsuak eragin zituengurean... Horien ondorio izan zen,berbarako, abenduaren 27an(argazkia biharamunean egin zen)Rilos merkantzia-ontzia Ereaganhondartzea. Aurretik, Jose AntonioEcheverria izendatutako ontziaSanturtziko portuan ertzeratuta egonzen, Maltako bandera zeroan etakubatar eskifaia; Ereagan hondoa jozuenean 36 marinel zeuden barruan.Merkantzia-ontziaren pisu etaberezitasunak zirela eta, erreskate-edo askatze-lanak oso konplexuakizan ziren (esaterako, atoiontzieikableak apurtu zitzaizkien e.a.), etahainbat ahaleginen ostean, mareabiziei itxoitea erabaki zuten. Hala,2000. urteko urtarril amaieran lortuzuten hondartzatik kentzea.Diotenez, erreskate-lanak burutuzituen enpresari, horien ordainetan,1 euroren truke saldu zioten Rilos(75 milioitan zenbatetsita zegoena);gerora, desegiteko.

UK31

EstelaBarnesdeCarlotto

[berbetan]

Testua: I. Sagarminaga / Argazkia: Asier Mentxaka

1976an indar armatuek estatu-kolpez Argentinako gobernua hartu zuten; 1976tik 1983ra iraun zuen diktadura-aldiak. 30.000la gun desagertu, bahitu, torturatu zituzten; ehundaka akatu. Se me-alabak bilatzeko eta be rres ku ra tze ko helburuz, MaiatzekoPlazako Amak sortu zen. Desagerraldian izandako seme-alaba haien ume asko eta asko erregimenak adop zi o an eman zi tu -en; bilobak bilatzeko sortu zuten Maiatzeko Plazako Amamak. 115 biloba aurkitu di tuzte, 114.ena Amamak-en presidente denEnriqueta Estela Barnes de Carlottorena (Buenos Aires, 1930). Azaro ha si eran Getxon izan zen, eta tartetxoa gorde zigun…

—Egun batzuk igaro dituzu gurean, ha -maika elkarrizketa egin dizkizute; zeinizan da gehien errepikatu den galdera?—Kontu biren ingurukoak: aita santuaribisita, eta biloba aurkitu izanaren niresen tsazioak. Amamakaz 37 urteko jar -dun -ibilaldia daukat kontatzeko, hasta-penetatik has naiteke, nire alabei zer ger-tatu beldur nintzen hartatik: militanteakziren, unibertsitate-ikas le ak, diktadura-ren aurkoak. La Pla ta ko kaleetan antze-maten zen giroa: bahiketak egun-argiz,gauez oihuak, metrailadore-hotsak... Izu -ga rria zen euren aurkakotasuna nabar-men ageri zuten seme-alabak genitue -non tzat; euren jarduna legala ba zen ere,gobernu legala ze go enean be hintzat, Isa -bel Peron buru... Ostera, 1976ko mar -txoaren 24tik aurrera jardun hori guztizlegez kontrako bi hur tu zen; eta jazarpenakru dela, basatia! Or duko irudia dut:garaiko Ford Falcon autoak, kotxe kala-mastra eta patente ba ko haiek, barruanfaxistak; armak bilduta atzeko eserlekuan,ikusi egiten ziren! Gero, bahitutako sena -rra ren bilaketa le he nengo, ostean Laura–alaba- eta bere bikotearen bilaketa; zelanelkartu nintzen nire adiskide Ama ma kaz.Bakarrik egoteari utzi nion, eta elkarren

alboan ideiak, estrategiak, eta bi zi moduaaurrera ateratzeko bilketa-mo du ak elkar-bana ge ni tzakeela sentitzen ge nuen; ba -ge ne kielako gu ere biktima izan gintezke-ela... Gure mugimendua oso etxekoa izanda, artisauena la koa, detektibe-agenteakbagina legez jo katzen genuen, beti bu -ruan zelan egin, ze lan ikusarazi gertatzenzena eta mi na, eta non eskatu, aldarrika-tu... Maia tze ko plazan izan be har zu en,aurrean zeuden-eta le gez kontra go ber na -tzen ari zirenak. Eta errondarenak esan -gu ra ar gia du: setio-egoeran, hirunakabai no ezin ginen batu, eta behin eta be -rriro bul tza tzen gintuzten, ibil gintezen

oihukatuz... Erronda egin nu en lehenen-go al di an, egiatan, eroan nin dutelakoizan zen; irakasle xu me bat baino ez nin -tzen, ez nuen egundo politikan parte har -tu, ezta ezelako matxinadetan ere. Bel -dur tu egin nintzen, zaldiak ere gaineraze tozkigun, ur-tanketen zu rrustez blaitu.Bai na, “ibili, aurrera!” esaten zidaten

adis kideek. Eta hasi nin tzen ibiltzen, gauroraindino hala nabil! Beti, batek emanbehar duen aholkua: de na delako borro-ka edo jomuga bat da go enean, taldeanegon beharra dago! Tal deak sendotu egi-ten du! Ideiak parteka tzea, eztabaidatzeaeta gauzatzea. Ama men al derik liluraga-rriena da: 37 urte da ro a tzagula eta batabestearekiko oso ez berdinak garela! El ka -rri begiratu eta pen tsa menduz, hez kun -tzaz, herrialde eta erlijio ezberdineta ko ak,baina batera gaude! Eta elkarlotutakogure eskuak ez ditugu inoiz soltatuko!Ala jaina, geure biloben bila ga bil tzalako;eta gu re seme-alabak?! Orain, badakigu

hilda dau dela, ba tzuok aurkitu ba di tuguere, egunero, gure gunera joaten jarraitu-ko dugu! Ni Maiatzeko plazako Ama -men tzat bizi naiz daborduko; neureburuaren eta familiaren osasunerako, ete-nalditxoa egiten dut noizbehinka, etxeaeta etxekoak zaintzeko, 14 biloba dauz-kat! Ho rre gatik ez balitz, jardunean:

30UK

“Zorotzat gintuzten... Ibiltzen utziziguten, eta oker zebiltzan!

Bizitza osoa eman dugu ibilian”

Amamak: iluntasunean kriseilu

dokumentuak idatzi, eskuti tzak erantzun,Ama mak erromeria delako: jendea agur -tzera eta sartu-irtenean dabil beti, harreraegin, babesa eskaini. Sa rri pentsatzen dut:zelan itzuliko dut es kain tzen didaten mai-tasun hori dena! Ha lakoa da gure bizitza;hala osatu behar izan dugu, baina orainezingo genuke utzi!—Laura alabaren hilotza itzu li zizuten,ez zenuen bila jarraitu be ha rrik, bainahaurdun zegoela jakitean...—Laura eta bikotea bahitu zituztenean,orain badakit Walmir zela, orduan ez ne -ki en haren izenik, bilaketa izugarria izanzen; eta ez, ez nekien haurdun zegoenik.Orduko klandestinitatean zegoelako, au -rre tik nire senarra bahitu zutela bazekiela-ko eta horregatik konturatu zen bila zitue-la. Berak beti zioen: “zergatik ibiliko diranire atzetik, ni perrexila baino ez naiz!”.‘perrexil’ da ezer gitxi egiten duena. Baina,militar ba tek esan zuen milaka desagertu-ko zirela: mi litanteak, horien lagunak, se -ni deak bai ta interes bakoak eta epelak ere!Diktadura denfendatzen ez zuen oro arris-kutsua zen. Senarrak eta biok umedunegon zelaren berri izan genuen bizirik ir -ten dako batek kontatu zigulako. Or du anbai, habeas corpus-eko errekurtsoa nire ala-bagatik eta haren umeagatik aurkeztu nu -en; oso arraroa zen “jaio ez zen batenga-tik” habeas corpus bat egitea. Epaileek ezgin tuzten ezta ikusi nahi ere, arbuiatzengintuzten. Laura jada hilerrian zegoenean,jaso genuen erantzuna: “Ez dago a txi -lotuta. Leku ezezagunean dago”. Es ta tuakberak itzuli zidan alaba hilda! Egiatan,neurriz kanpokoa zen, gehiekeria izuga-rria! Ez nekien mutil bat ala neska bat bi -la tu behar nuen; behin, biloba zelakoan,neskato baten atzetik ibili nin tzen...1980an Brasilera joan nintzen, bizirik ir -ten dako hainbat errefuxiatu zeudelako,kon tzentrazio-esparruetatik pasatutakoak.Haietako bikote bategaz berbetan jakinnuen, haiek “Rita” izendatzen zuten, nirealabaren goitizena, gizonezko biloba bila-tu behar nuela. Militarrek ez dute inoiz

ezer esan, bizirik irtendakoen lekukotzen-gatik lortu dugu apurka informazioa. Lau -ra ren hilotza eman zigutenean esan zigu-ten “ez da inoiz bahiturik egon; terroristazen; leporaino armatuta zegoen; errepide-kontrol bati aurre egin zion; tiro egin zueneta tirokatu genuen”. Gezur galanta zen,neuk indargabetu beharrekoa; zelan egin?!Gezur horrek mun duari bira eman bitar-

tean, nik beste his toria bat kontatzen nu -en. 1985ean epai leari gorpua hilobitikatera tzeko bai me na eskatu, eta hor zienti-fikoki ziurtatu zen: bahituta izan zutela(hortz-haginen epe laburreko narraidura-gatik), umedun egon zela eta erditu zela(pelbiseko markagatik), eta hilketa ez zelaenfrentamendu batean izan (30 cm-kodistantzian egindako tiroak ziren; bizka-rretik). Argi eta garbi lotu zen!—Banku genetiko bat duzue, Amameneta Amen DNA gaz, norbaitek zalantzabalu joan eta froga egiteko... Zure biloba-ren kasua hala izan da. Halere, ez da erra-za; baina zure ustez hazi dituztenei ez di -e te ezertxo ere zor, bere nortasuna eza gu -tzeko pauso hori eman beharko lukete...—Noski! Azpiratuta daude, lapurtu zituz-tenen esklabo dira, militarrek lapurtuta-

koen kasuaz ari naiz, agian haien gurasoakere akabatu zituzten; edo militarren kon-plize diren zibilez ari naiz, egindakoa os -ten du izanagatik; gure bilobetako batzukhazi zituzten horiez, legalki adoptatu zi -tuztenez. Batzuetan jende ona dira, egiaesan zieten: adoptatuak zirela. Orduan as -ke dira, ez dute halako fideltasun sentipe-

nik. Ostera, hezten dituztenak hil tzaileakdirenean, nes ka-mutikoei esaten diete“bazoaz, zure “ama” hilko duzu”, “nik haueta bestea eman nizkizun”, esker-ematefak turak pa sa tzen dizkiete. Horiek zaha-rrez hil ostera itxoiten dute, eta eragin die-ten erru horretatik aske direla, orduantxehurreratzen dira. Halere, badira oso kutsa-tuta daudenak ere, jakitearen eta ezagutze-

aren kontrako hezkun tzan haziak, ez duteezertxo ere jakin gura. Gure ustez, kontuaez da zer gura duzu; zer zor/egin beharduzun bai no. Biktima zara, eta ez edozela-ko delitu ba tena, gizateriaren kontrakodelitu ba tena baino, eta zure odol-gorpu -tzean zuk duzu delitu horren froga; etanor zaren ezagutzeko eskubidea ere bai.Ge ro, gura duzuna egin. Beti diogu: aurkidezagun biloba, baina ez esklabutzeko,“zu re amama naiz, maite zaitut!” esateko.“Ez dut ezer jakin nahi...” badio, pazien -tzia handiz itxarongo diogu. Batzuetanurteak be har izaten di tuz te; bestetan, nirekasuan, or du laburrak baino e: elkar eza -gutu, besarkatu eta gaur egun gure fa miliabihurriaren parte da. Zoritxarrez, besteaskotan Ama mek asko sufritu dute, ezzekiten zer egin, baina gure psikologo-tal-

dearen esperien tzi az, pazientzia izatenlaguntzen... Apurka barneratzen doaz bi -lo bak, eu ren egia eta gezurra ezberdintzen. —Kondena, gaitzespena, kalte-ordaina.Memoria historikoan jaso eta gauzatu di -ra gertakari eta krimen horiek; instituzio-nalizatu da gaur-gaurkoz. Kon tzi en tziakolektiboan barneratu da? Go ber nu alda-

keta batek bertan behera utz lezake?—Ez da erraza izan. Guk zelanbait irakas-gai hau hedatu behar izan dugu, gauregun ere, gizarteari bidea zabaltzen dihar-dugu. Gure ateak beti zabalik daude, haudenona da, diktadurak denok jo gintuen;“ni ez ninduen jo” diotenek ere; agian ezzieten inor desagerrarazi, baina beldurrakjo ta bizi izan ziren, hezkun tzan, ekono-

mian galdu zuten, askotan familia erdibi-tuta... Kontzientzia-hartze hori errespetuzhedatu dugu, beti, maitasunez eta elkarulertuz; irakasgai hori gure herrialdean etamundu osoan zabaldu dugu. Ondorioz,gizarteak erantzun du; esaterako nire bilo-ba Guido aurkitu ge nu e nean: auzoko askoeta asko hurbildu zi tzaizkidan zorion tzera.Horrek adierazten digu herri argentina-rrak bere egiten dituela kontu onak, bainaulertu duela txarrak ere eurenak direla.Ho rregatik uste dut, demokrazia ziurtatu-ta dagoela. Ha le re, falta da! Hil tzai leenepai ketak, epaitegi arruntetan egiten da -bil tza; lekukotza gogorren aurrean eurekisi lik beti; kasu batzuetan, kartzelatik ber-tatik mehatxuak bota dituzte, desargerpe-

nen bat ere eragin. Bada aldeko duten sek-tore politiko bat, esan ere egin dute “presi-dente izanez gero, denak as ke utziko ditut”.Jainkoak gorde gaitzala! Go bernua... Al -fon sin: gizon ona zen, denok ospatu ge -nuen; hur bildu ginen pentsatuz eurekegin go zu te la, ez genuela aurrerantzeanegon beharrik izango; baina inpunitate-le -ge bi izan ziren, obedien tzia eta amai-pun-

tua. Kalean paseoan alboan hiltzailea izangenezakeen, nik pentsatzen nuen: “egu nenba tean, norbait hurreratu eta esango dit:An drea, ni izan nintzen zure alaba tiroka-tu zuena”. Eta nik zer egin behar nuen?Dena barkatu zioten-eta! Herritar baten -tzat hori izugarria da. Zorionez, NestorKirchnerregaz kontuok aldatu ziren, etaCristinak bide berari darraio. Ziur gaudehau ez dela amaituko azken-azkena epaituarte. Tradiziozko estatu-kolperik ez delaegongo ziur gaude, jakin arren gaur egunbadirela estatu-kolperako beste metodolo-gia eta modu batzuk. Hurrengo gobernuaez da berdina izango, baina nire ustez, jo -e ra berdintsuari eutsiko dio: herri-proiek-tu eta nazio mailako proiektuagaz jarraitu-

ko duela, hau da, ez diktadurako delituakba karrik konpondu, baizik eta urra tzendiren giza-eskubide guztiak: lanerako es -ku bidea, etxebizitza, hez kuntza-eskubideae.a. Gurean pobrezia badelako, gutxitzenbadoa ere. Horretarako ekintzak egitendira, mono po lizatutako komunikabideekhorien be rri eman ez arren. Kanpo-zorraordaintzen gabiltza, putre-funtsekin badaere. Cris ti nak Obamari aurpegira esanda-koak, ufa! Era sotu barik, zegokiona esa-tea... beste presidenteren batek esan diz-kio? Gainera, emakumezkoa izanda...—Argentinar batek esana: aita-aititekezin dutela elkarterik osatu, ahaleginetanfutbolaz lar eztabaidatzen zutelako...—Ene koitaduak! Badira, gugaz errondandabiltza! Norbait galdu zuen oro bil tzenzen plazan; baina, hobeto lan egiteko hiruerakunde sortu genituen: Amak seme-ala-bak bila tzeko, Amamak bilobak bilatzekoeta hirugarrena senideena oro har. Gi zo -nez koei esan genien: ez zaitezte etorri,atxi lotu eta desagerrarazteko arrisku han -di ago da-eta. Gu, zorotzat gintuzten; pen -tsatu zuten: “utz di tzagun zoro horiek, ibildaitezen hor, nekatuko dira-eta! Etxeraitzuliko dira laster, negar baten, emakumez -koak...”. Utzi gintuzten, eta oker ze bil tzan!Bizitza osoa eman dugu ibilian... Ai takzain izaten genituen, adorea ematen zigu-ten, lagun leialak ziren/dira. m

“Demokrazia ziurtatuta; halere, faltada! Ez da amaituko azkena epaitu arte;kartzelatik mehatxatzen badarraite ere”

[berbetan] [esteladecarlotto]

32 UK UK33

“(bilobek) ulertu beharrekoa: biktimaza ra, gizateriaren kontrako delitu ba -tena; odolean duzu horren froga...”

“Plaza histo ri ko-sinbolikoa da; orainmundua dugu plaza! Baina errondakerakusten du: oraindino ez da amaitu”

Mundua plaza; frankismoko auzian ere auzi-jartzaile

—Oraindino erronda egiten duzueeguenero, ibilbidea ez da amaitu... —Mo numentu bat bisitatu legez halaetor tzen dira erronda ikustera; plaza ezda ga rran tzi tsu e na, historiko-sinbolikoada, baina orain mundua da gure plaza;munduak jakin-en tzun behar duelako.Ezin di o gu presente, be gi-bis tan egote-ari utzi! Al darrikatzen jarraitu be har du -gu, ez hain beste gobernuari, la gun tzendabilelako, gizarteari baino; desagertuengorpuzkinak aurkitzeko. Kontu ho rretazera kunde ba koi tzak bere ikuspuntua du,beraz elkar errespetatuz. Egu no tan, egin

didaten bes te galdera bat: zu en gerra zi -bi leko kontuarena. Ama mak auzi-jar tzai -le en ar tean gaude, Ser vi ni de Cu briaepai leak abiatutako auzian: frankismokogertakarien esplizituki arduradun di reneninfor ma zioa eta estradizioa erre ke ritu di -tu. He rriak horretarako eskubidea du,he rri es painiarrak zein euskaldunak, gor -puz ki nak berreskuratzeko eta lapurtuta-ko ume haiek nortzuk dituzten jakitekoes kubidea. Inork ez du umeez hitz egin,eta 35.000 ume prestatu zi tuzten emate-ko! Urte asko joan dira, asko hilda dau -de, baten bat ez... eta ja zo takoa ezagu-

tu gura dute. Go ber nua he rritarron or -dezkari da, baina pre si den tea ez da he -rri aldearen jabe; he rritarren bozka jasozu en herritar ho rien beharrei eran tzu te -ko, eta herri bezala egia aurki tzea be harbadut eta eska tzen badut, ezin di ote ukoegin! Be te be harra da! Ho rrenbestez,ekin jaramon egin arte! Ja rrai tu es ka -tzen, soseguz, modu ba ke tsu an, bai naetsi barik! Eskaria zile giz koa da-eta. Guere hala gabiltza; go ber nua alde du guorain, baina plazako errondak zera adie-razten du: oraindino ez da amaitu, orain-dino falta da!

UK35

[ibaiegurrola]

34UK

[fotografia]

Txori-begiz, Uribe Kosta airetik

Argazkiak: Ibai Egurrola San Andreswww.airetikan.com

Txori bati gure eskualdeko argazkiak eskatzarik bagenu,Ibai Egurrola San Andresek utzitako hauen antzekoakbidaliko zizkigukeen ziurrenik. Uribe Kostako airetiko

ikuspegi batzuk eskaintzen dizkiguten irudiok “dron” deritzon aire-ontzi edo aireko ibilgailu ez-tripulatubaten bidez egin ditu algortarrak, Airetikan proiektuaren

barruan. Egurrolak azaldu legez, “droiek” ohikograbazioek baino aukera askoz gehiago eskaintzen dute,mugimendu gehiago egiteko aukera, eta arinago gainera.Argi eta garbi, beste ikuspegi eta ikusmolde bat ematen

dute, zalantza barik... Une batez izan gaitezen txori!

BIZKAIKO ZUBIA

[fotografia]

36UK UK37

[ibaiegurrola]

ABRA

AREETA

[fotografia]

38UK UK39

[ibaiegurrola]

SOPELA

ALGORTA

“Gaurko ospitalea sanatorioa zenean, herriarekiko harremanaerabatekoa zen, zuzena eta egunerokoa”

Juan Manuel Goikoetxea, Motores > El Sanatorio y Gorliz. 100 años

—Gorlizko sanatorioa 1911n eraiki -tzen hasi ziren, eta 1919ko ekaineani nau guratu zuten. Zergatik hartzen du -zu 2014a ehungarren urteurrentzat?—Nire ustez, erietxea eraiki zuten ga rai ahartu behar dugu kontuan. 1911tik1919ra zortzi urte dira, eta garai horre-tan hainbat gertakari jazo ziren: grebak,e rrepublika, sindikatuen arteko liska-rrak... Niretzat mendeurrena ez da inau-guratu zutenetik hartu behar. Egun hori

bes te bat baino ez da, agintariak ager -tzen direna. Niretzat zortzi urte horiekhar tu behar dira mendeurrentzat. Hala,1914-15 garai egokia dela uste dut. Ezdut egun zehatz batean pentsatu, garaiba tean baizik. —Liburu hau idazteko erietxeagaz lo -tura zuzena izan zuten hainbat per -tsonagaz jarri zara harremanetan...—Bai, bertan lan egin zuten hainbatmedikuren testigantzak jaso ditut. Baita

bertan aritu ziren hainbat mojena ere.Hauetako bat Valladoliden bizi da egun,bestea Palentzian eta hirugarren batAlgortan. Horiengana heltzeko, bategazkontaktatzea lortu nuen, eta hortikaurrera besteakaz harremanetan jartzealortu nuen. Horregaz aparte, erietxeanlan egin zuten hainbat gorliztarregaz erehitz egin dut: bertoko joskintzan aritu-takoak, mantentze-lanetan ibilitakoaketa bertan ospitaleratuta egon ziren

hainbat neska-mutilena. Testigantza ugaribiltzen ditu liburu honek. —Liburuan erietxearen eta Gorliz he rri -aren arteko harremana azaltzen du zu.Ze lakoa zen lotura hori?—Erietxea zenean erabatekoa zen, zu ze naeta egunerokoa. Zergatik? Bertan lan e -giten zuten mojak erizainak ziren. Me di -ku ek txertoak jartzen, ebakuntza-gelan la -gun tzen eta beste hainbat gauza egitenera kusten zieten, eta herrira etortzen zirenas kotan txertoak jartzera. Gogoratzen dutnire aitonak drogeria bat zuela, eta ber tarajoaten zirela haria, jostorratzak eta bes tehainbat gauza erostera, sanatorioan ber tangai xoen uniformeak josten zituztelako.Gai nera, Aste Santuetan sanatorioko

umeak mojakaz etortzen ziren, euren uni-formeakaz jantzita, Kasinoko terrazarapro zesioak ikustera. Santiago jaietan erehe rrira zetozen, eta gogoratzen dut ni bu -ru handiakaz erietxera jaisten nintzela u -me akaz egoteko eta gozokiak ematera. Er -la zio oso garrantzitsua zen.—Noiz aurkeztuko duzu liburua? —Abenduaren 10ean aurkeztuko dut Bil -bo ko Sociedad Bilbainan, 19:00etan.Juan Goiriak Bilboko Zientzia MedikuenAkademiako presidenteak gonbidatu nin-duen bertara, eta Luis Larrinaga doktore-aren bilobak lagunduko nau bertan. On -do ren Gorlizko Ospitalean aurkezpenaegiteko baimena eskatu dut, baina eran -tzunaren zain nago oraindik.

—Non egongo da salgai? —Guztira 500 liburu egongo dira sal-gai, 20 eurotan bakoitza. Horiek Gor -liz ko Etxebarria liburutegian eta Plen -tzia ko portuaren ondoko estankoak e -ro si ahal izango dira, abenduaren 10etikaurrera.m

[sakonean]

Gorlizko erietxea > 100 urteko historia

Itsasoaren iodoaz eta eguzkiaz baliatzenziren tuberkulosiari aurre egiteko

XX. mende hasieran, Bizkaian ume u -ga ri hiltzen zen tuberkulosiaren eraginez.Hi giene faltak, pilaketak eta elikadura fal-tak infekzio hau hedatzen lagundu zuensor tu berriak ziren auzo langileetan. En ri -que Areilza doktoreak (1860-1926) Tria -no ko Ospitaleko zuzendari izendatu zu -ten 1882an, eta hogei urtez aritu zen ber-tan. Tarte horretan, gizarte osasuntsu ba -ten beharraz ohartu zen. Hala, beste me -di ku batzuen laguntzagaz, tartean Luis

La rrinagarena (1878-1953), tuberkulosiazu ten umeentzako ospitale baten beharrai kusi zuten. 1909 inguruan, Europan ze -har itsas-erietxeen inguruan hitz egiten

ha si zen, eta Areilza eta Larrinaga dokto-reek proiektu bat aurkeztu zioten Biz kai -ko Aldundiari. Begi onez ikusi zuten

proi ektua, eta Mario Camiña, Aldundikoar kitektoa, izendatu zuten lan horretara-ko.

Bizkaiko kostaldean eraiki nahi zutene rietxea, eta Gorliz eta Lekeitio artean za -lan tzatan egon ostean, Gorliz aukeratuzu ten Bizkaian eguzki ordu gehien dituenu dalerria delako, eta iodo-kontzentraziohan dia zegoelako. Luis Larrinaga dokto-reak proiektuaren inguruko txosten bataurkeztu zuen Erroman 1912ko “Espo si -

[gorlizkoerietxea]

cio ne Internazionale d’Igiene Socia le ”, etale henengo saria jaso zuen.

Erietxearen hasieraCamiñas Vienako sezesionismoan oinarri-tu zen, eta 1919ko ekainaren 29an i nau -guratu zuten Gorlizko Itsas-Erietxe He -lioterapikoa izenagaz, eta Luis La rri na ga

izendatu zuten bertoko zuzendari. Hu raeraikitzeko, hormigoi armatua erabili zu -ten, oso gutxi erabilia garai horretan.Ezaugarri gisa, Juan Manuel GoikoetxeaEl Sanatorio y Gorliz. 100 años”liburuarenegileak azaltzen duenez, erietxearen erdi-gunean Bizkaiko Aldundiaren armarriadago, “Maniseseko (Valentzia) enpresa bati

eskatu zioten baldosakaz egitea eskatu zio-ten, eta hara! Haritzari ezkurrak jarri be -ha rrean laranjak jarri zizkioten”.

Lehenengo urteetan, eguzkiak, elika-dura egokiak eta itsasoaren aire garbiakumeak sentatzen lagundu zuen. Juan Ma -nuel Goikoetxeak dioenez, Gorlizkoa in -gu ruan dagoen mota honetako erietxe ba -ka rra da, eta garai horietan Espainiakojen de ugari etortzen zela dio, “baita Ni ca -ra guatik eta Marokotik”.

Eraikina inauguratu eta 18 urtera,

Espainiako Gerra Zibilean, erietxean zeu-den ume guztiak ebakuatu eta Sota fami-liaren Goizeko Izarra itsasontzian Fran -tzia ra eraman zituzten.

1970ean erietxea Ebakuntza Or to pe -di koko Institutu bihurtu zen, eta1985ean Osakidetza eraikinaz jabetu zen.Hu ra eraberritu zuten eta egun Bizkaikoerre habilitazio-erreferente bilakatu da,“baina baita barne medikuntzan eta palia-tiboetan”, Goikoetxearen esanetan. m

Haurren hezurretakotuberkulosia

sendatzeko eraikizuten erietxea

Haurrentzakoospitalea izan zen1980ko hamarkada

amaiera arte

Armarrian laranjak ikus daitezke

Estalkiak erabiltzen zituzten umeek eguzkia har zezaten

Juan Manuel Goikoetxeak Gor liz -ko e rietxearen 100 urteak biltzendi tu en liburua aurkeztuko dua ben duaren 10ean. Gaur egu nekoos pitalea, haurren hezu rre ta kotuberkulosiari aurre egi te ko as mozeraiki zuten hasieran. To kiko iodoaeta eguzki-orduak bal dintza ezin -ho beak ziren horretarako.

40UK UK41

UK43

Ahotsenea zabalduz doa

[musika]

Iazko emanaldi bat, Lain taldea

Antolatzaileek azaldu dutenez, “iraila-ren 16an, sortzaileen gunean izena emate-ko epea zabaldu eta ia berehala, zuzenekoemanaldien eta liburu aurkezpenen es kain -tza bete zen; 40 zuzeneko eta beste 40 aur-kezpen egiteko izena eman zuten partehartu asmo zutenek”. Egoerari aterabideaeman guran, “Ahotseneatik kanpo gelditudiren lagunak hartzeko asmotan, espazioa-ren birformulazioan ibili gara (finan -tziazioa, tokia...)”, adierazi du Lutxo Egiakoordinatzaileak. Hala, karpa bi ipintzeaerabaki dute, batean zuzenekoak eskaini-ko dira eta oholtza bi izango ditu, aurrez

aurre; bestean, berbaldiak eta errezitaldiakemango dituzte. Aurreratu dutenez, gutxigorabehera 55 kontzertu eta 36 solasaldihartuko ditu sortzaileen guneak, behin-behinean. Egunez eguneko emanaldien,protagonisten zein ordutegien berri gune-aren (helbidea duzue azpian) webguneanduzue.

Aipatu beharrik ez bada ere, Aho tse -nea Durango Azoka egiten den inguruaneta egunetan izango da: Landakon, hilaren5etik 8ra. m

Info+: www.ahotsenea.netwww.durangokoazoka.com

Bukatu dira arantzaz beteriko egunak dugoiburu hilaren 27an, Atarrabian, egingoden euskal preso eta iheslarien aldekoaurtengo musika-jaialdiak. Dagoenekosarrerak salgai eta egitaraua prest: EsneBeltza, Vendetta, Kashbad, Izerdi Gorria,Hesian, Aspencat, Arkada Social, Talco,Kop, Estricalla eta Narco taldeekjardungo dute oholtza gainean. Musikaeta aldarrikapena beste behin, eta 17,biderrez, buztartuko dituen jaialdikosarrerak 15€ balio du (+kudeaketagastuak 1€) eta Internetez eros daiteke.Karpa pasa den urteko leku bereanegongo da: Atarrabia eta Burlata arteandagoen Entrecementerios eremuan, etaarrastiko 16:00etan zabaldu ditu “ateak”.

Info+: www.hatortxurock.org

Luigi De Maio (biolinak), Vincenzo DiDonna (biolinak), Gerardo Morrone(biola) eta Antonio Di Francia (txeloa)musikariek osatzen duten Solis StringQuartet taldeak zuzenekoa eskainiko duKultur Leioako Auditoriumean, hilaren19an, 21:00etan (15 euro). 20 urtetikgora daroa oholtza gainean Napolesensortutako taldea, “lau musikagile etamoldatzaileren topaketa batean. Hari-laukote honen proposamen artistikoaorijinaltasun jakintsu batek markatzen du,jazz, world musika, popa eta musikagaraikidea nahastuz. Trebetasun honek,San Pietro a Majella kontserbatoriokogaraian ikasitako teknikarekin batera,nazioarteko musikari ospetsuekinlankidetza izatera eraman ditu”.

kontzertua >Solis String Quartet

Jasotako eskari denei aukera eman asmoz,karpa bi izango ditu sortzaileen guneak

hatortxurock >abenduaren 27an

Bidarteko (Lapurdi) kantarigaztea 2013an FrantziakoEstatuan argitaratutakodiskoarekin, gizonezkoAizkoa Abesbatzaren albo -an duela. Disko-bildu mahau Hegoaldeko publikoarieskainia dago bereziki;iazko diskoko zenbaitkantuk, aurten argitaratuberri duen bigarren diskokobeste zenbaitek eta kantuberri bik osatzen dute.

Ongi etorri Anne EtchegoyenElkar

Kamila Zubeldiak (Umamataldea) eta Marieder Iriartek(The Sparteens taldea) osa -tzen duten Saioa taldeakfolk estiloko diskoa kaleratudute. Hamar kantuz osatzenda lana, “Iparraldeko folka -ren paisaia klasikoari ukitudesberdina ekartzen diote".Nemesio Etxaniz, JoanCasenave, Patxi Perurenaedo Joseba Sarrionandiarenberbak erabili dituzte”.

BiSaioaUsaina Records

Iraitz Agirre, Maialen Madari -aga, Itsaso Nabaridas, etaAmaia Pavonek osatzen du -ten Ain_1 taldea 2007an sor -tu zen Arrasaten. Musikakaxa (MusikHerria) lehen dis -ko luzearen ostean, biga rrenlana plazaratu dute. Orduanlegez, orain ere, Ander Ba -rriu sogaz grabatu dute Elek -tri ka Grabaketak estudioan.Hainbat kantak folk poparenbidea jorratzen dute.

Badoa, badirauAin_1 Autoekoizpena

diskoak

[zinema]

Luzetu barik film laburren lehiaketaantolatu du hirugarrenez Igorreko Uda -lak. Antolatzaileen esanetan, “euskarazkofilm laburrak ikus-entzunezko adierazpengisa sustatzea du helburu. Horrez gain,film labur berriak sortu daitezela sustatunahi dugu bereziki 2014an. Edo zeinekparte hartu ahal du eta gaia librea izangoda baina euskarazko filmak onartuko dirasoilik. Euskarazkotzat berbazko hizkeraeuskara dutenak hartuko dira soilik, eta ezdira onartuak izango euskarazko azpititu-luak izanik berbazko hizkun tza beste batdutenak”.

Hala, lanak aurkezteko azkenekoeguna abenduaren 12a izango da, eta la -

Film laburrak lehianIgorreko Luzetu barik lehiaketara hilaren12a baino lehen bidali behar dira lanak

Igorreko kultur etxean jasoko dituzte lanak

nek bete beharko dituzten ezaugarriaketa baldintzak hau ek: Filmeen gehiene-ko iraupena 15 mi nu tukoa izango da,kredituak barne; eta gazteen eta umeenatalean minutu batetik (1 min.) gorakograbazioak aurkeztu ahal izango dira,

baita telefono mugikorragaz grabatuta-koak ere; lan guztiak (gaz te eta haur ata-lekoak salbu) DVD for matuan aurkeztubeharko dira. Parte hartu asmo dutenekordaindu be harko dituzte bidaltze-gas-tuak, eta la na hurrengo helbidera helara-zi beharko du te: Luzetu barik IgorrekoFilm la bu rren le hi aketa, Igorreko Udala-Kul tu ra arloa, Igorreko Kultur Etxea,Elexalde 8, Igorre, 48.140, Bizkaia.

Sariei dagokienez, Igorreko Udalakondorengoak banatuko ditu: Film labu-rrik onenarentzat 1.000 euro, Arratiakoegileen lanik onenak 600 euro jasokoditu, Gazteen (14-25 urte bitartekoak)ataleko film labur onenak 500 euro etaUmeen (7-14 urte bitartekoak) atalekofilm laburrik onenak 200 euro; kontuanhartzekoa da sari denek legez dagokienzerga-atxikipena izango dutela. m

Info+: www.igorre.net

42UK

«Euskaraz izan behar dute;ez dira onartuko

berbazko hizkuntza beste bat dutenak»

adi lagun! Azken-aurreko UK duzu hau...Irakurri ganoraz eta gozatu!

uk

[literatura]

Atxaga SopelanNevadako Egunak liburuaz jardungo duAsteasuko idazle ezagunak

Bernardo Atxaga (Asteasu, Gipuzkoa, 1951)

Denak ezagunak izan badira ere, batzuenizenak oihartzun handiagoa duenez, urteamaierako emanaldia Asteasuko idazleezagunak eskainiko du Sopelan. Neva da -ko egunak (Pamiela, 2013) lana izangodu te berbagai Atxagak eta solasaldira hu -rreratzen direnek. Izan ere, Sopelan litera-turaz solasean ekimenaren hirugarren e -ma naldia izango da Bernardo Atxaga hiz-lari izango duena, urte honi dagokionezbehintzat, azken ekitaldia.

Aurrekoetan legez, Kurtzio kulturetxean arrastiko 19:00etan izango da hi -tzordua, honako honetan, hilaren 18an,eguena.

Nevadako egunak 464 orrialdetanmamitzen eta garatzen da; ganoraz baza-biltzate, zita orduko, irakurtzeko astia

baduzue oraindino. Iaz argitaratu zenlana, eta ofizialki hala laburbildu dute:“kronika da hasieran, eta bukaeran nobela.Bere pieza guztiak bereziak dira, bainamotiboak eta pertsonaiak, beti berberak.Obabakoak bezain aldakorra da, eta Soi -nu jolearen semea bezain trinkoa. Ez dagoorrialde berdinik, ezta orrialde solterik ere.

«Abenduaren 18an,arrastiko 19:00etan,

Kurtzion»

Liburuaren atmosfera nagusia biografiarenada. Bere orrialdeetan azalduz doazen piezaguztiek giza esperientzia dute abiapuntu.Egileak bere berri ematen du haietan, zerbizi izan zuen, zer pentsatu eta imajinatuzuen Estatu Batuetako Nevadan pasatutakodenboran, 2007ko abuztutik 2008ko ekai-nera; baina beste pertsonaia batzuk erehartzen ditu aintzat, hurbilekoak eta arro -tzak, lehengoak eta oraingoak. Lekuek erebadute garrantzia, eta batez ere desertuak”.

Euskal idazle ezagunenetako bategazelkartzeko eta eztabaidatzeko egundokoaukera hau galduko ez duzuelakoan...Ordura arte! m

Hilen logika ezkutuaJavier MuguruzaErein

liburuak

Irungo musikaria idazle erebada aspaldi. Lan honetan,“barne-beldurrak, krisialdi eko -no mikoa, matxismoa, gizakon dizioa, harreman sozialak,sen tsualitatea, itxaropenak, bi -kote-harremanak, barneko in -dar ezezagunak, kulturarenego era, bakardadea, duin ta su -na, zahartzaroa e.a.” ditu hari.

Aurtengo Xabier Lete II.Poesia Saria irabazi zuenLuis Garderen lanak, etaEremuen Birkalifikatzeangauzatu du. Adituenesanetan, “poemetan arnasahandiko ahots poetikoamintzo da, oreka berezizelkartzen dituena gizartekritika eta metapoetika...”

44UK

Eremuen Birkalifikatzea Luis GardePamiela

Eneko Nieto Irureta > karateka

“Egunen batean munduko txapelketara aile -ga tzeko aukera izatea gustatuko litzaidake”

[kirola]

Azaroaren 1ean, Eneko Nieto sope-loztarrak Euskadiko Karate-Txapelketaira bazi zuen Gasteizen. Zazpi urtegaz ha -si zen karatearen munduan, eta 19 urte-gaz Euskadiko titulua irabazi du, denbo-ra luzez egindako lanaren ondorioz.

—Euskadiko karate-txapelduna zara, ze -lan hartu duzu titulua?—Oso pozik, urteetan egindako lan han -diaren ordainetan jasotako saria izan daniretzat. Baina baita umiltasunez ere, bes -te lehiaketa batean balitekeelako honelakoemaitzarik ez lortzea.—Espero zenuen emaitza hori?—Egia esan oso ondo prestatuta nengoenle hiaketa honetarako. Bi hilabete eta erdieman ditut lanean domina bat eskuratze-ko helburuagaz; hala ere, apur bat harritu-ta gelditu nintzen nire aurkariek denborage hiago daramatelako lehiaketetan etaesperientzia handiagoa dutelako ho ri etan.—Zelakoak dira zure entrenamenduak?—Nire kasuan, astero lau edo bost egunen trenatzen ditut, eta entrenamenduak or -

du eta erdikoak izaten dira. Nire gimnasi -o an ez dugu lehenengo helburutzat lehia-keta hartzen; beste toki askotan bakarrikoi narritzen dira horretan, baina gure hel-burua ikastea eta karatearen esentzia uler -tzea da. Hala ere, nire kide batzuk eta nibagaude lehiaketen munduan sartuta.—Zerk bultzatu zintuen karatearenmun duan murgiltzera?

—Gezurra badirudi ere, txikitan telebistanikusten nituen marrazki bizidun batzuek,kar-kar. Behin amari esan nion karateaegiten hasi nahi nuela, eta berak ikastola-ko eskolaz kanpoko karatean apuntatuninduen.—Aurrera begira zer duzu buruan?—Ikasketak batez ere; Ingeniaritza meka-nikoko bigarren ikasturtean nabil. Ka ra te -aren harira, espero dut egunen bateanmun du ko txapelketara ailega tzeko aukeraizatea. m

UK45

Ingeniaritza mekaniko ikasketak eta karatea buztartzen ditu

«Gure helburuaikastea eta karatearenesentzia ulertzea da»

Itsaslaminen edo uhandreen olerkiakZierbenako kai gainetan kresalezko besarkada senti nuen, arrainanderek naturari egiten diogun kaltea ikusirik, ospa egin zuenean.

Handik aurrera gero eta arrain gutxiagosartzen dira kaian.Arrantzontziak usteltzen ari diramarinel zaharren begiradapean.

Nikolas Uriartek arrazoia zeukan:“Gizakiok bizkarra eman diogu Itsasoari”.

Agian horregatik joan zen Txileraino,bizitza berri bat topatzeko asmoz,natura basatia eta kutsadurarik gabekoarekinbat egiteko.

Gauargiak. Ilustrazioa: Daniel Castello

[jentilkoba]

Aritza BergaraAtal honetan agertzen diren testuak eta ilustrazioak “Euskal Herriko Mitologia. Jentilen aztarnen atzetik”

proiektutik ateratakoak dira, Adarmendi eta Orritz euskal kultur elkarteek bultzatutakoa.Materialak ikusteko edo informazio gehiago lortzeko www.euskalherrikomitologia.com webgunera jo.

46UK

Betitxe Saitua Estebanez > euskara eta kultura zinegotzia

“Euskaratik abiatuta izan behar dugusortzaile”Betitxe Saituak (Sopela, 1986)2011 urteaz geroztik dihardu So -pe lako euskara eta kultura zine go -tzi la ne tan. Arte Ederretan lizen tzi -a dun a , ha mar urte baino gehiagodaroa tza herri-mugi men duanlehen, eta orain udale txe an,“herria ho be t zeko eta si nesten do -da naga tik borrokatzeko lanean;lehen eta orain, musutruk”.

—Zeintzuk dira euskararen ahuleziak,indarguneak eta erronkak Sopelan?—Sopela berriaren bidea hasita dugu jadaeta bertan euskara lehen mailako osagaiai zaten ari da. Sopelanatik Sopelara helduga ra behingoz politikagintza ikuspuntueus kaldunetik egiteko, eta batez ere,erron ka handiak ditugu euskararen erabi-lera handitzeko, kalean euskara gehiagoen tzuteko eta egunerokotasunaren partena turala izateko edonon. Baina herrita-rrak dira euskararen indargunea, euskal-dun asko dago Sopelan, zaharrak zein gaz-teak. Esate baterako, lehen hezkuntzakoes kolan A eredua desagertua daukagu jadaes kari faltagatik, beraz, herria gero eta eus-kaldunagoa dela eta izan nahi duela argion doriozta dezakegu. Eta bide horretanga biltza, gure indargunea diren sopelozta-rrei baliabide gehiago eskaintzen.—Hori lortzeko egitasmorik baduzue?—Hainbat egitasmo ditugu martxan. U -dal eko zerbitzu guztien euskalduntze la naoso garrantzitsua da, eta horretarako, U - da leko Erabilera Plana onartu genuen ber - tan finkatzen diren helburuak pixkanaka-pixkanaka betetzen joateko. Bes tal de, eus-karak badu protagonismoa Udal e an jo rra -tzen ditugun beste gaietan ere, kul tura, ki -rola, turismoa, berdintasuna e.a. Ha sieranaipatu dudan moduan, euskaratik abiatu-ta izan behar dugu sortzaile.

—Eta erabilerari dagokionez, baduzueeki menik edo proiekturik martxan?—Erabilera areagotzeko ekimen asko di -tu gu, eta azken aldian, gazteen arteko era-bilera indartzea izan da erronka, hau fun -tsez ko pausoa baita etorkizuneko erabile-ra bermatzeko. Gazteak euskaldunak di -ra, baina aisian edo kirolean ez dute eus-kara era normalizatuan e ra bil tzen. Ha la,

hain beste gazte mu gi tzen di tu en futbola-ren mundua euskalduntzeko pro gr a mamar txan jarri dugu, o rokorrean Ki ro le anEus karaz kanpainaren barruan. Ezin dutai patu ba rik u tzi, euskarak he rri an du enal txor bat: Ai txu Euskara-taldea. Ho rrezgai n, berbalagun-taldeak, salerosketaneus kara erabil tze ko ekimenak eta bestehainbat proiektu ere baditugu martxan. m

Betitxe Saitua, Sopelako zinegotzia

“Hainbeste gaztemugitzen dituen

futbolaren munduaeuskalduntzen gabiltza”

Biztanle kopurua EUSTATek bi urtetik gorakobiztanleak hartzen ditu: 2006an, 12.031 biztanle2011n, 12.191 biztanle

Euskaldunak 4.510 euskaldun, %37,5 (2006)4.928 euskaldun, %40,4 (2011)

Ia-euskaldunak3.405 ia-euskaldun, %28,3(2006)3.864 ia-euskaldun, %31,7(2011)

Erabilera datuak %13,9 (2006) eta %9,4 (2011)

Harremanetarako:946 579 279euskara4@uribekosta.org

Sopela

[euskaraetaerakundeak]

UK47

[pintxotan]

Ravioli faltsuaTxerri-hankaz beteriko kalabazina

Udagoienean bete-betean sartuta gau -de, nahiz eta batzuetan, egun batetikbes tera udara salto egiten dugula iruditu.E zin aurreikusi zer-nolako eguraldiaegin go duen bihar edo etzi, beraz, he -rrian ber tan gelditzeagaz konformatu be -harra du gu askotan. Hala, egun aldakorhorietan herrian paseotxo lasaia emateabai no plan hoberik ez dago, eta ibilaldia-ri amaiera emateko, taberna batean pin -txoren bat edo beste dastatzea bainohoberik ba al dago?

Bide horretan Algortako Ekin taber-nagaz egin dugu topo, Bolue eta EuskalHe rria kaleen arteko bidegurutzearen on -do an. Bertara sartu eta hainbat pintxoaur kitu ditugu barra gainean. Horietatikbakarra eta zein aukeratzea zai la izan da,

baina az ke nean, kalabazin betea hartudugu.

Halako pintxoa egiteko ez du gu den-bora handirik behar. Le henik eta behin,kalabazina hartu eta la mina me heetanmoztu behar dugu. On doren, horiek zu -ri tu biguntzeko eta al de batean utzi. Horieginda dugula, txerri-hankak su kaldatueta kalabazin lamina baten gainean izpi-tu. Jarraian, kalabazina itxi, a rrau tza-irinetan pasatu eta frijitu; hala, be tegarrialeundu eta urtsu geldituko zai gu. Az ke -nik, mokaduaren gai ne tik etxean eginikosaltsa bizkaitarra bo ta ko di o gu. Kito!Bukatu dugu oraingo pintxo ederra! m

Osagaiak: kalabazina,txerri-hankak, olioa, irina, arrautzaeta saltsa bizkaitarra.

Pintxoa Algortako Ekin tabernan zerbitzatzen dute

UK4948UK

Taberna eta jatetxe asko ditugu gurean. Gida honetan aukeraketa xumea aurkeztugura dizugu, aniztasuna albo batera utzi barik, eta gozatzen has zaitezen.

[badaukazu non aukeratu]

J A T E T X E A

Menu ederra itsasoari begira

Tf. 94 677 41 33Txurrua kalea zenbakirik gabe - PLENTZIA

www.restaurantekaieder.com

Zure taberna edo jatetxeahemen agertzea

gura baduzuipini gugaz harremanetan:

94 491 13 37publiuk@aldizkaria.biz

uk zure publizitatea hemen !

94 491 13 37 - publiuk@aldizkaria.biz

[komikia][horoskopoa]

URAt

OTSOAt

ADARRAt

EGUZKIAt

HOSTOAt

AITZURRAt

GARIAt

LASTOAt

IRATZEAt

NEGUAt

HAZIAt

METAt

(Abenduak 21 urtarrilak 19)(Abenduak 21 urtarrilak 19)Liburu eta disko bana, hori daDurangoko Azokan erosi ohiduzuna. Aurten ohiturari eutsikodiozu, zer edo zer gehiago erosikoduzu, edo ezer ere ez?

(Abuztuak 18 irailak 16)(Abuztuak 18 irailak 16)Beti gustuko izan duzu putzuetan saltoegitea, baina orain ezin duzu, goitikbehera loituko zinateke-eta. Jantzigurasoek orturako erabiltzen dituztenkatiuskak eta egin salto lasai asko!

(Martxoak 21 apirilak 19)(Martxoak 21 apirilak 19)Olentzeroren Batzordean gogotsuzabiltzanez, txokolate-janarenarduradun izendatuko zaituzte.Horra hor buruhaustea: zenbatbizkotxo zati ume bakoitzeko?

(Ekainak 19 uztailak 18)(Ekainak 19 uztailak 18)Badakit oso gustuko duzula gaztetanaititek oparitutako jertsea, baina bolazjosita dago, zaharraren zaharrez.Armairuan badauzkazu beste batzukbarriagoak; horiek jantzi, faborez!

(Otsailak 19 martxoak 20)(Otsailak 19 martxoak 20)Liburu potolo bat irakurtzen amaitubarri duzu eta leher eginda zaude,izan ere, sekula ez zara izan oso zalea.Beste bategaz hasi baino lehen hobezenuke komiki bategaz saiatzea.

(Uztailak 19 abuztuak 17)(Uztailak 19 abuztuak 17)Etxe aurreko parkeko zuhaitzekhostoak galdu dituzte, eta orain, parezpare dagoen eraikina ikus daiteke,bizilagunek etxean zer egiten duten...Zein ondo, ezta? Kuxkuxero horrek...

(Azaroak 16 abenduak 20)(Azaroak 16 abenduak 20)Elurretara joango zara, baina bideankristoren ekaitza izango da eta errepideanlotuko zara, autoak ezin aurrera egin.Lasai, laster topatuko duzu hoteltxo bat,zahar-zaharra eta basoan erdi galduta...

(Urriak 17 azaroak 15)(Urriak 17 azaroak 15)Bizitza aldatzeko moduko proposamenaegingo dizute eta ez duzu jakingo zeregin. Ondo pentsatu erabakia hartuaurretik, baina jakin badakizu horrelakoaukerak gitxitan sortzen direla.

(Irailak 17 urriak 16)(Irailak 17 urriak 16)Errugbi partida ikusteko sarrera batzukoparitu dizkizute, baina lagunek ez dutejoan gura. Lasai egon, hartu bokata,pastela eta zahatoa, eta bakarrik joanzelaira: baietz lagun piloa topatu!

(Apirilak 20 maiatzak 19)(Apirilak 20 maiatzak 19)Perretxiko bila urtengo zara asteakabuan, baina gitxi topatuko dituzu,izan ere, herriko erretiratuek astebarruan jaso dituzte danak. Lana utzibehar eurak baino lehen iristeko...

(Urtarrilak 20 otsailak 18)(Urtarrilak 20 otsailak 18)Aste honetan beste aterki bi apurtukodizkizu haizeak eta, daborduko,nekatzen hasita zaude. Hobe duzu jakabat lortzea, arrantzaleek erabiltzendituzten horietakoa onena!

(Maiatzak 20 ekainak 18)(Maiatzak 20 ekainak 18)Aurten Mari Domingirenlaguntzailearena egin behar duzuGabonetako kalejiran: gozokiakbanatu, gutunak jaso, e.a. Adiumeakaz, nahikoa bihurri dira-eta!

50UK

uk

zure publizitatea

hemen !94 491 13 37 - publiuk@aldizkaria.biz

UK51

Nor da berbetanatalekoelkarrizketatua?

> Aurrekoaren erantzuna: Armintzekalde hondartza, Armintza

> Irabazlea: Arantza Sedano Ugarte

*deitu telefonoz: 944 911 337

Non dago zenbakihonetako Mundukatua?

• Bremenen• Berlinen• Dresdenen> Aurrekoaren erantzuna: Abenduaren 3an

> Irabazlea: Xabier Uriarte Landa

*deitu telefonoz: 944 911 337

denborapasa LUMA aldizkariaren eskutik

52UK

Bidali erantzuna eta zure izen-deiturak uk@aldizkaria.biz helbide elektronikora edo 944 911 337 telefonora deitu

HITZ GURUTZATUAK Ezker-eskuma

Goitik behera1. Biderkatzen diren gaietako bakoitza. 2.Euskal Herriko bandera, Sabino Aranak as -matua. Musika nota, eskalan aurrenekoa. 3.Puska. Bare, trankil. 4. Iridioa. Aleak kenduzaizkion artaburu, arto kozkor. 5. Lakarra,gogorra. Hosto. 6. Kirol marka. Zilarra. 7. ...izan, gauza izan. Uko, ukapen, ukazio. 8.Lapurdi Garaiko herria, piperrak famatua.Hitzen hasieran horren gogo onez hartzen ezdugun kontsonante dar dar karia. 9. Gipuzkoakoherri bateko. Akain mota txiki eta bizkarroi. 10.Al dre be sa, Ipar Euskal Herrian. Bilo.

Soluzioa

1. Bizimoduak, bizitzeko erak. 2. Izuarazi, beldurrarazi. 3. Daukat. Sabelak. 4.Gaixotze, gaizkitze. Zoro. 5. Kontsonante bikoitza. Gipuzkoako hainbat alde-tan hala esaten diote igelari. Kontsonantea. 6. Pisu unitate. Aiarako kontzejuaeta auzoa. 7. Eremutarra, leku bakartietan otoitz eta penitentziara emandabizi zen fraidea. 8. Kontsonantea. Ez du entzuten, gor. Ehun zati, gehien-gehienetan lauki itxurako. 9. Zenbait animaliak kopeta aldean dituzten hezu-rrezko luzakinak. Galderetan erabili ohi dugun partikula. 10. karga elektrikoaduen atomo. Bizkaiko herria, Arratian.

ez horren gaztetxoak < bilatu eta irabazi > gaztetxoak

UK53

[flashback]

SOPELOZTARRAKKAXARRANKADANTZAN, 1985San Pedro egunez,Alkartasuna dantza-taldekogazteak dituzue, Sopelako plazan(lehengo udaletxe zaharraatzean). Beste dantza motabatzuen artean, Lekeition egunberean San Pedroren omenezohiturazkoa den Kaxarranka dan -tzatu zuten. Hala, arka gaineandantzatu zituen Gaizka Oleakzortzikoa, fandangoa eta arin-arina. m

Arka gainean: Gaizka Olea.

Eusten:Joseba Legarra (GB), Jon Legarra,Andoni Barturen, Gorka Olea etaAnder Legarra.

BITORIA MARKAIDAK UTZITAKO ARGAZKIA

SARIAZainduOsteopatia-FisioterapiaDoctor Landa 4, SOPELA.Tel: 94 602 67 79

SARIAKantxa Kirol Modawww.kantxa.euTorrene, 4 ALGORTA.Tel: 94 491 1882

[publizitatea]

54UK

[aitormenak]

“Lagunak ispilu handi bat izan daitezke norbera ikusteko”

LABURREAN—Roberto Tananta Peruko oihanean jaio zen 1977ko maiatzaren 18an, San Pedro de Tipisca izenekoherri txiki batean. Hala ere, egun Basaurin bizi da, “KRIen, Kaleroko Republika Independientean”. Tanantak elektro-nika, musika, ingelesa, frantsesa, euskara, antzerkia, ikus-entzunezkoak eta informatika ikasi du, hori dela-eta, dato-zen mendeei aurre egiteko prest dagoela aitortu du barre artean. Euskal Herrira etorri zenetik, hainbat proiektutanparte hartu du, hala nola, Arkadia fikzio-filman, Sukalde kontuak komedian, Jainkoen urrea film laburrean, Dragoiehiztaria filman, Heltzean EITB1eko saioan eta hainbat bideoklipetan. Egun, euskara ikaste-prozesuaren ingurukohitzaldiak ematen dabil, “norbaiti erabilgarri izango zaiolakoan”; baita Kukamaren herria eta kultura bul tzatzen ere,“nirea delako”, eta horretarako, ikuskizun bat prestatu du: Kukama Kosmobisioa, euskaraz.

ROBERTO TANANTA AWANARI > aktorea

Testua: Iker Rincon Argazkia: Itziar Ituño

Defini egizu zeure burua berba bitan.Ia-tsakun (ausarta tupi guaranieraz).

Zein filmetan egingo zenuke protagonistaren papera?Quentin Tarantinoren batean. Nire ustez, pelikula baten musika osopaper garrantzitsua da, eta Tarantinoren filmetako musika gustatzen zait.

Zure haurtzaroko oroitzapen bat?Oihana iluntzean, irratiko SW frekuentzian moskutar irratsaio batentzuten genuen, inoiz ez dut ahaztuko.

Badaukazu ohitura txarren bat?Bai, azken orduan egiten ditut gauzak.

Eta aitor dezakezun bizio bat?Pintxopotea, beti dago aitzakiaren bat lagunakaz elkartzeko.

Zein da zure ametsetako bat?Nire herriaren (Kukama Herria) aitorpena eta herri libre bat izatea.Zer edo nor eroango zenuke irla isolatu batera?Bikote bat. Zein inportantea den norbera ikustea, eta lagunak ispiluhandi bat izan ahal dira.

Gorroto duzun topikoa?“Apolitikoa naiz” ezin dut aguantatu. Pertsona bakoitzak iritzi bat du, etairitzi hori zerbaiten alde edo kontra dago. Ezin duzu guztien aurreanondo gelditu. Sokratesek definitu zuen: “politika jendartearen helbururikonena da”. Beraz, ezin zara apolitikoa izan.

Zein barri gura zenuke irakurri biharko egunkarian?Euskal Herriaren independentzia lortu dela.

Azken aldian egin duzun erokeriarik handiena?Euskal Herrira etortzea. Ni anarkista baten antzera bizi nintzen, eta bat-batean Visa eskatu behar izan nuen, bidaiak, kontrolak... eta noski,pertsona susmagarri bihurtu nintzen, etorkina.