17 kiliko aldizkaria

1

2. Inauteriak

4. Landareak

6. Antzinako Grezia.Historia.

8. Antzinako Grezia. Mitologia

10. Diru gehien izan duten pertsonak.

12. Esperimentua.

14. Eskulana

16. Bidaiak

18. Animalia anatomia..

19. Komikia.

20. Errezeta.

22. Horoskopoa.

23. Entretenigarriak.

Zbakia: 17

4

LUBEZAUNA

DESKRIBAPENA: lubezauna arantza sendo eta

zorrotzean bukaturiko brakte berdeek inguratzen

duten kolore purpura-gorriska duten kapitulue-

tan ezagutzen da. Hosto berdeek ez daukate

arantzarik, eta egosita jaten dira, alkatxofaren

zaporen antzekoa baitute.

LORALDIA: uztailetik irailera landatzen da.

Habitat: gure herrietako kuneta eta zapalda le-

hor eta eguzkitsuetan agertzen da.

OHARRAK: printzipio mingots eta esnea gatza

dezakeen hartzigarria eta, honez gain, odoleko

azukrearen kopurua gutxitzen duen substantzia

du .

Egilea:

Haizea

Etxegarai

Informazio iturria: Euskal herriko landare dikotile-doneoak

Argitaletxea: A.D.E.V.E.

Argazkiaren iturria: http://plantas-

medicinales.servidor-

alicante.com

5

PANPA BEDARRA

Indiarrek Hego Amerikako landare batzuk ekarri zituz-ten eta haietariko batzuk onak ziren eta beste batzuk txarrak. Azkenengo hauei landare inbaditzaileak deitzen diegu hemengo ekosistema aldatzen dute eta.

Haietariko bat Panpa Bedarra da.

Hauexek dira landare inbaditzaile honen ezaugarriak;

Itsasadarreko eskualdetan ondo hedatutako espeziea da. Erabat ornamentala, txalet eta lorategiekin estuki erlazio-natuta dago. Xede ornamentalekin landatu zen eta egun, ko-munitate sasinaturaletan ezarrita dago. Estreineko aldiz, Santanderren aipatu zen. Egun, Urdaibai Biosfera Erreser-ban dagoen bigarren izurritea da.

Landutako eta degradatutako lurzoruak arin kolonizat-zen ditu. Bere dispersio-sistema hazi hegazkorren eta lurpe-ko errizomen bitartekoa da. Komunikabide arinak erabiltzen ohi ditu hedatzeko, bereziki, autobiak.

Hala ere, ez da ikusten Urdai-baitik hurbil dau-den beste eskual-deen eragina. Baina, azken urteetan hedapen handia izaten ari da itsasadarretik kanpo.

Egilea: Irati Cossio

Informazioa: Aixerreku Elkartea. Argazkia: flick.com

6

Aintzinako Grezian oso gertaera historiko

berezi bat suertatu zen Esparta hiriaren

garaian.

Espartanoek haurrak txikitatik gerrarako

prestatzen zituzten baina forma oso txar

batean. Prestatzen zituztenean, umeek nagu-

sien kontra borrokatzen zuten eta, askotan,

ume batek beste ume bat hil behar zuen bizitza

ez galtzeko.

Egun batean, persiarrek espartarren kontra

borrokatuko zutela esan zutenean, Leonidasi,

Espartako erregeari, Termopiletan persiarrak

blokeatzeko ideia bururatu zitzaion.

Leonidasek, bere tropa guztiekin, Termopi-

letan kokatu zen eta persiarren kontra borroka-

tu zuten. Leonidasek irabazi zuen borroka hori,

baina espartar bat persiarren partez zegoenez,

esan zien persiarrei beste leku bat zegoela ba-

taila egiteko eta irabazteko.

7

Leku hartan, bere 300 soldaduekin borro-

kan hasi baino lehen, Leonidasek espartar bati

esan zion beste tropei esateko borroka galdu

zutela eta errefortzuak bidaltzeko. Traidoreak

esandako lekuan hasi zen bataila eta esparta-

rrek guda galdu zuten. Hala eta guztiz ere,

Leonidasek, hil baino lehen, esan zuen gendeak

gogora zezan ez bakarrik gerra hartan 301 es-

partarrak hil zirela beraien familiak salbatzeko,

baizik eta nola 301 espartarrak ausardiaz hil zi-

ren.

Informazio iturria eta egilea: Manuel Castellanos

Argazkia: blog.revistavanytifair.es

8

Aintzinako Greziarrek milaka jainko eta jain-kosengan zinesten omen zuten.

Batzuk garrantzitsuak dira: Olinpikoak deitzen zit-zaien.

Apalagoenak, ninfak, bizi ziren harkaitzetan, ba-soetan eta ibaietan.

Munstroak ere existitzen ziren. Hobe beraiekin ez topatzea!

JAINKO ETA JAINKOSA NAGUSIETAKOAK

Olinpo mendian bizi ziren, horregatik Olinpikikoak deitzen ziren . Anbrosiaz elikatzen ziren (hilezkortasuna ematen omen zieten) eta nektarra eda-ten zuten.

Beraien erregea ZEUS zen...baina borrokaldiak sortu ziren beraien artean eta beraien abenturak ez zi-ren batere sinpleak!

9

Jainkoek beraien borodatez eraldatzeko

ahalmena zuten. Ikusi ahal zituzten Lurran ger-

tatzen ziren gauza guztiak eta gurengana jeitzi

ahal ziren gu liluratu, zerbitzatu edo zigortzeko.

Hades zen Olinpoan bizi ez zen bakarra, hil-

dakoekin infernuan bizi zen eta. Egilea: Christian Garay

Informazio iturria: Mitologías. Panini argitaletxea

Argazkia: Zubufer´s Blog

10

Nor?: Cornelius Vanderbilt.

Zenbat?: 170.000 milioi dolar.

Zergatik?: New Yorken trenbidea eraikitzeagatik.

Nor?: Marco Licinio Craso.


Zergatik?: Erromatar Inperioko kontsul.

Nor?: Henry Ford.

Zenbat?: 191.000 milioi dolar

Zergatik?: Ford Motor Companyren fundatzailea.

Nor?: Basilio II.a.


Zergatik?: Bizantziar Inperioko enpe-radorea (976-1025)

Nor?: Andrew W. Mellon.


Zergatik?: Petrolioko, burdigintza

eta ontzigintza magnatea.

www.biography.com

histiryorb.com

dineroclub.net

Vidayeltiempo.blogspot.com

www.occities.com

11

Nor?: Andrew Carnegie.

Zenbat?: 302.000 milioi dolar

Zergatik?: Siderurgiako mag-natea.

Nor?: Nicolas II (Errusia).


Zergatik?: Errusiako azken

enperadorea.

Nor?: William Henry Vanderbilt (1821-1885).


Zergaitik?: Corneliusen semea.

Nor?: Mir Osman Ali Khan (1886-1967) edo Asaf Jah VII


Zergatik?: Hyderabadeko* printzerria-ko nizama edo erregea. (*) Gaur egun, Indian barne dagoen herrialdea da.

Nor?: John D. Rockefeller.


Zergatik: Standard Oil-en (ESO) sortzailea.

biography.com

es.wikipedia.org

claseshistoria.com

probertenciclopaedia.com

indu.com

Egileak: Javier Zabala eta Haritza Cuezva

Informazio iturria: GUINNESS WORLD RECORDS 2013

12

Beroetan handi,

hotzetan txiki Bero egiten duen egunetan, etxea,

ohea, jostaliak…handitu egiten dira?

Bada, gauza batzuk hedatu, handitu

egiten dira beroarekin, eta uzkurtu edo txi-

kitu hotzarekin. Adibiderik nahi ? Bada, ga-

sa..

Bai, gasa, arnasten dugun hori. Esperi-

mentu erraz batekin frogatu dugu.

Behar dituzu;

• Botila bat

• Puxika bat

• Ur hotzez betetako ontzi bat

• Ur beroz betetako ontzi bat

Zer egin

1. Hartu puxika, sar ezazu botilaren ahoan,

eta ziurtatu ez dela gelditzen aireak alde

egiteko zirrikiturik.

2. Hartu botila eta sartu ur berotan. Ikusi,

ikusi nola puzten den puxika!

13

3. Atera ur berotik botila, eta sartu ur hot-

zean; puztutako puxika hustu egin da!

Zer gertatu da?

Ur berotan sartzean, botila berotu egi-

ten da, eta barruan duen gasa ere bai. Ga-

sa, berotzen denean, hedatu egiten da, eta

botilak ezin du gas hori hartu. Orduan, bo-

tilatik atera eta puxika puzten du atera den

aireak.

Ur hotzetan

sartzean, be-

rriz, kontrakoa

gertatzen da:

airea hoztu egi-

ten da, hoztean

uzkurtu egiten

da, eta botila-

ren barrura

itzultzen da.

Egilea: Izaro Masa

Informazio iturria : Armix max-mix 1 Zz. Argitaletzea: Elhuyar

Argazkia: www.tiendadeglobos.com

14

Beharrezko materiala

. Esmalte akriliko gorria,horia,urdina eta zuria

. Kristalezko edalontziak

. Kotoizko bastoitxoak

. Laberako pergamino papera.

Nola egin?

Lehendabizi, kristalezko edalontziak mar-gotzeko erabiliko ditugun koloreak prestatuko ditugu.

Gorriarekin, horiarekin eta urdinarekin hainbat kolore nahasketa egin daitezke. Eta zuriarekin kolorea argitu.

Ondoren, labeko bandejan pergamino papera kokatuko dugu, bertan edalontziak bu-ruz behera kokatzeko.

15

Bastoitxo bat hartu eta kolore batean bustiko dugu. Poliki, edalontziaren ipurdi ere-muan motak margotuko ditugu.

Ondoren, beste bastoitxo batekin beste kolore batekoak.

Eta horrela, gure gustura gelditu arte.

Sikatzen utzi, eta beste edalontzi batekin jarraituko dugu.

Kolore konbinaketa ugarirekin frogatuko dugu. Eta gogoratu bakarrik edalontziaren ipurdi eremua beteko dugula motekin.

Ordubetez edalontziak sikatzen utziko di-tugu. Ondoren, 350ºc-tan labean sartu 30 mi-nutuz. Denbora igarota, labea itzali eta beste ordubetez hozten utzi.

Prest ditugu edalontziak erabiltzeko edo-ta opari zoragarri bat egiteko.

Gomendio bat. Gehiago iraungo du mar-goak, kontuz eta larregi igurtzi gabe garbitzen baditugu.

Egilea: Karen Fernandez

Informazio iturria: Karramarro aldiizkaria 39.zk

Argazkia: papa-moscas.com

16

LANZAROTE

Uda honetan joan zaitezkete Kanarietako

Lanzarotera, oso eguraldi ona egiten du eta.

Ondartzetan amakak daude, baina alokatu be-

har dira. Hotel asko daude eta denak oso politak

dira. Gainera, euria egiten badu ez da ia-ia naba-

ritzen.

Sumendi asko daude eta sumendiko lurra es-

kuan hartzen baduzue erretuko zarete. Eta horre-

gatik kaptus asko daude. Haietariko batzuk erral-

doiak dira eta guztiak izugarri politak.

Bilbotik Lanzarotera egazkinez joanez gero,

bidaiak 2 ordu eta 30 minutu iraunten du.

Anima zaitezte Lanzarote irlara joatera!

Egilea: Carlos Castellanos

Argazkia: www.xn--espaaescultura-tnb.es

17

GRANADA, bidaia turistikoa! Lagunok! Hemen dauzakue proposatzen dizue-

dan bidaia!

Hotelak (aukeratzeko): Abades Nevada Place

(abadesnevadapalace.com), Camino de Granada

(www.hotelcamino.con), eta Portago Urban

(www.tripadvisador.es)

Prezioak, aurreko ordenari jarraituz: 55€, 50€ eta

38€ gela bikoitza eta gaueko.

Bidaia Turistikoa: Gaua hotelean pasatu ondo-

ren, gosaldu eta hiria ikusiko dugu (badago). Gero

igerilekuan igeri egingo dugu eta 15:30ean edo

16:30ean bazkalduko dugu. Arratsaldean Alhambra

ikusiko dugu.

Geroago, hotelera joango gara eta nahi izango dugu-

na egingo dugu.

Egileak: Sara Higon

Argazkiak: hotelarenak aipatutako ordenean

18

Animalien ehunak

Animalien ehunak zelula interkonektatuen

multzoak dira. Animalien gorputzetan oinarrizko

lau ehun mota daude giza gorputzean eta orga-

nismo multizelular apalenetan barne, baina zerbait

azaldu nahi dizuet hain espezializatuak eta ezagu-

nak ez direnei buruz.

EPITELIO ETA EUSTE-EHUNAK

Epitelio eta euste-ehunen arteko ezberdintasu-

na garrantzitsua azkenekoetan azaltzen den zelu-

larteko substantzia

ugaria da, zelulek be-

rek ekoiztua. Ehun-

mota hauen funtzioa

organoen arteko tarte-

ak betetzea da eta, era

berean, euste-egiturak

eratzea.

Egilea: Ekaitz De Blas

Informazio iturria : Zoologi atla-sa. Ediciones marfil

Argazkia: Wikipedia

19

Egilea: Haritza Cuezva

20

OSAGAIAK:

1 litro esne

1 esne lurrundu poto bat

200 arroz borobil

1 kanela makilatxoa

150 gramo azukre

laranja azal zati

bat

limoi azal zati bat

gatz apur bat

HASI BAINO LEHEN:

Ohartu al zara laranja eta limoiaren azal eba-

ki berriak nolako usaina duten? Garratza, mi-

katza, freskotasuna, garbitasuna,... denak

bertan. C bitamina uholdeka.

21

LANERA!

Azukrea ezik, gainerako osagai guztiak

jarriko ditugu kazola batean. Su eztitan utzi-

ko diogu nahasketari irakiten, betiere zurez-

ko koilararekin eraginez. Usainak erakarri

duen anaia edo arreba txikiaren laguntza

edukiko dugu lan honetarako, edo bezte la-

guntzo horrena. Oso garrantzizkoa da koila-

raz eragitearen kontu hau, ez baitiogu utzi

behar arrozari kazolaren hondoan itsasten.

Azkena litzateke hori! 40 minutu igaro dire-

nean, azukrea gehitu eta beste 10 minutu-

tan segituko dugu eragin eta eragin. Denbo-

ra iragandakoan, gopor edo ontzi borobil ba-

tera botako dugu prestatutakoa, betiere frui-

tu-azalak eta kanela makila arrantzatuz. Ez

dira jaten, baina zapore bikaina ematen du-

te.

Hotziturik jango dugu.

Egilea: Hegoa Ocerin

Informazio iturria: Txikichef. Ariadna argitaletxea

Argazkia: www.crhoy.com

22

Gemini21Gemini21Gemini21Gemini21----5/205/205/205/20----6666

Kontuz hondartzan! Gerta liteke karramarro bat

agertu eta behatz batean kosk egitea.

Taurus:21Taurus:21Taurus:21Taurus:21----4/204/204/204/20----5555

Egunen batean Aqua-riumera joaten bazara, ez sar-

tu eskua pirañen ontzian, gose daudenean kosk egiten omen dute eta.

Leo 20Leo 20Leo 20Leo 20----7/237/237/237/23----8888

Begiko duzun futbol taldea galtzen badu, lasai egon.

Jarraitu animatzen, hurren-goan irabaziko du eta.

Cancer 21Cancer 21Cancer 21Cancer 21----6/206/206/206/20----7777

Udako oporrak gertu daude. Arkatza, borragoma eta

koadernoa utzi eta presta zai-

tez eguzkitan erlaxatzeko.

Virgo 24Virgo 24Virgo 24Virgo 24----8/238/238/238/23----9999

Eskolan zaudela bero handia egiten badu, eta irakasleak ez

badu lehioa ireki nahi, eman krema hidratantea aurpegian.

Aries: Aries: Aries: Aries: 21-3/20-4

Etxean baldin bazaude eta kanpoan eguzkia dagoela

ikusten baduzu, atera baino lehen eguzkitarako krema ja-rri.

Irudiak: Iraia Aced

23

Egilea: Haizea Etxegarai

Piscis 19Piscis 19Piscis 19Piscis 19----2/202/202/202/20----3333

Kontuz zoologi-koan, azken boladan txi-muen inbasio bat izan da eta. Joatekotan, nortasun agiria zurekin eraman, txi-mu batekin nahas ez zaitza-ten.

Aquarius 21Aquarius 21Aquarius 21Aquarius 21----1/181/181/181/18----2222

Eskuohiala eta bainu

jantzia armairutik atera eta

prestatu, hondartzako denbo-

raldi berria dator eta.

Capricornius 24Capricornius 24Capricornius 24Capricornius 24----12/2012/2012/2012/20----1111

Kalean zure futbolari kuttuna

ikusten baduzu, hobe norbai-tekin egotea, agian, zorabia-tuko zara.

Sagitarius 24Sagitarius 24Sagitarius 24Sagitarius 24----11/2311/2311/2311/23----12121212

Utzi bideojokoak alde batera, eta hasi ikasten, horrela azter-ketak gaindituko dituzu!

Scorpius 24Scorpius 24Scorpius 24Scorpius 24----10/2310/2310/2310/23----11111111

Zirkura joaten bazara, ondo portatu. Bestela, barre egin-go dizute bertako hienek.

Libra 24Libra 24Libra 24Libra 24----9/239/239/239/23----10101010

Udaberrian gaude. Ez jarri neguko arropa edo

izerdi putzu batean igeri egin beharko duzu.

24

-Gustatzen zaizkizu zezenak?

- Bai horixe, asko.

- Behia izango zara orduan .

Ehiztari batek esaten

dio lagunari:

- Poliki-poliki lehoiarengana

hurbildu, eta bapatean...

prruuuuutttt!

- E? Esan nahiko duzu

grrrrrrrrrrrrr!

- Ez ba, atzetik hurbildu

nintzaion eta .

Turista-talde bat gazteluak ikusten ari dira da.

Mordoska bat ikusi ondoren, gidaria aspertu samartuta dago

eta esaten die:

- Hona hemen Santxo Gartziak eraikitzeko agindu zuen gaz-

telua.

Esaten dio turista batek:

- Baina ez dut ezer ikusten.

- Noski! Ez zuten agindua bete eta .

Senar jeloskor batek emaz-

teari:

- Esaidazu egia; txakurra ni

baino gehiago maite du-

zu,ezta?

- Ai Pello, bai astuna zarela!

Hamaika aldiz esan dizut bi-ok berdin maite zaituzteda-

la!

. Besapean ahatea duela dago gizon bat. Hurbildu eta

galdetzen dio gazte batek:

- Nora zoaz txerritxo horrekin?

- Ez, ez, barka; baina hau ahatea da.

- Zu isilik, ni ahatearekin ari naiz eta.

25

Txerria erosi duela kontatzen dio gizona batek bere le-

hengusuari, bere logelan daukala eta ohe azpian lo egiten

duela txerria .

- Eta kiratsarekin, zer? - galdetzen dio lehengusuak txunditu-

ta.

- A, niri bost axola! Hor konpon txerria! Ohituko duk

.- Ama, badakizu? Nire idaz-

lanak zeharo hunkitu du an-

dereinoa.

- Benetan diozu?

- Bai horixe, negargarria de-

la eta pena ematen duela

esan dit.

Duela bizpairu hilabete, futbol-zelaiko eserlekuetan on-

dokoari entzundakoa:

- 30.000ikusle, 22 jokalari, arbItro bat, 2 marrazain eta hale-

re txori nazkagarri hoRrek nire buru-buruan egin behar zirina!

Galdetzen dio Jaimitok

aitari:

- Aizu aita; zuk emango al ze-

nioke zaplasteko bat ezer egin

ez duen ume bati?

- Zergaitik? Ez horixe! -

erantzuten dio aitak.

- A, eskerrak! Horrela lasai

esango dizut ez ditudala esko-

lako lanak egin.

Bidean aurrera doaz bi sagutxo paseatzen, eta gai-

netik saguzarra igarotzen zen.

- Zer da hori? - Galdetzen du batek

- Nire senargaia, pilotua da eta.

Egilea: Paula Garay

Informazio iturria: 200txiste. Susaeta

Argazkia: dibujosparapintar.com

26

Erantzuna

Egileak:

Hegoa Ocerin eta

Izaro Masa

ARAUAK

Zenbakiak ezin dira lerro, zutabe edo lauki ba-

koitzean errepikatu.

¡Ea falta diren zenbakiak topatzen dituzun!.

Zenbakiak 1etik 9ra daude kokatuta.

5 7 6 4 8 1

4 1 3 5 9

1 2 8 6

3 1 9 5 2

7 3 1 6 9

9 5 6 1 7

1 7 5 2

5 3 6 2 9 4

4 8 1 5 6

3 5 7 9 6 4 2 8 1

4 6 8 1 2 3 5 7 9

9 1 2 5 8 7 4 6 3

6 3 1 7 9 5 8 4 2

7 2 4 3 1 8 6 9 5

8 9 5 2 4 6 1 3 7

1 7 6 4 5 9 3 2 8

5 8 3 6 7 2 9 1 4

2 4 9 8 3 1 7 5 6

17 kiliko aldizkaria

Documents

Transcript of 17 kiliko aldizkaria