120877213 Diccionario de Esperanto

PDF generado usando el kit de herramientas de fuente abierta mwlib. Ver http://code.pediapress.com/ para mayor informacin.PDF generated at: Wed, 02 Jan 2013 04:43:13 UTC

DICCIONARIO DEESPERANTO

ContenidosArtculos

Breve historia del Esperanto 1Breve historia de las lenguas artificiales 2El Esperanto y El Ido 9Fundamento 12Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Gramtica) 15Ekzercaro por hispanparolantoj - kompleta 18Universala Vortaro por hispanparolantoj A 47Universala Vortaro por hispanparolantoj B 52Universala Vortaro por hispanparolantoj C, 55Universala Vortaro por hispanparolantoj D 58Universala Vortaro por hispanparolantoj E 61Universala Vortaro por hispanparolantoj F 64Universala Vortaro por hispanparolantoj G, 69Universala Vortaro por hispanparolantoj H, 72Universala Vortaro por hispanparolantoj I 74Universala Vortaro por hispanparolantoj J, 76Universala Vortaro por hispanparolantoj K 77Universala Vortaro por hispanparolantoj L 87Universala Vortaro por hispanparolantoj M 91Universala Vortaro por hispanparolantoj N 96Universala Vortaro por hispanparolantoj O 98Universala Vortaro por hispanparolantoj P 100Universala Vortaro por hispanparolantoj R 109Universala Vortaro por hispanparolantoj S, 113Universala Vortaro por hispanparolantoj T 121Universala Vortaro por hispanparolantoj U 126Universala Vortaro por hispanparolantoj V 127Universala Vortaro por hispanparolantoj Z 131Lo que todo el mundo debera saber sobre el Esperanto 132Porqu debera saber Esperanto 134Qu puedo hacer sabiendo Esperanto 135Razones para aprender Esperanto 136

Referencias

Fuentes y contribuyentes del artculo 137Fuentes de imagen, Licencias y contribuyentes 138

Licencias de artculosLicencia 139

Breve historia del Esperanto 1

Breve historia del Esperanto

DefinicinEl Esperanto es una lengua construida, creada por el oftalmlogo polaco L. L. Zamenhof y publicada en 1887 comoresultado de una vida de trabajo. Se le llama lengua construida a la lengua que se planifica conscientemente, parahacerla ms fcil, embellecerla, etc; el Esperanto no es la nica, la historia cuenta que desde Arqumedes ya sebuscaba una forma ms eficiente de comunicarse pero es en el siglo XIX cuando surge la bsqueda masiva y nacenun sinnmero de ejemplos como el Volapk que es una lengua ms reciente que el Esperanto y, que entre otrascosas, se disuelve al mismo tiempo que el Esperanto alcanza su cumbre. El esperanto pretenda llamarse LenguaInternacional, y se fue el nombre del primer libro en el que se public la idea de la nueva lengua La LingvoInternacia, pero termin llamndose Esperanto ya que el documento estaba firmado como Dr. Esperanto quesignifica el doctor esperanzado y ste fue el nombre que le qued al idioma permanentemente.

Nacimiento del esperantoLudwik Zamenhof present este idioma como una "lengua internacional" con el pseudnimo de "Dr. Esperanto" alpublicar varios folletos en medios de comunicacin (ya sea peridicos o revistas) a finales del siglo XIX.

Cuando el esperanto no haba tomado su forma definitiva, Zamenhof public una primera versin del himno que deca:

"Malamikete de las nacjesKad, kad, jam temp' est!

La tot' homoze in familjeKomunigare so deb"

Que en Esperanto significa:

Malamikeco de la naciojfalu, falu, jam tempo estas!la tuta homaro en familion

unuigxi devas

Diciembre de 1878

Mediante los cuatro folletos que aparecieron respectivamente en ruso, polaco, francs y alemn, y firmados con elpseudnimo "Dr. Esperanto", someti su proyecto de "lengua universitaria a la crtica de los expertos, con lapromesa de que, al cabo de un ao, la perfeccionara con las mejoras propuestas. Envi esos folletos a multitud derevistas, gacetas, sociedades y peridicos europeos. Puso anuncios en peridicos rusos y polacos. Emple, con elconsentimiento de ella, la dote de su esposa para lanzar, entre los aos 1888-1889, una serie completa de libros:"Dua Libro" [Segundo Libro]; "Aldono al la Dua Libro" [Suplemento del Segundo Libro]; "Negxa blovado"[Tormenta de nieve] y "Gefratoj" [Hermanos], traducidos por A. Grabowski; las traducciones del 234 libro y delSuplemento;masa para boltanna[Diccionario Medio Alemn]; "Plena Vortaro Rusa" [Diccionario Completo Ruso];manuales en ingls y sueco; "Princino Mary" [Princesa Mary], traducido por E. von Wahl; "Adresaro" [Directorio]; yproporcion el dinero necesario para editar las obras divulgativas de L. Einstein y H. Phillips. A finales de 1889,debido, sobre todo, a tan grande actividad editorial estaba completamente arruinado. A partir de ese momento,aunque sigui siendo hasta 1905 el motor principal del movimiento, la divulgacin dependi materialmente de losrecursos econmicos de los primeros seguidores.

Breve historia del Esperanto 2

Caractersticas:Existen tres caractersticas y son las siguientes:Para el observador: en primer lugar era, por la eleccin de las races y los afijos, procedentes sobre todo de laslenguas latinas y del alemn, verdaderamente internacional y fcil de entender para las personas cultas; en segundolugar, todas las races eran invariables, todas las distinciones gramaticales se expresaban mediante elementosfonticos separables, y las palabras consistan slo en la combinacin de esas races y esos elementos -as la lenguatoda, tanto su gramtica como su lxico, se encontraba en el diccionario y poda entenderla alguien que no la hubieraaprendido antes; por ltimo, la lengua, aunque consistente en elementos procedentes de lenguas nacionales, eraplenamente autnoma y tena individualidad propia.

Pgina principal

Informacin - Gramtica - Vocabulario - Lecturas - Enlaces- Ejercicios

Lecciones: 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |10 | 11 | 12

Glosario de consulta

Breve historia de las lenguas artificiales

Nombre Ao Autor Nacionalidad Tipo

Lingua Ignota 1150 Hildegarde of Bingen Alemania Subterfugio

Bala-i-balan 1550 Muheddin NA Subterfugio

Dalgarno'sUniversalLanguage

1661 George Dalgarno NA Filosfica

Hieroglyfic 1768 Rowland Jones NA Icnica

Solresol 1817 Jean Francois Sudre Francia Internacional

Lengua Uniersal 1851 Sotos Ochando Espaa Filosfica

Universalglot 1868 Jean Pirro NA Internacional

Volapk 1879 Johann Martin Schleyer Alemania Internacional

Esperanto 1887 Ludwig Lazarus Zamenhof Polonia Internacional

Adam-Man Tongue 1903 Edmund Shaftesbury NA Filosfica

Latino SineFlexione

1903 Giuseppe Peano NA Internacional

Naffarin 1905 J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Personal

Ro 1906 Rev. and Mrs. Edward Powell Foster NA Filosfica

Ido 1907 Louis de Beaufront, Louis Couturat Francia Internacional

Ape (Mangani) 1912 Edgar Rice Burroughs USA FicticiaProfesional

Elvish 1915 J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Diacrnicaficticia

Qenya 1915 J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Diacrnicaficticia

Breve historia de las lenguas artificiales 3

Quenya 1917 J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls FicticiaProfesional

Ilkorin 1917 J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls FicticiaProfesional

Hom Idyomo 1921 Cipriano Crdenas Colombia Internacional

Occidental 1922 Edgar von Wahl Estonia Internacional

Novial 1928 Otto Jespersen Dinamarca Internacional

Basic English 1930 C. K. Ogden NA Internacional

Volapk Revised 1931 A. de Jong NA Internacional

Sona 1935 Kenneth Searight NA Internacional

Isotype 1936 Otto Neurath NA Filosfica

Syldavian 1937 Herg NA Ficticia

Americai Speak 1937 Ruby Olive Foulk NA Internacional

Malacandrian 1938 C. S. Lewis NA Ficticia

Khuzdul 1940 J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls FicticiaProfesional

Speedtalk 1940 Robert A. Heinlein NA Internacional

Entish 1945 J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Ficticia

Adnaic 1946 J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Ficticia

Newspeak 1949 George Orwell NA Ficticia

aUI 1950 W. John Weilgart, Ph.D. NA Filosfica

International SignLanguage (ISL)

1950 World Congress of the World Federation of the Deaf NA Internacional

Klaatu's Language 1951 Edmund H. North NA FicticiaProfesional

Interlingua 1951 Alexander Gode USA Internacional

Loglan 1955 James Cooke Brown NA Lgica

Kalaba-X 1957 Kenneth L. Pike NA Lgica

Special English 1959 United States Information Agency NA Internacional

Nadsat 1961 Anthony Burgess NA Internacional

Babm 1962 Fuishiki Okamoto NA Internacional

Essential WorldEnglish

1963 Lancelot Hogben NA Internacional

Neo 1964 Arturo Alfandari NA Internacional

Lingua FrancaNova

1965 Dr. C. George Boeree USA Internacional

EcritureUniverselle

1968 Jean Effel NA Caligrafa

Auld Elvish 1969 Harvard Lampoon NA FicticiaProfesional

Kobaian 1970 Christian Vander NA FicticiaProfesional

Sheng 1970 Unknown NA Subterfugio


Lapine 1972 Richard Adams NA FicticiaProfesional

Afrihili 1973 K. A. Kumi Attobrah NA Internacional

Ithkuil 1978 John Quijada NA Filosfica

Verdurian 1978 Mark Rosenfelder NA Diacrnicaficticia

High Speech 1978 Stephen King NA naming

Golic Vulcan 1979 Gene Roddenberry NA Ficticia

Talossan 1980 R. Ben Madison NA Ficticia

Glosa 1981 Wendy Ashby and Ross Clark NA Internacional

Unipix 1982 Cindy Drolet NA Icnica

Old Dwarvish 1982 Clyde Heaton NA FicticiaProfesional

Orcish 1982 Clyde Heaton NA FicticiaProfesional

Blitz English 1982 Mark Hucko NA Internacional

LAdan 1982 Suzette Haden Elgin NA Internacional

Esperanto de DLT 1983 P. M. Witkam NA Internacional

Klingonaase 1984 John M. Ford NA FicticiaProfesional

Kzinti 1984 Roger Kuiper (and Man-Kzin Wars authors) NA FicticiaProfesional

Klingon 1984 James Doohan, Marc Okrand USA Ficticia

Aingelj 1986 ngel Serrano NA Personal

New English 1986 Jeffrey Henning, et al NA Ficticia

Al Bhed 1987 Final Fantasy NA Miscelnea

Bahasan 1988 Leo John Moser NA Miscelnea

Earth Language 1988 Yoshiko F. McFarland NA Internacional

Picture Language 1989 Wally Flint NA Internacional

Eaiea 1990 Bruce Koestner NA Filosfica

Amman-Iar 1990 David Bell NA Diacrnicaficticia

Romulan 1990 Diane Duane NA Ficticia

SIMPLE 1990 NA NA Lgica

Eurolang 1990 Philip Hunt NA Internacional

Old Tongue 1990 Robert Jordan NA FicticiaProfesional

An'dorian 1990 Spence Hill NA Ficticia

Ferengi 1990 Timothy Miller NA Ficticia

AllNoun 1990 Tom Breton NA Lgica

Romanico 1991 Anonymous NA Internacional


Kardasi 1992 Esther Schrager NA Diacrnicaficticia

Saurian 1992 James Gurney NA FicticiaProfesional

Qatama 1993 Carl Buck NA Personal

Adelic 1993 Scott MacLagan NA Ficticia

Lojban 1993 The Logical Language Group NA Lgica

Latino Moderne 1994 David Th. Stark NA Internacional

D'ni 1994 Richard Watson NA FicticiaProfesional

Folkspraak 1995 Jeffrey Henning NA Internacional

Kinya 1995 Maurizio Gavioli NA Ficticia

Ancient Tongue ofthe Wise

1995 Mike Singleton NA FicticiaProfesional

Pokemon 1995 Nintendo NA FicticiaProfesional

Ladekwa 1995 Rick Morneau NA Lgica

Europanto 1996 Diego Marani Blgica Ficticia

qoi 1996 Bruce V. Bracken NA Personal

Anglo-SaxonComputerese

1996 Carl T. Berkhout NA Ficticia

Cyberyak 1996 Eric Beaubien NA Internacional

Prototype Worlds 1996 Eric Raymond NA superset

Baronh 1996 Hiroyuki Morioka NA Ficticia

Harry PotterMagic Language

1996 J. K. Rowling NA FicticiaProfesional

Hattic 1996 Jan van Steenbergen NA Diacrnicaficticia

Ceqli 1996 Rex F. May NA Internacional

Esperanto senFleksio

1996 Rick Harrison NA Internacional

Brithenig 1996 Andrew Smith Nueva Zelanda Diacrnicaficticia

Gilo 1997 Alan Giles NA Internacional

L 1997 Fen Yik NA Ficticia

Minyeva 1997 Garrett Jones NA Lgica

Yorlakesian(Mok'yorlak'ol)

1997 Jrg ""paleface"" Burkel NA Ficticia

Vilani 1997 Kenji Schwarz NA Ficticia

Divine Language,The

1997 Luc Besson NA Ficticia

Classical Yiklamu 1997 Mark P. Line NA Lgica

Mango 1997 Natalia Gruscha NA Ficticia


Cepperjoleddicg 1998 Chris Paull (Zeke Fordsmender) NA Personal

Furbish 1998 Dave Hampton NA FicticiaProfesional

Breathanach 1998 Geoff Eddy NA Diacrnicaficticia

Khuzdul, Neo- 1998 J.R.R. Tolkien, David Salo Sudafricano/ingls FicticiaProfesional

phoneticpicture-writing

1998 Leonhard Heinzmann NA Filosfica

Globish 1998 Madhukar Gogate NA Internacional

Draselq 1998 Pablo Flores NA Ficticia

Fasile 1999 B. Egon Breitenbach NA Internacional

Romanova 1999 David Crandall, Robert Hubert, Michael Edwards USA Internacional

Ailurin 1999 Diane Duane NA FicticiaProfesional

Kali-sise 1999 Jeffrey Henning NA Internacional

Dublex 1999 Jeffrey Henning, et al NA Personal

SLOVIO 1999 Mark Hucko NA Internacional

Parseltongue 1999 NA NA FicticiaProfesional

Dren 1999 Thomas McInturf NA Lgica

Megdevi 2000 David J. Peterson NA Personal

Ebisdian 2000 H. S. Teoh NA Ficticia

Esperando 2000 Jay Bowks NA Internacional

Xara 2000 Jim Taylor NA Personal

Unish 2000 Language Research Institute, Sejong University NA Internacional

Tunu 2000 Mathias NA Personal

Zim 2000 Stefan Koch NA Internacional

Toki Pona 2001 Sonja Elen Kisa Canad Personal

Kamakawi 2001 David J. Peterson NA Personal

Curna 2001 Jack McNeill NA Personal

ConstructedLanguage #4892

2001 Justin B. Rye NA Ficticia

Eretas 2001 Keith Gaughan NA Ficticia

Atlantean 2001 Marc Okrand NA FicticiaProfesional

Esata 2001 Pafu NA Personal

Elven 2001 Sean K. Reynolds NA FicticiaProfesional

Draconic 2001 Sean K. Reynolds & Owen K.C. Stephens NA FicticiaProfesional

Vong 2001 Victor Medrano NA Personal


Wenedyk 2002 Jan van Steenbergen Holanda Diacrnicaficticia

Acian 2002 Ace NA Personal

Ygyde 2002 Andrew Nowicki NA Filosfica

Lojsk 2002 Ariano Reyes NA Lgica

CommonGermanic

2002 James Johnson NA Internacional

Ilythirri Alurl 2002 Jashan A'al NA Ficticia

Ilythirri Alurl 2002 Jashan A'al NA Ficticia

Europeano 2002 Jay Bowks NA Internacional

Eloi 2002 John Logan NA FicticiaProfesional

Wasabi 2002 Mari Bandoma, Deise Bentez, Allison Buckley, Pablo Cabrera,Marc Callado, Patrick Chan, Charles Chang, Sarah Choi, LizzyGhedi-Ehrlich, Julie Gutirrez, Norma Guzmn, Helen Khlystova,Jason Lin, Tom Nosewicz, Miriam Ochoa, David J. Peterson, ChrisRamiro, Michael Rivera, Adam Simpson, Amy Soong

NA Jerga

Elkaril 2002 Mark Rosenfelder NA Diacrnicaficticia

MUL 2002 Michael Cartier NA Lgica

Atlango 2002 Richard A. Antonius NA Internacional

Shaelic 2002 Scott Hutton NA Diacrnicaficticia

Lilipu 2002 Victor Medrano NA Personal

Nrdicg 2002 Ylyan Rott NA Ficticia

Ayeri 2003 Carsten Becker NA Ficticia

Ancient Language,The

2003 Christopher Paolini NA FicticiaProfesional

Romana 2003 Dan Tohatan NA Internacional

Inter-esperanto 2003 Greg Hoover NA Internacional

Draconic (Lovarin) 2003 Ikkakujyu NA Ficticia

Sermo 2003 Jose Soares Da Silva NA Internacional

Arndron 2003 Michael S. Repton NA Ficticia

Dinosaur Language 2003 NA NA FicticiaProfesional

Diudisk 2003 Raginvard Flut NA Diacrnicaficticia

Oou 2003 Sonja Elen Kisa NA Ficticia

Bonjang 2003 Victor Medrano NA Internacional

Pig Elvish 2004 Bicoherent NA Personal

Globish 2004 Jean-Paul Nerrire NA Internacional

Nunihongo 2004 Jeffrey Henning NA Diacrnicaficticia


Minhyan 2004 Jeffrey Henning NA Diacrnicaficticia

Silarg 2004 JP Mallaroni NA Internacional

Iju Puna 2004 Kevin Goodman NA Personal

Ta Ti 2004 Marq Thompson NA Subterfugio

Glgico NA Julio Cortzar Argentina FilosficaArtstica

Tokcir NA Proyecto NGL; conlang mail list Internet

Drow NA A. Michelle Simmons NA Ficticia

Nordien NA Aaron Chapman NA Ficticia

Ook! NA Anonymous NA Miscelnea

Pig Latin NA Anonymous NA Personal

Gothic NA Damien Erwan Perrotin NA Diacrnicaficticia

Antido NA de Saussure NA Internacional

Sindarin NA J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Ficticia

Black Speech NA J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Ficticia

Avarin NA J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Ficticia

Nandorin NA J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Ficticia

Telerin NA J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Ficticia

Mannish NA J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Ficticia

Valarin NA J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls FicticiaProfesional

Doriathrin NA J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls Diacrnicaficticia

Westron NA J.R.R. Tolkien Sudafricano/ingls ProfesionalDiacrnicaFicticia

xuxuxi NA John Cowan NA Internacional

Damin NA NA NA Subterfugio

Ummo NA NA NA Subterfugio

Wamen NA Pablo Flores NA Ficticia

Double Dutch NA Unknown NA Personal

Pakuni NA Victoria Fromkin, PhD NA FicticiaProfesional

El Esperanto y El Ido 9

El Esperanto y El IdoEl ido /id/ es una versin reformada del esperanto que en 1907 fue escogida oficialmente por la DelegacinInternacional (I.D.) para la Adopcin de una Lengua Auxiliar Internacional.El ido es inteligible en gran parte para los hablantes de esperanto, aunque hay ciertas diferencias en la formacin delvocabulario, en la gramtica y en algunas palabras de diversa funcin gramatical que hacen del ido, ms que unsimple proyecto de reforma, una lengua independiente.

Diferencias respecto al esperanto

Fonologa

Alfabeto

A diferencia del esperanto, el ido no emplea los caracteres con smbolos diacrticos (, , , , , ), quese han mostrado incmodos de escribir en muchos casos y algo ms difciles de aprender. En lugar de ello, el idoemplea slo las 26 letras del alfabeto latino aadiendo dos dgrafos: ch /t/ y sh //.En ido, y son remplazadas por j, y la y remplaza a la j. Adicionalmente, se usa qu /kw/ en lugar delesperanto kv y gu /gw/ en lugar del esperanto gv, a pesar de que esto contradice la lgica que cabra esperarsede la lectura fontica de cada letra por separado (q, g y u).

Acentuacin

Las normas de acentuacin en ido son regulares, y casi tan fciles como en esperanto: todas las palabras polislabasson llanas excepto los verbos infinitivos, que son agudos -as, encontramos nombres como skolo (escuela),telefono (telfono), filozofo (filsofo), kafeo (caf); adjetivos como universala (universal) y verbosconjugados como lernas (aprendo). En cambio, tenemos irar (ir), savar (saber), drinkar (beber), klozar(cerrar), dankar (agradecer) o pensar (pensar).Cuando una palabra termina con una vocal precedida de i o de u, las dos vocales se funden para formar una solaslaba (diptongo), trasladando el acento a la slaba precedente. Ejemplos: familio (familia), linguo (lengua),radio (radio).

Morfologa

Gnero

El esperanto, al igual que la mayora de las lenguas nacionales, considera a todos los sustantivos masculinos mientrasno lleven el sufijo femenino -ino. Esto ha sido ampliamente criticado y se ha propuesto el uso de un sufijo masculino-io, permitiendo que as todos los sustantivos puedan quedar exentos de gnero si no poseen ninguno de estos dossufijos. No obstante, el uso de este sufijo no ha llegado a calar an entre los esperantistas, y siguen considerndosemasculinos oficialmente nombres como: frato, leono, etc.En ido se erradica desde el comienzo esta caracterstica del esperanto, y por ello considera -generalmente- a todos lossustantivos como gnero neutro. As, en ido, frato es hermano/a, fratino es hermana y fratulo es hermano.Sin embargo existen casos en los que el ido tiene dos o tres palabras-raz, aunque ocurre nicamente en unos pocossustantivos, obteniendo una masculina y otra femenina, ej: genitoro (progenitor), patro (padre), matro (madre).


Nombres propios

El esperanto a veces esperantiza los nombres propios y a veces no, dependiendo de muchos factores. La mayorade las capitales y nombres europeos tienen su equivalente en esperanto. El ido, por otro lado, trata la mayora denombres propios como palabras extranjeras, y no los transforma al ido.

Gramtica

Sintaxis

Las frases en ido han de seguir el orden SVO (Sujeto-Verbo-Objeto), como en el espaol, siendo innecesario de estemodo el uso del Acusativo: Me havas la blua libro (Yo tengo un libro azul), La hundo dormas apud pordo (Elperro duerme junto a la puerta).No obstante se puede usar en ido la terminacin del acusativo -n (facultativo) para alterar el orden de las palabras aplacer o cuando el objeto de la frase no es claro. La blua libron me havas es equivalente a Me havas la blua libro(Tengo un libro azul).Las frases interrogativas sufren una inversin, como sucede en muchas lenguas, y en lugar del u esperantista seemplea ka: Ka tu amas me?.

Concordancia

En ido no es necesario que adjetivos y nombres concuerden en nmero. As, mientras en esperanto sera la bluajlibroj (los libros azules), en ido el adjetivo no adquiere forma plural: la blua libri (los libros azules).No obstante vuelve a complicarse un poco la cosa para casos en los que al adjetivo no acompae ningn sustantivoque pueda definir el plural. En estos casos se puede usar una versin plural del artulo la: le.

Pronombres

Pronombres personales

singular plural

primerosegundo tercero

primero segundotercero

familiarformalmasc. fem. neutro todos masc. fem. neutro todos

Espaol yo t (vos) usted l ella ello ---- nosotros/as vosotros/as (ustedes) ellos ellas ---- ellos

Esperanto mi ci vi li i i i ni vi ---- ---- ---- ili

Ido me tu vu il(u) el(u) ol(u) lu ni vi ili eli oli li

Pronombres indefinidos

singular plural

Espaol uno/a unos/as

Esperanto oni oni

Ido on onu


Pronombres determinantes

Singular (i)ca (esto/a) (i)ta (aquello/a)

Plural (i)ci (estos/as) (i)ti (aquellos/as)

Estos cuatro pronombres determinantes pueden fusionarse con los personales para dar nuevos pronombres:

ca ta

ilu ilca (se) ilta (aquello que, el que)

elu elca (sa) elta (aquella que, la que)

olu ilca (eso) olta (lo que)

Sufijos gramaticales

Sufijo Ido Esperanto Espaol

Sustantivo -o (libro) -o libro libro

Sust. plural -i (libri) -oj (libroj) libros

Adjetivo -a (bona) -a (bona) buen/a

Adverbio -e (bone) -e (bone) bien (buenamente)

Infinitivo -ar (havar) -i (havi) tener

Infinitivo pasado -ir (havir) N/A haber tenido

Infinitivo futuro -or (havor) N/A ir a ser

Presente -as (havas) -as (havas) tengo, tienes, ...

Pasado -is (havis) -is (havis) tuve, tuviste, ...

Futuro -os (havos) -os (havos) tendr, tendrs, ...

Imperativo -ez (havez) -u (havu) ten, tengan

Condicional -us (havus) -us (havus) tendra, tendras, ...

Fundamento 12

Fundamento Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Prlogo) Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Gramtica) Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Ejercicios) Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Diccionario Universal)

Fundamento de Esperanto Fundamento de [[w:Esperanto|Esperanto]

Antaparolo Prlogo

Por ke lingvo internacia povu bone kaj regule progresadi kaj porke i havu plenan certecon, ke i neniam disfalos kaj iafacilanima pao de iaj amikoj estontaj ne detruos la laborojn deiaj amikoj estintaj, - estas plej necesa anta io unu kondio: laezistado de klare difinita, neniam tuebla kaj neniam angeblaFundamento de la lingvo. Kiam nia lingvo estos oficialeakceptita de la registaroj de la plej efaj regnoj kaj tiuj iregistaroj per speciala leo garantios al Esperanto tute certanvivon kaj uzatecon kaj plenan sendanerecon kontra iajpersonaj kapricoj a disputoj, tiam atoritata komitato,interkonsente elektita de tiuj registaroj, havos la rajton fari en lafundamento de la lingvo unu fojon por iam iujn deziritajnanojn, se tiaj anoj montrios necesaj; sed is tiu tempo lafundameto de Esperanto

Para que una lengua internacional pueda progresar bien y de forma regular, ypara que tenga la plena certeza de que nunca se derrumbar y de que algn tipode paso descuidado de sus futuros amigos no destruir el trabajo de sus amigosdel pasado, es de primera necesidad, ante todo, una condicin: la existencia deun Fundamento de la lengua claramente definido, que nunca se pueda tocar yque nunca se pueda cambiar. Cuando nuestra lengua sea oficialmente aceptadapor los gobiernos de los principales pases, y estos gobiernos garanticen alEsperanto por una ley especial una vida y uso totalmente ciertos y una completaproteccin contra toda clase de caprichos personales y disputas, entonces uncomit autorizado, elegido de comn acuerdo por esos gobiernos, tendr elderecho de hacer en el fundamento de la lengua por una vez y para siempretodos los cambios deseados, si esos cambios se muestran necesarios; pero hastaese momento el fundamento de Esperanto

devas plej severe resti absolute senana, ar severa netueblecode nia fundamento estas la plej grava kazo por nia isnunaprogresado kaj la plej grava kondio por nia regula kaj pacaprogesado estonta. Neniu persono kaj neniu societo devas havi larajton arbitre fari en nia Fundamento iun e plej malgrandananon! Tiun i tre gravan principon la esperantistoj volu iambone memori kaj kontra la ektuo de tiu i principo ili volu iamenergie batali, ar la momento, en kiu ni ektuus tiun principon,estus la komenco de nia morto.

debe, de la forma ms severa, permanecer absolutamente inalterado, porque unasevera intocabilidad de nuestro fundamento es la causa ms grave de nuestroprogreso hasta hoy y la condicin ms importante para nuestro progreso futuro.Ninguna persona y ninguna sociedad deben tener el derecho de hacerarbitrariamente en nuestro Fundamento ni el ms pequeo cambio! Quieran losesperantistas recordar bien este grave principio y contra la modificacin de esteprincipio quieran ellos siempre batallar con energa, porque el momento en quetoquemos ese principio, sera el comienzo de nuestra muerte.

La silenta intekonsento de iuj esperantistoj jam de tre longatempo la sekvantaj tri verkoj estas rigardataj kiel fundamento deEsperanto:

1.1. La 16-regula gramatiko.2.2. La "Universala Vortaro".3.3. La "Ekzercaro".

Tiujn i tri verkojn la atoro de Esperanto rigardadis iam kielleojn por li, kaj malgra oftaj tentoj kaj delogoj li neniampermesis al si (almena konscie) e la plej malgrandan pekonkontra tiuj i leoj; li esperas ke pro la bono de nia afero ankaiuj aliaj esperantistoj iam rigardos tiujn i tri verkojn kiel lasolan lean kaj netueblan fundamenton de Esperanto.

De acuerdo con un silencioso consenso de todos los esperantistas ya desde muylargo tiempo, las siguientes tres obras son miradas como el fundamento delEsperanto:

1.1. La gramtica de 16 reglas.2.2. El Diccionario Mundial.3.3. El Grupo de Ejercicios.

El autor del Esperanto mirar estas tres obras siempre como leyes para l y, apesar de frecuentes tentaciones y seducciones, nunca se permitir (al menos enforma conciente) ni el ms pequeo pecado contra estas leyes: l espera que, porel bien de nuestra causa, tambin todos los otros esperantistas miren estas tresobras como el nico e intocable fundamento del Esperanto.

Fundamento 13

Por ke ia regno estu forta kaj glora kaj povu sane disvolviadi,estas necese, ke iu regnano sciu, ke li neniam dependos de lakapricoj de tiu a alia persono, sed devas obei iam nur klarajn,tute difinitajn fundamentajn leojn de sia lando, kiuj estas egaledevigaj por la regantoj kaj regatoj kaj en kiuj neniu havas larajton fari arbitre la persona bontrovo ian anon a aldonon.Tiel same por ke nia afero bone progresadu, estas necese, ke iuesperantisto havu la plenan certecon, ke ledonanto por li iamestos ne ia persono, sed ia klare difinita verko. Tial, por metifinon al iuj malkomprenioj kaj disputoj, kaj por ke iuesperantisto sciu tute klare, per kio li devas en io sin gvidi, laatoro de Esperanto decidis nun eldoni nun en formo de unu librotiujn tri verkojn, kiuj la silenta interkonsento de iujesperantistoj jam delonge fariis fundamento por Esperanto, kajli petas, ke la okuloj de iuj esperantistoj estu iam turnataj ne alli, sed al tiu i libro. is la tempo, kiam ia por iuj atoritata kajnedisputebla institucio decidos alie, io, kio trovias en tiu ilibro, devas esti rigardata kiel deviga por iuj; io, kio estaskontra tiu i libro, devas esti rigardata kiel malbona, se i eapartenus al la plumo de la atoro de Esperanto

Para que algn pas sea fuerte y glorioso y pueda desarrollarse sanamente, esnecesario que cada ciudadano sepa que nunca depender de esa o de otrapersona, sino debe obedecer siempre solamente leyes de su pas que sean claras,totalmente definidas y fundamentadas, igualmente obligatorias para todos losgobernantes y gobernados y en las cuales nadie pueda hacer de forma arbitrariasegn su gusto personal ningn cambio o aadidura. De igual manera, para quenuestro asunto progrese bien, es necesario que cada esperantista tenga lacompleta certidumbre de que quien da las leyes para l no ser ninguna persona,sino alguna obra claramente definida. Por eso, para poner punto a todos losmalentendidos y disputas, para que cada esperantista sepa en formacompletamente clara por qu de guiarse en todo, el autor del Esperanto decidiahora editar en forma de un libro esas tres obras que, por silencioso consenso detodos los esperantistas, ya de hace tiempo se hicieron el fundamento para elEsperanto

mem. Nur la supre nomitaj tri verkoj publikigitaj en la libro"Fundamento de Esperanto", devas esti rigardata kiel oficialaj;io alia, kion mi verkis a verkos, konsilas, korektas, aprobas, k.t. p., estas nur verkoj privataj, kiujn la esperantistoj - se ili trovastion i utila por la unueco de nia afero - povas rigardi kielmodela, sed ne kiel deviga.

, y l pide que los ojos de todos los esperantistas estn siempre vueltos no a l,sino a este libro. Hasta el momento, cuando alguna institucin autorizada portodos e indisputada decida en otro lugar, todo lo que se encuentra en este librodebe ser visto como obligatorio para todos; todo lo que est contra este librodebe ser visto como malo, incluso si perteneciera a la pluma misma del autor delEsperanto. Solamente las arriba mencionadas tres obras publicadas en el libroFundamento de Esperanto deben ser vistas como oficiales; todo lo dems queyo escrib o escribir, aconsejo, corrijo, apruebo, etc., son slo obras privadasque los esperantistas si ellos encuentran esto til para la unidad de nuestracausa pueden ver como ejemplar, pero no como obligacin.

Havante la karakteron de fundamento, la tri verkoj represitaj entiu i libro devas anta io esti netueblaj. Tial la legantoj nemiru, ke ili trovos en la nacia traduko de diversaj vortoj en tiu ilibro (precipe en la angla parto) tute nekorektite tiujn samajnerarojn, kiuj sin trovis en la unua eldono de la "UniversalaVortaro". Mi permesis al mi nur korekti la preserarojn; sed se iavorto estis erare a nelerte tradukita, mi in lasis en tiu i librotute senane; ar se ni volus plibonigi, tio i jam estus ano,kiu povus kazi disputojn kaj kiu en verko fundamenta ne povasesti tolerata. La fundamento devas resti severe netuebla e kunekun siaj eraroj. La erareco de la nacia traduko de tiu a alia vortone prezentas grandan malfelion, ar, komparante la kuntekstantradukon en la aliaj lingvoj, oni facile trovos la veran sencon deiu vorto; sed senkompare pli grandan daneron prezentus laanado de la traduko de ia vorto, ar perdinte la severannetueblecon, la verko perdus sian eksterordinaran necesankarakteron de dogma fundamenteco, kaj, trovante en unu eldonoalian tradukon ol en alia, la uzanto ne havos la certecon, ke mimorga ne faros ian alian anon, kaj li perdus sian konfidon kajapogon. Al iuj, kiuj montros al mi ian nebonan esprimon en laFundamenta libro, mi respondos trankvile: jes, i estas eraro, sedi devas resti netuebla, ar i apartenas al la fundamentadokumento, en kiu neniu havas la rajton fari ian anon.

Teniendo el carcter de fundamento, las tres obras reimpresas en este librodeben ante todo ser intocables. Por eso no se admiren los lectores, queencontrarn en la traduccin nacional de diversas palabras en este libro(principalmente en la parte inglesa) completamente sin corregir esos mismoserrores que se encontraron en la primera edicin del Diccionario mundial. Mepermit slo corregir los errores de impresin, pero si una palabra estequivocada o inhbilmente traducida, yo la dej en este libro totalmenteinmodificada, porque si yo quisiera mejorar, esto ya sera un cambio, que podracausar disputas y que en una obra fundamental no puede ser tolerado. Elfundamento debe permanecer severamente intocable hasta con sus errores. Loserrores de la traduccin nacional de esta aquella palabra no presenta una graninfelicidad, porque, comparando el contexto de la traduccin en las otraslenguas, se encontrar fcilmente el sentido de cada palabra; pero presentara unpeligro incomparablemente ms grande el cambio de la traduccin de algunapalabra, porque perdiendo la severa intocabilidad, la obra perdera su necesariocarcter extraordinario de fundamento dogmtico, y encontrando en una edicinotra traduccin que en otra, el usuario no tendra la certeza, de que yo no harmaana cualquier otro cambio, y l perdera su confianza y apoyo. A todos losque me muestren alguna maa expresin en el libro Fundamento, les respondertranquilamente: s, es un error, pero debe permanecer intocable, porquepertenece al documento fundamental, en el que nadie tiene el derecho de hacerningn cambio.

Fundamento 14

La "Fundamento de Esperanto" tute ne devas esti rigardata kiel laplej bona lernolibro kaj vortaro de Esperanto. Ho ne! Kiu volasperfektii en eo:Esperanto, al tiu mi rekomendas la diversajnlernilibrojn kaj vortarojn, multe pli bonajn kaj pli vastajn, kiujestas eldinitaj de niaj plej kompetentaj amikoj por iu nacioaparte kaj el kiuj la plej gravaj estas eldonitaj tre bone kajzorgeme, sub mia persona kontrolo kaj kunhelpo. Sed la"Fundamento de Esperanto" devas trovii en la manoj de iubona esperantisto kiel konstanta gvida dokumento, por ke li boneellernu kaj per ofta enrigardado konstante memorigadu al si, kioen nia lingvo estas oficiala kaj netuebla, por ke li povu ianbone distingi la vortojn kaj regulojn oficialajn, kiuj devas troviien iuj lernoverkoj de Esperanto, de la vortoj kaj regulojrekomendataj private, kiuj eble ne al iuj esperantistoj estaskonataj a eble ne de iuj estas aprobataj. La "Fundamento deEsperanto" devas trovii en la manoj de iu esperantisto kielkonstanta kontrolilo, kiu gardos lin de deflankiado de la vojo deunueco.

El Fundamento de Esperanto de ninguna manera debe ser mirado como elmejor libro de enseanza y diccionario de Esperanto. Oh no! Quien quieraperfeccionarse en Esperanto, a ese le recomiendo los diversos cursos ydiccionarios, mucho mejores y ms vastos, que son editados por nuestros mscompetentes amigos para cada nacin aparte y de los cuales los ms importantesson editados muy buena y cuidadosamente, bajo mi control y colaboracinpersonal. Pero el Fundamento de Esperanto debe encontrarse en las manos decada buen esperantista como un documento de constante gua, para que ltermine de aprender bien, y por una frecuente consulta se recuerde en formaconstante, qu en nuestra lengua es oficial e intocable, para que l pueda siempredistinguir las palabras y reglas oficiales, que deben encontrarse en todos loscursos de Esperanto, de las palabras y reglas recomendadas en forma privada,que posiblemente no son conocidas por todos los esperantistas o posiblementeno son aprobadas por todos. El Fundamento de Esperanto debe encontrarse enlas manos de cada esperantista como un instrumento de control que lo cuidar dedesviarse del camino de unidad.

Mi diras, ke la fundamento de nia lingvo devas esti absolutenetuebla, se e ajnus al ni, ke tiu a alia punkto estas sendubeerara. Tio i povus naski la penson, ke nia lingvo restos iamrigida kaj neniam disvilvios... Ho, ne! Malgra la severanetuebleco de la fundamento, nia lingvo havos la plenan eblonne sole konstante riiadi, sed e konstante pliboniadi kajperfektiadi; la netuebleco de la fundamento nur garantios al nikonstante, ke tiu perfektiado fariados ne per arbitra, interbatalakaj ruiniga rompado kaj anado, ne per nuligado asentagigado de nia isnuna literaturo, sed per vojo matura,senkonfuza kaj sendanera. Pli detale mi parolos pri tio i en laBulonja kongreso; nun mi diros pri tio i nur kelkajn vortojn, porke mia opinio ne ajnu tro paradoksa:

Digo que el fundamento de nuestra lengua debe ser absolutamente intocable,hasta si parece, que esta o aquella parte tiene sin duda un error. Esto puede hacernacer el pensamiento de que nuestra lengua permanecer siempre rgida y nuncase desarrollar Oh, no! A pesar de la severa intocabilidad del fundamento,nuestra lengua tendr la completa posibilidad no slo de enriquecerseconstantemente, sino hasta de mejorarse y perfeccionarse constantemente; laintocabilidad del fundamento slo nos garantizar en forma constante, que eseperfeccionamiento se har no por un rompimiento y cambio arbitrario, entrebatallas y ruinas, no por la anulacin o inutilizacin de la literatura escrita hastahoy, sino por un camino maduro, sin confusiones y sin peligros. Hablar conms detalle sobre esto en el congreso de Boulogne; ahora dir sobre esto sloalgunas palabras, para que mi opinin no parezca demasiado paradjica:

1) Riigadi la lingvon per novaj vortoj oni povas jam nun, perkonsiliado kun tiuj personoj, kiuj estas rigardataj kiel la plejatoritataj en nia lingvo, kaj zorgante pri tio, ke iuj uzu tiujnvortojn en la sama formo; sed tiuj i vortoj devas esti nurrekomendataj, ne altrudataj; oni devas ilin uzadi nur en laliteraturo; sed en korespondado kun personoj nekonataj estasbone iam peni uzadi nur vortojn el la "Fundamento" ar nur pritiaj vortoj ni povas esti certaj, ke nia adresato ilin nepre trovos ensia vortaro. Nur iam poste, kiam la plej granda parto de la novajvortoj estos jam tute matura, ia atoritata institucio enkondukosilin en la vortaron oficialan, kiel "Aldonon al la Fundamento".

1) Ya ahora uno puede enriquecer la lengua con nuevas palabras, porconciliacin con las personas que son vistas como las ms autorizadas en nuestralengua y cuidando que todos usen esas palabras en la misma forma; pero estaspalabras deben ser slo recomendadas, no impuestas; se deben usar slo en laliteratura; pero en correspondencia con personas desconocidas es buenoesforzarse siempre por usar palabras del Fundamento porque slo acerca deesas palabras podemos estar ciertos de que nuestro corresponsal las encontrarsin duda en su diccionario. Slo algo despus, cuando la parte ms grande de lasnuevas palabras est ya madura, algn tipo de institucin autorizada lasintroducir en el diccionario oficial, como Aadido al Fundamento.

2) Se ia atoritata centra institucio trovos, ke tiu a alia vorto aregulo de nia lingvo estas tro neoportuna, i ne devos forigi aani la diritan formon, sed i povos preni formon novan, kiun irekomendos uzadi paralele kun la formo malnova. Kun la tempola formo nova iom post iom elpuos la formon malnovan, kiufarios araismo, kiel ni tion i vidas en iu natura lingvo. Sed,prezentante parton de la fundamento, tiuj i araismoj neniamestos eletitaj, sed iam estos presataj en iuj lernolibroj kajvortaroj samtempe kun la formoj novaj, kaj tiamaniere ni havosla certecon, ke e e la plej granda perfektkiado la unueco deEsperanto neniam estos rompata kaj neniu verko Esperanta e ella plej frua tempo iam perdos sian valoron kaj komprenebleconpor la estontaj generacioj.

2) Si alguna institucin central encontrara que esta o aquella palabra o regla denuestra lengua es demasiado inoportuna, no deber borrar o cambiar la formadicha, pero podr tomar una forma nueva, que recomendar usar en formaparalela con la forma vieja. Con el tiempo la forma nueva poco a poco empujarhacia fuera la forma vieja, que se har un arcasmo, como vemos esto en cadalengua madura. Pero, siendo parte del fundamento, estos arcasmos nunca sernexpulsados, sino que siempre sern impresos en los libros de texto y en losdiccionarios con las formas nuevas, y de esta manera tendremos la certeza, deque hasta en el ms grande perfeccionamiento la unidad del Esperanto nuncaestar rota y ninguna obra en Esperanto ni del tiempo ms temprano perderalguna vez su valor y posibilidad de ser comprendido por las generacionesvenideras.

Fundamento 15

Mi montris en principo, kiamaniere la severa netuebleco de la"Fundamento" gardos iam la unuecon de nia lingvo, nemalhelpante tamen al la lingvo ne sole riiadi, sed e konstanteperfektiadi. Sed en la praktiko ni (pro kazoj jam multajn fojojnpriparolitaj) devas kompreneble esti tre singardaj kun ia"perfektiado" de la lingvo:

1.1. Ni devas tion i fari ne facilanime, sed nur en okazoj deefektiva neceseco.

2.2. Fari tion i (post matura prijuado) povas ne apartaj personoj,sed nur ia centra institucio, kiu havos nedisputeblanatoritatecon por la tuta esperantistaro.

Mostr en principio, de qu manera la severa intocabilidad del Fundamentocuidar siempre la unidad de nuestra lengua, sin impedir a la lengua nosolamente enriquecerse, sino hasta perfeccionarse constantemente. Pero en laprctica nosotros (por causas ya muchas veces discutidas) debemos por supuestotener mucho cuidado con toda clase de perfeccionamiento de la lengua:

1.1. No debemos hacer esto descuidadamente, sino slo con ocasin de unanecesidad efectiva.

2.2. Pueden hacer esto (despus de un juicio maduro) no personas por su cuenta,sino slo alguna institucin central, que tendr indisputada autoridad porparte de todos los esperantistas.

Mi finas do per la jenaj vortoj:

1.1. Pro la unueco de nia afero iu bona esperantisto devas antaio bone koni la fundamenton de nia lingvo.

2.2. La fundamento de nia lingvo devas resti por iam netuebla.3. is la tempo kiam atoritata centra institucio decidos

pligrandigi (neniam ani!) la isnunan fundamenton peroficialigo de novaj vortoj a reguloj, io bona, kio ne troviasen la "Fundamento de Esperanto", devas esti rigardata ne kieldeviga, sed nur kiel rekomendata.

La ideoj, kiujn mi supre esprimis pri la Fundamento deEsperanto, prezentas dume nur mian privatan opinion. Leansankcion ili ricevos nur en tia kazo, se ili estos akceptitaj de launua intenacia kongreso de esperantistoj, al kiu tiu i verko kunekun sia antaparolo estos prezentita.

Termino con las siguientes palabras:

1.1. Para la unidad de nuestra causa todo buen esperantista debe ante todoconocer bien el fundamento de nuestra lengua.

2.2. El fundamento de nuestra lengua debe permanecer por siempre intocable.3. Hasta el tiempo cuando una institucin central autorizada decida agrandar

(nunca cambiar!) el fundamento que ha regido hasta hoy con laoficializacin de nuevas palabras o reglas, todo lo bueno, que no seencuentra en el Fundamento de Esperanto, debe ser visto no comoobligatorio, sino slo como recomendado.

Las ideas que arriba expres sobre el Fundamento de Esperanto, presentan entretanto slo mi opinin privada. Recibirn sancin legal slo en tal caso, si ellashan de ser aceptadas por el primer congreso internacional de esperantistas, alque esta obra junto con su prlogo ser presentada.

L. ZAMENHOF Varsovio, Julio 1905 L. ZAMENHOF Varsovia, Julio 1905

Fundamento de Esperanto para hispanohablantes(Gramtica) Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Prlogo) Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Gramtica) Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Ejercicios) Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Diccionario Universal)

FUNDAMENTA GRAMATIKO (GRAMTICA)DE LA LINGVO ESPERANTO

a) ALFABETO

Aa a Bb b C ts (ts-ts) ch (pecho) Dd d Ee e Ff f

Gg g suave (gato) g (ital.)(giro) Hh h (ingl.)(house) j rojo) Ii i Jj y (doy) j (franc.)(joli)

Kk k Ll l Mm m Nn n Oo o Pp p Rr r suave (pera)

Ss s sh (ingl.)(ship) Tt t Uu u u breve (pausa) V v (ital.)(vita) Zz z (ingl.)(zero)

Observacin 1. La letra es usada nicamente detrs de vocales, en diptongos. Observacin 2. Las imprentasque no dispongan de las letras , , , , , , pueden en su lugar usar ch, gh, hh, jh, sh, u.

b) PARTES DE LA ORACIN

1. El artculo indeterminado no existe; solamente existe un artculo determinado, la, igual para todos los gneros, casos y nmeros. Observacin. El uso del artculo es tal y como en el alemn, francs y otros idiomas. Las

Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Gramtica) 16

personas para quienes el uso del artculo presenta alguna dificultad, pueden absolutamente no usarlo.2. Los sustantivos se forman aadiendo una o a la raz. Para formar el plural se aade la terminacin j al singular.Solo existen dos casos: nominativo y acusativo. La raz con la terminacin o agregada es el nominativo, el acusativoaade una n tras la o. Los dems casos se expresan con la ayuda de preposiciones: el genitivo con de (de), el dativocon al (a), el instrumental (ablativo) con per (con) o con otras preposiciones, segn el sentido. Ej.: la patr|o (elpadre), al la patr|o (al padre), la patr|o|n ([acus.] al padre ), por la patr|o (para el padre), kun la patr|o (con el padre), lapatr|o|j|n ([acus.] a los padres), per la patr|o|j, (mediante los padres), por la patr|o|j (para los padres).3. Los adjetivos se forman aadiendo una a a la raz. Sus casos y nmeros como en el sustantivo. El gradocomparativo se forma con la palabra pli (ms), el superlativo con plej (la ms); Tras el comparativo la palabra quese traduce por ol, y tras el superlativo la palabra de se traduce por el (de entre). Ej.: pli blank|a ol ne|o (msblanco/a que la nieve); mi hav|as la plej bel|a|n patr|in|o|n el iu|j (tengo la madre ms guapa de todas); mi hav|as laplej bon|a|n patr|in|o|n (tengo la mejor madre).4. Los numerales fundamentales (no declinados) son: unu (1), du (2), tri (3), kvar (4), kvin (5), ses (6), sep (7), ok(8), na (9), dek (10), cent (100), mil (1000). Las decenas y centenas se forman por la simple reunin de losmencionados numerales. Para los nmeros ordinales se aade la terminacin del adjetivo a; para los multiplicativos el sufijo obl; para los fraccionarios on; para los colectivos op; para los distributivos la palabra po. Por lo dems,pueden ser usados numerales sustantivados o adverbiados. Ej.: kvin|cent tri|dek tri (533); kvar|a (cuarto), unu|a(primero, primer), du|a (segundo); unu|o (la unidad), cent|o (centena, un centenar); sep|e (en sptimo lugar), unu/e(primeramente), du|e (en segundo lugar); tri|obl|a (triple); kvar|on|o (un cuarto, la cuarta parte), du|on|o (un medio, lamitad); du|op|e (en grupos de dos; de dos en dos), kvar|op|e (de cuatro en cuatro); po kvin (a razn de cinco). 5. Lospronombres personales son: mi (yo), vi (t, Us. Uds., vosotros/as), li (l), i (ella), i (l, ella, ello para animaleso cosas); si, (si, se, reflexivo) ni (nosotros/as), ili (ellos, ellas), oni (se, uno, pronombre plural impersonal). Lospronombres posesivos se forman aadindoles la terminacin a del adjetivo. La declinacin de lospronombres es como en los sustantivos. Ej.: mi|n ([acus.] a mi), mi|a (mio/a), la vi|a|j (los/las vuestros/as).6. El verbo es invariable en las personas y en los nmeros; ej.: mi far|as (yo hago), la patr|o far|as (el padre hace), ilifar|as (ellos hacen). Formas verbales: a) El tiempo presente termina en as; ej.: mi far|as (yo hago) b) El tiempopasado en is: vi far|is (t hiciste/vosotros hicisteis),, li far|is (l hizo) c) El tiempo futuro en os: ili far|os (ellos/asharn) ) El modo condicional [y el subjuntivo] en us: i far|us (ella hara [ hiciera o hiciese]) d) El modo imperativoen u: far|u (haz/haced), ni far|u (hagamos) e) El modo infinitivo en i: far|i (hacer) Participios (y gerundios): Hay dosformas de participio en la lengua internacional, la declinable o adjetiva, y la no-declinable o adverbial. f) Elparticipio activo presente termina en ant: far|ant|a (que est haciendo), far|ant|e (haciendo). g) El participio activopasado en int: far|int|a (que ha hecho), far|int|e (habiendo hecho). ) El participio activo futuro en ont: far|ont|a (quehar o que va a hacer), far'|ont|e (yendo a hacer). h) El participio pasivo presente en at: far|at|a, (que est siendohecho) far|at|e (estando [en ese momento] siendo hecho). ) El participio pasivo pasado en it: far|it|a (hecho, que hasido hecho), far|it|e (habiendo sido hecho). i) El participio pasivo futuro en ot: far|ot|a (que ser hecho, que va a serhecho), far|ot|e, (yendo a ser hecho). Todas las formas del pasivo se obtienen con la ayuda de las respectivas for-masdel verbo est (ser, estar; haber) y el participio pasivo presente o pasado del verbo que se conjuga; la preposicinen el pasivo es de (de). Ej.: i est|as am|at|a de iu|j [participio presente: el asunto se hace ahora] (ella es amada portodos); la pord|o est|as ferm|it|a [participio pasado: el asunto ya est hecho] (la puerta est cerrada).7. Los adverbios se forman aadiendo una e a la raz. Sus grados de comparacin son los mismos que en losadjetivos. Ej.: mi|a frat|o pli bon|e kant|as ol mi (mi hermano canta mejor que yo).8. Todas las preposiciones rigen, por s mismas, el nominativo.c) REGLAS GENERALES9. Toda palabra se pronuncia del mismo modo como se escribe. No existen letras mudas.

Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Gramtica) 17

10. El acento tnico cae siempre sobre la penltima slaba. 11. Las palabras compuestas se forman por la simplereunin de los elementos (races) que las forman (la palabra fundamental va siempre al final); se escribenjuntas como una sola palabra, pero, en obras elementales, separadas por guiones (|,',-). Las terminacionesgramaticales se consideran tambin como palabras autnomas. Ej.: vapor|ip|o (barco de vapor) est formadapor: vapor, ip y o (terminacin de los sustantivos). En las cartas y obras destinadas a quienes ya conocen el idiomainternacional, los guiones que separan las distintas partes de las palabras no se usan. Su objetivo es posibilitar atodos encontrar con fcilidad en el diccionario el significado correcto de cada uno de los elementos de la palabra yas recibir su completo significado, sin hacer necesario ningn tipo de estudio previo de la gramtica.12. Si en la frase ya hay una palabra negativa, se suprime el adverbio ne (no). Ej.: Mi neni|am vid|is (no he vistojams), mi neni|on vid|is (no vi nada).13. En frases que responden a la pregunta a dnde?, las palabras reciben la terminacin del acusativo. Ej.: Kie viestas?, tie [en ese lugar] (Dnde ests?, ah ); kie|n vi ir|as?, tie|n [a ese lugar] (A dnde vas?, ah ); mi ir|asMadrid|o|n, dom|o|n (voy a Madrid, a casa).14. Toda preposicin tiene en Esperanto un sentido invarable y bien determinado, que fija su empleo. No obstante, sitenemos que usar alguna preposicin y el sentido que queremos expresar no indica con toda claridad cual debemosemplear, entonces usaremos la preposicin je, que no tiene significado propio; ej.: oj|i je tio (regocijarse); rid|i je tio(rerse); enu|o je la patr|uj|o (mal de patria [morria]); mal|san|a je la okul|o|j (enfermo de los ojos). La claridad deningn modo sufre por esta regla, ya que en tales casos, todas las lenguas emplean cualquier preposicin, sin msnorma que la costumbre. en la lengua internacional en similares casos siempre se usa solamente la preposicin je. Envez de je se puede emplear tambin el acusativo sin preposicin, si no se teme ninguna clase de ambigedad.15. Las denominadas palabras extranjeras, o sea, las que la mayora de las lenguas han tomado de una mismafuente extranjera, no sufren alteracin al pasar a la lengua internacional, pero adoptan su ortografa y susterminaciones gramaticales. Esa es la norma en lo concerniente a las palabras fundamentales, sin embargo, cuando setrata de las distintas palabras derivadas de una misma raz, es preferible emplear inalterada solamente la palabrafundamental, y formar las dems segn las reglas de la lengua internacional. Ej.: tragedi|o (tragedia), y de estatragedi|a (trgico); teatr|o (teatro), y de esta teatr|a, (teatral), no teatral|a, etc.16. Las terminaciones a del artculo y o del sustantivo en singular pueden en ocasiones suprimirse, y serreemplazadas con un apstrofo por razones de eufona. Ej.: iller' (Shller) en lugar de iller|o; de l' mond|o en lugarde de la mond|o; dom' en lugar de dom|o.

Ekzercaro por hispanparolantoj - kompleta 18

Ekzercaro por hispanparolantoj - kompleta Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Prlogo) Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Gramtica) Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Ejercicios) Fundamento de Esperanto para hispanohablantes (Diccionario Universal)

EKZERCARO DE LA INTERNACIA LINGVO "ESPERANTO"

1,AlfabetoAa, Bb, Cc, , Dd, Ee, Ff, Gg, , Hh, , Ii, Jj, , Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, , Tt, Uu, , Vv, Zz.Aa, Bb, Cc, , Dd, Ee, Ff, Gg, , Hh, , Ii, Jj, , Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, , Tt, Uu, , Vv, Zz.Nomoj de la literoj: a, bo, co, o, do, e, fo, go, o, ho, o, i, jo, o, ko, lo, mo, no, o, po, ro, so, o, to, u, o, vo, zo. 2,Ekzerco de legado.Al. B-lo. P-tro. N-bo. C-lo. Ci-tr no. Cn-to. Sn-to. Sc-no. Sc-o. C-lo. K-lo. O-fi-c- ro. Fa-c-la. L-ca.Pa-c-lo. ar. e-m-zo. i-k-no. i--lo. u. Fe-l-a. C-a. -a. Pro-c-so. Sen--sa. Ec. E. Ek. Da. L-do.Dn-to. Pln-di. El. En. De. T-ni. Sen. V-ro. F-li. Fi-d-la. Tr-fi. G-lo. Grn-da. Gn-to. Gp-so. Gs-to. L-gi.P-go. P-o. is. s-ta. R-i. ar-d-no. Ln-ga. Rg-no. Sg-ni. Gvar-d-o. Ln-gvo. u--do. H-ro. Hi-rn-do.H-ki. Ne-h-la. Pac-h-ro. Ses-h-ra. Bat-h-fo. H-ro. -ro. K-ro. o-l-ro. e-m-o. I-m-ti. F-lo. Br-do.Tr-vi. Prin-tm-po. Min. Fo--ro. Fe--no. I-el. I-am. In. Jam. Ju. Jes. Ju-ris-to. Kra-j-no. Ma-js-ta. Tuj. D-moj.Ru--no. Prj-no. Ba-l-i. P-laj. De--no. Vj-no. Pe-r-i. Ml-plej. Js-ta. us. -ti. a-l-za. ur-nlo. M-jo.Bo-n-o. K-po. Ma-k-lo. Ks-to. Su-k-ro. Ak-vo. Ko-k-to. Li-kv-ro. Pac-k-po. 3.Ekzerco de legado.L-vi. Le-v-lo. Pa-r-li. Mem. Im-pl-ki. Em-ba-r-so. N-mo. In-di-fe-rn-ta. In-ter-na-c-a. Ol. He-r-i.He-ro--no. Fj-no. P-a. Pl-pi. Ri-p-ti. Ar-b-ro. S-ma. St-ri. Si-g-lo. Sis-t-mo. Pe-s-lo. Pe-z-lo. Sn-ti.So-fs-mo. Ci-pr-so. i. P-o. St-lo. t-lo. Vs-to. V-to. Dis--ri. an-c-li. Ta-p-o. Te-o-r-o. Pa-tn-to.U-t-la. n-go. Pl-mo. Tu-ml-to. Plu. L-i. K-u. Ba-l-u. Tra--lo. Pe-r-u. Ne--lo. Fr-lo. Pa-l-no. L-di.E-r-po. Tro--zi. Ho-d-a. V-na. Vr-so. Sl-vi. Zr-gi. Ze-n-to. Zo-o-lo-g-o. A-z-no. Me-z-ro. N-zo.Tre-z-ro. Mez-nk-to. Z-mo. S-mo. Z-no. S-no. P-zo. P-co. P-so. Ne-n-o. A-d-a. Fi-z-ko. Ge-o-gra-f-o.Spi-r-to. Lip-h-ro. In-dg-ni. Ne-n-el. Spe-g-lo. p-no. N-i. R-e. He-r-o. Kon-sc-i. Tra-e-t-ra. He-ro--to.L-e. M-le. P-le. Tra--re. Pa-s-e. Me-t-o. In-e-ni--ro. In- sk-to. Re-sr-vi. Re-zr-vi. 4.Ekzerco de legado.Citrono. Cento. Sceno. Scio. Balau. anceli. Neniel. Embaraso. Zoologio. Reservi. Traire. Hodia. Disiri. Neulo.Majesta. Packapo. Heroino. Pezo. Internacia. Seshora. Cipreso. Stalo. Feino. Plu. Sukero. Gento. Indigni. Sigelo.Krajono. Ruino. Pesilo. Lipharo. Metio. ardeno. Sono. Ladi. Pale. Facila. Insekto. Kiu. Zorgi. Cikano. Traetera.Sofismo. Domoj. Spino. Majo. Signi. Ec. Bonao. Legi. Iel. Juristo. ielo. emio. 5.Patro kaj frato. Leono estas besto. Rozo estas floro kaj kolombo estas birdo. La rozo apartenas al Teodoro. La suno brilas. La patro estas sana. La patro estas tajloro.patro padre.


o terminacin de los sustantivos.kaj y.frato hermano.leono len.esti ser, estar.as terminacin del tiempo presente de los verbos.besto animal.rozo rosa.floro flor.kolombo paloma.birdo ave, pjaro.la artculo definido (el, la, los, las).aparteni pertenecer.al a, hacia.suno sol.brili brillar, lucir.sana sano, saludable.a terminacin del adjetivo.tajloro sastre. 6.Infano ne estas matura homo. La infano jam ne ploras. La ielo estas blua. Kie estas la libro kaj la krajono? La libro estas sur la tablo, kaj la krajono kuas sur la fenestro. Sur la fenestro kuas krajono kaj plumo. Jen estaspomo. Jen estas la pomo, kiun mi trovis. Sur la tero kuas tono.infano nio.ne no.matura maduro.homo hombre, ser humano.jam ya.plori llorar.ielo cielo.blua azul.kie dnde.libro libro.krajono lpiz.sur sobre, encima de (tocando).tablo mesa.kui yacer, estar echado.fenestro ventana.plumo pluma.jen he aqu, he ah.


pomo manzana.kiu quien; que; el cual.n indica el acusativo o complemento directo, tambin indica direccin.mi yo.trovi encontrar, hallar.is terminacin del tiempo pasado de los verbostero tierra.tono piedra. 7,Leono estas forta. La dentoj de leono estas akraj. Al leono ne donu la manon. Mi vidas leonon. Resti kunleono estas danere. Kiu kuraas rajdi sur leono? Mi parolas pri leono.forta fuerte.dento diente.j terminacin que indica el plural.de de; desde.akra agudo, afilado.doni dar.u terminacin del imperativo de los verbos.mano mano.vidi ver.resti quedarse, permanecer.kun con.danero peligro.e terminacin de los adverbios.kuraa valiente, osado, atrevido.rajdi cabalgar, montar.i terminacin del infinitivo de los verbos.paroli hablar.pri acerca de, sobre. 8.La patro estas bona. Jen kuas la apelo de la patro. Diru al la patro, ke mi estas diligenta. Mi amas la patron. Venu kune kun la patro. La filo staras apud la patro. La mano de Johano estas pura. Mi konas Johanon. Ludoviko, donu al mi panon. Mi manas per la buo kaj flaras per la nazo. Anta la domo staras arbo. La patroestas en la ambro.bona bueno.apelo sombrero.diri decir.ke que (conjuncin).diligenta diligente.ami amar, querer.


veni venir; llegar.kune juntos, juntamente.filo hijo.stari estar de pie; encontrarse.apud junto a, al lado de.pura puro; limpio.koni conocer.pano pan.mani comer.per con, por, mediante.buo boca.flari oler, olfatear.nazo nariz.anta ante, delante de.domo casa.arbo rbol.ambro habitacin, cuarto. 9.La birdoj flugas. La kanto de la birdoj estas agrabla. Donu al la birdoj akvon, ar ili volas trinki. La knaboforpelis la birdojn. Ni vidas per la okuloj kaj adas per la oreloj. Bonaj infanoj lernas diligente. Aleksandro nevolas lerni, kaj tial mi batas Aleksandron. De la patro mi ricevis libron, kaj de la frato mi ricevis plumon. Mivenas de la avo, kaj mi iras nun al la onklo. Mi legas libron. La patro ne legas libron, sed li skribas leteron.flugi volar. kanti cantar.agrabla agradable, grato.akvo agua.ar porque, pues, puesto que.ili ellos, ellas.voli querer, desear.trinki beber.knabo muchacho, chico.for lejos, fuera.peli hacer ir; arrear; acuciar.ni nosotros, nosotras.okulo ojo.adi or.orelo odo (rgano); oreja.lerni aprender.tial por eso, por tal motivo.bati golpear; batir.ricevi recibir, obtener.


avo abuelo.iri ir.nun ahora.onklo to.legi leer.sed sino, pero.li l.skribi escribir.letero carta. 10.Papero estas blanka. Blanka papero kuas sur la tablo. La blanka papero jam ne kuas sur la tablo. Jen estas lakajero de la juna fralino. La patro donis al mi dolan pomon. Rakontu al mia juna amiko belan historion. Mine amas obstinajn homojn. Mi deziras al vi bonan tagon, sinjoro! Bonan matenon! ojan feston! (mi deziras alvi). Kia oja festo! (estas hodia). Sur la ielo staras la bela suno. En la tago ni vidas la helan sunon, kaj en lanokto ni vidas la palan lunon kaj la belajn stelojn. La papero estas tre blanka, sed la neo estas pli blanka. Laktoestas pli nutra, ol vino. Mi havas pli frean panon, ol vi. Ne, vi eraras, sinjoro: via pano estas malpli frea, olmia. El iuj miaj infanoj Ernesto estas la plej juna. Mi estas tiel forta, kiel vi. El iuj siaj fratoj Antono estas lamalplej saa.papero papel.blanka blanco.kajero cuaderno, libreta.juna joven (adj.).fralo soltero, mozo.in terminacin que indica el sexo femenino ; ej.: patro padre patrino madre; fiano novio, prometido fianinonovia, prometida; koko gallo kokino gallina. (fralino soltera, seorita).dola dulce; suave.rakonti narrar, contar, relatar.mia mo/a.amiko amigo.bela bello, hermoso, bonito.historio historia.obstina obstinado, terco.deziri desear.vi t, usted(es), vosotros/as.tago da.sinjoro seor.mateno (la) maana.oji alegrarse, regocijarse.festi festejar.kia qu, cual, cmo... (de qu clase)hodia hoy.


en en.hela luminoso, claro.nokto noche.pala plido.luno luna.stelo estrella.neo nieve.pli ms (comparativo).lakto leche.nutri nutrir, alimentar.ol que (comparativo).vino vino.havi tener.frea fresco, reciente, tierno.erari equivocarse, errar.mal indica lo contrario; ej. bona bueno malbona malo, mal; estimi estimar, apreciar malestimi despreciar,menospreciar.el de (origen, material), de entre, desde.iu todo, cada uno(iuj todos).plej ms (superlativo).tiel as, de ese modo.kiel cmo, de qu modo.si s (reflexivo) (sia suyo, su del sujeto).saa sensato, juicioso. 11.La feino.

Unu vidvino havis du filinojn. La pli maljuna estis tiel simila al la patrino per sia karaktero kaj vizao, ke iu, kiu invidis, povis pensi, ke li vidas la patrinon; ili amba estis tiel malagrablaj kaj tiel fieraj, ke oni ne povis vivi kun ili.La pli juna filino, kiu estis la plena portreto de sia patro la sia boneco kaj honesteco, estis krom tio unu el la plejbelaj knabinoj, kiujn oni povis trovi.feino hada.unu uno; un.vidvo viudo.du dos.simila similar, parecido, semejante.karaktero carcter.vizao cara, rostro; semblante.povi poder.pensi pensar; creer (opinar).


amba ambos.fiera orgulloso.oni se, uno (impersonal).vivi vivir.plena lleno, pleno; completo.portreto retrato.la segn, por.ec indica la cualidad; ej. bona bueno boneco bondad; viro hombre, varn. vireco virilidad; virino mujer virineco feminidad; infano nio infaneco niez, infancia.honesta honesto, honrado.krom salvo, excepto; adems de.tio eso, aquello. 12.Du homoj povas pli multe fari ol unu. Mi havas nur unu buon, sed mi havas du orelojn. Li promenas kun trihundoj. Li faris ion per la dek fingroj de siaj manoj. El iaj multaj infanoj unuj estas bonaj kaj aliaj estasmalbonaj. Kvin kaj sep faras dek du. Dek kaj dek faras dudek. Kvar kaj dek ok faras dudek du. Tridek kajkvardek kvin faras sepdek kvin. Mil okcent nadek tri. Li havas dek unu infanojn. Sesdek minutoj faras unuhoron, kaj unu minuto konsistas el sesdek sekundoj. Januaro estas la unua monato de la jaro, Aprilo estas la kvara,Novembro estas la dek-unua, Decembro estas la dek-dua. La dudeka (tago) de Februaro estas la kvindek-unua tagode la jaro. La sepan tagon de la semajno Dio elektis, ke i estu pli sankta, ol la ses unuaj tagoj. Kion Dio kreis enla sesa tago? Kiun daton ni havas hodia? Hodia estas la dudek sepa (tago) de Marto. Georgo Vaington estisnaskita la dudek duan de Februaro de la jaro mil sepcent tridek dua.multe mucho.fari hacer; dar; cometer.nur slo, solamente, nicamentepromeni pasear(se).tri tres.hundo perro.io todo.dek diez.fingro dedo.alia otro.kvin cinco.sep siete.kvar cuatro.ok ocho.mil mil.cent cien.na nueve.ses seis.minuto minuto.


horo hora.konsisti constar (de); consistir (en).sekundo segundo.Januaro Enero.monato mes.jaro ao.Aprilo Abril.Novembro Noviembre.Decembro Diciembre.Februaro Febrero.semajno semana.Dio Dios.elekti elegir, escoger.i el, ella, ello (neutro).sankta santo, sagrado.krei crear.dato fecha.Marto Marzo.naski parir, dar a luz; generar.it terminacin del participio pasivo pasado. 13.ar iu amas ordinare personon, kiu estas simila al li, tial tiu i patrino varmege amis sian pli maljunan filinon, kajen tiu sama tempo i havis teruran malamon kontra la pli juna. i devigis in mani en la kuirejo kaj laboradisenese. Inter aliaj aferoj tiu i malfelia infano devis du fojojn en iu tago iri erpi akvon en tre malproksima lokokaj alporti domen plenan grandan kruon.dari durar.ig hacer, volver, poner; ej. pura puro; limpio purigi limpiar, purificar; morti morir mortigi matar sidi estarsentado sidigi sentar.ordinara ordinario, corriente.persono persona.tiu ese, aquel; sa, aqulla.i indica proximidad; ej. tiu ese, aquel; sa, aqulla. tiu i este, esta; ste, sta; tie ah, all, all tie i aqu, ac.varma caliente; ferviente.eg indica un grado ms alto, aumentativo; ej. pordo puerta pordego portn; varma caliente, ferviente varmegamuy caliente, muy clido; mano mano manego manaza.sama mismo; igual.tempo tiempo; poca; hora.teruro terror, pavor.kontra contra; enfrente de.devi deber, tener que.


kuiri cocinar, cocer, guisar.ej lugar adecuado para; ej. prei rezar, orar, rogar. preejo templo, iglesia; kuiri cocinar, guisar kuirejo cocina.labori trabajar.ad denota duracin de accin; ej. pafo disparo, tiro pafado tiroteo.sen sin.esi cesar, dejar de.inter entre.afero asunto, cuestin; cosa.felia feliz, dichoso.fojo vez.erpi sacar, extraer.tre muy.proksima prximo, cercano.loko lugar, sitio.porti llevar.n indica el acusativo o complemento directo, tambin indica direccin.kruo jarra, jarro, cntaro. 14.Mi havas cent pomojn. Mi havas centon da pomoj. Tiu i urbo havas milionon da loantoj. Mi aetis dekduon(a dek-duon) da kuleroj kaj du dekduojn da forkoj. Mil jaroj (a milo da jaroj) faras miljaron. Unue mi redonasal vi la monon, kiun vi pruntis al mi; due mi dankas vin por la prunto; trie mi petas vin anka poste prunti al mi,kiam mi bezonos monon. Por iu tago mi ricevas kvin frankojn, sed por la hodiaa tago mi ricevis duoblan pagon,t. e. (= tio estas) dek frankojn. Kvinoble sep estas tridek kvin. Tri estas duono de ses. Ok estas kvar kvinonojde dek. Kvar metroj da tiu i tofo kostas na frankojn; tial du metroj kostas kvar kaj duonon frankojn (a dafrankoj). Unu tago estas tricent-sesdek-kvinono a tricent-sesdek-sesono de jaro. Tiuj i du amikoj promenasiam duope. Kvinope ili sin etis sur min, sed mi venkis iujn kvin atakantojn. Por miaj kvar infanoj mi aetisdek du pomojn, kaj al iu el la infanoj mi donis po tri pomoj. Tiu i libro havas sesdek paojn; tial, se mi legos eniu tago po dek kvin paoj, mi finos la tutan libron en kvar tagoj.on indica fraccin; ej. kvar cuatro kvarono un cuarto.da es usado en lugar de de despus de palabras que expresan peso o medida.urbo ciudad, poblacin.loi vivir, habitar, residir.ant terminacin del participio activo presente de los verbos.aeti comprar.a o.kulero cuchara.forko tenedor.re indica repeticin, devolucin, reiteracin.mono dinero.prunti prestar, dejar (prestado); tomar prestado.danki agradecer, dar (las) gracias.


por para; por (en intercambio, precio).peti pedir, solicitar, rogar.anka tambin.post despus de, tras; detrs de.kiam cundo, cuando.bezoni necesitar.obl indica los numerales multiplicativos o multiples; ej. du dos duobla doble.pagi pagartofo tela, pao; material(arc.).kosti costar.iam siempre.op forma el numeral colectivo; ej. du dos duope de dos en dos; tri tres triope de tres en treseti lanzar, arrojar, echar.venki vencer, derrotar; ganar.ataki atacar, arremeter contra.pao pgina.se si (conj. condicional).fini acabar, terminar, finalizar.tuta todo, entero. 15.La feino (Darigo).

En unu tago, kiam i estis apud tiu fonto, venis al i malria virino, kiu petis in, ke i donu al i trinki. Tre volonte,mia bona, diris la bela knabino. Kaj i tuj lavis sian kruon kaj erpis akvon en la plej pura loko de la fonto kajalportis al la virino, iam subtenante la kruon, por ke la virino povu trinki pli oportune. Kiam la bona virinotrankviligis sian soifon, i diris al la knabino: Vi estas tiel bela, tiel bona kaj tiel honesta, ke mi devas fari al vidonacon (ar tio i estis feino, kiu prenis sur sin la formon de malria vilaa virino, por vidi, kiel granda estos laentileco de tiu i juna knabino). Mi faras al vi donacon, darigis la feino, ke e iu vorto, kiun vi diros, el viabuo eliros a floro a multekosta tono.fonto fuente, manantial.ria rico (adj.).viro hombre, varn.volonte con gusto, de buena gana.tuj enseguida, inmediatamente.lavi lavar.sub bajo, debajo de.teni tener (asido), sostener, mantener.oportuna adecuado, oportuno.trankvila tranquilo; sosegado; apacible.soifi tener sed.donaci regalar, obsequiar, donar.


preni tomar, coger.formo forma.vilao pueblo, villa, localidad.entila corts, atento, gentil.e en, en casa de, a, junto a. 16.Mi legas. Ci skribas (anstata ci oni uzas ordinare vi). Li estas knabo, kaj i estas knabino. La tranilotranas bone, ar i estas akra. Ni estas homoj. Vi estas infanoj. Ili estas rusoj. Kie estas la knaboj? Iliestas en la ardeno. Kie estas la knabinoj? Ili anka estas en la ardeno. Kie estas la traniloj? Ili kuas surla tablo. Mi vokas la knabon, kaj li venas. Mi vokas la knabinon, kaj i venas. La infano ploras, ar i volasmani. La infanoj ploras, ar ili volas mani. Knabo, vi estas neentila. Sinjoro, vi estas neentila. Sinjoroj,vi estas neentilaj. Mia hundo, vi estas tre fidela. Oni diras, ke la vero iam venkas. En la vintro oni hejtas lafornojn. Kiam oni estas ria (a riaj), oni havas multajn amikojn.ci t, vos.anstata en vez de, en lugar de.uzi usar, emplear.trani cortar.il instrumento, lo que sirve para; ej. tond' cortar (con tijeras), esquilar tond'il' tijeras; paf' disparar, tirar paf'il'arma de fuego.ruso (un) ruso.ardeno jardn.voki llamar, invocar.voli querer, desear.fidela fiel, leal.vero verdad.vintro invierno.hejti calentar, caldear.forno horno. 17.La feino (Darigo).

Kiam tiu i bela knabino venis domen, ia patrino insultis in, kial i revenis tiel malfrue de la fonto. Pardonu al mi,patrino, diris la malfelia knabino, ke mi restis tiel longe. Kaj kiam i parolis tiujn i vortojn, elsaltis el ia buo trirozoj, tri perloj kaj tri grandaj diamantoj. Kion mi vidas! diris ia patrino kun grandega miro. ajnas al mi, ke elia buo elsaltas perloj kaj diamantoj! De kio tio i venas, mia filino? (Tio i estis la unua fojo, ke i nomis in siafilino). La malfelia infano rakontis al i naive ion, kio okazis al i, kaj, dum i parolis, elfalis el ia buo multegoda diamantoj. Se estas tiel, diris la patrino, mi devas tien sendi mian filinon. Marinjo, rigardu, kio eliras el la buode via fratino, kiam i parolas; u ne estus al vi agrable havi tian saman kapablon? Vi devas nur iri al la fonto erpiakvon; kaj kiam malria virino petos de vi trinki, vi donos in al i entile.insulti insultar.kial por qu.frue temprano, pronto.pardoni perdonar.


longa largo.salti saltar.perlo perla.granda grande, gran.diamanto diamante.miri admirarse, asombrarse.ajni parecer, figurrsele a uno.nomi llamar, nombrar (mencionar).naiva ingenuo, inocente.okazi ocurrir, pasar, acontecer.dum durante, mientras (que).sendi mandar, enviar.kapabla capaz, apto. 18.Li amas min, sed mi lin ne amas. Mi volis lin bati, sed li forkuris de mi. Diru al mi vian nomon. Ne skribu almi tiajn longajn leterojn. Venu al mi hodia vespere. Mi rakontos al vi historion. u vi diros al mi la veron? La domo apartenas al li. Li estas mia onklo, ar mia patro estas lia frato. Sinjoro Petro kaj lia edzino tre amasmiajn infanojn; mi anka tre amas iliajn (infanojn). Montru al ili vian novan veston. Mi amas min mem, vi amasvin mem, li amas sin mem, kaj iu homo amas sin mem. Mia frato diris al Stefano, ke li amas lin pli, ol sin mem. Mi zorgas pri i tiel, kiel mi zorgas pri mi mem; sed i mem tute ne zorgas pri si kaj tute sin ne gardas. Miaj fratojhavis hodia gastojn; post la vespermano niaj fratoj eliris kun la gastoj el sia domo kaj akompanis ilin is ilia domo. Mi jam havas mian apelon; nun seru vi vian. Mi lavis min en mia ambro, kaj i lavis sin en sia ambro. Lainfano seris sian pupon; mi montris al la infano, kie kuas ia pupo. Oni ne forgesas facile sian unuan amon.kuri correr.vespero tarde (final del da).u acaso...? (partcula para preguntar).edzo esposo, marido.montri mostrar; indicar; sealar.nova nuevo.vesti vestir.mem mismo; solo(s), por s mismo.zorgi cuidar; preocuparse; ocuparse (de).gardi guardar, custodiar.gasto husped.akompani acompaar.is hasta.seri buscar.pupo mueco; ttere.forgesi olvidar.facila fcil, sencillo. 19.


La feino (Darigo).

Estus tre bele, respondis la filino malentile, ke mi iru al la fonto! Mi volas ke vi tien iru, diris la patrino, kajiru tuj! La filino iris, sed iam murmurante. i prenis la plej belan arentan vazon, kiu estis en la loejo. Apena ivenis al la fonto, i vidis unu sinjorinon, tre rie vestitan, kiu eliris el la arbaro kaj petis de i trinki (tio i estis tiusama feino, kiu prenis sur sin la formon kaj la vestojn de princino, por vidi, kiel granda estos la malboneco de tiu iknabino). u mi venis tien i, diris al i la malentila kaj fiera knabino, por doni al vi trinki? Certe, mi alportisarentan vazon speciale por tio, por doni trinki al tiu i sinjorino! Mia opinio estas: prenu mem akvon, se vi volastrinki. Vi tute ne estas entila, diris la feino sen kolero. Bone, ar vi estas tiel servema, mi faras al vi donacon,ke e iu vorto, kiun vi parolos, eliros el via buo a serpento a rano.us terminacin del condicional de los verbos.murmuri murmurar.vazo vasija, recipiente.arento plata.apena apenas, casi.ar reunin, conjunto de objetos; ej. arbo rbol arbaro bosque, arbolado, monte; tupo escaln, peldao tuparoescalera.princo prncipe.certa cierto, seguro.speciala especial.opinio opinin.koleri estar enojado, estar enfadado.servi servir, prestar servicio.em propenso, inclinado a; ej. babili charlar babilema charlatn, parlanchn.serpento serpiente.rano rana. 20.Nun mi legas, vi legas kaj li legas; ni iuj legas. Vi skribas, kaj la infanoj skribas; ili iuj sidas silente kaj skribas. Hiera mi renkontis vian filon, kaj li entile salutis min. Hodia estas sabato, kaj morga estos dimano. Hiera estis vendredo, kaj postmorga estos lundo. Anta tri tagoj mi vizitis vian kuzon kaj mia vizito faris al liplezuron. u vi jam trovis vian horloon? Mi in ankora ne seris; kiam mi finos mian laboron, mi seros mianhorloon, sed mi timas, ke mi in jam ne trovos. Kiam mi venis al li, li dormis; sed mi lin vekis. Se mi estussana, mi estus felia. Se li scius, ke mi estas tie i, li tuj venus al mi. Se la lernanto scius bone sian lecionon, lainstruanto lin ne punus. Kial vi ne respondas al mi? u vi estas surda a muta? Iru for! Infano, ne tuu laspegulon! Karaj infanoj, estu iam honestaj! Li venu, kaj mi pardonos al li. Ordonu al li, ke li ne babilu. Petuin, ke i sendu al mi kandelon. Ni estu gajaj, ni uzu bone la vivon, ar la vivo ne estas longa. i volas danci. Morti pro la patrujo estas agrable. La infano ne esas petoli.sidi estar sentado.silenti callar, guardar silencio.hiera ayer.renkonti encontrar(se con), topar.saluti saludar.sabato sbado.


morga maana.dimano domingo.vendredo viernes.lundo lunes.viziti visitar.kuzo primo.plezuro placer.horloo reloj.timi temer.dormi dormir.veki despertar; suscitar.scii saber.leciono leccin.instrui ensear, instruir.puni castigar, penalizar.surda sordo.muta mudo.tui tocar; concernir.spegulo espejo.kara querido; caro, costoso.ordoni ordenar, mandar.babili charlar.kandelo vela, candela.gaja alegre.danci bailar, danzar.morti morir.petoli retozar, juguetear, hacer travesuras.uj que contiene...; ej. pomo manzana pomujo(arc.) manzano; cigaro cigarro, puro cigarujo cigarrera, petaca,purera;; Turko (un) turco. Turkujo Turqua. 21.La feino (Darigo).

Apena ia patrino in rimarkis, i kriis al i: Nu, mia filino? Jes, patrino, respondis al i la malentilulino,eletante unu serpenton kaj unu ranon. Ho, ielo! ekkriis la patrino, kion mi vidas? ia fratino en io estas kulpa;mi pagos al i por tio i! Kaj i tuj kuris bati in. La malfelia infano forkuris kaj kais sin en la plej proksimaarbaro. La filo de la reo, kiu revenis de aso, in renkontis; kaj, vidante, ke i estas tiel bela, li demandis in, kion ifaras tie i tute sola kaj pro kio i ploras. Ho ve, sinjoro, mia patrino forpelis min el la domo.rimarki observar, advertir, notar.krii gritar, chillar.nu pues bien, bueno.jes s.


ek indica una accin que comienza o que es momentnea; ej. kanti cantar ekkanti comenzar a cantar; krii gritar ekkrii exclamar.kulpa culpable.kai ocultar, esconder, tapar.reo rey.asi cazar.demandi preguntar, interrogar.sola solo, nico.pro por, a causa de, debido a.ho oh!ve ay! 22.Fluanta akvo estas pli pura, ol akvo staranta senmove. Promenante sur la strato, mi falis. Kiam Nikodemo batasJozefon, tiam Nikodemo estas la batanto kaj Jozefo estas la batato. Al homo, pekinta senintence, Dio facilepardonas. Trovinte pomon, mi in manis. La falinta homo ne povis sin levi. Ne riprou vian amikon, ar vimem plimulte meritas riproon; li estas nur unufoja mensoginto dum vi estas ankora nun iam mensoganto. Latempo pasinta jam neniam revenos; la tempon venontan neniu ankora konas. Venu, ni atendas vin, Savonto de lamondo. En la lingvo Esperanto ni vidas la estontan lingvon de la tuta mondo. Agusto estas mia plej amatafilo. Mono havata estas pli grava ol havita. Pasero kaptita estas pli bona, ol aglo kaptota. La soldatoj kondukisla arestitojn tra la stratoj. Li venis al mi tute ne atendite. Homo, kiun oni devas jui, estas juoto.flui fluir, discurrir.movi mover, desplazar.strato calle.fali caer.at terminacin del participio pasivo presente de los verbospeki pecar.int indica el participio pasado activo de los verbos.intenci tener la intencin, proponerse.levi levantar, alzar; elevar.riproi reprochar.meriti merecer.mensogi mentir.pasi pasar; atravesar; transcurrir.neniam nunca, jams.ont terminacin del participio activo futuro de los verbos.neniu ningn, ninguno; nadie.atendi esperar, aguardar.savi salvar; librar (de un peligro).mondo mundo.lingvo lengua, idioma; lenguajegrava importante, grave.


pasero gorrin.kapti atrapar, capturar; coger.aglo guila.ot terminacin del participio pasivo futuro de los verbos.soldato soldado.konduki conducir, llevar.aresti arrestar, detener.tra a travs de, por.jui juzgar. 23.La feino (Fino)

La reido, kiu vidis, ke el ia buo eliris kelke da perloj kaj kelke da diamantoj, petis in, ke i diru al li, de kie tio ivenas. i rakontis al li sian tutan aventuron. La reido konsideris, ke tia kapablo havas pli grandan indon, ol io, kiononi povus doni dote al alia fralino, forkondukis in al la palaco de sia patro, la reo, kie li edziis je i. Sed pri iafratino ni povas diri, ke i fariis tiel malaminda, ke ia propra patrino in forpelis de si; kaj la malfelia knabino,multe kurinte kaj trovinte neniun, kiu volus in akcepti, balda mortis en angulo de arbaro.kelke algn, algunos.aventuro aventura.konsideri considerar; tener en cuenta.inda que merece, que es digno de.doto dote.palaco palacio.i hacerse, volverse, ponerse; ej. pala plido palii palidecer; sidi estar sentado sidii sentarse.je se traduce por diferentes preposiciones, su significado lo sugiere con facilidad el sentido de la frase.propra propio, peculiar.akcepti aceptar; acoger; recibir.balda pronto, prximamente.angulo ngulo; rincn; esquina. 24.Nun li diras al mi la veron. Hiera li diris al mi la veron. Li iam diradis al mi la veron. Kiam vi vidis nin en lasalono, li jam antae diris al mi la veron (a li estis dirinta al mi la veron). Li diros al mi la veron. Kiam vi venosal mi, li jam antae diros al mi la veron (a li estos dirinta al mi la veron; a anta ol vi venos al mi, li diros al mi laveron). Se mi petus lin, li dirus al mi la veron. Mi ne farus la eraron, se li antae dirus al mi la veron (a se liestus dirinta al mi la veron). Kiam mi venos, diru al mi la veron. Kiam mia patro venos, diru al mi antae laveron (a estu dirinta al mi la veron). Mi volas diri al vi la veron. Mi volas, ke tio, kion mi diris, estu vera (a mivolas esti dirinta la veron).salono saln, sala.os terminacin del tiempo futuro de los verbos 25.Mi estas amata. Mi estis amata. Mi estos amata. Mi estus amata. Estu amata. Esti amata. Vi estas lavita. Vi estis lavita. Vi estos lavita. Vi estus lavita. Estu lavita. Esti lavita. Li estas invitota. Li estis invitota. Li estos invitota. Li


estus invitota. Estu invitota. Esti invitota. Tiu i komercao estas iam volonte aetata de mi. La surtuto estasaetita de mi, sekve i apartenas al mi. Kiam via domo estis konstruata, mia domo estis jam longe konstruita. Misciigas, ke de nun la uldoj de mia filo ne estos pagataj de mi. Estu trankvila, mia tuta uldo estos pagita al vibalda. Mia ora ringo ne estus nun tiel longe serata, se i ne estus tiel lerte kaita de vi. La la projekto de lainenieroj tiu i fervojo estas konstruota en la daro de du jaroj; sed mi pensas, ke i estos konstruata pli ol tri jarojn. Honesta homo agas honeste. La pastro, kiu mortis anta nelonge (a anta nelonga tempo), lois longe en niaurbo. u hodia estas varme a malvarme? Sur la kameno inter du potoj staras fera kaldrono; el la kaldrono, enkiu sin trovas bolanta akvo, eliras vaporo; tra la fenestro, kiu sin trovas apud la pordo, la vaporo iras sur la korton.inviti invitar.komerci comerciar.a hecho de ... o poseyendo la cualidad de; ej. mola blando molao cosa o parte blanda; malnova viejo, antiguo malnovao algo viejo o antiguo; frukto fruto, fruta fruktao comida (hecha) a base de frutos/as.sekvi seguir; resultar.konstrui construir.uldi deber, adeudar.oro oro.ringo anillo, aro, sortija.lerta hbil, diestroprojekto proyecto, plan.ineniero ingeniero.fero hierro.vojo camino, va; senda; recorrido.agi obrar, actuar.pastro sacerdote, pastor.kameno chimenea.poto vasija, pote; olla, cazuela.kaldrono caldera, caldero.boli hervir, ebullir.vaporo vapor.pordo puerta.korto patio, corral. 26.Kie vi estas? Mi estas en la ardeno. Kien vi iras? Mi iras en la ardenon. La birdo flugas en la ambro (= iestas en la ambro kaj flugas en i). La birdo flugas en la ambron (= i estas ekster la ambro kaj flugas nun enin). Mi vojaas en Hispanujo. Mi vojaas en Hispanujon. Mi sidas sur seo kaj tenas la piedojn sur benketo. Mi metis la manon sur la tablon. El sub la kanapo la muso kuris sub la liton, kaj nun i kuras sub la lito. Superla tero sin trovas aero. Anstata kafo li donis al mi teon kun sukero, sed sen kremo. Mi staras ekster la domo, kajli estas interne. En la salono estis neniu krom li kaj lia fianino. La hirundo flugis trans la riveron, ar trans larivero sin trovis aliaj hirundoj. Mi restas tie i la la ordono de mia estro. Kiam li estis e mi, li staris tutan horonapud la fenestro. Li diras, ke mi estas atenta. Li petas, ke mi estu atenta. Kvankam vi estas ria, mi dubas, u viestas felia. Se vi scius, kiu li estas, vi lin pli estimus. Se li jam venis, petu lin al mi. Ho, Dio! kion vi faras! Ha, kiel bele! For de tie i! Fi, kiel abomene! Nu, iru pli rapide!


ekster fuera de; salvo.vojai viajar.piedo pie; pata (de animal, mueble)benko banco (asiento).et indica un grado menor, diminutivo; ej. muro muro, pared; mureto muro bajo; ridi rer(se) rideti sonrer.meti poner, colocar, meter.kanapo canap.muso ratn.lito cama, lecho.super sobre, (por) encima de (sin contacto).aero aire.kafo caf.teo t.sukero azcar.kremo nata; crema.interne dentro, en el interior, por dentro.fiano novio, prometido.hirundo golondrina.trans al otro lado de, ms all de, tras.rivero ro.estro jefe.atenta atento, cuidadoso.kvankam aunque, si bien.dubi dudar.estimi estimar, apreciar.fi puf, uf (interj. de asco).abomeno aversin, odio.rapida rpido, veloz. 27.La artikolo la estas uzata tiam, kiam ni parolas pri personoj a objektoj konataj. ia uzado estas tia sama kiel en laaliaj lingvoj. La personoj, kiuj ne komprenas la uzadon de la artikolo (ekzemple rusoj a poloj, kiuj ne scias alianlingvon krom sia propra), povas en la unua tempo tute ne uzi la artikolon, ar i estas oportuna sed ne necesa.Anstata la oni povas anka diri l' (sed nur post prepozicio, kiu finias per vokalo). Vortoj kunmetitaj estaskreataj per simpla kunligado de vortoj; oni prenas ordinare la purajn radikojn, sed, se la bonsoneco a la klarecopostulas, oni povas anka preni la tutan vorton, t. e. la radikon kune kun ia gramatika finio. Ekzemploj: skribtabloa skribotablo (= tablo, sur kiu oni skribas); internacia (= kiu estas inter diversaj nacioj); tutmonda (= de la tutamondo); unutaga (= kiu daras unu tagon); unuataga (= kiu estas en la unua tago); vaporipo (= ipo, kiu sin movasper vaporo); matenmani, tagmani, vespermani; abonpago (= pago por la abono).artikolo artculo.tiam entonces.objekto objeto, cosa material.


tia tal (clase), semejante; as.kompreni comprender, entender.ekzemplo ejemplo.polo (un) polaco.necesa necesario.prepozicio preposicin (gram.).vokalo vocal.kunmeti juntar; componer.simpla simple; sencillo.ligi atar, amarrar, unir.radiko raz.soni sonar.klara claro, lmpido; comprensible.postuli exigir.gramatiko gramtica.nacio nacin.diversa diverso; (en pl.) distintos, varios.ipo barco, buque, navo.matenmani desayunar.aboni abonarse, suscribirse. 28.iuj prepozicioj per si mem postulas iam nur la nominativon. Se ni iam post prepozicio uzas la akuzativon, laakuzativo tie dependas ne de la prepozicio, sed de aliaj kazoj. Ekzemple: por esprimi direkton, ni aldonas al la vortola finon n; sekve: tie (= en tiu loko), tien (= al tiu loko); tiel same ni anka diras: la birdo flugis en la ardenon, surla tablon, kaj la vortoj ardenon, tablon staras tie i en akuzativo ne ar la prepozicioj en kaj sur tion ipostulas, sed nur ar ni volis esprimi direkton, t. e. montri, ke la birdo sin ne trovis antae en la ardeno a sur latablo kaj tie flugis, sed ke i de alia loko flugis al la ardeno, al la tablo (ni volas montri, ke la ardeno kaj tablo neestis la loko de la flugado, sed nur la celo de la flugado); en tiaj okazoj ni uzus la finion n tute egale u iaprepozicio starus a ne. Morga mi veturos Parizon (a en Parizon). Mi restos hodia dome. Jam estas tempoiri domen. Ni disiis kaj iris en diversajn flankojn: mi iris dekstren, kaj li iris maldekstren. Flanken, sinjoro! Mi konas neniun en tiu i urbo. Mi neniel povas kompreni, kion vi parolas. Mi renkontis nek lin, nek lian fraton(a mi ne renkontis lin, nek lian fraton).nominativo nominativo (gram.).iam en algn tiempo, alguna vez, un da.akuzativo acusativo (gram.).tie ah, all, all.dependi depender.kazo causa, motivo.esprimi expresar, enunciar.direkti dirigir, conducir.celi apuntar (un arma); tener como meta.


egala igual; mismo.ia algn, alguna, de alguna clase.veturi viajar (ir en vehculo).dis indica separacin, dispersin; ej. iri ir disiri separarse, dispersarse; semi sembrar dissemi diseminar,dispersar; iri rasgar disiri desgarrarflanko lado, costado.dekstra derecho.neniel de ninguna manera.nek nek ni ni (conj.). 29.Se ni bezonas uzi prepozicion kaj la senco ne montras al ni, kian prepozicion uzi, tiam ni povas uzi la komunanprepozicion je. Sed estas bone uzadi la vorton je kiel eble pli malofte. Anstata la vorto je ni povas anka uziakuzativon sen prepozicio. Mi ridas je lia naiveco (a mi ridas pro lia naiveco, a: mi ridas lian naivecon). Je lalasta fojo mi vidas lin e vi (a: la lastan fojon). Mi veturis du tagojn kaj unu nokton. Mi sopiras je mia perditafelio (a: mian perditan felion). El la dirita regulo sekvas, ke se ni pri ia verbo ne scias, u i postulas post si laakuzativon (t. e. u i estas aktiva) a ne, ni povas iam uzi la akuzativon. Ekzemple, ni povas diri obei al la patrokaj obei la patron (anstata obei je la patro). Sed ni ne uzas la akuzativon tiam, kiam la klareco de la senco tion imalpermesas; ekzemple: ni povas diri pardoni al la malamiko kaj pardoni la malamikon, sed ni devas diri iampardoni al la malamiko lian kulpon.senco sentido; significado (de palabra, frase).komuna comn.ebla posible, factible.ofte a menudo, frecuentemente.ridi rer(se).lasta ltimo.sopiri ansiar, suspirar; anhelar; aorar.regulo regla (norma, principio).verbo verbo (gram.).obei obedecer.permesi permitir. 30.Ia, ial, iam, ie, iel, ies, io, iom, iu. La montritajn na vortojn ni konsilas bone ellerni, ar el ili iu povas jam fari alsi grandan serion da aliaj pronomoj kaj adverboj. Se ni aldonas al ili la literon k, ni ricevas vortojn demandajn arilatajn: kia, kial, kiam, kie, kiel, kies, kio, kiom, kiu. Se ni aldonas la literon t, ni ricevas vortojn montrajn: tia, tial,tiam, tie, tiel, ties, tio, tiom, tiu. Aldonante la literon , ni ricevas vortojn komunajn: ia, ial, iam, ie, iel, ies,io, iom, iu. Aldonante la prefikson nen, ni ricevas vorto

120877213 Diccionario de Esperanto

Documents

Transcript of 120877213 Diccionario de Esperanto