004 Mexico entre culturas-revista

www.mexicoentreculturas.com

N.004 – julio-agosto

Ejemplar Gratuito

2012

N.004 – julio-aŭgusto

Ekzemplero Senkosta

“Fomentando el diálogo entre culturas”

Colaboradores Raúl Rodríguez González Floreal Martorell (Francia)

Fotogra.as Archivo de Raúl Rodríguez González

Archivo de Floreal Martorell Archivo México entre culturas

Agradecimientos Floreal Martorell de Vinilkosmo

México entre culturas es una publicación bimensual y Trilingüe (español-‐esperanto-‐ingles) Edición No.4 de Julio-‐Agosto 2012. Propiedad de Gilda Muñoz Bonilla. Número de CerVficado de Reserva otorgado por el InsVtuto Nacional del Derecho de Autor No. 04-‐2011-‐090212384200-‐102. Número de CerVficado de Licitud de Título (en trámite). Número de CerVficado de Licitud de contenido (en trámite). Domicilio de la publicación: Plaza Villa Mexicana Local J2, Av. Riverol entre Calles 1ra. y 2da., Ensenada B.C. Impreso por Castañeda Express S.A. DE C.V. Espinoza 1022, Zona Centro, Ensenada, B.C. México Distribución propia en las ciudades de Tijuana, Ensenada, Rosarito, Tecate y Mexicali. Ejemplar gratuito, ingresos provenientes de la venta de publicidad. Gilda Muñoz Bonilla y sus colaboradores no asumen responsabilidad alguna por el contenido editorial, publicitario o promocional que aparezca en la revista, y no representan necesariamente el punto de vista del editor.

Siguenos en :

Dirección general y Editorial Gilda Muñoz Bonilla

[email protected]

Consejero Editorial José de Jesús Cueva Pelayo

Diseño Michelle Godoy Muñoz

Circulación, promoción general y traducciones Gilda Muñoz Bonilla

Circulación y promoción, ciudad Ensenada Gilda Bonilla Fernandez

[email protected]

Directorio


Krokodilu: Viene de la raíz en Esperanto Krokodil que se refiere al animal cocodrilo y que usando la palabra como verbo en Esperanto Vene otro significado, se refiere al uso de idioma Esperanto junto con otro idioma.

Esperanto: Idioma internacional reconocido por la UNESCO desde 1954

Tijuana

Salón de la fama, Tijuana Baja California México

Parque Miguel Hidalgo, Tecate, Baja California México

Parque de la ciudad, Mexicali, Baja California México

Entrada a Ensenada, Baja California México

Playas de Rosarito, Baja California México

Indice

Editorial

Invitando en esta ocasión a la República DemocráVca del Congo, con su música y en general la música africana que sirve de inspiración en IdenKdades a la niñez Vjuanense que reclama su derecho a vivir en paz, con armonía desde la Baja California.

California, presentado en Transfronterizo, el origen de su nombre, su leyenda, encantador y mágico como su vecino del este, Sonora, nuestro estado invitado, que con su gran desierto que divide geográficamente a las Californias del resto de México ha influido y sigue influyendo en el curso de nuestra historia.

6 IdenVdades información proporcionada por Cecut

8 Crónica en el Desierto de Sonora Fuente: ALAMAR Antología 1997-‐2007

10 El Sahuaro del desierto

Por: México entre culturas

12 Descubre Alamos Por: México entre culturas

16 Transfronterizo Por: Raúl Rodríguez González

24 Ritmos del corazón de África Por : México entre culturas con información cortesía de Floreal Martorell


Indekso


6 Identecoj informo de Cecut

8 Kronikoj de la dezerto de Sonora Fonto: ALAMAR Antología 1997-‐2007

10 La Saguaro de la dezerto

de: México entre culturas

12 Malkovru Alamos de: México entre culturas

16 Translandimano de: Raúl Rodríguez González

24 Ritmoj el la koro de Afriko de: México entre culturas per informo, ĝenKleco de Floreal Martorell

Eldono

Invitante en ĉi Vu okazo al la DemokraVka Respubliko de Kongo, per ĝia muziko kaj ĝenerale la afrika muziko kiu inspiras en Identecoj al la Tihuana infanaro kiu postulas sian rajton vivi pace, kun harmonio ekde la Baja California.

Ĝiaflanke, California (Kalifornio) prezenVta en Translandimano, la deveno de la nomo, ĝia legendo, ĉarma kaj magia kiej la orienta najbaro, Sonora, nia ŝtato inviVta, kiu per si granda dezerto kiu dividas geografie al la kalifornioj de la resto de Meksiko influis kaj daŭre influas la kurson de nia historio.

Fotografías: México entre culturas

6 www.mexicoentreculturas.com

Tijuana, B.C.-‐ “IdenVdad-‐es” es un espectáculo musical que aborda mediante música afrocaribeña y ritmos laVnoamericanos reflexiones sobre quiénes somos, de dónde venimos y quiénes son nuestros ancestros, entre otros temas que Venen relación con el qtulo del espectáculo, que presentaron en el escenario de la Sala de Espectáculos del Centro Cultural Tijuana los integrantes del Coro Red Arcoíris en el concierto “IdenVdad-‐es”, acompañados por el Ensamble de Percusión del Centro de Artes Musicales bajo la dirección del maestro Eduardo García Barrios.

Fueron guiando a los presentes por las diversas etapas de la evolución humana. Portando un color del arcoíris en su camiseta, los niños dieron vida a una narración que inicia justo en el origen de la vida y entre cantos, coreograras grupales e intervenciones corales, los pequeños fueron guiando a los presentes por las diversas etapas de la evolución humana y abordando incluso algunos problemas sociales como la discriminación.

“Identeco-j” Tijuana, B.C.- “Identeco-j” estas muzika spektaklo kiu traktas per muziko afro-karibia kaj ritmoj latinamerikaj pripensojn pri kiuj ni estas, de kie ni venas kaj kiuj estas niaj prapatroj, inter aliaj temoj kiuj havas rilaton kun la titolo de la spektaklo, kiuj prezentis en la scenejo de la Salo de Spektakloj de la Kultura Centro de Tijuana la anoj de la Koro Ĉ ielarka Reto en la koncerto “identeco-j”, akompanitaj de la Ensemblo de Perkutado de la Centro pri Muzicaj Artoj sub la direkto de la majstro Eduardo García Barrios.

Ili gvidis al la ĉeestantoj tra la diversaj etapoj de la homa evoluado . Portante koloron de la ĉielarko sur sia ĉemizo, la infanoj vivigis rakonton kiu komenciĝas ĝuste en la origino de la vivo kaj inter kantoj, grupaj koreografioj kaj ĥ oraj intervenoj, la etaj gvidis al la ĉeestantoj tra la diversaj etapoj de la homa evoluado kaj traktis eĉ kelkajn sociajn problemojn kiel la diskriminacion.

“Identidad-es” Música afrocaribeña

y ritmos latinoamericanos

Abordando algunos problemas sociales


México

Reclaman su derecho a vivir en paz, con armonía, a que se les brinde un mundo donde reine el amor y el respeto. Algunos de los temas comparten por medio de sus letras algunos de los deseos de la niñez Vjuanense que reclaman su derecho a vivir en paz, con armonía, a que se les brinde un mundo donde reine el amor y el respeto a su condición de edad y género. Reclaman y a la vez invitan a la toma de conciencia sobre el cuidado del planeta.

El programa que presentaron la tarde del martes 12 de junio incluyó los temas Obiero, Pata Pata, Son de los diablos, Carnavalito, Popurrí Veracruzano, 12 de octubre, Flor de Río y Niños y Niñas de Tijuana. El Coro Red Arcoíris está integrado por niños de la Escuela Primaria Miguel Guerrero, la Casa Hogar Santa Teresita del Niño Jesús y Casa Hogar Belén, y trabaja bajo la dirección escénica y coreográfica de Rossana Peñaloza, mientras que Edna Marqnez Vene a su cargo la dirección musical y vocal. El programa Arcoíris del Cecut es un modelo de enseñanza arqsVca mulVdisciplinaria que busca contribuir a la formación y desarrollo de nuevos talentos. Cuenta con un diseño curricular estructurado por competencias y apegado a los planteamientos de la Reforma Integral de Educación Básica.

Se trata de un proyecto en el que todos los que trabajan en él han logrado involucrarse y senVrse orgullosos, pues saben que no se trata solamente de un proyecto, sino de un modelo educaVvo que han ido construyendo juntos y el cual buscan conVnuar, reorientar y fortalecer cada vez más, con la parVcipación y experiencia de arVstas y creadores locales, así como con la orientación de especialistas nacionales e internacionales.

El programa Arcoíris, actualmente cuenta con más de mil parIcipantes. Debido a la gran canVdad de niños parVcipantes en el programa Arcoíris, actualmente más de mil, en el escenario se presentó sólo una muestra representaVva del trabajo desarrollado en los talleres de enseñanza arqsVca que se imparten en diferentes disciplinas: literatura, teatro, danza, música y demás.

Si se interesa en el resto de nuestras acVvidades le invitamos a consultar nuestro portal www.cecut.gob.mx

Ili postulas sian rajton al la vivo pace, kun harmonio, ke oni donos al ili mondon kie regu la amon kaj respekton. Kelkaj de la temoj kundividas per siaj tekstoj kelkajn el la deziroj de la Tihuana infanaro kiu postulas sian rajton al la vivo pace, kun harmonio, ke oni donos al ili mondon kie regu la amon kaj respekton al sia kondiĉo pri aĝo kaj ĝenro. Ili postulas kaj samtempe invitas al la konscioo pri la zorgo de la planedo.

La programo kiun ili prezentis marde vespere la 12an de junio inkludis la temojn Obiero, Anasino Anasino, Sono de la diablo, Karnavaleto, Muzikmiksaĵo Veracruzana, 12a de Oktobro, Floro de la Rivero kaj Geinfanoj de Tihuano. La koro Ĉ ielarka Reto estas integrita de infanoj de la bazlernejo Miguel Guerrero, la orfejo Sankta Teresita de la Infano Jesuo kaj orfejo Belen, kaj laboras sub la gvido scena kaj koreografia de Rossana Peñaloza, dum Edna Martínez respondecas pri muzuko kaj vokalo. La programo Ĉ ielarko de la Cecut estas modelo pri arta instruado plurdisciplina kiu serĉas kontribui al la formado kaj disvorvigo de novaj talentoj. Kalkulas kun strukturita kursaro laŭ kapablecoj kaj ligita al la proponoj de la Reformo Integrala de la Baza Edukado.

Temas pri projekto en kiuj ĉiuj kiuj laboras en ĝ i atingis engaĝi kaj senti sin fieraj, ĉar ili scias ke ne temas nur pri projekto, sed pri eduka modelo kiujn ili kune daŭre konstruas kaj kiun serĉas daŭrigi, reorienti kaj plifortigi ĉiufoje pli kun la partopreno kaj sperto de artistoj kaj lokaj kreantoj, tiel kiel la gvido de specialistoj naciaj kaj internaciaj.

La programo Ĉielarko, nuntempe kalkulas kun pli ol mil partoprenantoj. Pro la granda kvanto de infanoj partoprenantaj en la programo Ĉielarko , nuntempe pli ol mil, sur la scenejo nur prezentiĝis specimeno de la laboro disvolvita en la metiejoj pri arta eduko kiuj estas ofertataj en diversaj disciplinoj: literatura, teatro, danco, muziko kaj ceteraj. Se vi interesiĝas pri la ceteraj el niaj agadoj ni invitas vin konsulti nia paĝaro www.cecut.gob.mx


Crónica en el Desierto de Sonora Fuente: ALAMAR Antología 1997-‐2007 Taller de Literatura, InsKtuto Tecnológico de Tijuana

Autora: María Teresa López Avedoy

Erguido simplemente. Espinas bailan estridentes por entre todo su fondo pálido, en el fondo de las siete treinta. El polvo ocre hiere los talones de la arena en locuras movedizas. Nadie a kilómetros a la redonda: n-‐a-‐d-‐i-‐e. La sequía enmarca el follaje, cruza montañas, carreteras y párpados en convergencia solitaria. Un azul se desprende tras los cerros. Matorrales rugosos; vientres acumulándose: el desierto es la portada de un libro espeso en distancias. Nadie. Curvas, rectas y verVcales tardecitas. Las espinas, sus filos, son, están, crecen y expanden su naturaleza aguda bajo la dermis, entre las uñas. Dispersos los cactus en direcciones múlVples. Se palpa, se recuerda.

Fonto: ALAMAR Antologio 1997-‐2007 MeKejo pri Literaturo, InsKtuto Tecnológico de Tijuana

Aŭtorino: María Teresa López Avedoy

Starantaj simple. Pikiloj dancas raŭke inter sia tuta fundo pala, en la fundo de la sepa kaj tridek. La polvo okra vundas la kalkanojn de la sablo en frenezoj ŝanĝiĝantaj. Neniu je kilometroj ĉirkaŭe: n-e-n-i-u.

La sekeco enkadras la foliaron, transiras montojn, vojojn kaj palpebrojn en konverĝeco solema. Bluo eliĝas trans la montetoj. Arbustaro sulkohava; ventroj akumuliĝas: la dezerto estas la koverto de libro dika je distancoj. Neniu. Kurbaj, rektaj kaj vertikalaj vesperetoj. La pikiloj kaj ĝ iaj eĝoj, estas, kreskas kaj pligrandigas sian naturon akran sub la dermo, inter la ungoj. Disaj la kaktoj en multnombraj direktoj. Palpiĝas, rememoriĝas.

Foto: M

éxico en

tre cultu

ras


Postes de luz: cenVnelas piadosos desde el perímetro de asfalto. Ni una lámpara VnVnea, ni una es parqcula diminuta en la callosidad de la espalda milenaria que es esta Verra.

Longitudes áridas, se presienten más allá del vidrio desde aquí, desde el asiento; nos disolvemos en la magnitud intemporal de la planicie, sin aceras, sin perros. Luego el día se agrieta. Este lugar ciñe con rabia la humedad imaginaria entre las piedras. Es la gran cinta amarilla prendida a la reVna, instalada en dientes, en gargantas.

EstáVco, el desierto en la ventana corre, a no se cuantos kilómetros por hora. Respira, suda, completamente estáVco. Mientras, el camión resulta ser apenas, apunte para un eco.

Para los que cruzan el desierto.

Lampŝirmiloj: piaj sentineloj ekde la perimetro de asfalto. Nek lampo tintas, nek estas eta ero en la kalaĵo de la dorso jarmila kiu estas la tero. Longecoj aridaj, antaŭsentiĝas preter la vitro ekde ĉi tie, ekde la seĝo; ni dissolviĝas en la grandeco sentempa de la ebenaĵo, sentrotuara, sen hundoj.

Poste la tago fendiĝas. Ĉ i tiu loko zonas kolere la humidon imaginaran inter la ŝtonoj. Estas la granda bando flava alkroĉiĝinta al la retino, instalita sur dentoj, en gorĝoj.

Statike, la dezerto en la fenestro kuras, mi ne scias je kiom da kilometroj por horo. Enspiras, svitas, tute statike. Dume, la buso rezultas esti apenaŭ, celon por eĥo.

Por Kuj kiuj transiras la dezerton.

Foto: México entre culturas


El Sahuaro del desierto Por: México entre culturas

Foto: M

éxico en

tre cultu

ras

Flora del desierto, México


En pleno desierto del Estado de Sonora donde en el verano podrías pensar que estas justo al lado opuesto al paraíso, ahí se encuentran estos gigantes de la flora, los Sahuaros, que llegan a tener una altura de 15 metros y un peso de 10 toneladas donde el 80% es agua la cual podría ser nuestra única alternaVva de vida de perderse en esta Verra hosVl.

Los longevos de hasta 200 años pertenecen a la familia de las cactáceas y sus semillas y frutos son un buen alimento para la fauna que logra burlar sus espinas.

No has de querer que te llegue la noche, pues sus formas se confunden con humanos gigantes de fuertes brazos. Estos brazos que empiezan a salir no antes de sus 65 años de vida, y es cuando el Sahuaro comienza a florecer para producir semillas.

Las flores del Sahuaro son flores de la noche que se van con el día, son blancas y se les puede ver en abril y junio, y aunque producen millones de semillas tal vez una sobreviva.

En plena dezerto de la ŝtato de Sonora en Méksiko, kie dum somero vi povus pensi ke vi estas ĝuste en la mala flanko de la paradizo, tie troviĝas ĉi tiuj gigantaj de la flaŭro, la Saguaroj, kiuj atingas altecon je 15 metroj kaj pezon je 10 tunoj el kiu la 80 procento estas akvo kiu povus esti nia unika alternativo por vivo en la kazo de perdiĝi en ĉi tiu tero malfavora.

La longvivaj de ĝis 200 jaroj apartenas al la familio de la kaktacoj kaj ĝ iaj semoj kaj fruktoj estas bona manĝo por faŭno kiu sukcesas moki ĝiajn pikilojn.

Vi ne volos ke la nokto atingos vin, ĉar ĝiaj formoj konfuziĝas kun homoj gigantaj kun fortaj brakoj. Ĉi tiuj brakoj komenciĝas eliri ne antaŭ siaj 65 jaroj de vivo, kaj estas kiam la Saguaro ekfloriĝas por produkti semojn.

La floroj de la Saguaro estas floroj de la nokto kiuj foriras kun la tago, estas blankaj kaj oni povas vidi ilin en aprilo kaj junio, kaj kvankam produktas milionojn de semoj eble unu postvivas.

Foto: M

éxico en

tre cultu

ras

La Saguaro de la dezerto De: México entre culturas

Fotografías: México entre culturas



Después de un largo recorrido por el desierto de Sonora se descubre un Pueblo Mágico, que es como descubrir un oasis en el desierto, con un esVlo colonial muy disVnto a otras poblaciones de este estado de Sonora. Mágico desde su fundación en el siglo XVII al ser descubiertas minas de plata en la región, verdaderamente hermoso y digno de ser visitado.

Álamos nos recibe con el qpico parque central frente a la iglesia, el actual templo de la Parroquia de la Purísima Concepción de Álamos, construido de 1786 a 1821. Su parque es punto de reunión de sus habitantes y punto de parVda para los turistas que aquí comienzan a descubrir todos los encantos de esta ciudad.

Post longa vojaĝo tra la dezerto de Sonora oni malkovras Vilaĝo Magia, kiu estas kiel malkovri oazon en la dezerto, kun stilo kolonia tre malsimila ol aliaj populacioj de ĉi tiu ŝtato de Sonora. Magia ekde ĝ ia fondo en la dek sepa jarcento kiam oni malkovris arĝentajn minojn en la regiono, vere bela kaj vizitinda.

Alamos ricevas nin per la tipa meza parko antaŭ la preĝejo, la nuna templo de la Paroko de la Senmakula Koncipiĝo de Alamos, konstruata de 1786 ĝ is 1821. Ĝia parko estas renkontejo de ĝ iaj loĝantoj kaj deirpunkto por la turistoj kiuj ĉi tie ekkomencas malkovri ĉiujn ĉarmojn de ĉi tiu urbo.

Descubre Alamos De: México entre culturas

Malkovru Alamos

13

Alamos, Sonora, México



Álamos es sin duda un lugar de inspiración y cuna de grandes como el Dr. Alfonso OrVz Tirado, conocido como "el tenor de América", convirVendo a Álamos no sólo en una ciudad hermosa , sino además en destacada por riqueza cultural en Sonora y en México, naciendo así desde 1985 su fesVval más importante que hoy por hoy se festeja por nueve días a finales del mes de enero cada año y que es un evento que ha crecido con los años hasta presentar un escenario internacional donde arVstas de varios países del mundo disfrutan de un intercambio cultural por excelencia para la interpretación del canto operísVco entre otros muchos géneros musicales y expresiones arqsVcas como el teatro.

Alamos estas sendube loko de inspiro kaj naskiĝloko de grandaj kiel la D-ro Alfonso Ortiz Tirado, konata kiel “la tenoro de Ameriko”, igante Alamos ne nur en belan urbon, sed ankaŭ en elstaran pro ĝ ia kulturriĉeco en Sonora kaj en Meksiko, naskiĝante tiel ekde 1985 ĝ ia plej grava festivalo ke nune oni festas dum naŭ tagoj je la fino de la monato ĵanuaro jare kaj ke estas evento kiu daŭre kreskas dum la paso de la jaroj ĝ is prezenti internacian scenejon kie artistoj de diversaj landoj de la mondo ĝ uas de kulturinterŝanĝo ekscelenca por la interpretado de opera kantado inter multaj aliaj muzikaj ĝenroj kaj artaj esprimoj kiel la teatro.


Desde su Museo Costumbrista (1984), su famoso “Callejón del beso”, la “Casa de Chocolate” y la casa de María Félix mejor conocida como “La Doña” (1914-‐2002) destacada actriz de la llamada Época de Oro del cine Mexicano, o una puesta del sol desde el “Cerro del Mirador” con una buena oferta de la gastronomía Mexicana, descubrimos no sólo Álamos sino a México y sus tesoros a través de la historia de cada uno de estos lugares y personas que construyeron una parte importante de nuestro presente hasta la “Fuerza del DesVno”1.

1 “Fuerza del DesVno”-‐ Nombre de la telenovela cuya historia comienza en Álamos, Sonora transmiVda en México y a varios países durante el año 2011.

Ekde ĝ ia Muzeo Costumbrista (1984), ĝ ia fama “Strateto de la Kiso”, la “Domo de ĉokolado” kaj la domo de María Félix pli bone konata kiel “La Doña” (Esperante, La Donja)(1914-2002) elstara aktorino de la tiel nomata Epoko de Oro de la meksikana kinarto, aŭ sunsubiro ekde la “Monto de la Rigardejo” kun bona oferto de la gastronomio Meksikana, ni malkovras ne nur Alamos sed Meksikon kaj ĝ iajn trezorojn tra la historio de ĉiuj tiuj lokoj kaj personoj kiu konstruis gravan parton de nia prezento ĝis la “Forto de la Destino” 1.

1 “Forto de la Destino”- Nomo de la televid-dramserio kies historio komenciĝas en Álamos, Sonora diskonigita en Meksiko kaj al pluraj landoj dum la jaro 2011.

Foto: M

éxico en

tre cultu

ras


En efecto, ¿Que hay detrás de un nombre? Un nombre es una palabra. Es un idenVficador, eVqueta y un punto general de referencia que nos apoya para conocer y entender lo que hay alrededor, como un lugar, persona o cosa. Además nombramos para clasificar o categorizar y finalmente catalogar el mundo como método úVl y prácVco. Esto le da al mundo organización, orden y estabilidad, haciéndolo menos inVmidante y extraño.

El nombre de California no es la excepción. ¿De donde proviene el nombre, o cómo se originó? Antes de proseguir debemos primero interiorizarnos sobre la llegada de los europeos a América o las Américas afines del siglo XV. Generalmente hablando nombraban objetos, lugares (toponimia) y seres vivientes que se encontraban, descubrían o exploraban siguiendo o aplicando un patrón con vocablos o nombres europeos, autóctonos o indígenas y o autóctonos pero europeizado. Dependiendo de la situación a la mano, se tenia que tomar una decisión para nombrar lo “nuevo”, por supuesto nuevo para ellos. Por lo tanto, o se quedaban con el nombre autóctono o empleaban un término o idenVficador europeo previamente existente y apropiado.

En el caso de la toponimia o nombramiento de lugares, se seguía una regla, costumbre o inspiración de emplear lugares de Europa que eran rsicamente “similares” a lo encontrado. De tal manera tenemos Nueva Inglaterra, Nueva York, Nueva España, Nueva Galicia, Medellín, Salamanca, Loreto, etc.); o se uVlizaba el santoral (San Francisco, San Diego, Santa Fe, Saint Louis, etc.). En algunos casos se mantenían los nombres autóctonos intactos o se europeizados como: Massachuse�s, Ohio, Dakota del Norte y Sur, Utah, Coahuila, Oaxaca, Mazatlán, Michoacán y México).

¿Y qué con California? ¿Cuál es la inspiración para su bauIzo?

La palabra o nombre de California como tal fue empleada por primera vez al usarse para idenVficar a una ficVcia exóVca y rica (mucho oro) isla ubicada en el Océano Índico. Es una alusión en la novela castellaña del medioevo tardío y publicada entre 1508-‐1510, Las sergas de Esplandián por Garcí Ordóñez de Montalvo. La obra es conVnuación de otra novela caballeresca considerada emblemáVca y “best seller” de este genero literario, Amadís de Gaula. Las sergas describen en detalle que sus únicos habitantes eran mujeres, guerreras amazonas negras, subordinadas a la reina de California, Calafia. Garcí Ordóñez de Montalvo nos relata que ella ofrece auxilio a la siVada ciudad crisVana, el Puerto de ConstanVnopla, por los turcos otomanos.

En aquellos Vempos estos este género novelesco de romance y aventuras fue muy popular en Europa y por supuesto en la Península Ibérica. Fue una especie de literatura barata o “comics “. Alrededor de 1527 se otorga una concesión real en la ciudad de México para operar una casa editorial. De acuerdo a su inventario levantado en 1529, la librería contaba con 640 ejemplares o copias pertenecientes a la saga de Amadís, que incluía 160 copias o ejemplares de Lisuarte de Grecia, igual que Las sergas, son conVnuación del Amadís, donde reaparecen las guerreras amazónicas de California.

Por: Raúl Rodríguez González En las versiones Español e Ingles

Transfronterizo

Baja California, México

California: ¿Que hay detrás de un nombre? Nombrando al Mundo Viejo: América

Fotos: Archivo Raúl Rod

riguez Gon

zalez


Yes, what’s in a name? A name, first of all is a word. It is a tag, idenVfier and an overall point of reference aiding our knowledge and understanding of a place, person or thing in existence. We name also to categorize or classify and catalog the world as a useful and pragmaVc method. This gives the world a sense of order, organizaVon and stability, making it less inVmidaVng or foreign.

The name California is not the excepVon. Where did the name come from, or how did it originate? But first we must delve into the arrival of the Europeans to America, or the Americas in the late XV century. Generally speaking they would name objects, places (toponymy) and living things found, discovered, or explored, following a pa�ern that would either use or apply a European, NaVve, or Europeanized NaVve word or term. Depending on the parVculars of the case, a naming decision had to be made naming the “new”, of course new to them. The decision would either keep the Indian or autochthonous name, or employ an exisVng or previous European idenVfier.

The prevalent rule, custom or source of “inspiraVon” when it involved a place, was someVmes to use “similar looking” geographical places from Europe (New England, New York, New Spain, Nueva Galicia, Medellín, Salamanca, Loreto, etc.); or apply the calendar of the saints (San Francisco, San Diego, Santa Fe, Saint Louis, etc.). In some cases, the NaVve or Indian terms were kept ether intact or Europeanized such as: Massachuse�s, Ohio, North and South Dakota, Utah, Coahuila, Oaxaca, Mazatlan, Michoacán and Mexico).

What about California? Where is the inspiraIon for its christening?

The word California as such was first used or applied to a ficVVous exoVc and rich (plenty of gold) island located in the Indian Ocean. It is part of a late medieval Spanish novel published 1508-‐1510, Las sergas de Esplandián (“The Exploits of Esplandián”) by Garcí Ordóñez de Montalvo. The book is a conVnuaVon of the iconic and “best seller” of knight-‐errantry tales genre, Amadís de Gaula. Las sergas describes in detail that its only inhabitants, female black Amazon warriors, were ruled by a queen, Calafia. Garcí Ordóñez de Montalvo tells us she lends support by coming to the aid of the besieged ChrisVan Port of ConstanVnople by the O�oman Turks.

This type of romanVc and adventurous novels was very popular at the Vme in Europe and of course also in the Iberian Peninsula. It was the pulp or comic readings of the Vme. By 1527, a royal concession for a publishing business was established in Mexico City. In its 1529 inventory, the publisher’s bookstore had 640 copies of the Amadís group of novels, which included 160 copies of Lisuarte de Grecia, a sequel like Las sergas, to Amadís, where the California female Amazon warriors reappear.

Por: Raúl Rodríguez González In Spanish and English

Transfronterizo

California,USA

Fotos: Archivo Raúl Rod

riguez Gon

zalez

California: What’s in a name? The naming of the New World: America


De acuerdo a un sin número de especialistas reconocidos entre historiadores, lingüistas, geógrafos y críVcos literarios, California es derivada posiblemente de varias palabras castellanas o catalanas. Que a fin de cuentas nos da CALIFORNIA. No tenemos certeza quien y cuando se uso por primera vez como referencia para lo que es hoy Baja California, que se consideraba una isla hasta que a fines del siglo XVII, el gran jesuita misionero y explorador cienqfico, Eusebio Francisco Kino (1645-‐1711), comprobó que era falso. La mejor esVmación para el primer uso generalizado fue entre 1539-‐1540.

En cuanto al quien fue, todavía no hay un solido consenso. Algunos señalan a Hernán Cortes, mientras otros apuntan a exploradores, marinos, soldados, colonos y o burócratas coloniales anónimos. Pero ¿Por qué emplear el nombre de California? Algunos sugieren por moVvo de mofa ya que no resulto ni rica en oro y perlas y hosVl y estéril sin belleza. También se ha sugerido que se le bauVzo con California como estrategia de mercadotecnia para esVmular interés a la corona. De tal manera que se fondearán mas fondos para nuevas exploraciones y proyectos de posible colonización. Hablando de mercadotecnia, la palabra y nombre de California es aparentado con SONY y Häagen-‐Dazs porque son palabras inventadas, aunque California si Vene posibles raíces lingüísVcas. La diferencia principal puede radicar en el significado histórico de California.

Significado Histórico

Las Californias han tenido una transformación gradual de considerarse remota, desolada, estéril y carente de cualquier visible riqueza natural y fuentes de agua, y especialmente la ausencia de civilizaciones o culturas autóctonas con alto grado de sofisVcación como en el centro y sureste de México. Pero con el incremento de las primeras exploraciones europeas a lo largo de la costa del Pacífico, desde el actual México hasta la Columbia Británica, en la ahora Canadá; después una subsecuente expansión terrestre de dominio o presencia española, para finalmente llegar a poblar y transformar las regiones fronterizas de Estados Unidos y México pos 1848, ambas Californias se tornaron espacios atracVvos para fincar un futuro. Con el pasar del Vempo se convirVeron en ricas, exóVcas y férVles Verras con llamaVvas y luminosas esperanzas de futuro y expectaVvas

Aunque se desarrollaron cualitaVvamente y cuanVtaVvamente asimétricas, ambas todavía atraen inmigrantes y migrantes.

Varios factores jugaron un papel importante en la transformación de la región. Podemos señalar o enfaVzar los siguientes momentos claves o parte aguas. Si observamos nos daremos cuenta que la mayoría Vene su origen al norte de la actual línea internacional. Lo cual demuestra el desarrollo asimétrico mencionado arriba:

La búsqueda por el Estrecho de Anián o el paso del Noroeste, para conectar el Pacífico con el AtlánVco, como en el sur de América El Océano Pacífico: Ballenas, nutrias y la puerta o portal a Asia Expansion Americana al oeste El Tratado Guadalupe Hidalgo (1848) Una línea internacional, una proximidad para las Californias La Fiebre de Oro de 1849 El boom de los 1880’s en el suroeste de Estados Unidos La Ley Seca, 1920-‐1933 La Segunda Guerra Mundial, 1939-‐1945 Sugiero las siguientes fuentes para conInuar con lecturas del tema en cuesIón:

Donald C. Cu�er, “Sources of the Name “California”, Arizona and the West, Vol. 3 No. 3 (Autumn, 1961), pp. 233-‐244; published by Journal of the Southwest. Suscribase a JSTOR para poder acceder al arqculo: h�p://www.jstor.org/stable/40167930 (avíseme en caso de problemas) Miguel León-‐PorVlla, “Paradojas en la historia de Baja California” en La California Mexicana: ensayos acerca de su historia, Mexicali, Baja California, UABC, 1995. Leer fragmentos en Google Books.

Miguel León-‐PorVlla, “Paradoxes of Baja California”, The Journal of San Diego History, San Diego, California, Summer 1973, Volume 19, Number 3. (h�p://www.sandiegohistory.org/journal/73summer/paradox.htm)

David Pinera Ramírez coordinador, Panorama Histórico de Baja California, UABC, Mexicali, Baja California, 1983, pp. 71-‐77.

Saludos, Raúl Rodríguez González Junio, 2012


According to an array of recognized experts: historians, linguists, geographers and literary criVcs, California is derived from several possible CasVlian (Spanish) and or Catalan words. The end result is CALIFORNIA. We are not certain who or when it was first applied in reference to present day Baja California, which was thought to be an island unVl late XVII century; when the great Jesuit missionary and explorer-‐scienVst, Eusebio Francisco Kino (1645-‐1711) proved it was false. The best esVmate for its first generalized usage is 1539-‐1540.

As for who, there is sVll no solid consensus. Some have pointed to Hernán Cortes, while others to anonymous explorers, sailors, soldiers, colonists or colonial bureaucrats. Buy why use the name of California? Some say as a statement of derision. Since the first impressions of California were of a hosVle and barren land, instead of wealth and beauty. Also, it is suggested California was employed as a markeVng strategy to sVmulate official crown interest. Thus addiVonal funds might be granted for further exploraVon and possible colonizaVon projects. Speaking of markeVng, the word California is akin to the words SONY and Häagen-‐Dazs because they’re made up words; but the main difference may lay in California’s historical significance.

Historical Significance

The Californias have had a gradual transformaVon of being regarded as remote, desolate, and barren of any kind of visible natural wealth and sources for water, and especially absence of highly sophisVcated NaVve civilizaVons as in central and southeast Mexico. But as early European exploraVons increased along the Pacific coast from present day Mexico to BriVsh Columbia, Canada; and then following a subsequent land expansion of Spanish dominance or presence; and finally arriving to a se�ling and transformaVon of the Mexican and American border region a�er 1848, both Californias became an a�racVve place to build a future. They became in Vme rich, exoVc, ferVle lands with an alluring and beaming hope of promise and future. Even though they developed qualitaVve and quanVtaVve asymmetrical, both sVll a�ract immigrants and migrants.

Several factors played an important role in transforming the region. We can single out or emphasize the following key or watershed moments. If we observe, one can detect that the majority had its origin north of today’s border, which evidences the above menVoned asymmetrical development: • Searching for the Northwest Passage or Strait of Anián connecVng the Pacific with the AtlanVc. • The Pacific Ocean: whales, sea o�ers and the gateway to Asia • American westward expansion • The Guadalupe Hidalgo Treaty (1848) • An internaVonal border, a proximity for the Californias • The 1849 Gold Rush • The American southwest boom of the 1880’s • ProhibiVon, 1920-‐1933 • World War II, 1939-‐1945

I suggest for further reading the following sources:

Donald C. Cu�er, “Sources of the Name “California”, Arizona and the West, Vol. 3 No. 3 (Autumn, 1961), pp. 233-‐244; published by Journal of the Southwest. Subscribe to JSTOR in order to access the arVcle h�p://www.jstor.org/stable/40167930 (Contact me if you have any problems). Miguel León-‐PorVlla, “Paradoxes of Baja California”, The Journal of San Diego History, San Diego, California, Summer 1973, Volume 19, Number 3. (h�p://www.sandiegohistory.org/journal/73summer/paradox.htm)

Miguel León-‐PorVlla, “Paradojas en la historia de Baja California” en La California Mexicana: ensayos acerca de su historia, Mexicali, Baja California, UABC, 1995. Read fragments at Google Books.

David Pinera Ramírez coordinador, Panorama Histórico de Baja California, UABC, Mexicali, Baja California, 1983, pp. 71-‐77.

Best wishes, Raúl Rodríguez González June, 2012


Vere, Kio estas malantaŭ nomo? Nomo estas vorto. Ĝi estas identigilo, etikedo kaj ĝ enerala punkto de referenco kiu apogas nin koni kaj kompreni kion ĉirkaŭas ĝ i, kiel loko, persono aŭ aĵo. Krome ni nomas por klasifiki aŭ kategorii kaj fine katalogi la mondon kiel utila método kaj praktika. Tio donas al la mondo organizon, ordon kaj stabilecon, farante ĝin malpli timiga kaj stranga.

La nomo de Kalifornio ne estas escepto. De kie devenas la nomo, aŭ kiel originis? Antaŭ sekvi ni devas unue enprofundiĝi pri la alveno de la eŭropanoj al Ameriko aŭ al la Amerikoj fine de la dek kvina jarcento. Parolante ĝ enerale oni nomis aĵojn, lokojn (toponimo) kaj vivantajn kiujn trovis, malkovris aŭ esploris sekvante aŭ aplikante modelon kun vortoj aŭ eŭropaj nomoj, denaskaj aŭ indiĝenaj kaj aŭ denaskaj sed eŭropigitaj. Depende de la situacio en mane, ĝ i devis decidi por enoficigi la "novan" kompreneble novan por ili. Pro tio, aŭ restis kun la denaska nomo aŭ uzis terminon aŭ identigilon eŭropajn antaŭe ekzistantaj kaj konvenaj.

En la kazo de la toponomio aŭ nomumo por lokoj, sekvis regulon, kutimon aŭ inspiron uzi lokojn de Eŭropo kiuj estis fizike “similaj” al tiuj trovitaj. Tiel ke estas Nova Anglo, Novjorko, Novhispanio, Novgalizo, Medellín, Salamanca, Loreto, k.t.p. aŭ estis uzata la Romkatolikan Kalendaron (San Francisco, San Diego, Santa Fe, Saint Louis, k.t.p.). En kelkaj kazoj restis la denaskaj nomoj netuŝitaj aŭ eŭropigitaj kiel: Massachusetts, Ohio, Dakota del Norte y Sur, Utah, Coahuila, Oaxaca, Mazatlán, Michoacán kaj México. .

Kaj kio pri California? ¿Kio estas la inspiro por ĝia bapto?

La nomo de California tiel kiel estis uzata unufoje por identigi fikcian ekzotikan kaj riĉan (multe da oro) insulo situata en la Hinda océano. Estas aludo en la finmezepoka hispana romano, eldonita 1508-1510, Las sergas de Esplandián de Garcí Ordóñez de Montalvo. La verko estas daŭrigado de alia romano ĝentlemana konsiderita emblema kaj “best seller” de ĉi tiu ĝenro literatura, Amadís de Gaula. Las sergas priskribas detale ke la unikaj loĝantoj estis virinoj,, batalantinoj amazonaninoj nigraj, subordigitaj al la reĝino California, Calafia. Garcí Ordóñez de Montalvo rakontas al ni ke ŝi ofertas helpon al la menciita urbo kristana, la Haveno de Constantinopla, de la otomanaj turkoj.

Dum ĉi tiuj tempoj ĉi tiu fikcia ĝenro de romantiko kaj aventuro estis tre populara en Eŭropo kaj certe en la Iberia Duoninsulo. Estis speco de literaturo malmultekosta aŭ komiksoj. Ĉ irkaŭ 1527 koncedis realan koncesion en Meksik-urbo por operacii eldonejon. Laŭ inventaro farita en 1529, la librejo kalkulis kun 640 ekzempleroj aŭ kopioj apartenantaj al sagao de Amadís, kiu inkludis 160 kopiojn aŭ ekzemplerojn de Lisuarte de Grecia, same kiel Las sergas, estas daŭrigo de Amadís, kie reaperas la batalantaj amazonaninoj de California.

De: Raúl Rodríguez González En la versioj Hispana kaj Angla Traduko al Esperanto: Gilda Muñoz B.

Translandimano

California: Kio estas en nomo? La nomado de la Nova Mondo: Ameriko


Archivo de Raúl Rodríguez G

onzález


Archivo de Raúl Rodríguez González


Laŭ sennombraj specialistoj agnoskitaj inter historiistoj, lingvistikistoj, geografistoj kaj literaturaj kritikistoj, California derivas eble de pliaj vortoj hispanaj aŭ katalunaj. Kiuj finfine donas al ni CALIFORNIA. Ni ne certas kiu kaj kiam uziĝis unue kiel referenco por tio kio estas hodiaŭ Baja California, kiu estis konsiderata insulo ĝis la fino de la dek sepa jarcento, la granda jezuita misiisto kaj esploristo, sciencisto, Eusebio Francisco Kino (1645-1711), konstatis ke estis false. La plej bona takso por la unua disvastigita uzo estis inter 1539-1540.

Pri kiu estis, ankoraŭ ne estas solida konsento. Kelkaj montras al Hernán Cortes, dum aliaj montras al esploristoj, maristoj, soldatoj, kolonianoj kaj burokratoj koloniaj anonimaj. Sed kial uzi la nomon California? Kelkaj sugestas surbaze de mokado ĉar ne rezultis nek riĉa en oro kaj nek en perloj kaj malamika kaj senfrukta sen beleco. Ankaŭ oni sugestis la bapton kiel California kiel estrategio de merkatiko por stimuligi intereson al la krono. Tiel ke financos pli fondusoj por novaj esploroj kaj projektoj pri eblaj koloniadoj. Parolante pri merkatiko, la vorto kaj nomo de California estas parencita kun SONY kaj Häagen-Dazs ĉar estas elpensitaj vortoj, kvankam California eble havas lingvistikajn radikojn. La ĉefa malsameco povas radiki en la signifo historia de California.

Historia Signifo

La Kalifornioj havis kaj havas laŭgradan transformon de remote konsiderita, dezerta, arida kaj manka de iu ajn videbla riĉeco natura kaj fontoj da akvo, kaj ĉefe la manko de civilizacioj aŭ kulturoj denaskaj kun alta grado de rafiniteco kiel en la mezo kaj sudoriento de Meksiko. Sed kun la pliigo de la unuaj esploroj eŭropaj laŭ la Pacifika marbordo, ekde la aktuala Meksiko ĝ is la Brita Kolumbio, en la nuna kanado; post posta ekspansio terdomajna aŭ ĉeesto hispana, por finfine atingi popoli kaj transformi la landimajn regionojn de Usono kaj Meksiko post 1848, ambaŭ Kalifornioj iĝis spacoj alogaj por fondi futuron. Kun la tempo paso iĝis en riĉaj,ekzotikaj kaj fekundaj teroj kun okulfrapaj kaj helaj esperoj de futuro kaj atendoj. Kvankam evoluiĝis kvalite kaj kvante nesimetriaj, ambaŭ ankoraŭ altiras enmigrantojn kaj migrantojn.

Pluraj faktoroj ludis gravan rolon en la transformo de la regiono. Ni povas marki aŭ emfazi la jenaj ŝlosilaj momentoj aŭ pioniraj. Se ni rigardas ni rimarkos ke la plimulto havas devenon en la nordo de la aktuala internacia limo. Kiu montras la evoluon nesimetrian menciita sure:

• La serĉado tra la Markolo de Anián aŭ la paso de la Nordoriento, por konekti la Pacifikon kun la Atlantiko, kiel en la sudo de Ameriko. • El Oceano Pacifika: Balenoj, lutroj kaj la pordo aŭ portalo al Azio. • Usona okcidenta ekspancio. • La Traktato Guadalupe Hidalgo (1848) • Landimo Internacia, porksimeco por la Kalifornioj. • La Ora Febro 1849 • La Amerika sudorienta eksplodo de la jaro 1880. • La Seka Leĝo, 1920-1933 • La Dua Mond Milito, 1939-1945

Mi sugestas la jenajn fontojn por plua legado de ĉi tiu:

Donald C. Cutter, “Sources of the Name “California”, Arizona and the West, Vol. 3 No. 3 (Autumn, 1961), pp. 233-244; published by Journal of the Southwest. Aliĝu al JSTOR por atingi la artikolon: http://www.jstor.org/stable/40167930 (kontaktu min kaze de problemoj) Miguel León-Portilla, “Paradojas en la historia de Baja California” en La California Mexicana: ensayos acerca de su historia, Mexicali, Baja California, UABC, 1995. Legi fragmentoj ĉe: Google Books.

Miguel León-Portilla, “Paradoxes of Baja California”, The Journal of San Diego History, San Diego, California, Summer 1973, Volume 19, Number 3. (http://www.sandiegohistory.org/journal/73summer/paradox.htm)

David Pinera Ramírez kunordiganto, Panorama Histórico de Baja California, UABC, Mexicali, Baja California, 1983, pp. 71-77.

Salutoj, Raúl Rodríguez González Junio, 2012


De la mezo de Afriko, la urbo Kinŝaso, alvenas al ni la ritmojn de la muziko de Kongo, kun stilo kiu iras ekde regeo kaj zooko, trapasante la ritmojn latinajn kaj funkrokajn , interpretitaj en la lingvo kreita por la kompreno inter la popoloj, la Esperanto, kun temoj kiu temas pri devontigo politika, paco kaj amo.

Kinŝaso, urbo kaj provinzo ĉefurba de la Demokratika Respubliko de Kongo situata flanke de la rivero Kongo, jam sendependa de Belgio ekde la 30a de junio de 1960, estas unu el la urboj kun plej granda nombro de loĝantoj en Afriko, kalkulas kun haveno kaj flughaveno kaj montras la kontrastojn inter luksaj domoj, komercoj, universitatoj kaj kvartaloj de favelo. Urbo kiu havas grandan gravecon pro sia kulturo kaj pro sia kreskanta nombro da muzikistoj kaj artistoj ene de MezAfriko.

La grupoj Konga Espero , Vigla Muziko kaj la individuaj kantistoj Mayoma Diankembo y Zhou-Mack Mafuila kune kun siaj respektivaj kunlaborantoj invitas nin tiel al la danco kiel al la espero, tra kiuj spegulas siajn dezirojn, sian sentojn kaj amon por Afriko kaj ĝia gento.

Desde el centro de África, la ciudad de Kinshasa, nos llegan los ritmos de la música del Congo, con un esVlo que va desde el reggae y zook, pasando por ritmos laVnos y funk-‐rock, interpretados en la lengua creada para el entendimiento entre los pueblos, el Esperanto, con temas que tratan sobre compromiso políVco, la paz mundial y el amor.

Kinshasa, ciudad y provincia capital de la República DemocráIca del Congo localizada a orillas del río Congo ya independizada de Bélgica desde el 30 de Junio de 1960, es una de las ciudades con mayor número de habitantes en África, cuenta con puerto y aeropuerto y muestra los contrastes entre lujosas residencias, comercios, universidades y sus barrios de chabola. Ciudad que Vene gran importancia por su cultura y por su creciente número de músicos y arVstas dentro de África Central.

Los grupos Konga Espero, Vigla Muziko y los solistas Mayoma Diankembo y Zhou-‐Mack Mafuila junto con sus respecVvos colaboradores nos invitan tanto al baile como a la esperanza, a través de las cuales reflejan sus deseos, su senVr y el amor por África y su gente.

Kinshasa, República DemocráVca del Congo

Ritmos del corazón de África

Ritmoj el la koro de Afriko Per informo, ĝenKleco de Floreal Martorell, Vinilkosmo www.vinilkosmo-‐mp3.com

Con información cortesía de Floreal Martorell, Vinilkosmo www.vinilkosmo-‐mp3.com


País Invitado


KONGA ESPERO

Denis Rock Tamba kiel pluraj esperanto-artistoj fuĝis el Kongo al Eŭropo pro la milito. Sed la 18an de majo 2005, Denis Rock Tamba estis forpelita de Germanio kun aliaj konganoj post dek ses jaroj de ekzilo, lasante tie filon kaj organi-zitan vivon.

Post reveno en Kinŝaso, Denis Rock Tamba, renkontiĝis pluraj esperanto-artistoj, aŭtoroj, kaj komponistoj kiel Viktor Lufimpu kaj Junior Ngangu el diversaj lokoj de Kongo, kun kiuj havis ideon krei muzikgrupon sub la nomo Konga Espero.

Malgraŭ la rimedaj malfacilaĵoj, en 2009 ili sukcesis registri en kinŝasa studio 8-titolan albumeton Kiu lingvo?

KONGA ESPERO

Denis Rock Tamba como muchos otros arVstas EsperanVstas huyó del Congo a Europa a causa de la guerra. Pero el 18 de mayo de 2005, Denis Rock Tamba fue expulsado de Alemania junto con otros congoleños después de 16 años de exilio, dejando atrás un hijo y su vida ya organizada.

Después de su vuelta a Kinshasa, Denis Rock Tamba, conoció a otros arVstas Esperanto hablantes autores y compositores como Viktor Lufimpu y Junior Ngangu de diversos lugares del Congo, con los que tuvo la idea de crear un grupo de música Konga Espero. A pesar de las dificultades, en 2009, consiguieron crear en un estudio de Kinshasa, un pequeño álbum compuesto de ocho canciones Vtulado en Esperanto: Kiu lingvo? (¿Qué idioma?)

VIGLA MUZIKO

Muzikgrupo loĝanta en Kinŝaso. Fondita de Dido Fundu kiu komencis muziki kaj kanti en la nacia lingvo lingala en 1985 en Mbanza-Ngungu en la provinco de Basa Kongo kiam li ankoraŭ estis en lernejo. Dido Fundu faris sian unuan koncerton en la Universitato ISP de Mbanza-Ngungu. Post eklernado de Esperanto, Dido Fundu ekkantis premiere en la internacia lingvo en 1993 kaj nomis la novan esperanto- muzikgrupon VIGLA MUZIKO.

VIGLA MUZIKO

Grupo musical radicado actualmente Kinshasa. Fundado por Dido Fundu quien comenzó en la música interpretando en la lengua Lingala en 1985 en Mbanza-‐Ngungu en la provincia de Basa Kongo, estando el todavía en la escuela. Dido Fundu realizó su primer concierto en la Universidad ISP de Mbanza-‐Ngungu. Después de comenzar a estudiar Esperanto, Dido Fundu comenzó a cantar por primera vez en 1993 y llamo a su nuevo grupo musical VIGLA MUZIKO que significa en español: música vigoroza.


Mayoma Diankembo

Théophile Mayoma Diankembo nació en Kinshasa, comenzó a cantar y a escribir en Esperanto desde el año 1985. Desde el comienzo, envió sus textos a la gente, grupos y asociaciones esperanVstas, para que los mismos fueran interpretados por ellos, pero esto no ocurrió. Después probó grabar sus canciones en casetes y enviarlas igualmente tal y como había realizado con los textos. Finalmente a comienzos del 2007, JoMo (Jean-‐Marc Leclecq, el famoso arVsta de Tolouse, Francia), comenzó a grabar diversas canciones de Mayoma, ante la posibilidad de incluirlas en el proyecto Afrika Kompilo lanzado por Vinilkosmo. AFRIKA KOMPILO incluye una compilación de Konga Espero, Vigla Muziko, y Mayoma con JoMo.

Mayoma Diankembo

Théophile Mayoma Diankembo naskiĝis la 28an de julio 1960 en Kinŝaso. Ekkantis kaj ekverkis esperantokantojn ekde la jaro 1985. Je la komenco li sendis la tekstojn de siaj kantoj al homoj, esperantogrupoj, aŭ asocioj por trovi esperanto-kantiston por interpreti ilin, sed tio ne okazis.

Poste li provis surbendigi la kantojn surkasede kaj sendis ilin same kiel la tekstojn. Finfine, komence de 2007, JoMo ekregistris plurajn el liaj kantoj por eventuale eldoni ilin kadre de projekto Afrika Kompilo lanĉita de Vinilkosmo. AFRIKA KOMPILO estas kompilo de Konga Espero, Vigla Muziko kaj Mayoma kun JoMo.


Zhou-‐Mack Mafuila

Li naskiĝis en Kimpese, vilaĝo 220 km de Kinŝaso en Demokrata Respubliko Kongo (tiama Zairo). Lia plena nomo estas Washington David Tufuene Mafuila. Li estas la lasta el 16 gefratoj. En lia familio, muziko estas pli ol tradicio, ĝi estas vivmaniero. Dektrijara, Zhou-Mack Mafuila kreis unuan grupon de zaira rumbo kun deĉiamaj amikoj. Li studis literaturon en universitato, sed daŭrigis la muzikon.

Je ĉi tiu punto Esperanto eniris en sia vivo, pro ĝ i li vojaĝis al Nederlando, kie li interesiĝis pri geopolitiko, historio, kaj monda ekonomio, k.t.p. ankaŭ pri la situacion en sia propra lando. Samtempe li profundigis sian konon pri rasta kaj regea kulturo.

Zhou-‐Mack Mafuila

Nacido en Kimpese una ciudad situada a 220 km de Kinshasa, en Zaire (actualmente República DemocráVca del Congo) con el nombre de David Washington Tufuene Mafuila, Mafuila Zhou-‐Mack es el úlVmo de una familia de 16 hermanos. Familia, con una gran tradición musical. A los 13 años, Zhou-‐Mack Mafuila fundó su primer grupo de rumba zaireña con sus amigos de la infancia. Como estudiante de literatura en la Universidad, conVnúa con la música.

En este punto, el Esperanto entra en su vida, por el que viaja a Holanda donde se interesa por la geopolíVca, la historia, la economía mundial, etc. también sobre la forma de pensar de su propio país, fue también en ese momento, cuando profundizó en el conocimiento de la cultura rasta y el reggae.


De vuelta a su país, creó una banda de reggae, cuyo nombre fue Esperanto Muziko en N'djili, donde se encontraba la comunidad rastafari mas grande de Kinshasa. El reggae, música de libertad y desaro como la ve Zhou-‐Mack Mafuila y la falta de libertad de expresión de aquel momento en su país se vuelven incompaVbles, por lo que decide regresar a Europa, esta vez a Francia, donde vive su hermana. Momentos dirciles, sin papeles, sin trabajo, y sin dinero. Afortunadamente en 1994, conoce el jazz y al baterista-‐percusionista de origen indio Ravy Magnifique, y junto con el saxofonista estadounidense Chico Freeman crea un nuevo esVlo musical: los afro-‐indio-‐Funk . Junto con los cinco miembros del combo de Essonne La Fève (La Haba) para el 2000, graba su primer disco publicado en Francia, InternaIonal Love. Éxito y conciertos donde hace vibrar al público con su voz y sus composiciones emoVvas y profundas.

Orígenes u Originoj, es su mas reciente álbum bajo el sello Vinilkosmo, completamente en Esperanto con qtulos como: “Vivu Afrik”, “Infanoj de Afriko”, “Muziko invitas”, desafiando las eVquetas y las fronteras entre los países, las épocas o los esVlos. .

Reveninte al Kongo, li kreis regebandon nomitan Esperanto Muziko en N’djili, kie troviĝis la plej granda rasta komunumo en Kinŝaso. La regeo, muziko de liberigo kaj kontestado kiel Zhou-Mack Mafuila vidas ĝ in kaj la manko de esprimlibereco en la lando estis nekongruigeblaj, pro tio li decidis reiri al Eŭropo, ĉi-foje al Francio, kie loĝas sia fratino. Momentoj malfacilaj, sen oficialaj dokumentoj, sen laboro, sen mono. Bonŝanĉe en 1994, malkovris ĵazon kaj al la hinda drumisto Ravy Magnifique, kaj kune kun Chico Freeman kreas nova stilo muzika, unuigas kaj rasmiksas. Li kune kun la kvin membrojn de bando La Fève (La Fabo), en la jaro 2000, registris International Love, unuan diskon publikigitan en Francio. Granda sukceso kaj koncertoj kie li kapablas vibrigi la publikojn per sia voĉo kaj siaj komponaĵoj, plenaj je emocio kaj la profundeco.

Originoj, estas lia plej nova albumo sub la marko de Vinilkosmo, tute en esperanto kun temoj kiel: “Vivu Afrik”, “Infanoj de Afriko”, “Muziko invitas”, mokante etikedojn kaj landlimojn, epokojn kaj stilojn.

Tijuana

Salón de la fama, Tijuana Baja California México

Parque Miguel Hidalgo, Tecate, Baja California México

Parque de la ciudad, Mexicali, Baja California México

Entrada a Ensenada, Baja California México

Playas de Rosarito, Baja California México


N.004 – julio-agosto

Ejemplar Gratuito

2012

N.004 – julio-aŭgusto

Ekzemplero Senkosta

“Fomentando el diálogo entre culturas”

Gracias Dankon Thank you

004 Mexico entre culturas-revista

Documents

Transcript of 004 Mexico entre culturas-revista