GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

2.EBALUAKETA

1.SEKTOREA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

AZTERTU ONDOKO

DIAPOSITIBAK ETA

ONDORIOAK ATERA

SARRERA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

Lehen sektoreko ekoizpena eta biztanleria aktiboa, munduko eskualde guztietan

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

Lehen sektorean aritzen den biztanleria

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

Testua: Nekazaritza eta garapena

Nekazaritza eta garapena

Hegoaldeko herrialdeek dituzten zailtasun askoren errua munduko ekonomia-ordenari egozten diote, eta ordena horrek beraien aurka egiten duela argudiatzen dute. Hain zuzen ere, honela diote:

1. Beren esportazio nagusiak lehen sektoreko produktuak dira; esaterako [...], kafea eta kakaoa. Produktu horien merkatua errenta altuko herrialdeek kontrolatzen dute, eta produktuen prezioa [...] merkeegia da [...] hegoaldeko ekonomiek garapen bizkorra eta egonkorra izateko. [...]

2. Ekoitzi eta esportatu nahi dituzten ondasunen merkatuak, berriz, itxita daude beraientzat, ekonomia garatuen protekzionismoagatik.

FICHER, DOMBRUSCH, SCHMALENSEE, Ekonomia, 1988

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

SAIATU NEKAZARITZA DEFINITZEN

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

NEKAZARITZAREN FAKTOREAK

1) FAKTORE FISIKOAK:

1) Klima

2) Erliebea

3) Lurzorua

2) GIZA-FAKTOREAK

1) Biztanleria:

2) Teknikak

3) Helburua

1) Iraupeneko nekazaritza

2) Merkaturako nekazaritza

…eta orduan?

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

NEKAZARITZARENELEMENTUAK

1. LUR-SAILAK:1. Openfield

2. Bocage

3. Latifundioak

4. Minifundioak

2. USTIAPENA1. Intentsiboa

2. Estentsiboa

3. UREZTATZEA1. Lehorrekoa

2. Ureztatua

4. LABOREAK1. Polilaborantza

2. Monolaborantza

5. HABITAT1. Sakabanatua

2. Bildua

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

Garapenavs.

Azpigarapena

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

HERRIALDE GARATUAK:Merkaturako Nekazaritza

A.-EZAUGARRIAK:

a) Espezializazioa

b) Mekanizazioa

c) Teknika berriak:

a) Ongarriak

b) Berotegiak

c) Bioteknologia: Transgenikoak

d) Lurzoru artifizialeak:

a) Areazkoak

b) Hidroponikoak

c) Tantaz-tantakoa

d) Forma berriak

e) Inbertsio handiak

f) Errendimendu altuak

B.-ERAGINAK

d) Prezioak jeisteko aukera

e) Merkaturatze erraza

f) Eragin ekologikoak

g) Ez-sasoikoa

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

LURRALDE AZPIGARATUAKSailetako Nekazaritza•Latifundioak•Multinazionalak•Esportaziorako

Nekazaritza tradizionala•Ibiltaria•Sabanakoa•Montzoitarra

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

SAILETAKO NEKAZARITZA

1.- EZAUGARRIAK

Herrialde tropikaletan

a) Jabetza handiak

b) Monolaborantza (kakao, kafea, tea…)

c) Produktibitate handia

d) Ustiapen intentsiboa

e) Inbertsio handiak

f) Langile ugariak (Jornaleroak)

g) Esportaziorako

2.- ARAZOAK

h) Etekinak atzerriko enpresek eskuratu

i) Ekoizpen tradizionalak baztertu eta elikagaiak inportatu

j) Merkatuaren gorabeheren eragina (soldatak, langabezia, pobrezia)

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

Sailak

1. Sabanak eta abeltzaintzako latifundio handiak. 2. Latifundioetako langileen jabetzak. 3. Azukre-kanaberaren sail handia. 4. Nekazaritza intentsiboagatik agorturiko lurra. 5. Tamaina ertaineko nekazaritza-ustiategiak. 6. Saileko administraziogunea. 7. Herria. 8. Lurrik gabeko nekazari pobreen etxebizitzak. 9. Azukre-fabrika. 10. Abeltzaintzako etxalde handia.11. Larre hobeko lursail hesituak. 12. Gehiegizko abeltzaintzagatik probreturiko lurrak. 13. Kafe-saila.14. Nekazari pobreen laboreak, lur agortuetan. 15. Kafe-sailetako langileen etxeak. 16. Istingak eta zingirak.

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

NEKAZARITZA TRADIZIONALA

a) Iraupeneko nekazaritza

b) Jabetza txikia

c) Polilaborantza

d) Teknikak eta lanabesak oinarrizkoak

e) Produktibitate txikia

f) Faktore fisikoen eragin handia

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

Sabanako nekazaritzaren eskema

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

SUAREN BIDEZKO NEKAZARITZA

NON: Tropikoen arteko eremuna (Kngo eta Amazonas) Emankortasun eskaseko lurzoruetanHELBURUA: Iraupeneko nekazaritzaZER: Polilaborantza Zekaleak (Artatxikia eta basartoa, manioka eta ñamea)TEKNIKAK: Estentsiboa Ekozkortasun txikia Tserenaldiak gero eta laburragoak (Hazkunde demografikoa)NOLA:

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

SABANAKO NEKAZARITZA

1. NON1. Herrialde tropikaletan

2. HELBURUA1. Iraupenekoa

3. USTIAPENA1. Estentsiboa

2. Lehorrekoa

3. Produktibitate txikia

4. Polilaborantza

5. Komunitatearen jabetza

4. NOLA1. Herrixkaren inguruko

eraztun-eremuak

2. Labore-txandaketa

3. Ongarri naturalak

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

Montzoi-nekazaritza

1. NON:1. Ekialde Urruna (Txina, Japonia,

Asiako Hego-ekialdea)

2. Ibai-haranetan eta mendi-magaletan (Terrazak)

2. HELBURUA:1. Iraupeneko Nekazaritza

3. USTIAPENA:1. Intentsiboa

2. Ureztatua

3. Monolaborantza

4. Teknika tradizionalak

5. Jabetza familiarra

4. NOLA1. Montzoi-urak probestu

2. Urbideak (Grabitatea)

3. Hazitokiak eta berlandaketak (eskuz)

4. Urteko bi edo hiru uztak

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

KOADRO-LABURPENA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

LEHEN SEKTOREKOBESTE JARDUERA BATZUK

AbeltzantzaArrantza

GEOGRAFIA DBH 310. GAIA

ABELTZANTZA

Ustiategi handiak

Bazkaleku naturalak

Inbertsio txikia

Produktibitate txikia

Behi eta ardi aziendak

Autokontsumo eta merkaturako

Lurralde azpigaratu eta garatuetan

Ustiategi txikiagoak

Estabulatua

Inbertsio handiak

Errentagarritasun handia

Ohiko aziendak gehi txerri eta hegazti aziendak

Merkaturako

Lurralde garatuetan

GEOGRAFIA DBH 310. GAIAARRANTZA

Arrantza-mota:

Itsas-ertzekoa

Baxura

Alturakoa

Kasu bereziak: Arrain haztegiak