Itsasoa

Mariana Nunes

Higadura prozesuak

Labarraren atzerapena:Olatuek labarren beheko zatia zulatzen dute,eta horren ondorioz,blokeak erortzen dira.

Materialen birrinketa eta garbiketa:Blokeak eta harri zatiak xehatua geratzen dira eta horren ondorioz plataforma bat sortzen da, abrasio plataforma deritzona.

Labarraren atzerapena

OlatuakOlatuak eta uhinak itsasoen eta bestelako ur eremuen gainazalean sortzen diren mugimendu erretmikoak dira. Gehienetan haizeak sortzen ditu, nahiko gainazal likido handian jotzen duenean. Ozeanoetan milaka kilometro egin ditzakete itsasertzera iritsi baino lehen.

Itsasoko olatuak fenomeno mekaniko eta dinamikoak direla esan daiteke; ozeanoetako eta beste ur eremu batzuetako (aintziretako eta abarretako) gainaldean gertatzen diren makurtze erritmiko eta mugimendu(sinusoide)ak dira.

Mugitzen ari den airearen eta uraren artean sortzen den marruzkaduraren ondorioz airearen mugimendua ur azalerara iristen da.

Mareak Mareak itsasoaren mugimendu ziklikoak dira eta kostaldean izaten dute eragin nagusia.Ilargia eta eguzkiaren grabitate-indarrak dira itsasoko ur-masa erraldoi hori mugitzen dutenak. Eragin handiena Ilargiak du, eguzkia baino txikiagoa izan arren, gertuago baitago Lurretik.

Adibidez, latitude txikiko zonaldeetan bi itsasgora eta bi itsasbehera izaten dira eguneko; aldiz, 62ºtik gorako latitudeetan, itsasgora eta itsabehera bana izaten dira eguneko. Bestalde, mareen kopuruaz gain, latitudearen arabera aldatzen da mareen indarra ere; ekuadorretik zenbat eta gertuago egon, gutxiago antzematen dira marea-aldaketak.

Itsas korronteak

Ekuatorera eta tropikoetara eguzkiko izpiak bertatik iristen diren bitartean,poloetara zeharka iristen dira.Beraz jasotako energia desberdina da leku batzuetan eta besteetan.Horregatik,ekuatorea eta tropikoak beroak dira eta poloak hotzak.Uraren temperatura desberdinengatik edo gazitazun maila desberdinengatik sortutako ur mugimendu erraldoiak dira.

sedimentazioa

Prozesu geologiko bat da, non material solidoa, korronte batek garraiatua, ibaiaren, urtegiaren, nabigazio kanalare hondoan metatzen den gauzia. Edozein ur korrontek, bere emariagatik, abiaduragatik eta sekzio formagatik ezaugarritua, zintzilik dagoen material solidoa garraiatzeko ahalmena du.

hondartza

● hondartzak: Harea-edo legar-metaketak dira,itsasertzak malda txikia duen eremuetan sortuak.

● Tonboloak:Hareazko lerroak dira,kostarekiko zutak edo paraleoak,eta itsasertzeko urmael eta padura txikiak bakartu ohi dituzte.

Tonboloak

● Urmaelak edo albuferak: Sakonera txikiko ur-masa da,itsaso zabaletik hareaz legarrez edo uharriz osatutako kordoi batez bereizita dagoena

Urmaelak edo albuferak

Deltak

● Delta: delta edo itsasadarrean sedimentario konplexurik itsasoratzen da ibai baten bokalean kokatutako bitartekoak dira.