7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
1/16
86. alea 2016ko ekaina Doako alea Zortzigarren urtea Harpidetzak: 944213031 telefonoan Lege Gordailua: Bi - 0371 - 08
w w w . e k o n o m i a r e n k z . e u
Nola gelditzen dirasor-markak, CETAhitzarmenaren ostean
Jos Bovk artikulu bat kaleratu
berri du; bertan, Europar Ba
tasunaren eta Kanadaren ar
teko hitzarmena CETA sa
latzen du, eta guztion harridura
piztu du. Izan ere, TTIParen
inguruko akordioa guztion aho
tan zegoen bitartean, EBk eta
Kanadak hitzarmena sinatu
dute, herritarrek ezer gutxi
jakin gabe. Werner Faymann
Austriako presidenteak argi
utzi du:CETAren alde agertzen
direnek mesede egiten diote TTIP-
aren sorrerari.
ELKARRIZKETA
GRAFIKOAK
Mundua azkar aldatzen doa, gu konturatu gabe. Aurreko mendeetan,
frantsesa izan zen hizkuntza erabiliena nazioartean; XX. mendeak,
ordea, ingelesa ekarri zigun. Hizkuntza honek arrastoa utzi du
munduko hizkuntza guztietan; hitz anglosaxoiak barrabarra ditugu,
Euskal Herrian oizialak diren hiru hizkuntzetan.
Zein hizkuntza eta nonikasi, lanari begira
Espainiako zorpublikoak
BPG-ren %100gainditu du
Espainiako zor publikoak BP
ren %100 gainditu du, leh
nengo aldiz, 107 urtean. E
tatuko administrazio publ
guztien artean, 1,095 bil
euro zor dituzte martxo
14.031 milioi gehiagoko zor
izan ostean. Espainiako Ba
kuko azken datuen arabe
kopuru hori Espainiako BP
ren %101,03 litzateke, hau
ekoizten duena baino gehia
zor du.
Pedro EsnaolaGipuzkoako Merkataritza
Ganberako zuzendaria
Iazko emaitzaonak lortzeko
arrazoiak aurtenere badiratute
10-11. orrialdeak
EAEko BPGk urtearteko %3,2ko
hazkundea izan dulehen hiruhilekoan
6. orrialdea
16. orrialdea
8. orrialdea 3. orriald
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
2/16
2016ko eka
LAGUNTZAILEAK:
ELKARLANEAN:
STAFF:
HARREMANETARAKO TELEFONOA: 94 421 30 31POSTA ELEKTRONIKOA:[email protected] HELBIDEA: 612 Posta Kutxatila, 48080 BilboEUSKARA ARDURADUNA: Labayru IkastegiaEGILEA: Leizaola Fundazioa - MediaguneHARPIDETZAK: 94 421 30 31 telefonoan.Aldizkari hau USOA LANTEGIAK eta EGUNONPOSTING ZERBITZU PROFESIONALAK banatu dute
Banaketa
Egin zaitez harpide!Ekonomiaren KZ etxean hilero doan jaso nahi baduzu, bidal ezaz
ondorengo kupoia honako helbidera:612 Posta Kutxatila. 48080 Bilbo,edo idatz ezazu [email protected] posta helbidera, zuizen-deiturak, helbidea, telefonoa eta posta elektronikoa adieraziz.
ABIZENAK: ____________________________ IZENA:______________HELBIDEA: _________________________________________________TELEFONOA: _______________ E-MAILA: ______________________HERRIA: _______________________________________ P.K: ________
KOMIKIA
DITUAREN
IRITZIA
Euskadiko batez besteko soldataEBkoa baino %2,3 txikiagoa da
Euskadiko batez besteko soldata gordina, hilean, 1.950
eurokoa da, hau da, EBko 28 herrialdeen batez bestek
soldata (1.995 euro) baino %2,3 txikiagoa.
Hala ere, EBko taularen erdialdean dago Euskal Auto
nomia Erkidegoa; izan ere, 12 herrialdek batez bestek
soldata handiagoa izan arren, 15 herrialdek batez bestek
soldata txikiagoa dute, Adeccoren arabera.
Espainiar Estatuan, are txikiagoa da soldata, EBk
batez besteko soldata baino %17,8 txikiagoa.
Datuak, herrialdez herrialde
1.000 euroz azpiko soldata duten herrialdeak ekialdekoa
dira, Portugalez gain: Bulgaria (357), Errumania (453
Lituania (527), Hungaria (543), Letonia (601), Poloni
(686) Txekiar Errepublika (758), Eslovakia (774), Kroazi(782), Estonia (798) eta Portugal (986).
Carlos EtxebarriKazetaria
Euskadi birpentsatu
Euskadi gero eta globalizatua
goa den ekonomiaren ondo
rioak pairatzen ari da; ondorioz,
gero eta gehiago dago hemen
dik milaka kilometrora hartu
tako erabakien menpe, eta eus
kal instituzioek ezer gutxi egin
dezakete horren aurrean...
Ohiko politikek, denok
ezagutzen ditugun ereduetan
oinarritutakoak, ez dute balio.
Horretarako, ikusmira globala
eduki beharra dago, gertaki
zunei aurrea hartzeko...
Zumarragan eta Sestaon Ar
celorMittal itxi izanak, Sideno
rren planta saldu izanak, Candy
garbigailuaren ekoizpena Ber
garatik Txinara eraman izanak
eta hemendik gutxira Unipapel
enpresa ixteko dagoen asmoakerakusten digute munduaren
bestaldean jazotzen ari diren
gertaerek (lehengaien prezioen
jaitsiera, Txinaren krisia, baita
susperraldian zeuden herriena
eta mendebaldeko herrien pa
ralisia ere) eragin zuzena dutela
guregan...
Lehiakortasuna jaitsi egin
da Euskadin, argi dago; azken
lau urteotan, 176 enpresa de
sagertu direla bezain argi,
hain zuzen.
EHEROR
Bankuekiko zorra %10 azpitik jaitsi daeta 2012ko datu positiboekin parekatu daFinantza entitateek jaulkitako kredituekiko zorra %10
azpitik jaitsi da martxoan. Espainiako Bankuaren arabera,
2012ko abuztuaz geroztik izan den jaitsierarik nabar
menena dugu martxokoa.Zehazki, zorra %9,97ra jaitsi da; horretarako, Kredituen
Finantza Establezimenduen aldaketa metodologikoa
hartu da aintzat.
36.997 milioi euro gutxiago
Zalantzazko kredituak 129.222 milioi eurora jaitsi dira,
hau da, aurreko hilabetean baino 3.276 milioi euro gut
xiago. Urtebetean, 36.997 milioi euro murriztu da zorra.
Hala ere, adierazi beharra dago, hein handi batean,
kreditu gutxiago jaulki dituztelako jaitsi dela zorra.
Orotara, 16.202 milioi euro gutxiago mailegatu dituzte
inantza erakundeek.
HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURASAILAK (HIZKUNTZA POLITIKARAKO
SAILBURUORDETZAK) DIRUZ LAGUNDUA Ekintza honek Bizkaiko ForuAldundiaren Kultura Sailarenlaguntza jaso du.
Zalantzazko kredituak 129.222 milioi eurora jaitsi dira.
Espainiar Estatuan, soldata EBko batez bestekoa baino %17,8 txikiagoa da.
blazquezcobo.b
logspot.com
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
3/16
ALBISTEA
Espainiako zor publikoak BPG
ren %100 gainditu du, lehe
nengo aldiz, 107 urtean. Es
tatuko administrazio publiko
guztien artean, 1,095 bilioi
euro zor dituzte martxoan,
14.031 milioi gehiagoko zorra
izan ostean. Espainiako Ban
kuko azken datuen arabera,
kopuru hori Espainiako BPG
ren %101,03 litzateke, hau da,
ekoizten duena baino gehiago
zor du. Egoera hau 1909. ur
tean gertatu zen, azkenekoz.
2008an krisi ekonomikoa
hasi zenetik, Administrazio
Publikoaren zorra handitzen
joan da etenik gabe. Gauzak
horrela, Espainiako Gober
nuak 2016tik aurrera zorra
murriztea espero du, eta ur
tea %99,1eko BPG tasarekin
bukatuko duela aurreikusi
du; 2019rako tasa %96koa
izatea espero du.
Zor publiko gehiena epe
ertain eta luzera ordaintzekoa
da, zehazki, zor osoaren hiru
laurdenak. Mota honetako zo
rra 14.893 milioi euroan han
ditu da azken hilabetean, au
rrekoaren aldean. Epe labu
rreko zorrak, aldiz, 651 euro
egin du behera martxoan.
8.000 milioiko murrizketak
Bitartean, Bruselak bi urteko
epean 8.000 milioi eurotik
gorako murrizketak egitea
agindu dio Espainiari, eta
datorren urtean %2,5eko de
fizita edukitzea eskatu dio.
Era berean, ekainaren 26
hauteskundeen osterako u
du Bruselak defizita ez b
tetzeagatik Espainiari ez
rriko dion isuna erabakitz
Hautatuko den gobernua
baina, betebeharrak eza
dizkio dagoeneko.
Datuak ikusita, Bruse
aitortu du Espainiak ezin
koa duela lehenago hitzar
tako deizita edukitzea; ber
beste urtebete eman dio, h
burua lortu dezan.
Bizkaiko Foru Aldundiak se
kulako aldapa topatu du bidean,
hainbat arrazoi direla medio.
Hala, dirubilketa murriztu egin
da Bizkaian; zehazki, apirilera
arte, 2.305 milioi euro jaso ditu
Aldundiak, iaz baino 66,1 milioi
gutxiago. Beherakada %2,8koa
izan da, izatez, 2015ean bildutakoa baino %8,4 gehiago (550
milioi gehiago) biltzea aurrei
kusi bazuen ere. Aurreikuspe
netara heltzea ezinezkoa dela
aitortu du Aldundiak, eta, urtero
legez, aurtengo aurrekontuak
aipatutako aurreikuspenetan
oinarrituta daudenez, premiaz
koak ez diren proiektuak etetea
erabaki du, diru gabeziagatik.
Bizkaiko Foru Aldundiaren
helburua, beraz, kolpea mal
gutzea da; izan ere, aurrei
kuspenak eta benetan bildu
den dirua ez datoz bat, inon
dik inora.
Hiru foru aldundiek, 3.700
miloi euro
EAEko hiru foru aldundien
artean, 3.711 milioi bildu di
tuzte lehenengo hiruhilekoan;
2015ean baino 11 milioi gu
txiago. Bizkaiak jasotzen du,
hain zuzen, EAEko dirubil
ketaren erdia baino gehiago.
Zerga guztietan izan da be
herakada.
Espainiako zor publikoakBPG-ren %100 gainditu du
BFAk premiazkoak ezdiren proiektuak etenditu, diru-bilketa jaitsi
egin delako
Soraya Senz de Santamara Espainiako presidenteordeak kaleratu ditu datuak, Luis de Guindos eta Cristbal Montoro ministroeegindako agerraldian.
Hauteskundeen
osterako utzi du
Bruselak Espainiari
isuna ezartzea
Aurreikuspenak
eta benetan bildu
den dirua ez datoz
bat, inondik inora
EAEko hiru foru aldundien artean, 2015ean baino 11 milioi gutxiago bildu dituzte.
2016ko ekaina
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
4/16
2016ko eka
ALBISTEAK
Sidenorrenjarraipenak bestekrisi bat saihestu du
Jakina da egoera zailean bizi
dela euskal altzairua. Alor
horren inguruko albisteek ez
dute etenik azken boladan;
alabaina, azkenik, iluntasu
nean argi txiki bat piztu duen
albistea dugu gure artean:
euskal enpresa batzuek Si
denor erosi dute.
Horrek ez du esan nahi
Sidenorrek bizi duen egoera
latza bukatu denik, haren
etorkizuna zalantzan baitago
oraindik ere.
Euskal Herrian dauzkan
plantetan soilik, 1.500 langi
leri enplegua ematen die Si
denorrek.
Automobilgintzarenoparotasuna
Sidenor 2015eko urritik dago
salgai, eta, orain, automobil
gintzan diharduten bost en
presak erosi dute: Cie, Aris
train, Tubacex, Velasco taldea
eta Gestamp. Guztiak Ger
dauSidenorren bezeroak edo
hornitzaileak dira, automo
bilgintzaren esparrukoak.
Europako automobilgintza
momentu oparoan egon arren
eta Sidenorrek lan handia
duen arren, erosi duten en
presen arabera, aldaketak
egin beharko dira, etekinak
oso txikiak direlako.
Finantzaerakunde batek
200.000 euro ordaindu be
harko dizkio Arabako ETE
bati. Horrela agindu du Au
zitegi Gorenak, Arabako Au
zitegi Probintzialak aurretik
ebatzitakoa berretsiz.
Preferente, swaphipoteka
edota zoruklausula bezalakoneurrigabeko inantzapro
duktuek ez dituzte soilik he
rritarrak kaltetzen, ETEak
ere kaltetzen baitituzte.
Auzitegi Gorenak ebatzi
takoaren arabera, bankuak
neurrigabeko inantzapro
duktua jarri zion familiaen
presa bati, gezurrezko negozio
juridikoaren itxurarekin. Ebaz
penean azaltzen den modu
50 bat langile dituen enpre
ixtekotan izan zen, bere ba
kuaz idatzeagatik.
Izapide bat, besterik ez
Horrelako kasuetan izan o
den moduan, Bankuak produk
bat erosteko konbentzitu zitubezeroak, haiek eragiketa horr
zernolako arriskuak zekartz
jakin gabe. Dirua lekuz aldat
gero, lehentasunezko beze
bihurtuko zela zin egin zi
bankuak, eta, horrela, maile
bat edukitzea errazagoa izan
zela, hau da, mailegu bat n
izatekotan, izapide horreta
pasatu beharko zela.
Banku batek 200.000euro eman beharko dizkio
Arabako ETE bati, AuzitegGorenak aginduta
EAEn 1.500 langileri
ematen die
enplegua Sidenorrek
Hiru euskal enpresak bat egin dute alor elektrikoanArteche, Ingeteam eta Or
mazabal enpresek bat egin
dute, mikrosare adimendu
nak diseinatzeko. Proiek
tuak Energy Intelligence
Center (EIC) izenpean jar
dungo du, eta etengabeko
lasterketan dagoen sekto
rean lehiakorrak izateko
jaio da.
Une oro garapen proze
suan dagoen sektore hone
tan, beraz, I+G+b funtsezkoa
da; horregatik egin dute bat
hiru enpresek.
12 hilabetez zuhurtziaz
jokatuz lortu dute bat egitea,
eta Bizkaiko Foru Aldundia
ere jakinaren gainean zegoen.
Mikrosare adimendunak
Mikrosare adimendunak sare
handiago baten partaide den
zirkuituak dira, zeinetan be
rezko autonomia duten. Ener
gia berriztagarria eta ohiko
energia uztartzen ditu, e
tamaina txikikoa da; ber
kontrolatzeko errazagoa e
eraginkorragoa da.
Garraioan izaten diren g
lerak murrizten ditu, eta h
beto baliatzen ditu bitarte
berriztagarriak. Laburbild
bezeroak gastu txikiagoa ed
kiko du, eta, era berean, isu
keta kutsatzaileak ere m
rriztuko dira, aipatutako te
nologiari esker.
Bankuak neurrigabeko finantza-produktua jarri zion familia-enpresari.
Sidenorrek planta bat dauka Basaurin.
Arteche, Ingeteam eta Ormazabal enpresek proiektu baterako bat egin dute.
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
5/16
EKINTZAILETASUNA
2002. urtean hasi zuen ibil
bidea Etikalia higiezinen
agentzia etikoak. Eusko Jaur
laritzari 5.000 etxebizitza
huts merkatuan jartzeko pla
na diseinatzen lagundu zion
hasieran, Bizigune programa
sortuta. 10 urtez, aipatutako
programaz arduratu zen Etikalia; erabiltzen ez ziren
5.000 etxe baino gehiago
merkaturatu, eta 10.000 hi
tzarmen baino gehiago lortu
zituen.
Etikalia higiezinen agen
tziaren hastapena ez da ma
kala, beraz. Hasierako ibilbide
hori bukatutzat eman ostean,
beste urrats bat eman zuen,
ikuspegi etikoa barneratuz
alor honetan.
Gizarte erantzukizunarekin
jardun
Espainiako Konstituzioaket xebizitzarena oinarrizko
eskubidea dela aitortzen duen
arren, hori ez dela errespe
tatzen ez da gauza berria, eta
askok eta askok zailtasun
ugari dituzte etxebizitza duina
lortzeko: etxebizitzen sal
menta susperraldian zegoen
bitartean, neurrigabeko pre
zioak ezartzen ziren espeku
lazioaren babespean, eta,
boom hori hautsi ondoren,
hamaika izan dira etxegabe
tzeak. Hori delaeta, Etikaliak
ikusmolde berria ezarri du
sektorean; horren arabera,
ez du bilatzen ahalik eta diru
gehien irabaztea, baizik eta
oreka mantentzea ekono
miaren, gizartearen eta in
gurumenaren artean. Ildo
horretan, Jarduera espeku-
latiboetan parte hartzeari uko
egiten diogu, esan du Bilbao
Ekintzak lagundutako higie
zinen agentziak.
Etikaliaren aburuz, botere
posizioak ezabatzen dituzte,
bi aldeen arteko posizioak
berdinduz. Era berean, admi
nistrazio publikoarekiko iru
zurra guztiz baztertzen du.
Bestalde, esan behar
dago Bilbao Ekintzak pr
takuntza eta aholkularit
eskaintzen dizkiela ek
tzaileei; prestakuntzar
%50 ordaintzen du Eur
pako Gizarte Funtsak, E
Programa Operatiboar
barnean.
Etikalia: Jarduera espekulatiboetanparte hartzeari uko egiten diogu
2016ko ekaina
2002. urtean hasi zuen ibilbidea Etikalia higiezinen agentzia etikoak.
Etikaliak ikusmolde berria ezarri du sektorean.
EJri 5.000 etxebizitza
huts merkatuan jartzeko
plana diseinatzen
lagundu zion
Administrazio
publikoarekiko iruzurr
guztiz baztertzen
du Etikaliak
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
6/16
EAEko BPGk urte arteko %3,2ko hazkundea izan du 2016ko lehen hiruhilekoan
EAEko Barne Produktu Gordinak (BPGd) %3,2ko hazkundea izan du 2016ko lehen hiruhilekoan urte artean, urtaro eta egutegieraginik gabe, Eustaten aurrerapendatuen
arabera. Aurreko hiruhilekoaren aldean, hazkundea ehuneko hamarren bat handiagoa
da.
Eskaintzaren ikuspegitik, 2016ko lehen hiruhileko urte arteko hazkundea izan da, zer
bitzuek jokaera hobea izan dutelako eta industrian hazkundeerritmoa bizkortu egin
delako. Enplegua, dedikazio osoko baliokidetzako lanpostuetan, %1,9 gehitu da,
2016ko lehen hiruhilekoan, hau da, aurreko hiruhilekoan baino hamarren bat gutxiago
Hiruhileko artean, %0,3ko hazkundea izan da.
Iturria: EUSTAT
HILEKO GRAFIKOAK
EAEko hotel-establezimenduetako bidaiari-sarrerak %6,1 gehitu dira apirilean2016ko apirilean, 221.555 bidaiarisarrera erregistratu ziren EAEko hotelestablezimen
duetan, aurreko urteko hil berean baino 12.730 gehiago, %6,1eko gehikuntza, Eustatendatuen arabera. Bidaiarisarrerak %8,2 gehitu ziren Bizkaian; %5,0, Gipuzkoan, eta %1,6,
Araban. Komeni da gogoraraztea 2015eko Aste Santua apirilean izan zela, eta aurtengoa,
martxoan. Gaualdiak, 2016ko apirilean, 397.202 izan dira, aurreko urtekoan baino 10.447
gehiago, hau da, %2,7 gehiago. Gaualdiak, urte artean, gehitu egin dira Bizkaian (%4,4)
eta Gipuzkoan (%2,4); Araban, berriz, gutxitu (%2,8). Urteko lehen lau hilabeteetan
alderaketa homogeneoan, sarrerak %13,5 gehitu dira EAEn, eta gaualdiak, aldiz, %14,4
Hiru lurraldeetan, sarrerek eta gaualdiek gora egin dute. Araban, %9,3 igo dira sarrerak,
eta %12,4, gaualdiak; Bizkaian, %12,1 eta %13,0, eta Gipuzkoan, %16,9 eta %17.
Iturria: EUSTAT
EAEko ondasun esportazioak %2,4 gehitu ziren, 2016ko lehen hiruhilekoan
EAEko eraikuntza kostuak %0,4 jaitsi ziren apirilean, aurreko hilaren aldean2016ko apirilean, EAEko Eraikuntza Kostuen Indizea %0,4 jaitsi zen, aurreko hilaren aldean,
eta urte arteko tasa, berriz, %0,7, Eustaten datuen arabera. Azpisektoreetan, apirilean, le
hengaien kostuan, Etxegintzan %0,6ko jaitsiera izan da, aurreko hilaren aldean, eta Obra
Zibilean, aldiz, %0,5ekoa. Azpisektoreon urte artekoan, zeinu bera, indar ezberdinarekin.
Etxegintzaren lehengaien kostuak %0,6 jaitsi dira; Obra zibilarenak, ordea, %4,4.
Sektoreak kontsumitutako lehengaietan, urte artean (2016ko apirila, 2015ekoaren al
dean), prezio hazkunderik handienak: Material elektrikoa (%2,3), Zurgintza (%2,2), Ez
metalezko industria (%0,9). Prezio jaitsierarik handienak, azken hamabi hiletan: Petro
liointzea (%28,0), Metalurgia (%9,4), Energia elektrikoa eta gasa (%6,6).
Iturria: EUSTAT
EAEko ondasun esportazioak %2,4 gehitu ziren, 2016ko lehen hiruhilekoan, Eustaten
arabera. Guztira, 5.115 milioi; iazko aldi berean, aldiz, 4.996 milioi. Ondasun energe
tikoen esportazioak %18,3 gehitu dira, aurreko urtearen aldean.
Ondasuninportazioak %7,6 gutxitu dira, 3.536 milioira. Inportazio energetikoak ba
karrik kontuan hartuta, jaitsiera (%36,3) handiagoa da, 614 milioi. Ezenergetikoak,
%2 gehitu dira. Saldo garbia, positiboa: 1.579 milioiko superabita. Esportazioen eta
inportazioen gaineko estaldura tasa %144,7koa da. Produktu energetikoak alde batera
utzita, merkataritza saldo ezenergetikoak 1.845 milioiko superabita du; produktu
hauen estalduratasa %163,1ekoa da.
Iturria: EUSTAT
2016ko eka
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
7/16
Datorren ekainaren 18an
egingo da EuskalHack Secu
rity Congress. Biltzarrak hi
tzaldiegitarau zabala eskai
niko du, bai eta publikoari
irekitako bi tailer interesgarri
ere. Donostian sortutako el
kartea da EuskalHack, infor
matikako segurtasunaren
ikerketa arloko profesionalez
osatutakoa. Bere helburua,
ikuspegi etikotik abiatuta,
ezagutza partekatzea da. Irabazi asmorik gabeko erakun
de horrek askotariko publi
koaren artean segurtasun di
gitala bultzatzea du xede, eta
horretarako antolatu du le
henengo EuskalHack Security
Congress ekitaldia.
Topaketa ekainaren 18an
egingo da Donostiako Olarain
ikastetxe nagusian, eta se
gurtasun digitalaren arloko
tresna berritzaileak jakitera
emango dira, egitarau zabal
baten bitartez. 15 hizlari ariko
dira hainbat gai lantzen: Gau
zen Internet, dron bidezko
zaintza, ikerketa teknologi
koko neurriak edota mehatxu
nagusiak. Segurtasun infor
matikoko profesional adituez
eta enpresa espezializatuez
gain, Estatuko Fiskaltza Nagusiko Delitu Informatikoen
Zerbitzuko kide batek ere
hartuko du parte topaketan.
EuskalHack Security Congress
ekitaldian, hitzaldien egita
rauaz gain, doako bi tailer
antolatuko dira; sarrera li
brekoak dira biak, baina joan
nahi duenak izena eman be
harko du aldez aurretik. Le
henak Familiarzate en 3.0
du izena, eta Ertzaintzako
Delitu Informatikoen Unita
teak emango du. Txikienek
gehien erabiltzen dituztentresna digitalak aztertuko
dira, baita arriskuak aurrei
kusteko eta horien aurrean
erreakzionatzeko gakoak ere.
Hardware librea
Jabi Luengok, Hirukide esko
lako irakasleak, eskainiko du
bigarren tailerra: Eingo al
deu? nos lo montamos?.
Jarduera horretan, maker kul
turaren hastapenak azalduko
ditu, hardware libreko pla
taformen erabileran oinarri
tutako adibide praktikoen bi
tartez.
EuskalHack hacking eti
koaren arloko Euskadiko le
hen elkartea da, eta mota
guztietako publikoaren artean
segurtasun digitala sustatze
ko sortu zen.
I G bALBISTEA
Legionella detektatzekoproiektu bat aurrera eramaten
ari da Ondoan konpainia
HackingEtikoaren Euskadiko
lehen Biltzarra Donostian
Informatikako
segurtasunaren ikerketa
arloko profesionalez
osatuta dago EuskalHack
Bizkaiko Ondoan konpainiaLegionella generoko bakterio
gramnegatiboak detekta
tzekopoint of care erako gai
lu aurreratua garatzea hel
buru duen proiektu bat koor
dinatzen ari da. LegioPoC
deritzon ekimenak Gaiker
IK4 ikerketazentroa eta eli
kaduraosasunean eta ingu
rumenean espezializatuta
dauden Biotalde laborategiak
ere ditu partaide.
Legionella in situ detektatu
Proiektuan lan egiten duten
ikertzaileek biologia mole
kularreko teknologiak era
biliko dituzte, anplifikazio
isotermoan oinarritutako
sistema alternatibo baten
laguntzaz, Legionella in situ
eta era prebentiboan de
tektatzea ahalbidetuko
duen gailu bat garatzeasmoz.
Legionella delako izend
pen orokorrari atxikita, ur g
dietan bizi den bazilo itxura
bakterio talde gramnegati
zabala dago. Genero honek
espezie eta 78 serotipo ingu
ditu. Legionella espezie b
zuek gizakiak kutsa ditzake
batez ere, Legionella pne
mophila izenekoak.
Jatorri naturaleko bakte
hau akumulazioa eta itzu
rako zirkuitua dituzten ur b
roko instalazioetan, hoz
dorreetan eta kondentsado
ebaporatiboetan aurki dai
ke, besteak beste.
2016ko ekaina
Proiektuan lan egiten duten ikertzaileek biologia molekularreko teknologiak erabiliko ditu
Legionella espezie
batzuek gizakiak kuts
ditzakete
EuskalHack Security Congress ekitaldian, doako bi tailer antolatuko dira.
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
8/16
Maiatzaren 2an, Berdeen eu
rodiputatua den Jos Bovk
artikulu bat kaleratu zuen;
bertan, Europar Batasunaren
eta Kanadaren arteko hitzarmena salatu zuen, guztion
harridura piztuz. Izan ere,
denok AEBetara begiratzen
geunden bitartean TTIParen
inguruko akordioa delaeta
EBk eta Kanadak euren ar
teko merkantziak arautzen
dituen hitzarmena sinatu
dute, zarata handirik egin
gabe. Eurodiputatu ezagunak
EBk bere sormarken %90
babesik gabe utzi duela salatu
du, Batasunak bere gazta
sakriikatu du izenpeko ar
tikuluan.
CETA (Comprehensive
Economic and Trade Agree
ment), beraz, TTIP eztabai
datzen ari zen bitartean egin
dute, paraleloan, eta Ameri
ketako Estatu Batuekin izan
zitekeen hitzarmenaren au
rrekaritzat jo dezakegu: fak
tore komuna daukate biek,
alegia, enpresa pribatu eta
estatu baten arteko interesektalka egiten dutenean, auzi
tegi bereziak jardungo du,
ISDS polemikoak, alegia.
Werner Faymann Austria
ko presidenteak argi utzi du:
CETAren alde agertzen dire-
nek mesede egiten diote TTIP-
aren sorrerari.
Sor-markak,
hitzarmenaren jomugan
CETA EBk burututako mer
kataritza hitzarmen zabalena
dugu, eta aldekoek esaten
dute, horri esker, EBko BPGda
12.000 milioitan haziko dela.
Hitzarmenak Europako Par
lamentuaren oniritzia jaso du,
eta berau egituratzea falta da
soilik ziurrenik, azaroan.
Gauzak horrela, sormar
kak hitzarmenaren jomuge
tako bat dira, zeinean soilik
EBko 150 sormarka agertzen
diren ehunka daude; Euskal
Herriari dagokionez, bakarrik
bi sormarka agertzen dira:
Baionako Urdaiazpikoa eta
Ezpelatako Piperrak. Beraz,
hitzarmena indarrean sartuz
gero, Kanadak Gernikako pi
perrak, Idiazabal Gazta edota
Getariako Txakolina etike
tarekin saldu ditzake bere
produktuak.
Hala ere, hori ez da horrela
guztiz, momentuz ez, behin
tzat. Izan ere, EBk bere sor
markak babestu zituen Lis
boako Hitzarmenarekin, eta,
horrenbestez, hitzarmen hu
bertan behera uzten ez dut
bitartean, behintzat, Kanad
ezin izango du EBko sorm
kez baliatu, bere produktu
merkatuan jartzeko.
Sormarkak babesik ga
uzteak, tokiko ekoizle eta s
tzaileari baino, atzerrira
portatzen duenari egingo l
ke kalte handiena.
CETAren aldekoak
Gobernu espainolak argi u
du CETAren alde dagoela, e
gutxienez, EBko beste zor
herrialdek euren alde daud
erakutsi dute: Erruman
Bulgaria, Grezia, Aleman
Frantzia, Danimarka, Portu
eta Eslovenia. CETA 2016
onartuz gero, zuzenean d
torren urtean sartuko lit
teke indarrean. Berau onart
gero, TTIP ez onartzeak
luke logikarik.
ERREPORTAJEA
Sor-markak, EBren eta Kanadarenarteko hitzarmenaren ostean
Maiatzaren 2an Berdeen eurodiputatua den Jos Bovk artikulu bat kaleratu zuen; bertan, Europar Batasunaren eta Kanadaren arteko hitzarmenasalatu zuen, guztion harridura piztuz. Izan ere, TTIParen inguruko akordioa guztion ahotan zegoen bitartean, EBk eta Kanadak euren arteko merkantziaarautzen dituen hitzarmena sinatu dute, herritarrek horren berri ezer gutxi jakin gabe. Hitzarmena, beraz, TTIParen aurrekaritzat hartu dezakegu. Wern
Faymann Austriako presidenteak argi utzi du: CETAren alde agertzen direnek mesede egiten diote TTIParen sorrerari.
Jos Bov eurodiputatu frantses ezagunak EBren eta Kanadaren arteko hitzarmenaren berri eman du.
2016ko eka
CETA TTIParen
aurrekaritzat
jo daiteke
Kanadak ernikako
piperrak, Idiazabal
azta edota etariako
Txakolina etiketarekin
saldu ditzake
bere produktuak
CETAk bakarrik Euskal Herriko bi sor-marka hartu ditu bere gain: Baionako Urdaiazpikoa eta Ezpeletako Piperrak.
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
9/16
2016ko ekaina
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
10/16
ELKARRIZKETA
Iazko emaitza onak lortzeko arrazoiekaurten ere badiraute
Pedro EsnaolaGipuzkoako Merkataritza Ganberako zuzendaria
2016ko eka
Pasaiako portuak emaitza
ezin hobeak lortu ditu
2015ean. Zeintzuk dira
arrazoiak?
Orokorrean berpizten ari den
jarduera dugu, zeinetan au
toen kontsumoak pisu handia
duen Pasaiako portuan. Al
tzairuak ere garrantzi handia
du, nahiz eta, tamalez, gaur
egun egoera larrian egon. Ohi
koez gain, Pasaiako portuak
traiko ezberdinak sustatu
ditu kontainerren bidez; azken
inean, portua enpresen erre
minta dugu, eta, ekonomia
berpizten den heinean, ber
tako traikoak gora egiten du.
Barneko kontsumoa igo
dela diote datuek; mikroe-
konomiak, baina, ez du haz-
kunde hori izan.
Nire ustez, hazkunde hori is
latzen ari da mikroekono
mian. Dirubilketa %8 hazi
da, azken datuen arabera, eta,
funtsean, barneko kontsumoa
da. BPGn, barneko kontsumoa
aldagai garrantzitsuenetari
koa da, eta krisiaren ispilu
bikaina da, hau da, krisia da
goenean, jendea etxean ge
ratzen da, dirurik gastatu
gabe gutxiago kontsumitzen
du, eta gehiago aurrezten du,
etorkizuna ziurgabea dela
ko. Koniantzak eta kontsu
moak, beraz, harreman estua
dute.
Era berean, egia da krisi
honetan jendeak bere kredi
tuen zati garrantzitsua itzuli
duela, eta, era berean, ez dutela
kreditu gehiagorik hartu.
Hala ere, diru-bilketari da-
gozkion aurreikuspenek ez
dute asmatu, eta espero
baino askoz diru gutxiago
bildu dute. 2016an zer da-
torkigu?
Nire ustetan, urteak gorabe
hera ugari ekarriko ditu. Kri
sia gaitz bat da, eta gu gaitza
gainditzen ari garen gaixoak
gara; horrenbestez, edozein
katarrok ondorioak eduki di
tzake gugan.
Esan bezala, dirubilketa
hazi egin da Gipuzkoan, baina,
Araban eta Bizkaian, ordea,
jaitsi egin da. Horren arrazoia
Gipuzkoak duen turismoa eta
kontsumoa dugu; izan ere,
industriari dagokionez, hiru
lurraldeak 2015eko joeramantentzen ari dira.
Beraz, industriari dago
kionez, urte bukaera arte joe
ra mantentzea lortzen badu,
aurten ere hazkundea edu
kiko du Gipuzkoak, %2,5 in
gurukoa.
Iazko emaitza onak lortzea
posible litzateke, beraz.
Nik baietz uste dut. 2015ean
emaitza horiek lortzeko arra
zoiek bertan diraute: ko
tsumoa, industria jardue
gure konpainien nazioar
kotzea, zor gutxiago eta, h
rrenbestez, eraginkorragoa
Suspertzen ari ziren h
rrialdeen etenaldia e
gugan eragina izaten a
da, hain justu, krisitik
teten saiatzen ari gar
nean. Euren etenaldi
beste krisi batean mur
laraziko gaitu?
Krisia hasi zenean, herrial
garatuak zeuden geldi, e
horregatik, denek jo zut
garapenbidean zeuden h
rrialdeetara. Orain, aldera
tziz gertatzen ari da: ga
penbidean dauden herri
deek etenaldia bizi dute, e
hona datoz berriro.
Hala ere, garapenbide
dauden herrialdeek hazkun
handia zeukaten, bai, bai
kontua da BPGg txikia zute
Hau da, 500.000 milioi
BPGg duten herrialdeak %
haztea eta bilioi bateko BP
duten herrialdeak %3 hazt
azken inean, antzekoa daHazkundea mikroekonomian islatzen ari dela uste du Esnaolak.
Portua da enpresen
erreminta: ekonomia
berpizten den heinean,
bertako trafikoak
ere gora egiten du
Iaz, Gipuzkoako esportazioek, guztira, 7.062,9 milioi euro fakturatu zituzten, %1,8 gehiago, aurreko urtearekiko. Gauzak horrela, 2012an lortutakoerrekor historikotik gertu izan dira 2015ean egindako esportazioak. Estatuko Merkataritza Idazkaritzak emandako datuen arabera, Estatuko
esportazio guztien %2,8 Gipuzkoak gauzatu du. Era berean, Euskal Autonomia Erkidegoko esportazioen %32,2 Gipuzkoari dagokio.Inportazioei dagokienez, 3.583,1 milioi euroko inportazioa egin zuen lurralde historikoak 2015ean, 2014an baino %11 gehiago. Horitaz guztiazgain, barne kontsumoak ere gora egin duela aintzat hartuta, itxaropenez hartzeko urtea dugu 2016a. Dena dela, aurtengo datuak ezkorrak dira,
momentuz, behintzat. Aurten zer datorkigun jakiteko, Pedro Esnaola Gipuzkoako Merkataritza Ganberako zuzendariarekin izan gara.
Norbait hazten ari
bada, beste norbait
ari da behera egiten
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
11/16
ELKARRIZKETA
2016ko ekaina
Horren guztiaren alde ona
da mundua orekatuta dagoe
la; beraz, norbait hazten ari
bada, beste norbait ari da be
hera egiten.
Zeintzuk dira nazioarteko-
tzeko gakoak?
Nazioartekotzeko bi bide dau
de: Euskal Herrian ekoiztu
eta atzerrian saltzea, eta
ekoizpena atzerrira eramatea,
merkatu zehatz batzuetara
heldu nahian. Noski, ekoiz
pena helmugara daramaten
enpresek tamainaren arabe
rako inbertsioa behar dute.
Euskal Herrian produktua
ekoiztu eta gertuko herrialdeetan Europan, esaterako
saldu ditzaketenei lagundu
behar diegu saltzen. Zentzu
horretan, Merkataritza Gan
bera erreminta bat da. Gi
puzkoako Merkataritza Gan
berak, adibidez, badu sail bat,
zeina enpresa gipuzkoarren
produktuak munduan zehar
saltzeaz arduratzen den.
Ekoizpena atzerrira dara
matenen kasuan, premiazkoa
dute beste batekin bat egitea:
fusionatzea litzateke egokie
na, baina hori posible ez bada,
alorreko beste enpresa ba
tzuekin hitzarmenak lortzen
laguntzen diegu. Noski, hel
muga herrialdeko enpresekin
ere harremanetan jartzen
gara, egitasmoa posible izan
dadin.
Zeintzuk dira Gipuzkoako
enpresa batek atzerrira jo-
tzean aurkitu ditzakeen oz-
topo nagusiak?
Tamaina funtsezkoa da, baina,
esan bezala, Merkataritza
Ganberak oztopo hori gain
ditzen lagundu dezake. Biga
rrenik, aukerak dituzten he
rrialdeak identiikatzea. Hi
rugarrenik, inguruan indarra
ekoizpena zein komertzia
la eskuratzea, merkaturatu
tako herrialdean.
Enpresa baten kate osoan
laguntzen diegu guk: merka
tuaren azterketa, lehiakideen
azterketa... hau da, zein he
rrialdetan eta nola sartu era
baki estrategikotik operazioa
ren garapenera arte lagun
tzen dugu guk.
Euskadi, eta, zehazki, Gi-
puzkoa lehiakorrak al
dira atzerrira jotzen du-
tenean?
Ekoizpenaren %40 kanpoan
saltzen da; beraz, bai. Gara
penbidean dauden herrial
deez horrenbeste hitz egiten
den momentu honetan, go
gora ekarri behar dugu 80ko
hamarkadan guk eskaintzen
genuela eskulan merkea; on
dorioz, Euskadik prezioaga
tik saltzen zuen. Ondoren,
kalitatearen eta prezioaren
arteko oreka zapuztu zen,
eta kalitatea hobetzeari ekin
zion Euskadik gaur egun,
asko kostata aurkitu deza
kegu ISO kalitate ziurtagiria
ez daukan enpresarik Eus
kadin. Baina, kalitatearen
ildotik, aurrekoaren antze
koa gertatu izan da, non ka
litatearen eta prezioaren ar
teko oreka okertuz joan den.
Horregatik, Euskadik bestepauso bat eman du, eta be
rrikuntzari ekin dio.
Orain, ez dugu produk
tuaren kalitateaz edota pre
zioaz hitz egiten dagoeneko,
baizik eta produktuak egiten
duenari buruz: ekoizpen adi
menduna, I+G+b... Badakigu
oso ondo ekoizten dugula,
badakigu prezio lehiakorrean
saltzen dugula, baina berri
tzailea izan beharra du pro
duktuak.
Berrikuntza krisitik at
ratzeko bidea da, bera
I+G+b alorrean inbertitz
kostatzen zaion enpres
rik ba al dago, oraind
ere?
Milioika euro irabazten
den enpresa bat ea no
konbentzitzen duzun ara
bat duela. Krisiak, ald
ikuspegia aldarazi digu, e
berrikuntzaren garrantz
ohartu gara. Administr
zioak ere horretaz kont
ratu dira, eta horregatik
gatzen dituzte finantz
erremintak I+G+b alorre
zuzenduta.
Hala ere, I+G+b egitear
arriskua bikoitza da, zer
eta, lehenik, egitea lortu beh
duzu, eta, ondoren, merk
tuan harrera ona edukitz
Belgikan ondo saltzen d
produktua Alemanian sa
zeak ez du arrisku handir
ordea.
Gipuzkoako Merkataritza Ganberak enpresei zer-nolako laguntza eskaintzen dien azaldu digu Esnaolak.
Iaz, Gipuzkoako esportazioek, guztira, 7.062,9 milioi euro fakturatu zituzten, %1,8 gehiago, aurreko urtearekiko.
80ko hamarkadan, guk
eskaintzen genuen
eskulan merkea;
Euskadik prezio
merkeagatik saltzen zuen
Krisiak ikuspegia
aldarazi digu,
eta berrikuntzaren
garrantziaz ohartu gara
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
12/16
AHOLKUAK
2016ko eka2
Etxebizitza erosteko erabakia ez da
egunero hartzen; horregatik, adi egonbehar dugu, eta ematen dugun urrats
bakoitza bost zentzumenak jarrita
eman beharko dugu. Krisialdia dela
eta, etxebizitzen prezioak behera egin
du, baina ordaindu beharreko kopu
rua ez da ahuntzaren gauerdiko ez
tula. Hori dela eta, ale honetan, gaia
ren inguruko aholku baliagarriak es
kaini nahi ditugu.
Ordaintzeko aukera
Lehenengo urratsa erraza dela ema
ten duen arren, jende askok ezin
du hipoteka edo etxea ordaindu;
hala ere, ikusi duen etxebizitza eskuratzeko eskaintza egiten du. Be
raz, adostasun batera heldu aurre
tik, ziur egon behar duzu, eta diru
hori izango duzula jakin behar
duzu.
Orain, baina, arazo nagusia kre
ditua lortzea da; bankuek, krisi eko
nomikoaren aurretik egiten zuten ez
bezala, bezeroaren egoera zorrotz
aztertzen dute, eta kreditua emateko
baldintza gehiago jartzen dituzte.
Krisia hasi aurretik, ordea, 2008. ur
tera arte, bankuek barrabarra es
kaintzen zituzten kredituak, gehiegi
aztertu gabe.
Inbertsioa edo ohiko etxebizitza
Alde batetik, erosketa inbertsio mo
duan erabiltzeko egin baduzu, kon
tuan izan behar duzun gauza bakarra
alokairuaren errentagarritasunaren
inguruko gaiak dira. Bestalde, etxe
bizitza horretan 10 urte edo gehiago
biziko bazara, malgutasun handiagoa
izan dezakezu: etxe polita, erosoaedo gustatzen zaizun inguruan eros
dezakezu. Dena dela, gastu horiei au
rre egin ahal izango diezun ala ez
baloratu beharko duzu.
Aurreko etxea saldu
Xedea etxe berria erostea bada, au
rrekoan gehiago bizi nahi ez duzulako,
eta hori saltzea zure helburuetako
bat bada, gomendagarria da eroske
tarik ez egitea, aurreko etxea saldu
arte. Hots, arriskutsua izan daiteke
erosketa handi batean sartzea, diru
nahikorik ez baduzu; horretarako,
etxe zaharra saltzea izango da le
henengo helburua.
Zure nahiak haztatu
Egun, inoiz baino gehiago, errenta
garritasuna baloratu beharko duzu,
eta, horren arabera, etxebizitzaren
erosketa gauzatu. Erabakia garran
tzitsua da, bertan bizi izango baitzara
denboraldi luze batez. Atzeraldi eko
nomikoan sartu aurretik, kokalekua
ezaugarri garrantzitsuena zen, eta ia
bakarra. Gaur egun, aldiz, kokalekuaez ezik, prezioa eta perfekzioa ere
aztertu behar dira, besteak beste.
Eskaintza eta saltzailea
Garrantzitsua da interesatzen zaigun
jabego pribatuari buruz ahalik eta
informazio gehien eskuratzea; zen
bat denbora daraman merkatuan,
saltzailearen etsipen edo amorru
maila, zenbat eskaintza jaso dituen,
zenbat ukatu dituen eta abar. Dena
dela, hasiera batean egingo duzun
eskaintzak edo proposatuko duzun
kopuruak baxua izan behar du; g
rora, saltzaileak ziurrenik igo egin
du, baina hasieran, behintzat, p
zioa altuegia izan ez dadila. Askot
ordea, prezioa saltzaileak jartz
du hasieratik, eta eroslea jaist
ibili behar da.
Etxebizitzaren azalera erabilgarr
Gogoan hartuko ditugu ondoko
kinarazpenak: metro koadroar
prezioa, eta zonalde horretako gnerako etxeetako prezioak alder
tuko ditugu; azalera erabilga
erreala; itxituraren inguruan, gu
irekietan zein motatako araudia d
goen zonalde horretan, terrazak e
hedapenak egiteko orduan, adibid
Kontu horiek, besteak beste, har
behar ditugu gogoan.
Eraikuntzaren kalitatea
Nahiz eta eraikitzaileak edo sus
tzaileak ziurtatu etxebizitzak berm
guztiak dituela, arreta handia ja
behar duzu hainbat kontutan; e
terako, akabera orokorrak (leiho
materialak, pertsianak, ateak...); b
nugela eta sukaldea; edota kanpo
isolamendua.
Aurre-eraikuntza eta hornikunt
Gaur egun, etxebizitza askok ezauga
gehigarriak izaten dituzte aurreer
kuntza eta hornikuntzan, batez e
bainugela eta sukaldeetan, hala no
aire egokitua, berogailua, gasa, ante
parabolikoak, segurtasuna, alarma
Agian, beharrezkoa ez den dirua dainduko duzu, instalazio hauek i
teagatik; horrek ez dio mesede
egingo ekonomiari.
Etxebizitzaren orientazioa
Etxearen orientazioari esker, dir
aurrezteko aukera izan dezakez
beraz, garrantzitsua da etxearen k
kapena kalkulatzea eta ondo azt
tzea. Hain zuzen ere, orientazio on
eragina izango du berogailuaren e
aire egokituaren erabileran, eta, a
berean, zuen poltsikoetan.
Etxebizitza bat erosteko orduan, hainbat ezaugarriedo faktore izan behar dira kontuan, pertsona
bakoitza desberdina delako. Hala ere, badaude guztiokbete beharreko urratsak, eta, kasu honetan,
gure gomendioak lagungarriak izan daitezke,etxea erosteko orduan jakinaren gaineanegoteko eta ezaugarri nagusiak zeintzuk
diren argi izateko.
Etxebizitza erosteko unean kontuan izan beharreko aholkuak
Arriskutsua izan daiteke erosketa handi batean sartzea, diru nahikorik ez baduzu.
etxebizitza horretan 10 urte edo gehiago biziko bazara, malgutasun handiagoa izan dezakezu.
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
13/16
IKUSPEGIA
Zergatik ez du enplegurik sortzen
soldataren gaineko errepresioak?
Soldataren eta enpleguaren arteko
hartu-emana (tradeoff) plantea-
mendu teoriko okerrean oinarritzen
delako. Horren argi agertu da Fer
nando Luengo, Madrilgo Unibertsi
tateko ekonomia irakaslea.
Teoriaren arabera, enpleguak
soldataren kontrako joera du, hau
da, bata igotzen bada, bestea jaitsi
egiten da. Teoriak beste hau ere na
barmentzen du: soldata nahi beste
jaisten bada, langabezia erabat bu
katuko litzateke, eta jendea modu
boluntarioan soilik egongo litzateke
langabezian edota eskaintzaile eta
eskatzaileek elkar topo ez egiteagatik.
Bada, teoria horrek hainbat kolore
tako alderdi politikoak erakarri ditu.
Madrilgo irakasleak, aldiz, hankaz
gora jarri du aipatutako teoria.
Krisian, are sakonago
Bruselak sustatutako politikek eta,
ondoren, herri bakoitzeko gobernuek,
batez ere, Europako hegoaldekoekaurrera eramandakoak ez dute en
plegurik sortu, guztiz kontrakoa bai
zik, Luengoren esanetan: Barneko
eskaria lausotu du erabat, eta eko-
nomiaren berpizkundea blokeatu du.
Bere esanetan, berpizkundearen
blokeoa bi arrazoirengatik gertatu
da: herritarren kontsumoan eragin
zuzena izan duelako; bestetik, eta au
rrekoari lotuta, barne kontsumoaren
jaitsierak sortutako ziurgabetasunaren
eraginez, enpresek euren inbertsioak
mugatu dituzte berrikuntza eta for
makuntza alboratuz, eta beste egoera
batean posible litzatekeen hazkun
deari ateak itxi dizkiote: soldata mu-
rrizketak, krisia gainditzeko baldintzak
sortu beharrean, krisian are sakonago
murgiltzen gaitu, adierazi du.
Errealitateak politikari askoren
kontrako noranzkoa erakustenduela esan du Alberto Recio An
dreu ekonomialariak. Duela hi-
labete batzuetatik hona, argi ze-
goen Europako errekuperazioa gai-
xotzen zegoela; are gehiago, bur-
tsaren gorabeherek beste krisi sakon
baten atarian geundela iradoki di-
gute askotan. Nazioarteko era
kundeek jakin badakite hori; ho
rregatik, euren aurreikuspenak
zuzentzen doaz gutxinaka, behera
eginez.
Horren adibidetzat, EPAk ka
leratutako azken datuak aditzera
ematen ditu ekonomialariak:
Lan-merkatuan zer gertatzen ari
den ulertzeko, lehenik eta behin,
langabeziarekin eta jarduerarekin
zer gertatzen ari den ulertu be-
harra dugu. Langabezia bi mo
dutan jaitsi daitekeela gogora
razten digu Recio Andreuk: en
plegua sortzeagatik edo, guzt
etsita, lana bilatzeari uzteagatik
Aurten, esaterako, langabezia
gora egin du, baina jende gutxiagok ut zi dio lana bilatzeari iaz
koaren erdiak.
Inbertsio publikoaren
murrizketari buruz
Recio Andreuk oso larritzat jotze
du inbertsio publikoan izandak
murrizketa. Hori delaeta, eta ka
surik txarrenean jarrita, irakaslea
dio krisi berri baten atarian ego
gaitezkeela. Oraingoan, baina, e
dute nazioarteko gorabeherek so
lik sortu; ezarritako politika mu
rritzaileek ere eragin dutela di
ekonomialariak. Krisia koiuntur
zehatz bat bezala hartzea guzt
okerra da; 30 urte baino gehiagok
kapitalismo neoliberalaren ondo
rioa dugu krisi hau.
Soldata murizketekez dute enpleguriksortzen, inondik
inora
Fernando LuengoEkonomia irakaslea MadrilgoUnibertsitatean
Errekuperazioagaixotu egin da
Alberto Recio AndreuEkonomialaria
2016ko ekaina
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
14/16
TEKNOLOGIA
ARDOA
JATETXEA
Sei USB portu dituengailua Choetechen eskutik
Adituek esaten dutenez, joera
da egunerokoa gailu bakar
betetik egitea sakeleko adi
mendua edo smartphone
aren bitartez. Baina, mo
mentuz ez gaude horretan,
eta maiz aurkitzen gara hain
bat gailu gure gainean dara
magula: ordenagailua, tableta,
sakelekoa, ebooka...
Adituek diote baita, gai
luen abteriak gehiago iraungo
dutela, baina, egia esan, bost
urte baino gehiago daramagu
hori entzuten.
Tamalez, askori gertatu
zaie gailuak batera hustea
bateria, eta, kargadore mu
gikor arrunta eramanez gero,
gailu bakar bat soilik kargatu
dezakezu, eta bat aukeratu
beharra daukazu. Hub honek,
baina, sei USB portu eskaint
zen ditu.
Leongo zonaldean dagoen
ardo espainiarra da Bierzo.
Sil ibaiaren inguruan dago
bere laborantza gunea, soilik
baimenduta dauden maha
tsekin aurrera eramaten den
ekoizpena. Aldaera esperi
mentalak hurrengo hauek
dira: Tempranillo, Merlot eta
Cabernet Sauvignon, hain zu
zen ere. Zonaldeko mikrok
limari esker mahatsak eta ar
doa primeran kontserbatzen
da, hango tenperatura 12
ingurukoa izanik.
Pittacum
Mahatsa: Mencia
Ekoizlea: Martin Codax up
tegia
Prezioa: 10
Petalos del Bierzo
Mahatsa: Mencia
Ekoizlea: J. Palacios
Prezioa: 12,70
Cuatro Pasos
Mahatsa: Mencia
Ekoizlea: Martin Codax
Prezioa: 6,60
Jatetxea Hernanin kokatuta
dago eta jangela zabala eta
erosoa du; gainera, era guz
tietako otorduak egiteko au
kera ematen du: lagunartean,
famili giroa, enpresabazkaria
edota beste edozein ospaki
zun, esaterako. Askotariko
menu mota edo karta hau
tatzeko aukera ere badago.
Bestalde, nahi izanez gero,
aperitiboa edo kafea terrazan
hartu dezakezu; gainera, na
tura giroa oso atsegina da.
Hain zuzen ere, Sansonategi
Jatetxeak eskeintzen duen kar
ta anitza da, non ikatz parrilan
erretako jakietan eta etxeko
gozogintzan nabarmentzen da.
Karta: Onddo nahasia; Lupia
txipiroiarekin; Idibuztana eta
patata xalatua; Kremaz ba
rrubetetako hoztore tutuak.
Bierzo
www.sansonategi.com
Sansonategi
Jatetxea
2016ko eka4
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
15/16
2016ko ekaina
AISIALDIA LAN
ESKAINTZAK
LORAZAIN MONITOREA
Lanak: Lorazaintzako lanak. A
tolaketa eta koordinazio lanak
Ezinbestekoa: Lorazaintzako
makuntza izatea. Antolaketa
koordinazio gaitasuna. Loraza
zako lanpostuetan gutxienez
hilabeteko eskarmentua izat
Lan esperientzia gizarte ongi
tetik datozen taldeen koordi
zioa, hain zuzen ere, gizarteratz
eta lanera egokitzapena sustatz
duten taldeekin. Euskara: Ahoz
arazorik Gabe moldatzeko e
gutza. B karneta izatea. 6 h
beteko aldi baterako kontrat
Ordutegia: Astelehenetik ostiral
07:00-14:30. Soldata: Hitzarm
naren arabera.
FRESATZAILEA
Lanak: CNCko kontrolpeko makfresadorekin lan egiteko. Ezinb
teko da lanpostu berean 5 urteta
lan eskarmentua edukitzea. B
loragarria pertsona eskualdek
izatea. Eskaintzen da aldi batera
lan kontratu zehaztugabea.
naldia astelehenetik ostirale
6:00-14:00 eta 14:00-22:00. S
data hitzarmenaren araberak
2 TURISMO AGENTE
2016ko Errenteriako udal enple
plana. Lanak: Jarduera turistiko
kudeatzea. Turismo bulegoak at
ditzea, bisitariei arreta eta muse
kudeaketa, bisita gidatuak egit
Ezinbestekoa: Langabezian etea inskrizpzioa egiteko mom
tuan. Lanbiden alta moduan.
formazio turistikoa, Kudeaketa
mertziala edo antzeko Goiko m
lako modulua edo Turismo Dip
matura izatea. Errenterian er
datuta. Ingelesa edo Frantse
ahozko maila ertaina. Ega e
baliokidea izatea. Gida-baime
eta ibilgailua izatea.
LEIALTZE ARDURADUNA
Kirol sailak bere abonatu edo
zeroekin duen harremana s
dotzea eta emozionalki duen
tura estutzea eta euren asebetzgehitzea. Ezinbesteko baldintz
Langabea izatea. Deialdia e
eta sei hilabete lehenagoz A
saten erroldaturik egotea. M
keting edo Publizitatean grad
tua. Baloratu beharreko bald
zak: Euskara: 4.HE egiaztatz
(agiriz): 10 puntu. Eskarmen
antzeko lanetan: 5 puntu. Ikas
roak, bezeroen fideltasunari
ruz: 5 puntu. Kontratuaren ir
pena: 6 hilabete. Hileko sold
gordina: 2.230 eurotan.
Euskera - Castellano - English
Gehiegikeri - Abuso - Excess
Albo-kalte - Dao colateral - Collateral damage
Jardunbide - Prctica - Behaviour
Susperraldi - Recuperacin - Recuperation
Hazkunde - Crecimiento - Development
Errentagarri - Rentable - Profitable
Erretiro - Jubilacin - Retirement
Lanbide - Oficio - Profession
Langabe - Parado - Unemployed
Hiruhileko - Trimestre - Quarter
Erakunde - Entidad - Organization
Hitzartu - Concertar - To come to an arrangement
Ezjakintasun - Ignorancia - Ignorance
Lehengai - Materia prima - Raw material
Soldata - Sueldo - Salary
EKONOMIA HIZTEGIA
SUDOKU
Enpresa albisteak eta ekonomiaren bilakaera interesatzen al zaizkizu?
Har ezazu parte ekonomiaren eremuko euskarazko lehen elkargo digitalean.
Bultz dez gun eusk r !!
Bisita ezazu geure webgunea!!
isita ezazu geure webgunea!!
www.ekonomiarenkz.eu
Donostia Aquarium
ERANTZUNAK
Zenbat denbora eman duzu sudokua
ebazteko?Hona hemen erantzunak.
Lan eskaintza gehiago Lanbide.netEuskal enplegu zerbitzuko webgunea
Animaliak eta natura gure eguneroko
bizitzan presente ez dauden faktoreak
izan ohi dira, lanean edo eskolan sartuta
gaudenez ez dugu beste motatako in
gururik ezagutzen, eta batez ere umeen
tzat dibertigarria izaten den mundua
bisitatzeko aukera da.Donostian adibiderik aproposena
aurkitu dezakegu, Euskal Herritik atera
gabe Estatuko aquarium ederreneta
rikoa ezagutuko dugu. 1998an inau
guratu zen aquariumaren hedapena
eta berrikuntza, bere ibilbidearen in
flexiopuntua hain zuzen. Espazioa
zerbitzu eta instalazio ikusgarriekin
handitzeaz gain, birgaitze honekin Erakundearen xedeari behin betiko bul
tzada eman zitzaion.
Ingurugiroarekiko errespetua
Oro har, aquariumeko erakusketa, kon
tserbazioa eta bertako lora, fauna eta
patrimonioaz baliatuz, gizartean itsas
ingurugiroarekiko errespetua sortzea
izango litzateke xedea.
7/26/2019 Ekonomiaren KZ 86
16/16
HARREMANETARAKO TELEFONOA:94 421 30 31E-MAILA: [email protected] HELBIDEA: 612 Posta Kutxatila,48080 BilboEUSKARA ARDURADUNA:Labayru IkastegiaEGILEA: Leizaola Fundazioa - MediaguneHARPIDETZAK: 94 421 30 31 telefonoan.
Ekintza honek Bizkaiko ForuAldundiaren Kultura Sailaren
laguntza jaso du. 2016ko ekaina
Mundu globalizatu honetan,
atzerritarrekin komunikatzeaezinbestekoa dute enpresek:
hornitzaileekin, salmenta pun
tuekin edota bezeroekin hitz
egiteko, zein Interneten in
formazioa bilatzeko. Atzerrira
joanez gero, komunikatzea
ere ezinbestekoa dute enpre
sek; horregatik, XXI. mendean
ingelesa dugu jaun eta jabe,
horrelako hartuemanak egi
teko. Hitz anglosaxoiak edo
non aurki ditzakegu gure ar
tean; ingelesak duen pisua,
beraz, ezin da zalantzan jarri.
Ikasleak txikitxikitatik hasten
dira ingelesa ikasten. Zenbait
zentrotan ikasgai zehatz ba
tzuk ingeles hutsean eskain
tzen dituzte, gainera. Uniber
tsitatean ere, ingelesez ikas
teko aukera egon badago,
hainbat ikasgaitan.
Alabaina, nazioarteko hiz
kuntza ez da beti ingelesaizan. Aurreko garaietan latina
izan genuen bezala, 1539. ur
tean frantsesa ezarri zuten
hizkuntza diplomatiko gisa.
1887an, ordea, nazioartean
aritzeko hizkuntza berria sor
tu zuten: esperantoa, alegia.
Horrek, baina, ez du sekula
lortu nahi beste garrantzirik
mundu osoan 2.000.000 hiz
tun daudela estimatzen da.
Gaztelania, arabiera eta por
tugesa dira munduan zehar
eragin handia duten hizkun
tzetako batzuk kolonizazioa
dela medio. Baina, XX. mendean sartuta, II. Mundu Gudaz
geroztik, ingelesa izan dugu
nazioarteko hizkuntza.
Bestelako hizkuntzak
Ohiturak, beraz, aldatzen
doaz arlo honetan. Hala ere,
ez dirudi, momentuz behin
tzat, ingelesak garrantzirik
galduko duenik. Horren on
dorioz, gaur egun jende askok
daki ingelesez; beraz, lana
bilatzeko garaian, ingelesez
mintzatzeak bereizteko alda
gai izateari utzi dio. Orain,
arlo askotan, horrez gain, bes
te hizkuntza bat eskatzen
dute, edo, zuzenean, beste
hizkuntza bat dakien jendea
ren bila daude, ingelesez mol
datzen diren langileak badi
tuztelako jada.
Beraz, zein hizkuntza ika
si beharra dago? Bada, adi
tuek diotenez, hizkuntza bat
ikasi ala ez erabakitzeko or
duan, hiztun kopuruari soilik
erreparatzea akats larria
izan daiteke.
Europan biziz gero, ale
mana jakitea garrantzitsuada oso, eurekin harreman
handia baitute euskal enpre
sek batez ere, susperraldian
dagoen automobilgintzak.
Txinera jakitea ere askok
gomendatzen dute, garapen
bidean dagoen herria izanik,
eta azken 20 urteotan heda
pen izugarria izan duelako,
baina txinatarrek ere azkar
ikasi dute ingelesa; beraz, eu
rekin hitz egiteko, ingelesez
it ki hik
Laburbilduz, harremanet
egongo zaren jendea azter
behar duzu, eta horien ohi
rak ezagutu, euren hizkun
ikastea merezi duen edota
gelesez egitearekin nahik
den jakiteko. Errusiera jakit
esaterako, interesgarria
euren kulturan ez baitago
gelesa ikastea; beraz, horiek
harremanetan jartzeko, err
siera ikasi behar da.
Non ikasi?
Ikasteko modurik eragink
rrena eskola batera jotzea
Hizkuntza Eskola, adibid
eskaintza erakargarria d
oso praktikoa eta merkea b
ta. Eskola pribatuak ere bes
aukera bat dira; multzo h
rretan, denetarik aurkitu d
zakegu: arreta berezitua
kaintzen dutenak edo kaxk
rrak izan daitezkeenak. B
talde, online ikastaroak ge
t hi bilt di
Zein hizkuntza eta nonikasi, lanari begiraMundua azkar aldatzen doa, gu konturatu gabe. Aurreko mendeetan, frantsesa izan zen hizkuntza erabiliena nazioartean; XX. mendeak, ordea, ingelesaekarri zigun. Hizkuntza honek arrastoa utzi du munduko hizkuntza guztietan; hitz anglosaxoiak barra-barra ditugu, Euskal Herrian ofizialak diren hiru
hizkuntzetan. Beraz, XXI. mendean zeharo murgilduta, ingelesaren garrantzia ez du inork kolokan jartzen. Gaur egun, ikasleak txiki-txikitatik hasten diraingelesa ikasten. Zenbait zentrotan, ikasgai zehatz batzuk ingeles hutsean eskaintzen dituzte, gainera. Unibertsitatean ere, ingelesez ikasteko aukera egobadago, hainbat ikasgaitan. Baina, orain, horrenbeste jendek ingelesez dakienez, ez al dugu beste hizkuntzaren bat ikasi behar, besteengatik bereizteko
Europan biziz gero alemana jakitea garrantzitsua da oso eurekin harreman handia baitute euskal enpresek
Hizkuntza bat ikasi
ala ez erabakitzeko
orduan, hiztun kopuruari
soilik erreparatzea
akats larria da
Harremanetan egongo
zaren jendea aztertu
behar duzu
Nazioarteko hizkuntza ez da beti ingelesa izan.
Top Related