GETXOKO KOMIKI ETA MANGAAZOKAK AZAROANBI ASTE BUKAERATAN EGINGO DIRAAZAROAN POVOREN ARIMALAPURRAKIaz bezala, aurten ere aste bukaerabanatan egingo dira Getxoko Komikieta Manga Azokak, baina ohi bainolehentxeago. Azaroaren 16 eta 17anizango da Manga Azoka eta hilaren 22,23 eta 24an Komiki Azoka. Biak alabiak Areetako Geltokiko Plazanizango dira, eta 11:00etatik 14:30etaraeta 17:00etatik 21:00etara egongo dakarpa irekita. Eta beti bezala, hanegongo gara Xabiroiko egileakalbumak saltzen! (eta sinatzen, jakina!)Etorri gurekin solastera!www.salondelcomicdegetxo.net

BAZTANGA EROA KOMIKIFANZINEAREN 2 ZENBAKIBERRIONLINE DAUDE 2. ETA 3. ZENBAKIAKBaztanga eroa euskarazko komikifanzinearen 2. eta 3. zenbakiak atera

ditu bere egileHamar HatzHandik. Maitedut kirurgiaestetikoa! etaBai bai, zuekegin barre...dira haienizenburuak,

hurrenez hurren. Hainbat kafetegi,taberna eta liburudendatan eskuradaitezke paperean, baina online ere ikusdaitezke zenbaki guztiak. On egin!baztangaeroa.blogspot.com

ASTERIXEN BESTE BI ALBUMATERA DIRA EUSKARAZSALVAT-EK BILDUMA HANDIAREKINJARRAITZEN DU, ORAIN BURUZAGIENBORROKA ETA ASTERIX BRITAINIANARGITARATUZDuela urte batzuk Salvat argitaletxeaRené Goscinny eta Albert UderzorenAsterixen komikiak berrargitaratzen hasizen hizkuntza askotan Bilduma Handiaizeneko sailaren barruan. Zorionez,

hizkuntza horien artean da euskara,komiki klasiko bikain honen euskarazkoedizio zaharrak deskatalogatutabaitzeuden. Gaztelaniaz 14 album ateradira jada eta euskaraz polikiago ari diraargitaratzen, orain arte 6 zenbaki bainoez baitziren kalean. Baina beste bikaleratu berri dituzte, Buruzagienborroka eta Asterix Britainian. Berriona, klasiko eder hau euskaraz ateratzenjarraitzea!www.euskalnet.net/pozokoetxe

BESTE SARI BAT AZKENGARAIPENARENTZAT!HAUR ETA GAZTE LIBURUETARAKOESPAINIAKO ERAKUNDEAK BIURTEAN BEHIN AUKERATZEN DITUENLIBURU NABARMENDUEN ARTEKOBAT DAOEPLIk, Haur eta Gazte LiburuetarakoEspainiako Erakundeak, IBBYrenOhorezko Zerrendarako aukeratu duIban Zaldua eta Julen Ribasen AzkenGaraipena, Xabiroik eta IkastolenElkarteak argitaratutakoa. Zerrendahonetarako Espainiako estatu osokobederatzi lan aukeratzen dira bi urteanbehin, eta Azken garaipena da

zerrendakokomiki bakarra!ZerrendahorretakoliburuakBologna etaFrankfurtekoliburu azoketanerakusten dira,nazioartekozabalkundehandiagoaizaten dute eta,beraz, beste hizkuntza eta herrialdeetanargitaratzeko aukera handiagoa izatendute. Zorionak berriz ere, Julen eta Iban!Eta ez ahal da azken garaipena izango!www.oepli.org/pag/eu/lista.php

EUSKAL EGILEEN ALBUMBERRIAK NAZIOARTEANJOANES 3, RÉTINE 2 ETA EL PICO DE LOSCUERVOSEuskal komikigileek, hemen eta euskarazsarritan ezin denez, nazioartean albumakargitaratzen jarraitzen dute. Batetik,AEBetan bizi eta hango merkatuarentzatlan egiten duen Guillermo Zubiagakomikigileak berak autoeditatzen duenJoanes or the Basque Whaler sailaren 3.albuma atera du, Priest of Piratesizenekoa. Bestetik, Xabiroiko ohiko

kolaboratzaile Iñaki G. Holgadok Rétinesaileko 2. albuma atera du, Course dansle Salar, Stéphane Piatzszekgidoilariarekin eta Soleilargitaletxearekin. Frantzian ere RaquelAlzatek La Ville d’Ys sailaren lehen bi

albumak atera ditu,Rodolphe idazle ezagunarengidoiarekin. Dargaud argitaletxeakargitartu du frantsesez, eta gaztelaniaz

BilbokoAstiberrikkaleratu du Laciudad de Ysizenburuarekin.Eta azkenik,Normaargitaletxeak Elpico de loscuervos – Matara Franco komikiaatera du, Mikel

Begoñaren gidoiarekin eta Iñaketenirudiekin. Biba zuek!

HAINBAT KOMIKI LEHIAKETAMARTXANGALTZAKOMIK, KOMIKIAK EREEUSKARAZ! ETA HERMES LEHIAKETAKHainbat komiki-lehiaketaren berriematera gatoz orain. IbarrakoGaltzaundi Euskara Taldeak antolatzenduen Galtzakomik'13 lehiaketaazaroaren 25era arte dago irekita,Sauré argitaletxeak antolatzen duenKomikiak ere euskaraz! lehiaketaurriaren 18a arte eta BarakaldokoUdalak eta Saurék antolatzen dutenTeknologia berrien gaineko umoregrafikoari buruzko nazioarteko“Hermes”, bi urtez behingo lehiaketa,urriaren 20a arte. Lehen bi lehiaketakeuskarazko lanei daude zuzenduta.Hirugarrena, berriz, euskarazkoei nahizgaztelaniazkoei. Denak ere sariz ongihornituta dituzue. Animatu!galtzakomik.blogspot.comwww.ecomic-experience.com/Concursos/

Albisteen txokoa testua: Igor Leturia

musika, teknologia, sexua, literaturadenbora-pasak, zinema, antzerkia,kirolak, sarea, Lorea, bertsolaritzaelkarrizketak, lehiaketa…

GAZTEON ALDIZKARIAwww.kontaizu.net

EDITATZAILEA: EUSKAL HERRIKO IKASTOLAKErrotazar bidea, 124 - 20018 DonostiaTel.: 943 445 108 - xabiroi@ehi.ikastola.net

KOORDINATZAILEA: Dani FanoEGILEAK: Joseba Beramendi, Dani Fano,Guillermo Gonzalez, Patxi Huarte,Unai Iturriaga, Egoitz Lasa, Adur Larrea,Igor Leturia, Jose Anjel Lopetegi, Manu Ortega,Alex San Vicente, Asisko Urmeneta.

AZALAREN IRUDIA: Dei Gaztelumendi.

EUSKARA ZUZENTZAILEAK: Mikel Barrios,Miel A. Elustondo.

INPRIMATZAILEA: GERTU inprimategia.Oñati. Tel.: 943 783 309

LEGE GORDAILUA: SS-1232-2013

L A G U N T Z A I L E A K

xabiroi@ehi.ikastola.net

Bidali hire proposamenak,iritziak, irudiak...

www.facebook.com/xabiroi

https://www.facebook.com/pages/Kontaizu/292902314110973

HURRENGO ZENBAKIA 2014KO OTSAILEAN!

ZK.04 AUZOMORRO

Sanvi

06 HAUR BESOETAKOAUnai Iturriaga eta Sanvi

12 ARRANOTXUZaldiEroa

14 KOMIKITAUN elkarrizketaHarkaitz Cano eta Iñaki G. Holgado

16 ZOOLA3KAAsisko, Manu Ortega, Exprai

17 KORTSARIOEN OSTATUADani Fano eta Guillermo Gonzalez

25 ZONBIÑEEgoitz Lasa eta Lope

... tira, murrizketakXABIROIn ere: Zortziorrialde gutxiago!

Barka, irakurle maiteok!Ea datorren zenbakianbetiko orrialde kopururaitzultzen garen...

GETXOKO KOMIKI ETA MANGAAZOKAK AZAROANBI ASTE BUKAERATAN EGINGO DIRAAZAROAN POVOREN ARIMALAPURRAKIaz bezala, aurten ere aste bukaerabanatan egingo dira Getxoko Komikieta Manga Azokak, baina ohi bainolehentxeago. Azaroaren 16 eta 17anizango da Manga Azoka eta hilaren 22,23 eta 24an Komiki Azoka. Biak alabiak Areetako Geltokiko Plazanizango dira, eta 11:00etatik 14:30etaraeta 17:00etatik 21:00etara egongo dakarpa irekita. Eta beti bezala, hanegongo gara Xabiroiko egileakalbumak saltzen! (eta sinatzen, jakina!)Etorri gurekin solastera!www.salondelcomicdegetxo.net

BAZTANGA EROA KOMIKIFANZINEAREN 2 ZENBAKIBERRIONLINE DAUDE 2. ETA 3. ZENBAKIAKBaztanga eroa euskarazko komikifanzinearen 2. eta 3. zenbakiak atera

ditu bere egileHamar HatzHandik. Maitedut kirurgiaestetikoa! etaBai bai, zuekegin barre...dira haienizenburuak,

hurrenez hurren. Hainbat kafetegi,taberna eta liburudendatan eskuradaitezke paperean, baina online ere ikusdaitezke zenbaki guztiak. On egin!baztangaeroa.blogspot.com

ASTERIXEN BESTE BI ALBUMATERA DIRA EUSKARAZSALVAT-EK BILDUMA HANDIAREKINJARRAITZEN DU, ORAIN BURUZAGIENBORROKA ETA ASTERIX BRITAINIANARGITARATUZDuela urte batzuk Salvat argitaletxeaRené Goscinny eta Albert UderzorenAsterixen komikiak berrargitaratzen hasizen hizkuntza askotan Bilduma Handiaizeneko sailaren barruan. Zorionez,

hizkuntza horien artean da euskara,komiki klasiko bikain honen euskarazkoedizio zaharrak deskatalogatutabaitzeuden. Gaztelaniaz 14 album ateradira jada eta euskaraz polikiago ari diraargitaratzen, orain arte 6 zenbaki bainoez baitziren kalean. Baina beste bikaleratu berri dituzte, Buruzagienborroka eta Asterix Britainian. Berriona, klasiko eder hau euskaraz ateratzenjarraitzea!www.euskalnet.net/pozokoetxe

BESTE SARI BAT AZKENGARAIPENARENTZAT!HAUR ETA GAZTE LIBURUETARAKOESPAINIAKO ERAKUNDEAK BIURTEAN BEHIN AUKERATZEN DITUENLIBURU NABARMENDUEN ARTEKOBAT DAOEPLIk, Haur eta Gazte LiburuetarakoEspainiako Erakundeak, IBBYrenOhorezko Zerrendarako aukeratu duIban Zaldua eta Julen Ribasen AzkenGaraipena, Xabiroik eta IkastolenElkarteak argitaratutakoa. Zerrendahonetarako Espainiako estatu osokobederatzi lan aukeratzen dira bi urteanbehin, eta Azken garaipena da

zerrendakokomiki bakarra!ZerrendahorretakoliburuakBologna etaFrankfurtekoliburu azoketanerakusten dira,nazioartekozabalkundehandiagoaizaten dute eta,beraz, beste hizkuntza eta herrialdeetanargitaratzeko aukera handiagoa izatendute. Zorionak berriz ere, Julen eta Iban!Eta ez ahal da azken garaipena izango!www.oepli.org/pag/eu/lista.php

EUSKAL EGILEEN ALBUMBERRIAK NAZIOARTEANJOANES 3, RÉTINE 2 ETA EL PICO DE LOSCUERVOSEuskal komikigileek, hemen eta euskarazsarritan ezin denez, nazioartean albumakargitaratzen jarraitzen dute. Batetik,AEBetan bizi eta hango merkatuarentzatlan egiten duen Guillermo Zubiagakomikigileak berak autoeditatzen duenJoanes or the Basque Whaler sailaren 3.albuma atera du, Priest of Piratesizenekoa. Bestetik, Xabiroiko ohiko

kolaboratzaile Iñaki G. Holgadok Rétinesaileko 2. albuma atera du, Course dansle Salar, Stéphane Piatzszekgidoilariarekin eta Soleilargitaletxearekin. Frantzian ere RaquelAlzatek La Ville d’Ys sailaren lehen bi

albumak atera ditu,Rodolphe idazle ezagunarengidoiarekin. Dargaud argitaletxeakargitartu du frantsesez, eta gaztelaniaz

BilbokoAstiberrikkaleratu du Laciudad de Ysizenburuarekin.Eta azkenik,Normaargitaletxeak Elpico de loscuervos – Matara Franco komikiaatera du, Mikel

Begoñaren gidoiarekin eta Iñaketenirudiekin. Biba zuek!

HAINBAT KOMIKI LEHIAKETAMARTXANGALTZAKOMIK, KOMIKIAK EREEUSKARAZ! ETA HERMES LEHIAKETAKHainbat komiki-lehiaketaren berriematera gatoz orain. IbarrakoGaltzaundi Euskara Taldeak antolatzenduen Galtzakomik'13 lehiaketaazaroaren 25era arte dago irekita,Sauré argitaletxeak antolatzen duenKomikiak ere euskaraz! lehiaketaurriaren 18a arte eta BarakaldokoUdalak eta Saurék antolatzen dutenTeknologia berrien gaineko umoregrafikoari buruzko nazioarteko“Hermes”, bi urtez behingo lehiaketa,urriaren 20a arte. Lehen bi lehiaketakeuskarazko lanei daude zuzenduta.Hirugarrena, berriz, euskarazkoei nahizgaztelaniazkoei. Denak ere sariz ongihornituta dituzue. Animatu!galtzakomik.blogspot.comwww.ecomic-experience.com/Concursos/

Albisteen txokoa testua: Igor Leturia

musika, teknologia, sexua, literaturadenbora-pasak, zinema, antzerkia,kirolak, sarea, Lorea, bertsolaritzaelkarrizketak, lehiaketa…

GAZTEON ALDIZKARIAwww.kontaizu.net

EDITATZAILEA: EUSKAL HERRIKO IKASTOLAKErrotazar bidea, 124 - 20018 DonostiaTel.: 943 445 108 - xabiroi@ehi.ikastola.net

KOORDINATZAILEA: Dani FanoEGILEAK: Joseba Beramendi, Dani Fano,Guillermo Gonzalez, Patxi Huarte,Unai Iturriaga, Egoitz Lasa, Adur Larrea,Igor Leturia, Jose Anjel Lopetegi, Manu Ortega,Alex San Vicente, Asisko Urmeneta.

AZALAREN IRUDIA: Dei Gaztelumendi.

EUSKARA ZUZENTZAILEAK: Mikel Barrios,Miel A. Elustondo.

INPRIMATZAILEA: GERTU inprimategia.Oñati. Tel.: 943 783 309

LEGE GORDAILUA: SS-1232-2013

L A G U N T Z A I L E A K

xabiroi@ehi.ikastola.net

Bidali hire proposamenak,iritziak, irudiak...

www.facebook.com/xabiroi

https://www.facebook.com/pages/Kontaizu/292902314110973

HURRENGO ZENBAKIA 2014KO OTSAILEAN!

ZK.04 AUZOMORRO

Sanvi

06 HAUR BESOETAKOAUnai Iturriaga eta Sanvi

12 ARRANOTXUZaldiEroa

14 KOMIKITAUN elkarrizketaHarkaitz Cano eta Iñaki G. Holgado

16 ZOOLA3KAAsisko, Manu Ortega, Exprai

17 KORTSARIOEN OSTATUADani Fano eta Guillermo Gonzalez

25 ZONBIÑEEgoitz Lasa eta Lope

... tira, murrizketakXABIROIn ere: Zortziorrialde gutxiago!

Barka, irakurle maiteok!Ea datorren zenbakianbetiko orrialde kopururaitzultzen garen...

GIDOIA ETA IRU DI AK: Sanvi 54

GIDOIA ETA IRU DI AK: Sanvi 54

15nola erosi zuen, nola lortu zuen dirua egunkariasortzeko, eta segi eta segi atzerantz. Eginharramazka, zer dago hor atzean?... Gauza askoikasten dira beti atzerako bidaia horietan,ezusteko potoloak agertzen dira. Gaur egungosistema ekonomiko kapitalista libre, hiperlibre,honen benetako jatorria zein den, eta nola saiatudiren hori guztia ezkutatzen, eta arrastoakezabatzen. Dirua zuritzeaz hitz egiten da, bainabetidanik izan dira bankuak diru zuritzailehandienak. Dirua ez da zuritu ekimenpartikularren bidez, instituzio eta erakunde

ofizialak aritu izan dira diruari kiratsa kentzen.Bestalde, denok esaten dugu “ni ez naiz arrazista”.Billie Holidayk kontatzen zuen bere biografian:40ko hamarkadan jotzen zuten jazza zurientzat,Manhattaneko leku eleganteetan, eta saio horiamaituta joaten ziren Bronxera, edo Harlemera,lagunartean jotzera goizeko seiak arte. Eta esatenzuen: “hemen inor ez da arrazista baina galletaplaterkada bat ateratzen dutenean, banillazkogalletekin eta txokolatezkoekin, inork ez du nahitxokolatezkoa”. “Ni ez naiz arrazista, baina beltzbat ikusten dudanean eskua sartzen dutpatrikara”. Aldea dago esaten denaren etagertatzen denaren artean.

Zebra Efektua iraganera bidaia da. XXI. mendetikXIX.era. Gaurko gaiak iraganekoekin lotzea al dahistoria erakusteko modurik eraginkorrena?HARKAITZ: Modu bat bai, behintzat. Hasieranthriller ukitua eman diogu istorioari lehen atalean,komiki beltzekoa, eta gero historiara iristen garapixkanaka. Iraganera bidaia da, eta hirukontinente lotzen dituen bidaia. Amerika, Afrikaeta Europa. Bordeleko portua agertzen da,Afrikako esklaboak agertzen dira, New Orleansagertzen da... Beraz, bai, iraganera bidaia da,baina bidaia horren bitartez ere hiru kontinentelotzen ditugu.

Bestalde, iraganera bidaia hori, marrazkiazgozatzeko aukera ederra, ezta? IÑAKI: Bai. Grafikokioso giro eta toki ezberdinak agertzen dira, etajolasteko aukera ematen du. Kolore aldaketak,

adibidez. Istorioak atzera egin ahala koloreaaldatzen joan da, gero eta sepiago, okreago;nolabait argazki zaharren itxura hura gogoratuz.Esan genezake kolorea ere atzera egiten joan delaistorioarekin batera. Eta ez bakarrik kolorea,marrazteko prozesua ere aldatuz joan naiz.Iraganeko giroa zuten kapituluetan iraganekoteknikak erabiltzen saiatu naiz, tinta erabili ordezarkatza erabiliz, adibidez. Esperimentatzekoaukera ematen du. Gero, betikoa, epeak bete behardira, lana bukatu behar, eta ez dugu izaten nahibezain beste denbora gozatzeko. Baina askoeskertzen da teknika aldaketa, eta gozagarri izatenda. Hiru urte eman ditugu lan hau egiten etanahitaezkoa da eboluzioa. Marrazkilariakdenborarekin eboluzionatzen du eta hiru urtekoeboluzio hori irudien itxuran antzeman behar daderrigor.

Zuk, Harkaitz, eleberriak eta ipuinak idazteaz gain,telebistarako eta zinemarako gidoiak egin dituzu.Zer du komikiak ezberdin? Zer abantaila? Zer muga?HARKAITZ: Askotan komentatu dugu hori, komikiazinema perfektua da. Komikiaren binetetanagertzen dena marrazkilariak eta gidoilariakadostutako emaitza da. Telebistan edo zineanikusten duzuna, normalean, gidoilari talde baten,eta gero hori aurrera eramaten duen gizataldehandi baten, eta eguraldiaren, eta diruaurrekontuaren, eta muntatzaile baten, etahainbat zirkunstantzia aleatorioren menpe dagoenzerbait da. Gidoilari batek esaten zuen film batean

ikusten zuena, berak imajinatutakoaren ehunekozortzi, edo hamar besterik ez zela. Hori datelebistako edo zineko joko arauen parte bat,eta bere xarma du. Baina komikia ezberdina da.Hasteko eta behin, komikiak egin egiten dira. Zineedo telebistarako egin ditudan gidoien erdiatiraderetan gordeta geratu dira. Ez dira egin eta ezdira inoiz egingo. Komikiaren kasuan, Iñakiriesker, eta XABIROIri esker, emaitzak ikustenditut. Krisi garaietarako beti esan ohi dut: komikionik ez duen herrialde batek ez du inoiz zine onikizango. Komikia sustatzearen bidez, ikus-entzunezko arteak indartzen ari gara, eta ezbakarrik komikia, baizik eta horren deribatuzinematografikoak izan daitezkeenak ere.

Eta zu, Iñaki, bai XABIROIn, bai egin dituzun bestelan gehienetan beti marrazkilari. Ez duzugidoigintza gustuko? IÑAKI: Bai, kontua da ezdudala behar bezalako gaitasunik. Nik baino askozhobeto egiten duen jendearekin elkarlaneanaritzea nahigo dut. Bere garaian gidoigintzainteresatzen zitzaidan, eta gidoiak egiten nituen,baina norberaren mugak onartu behar dira, etanik baino hobeto egingo duten gidoigileak izanda,nahiago dut ez egin. Kitto... kar, kar! Gustatukolitzaidakeela?... Tira, denok ditugu ideiak etaproiektuak buruan, baina ez dut gaitasunik horiekazkeneraino garatzeko. Autokritikoak izan behargara. Gidoi baten atzetik datorren lana mardulada. Gidoia da oinarria, oinarri hori ona eta sendoabada saiatu obra hobetzen marrazkiaren bidez.Sendoa ez bada, hobe ez hasi marrazten, ez dagogidoi txar bat irudiz hobetzerik.

Piztia Otzanak 2008an, Zebra Efektua orain, etaMuseo Bilduma egiten Xabiroin... zuek, dagoeneko,izatezko bikote zaituztegu. IÑAKI: Bai... kar, kar.HARKAITZ: Hala esan daiteke. Dagoeneko zortzi urtedaramatzagu elkarlanean. Gaur egungoparametroetarako bikote beteranoa gara. IÑAKI:Urte asko, baina, ez horrenbesteko ekoizpena.Orain, Frantzian, adibidez, StéphanePiatzszesekin bi urtetan orri gehiagoko bi albumatera ditugu. Harkaitzekin zortzi urtetan egindudan ekoizpen ia berbera. HARKAITZ:Promiskuitatea da edozein harreman iraunkorrenoinarria... Promiskuitate artistikoa, diot, kar, kar!•

Harkaitz CANO14

Iñaki G. HOLGADO

Zer egingo zenukete gau batean zuen larruarenkolorea aldatuko balitz? HARKAITZ: Bada, segur aski,afroamerikarrei atxikitzen zaizkien bertute horiekbenetakoak diren ala ez egiaztatu. Erran nahibaita, erritmoa, kantatzeko abilezia, ahotsarenpotentzia, eta abar...

Ez baita gauza bera izango zuritik beltzera aldatzea,ala beltzetik zurira. HARKAITZ: Hori da neurribatean komiki honen jokoa, ezta? Zer abantailaizan dezakeen, une jakin batean, beltzetik zurirapasatzeak, edo zuritik beltzera. Zer abantaila etazer desabantaila. Horrekin jokatzea izan zen

maldizio hori, zebra efektua, asmatzearen funtsa;eta horrek dakarren guztia. Inguruabarrek nolabaldintzatzen duten azalaren kolorea abantaila aladesabantaila izatea. Atzean istorio poliziakoa dago,baina hasierako asmoa izan zen estigmaren,tabuaren, kontzeptuarekin jokatzea nolabait,Dracularen istorioaren antzera. Kasuren bateansalbu, desabantailarekin jokatu nahi izan dugu,larruaren kolorea izan dadila eragozpen.

Zebra Efektuan, orduan, arrazakeria salatzen arizarete. HARKAITZ: Bai, baina ez hori bakarrik.Azkenean, denboran atzeraka doan istorio bat da,belaunaldiz belaunaldi atzera. Arrazakeriak duenekonomi azalpena ere hor atzean dago. Ez daarrazakeria besterik gabe, baizik eta sorburuandauden merkataritza arrazoiak. Ez da kasualitateatxanpon bat agertzea azalean. Arrazakeriak zerazalpen daukan ikusiko genuke ehun urte atzerajoango bagina.

AEBetako komunitate afroamerikarren topikoguztiak erabili dituzue. Kotoia, boxeoa, jazza,delinkuentzia... HARKAITZ: Muturretara jo dugu.Hain zuzen, hasierako kapituluan horrekinjokatzen dugu, broma gisa, pertsonaia batek“tokian topiko” espresio erabiltzen duenean. Aitajazz musikaria du, aitona boxeolaria... Eta baitazinean hainbeste irentsi dugun ikonografiabaliatzeko ere. Zine beltzean eta zineamerikarrean ikusi dugun klima hori etapertsonaia tipologia hori erabili dugu istorioaazaltzeko.

Zer ekarpen egiten dio Zebra efektuak istorioari?Hau da, zergatik aukeratu duzue muturrekogertaera hori beltzen egoeraz aritzeko?HARKAITZ: Lehen aipatu dugu. Mutazio bat bilatzengenuen, jendeak ezagutzen dituen mutaziohoriekiko ezberdina izango zena, baina aldi bereanezagutzeko modukoa. Banpiroen pelikulak ikustenbaldin badituzu, otso-gizonenak, badakizu zein denmutazio horren mekanismoa, ilargi betea etaabar... Orduan, horrekin jokatu nahi genuen, bainabestelako mutazio bat izan zedila. Zergatik zuri-beltz, beltz-zuri? Bada, bestearen larruan sartzekomekanismo bat behar genuelako. Beti esan ohi da:“zure larruan banengo hauxe egingo nuke”. Bada,zure larruan nago!... eta orain zer? Ariketa horihainbestetan esaten da eta hain gutxitan egitenda. Berdin balio du AEBetako beltzen istorio batkontatzeko edo gure arteko bat. Bestearen larruanjartzea beti da ariketa osasungarria, baina benetanoso gutxitan egiten da. Askotan kosmetika hutsada. Diskurtso bezala erabiltzen da, baina egiaz ezda egiten. IÑAKI: Gainera, Zebra Efektuan,bestearen larruan jartze horiek pertsonaienbizitzaren une erabakigarrietan gertatzen dira.Horretan ere muturrera jo dugu. Larrua aldatu etagero euren bizitza aldatzen da.

Gaur egun, publikoki, denok gaitzesten duguarrazakeria. Esklaboen salerosketarekin patrikaklepo bete zituzten haien ondorengoak ere.HARKAITZ: Oso interesgarria da beti hemerotekarajotzea, errebobinatzea. Ikustea, adibidez, egunkaribaten jabea nor den, jabe horri nork saldu zion,

• “Komiki onik ez duenherrialde batek ez du inoiz

zine onik izango”.LBETEAK MAREAK ALDATZEN DITU. POLIZIAREN TXOSTENETAN ERE ARGI IKUSTEN DA: HILKETAK MAJOUGARITZEN DIRA ILARGI BETEAREKIN. ETA, BAI, LIKANTROPOAK OTSO BIHURTZEN DIRA. BAINA HARKAITZCANOK ETA IÑAKI G. HOLGADOK BESTE FENOMENO BATEN BERRI EMAN DIGUTE: ZEBRA EFEKTUA.

ISTORIO IZUGARRI HONEN PROTAGONISTAK, BELTZAK IZANIK, ILARGI BETEKO GAUETAN ZURI BIHURTZEN DIRA.GASCA BILDUMAREN EGOITZAN, KOMIKI ARTEAN, EGILEEKIN SOLASTU GINEN HONI GUZTIARI BURUZ.

I

IñakiKOMIKI BAT: Voyage au bout de la nuit.Louis-Ferdinand Céline-ren nobela batda eta Jaques Tardik egin ditu irudiak.ABESTI BAT: Bob Dylanen I Shall BeReleased.DISKO BAT: Napoka Iriaren Lehertaraziedifizioak.LIBURU BAT: Damutzen ez direnak,Itxaso Araquek idatzita. Oso ona.FILM BAT: Wong Kar-Wairen In theMood for Love.PERTSONA HISTORIKO BAT:Esploratzaileez ari garela. ErnestShackleton. bere espediziokideak salbuitzuli zituen etxera Antartidatik. TOKI BAT: Laster ezagutuko dudan bat.Buenos Aireseko Corrientes kalea.Liburudendaz beteta dago.

KOMIKI BAT: Fernando deFeliperen El hombre que ríe.ABESTI BAT: Radio FuturarenAnnabel Lee.DISKO BAT: The SmashingPumpkins taldearen Siamese DreamLIBURU BAT: Orain irakurtzen arinaizena: Song of Ice and Fire,George R. R. Martinena.FILM BAT: Dark City, Alex Proyasekidatzi eta zuzenduta.PERTSONA HISTORIKO BAT: XIX.mendean El Doradoren bila abiatuzen Percy Fawcett esploratzaileingelesa. Han geratu omen zen.TOKI BAT: Garajonay naturaparkea. Gomera uhartean dago,Kanariar irletan.I T

AUN

mo t

z

“ASKO IKASTEN DA HEMEROTEKANATZERA JOTZEN”

Harkaitz

• “Bestearen larruanjartzea beti da ariketa

osasungarria. Diskurtsobezala erabiltzen da, baina

egiaz ez da egiten”.

15nola erosi zuen, nola lortu zuen dirua egunkariasortzeko, eta segi eta segi atzerantz. Eginharramazka, zer dago hor atzean?... Gauza askoikasten dira beti atzerako bidaia horietan,ezusteko potoloak agertzen dira. Gaur egungosistema ekonomiko kapitalista libre, hiperlibre,honen benetako jatorria zein den, eta nola saiatudiren hori guztia ezkutatzen, eta arrastoakezabatzen. Dirua zuritzeaz hitz egiten da, bainabetidanik izan dira bankuak diru zuritzailehandienak. Dirua ez da zuritu ekimenpartikularren bidez, instituzio eta erakunde

ofizialak aritu izan dira diruari kiratsa kentzen.Bestalde, denok esaten dugu “ni ez naiz arrazista”.Billie Holidayk kontatzen zuen bere biografian:40ko hamarkadan jotzen zuten jazza zurientzat,Manhattaneko leku eleganteetan, eta saio horiamaituta joaten ziren Bronxera, edo Harlemera,lagunartean jotzera goizeko seiak arte. Eta esatenzuen: “hemen inor ez da arrazista baina galletaplaterkada bat ateratzen dutenean, banillazkogalletekin eta txokolatezkoekin, inork ez du nahitxokolatezkoa”. “Ni ez naiz arrazista, baina beltzbat ikusten dudanean eskua sartzen dutpatrikara”. Aldea dago esaten denaren etagertatzen denaren artean.

Zebra Efektua iraganera bidaia da. XXI. mendetikXIX.era. Gaurko gaiak iraganekoekin lotzea al dahistoria erakusteko modurik eraginkorrena?HARKAITZ: Modu bat bai, behintzat. Hasieranthriller ukitua eman diogu istorioari lehen atalean,komiki beltzekoa, eta gero historiara iristen garapixkanaka. Iraganera bidaia da, eta hirukontinente lotzen dituen bidaia. Amerika, Afrikaeta Europa. Bordeleko portua agertzen da,Afrikako esklaboak agertzen dira, New Orleansagertzen da... Beraz, bai, iraganera bidaia da,baina bidaia horren bitartez ere hiru kontinentelotzen ditugu.

Bestalde, iraganera bidaia hori, marrazkiazgozatzeko aukera ederra, ezta? IÑAKI: Bai. Grafikokioso giro eta toki ezberdinak agertzen dira, etajolasteko aukera ematen du. Kolore aldaketak,

adibidez. Istorioak atzera egin ahala koloreaaldatzen joan da, gero eta sepiago, okreago;nolabait argazki zaharren itxura hura gogoratuz.Esan genezake kolorea ere atzera egiten joan delaistorioarekin batera. Eta ez bakarrik kolorea,marrazteko prozesua ere aldatuz joan naiz.Iraganeko giroa zuten kapituluetan iraganekoteknikak erabiltzen saiatu naiz, tinta erabili ordezarkatza erabiliz, adibidez. Esperimentatzekoaukera ematen du. Gero, betikoa, epeak bete behardira, lana bukatu behar, eta ez dugu izaten nahibezain beste denbora gozatzeko. Baina askoeskertzen da teknika aldaketa, eta gozagarri izatenda. Hiru urte eman ditugu lan hau egiten etanahitaezkoa da eboluzioa. Marrazkilariakdenborarekin eboluzionatzen du eta hiru urtekoeboluzio hori irudien itxuran antzeman behar daderrigor.

Zuk, Harkaitz, eleberriak eta ipuinak idazteaz gain,telebistarako eta zinemarako gidoiak egin dituzu.Zer du komikiak ezberdin? Zer abantaila? Zer muga?HARKAITZ: Askotan komentatu dugu hori, komikiazinema perfektua da. Komikiaren binetetanagertzen dena marrazkilariak eta gidoilariakadostutako emaitza da. Telebistan edo zineanikusten duzuna, normalean, gidoilari talde baten,eta gero hori aurrera eramaten duen gizataldehandi baten, eta eguraldiaren, eta diruaurrekontuaren, eta muntatzaile baten, etahainbat zirkunstantzia aleatorioren menpe dagoenzerbait da. Gidoilari batek esaten zuen film batean

ikusten zuena, berak imajinatutakoaren ehunekozortzi, edo hamar besterik ez zela. Hori datelebistako edo zineko joko arauen parte bat,eta bere xarma du. Baina komikia ezberdina da.Hasteko eta behin, komikiak egin egiten dira. Zineedo telebistarako egin ditudan gidoien erdiatiraderetan gordeta geratu dira. Ez dira egin eta ezdira inoiz egingo. Komikiaren kasuan, Iñakiriesker, eta XABIROIri esker, emaitzak ikustenditut. Krisi garaietarako beti esan ohi dut: komikionik ez duen herrialde batek ez du inoiz zine onikizango. Komikia sustatzearen bidez, ikus-entzunezko arteak indartzen ari gara, eta ezbakarrik komikia, baizik eta horren deribatuzinematografikoak izan daitezkeenak ere.

Eta zu, Iñaki, bai XABIROIn, bai egin dituzun bestelan gehienetan beti marrazkilari. Ez duzugidoigintza gustuko? IÑAKI: Bai, kontua da ezdudala behar bezalako gaitasunik. Nik baino askozhobeto egiten duen jendearekin elkarlaneanaritzea nahigo dut. Bere garaian gidoigintzainteresatzen zitzaidan, eta gidoiak egiten nituen,baina norberaren mugak onartu behar dira, etanik baino hobeto egingo duten gidoigileak izanda,nahiago dut ez egin. Kitto... kar, kar! Gustatukolitzaidakeela?... Tira, denok ditugu ideiak etaproiektuak buruan, baina ez dut gaitasunik horiekazkeneraino garatzeko. Autokritikoak izan behargara. Gidoi baten atzetik datorren lana mardulada. Gidoia da oinarria, oinarri hori ona eta sendoabada saiatu obra hobetzen marrazkiaren bidez.Sendoa ez bada, hobe ez hasi marrazten, ez dagogidoi txar bat irudiz hobetzerik.

Piztia Otzanak 2008an, Zebra Efektua orain, etaMuseo Bilduma egiten Xabiroin... zuek, dagoeneko,izatezko bikote zaituztegu. IÑAKI: Bai... kar, kar.HARKAITZ: Hala esan daiteke. Dagoeneko zortzi urtedaramatzagu elkarlanean. Gaur egungoparametroetarako bikote beteranoa gara. IÑAKI:Urte asko, baina, ez horrenbesteko ekoizpena.Orain, Frantzian, adibidez, StéphanePiatzszesekin bi urtetan orri gehiagoko bi albumatera ditugu. Harkaitzekin zortzi urtetan egindudan ekoizpen ia berbera. HARKAITZ:Promiskuitatea da edozein harreman iraunkorrenoinarria... Promiskuitate artistikoa, diot, kar, kar!•

Harkaitz CANO14

Iñaki G. HOLGADO

Zer egingo zenukete gau batean zuen larruarenkolorea aldatuko balitz? HARKAITZ: Bada, segur aski,afroamerikarrei atxikitzen zaizkien bertute horiekbenetakoak diren ala ez egiaztatu. Erran nahibaita, erritmoa, kantatzeko abilezia, ahotsarenpotentzia, eta abar...

Ez baita gauza bera izango zuritik beltzera aldatzea,ala beltzetik zurira. HARKAITZ: Hori da neurribatean komiki honen jokoa, ezta? Zer abantailaizan dezakeen, une jakin batean, beltzetik zurirapasatzeak, edo zuritik beltzera. Zer abantaila etazer desabantaila. Horrekin jokatzea izan zen

maldizio hori, zebra efektua, asmatzearen funtsa;eta horrek dakarren guztia. Inguruabarrek nolabaldintzatzen duten azalaren kolorea abantaila aladesabantaila izatea. Atzean istorio poliziakoa dago,baina hasierako asmoa izan zen estigmaren,tabuaren, kontzeptuarekin jokatzea nolabait,Dracularen istorioaren antzera. Kasuren bateansalbu, desabantailarekin jokatu nahi izan dugu,larruaren kolorea izan dadila eragozpen.

Zebra Efektuan, orduan, arrazakeria salatzen arizarete. HARKAITZ: Bai, baina ez hori bakarrik.Azkenean, denboran atzeraka doan istorio bat da,belaunaldiz belaunaldi atzera. Arrazakeriak duenekonomi azalpena ere hor atzean dago. Ez daarrazakeria besterik gabe, baizik eta sorburuandauden merkataritza arrazoiak. Ez da kasualitateatxanpon bat agertzea azalean. Arrazakeriak zerazalpen daukan ikusiko genuke ehun urte atzerajoango bagina.

AEBetako komunitate afroamerikarren topikoguztiak erabili dituzue. Kotoia, boxeoa, jazza,delinkuentzia... HARKAITZ: Muturretara jo dugu.Hain zuzen, hasierako kapituluan horrekinjokatzen dugu, broma gisa, pertsonaia batek“tokian topiko” espresio erabiltzen duenean. Aitajazz musikaria du, aitona boxeolaria... Eta baitazinean hainbeste irentsi dugun ikonografiabaliatzeko ere. Zine beltzean eta zineamerikarrean ikusi dugun klima hori etapertsonaia tipologia hori erabili dugu istorioaazaltzeko.

Zer ekarpen egiten dio Zebra efektuak istorioari?Hau da, zergatik aukeratu duzue muturrekogertaera hori beltzen egoeraz aritzeko?HARKAITZ: Lehen aipatu dugu. Mutazio bat bilatzengenuen, jendeak ezagutzen dituen mutaziohoriekiko ezberdina izango zena, baina aldi bereanezagutzeko modukoa. Banpiroen pelikulak ikustenbaldin badituzu, otso-gizonenak, badakizu zein denmutazio horren mekanismoa, ilargi betea etaabar... Orduan, horrekin jokatu nahi genuen, bainabestelako mutazio bat izan zedila. Zergatik zuri-beltz, beltz-zuri? Bada, bestearen larruan sartzekomekanismo bat behar genuelako. Beti esan ohi da:“zure larruan banengo hauxe egingo nuke”. Bada,zure larruan nago!... eta orain zer? Ariketa horihainbestetan esaten da eta hain gutxitan egitenda. Berdin balio du AEBetako beltzen istorio batkontatzeko edo gure arteko bat. Bestearen larruanjartzea beti da ariketa osasungarria, baina benetanoso gutxitan egiten da. Askotan kosmetika hutsada. Diskurtso bezala erabiltzen da, baina egiaz ezda egiten. IÑAKI: Gainera, Zebra Efektuan,bestearen larruan jartze horiek pertsonaienbizitzaren une erabakigarrietan gertatzen dira.Horretan ere muturrera jo dugu. Larrua aldatu etagero euren bizitza aldatzen da.

Gaur egun, publikoki, denok gaitzesten duguarrazakeria. Esklaboen salerosketarekin patrikaklepo bete zituzten haien ondorengoak ere.HARKAITZ: Oso interesgarria da beti hemerotekarajotzea, errebobinatzea. Ikustea, adibidez, egunkaribaten jabea nor den, jabe horri nork saldu zion,

• “Komiki onik ez duenherrialde batek ez du inoiz

zine onik izango”.LBETEAK MAREAK ALDATZEN DITU. POLIZIAREN TXOSTENETAN ERE ARGI IKUSTEN DA: HILKETAK MAJOUGARITZEN DIRA ILARGI BETEAREKIN. ETA, BAI, LIKANTROPOAK OTSO BIHURTZEN DIRA. BAINA HARKAITZCANOK ETA IÑAKI G. HOLGADOK BESTE FENOMENO BATEN BERRI EMAN DIGUTE: ZEBRA EFEKTUA.

ISTORIO IZUGARRI HONEN PROTAGONISTAK, BELTZAK IZANIK, ILARGI BETEKO GAUETAN ZURI BIHURTZEN DIRA.GASCA BILDUMAREN EGOITZAN, KOMIKI ARTEAN, EGILEEKIN SOLASTU GINEN HONI GUZTIARI BURUZ.

I

IñakiKOMIKI BAT: Voyage au bout de la nuit.Louis-Ferdinand Céline-ren nobela batda eta Jaques Tardik egin ditu irudiak.ABESTI BAT: Bob Dylanen I Shall BeReleased.DISKO BAT: Napoka Iriaren Lehertaraziedifizioak.LIBURU BAT: Damutzen ez direnak,Itxaso Araquek idatzita. Oso ona.FILM BAT: Wong Kar-Wairen In theMood for Love.PERTSONA HISTORIKO BAT:Esploratzaileez ari garela. ErnestShackleton. bere espediziokideak salbuitzuli zituen etxera Antartidatik. TOKI BAT: Laster ezagutuko dudan bat.Buenos Aireseko Corrientes kalea.Liburudendaz beteta dago.

KOMIKI BAT: Fernando deFeliperen El hombre que ríe.ABESTI BAT: Radio FuturarenAnnabel Lee.DISKO BAT: The SmashingPumpkins taldearen Siamese DreamLIBURU BAT: Orain irakurtzen arinaizena: Song of Ice and Fire,George R. R. Martinena.FILM BAT: Dark City, Alex Proyasekidatzi eta zuzenduta.PERTSONA HISTORIKO BAT: XIX.mendean El Doradoren bila abiatuzen Percy Fawcett esploratzaileingelesa. Han geratu omen zen.TOKI BAT: Garajonay naturaparkea. Gomera uhartean dago,Kanariar irletan.I T

AUN

mo t

z

“ASKO IKASTEN DA HEMEROTEKANATZERA JOTZEN”

Harkaitz

• “Bestearen larruanjartzea beti da ariketa

osasungarria. Diskurtsobezala erabiltzen da, baina

egiaz ez da egiten”.

Asisko / Manu Ortega / Exprai3ZOOLA3KA16 GIDOIA: Dani Fano / IRU DI AK: Guillermo Gonzalez 17

Asisko / Manu Ortega / Exprai3ZOOLA3KA16 GIDOIA: Dani Fano / IRU DI AK: Guillermo Gonzalez 17

18 19KORTSARIOEN OSTATUA: BURUA GALDU

eta abar...

18 19KORTSARIOEN OSTATUA: BURUA GALDU

eta abar...