rufiraola.files.wordpress.com · Web view«Yo, decía, trabajo y como paja, él come harina, berza...

LASARTE-ORIAKO UDAL EUSKALTEGIAABEREEN MUNDUA

2-3 maila

ABEREEN MUNDUA

kontakizunakIII. JARDUERA

1


2-3 maila

AURKIBIDEA AurkezpenaA) Alegiak konparatzen

o Taldeka hitzen esanahia atera

Alegia ezagunak kontatzeno Alegia irakurr.o Irakaspena idatzi.o Elkartu eta adostu.o Irakaspena hautatu.

Alegia aukeratzeno Interneten alegia aukeratu.o Kontaketa prestatu eta kontatu

B) Alegia ezagunak aztertzen

o Irakurri.o Euskarazko eta erderazko bertsioa konpaaratu.o Gogoeta: itzulketari buruz.o Irakaspenak idatzi. o Denon artean konparatu.

Ipuina elkarri kontatzeno Ipuin bana irakurri eta ulertzen ez dena landu.o Amaiera-aukera idatzi.

2

ENUNTZHARTZGAIANOLAEGOERAE. ESPRD.TIPOAT. MOTA

XEDEA

Ipuingile hasiberria

Irakurle arruntaIrakaspen- ipuinaIdatzizInterakLiteraturaKontaketNarratibDibertitu


2-3 mailao Erantzuna ikusi.

o Ipuinaren irakaspidea atera.

Ipuina elkarri kontatuo Binaka jarri, eskema egin eta kontatu.

3


2-3 maila

C) Diskurtsoa eta gramatika

o A ipuinetik ateratako esaldiak erderatu.o B ipuinetik ateratako esaldiak erderatu.o Eduki linguistikoak aztertu.

Ipuina ezagutzeno Ipuinaren zatiak gogoratuo Ipuina entzun eta plan orokorra markatu.o Denon artean zuzendu.o Irakaspidea zein den esan.

Ipuina idazteno 2. puntuko b) atala begiratu.o Ipuina idatzi.o Jatorrizkoarekin konpaatu.

4


2-3 maila

A1. Alegiak gogoratzen.-

a. Taldeka jarri eta atera hurrengo hitz hauen esanahia.

i. Alegia

ii. Irakaspena

iii. Gogoratzen al duzu irakaspena duen ipuin edo alegiaren bat? Aipatu izenburuak.

iv. Gogoratzen al duzu alegiak idazten zituen idazleren baten izenik?

5


2-3 maila

2. Alegia ezagunak kontatzen.- a. Irakur dezagun hurrengo alegia hau:

Azeria eta mahats-lukuakGoseak amorratzen zegoen azeriak mahats-luku ederrak ikusi zituen ahien batetik zintzilik. Hura mahats-aleen edertasuna! Gure azeriak mahatsa ahoratu nahi izan zuen, baina eginahalak eginda ere ezin izan zuen lortu, eta joan egin zen zera esanda: “Ez ditut atsegin, heldu gabe daude eta!”

b. Zein da da alegiaren horren irakaspena? Idatz

ezazu 4/5 lerrotan.______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

c. Denok elkartu eta formulazio bakarra adostu.______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

d. Orain, irakasleak bi irakaspen irakurriko dizkizu. Hoiertatik:

i. Zein hurbiltzen da gehien zuk adierazitakora?

6


2-3 maila

ii. Bietatik zeini irizten diozu egokien?.

7


2-3 maila

3. Alegia aukeratzen.- a. Sar zaitez internet-eko hurrengo helbidean eta

aukera ezazu alegia bat: (http:\\ www.edyd.com\Fabulas\Esopo\Eindice.htm). Kontatzen hasi aurretik idatz ezazu alegia horrek duen ondorioa. IRAKASPENAK SEKRETUA IZAN BEHAR DU! Gazteleraz daude; beraz, kontuz itzulpenarekin. Ez duzu idatzizko itzulpena egin behar. Lexikoa, esapideak... galdetu irakasleari. Gainerakoan, formak ez itzuli, esanahiak baizik.

i. Koadroa osatuGaztelerazko lexikoa,

esapideakEuskarazko ordaina

ii. Irakaspena_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

b. Konkaketa prestatu ondoren, bakoitzak bere alegia kontatuko du, eta guztion artean ahaleginduko gara ondorioa asmatzen. Azkenik,

8

http://www.edyd.com/


2-3 mailaalegia kontatu duenak adieraziko du ondorioa. Ea nor ibili den hurbilen.

9


2-3 maila

B1. Alegia ezagunak aztertzen.-

a. Irakur ditzagun hurrengo alegia hauek. Samaniegoren lau alegia

Itzulpena: KOLDO BIGURI

El asno y el cochino

Envidiando la suerte del cochinoun asno maldecía su destino.«Yo, decía, trabajo y como paja,él come harina, berza y no trabajaa mí me dan de palos cada día,a él le rascan y halagan a porfía».Así se lamentaba de su suerte,pero luego que advierteque a la pocilga alguna gente avanzaen guisa de matanza,armada de cuchillo y de calderay que con maña fieradan al gordo cochino fin sangrientodijo entre sí el jumento:Si en esto para el ocio y los regalosal trabajo me atengo y a los palos.

Astoa eta zerria

Kortan zegoen zerri mardul batbizimodu egokianastoa aldiz erretxindutazerriaren inbidian.«Lanean nabil egun osoansoroan eta mendian,neke latz eta gogorren trukelasto apurra, aldian.Zerria berriz hortxe daukazuetzanda alferrerianjateko ona ez zaio faltabere bizitza guztian».Egun batean gure astoaktxit beldur-ikara handianjende mordoa ikusi zuenjabearen baserrian;zerri lodia preso zegoenhiru gizonen erdian,laugarren batek laban zorrotzasartu zion eztarrian.Zerri gaixoa hilda ikusizguztiz modu itsusianasto meharrak pentsatu zuenbere korta bakartian:«Zerri nagia bapo bizi zenloditzeko aitzakian,nahiago beraz bizirik egonnahiz izan gose larrian».

La serpiente y la lima

En casa de un cerrajeroentró la serpiente un día,y la insensata mordíaen una lima de acero.Díjole la lima: «El mal,necia, será para ti.¿Cómo has de hacer mella en míque hago polvos el metal?Quien pretende sin razónal más fuerte derribar

Sugea eta lima

Arotzaren etxeanari zen sugealimari kosk egiten,zer burugabea!Alferrekoak zirenharen ahaleginakkamustu zitzaizkionhortz eta haginak.Azkenean sugeakezin du jarraitulimak burdina ere

10


2-3 maila

no consigue sino darcoces contra el aguijón.

erraz jaten baitu.Erokeria duzuorain eta betiiraina egiteahandiago bati.Gogoratu ezazubehin eta betikoez jo akuiluariindarrez ostiko.

OHARRA:

Felix Maria Samaniego. Alegi idazle arabarra (Biasteri, 1745-1801). Frantzian ikasi zuen; entziklopedisten eraginez erlijioari eta politikari zuzendutako kritika garratzak egin zituen. Bergarara ezkondu zen eta Bergarako Erret mintegiko kide izan zen. Bere osabaren, Peñafloridako kontearen, bitartez Azkoitiako Zalduntxoen elkarteko kide eta eta kolaboratzaile izan zen. Alegiak obran (1781) Esopo, Fedro, La Fontaine eta Gay-ren eragina izan zuen (Txirrita eta inurria; Esneketaria; Igelak erregeari eskari). Estilo garbi, zuzen eta naturalez moldatu zituen bere obrak.

Errf: ELHUYAR Hiztegi Entziklopekikoa.

11


2-3 maila

El león vencido por el hombre

Cierto artífice pintóuna lucha en que valienteun hombre tan solamentea un horrible león venció.Otro león, que el cuadro vio,sin preguntar por su autor,en tono despreciadordijo: Bien se deja verque es pintar como querery no fue león el pintor.

Gizonak menderatu zuen lehoia

Artista baten koadroangizon bat ageri zeninoren laguntza gabelehoia menderatzen.Lan hura ikusi zuenlehoi batek ondoren,bere baitan esan zuenkoadro hartaz burlatzen:«Ez da zaila asmatzeaartista nor izan den;gizona izan behar du,lehoia ez bederen».

Las moscas

A un panal de rica mieldos mil moscas acudieronque por golosas murieronpresas de patas en él.Otras dentro de un pastelenterró su golosina.Así, si bien se examina,los humanos corazonesperecen en las prisionesdel vicio que los domina.

Euliak

Ezti gozoa aurkitu zutenmila eulik abaraskan,guzti-guztiak bertan hil zirenpreso eztiaren biskan.Bakarren batzuk amaitu zirensagar-pastel baten puskan.Gauza bera gertatzen zaiegiza-bihotzei askotan,harrapaturik geratzen diragurari txarren kaiolan.

12


2-3 maila

b. Gauza bertsua esaten al dute euskaraz eta gaztelaniaz? Denon artean komentatu.

c. Zergatik jokatu ote du horrela itzultzaileak?

d. Idatz itzazue lau alegia horien irakaspideak. Ahalik eta formulaziorik orokorrena egiten saia zaitezten nahi nuke.

Astoa eta zerria:

Sugea eta lima:

Gizonak menderatu zuen lehoia:

Euliak:

e. Konpara ditzagun idatzitako irakaspenak. Antzekoak ote dira? Era ezberdinean formulatu al dituzue?

13


2-3 maila

2. Ipuinak elkarri kontatzena. Irakur dezagun ipuina (zeure aukera egiteko

eskatzen zaigun) eta ulertzen ez duguna azpimarratu, lehendik beltzez azpimarraturik dagoenarekin batera (denon artean) lantzeko.

A ipuinaArturo erregea eta sorgina

Arturo errege gaztea, ondoko erreinuko basoan isileko ehizan zebil ela , preso eraman zuen hango erregeak ustekabean harrapatuta. Hantxe bertan akaba zezakeen, horixe baitzen jabego pribatuaren aurkako lege hausteek zuten zigorra. Erregea, ordea, hunkitu egin zuten Arturoren gaztetasun eta jatortasunak, eta askatasuna eskaini zion, baldin eta urtebeteko epean, galdera zail baten erantzuna aurkitzen bazuen. Hauxe zen galdera: “Zer nahi ote du, benetan, emakumeak?”Gizonik azkarrena ere zur eta lur utz zezakeen galdera zen, eta Arturo erregeari ezinezko iruditu zitzaion erantzutea. Hala ere, egoera hori urkatuta hiltzea adinakoa bazela pentsatuta, bere erreinura itzuli eta jendeari galdezka hasi zen. Printzesei, erreginari, emagalduei, mojei, jakintsuei, gorteko bufoiari...; azken batean, guztiei. Inortxok ere ez zion, ordea, zutik egoteko moduko erantzunik eman. Hori bai, guztiek gomendatu zioten Sorgin Zaharrari galdetzeko, hark beste inork ez baitzuen erantzuna jakingo. Harengana joanez gero, bazekien Arturok ordainetan zerbait izugarria eskatuko ziola; izan ere, Sorgin Zaharra erreinu osoan zen ezaguna, egindako zerbitzuengatik eskatzen zituen ordain neurrigabeak zirela medio.Urte Zahar eguna iritsi zen, eta Arturok atsoarengana joatea beste erremedio rik ez zuen izan. Sorginak erantzun egokia agindu zion, baldin eta ordainetan eskatutakoa ematen bazion: sir Gawain-ekin ezkondu nahi zuen, Mahai Borobileko zaldunik prestuen eta Arturoren lagunik minenarekin! Erabat izuturik begiratu zion Arturo gazteak: konkorduna eta ezin itsusi agoa zen, hortz bakarra zuen, kirats nazkagarria zerion, soinu eta keinu lizunak egiten zituen... Inoiz ez zuen hain izaki higuingarriarekin topo egin. Lagunari eskaria egiteko ausardia guztia galdu zuen; izan ere, nola eskatuko zion bere lagunik onenari hain zama astuna bere gain hartzeko?

14


2-3 mailaNola edo hala, sir Gawain-ek sorginak egindako

proposamena ren berri izan zuen , eta ez zion gehiegizko sakrifizio iritzi izan adiskideari bizia, batetik, eta Mahai Borobila, bestetik, salbatzearen truke.Iragarri zen ezkontza, eta Sorgin Zaharrak, deabruaren jakinduriaz, zera esan zuen: “emakumeak benetan nahi duena, bere bizitzaren jaun eta jabe izatea da!”. Berehala konturatu ziren denak sorginak egia galanta esan zuela, eta Arturo gaztea libre izango zela. Horrela izan zen: erantzuna entzutean, auzoko erreinuko erregeak askatasuna eta bizitzeko eskubidea itzuli zizkion.

15


2-3 maila

Ezkondu ziren, bada, eta hura ezkontza, hura! Gorte guztia izan zen; inor ez zen, ordea, poza eta saminaren artean Arturo bera baino zatituago sentitu. Sir Gawain-ek, ohi zuenez, errespetu eta kortesia oso z jokatu zuen. Sorgin Zaharrak, berriz, inoiz baino zakar, itsusi eta zantarrago, goilarari muzin egin eta janaria plateratik zuzenean irentsi zuen izugarrizko zaratak ateraz eta ahotik kirats nardagarria zeriola.Iritsi zen ezkon gaua: sir Gawain oheratzeko prestatu eta emaztea etor tzeko zain zego ela , ager zekiokeen emakumerik zoragarrienaren itxura hartu rik agertu zitzaion, ametsetan ere nekez ikusiko zuke ena ! Hain zen ederra! Txundituta geratu zen sir Gawain, zer esan ez zekiela . Handik pixka batera, zer gertatu zen galdetu zion. Emakumeak erantzun zion, berarekin jator portatu z enez , denboraren erdian bere itxura beldurgarri eta nazkagarriaz agertuko zitzaiola eta beste erdian zuen edertasun oso z . Zein nahiko ote zuen senarrak egunerako, eta zein gauerako?Bai galdera krudela! Sir Gawain berehala hasi zen kontuak ateratzen. Egunez gazte maitagarria izan nahi ote zuen bere alboan, lagunei -eta erakusteko, eta gauez, berriz, gelaren bakardadean, sorgin nazkagarria? Edo nahiago ote zuen egunez sorgina eta gauez neska-gazte liluragarria, ezkon bizitzaren unerik goxoenetarako? Trantze horretan izan bazinate, zuek zer aukeratuko zenuten? Zer izango zenuten nahiago? Sir Gawain-ek egindako aukera beherago dator, baina irakurri aurretik har ezazue zeuen erabakia.

b. Idatz dezagun geure aukera. Esan dezagun zergatik egiten dugun aukera hori. Ondoren, ipuin bera duguenon artean komentatuko dugu, eta erabakia adostu.

16


2-3 mailac. Orain feedbckean begiratuko dugu Sir

Gawainen erantzuna. Gurearen berdina ote?

17


2-3 maila

B ipuina Irakur dezagun ipuina eta ulertzen ez duguna

azpimarratu, lehendik azpimarraturik eta beltzez dagoenarekin batera (denon artean) lantzeko.

75 ZENBAKIDUN AUTOBUSA

Goiz batean 75 zenbakidun autobusak Monterverde Vecchiotik Piazzo Fiumera doanak, Trasteveretik igaro beharrean Giemicolo zeharkatu zuen, Aurelue Autica bidetik itzuli bat egin eta minutu batzuk geroxeago Erroma inguruko zelaietan lasterka zebilen, oporretan legoke en erbia ren modura .Ordu hartan autobusean zihoazen gehienak bulegoko langileak ziren eta egunkaria irakurtzen ari ziren; baita erosi ez zutenak ere, albokoaren sorbalda gainetik alegia. Gizon bat, orrialdea pasatzerakoan begirada jaso, kalera begiratu eta oihu ka hasi zen.–Kobratzaile jauna, zer gertatzen da? Hau adarra jotzea da!Orduan besteek ere egunkarietatik begirada jaso eta aho batez , zarata tsu , kexu ka hasi ziren :–Civitavecchiako bidea da hau eta!–Baina zer egiten du txoferrak!–Seko erotu da! Lotu ezazue!–Hau da hau, zerbitzu publiko bikaina!–Bederatziak hamar gutxi dira eta bederatziak puntu- puntuan Auzitegian egon behar dut —esan zuen oihuka abokatu batek—. Auzia galtzen badut autobusen konpaina salatuko dut.Kobratzailea eta txoferra bidaiariak lasaitzen saiatu ziren, beraiek ezer ez zekitela esan ez autobusak ez ziola txoferrari kasorik egiten, bere kasa zihoala. Une hartantxe autobusa bidetik irten eta basotxo fresko eta usaintsu baten ertzean geratu zen.—Ene, sanjose loreak! —esan zuen pozik andre batek.—Ez da hau sanjose loreekin aritzeko momentu rik apro - pos ena ! —esan zuen kexuz abokatuak.—Berdin dio —esan zuen andreak—, ministeritzara berandu iritsiko naiz eta ederrak entzun beharko ditut; berdin dit hala ere, eta hemen nagoenez sanjose loreak biltzen disfrutatu nahi dut. Hamar urte izango dira, bai, honelakorik egiten ez dudala.Autobusetik jaitsi eta goiz harrigarri hartako haizea sakonki arnastuz, sanjose lore xorta bat biltzen hasi zen.

18


2-3 maila

Autobusak itzultzeko asmorik ez zuela ikusita, bidaiariak banan-banan jaisten hasi ziren, hankak luzatzeko edo zigarro-ren bat erretzeko. Eta hala zeud en bitartean , beraien haserrea lanbroa eguzkitan bezala tsu suntsitu zen. Batek bitxilore bat moztu eta botoizuloan jarri zuen, beste bat oraindik heldu gabeko marrubi bat aurkitu eta oihuka hasi zen:—Neuk aurkitu dut! Nire tarjetatxoa utziko dut hemen eta heltzen denean bila etorriko naiz; ez dezala beste inork hartu, gero ! Esan eta egin, karteratik tarjeta bat atera makiltxo batekin zulatu eta marrubiaren alboan utzi zuen, lurrean sartu rik . Honela zioen tarjetak «Julen Dirugutxi medikua».Hezkuntza ministeritzako bi langile beren egunkariekin pa-perezko pilota egin eta futbolean hasi ziren. Eta pilotan ostikada ematen zioten bakoitzean hau oihukatzen zuten:

Hoa pikutara!

Dena dela, ez ziruditen lehenxeago autobuseko langileei zintzurra moztu nahi zieten haiek zirenik. Azken hauek ere, beren aldetik, tortilla zatibanatu eta zelaian hamaiketako goxoa egiten ari ziren.—Eh! Begira! —egin zuen garrasi bat-batean abokatuak. Autobusa, kordonkaduratxo baten ondoren, ttapa-ttapa ba-karrik abiatu zen. Poliki-poliki zihoan. Juxtu-juxtu izan zuten autobusera igotzeko denbora. Andre sanjose lorezalea izan zen, pena handiz, azkena igo zena.—Hau pena! Oraintxe hasia nintzen benetan disfrutatzen! —Zer ordu da? —galdetu zuen norbaitek.—Puf! Oso berandu honezkero .Eta eskumuturretara begiratu zuten. Hura sorpresa! Or-dulariek bederatziak hamar gutxi markatzen zuten. Zirudie-nez, ibilaldi xelebre hark iraun zuen bitartean, ordulariko orra-tzak ez ziren batere mugitu. Propinazko denboraldi bat izan zen, extra txiki bat, xaboi-hautsa erosterakoan barruan jostai-lutxo bat agertzen zaigunean bezala.—Baina hau ezin daiteke! —esaten zuen andre sanjose lo-rezaleak, autobusa ohiko bidea hartuta Dandolo kalean zehar zihoan bitartean.Ahozabalik, txunditu rik , geratu ziren denak. Baina berriz ere begi aurrean zuten egunkariak, goialdean, argi eta garbi zekarren egun hura zein zen: martxoaren 21a. Eta udaberriko lehen egunean edozein gauza gerta daiteke!

19


2-3 maila

Errf: Telefonozko ipuinak; ELKAR (Itzul saila 26) – moldatua –

Zein ondorio ateratzen duzu ipuin horretatik? Idaz eta arrazoi ezazu jarraian. Ondoren, komenta ezazu zeure taldekideekin.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

20


2-3 maila_____________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.

3. Ipuina kontatu.a. Jar gaitezen binaka (ipuin diferentea irakurri

dugunak) eta elkarri kontatu.i. Eskema egin ( hitz klabeak) eta eskema baino

aurrean ez dugula kontatuko dugu.

21


2-3 maila

C1. Diskurtso eta gramatika

a. A taldea . Hona hemen A ipuinetik ateratako zenbait esaldi euskaraz. Ipin ditzagun erderaz. Ondoren txukun-txukun idatzi ordenagailuz, beste taldekoek euskeratu ditzaten.

1.1. Arturo errege gaztea, ondoko erreinuko basoan isileko ehizan zebil ela , preso eraman zuen hango erregeak ustekabean harrapatuta.

1.2. Hantxe bertan akaba zezakeen, ...1.3. askatasuna eskaini zion, baldin eta urtebeteko epean,

galdera zail baten erantzuna aurkitzen bazuen. 1.4. Gizonik azkarrena ere zur eta lur utz zezakeen galdera

zen.1.5. Hala ere, egoera hori urkatuta hiltzea adinakoa bazela

pentsatuta, bere erreinura itzuli eta jendeari galdezka hasi zen.

1.6. Inortxok ere ez zion, ordea, zutik egoteko moduko erantzunik eman.

1.7. Harengana joanez gero, bazekien Arturok ordainetan zerbait izugarria eskatuko ziola.

1.8. Urte Zahar eguna iritsi zen, eta Arturok atsoarengana joatea beste erremedio rik ez zuen izan.

1.9. Sorginak erantzun egokia agindu zion, baldin eta ordainetan eskatutakoa ematen bazion.

1.10. Erabat izuturik begiratu zion Arturo gazteak: konkorduna eta ezin itsusi agoa zen, hortz bakarra zuen, kirats nazkagarria zerion, ...

1.11. Lagunari eskaria egiteko ausardia guztia galdu zuen; izan ere, nola eskatuko zion bere lagunik onenari hain zama astuna bere gain hartzeko?

1.12. Nola edo hala , sir Gawain-ek sorginak egindako proposamena ren berri izan zuen , eta ez zion gehiegizko sakrifizio iritzi izan .

1.13. Sir Gawain-ek, ohi zuenez, errespetu eta kortesia oso z jokatu zuen.

1.14. Goilarari muzin egin da , janaria plateratik zuzenean irentsi zuen izugarrizko zaratak ateraz eta ahotik kirats nardagarria zeriola.

1.15. Iritsi zen ezkon gaua: sir Gawain oheratzeko prestatu eta emaztea etor tzeko zain zego ela , ager zekiokeen emakumerik zoragarrienaren itxura hartu rik agertu

22


2-3 mailazitzaion, ametsetan ere nekez ikusiko zuke ena !

Hain zen ederra! Txundituta geratu zen sir Gawain, zer esan ez zekiela .

1.16. Handik pixka batera, zer gertatu zen galdetu zion. 1.17. Emakumeak erantzun zion, berarekin jator portatu z enez ,

denboraren erdian bere itxura beldurgarri eta nazkagarriaz agertuko zitzaiola eta beste erdian zuen edertasun oso z .

1.18. Bai galdera krudela! 1.19. Egunez gazte maitagarria izan nahi ote zuen bere alboan,

lagunei -eta erakusteko, eta gauez, berriz, gelaren bakardadean, sorgin nazkagarria?

23


2-3 maila

b. B taldea . Hona hemen B ipuinetik ateratako zenbait esaldi euskaraz. Ipin ditzagun erderaz. Ondoren txukun-txukun idatzi ordenagailuz, beste taldekoek euskeratu ditzaten.

1.1. Goiz batean 75 zenbakidun autobusa (...) Erroma inguruko zelaietan lasterka zebilen, oporretan legokeen erbiaren modura.

1.2. Ordu hartan autobusean zihoazen gehienak bulegoko lan-gileak ziren eta egunkaria irakurtzen ari ziren; baita erosi ez zutenak ere, albokoaren sorbalda gainetik alegia.

1.3. Gizon bat, orrialdea pasatzerakoan begirada jaso, kalera begiratu eta oihu ka hasi zen .

1.4. Hau adarra jotzea da ! 1.5. Orduan besteek ere egunkarietatik begirada jaso eta aho

batez, zaratatsu, kexuka hasi ziren. 1.6. Civitavecchiako bidea da hau eta! 1.7. Seko erotu da! 1.8. Hau da hau, zerbitzu publiko bikaina! 1.9. Bederatziak hamar gutxi dira eta bederatziak puntu- puntuan

Auzitegian egon behar dut. 1.10. Kobratzailea eta txoferra bidaiariak lasaitzen saiatu ziren,

beraiek ezer ez zekitela esanez, autobusak ez ziola txoferrari kasorik egiten, bere kasa zihoala.

1.11. Ez da hau sanjose loreekin aritzeko momenturik apro - posena!

1.12. Berdin dio —esan zuen andreak—, ministeritzara berandu iritsiko naiz eta ederrak entzun beharko ditut.

1.13. Autobusak itzultzeko asmorik ez zuela ikusita, bidaiariak banan-banan jaisten hasi ziren.

1.14. Eta hala zeuden bitartean , beraien haserrea lanbroa eguzkitan bezalatsu suntsitu zen.

1.15. Beste bat oraindik heldu gabeko marrubi bat aurkitu eta oihuka hasi zen.

1.16. Ez dezala beste inork har tu, gero! 1.17. Esan eta egin, karteratik tarjeta bat atera makiltxo batekin

zulatu eta marrubiaren alboan utzi zuen, lurrean sarturik. 1.18. Honela zioen tarjetak «Julen Dirugutxi medikua». 1.19. Hoa pikutara! 1.20. Dena dela, ez ziruditen lehenxeago autobuseko langileei

zintzurra moztu nahi zieten haiek zirenik. Azken hauek ere, beren aldetik, tortila zatibanatu eta zelaian hamaiketako goxoa egiten ari ziren.

1.21. Autobusa, kordonkaduratxo baten ondoren, ttapa-ttapa ba-karrik abiatu zen. Poliki-poliki zihoan.

1.22. Hau pena! Oraintxe hasia nintzen benetan disfrutatzen!

24


2-3 maila1.23. Zer ordu da? —galdetu zuen norbaitek. Puf! Oso

berandu honezkero. 1.24. Hura sorpresa! Ordulariek bederatziak hamar gutxi

markatzen zuten.1.25. Zirudienez, ibilaldi xelebre hark iraun zuen bitartean,

ordulariko orratzak ez ziren batere mugitu.1.26. Baina hau ezin daiteke! 1.27. Ahozabalik, txunditu rik , geratu ziren denak.

25


2-3 maila

c. Bi ipuinetako eduki linguistikoak birpasatuko ditugu denon artean, ondoko bilduma aurrean dugula.

ATZIZKIAK:- -TASUN- -GARRI- -DUN- -TSU (1 eta 2)

ADITZA:- ZEZAKEEN (LEZAKE)- ZEKIOKEEN (LEKIOKE)- ZUKEEN (LUKE)- ZERION (DARIO) – JARIO aditza-

- Iturriari ura DARIO (zerion) - Iturria ura DARIOLA dago (ZERIOLA zegoen)

-Iturriak JARIOA dauka (zeukan) -Umea sudurretik odola DARIOLA dago- Ez ZION ... IRITZI IZAN- LEGOKE- DEZALA- ZIOEN- ZIRUDITEN- HASIA NINTZEN

SINTAXIA:- Jerundialak - TA/ -RIK -eZ -T(Z)EN

-KA

- Denbora/ moduzkoa -eLA/ -eLARIK (zer esan ez zekieLA, isileko ehizean zebileLA)

- Baldintzazkoak - BALDIN ETA ... BA... --eZ GERO - Konparaketak - EZIN ...AGO(A) - RIK ...-eNA

- Moduzkoak (adberbioak)-eNEZ (ohi zueNEZ)-eZ (kortesia osoZ, edertasun osoZ, nekeZ, aho bateZ, deabruaren jakinduriaZ)-REN MODURA

- Nominalizazioa-T(Z)EA

ESAPIDEAK:- EZ DAGO (DAUKAGU, DAUKA, DU,

DUZU...) -T(Z)EA BESTE (aukera, bide, erremedio, ...)-RIK

- BERE (NEURE, ZEURE, ...) GAIN HARTU

- NOLA EDO HALA- ZUR ETA LUR- ORDAINETAN (odolkiak ordainetan

izaten dira)- -REN BERRI IZAN- -T(Z)EA ADINAKOA BADA- ZUTIK EGOTEKO MODUKOA- BAI GALDERA KRUDELA!- MUZIN EGIN- AHO BATEZ- EGIA (gezurra, beldurra, ...)

GALANTA- HAIN ZEN EDERRA!- -REN BAKARDADEAN- ADARRA JO- SEKO EROTU DA!- HAU DA HAU ...!- BERDIN DIO- EDERRAK ENTZUN BEHAR (...)- HELDU GABEKO + izena- ..., GERO!- TTAPA-TTAPA- HAU (HORI, HURA, ...) + izena!

26


2-3 maila-T(Z)EKO zain, -T(Z)EKO asmoa,

- Denborazkoak- HANDIK PISKA BATERA

-eN BITARTEAN -HONEZKERO

HIZTEGIA:- HUNKITU- ISILEKO EHIZA- USTEKABEAN- LEGE HAUSTE- URKATU- EMAGALDU- MOJA- NEURRIGABE- PRESTU- LAGUN MIN- KONKORDUN- HIGUINGARRI- LIZUN- IZAKI- KIRATS- AUSARDIA- ZAMA- SAMINA- ZANTAR- TXUNDITU- LILURATU- BERE KASA

27


2-3 maila

2. Ipuina entzuten.- a. Gogora ditzagun ipuinaren zati nagusiak zein

diren. Nolabait esateko, bada ipuinaren plan orokorra ere:

i. Hasierako egoera.ii. Hasierako egoera aldatzen duen gertaera edo

ekintza.iii. Korapiloa (nudo)iv. Egoera berria (amaiera).

b. Orain, ipuina entzungo dugu (behin bakarrik). Entzun ondoren, esan dezagun itzatziz zein den:

Hasierako egoera:

Hasierako egoera aldatzen duen gertaera edo ekintza:

Korapiloa: zerrenda ditzagun korapiloko gertaerak:

1- – 2- –3- –4- –5- –6- –...

Egoera berria (amaiera)

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

28


2-3 maila________________________________________________________

________.

29

rufiraola.files.wordpress.com · Web view«Yo, decía, trabajo y como paja, él come harina, berza...

Documents

Transcript of rufiraola.files.wordpress.com · Web view«Yo, decía, trabajo y como paja, él come harina, berza...